SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  58
Postawy i sympatie polityczne społeczeństwa Polski północno-wschodniej po 1989 r. Radosław Oryszczyszyn Instytut Socjologii Uniwersytet w Białymstoku
Postawa i sympatia polityczna ,[object Object],[object Object]
Ograniczenia geografii wyborczej  społeczeństwa polskiego J. Raciborski ,[object Object],[object Object],[object Object]
Pierwsza wyborcza mapa Polski (Florczyk, Żukowski, Najdowski) ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Wybory parlamentarne 1989 r. –  frekwencja (w skali kraju –  62%)
Wybory parlamentarne 1989 r. – głosy na najpopularniejszego kandydata „S” do Senatu – w skali kraju – ok.  64%
Wybory prezydenckie 1990 r. – poparcie dla Włodzimierza Cimoszewicza. W skali kraju - 9%
Wybory prezydenckie 1990 r. – poparcie  dla Tadeusza Mazowieckiego. W skali kraju –  18%
Wybory prezydenckie 1990 r. – poparcie  dla St. Tymińskiego w I turze. W skali kraju –  23%
Wybory prezydenckie 1990 r. – poparcie dla  Lecha Wałęsy w I turze. W skali kraju –  40%
Różnica w poparciu Lecha Wałęsy i  St. Tymińskiego w II rudzie wyborów prezydenckich w proc. w 1990 r. W skali kraju –  48,5 %
Wyniki wyborów do Sejmu w 1991 roku w regionie północno-wschodnim ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Geografia poparcia dla SLD w wyborach parlamentarnych 1993 r. ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Geografia poparcia dla PSL w wyborach parlamentarnych 1993 r. ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Geografia poparcia dla UD w wyborach parlamentarnych 1993 r. ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Wybory prezydenckie 1995 r. – poparcie  dla Aleksandra Kwaśniewskiego w I turze.  W skali kraju –  35%
Wybory prezydenckie 1995 r. – poparcie  dla Lecha Wałęsy w I turze.  W skali kraju –  33%
Wybory prezydenckie 1995 r. – poparcie  dla Jacka Kuronia w I turze. W skali kraju –  9%
Wybory prezydenckie 1995 r. – poparcie  dla Jana Olszewskiego w I turze. W skali kraju –  7%
Różnica między poparciem udzielonym  A. Kwaśniewskimu a L. Wałęsie w II turze wyborów prezydenckich w 1995 roku. W skali kraju + 9,44%
Wyniki wyborów do Sejmu w 1997  roku w regionie północno-wschodnim ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Wybory prezydenckie 2000 r. – poparcie  dla Aleksandra Kwaśniewskiego.  W skali kraju –  54%
Wybory prezydenckie 2000 r. – poparcie dla  Andrzeja Olechowskiego. W skali kraju –  17%
Wybory prezydenckie 2000 r. – poparcie dla  Mariana Krzaklewskiego. W skali kraju –  16%
Geografia poparcia dla SLD-UP w wyborach parlamentarnych 2001 r. ,[object Object],[object Object],[object Object]
Geografia poparcia dla PO w wyborach parlamentarnych 2001 r. ,[object Object],[object Object],[object Object]
Geografia poparcia dla Samoobrony w wyborach parlamentarnych 2001 r. ,[object Object],[object Object],[object Object]
Geografia poparcia dla PiS w  wyborach parlamentarnych 2001 r. ,[object Object],[object Object],[object Object]
Geografia poparcia dla PSL w  wyborach parlamentarnych 2001 r. ,[object Object],[object Object],[object Object]
Geografia poparcia dla LPR w wyborach parlamentarnych 2001 r. ,[object Object],[object Object],[object Object]
Geografia głosowania w referendum przedakcesyjnym w 2003 roku
Geografia głosowania w referendum przedakcesyjnym w 2003 roku ,[object Object],Gmina Kulesze Kościelne
Geografia głosowania w referendum przedakcesyjnym w 2003 roku ,[object Object],Miasto Hajnówka
Geografia głosowania w referendum przedakcesyjnym w 2003 roku - gminy
Wyniki wyborów do Sejmu w 2005 roku ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Wyniki wyborów do Sejmu w 2005 r. (północno-wschodnia Polska) ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Wyniki wyborów do Sejmu w 2005 r. (północno-wschodnia Polska) ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Wyniki wyborów do Sejmu w 2005 r. (północno-wschodnia Polska) ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Wybory prezydenckie 2005 r. – poparcie dla  Donalda Tuska w pierwszej turze ( w skali kraju –  36%)
Wybory prezydenckie 2005 r. – poparcie dla  L. Kaczyńskiego w pierwszej turze ( w skali kraju –  33%)
Wybory prezydenckie 2005 r. – poparcie dla  A. Leppera w pierwszej turze ( w skali kraju – 15%)
Wybory prezydenckie 2005 r. – poparcie dla  M. Borowskiego w pierwszej turze ( w skali kraju – 10%)
Wyniki II tury wyborów prezydenckich w 2005 roku
Wybory prezydenckie 2005 r. – poparcie dla  L. Kaczyńskiego w drugiej turze ( w skali kraju –  54%)
Wybory prezydenckie 2005 r. – poparcie dla  L. Kaczyńskiego w drugiej turze ( w skali kraju –  54%)
Wybory prezydenckie 2005 r. – poparcie dla  Donalda Tuska w drugiej turze ( w skali kraju –  46%)
Wybory prezydenckie 2005 r. – poparcie dla  Donalda Tuska w drugiej turze ( w skali kraju –  46%)
Wyniki wyborów do Sejmu RP w 2007 roku ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Wyniki wyborów do Sejmu RP w 2007 roku ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Wyniki wyborów do Sejmu RP w 2007 roku ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Stabilne czynniki postaw społ. Polski północno-wschodniej w l. 1989-2009 ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Stabilne czynniki postaw społ. Polski północno-wschodniej w l. 1989-2009 ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Dynamiczne czynniki postaw społ. Polski północno-wschodniej w l. 1989-2009 ,[object Object],[object Object],[object Object]
Obszar I – Warmia, Mazury i Suwalszczyzna ,[object Object],[object Object],[object Object]
Obszar II – Ziemia Łomżyńska ,[object Object],[object Object],[object Object]
Obszar III - Białostocczyzna ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Regiony polityczne na Białostocczyźnie  [Siedlecki] ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Dziękuję za uwagę ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]

