Ömriye KARATAŞ Tarih Gebze

1. Mili mücadele döneminde üç cephede mücadele
edilmiştir.
DOĞU CEPHESİ
GÜNEY CEPHESİ
BATI CEPHESİ
Yorumlayalım:
İngilizler Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra
Ermenileri niçin desteklediler?

2. DOĞU CEPHESİ
Kazım Karabekir
Kurtuluş Savaşı’nın ilk cephesidir.TBMM
açıldığında elimizdeki tek düzenli askeri
birlikler olan ve Kâzım Karabekir Paşa
tarafından komuta edilen 15.Kolordu’ya
bağlı birliklerimiz Ermenilerle savaşmıştır.
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 24.maddesi gereği Doğu
Anadolu’da Vilayet-i Sitte adı verilen 6 ilde (Sivas,
Erzurum,Bitlis,Elazığ,Van ve Diyarbakır) bir Ermeni Devleti’nin
kurulması gündeme getirilmişti.

3. İtilâf devletleri tarafından,Birinci Dünya Savaşı’nı bitiren barış
antlaşmalarının taslağını hazırlamak amacıyla 18 Ocak 1919’da
32 ülkenin katılımıyla toplanan Paris Barış Konferansı’na
Ermeni temsilcileri de katılmıştı.Böylece Ermeniler,Doğu
Anadolu’da bağımsız bir Ermenistan devleti kurulması fikrini ilk
kez bir uluslar arası konferansta dile getirdiler,bölge üzerinde
çeşitli hak iddiasında bulundular.

4. Paris Barış Konferansı
ABD BAŞKANI WİLSON

5. İngilizler,Sevr Antlaşması’na Doğu Anadolu’da bir Ermeni
Devleti’nin kurulmasını öngören bir madde koydurttu.
Ermeniler,Doğu Anadolu’da bağımsız bir devlet kurabilmek
amacıyla İtilâf devletlerinden her türlü desteği
almışlardır.Bundan sonra artık harekete geçerek
Van,Bitlis,Erzurum,Kars ve Nahçivan’a
saldırmışlar;Gümrü,Iğdır ve Oltu(Erzurum)’ya kadar
ilerlemişlerdir.Buralardaki Müslüman Türk halka zulüm ve
katliam yapmışlardır.

6. Ermenilerin,Türk topraklarına yönelik bu haksız işgal ve
katliamları sonucunda Kazım Karabekir komutasındaki
15.Kolordu’ya bağlı Türk askerleri Ermenilere karşı 28 Eylül
1920’de taarruza geçmiş,29 Eylül’de Sarıkamış,30 Ekim’de
Kars,7 Kasım’da da Gümrü işgalden kurtarılmıştır.Türk orduları
karşısında direnemeyeceklerini anlayan Ermeniler barış istemek
zorunda kaldı.TBMM Hükümeti ile Ermenistan arasında 3
Aralık 1920’de Gümrü Barış Antlaşması imzalandı.
GÜMRÜ ERMENİSTANDA
Başkent Erivan'nın 120 km kuzeybatısında
yer alır, Ermenistan'nın ikinci büyük
şehridir.
3 Aralık 1920 Gümrü Antlaşması’na göre;
Sarıkamış,Kars,Kağızman ve Iğdır TBMM
Hükümeti’ne bırakılacak,
TBMM ile Ermenistan arasındaki sınır Çıldır Gölü ve Aras
nehri olacak,
Ermenistan Hükümeti,Sevr Antlaşması’nı tanımayacak ve
Türkiye’ye karşı hiçbir düşmanca davranışta bulunmayacak,
Ermenilerden Türklere karşı silah kullanmamış olanlar
Türkiye’ye geri dönebilecek,

7. Gümrü Antlaşması’nın Değerlendirilmesi :
Gümrü Antlaşması,TBMM
Hükümeti’nin uluslar arası alanda
kazandığı ilk askeri ve siyasi
başarıdır.
Gümrü Antlaşması,TBMM
Hükümeti’nin yabancı bir devletle
imzaladığı ilk antlaşmadır.
Gümrü Antlaşması,Misak-ı Milli’yi
gerçekleştirme yolunda atılmış ilk
adımdır.

8.  Ermenistan,TBMM’nin varlığını
tanıyan ilk devlet oldu.
Ermeni Hükümeti,Sevr Antlaşması’nın geçersizliğini kabul
ederek Doğu Anadolu’daki her türlü isteklerinden vazgeçmiştir.
Gümrü Antlaşması’nda Osmanlı Devleti adı geçmemiş,
böylece‘‘Türkiye’’ismi ilk kez devlet adı olarak uluslararası bir
antlaşmada yer almıştır.
Ermeni Meselesi sona ermiş ve Sovyet Rusya’dan
gelebilecek yardımların önü açılmıştır.
Gümrü Antlaşması ile Doğu Cephesi kapanmış, buradaki
askeri güçlerimizin büyük bir kısmı Batı Cephesi’ne
gönderilmiştir.
Bilgi Notu : TBMM Hükümeti ile Ermenistan arasında
imzalanan Gümrü Antlaşması’ndan iki gün sonra
Ruslar,Ermenistan’ı işgal etmiştir.Bu nedenle Gümrü
Antlaşması yürürlüğe girmemiş ancak Kars Antlaşması’na temel
oluşturmuştur.

9. Türkiye’nin Doğu
sınırını belirleyen
antlaşmalar;
3 Aralık 1920 Gümrü Antlaşması (TBMM
X Ermenistan)
16 Mart 1921 Moskova Antlaşması
(TBMM X Sovyetler Birliği)
 13 Ekim 1920 Kars Antlaşması (TBMM X
Kafkas Cumhuriyetleri) Bu antlaşma ile Türkiye’nin doğu
sınırı bugünkü şekliyle kesin olarak çizilmiştir.
ÖMRİYE KARATAŞ
ŞEHİT İLHAN KÜÇÜKSOLAK ANADOLU LİSESİ
TARİH ÖĞRETMENİ