1. ๕.สันติ
สันติ หมายถึง...ความสงบ พระพุทธเจาทรงสั่งสอนให
...ความสงบ
พุทธบริษัทบําเพ็ญสันติ ก็ดวยเหตุทสุขอื่นที่ยิ่งไปกวา
ี่
สันติสุขไมมี สันติ ในที่นี้ หมายเอาความสงบที่เกิดมีใน
ทวาร ๓ คือ สงบกาย สงบวาจา สงบใจ

2. สันติ....ความสงบ
..ความสงบ
**************************
ความสงบกาย วาจา ใจ ยอลงเปน ๒ อยาง คือ
1. สันติภายนอก
2. สันติภายใน
สงบกาย
สงบใจ
สงบวาจา

3. ความสงบกาย... คือ การกระทําที่ไมนําความเดือดรอนมา
สูตนและผูอื่น เชน ไมเบียดเบียนกันทั้งในทางรางกาย
ชีวิตหรือทรัพยสิน เปนตน
ความสงบวาจา... คือ การใชวาจาภาษาสื่อสารที่กอใหเกิด
แตความรักสมัครสมานไมตรีตอกัน ไมพูดคําที่ไมสุภาพ
หยาบคาย
ความสงบใจ... คือ การคิดในทางที่เปนคุณเปนประโยชน
ทั้งแกตนเองและคนอื่น ดวยจิตที่มีเมตตากรุณาตอกัน
รวมถึงการฝกหัดจิตใหสงบกิเลสอาสวะ

4. สันติภายนอก... คือ อํานวยผลเปนความสุขใหหมูชนที่อยู
รวมกัน ตางมีความเห็นอกเห็นใจกัน มีไมตรีจิตตอกัน
ไมเบียดเบียนกัน
สันติภายใน... คือ อํานวยผลเปนสันติสุขอยางสนิทแนบ
แนนเพราะสามารถสงบใจจากกิเลสเปนเหตุใหทําความชั่ว
พูดชั่ว คิดชั่ว ไดอยางเด็ดขาด
********************************

5. บาลีแหงสันติ คาถาที่ ๑ คือ...
1. สนฺติมคฺคเมว พฺรหย
ู
ทานจงพอกพูนทางแหงความสงบ
นั่นแล
สันติมรรค คือ หนทางแหงความสงบ ผูหวังสันติสุข
ภายในและภายนอก ตองดําเนินทางแหงสันตินี้ คือ...

6. สันติมรรค คือ หนทางแหงความสงบ
1. เวนการเบียดเบียนกัน
2. ชักนําเพื่อความสามัคคี
3. เวนการวิวาทกลาวคําหยาบ
4. พูดแตคําสุภาพนุมนวล
5. นึกแตในทางมีเมตตากรุณาตอกัน
6. ฝกจิตใหเปนไปตามปรมัตถปฏิปทา

7. บาลีแหงสันติ คาถา ที่ ๒ คือ...
2. นตฺถิ สนฺติปรํ สุขํ
สุขอื่นยิ่งกวาความสงบ ยอมไมมี
ความสุข...แบงออกเปน ๒ อยาง คือ...
...แบ
1. สุข ภายนอก แตทําใหเกิดความทุกขกาย ทุกขใจ
2. สุข ภายใน ที่ทําใหใจสงบ หลุดพนจากกิเลส

8. 1. สุขภายนอก..แตทําใหเกิดความทุกข คือ สุขอันเกิดแต
กามารมณ หรือสุขเพราะได ลาภ ยศ สุข สรรเสิรญ
ที่เรียกวา อิฏฐารมณ แมจะเปนความสุขที่ชาวโลกหวัง
ปรารถนา แตก็แฝงดวยความรอนรุมแหงกิเลส ตอง
คอยระวังรักษาไมใหสิ่งเหลานั้นสูญหายไป แมจะได
มาแลว ก็ไมรูจักพอตองแสวงหาเพิ่มเติมอยูบอยๆ
2. สุขภายใน คือ การระงับสะกดใจใหหลุดพนจากอํานาจ
ของกิเลส เชน ไมโลภ ไมโกรธ ไมหลง และไมใหมีเวร
มีภัยตอใครๆ

9. บาลีแหงสันติ คาถา ที่ ๓ คือ...
3. โลกามิสํ ปชเห สนฺติเปกฺโข
ผูเพงความสงบ พึงละอามิสในโลกเสีย
โลกามิส หมายถึง เหยื่อลอของโลก คือ กามคุณ ๕
คือ รูป รส กลิ่น เสียงสัมผัส อันนาปรารถนา นาใคร
นาพอใจ ซึงผูใดหลงติดแลว ผูนั้นยอมติดอยูในโลก
่
ไมสามารถหลุดพนจากมารและบวงของมารไปได....
..

10. สันติภายนอก
สงบกาย
สงบวาจา
สันติ....ความสงบ
..ความสงบ
สันติภายใน
บาลีอุทเทส
1. สนฺติมคฺคเมว พฺรูหย
ทานจงพอกพูนทางแหงความสงบนั่นแล
ทางสูสันติ
ไมเบียดเบียนกัน
สรางความสามัคคี
เวนการวิวาทและพูดหยาบชา
มีวาจาสุภาพออนหวาน
นึกคิดในทางมีเมตตาตอกัน
ฝกนําใจตามแนวปรมัตถปฏิปทา
สงบใจ
2. โลกามิสํ ปชเห สนฺติเปกฺโข
ผูเพงความสงบ พึงละอามิสในโลกเสีย
เหยื่อลอใหติด
รูป
เสียง
กลิ่น
รส
โผฏฐัพพะ