Contenu connexe

Plus de Radek Oryszczyszyn

Wielkość próby – podstawowe zagadnienia
Wielkość próby – podstawowe zagadnieniaWielkość próby – podstawowe zagadnienia
Wielkość próby – podstawowe zagadnieniaRadek Oryszczyszyn
 
Paradygmaty - codzienność, nauki przyrodnicze, nauki społeczne
Paradygmaty - codzienność, nauki przyrodnicze, nauki społeczneParadygmaty - codzienność, nauki przyrodnicze, nauki społeczne
Paradygmaty - codzienność, nauki przyrodnicze, nauki społeczneRadek Oryszczyszyn
 
Eksperyment w naukach społecznych
Eksperyment w naukach społecznychEksperyment w naukach społecznych
Eksperyment w naukach społecznychRadek Oryszczyszyn
 
Co to znaczy "wyjaśnić" i co ma do tego wolna wola? Przyczynowość w naukach s...
Co to znaczy "wyjaśnić" i co ma do tego wolna wola? Przyczynowość w naukach s...Co to znaczy "wyjaśnić" i co ma do tego wolna wola? Przyczynowość w naukach s...
Co to znaczy "wyjaśnić" i co ma do tego wolna wola? Przyczynowość w naukach s...Radek Oryszczyszyn
 
Z czego składa się nauka - pojęcia, twierdzenia, prawa
Z czego składa się nauka - pojęcia, twierdzenia, prawaZ czego składa się nauka - pojęcia, twierdzenia, prawa
Z czego składa się nauka - pojęcia, twierdzenia, prawaRadek Oryszczyszyn
 
Co z tą socjologią - okoliczności powstania socjologii i najważniejsze wyzwania
Co z tą socjologią - okoliczności powstania socjologii i najważniejsze wyzwaniaCo z tą socjologią - okoliczności powstania socjologii i najważniejsze wyzwania
Co z tą socjologią - okoliczności powstania socjologii i najważniejsze wyzwaniaRadek Oryszczyszyn
 
Dobór próby i schematy doboru próby - schematy losowe - indywidualny, systema...
Dobór próby i schematy doboru próby - schematy losowe - indywidualny, systema...Dobór próby i schematy doboru próby - schematy losowe - indywidualny, systema...
Dobór próby i schematy doboru próby - schematy losowe - indywidualny, systema...Radek Oryszczyszyn
 
