Materiały na zajęcia "Dobór próby w badaniach", Instytut Socjologii Uniwersytet w Białymstoku

1. Losowanie indywidualne
nieograniczone, losowanie
systematyczne, losowanie
warstwowe
Zajęcia 24 marca

2. Rodzaje losowych schematów doboru
próby
• Losowanie indywidualne nieograniczone
• Losowanie systematyczne
• Losowanie warstwowe
• Losowanie grupowe

3. Na czym polega losowanie indywidualne
nieograniczone?
• Każdy z elementów populacji ma takie same (niezerowe)
prawdopodobieństwo dostania się do próby
• Decyzja o wybraniu określonego elementu do próby ma
charakter losowy (niezależny od tego, jakie elementy zostały
wcześniej wybrane)

4. Losowanie zależne i niezależne
Losowanie zależne
• Każdy z elementów może zostać wylosowany jedynie raz,
ponieważ po jego wylosowaniu nie jest on zwracany do
populacji w następnym etapie losowania.
Losowanie niezależne
• Wielokrotne wykorzystanie elementu populacji do próby;
po wylosowaniu zostaje on ponownie włączony
(zwrócony) w skład populacji.

5. Ćwiczenie
• Na Twoim pulpicie, w katalogu „Dobór próby”, znajduje się plik
„mieszkańcy.xls”.
• Na znajdującej się tam liście dokonaj losowania
indywidualnego, nieograniczonego
• Zależnego
• Niezależnego
• Wylosowana próba ma liczyć 20 elementów
• Wskazówka: skorzystaj ze znanych Ci funkcji Excela.

6. Jakie są wady losowania indywidualnego
nieograniczonego?
• charakteryzuje się mniejszą precyzją wnioskowania w
porównaniu do innych schematów zwłaszcza, gdy populacja
jest wewnętrznie zróżnicowana;
• nie wykorzystuje żadnych informacji o badanej populacji;
• z reguły pociąga za sobą wysokie koszty opracowania operatu
losowania i pomiaru (obserwacji statystycznej) wylosowanych
jednostek

7. Na czym polega losowanie
systematyczne?
Wybieramy każdy K-ty element populacji, począwszy od
pierwszego elementu, który zostaje wybrany w sposób losowy.

8. Ćwiczenie
• Na Twoim pulpicie, w katalogu „Dobór próby”, znajduje się plik
„mieszkańcy.xls”.
• Na pliku „mieszkańcy.xls” dokonaj losowania systematycznego
Wylosowana próba ma liczyć 13 elementów
• Wskazówka: skorzystaj ze znanych Ci funkcji Excela.

9. Jakie są wady i zalety losowania
systematycznego?
Zalety Wady
Wygodniejsze od prostego losowania
indywidualnego
Możliwe pojawienie się wzorców cyklicznych,
zaburzających próbę
Łatwiejsze, gdy populacja jest liczna Nie wykorzystuje wiedzy o populacji
Łatwiejsze, gdy próba ma być liczna

10. Na czym polega losowanie warstwowe?
• Losowanie warstwowe stosujemy, aby mieć pewność, że różne
grupy składające się na populację będą właściwie
reprezentowane w próbie
• Tworzymy zbiór homogenicznych grup wyodrębnionych ze
względu na badane zmienne
• Kryterium podziału musi pozostawać w związku z badanymi
zmiennymi!
• W każdej z wyodrębnionych grup dokonujemy oddzielnie
losowania

11. Proporcjonalna i nieproporcjonalna próba
warstwowa
Próba proporcjonalna
• Wtedy, gdy z każdej warstwy wylosujemy jednakową
liczbę elementów lub ich stałą frakcję n/N
Próba nieproporcjonalna
• Wtedy, gdy całkowite liczebności poszczególnych
warstw nie są sobie równe

12. Ćwiczenie
• Na Twoim pulpicie, w katalogu „Dobór próby”, znajduje się plik
„mieszkańcy.xls”.
• Na pliku „mieszkańcy.xls” dokonaj proporcjonalnego losowania
warstwowego w wysokości 1/10 każdej warstwy, gdzie
kryterium podziału będzie płeć jednostek w populacji.
• Wskazówka: skorzystaj ze znanych Ci funkcji Excela.

13. Jakie są wady i zalety losowania
warstwowego?
Zalety Wady
Bierze pod uwagę naszą wiedzę o populacji
Lepiej reprezentuje populację, niż próba losowa
lub systematyczna