Dobór próby i schematy doboru próby - dobór nielosowy
Dobór próby i schematy doboru próby - dobór nielosowyDobór próby i schematy doboru próby - dobór nielosowy
Dobór próby i schematy doboru próby - dobór nielosowyRadek Oryszczyszyn
 
Czy naprawdę jesteśmy tak mądrzy i obiektywni, jak nam się wydaje?
Czy naprawdę jesteśmy tak mądrzy i obiektywni, jak nam się wydaje?Czy naprawdę jesteśmy tak mądrzy i obiektywni, jak nam się wydaje?
Czy naprawdę jesteśmy tak mądrzy i obiektywni, jak nam się wydaje?Radek Oryszczyszyn
 
Praca z datami i czasami w Excelu
Praca z datami i czasami w ExceluPraca z datami i czasami w Excelu
Praca z datami i czasami w ExceluRadek Oryszczyszyn
 
Formuły liczące i sumujące w Excelu
Formuły liczące i sumujące w ExceluFormuły liczące i sumujące w Excelu
Formuły liczące i sumujące w ExceluRadek Oryszczyszyn
 
Praca z komórkami i zakresami w Excelu
Praca z komórkami i zakresami w ExceluPraca z komórkami i zakresami w Excelu
Praca z komórkami i zakresami w ExceluRadek Oryszczyszyn
 
Jak przygotować dobrą prezentację w PowerPoincie
Jak przygotować dobrą prezentację w PowerPoincieJak przygotować dobrą prezentację w PowerPoincie
Jak przygotować dobrą prezentację w PowerPoincieRadek Oryszczyszyn
 

Plus de Radek Oryszczyszyn (20)

Wielkość próby – podstawowe zagadnienia
Wielkość próby – podstawowe zagadnieniaWielkość próby – podstawowe zagadnienia
Wielkość próby – podstawowe zagadnienia
 
Paradygmaty - codzienność, nauki przyrodnicze, nauki społeczne
Paradygmaty - codzienność, nauki przyrodnicze, nauki społeczneParadygmaty - codzienność, nauki przyrodnicze, nauki społeczne
Paradygmaty - codzienność, nauki przyrodnicze, nauki społeczne
 
Eksperyment w naukach społecznych
Eksperyment w naukach społecznychEksperyment w naukach społecznych
Eksperyment w naukach społecznych
 
Dobór warstwowy - ćwiczenia
Dobór warstwowy - ćwiczeniaDobór warstwowy - ćwiczenia
Dobór warstwowy - ćwiczenia
 
Co to znaczy "wyjaśnić" i co ma do tego wolna wola? Przyczynowość w naukach s...
Co to znaczy "wyjaśnić" i co ma do tego wolna wola? Przyczynowość w naukach s...Co to znaczy "wyjaśnić" i co ma do tego wolna wola? Przyczynowość w naukach s...
Co to znaczy "wyjaśnić" i co ma do tego wolna wola? Przyczynowość w naukach s...
 
Czym jest teoria naukowa?
Czym jest teoria naukowa?Czym jest teoria naukowa?
Czym jest teoria naukowa?
 
Z czego składa się nauka - pojęcia, twierdzenia, prawa
Z czego składa się nauka - pojęcia, twierdzenia, prawaZ czego składa się nauka - pojęcia, twierdzenia, prawa
Z czego składa się nauka - pojęcia, twierdzenia, prawa
 
Co z tą socjologią - okoliczności powstania socjologii i najważniejsze wyzwania
Co z tą socjologią - okoliczności powstania socjologii i najważniejsze wyzwaniaCo z tą socjologią - okoliczności powstania socjologii i najważniejsze wyzwania
Co z tą socjologią - okoliczności powstania socjologii i najważniejsze wyzwania
 
Dobór próby i schematy doboru próby - schematy losowe - indywidualny, systema...
Dobór próby i schematy doboru próby - schematy losowe - indywidualny, systema...Dobór próby i schematy doboru próby - schematy losowe - indywidualny, systema...
Dobór próby i schematy doboru próby - schematy losowe - indywidualny, systema...
 
Czym jest nauka?
Czym jest nauka?Czym jest nauka?
Czym jest nauka?
 
Dobór próby i schematy doboru próby - dobór nielosowy
Dobór próby i schematy doboru próby - dobór nielosowyDobór próby i schematy doboru próby - dobór nielosowy
Dobór próby i schematy doboru próby - dobór nielosowy
 
Czy naprawdę jesteśmy tak mądrzy i obiektywni, jak nam się wydaje?
Czy naprawdę jesteśmy tak mądrzy i obiektywni, jak nam się wydaje?Czy naprawdę jesteśmy tak mądrzy i obiektywni, jak nam się wydaje?
Czy naprawdę jesteśmy tak mądrzy i obiektywni, jak nam się wydaje?
 
Praca z tabelami w Excelu
Praca z tabelami w ExceluPraca z tabelami w Excelu
Praca z tabelami w Excelu
 
Funkcje i formuły w Excelu
Funkcje i formuły w ExceluFunkcje i formuły w Excelu
Funkcje i formuły w Excelu
 
Operacje na tekście w Excelu
Operacje na tekście w ExceluOperacje na tekście w Excelu
Operacje na tekście w Excelu
 
Praca z datami i czasami w Excelu
Praca z datami i czasami w ExceluPraca z datami i czasami w Excelu
Praca z datami i czasami w Excelu
 
Formuły liczące i sumujące w Excelu
Formuły liczące i sumujące w ExceluFormuły liczące i sumujące w Excelu
Formuły liczące i sumujące w Excelu
 
Praca z wykresami w Excelu
Praca z wykresami w ExceluPraca z wykresami w Excelu
Praca z wykresami w Excelu
 
Praca z komórkami i zakresami w Excelu
Praca z komórkami i zakresami w ExceluPraca z komórkami i zakresami w Excelu
Praca z komórkami i zakresami w Excelu
 
Jak przygotować dobrą prezentację w PowerPoincie
Jak przygotować dobrą prezentację w PowerPoincieJak przygotować dobrą prezentację w PowerPoincie
Jak przygotować dobrą prezentację w PowerPoincie
 

Postawy i sympatie spoleczenstwa Polski polnocno-wschodniej po 1989 roku

Notes de l'éditeur

  1. Zanim wyjaśnię, co jest dla mnie przejawem „postawy politycznej” zaznaczę, iż w celu sprecyzowania zakresu interesującego mnie zagadnienia, będę mówił tu o: Do reformy samorządowej w 1999 roku o mieszkańcach województw: Białostockiego Łomżyńskiego Suwalskiego Olsztyńskiego W okresie od 1999 roku do 2009 roku, o mieszkańcach województw: Podlaskiego Warmińsko-mazurskiego Zdaję sobie sprawę, że tak zdefiniowany obszar zainteresowań: Nie jest dokładnie taki sam przed 1999 rokiem i po Nie odpowiada niektórym definicjom Polski północno-wschodniej Wybrałem go z wygody, ponieważ województwa stanowią najczęściej stosowany podział w ordynacjach wyborczych i badaniach opinii publicznej.
  2. W tych rozważaniach ograniczę się, poza – ewentualnie – nielicznymi wyjątkami do najbardziej miarodajnego i obiektywnego wyznacznika postaw politycznych, jaki są wyniki wyborów do parlamentu oraz wyborów prezydenckich. Nie biorę pod uwagę następujących rodzajów wyborów: Wyborów samorządowych, bowiem i z definicji i w praktyce mają one w dużym stopniu charakter spersonalizowany i ponadpartyjny (wybory wójtów, radnych i burmistrzów), w związku z czym nie powinny odzwierciedlać dokładnie preferencji politycznych czy ideologicznych wyborców Wyborów do parlamentu europejskiego, ponieważ obserwacja trwającej aktualnie kampanii wyborczej karze wątpić w to, czy zarówno wybierający, jak i wybierani, zdają sobie sprawę z charakteru tych wyborów, zakresu odpowiedzialności i kompetencji posłów PE.
  3. Teza, iż istnieją regionalne determinanty postaw politycznych w Polsce nie została do tej pory jednoznacznie potwierdzona. Niektóre z zestawień, które Państwu przedstawię, ukazują zróżnicowanie postaw politycznych w skali nie tylko Polski północno-wschodniej, ale również w skali kraju. Istnieje bardzo żywa wśród autorów zajmujących się geografią wyborczą teza, iż historyczne podziały zaborowe pokrywają się z wyborami Polaków po 1989 roku. Nie jest tutaj moją rolą o tym mówić, albo tym bardziej cokolwiek przesądzać, ale chętnie wysłucham Państwa opinii na ten temat.
  4. Ciemnoniebieski – poparcie dla kandydatów „S” do Senatu 75% i powyżej Jasnoniebieski – poparcie kandydatów „S” do Senatu od 69-79 % Bardzo jasno czerwony – 64-69 Jasno czerwony – 60-64 Ciemnoczerowny – poniżej 60 Inna przyczyna poparcia dla strony rządowej na północy regionu, inna zaś – na wschodzie.
  5. W województwach łomżyńskim i białostockim zanotowano frekwencję wyższą od średniej krajowej, zaś w województwach olsztyńskim i suwalskim – niższą od średniej krajowej Wysoka frekwencja w białostockim, wbrew krajowej tendencji absencji przeciwników S, jest argumentem na rzecz konfrontacyjnego charakteru głosowania w tym rejonie.
  6. Już w wyborach kontraktowych 1989 roku ustaliła się pewna relatywnie trwała prawidłowość, która w nastepnym dwudziestoleciu powoli ewoluuje. Początek lat 90. w regionie północno-wschodniej Polski można scharakteryzować w następujących punktach Silna pozycja sił solidarnościowych w regionie łomżyńskim (tam, gdzie dominowały małe gospodarstwa rolne, tam poparcie dla „S” było wszędzie duże Niskie poparcie dla „S” w wojewóztwie olsztyńskim Jacek Raciborski pisze, iż wybory te były „critical elections”, do których dochodzi w bardzo szczególnych sytuacjach głębokich wstrząsów społecznych. W takich wypadkach wybory nie są standardową procedurą wyborczą, ale stają się okazją do manifestacji ideowych
  7. Silna polaryzacja: łomżyńskie-białostockie Utrwalenie podziału na „prawicowe” łomżyńskie i „lewicowe” białostockie. Potwierdzenie personalnego charakteru wyborów – poparcie dla Cimoszewicza. Podobne – na przykład Pawlak w płockim. Spójność suwalskiego i olsztyńskiego
  8. Wschód regionu potwierdzający tradycyjnie niskie poparcie dla UW i Mazowieckiego. Podobne wyniki będą się powtarzać w następnych wyborach. Niski potencjał kandydatów „umiarkowanych” i „kompromisowych” w łomżyńskiem (radykalnie prawicowym) oraz białostockim, gdzie wewnętrzne podziały skłaniają do głosowań konfrontacyjnych, często na osi religijnej (lewica – prawosławni, prawica – katolicy). Mazowiecki wymyka się tym podziałom, stąd słaby wynik.
  9. Ujawniające się po raz pierwszy słabe poparcie dla partii populistycznych w województwie białostockim, gdzie kluczem w głosowaniu staje się podział religijny (głosowanie „inaczej” niż prawosławny lub katolicki sąsiad zza płota) Tylko w nowosądeckim i tarnowskim niższe poparcie dla Tymińskiego, niż w białostockim! W województwie olsztyńskim Tymiński uzyskuje najwyższe poparcie w kraju
  10. W łomżyńskiem poparcie dla Wałęsy jest najwyższe w tej części kraju, porównywalne z poparciem, jakie uzyskuje na południu Polski Ukazuje się też pewne zróżnicowanie (w prawo) pomiędzy olsztyńskim a suwalskim.
  11. Tak ogromne poparcie dla Tymińskiego w olsztyńskim nie przeniosło się potem na poparcie dla partii w rodzaju Samoobrony. Wydaje się, że jest to dowodem na silne zakorzenienie przekonań lewicowych, laickich w społeczeństwie ziem olsztyński i części Suwalszczyzny.
  12. Unia Demokratyczna - Sojusz Lewicy Demokratycznej - Polskie Stronnictwo Ludowe - Wyborcza Akcja Katolicka - Konfederacja Polski Niepodległej - Porozumienie Centrum - Kongres Liberalno Demokratyczny Bardziej lewicowe postawy w 3 z 4 województw regionu (choć inna lewicowość północy, niż wschodu) Najbardziej jednolite – łomżyńskie (nie głosowali na POC, tylko na partię o wyraźnym narodowo katolickim profilu) Rozbicie poparcia prawicy w białostockim Stałość postaw politycznych w olsztyńskim oraz suwalskim
  13. Wybory wynikające z wotum nieufności wobec rządu Suchockiej zgłoszonego przez NSZZ Solidarność i zdecydowane zwycięstwo SLD. Przyczyny tradycyjnie niskiego niskiego poparcia dla SLD w łomżyńskim (to województwo jest na mapie Polski wyspą niechęci do SLD): Dominacja ludności rolniczej, w tym prawie wyłącznie tradycyjne gospodarstwa indywidualne, mało PGR-ów Wysoka religijność Drobnoszlacheckie wartości Okupacja radziecka w latach 1939-41 (masowe deportacje zamożniejszych rolników) Działalność zbrojnego antykomunistycznego podziemia (do początku lat 50.) Polityka kolektywizacji rolnictwa z lat 50 Z drugiej strony mamy do czynienia z silnym poparciem dla SLD na Białostoczyźnie, szczególnie w jej wschodniej i południowej części.
  14. Wzrost poparcia dla PSL w białostockim i łomżyńskim dokonał się dużym kosztem KKW: Ojczyzna. Niezależnie od tego białostoczyzna okazuje się regionem, pomimo rolniczego charakteru, o słabym poparciu dla PSL-u. Tym bardziej, że w obliczu klęski ugrupowań prawicowych duże poparcie ich elektoratu powinno spłynąć na PSL, a nie spłynęło.
  15. Niskie poparcie dla UD na całym pasie wschodnim. Jedynym regionem Polski północno-wschodniej, w którym UD posiada pewne poparcie, jest ziemia olsztyńska. Zmieni się to dopiero w 2005 roku, kiedy elektorat lewicy zagłosuje na PO.
  16. Głosowanie na Aleksandra Kwaśniewskiego w wyborach w 1995 roku odpowiadało skłonności do głosowania na SLD we wcześniejszych głosowaniach.
  17. Podobnie jak powyżej
  18. Wynik Kuronia na ziemi łomżyńskiej paradoksalny, bowiem, wbrew oczywistości, w tym głosowaniu Kuroń częściej zbierał głosy wsi niż miast
  19. Zróżnicowanie wojewódzkie głosujących na prawicę-lewicę prawie dokładnie odpowiada zróżnicowaniu głosujących na Wałęsę-Kwaśniewskiego w wyborach w 1995 roku W tym głosowaniu dość mocno odbija się ówczesna polaryzacja polskiej sceny politycznej
  20. Pierwsze terminowo przeprowadzone wybory parlamentarne po 1989 roku Długie rządy koalicji SLD-PSL, umożliwiające wyborcom pełną ocenę polityków Zjednoczenie centroprawicy Centrowe umiejscowienie UW Stabilizacja polityczna i gospodarcza W związku z powyższym wyniki wyborów z 1997 roku mogą równocześnie wyznaczać pewien stabilny układ sił politycznych w regionie północno-wschodnim.
  21. Duża stabilność północy regionu Duża polaryzacja wschodu
  22. Należy zwrócić na relatywnie wysoki wynik Andrzeja Olechowskiego w regionie Białostoczyzny. Jest to pierwszy moment, który pokazał, że mniejszość prawosławna może głosować na kandydata niebezpośrednio związanego z lewicą.
  23. Bezdyskusyjne zwycięstwo SLD w tych wyborach. W województwie warmińsko-mazurskim sięgające 50% poparcia. Nawet województwo podlaskie zagłosowało bardziej za lewicą, niż można się było spodziewać.
  24. Zadziwiająco duża spójność postaw mieszkańców północnej części regionu Ogromne zróżnicowanie w środkowej i południowej części wojewódzwa podlaskiego, gdzie ścierają się żywioły katolicki i prawosławny
  25. Powiat wysokomazowiecki - drugim pod względem "eurosceptycyzmu” powiatem w Polsce (po powiecie janowskim na Lubelszczyźnie), zaś powiat łomżyński - piątym. Z drugiej strony, w gminach Gródek i Hajnówka odsetek popierających wejście Polski do Unii Europejskiej wyniósł ponad 80 proc.
  26. Podobne wyniki w Narewce, Białowieży i Czeremsze.
  27. - W środkowo-zachodniej części województwa podlaskiego rozpoczyna się pas eurosceptycyzmu: region o przewadze małych gospodarstw rolniczych, silnie prawicowy (północ) i ludowy (południe)
  28. Przez cały czas silne SLD w hajnowskiem Relatywnie małe poparcie dla Samoobrony oraz PSL-u w regionie północno-wschodnim Dominacja PiS w podlaskim, i wyspy poparcia dla PO w warmińsko-mazurskim
  29. Wysoki wynik PiS jak na okręg olsztyński
  30. Podobnie, wyskie poparcie dla PiS
  31. Zwrot mniejszości ku centroprawicy. Duże zdolności mobilizacyjne, strach przez Kaczyńskimi.
  32. W sytuacji dużej klarowności geografia wyborcza Polski staje się bardzo, ale o bardzo klarowna!
  33. Marcin Siedlecki