Presentatie over gedistribueerd beeldbeheer bij Interwaas.

1. BLAUWDRUK
GEDISTRIBUEERD
BEELDBEHEER
Bert Lemmens & Nastasia Vanderperren
PACKED vzw
23 maart 2018 | Stuurgroep Interwaas

2. AGENDA
● beeldbeheer
● visienota
● beeldenhub
● normatief kader
● pilootprojecten

3. PACKED ?
● 2005: Platform voor de Archivering en Conservering
van Kunst op Elektronische dragers
● 2011: Expertisecentrum Digitaal Erfgoed

4. BEELDBEHEER PROBLEEM
● werkplan VKC/CAHF/LUKAS 2013-2016 > verbetering
beeldbeheer
○ beelden zijn slechts beperkt online ontsloten
○ beelden worden verspreid opgeslagen
○ beelden worden handmatig verwerkt
● loketvragen over DAM-systemen
○ DAM <> Digitaal depot
○ DAM <> CBS / beeldbank <> erfgoedbank
● hernieuwing contracten beeldbanken erfgoedcellen
○ kosten upgrade vs. exit ?
○ export opgeladen beelden ?
○ hergebruik in andere applicaties ?

5. BLAUWDRUK GEDISTRIBUEERD
BEELDBEHEER

6. BLAUWDRUK GEDISTRIBUEERD
BEELDBEHEER

7. HYPOTHESE
● oplossing
○ markt open breken > ‘echte’ DAMs > meer keuze
○ beeldbeheer automatiseren > anders met beelden omgaan
○ DAMs vernetwerken > loskoppelen van websites
● werkpunten
○ aanbesteding > standaardisering vraag
○ werkprocessen > cultuuromslag
○ infrastructuur > decentraal landschap
● technologie
○ persistente URI’s > permanente identificatie van beelden
○ (IIIF) API’s > uitwisseling van beelden tussen systemen
○ open source componenten & open data

8. PROJECTDOELSTELLING
● een gestandaardiseerd protocol voor de
automatisering van de uitwisseling van digitale
beelden in publieke kunstcollecties;
● consensus over het dienstenpakket waarin musea
voorzien om beelden ter beschikking te stellen voor
hergebruik;
● een plan van aanpak voor de uitrol van beeldenhubs
in publieke collecties in Vlaanderen en Brussel.

9. IMPACT
● kosten- en tijdsefficiënter werken
● effectiever gebruik van beelden
● versterken van de autoriteit van erfgoedorganisaties
● onafhankelijk van specifieke leveranciers en
technologie
● verspreiding van best practice voor beeldbeheer in de
brede cultureel erfgoedsector

10. VISIENOTA ‘VLAAMSE CULTUUR-
BELEID IN HET DIGITALE TIJDPERK’

11. VISIENOTA
‘VLAAMSE CULTUURBELEID IN
HET DIGITALE TIJDPERK’
Een cultuurbreed kader rond digitalisering ontwikkelen en
operationaliseren waar culturele organisaties op kunnen inspelen.
Een visie op hoe artistieke creatie en het bewaren, verspreiden en
voor een breed publiek beschikbaar maken van culturele content
stimuleert in een omgeving die door nieuwe technologieën steeds
verder digitaliseert.

12. CREATIE > CONSUMPTIE

13. CREATIE > CONSUMPTIE

14. CREATIE > CONSUMPTIE

15. CREATIE > CONSUMPTIE

16. CREATIE > CONSUMPTIE
?

17. 7 PRINCIPES
● digital first
● continue innovatie
● gebruikers eerst
● networked content
● digitaal continuum
● samenwerking loont
● beleidsinstrumenten

18. 7 SPEERPUNTEN CULTUURBELEID
● open en toegankelijke digitale culturele content
● digitale innovatie
● expertiseontwikkeling en -deling
● radicaal digitale organisaties
● een digitale netwerkinfrastructuur voor Vlaanderen
● digitale contentcreatie
● beleidsinstrumenten voor een digitale toekomst

19. MATCH PROJECT / VISIE ?
● open en toegankelijke content > open source/open data
● digitale innovatie > resilient (buigzame) beeldbanken > APIs
● expertiseontwikkeling en -deling > blauwdruk obv
standaarden
● radicaal digitaal > automatisering beeldbeheer
● digitale netwerkinfrastructuur > netwerk beeldenhubs
● digitale contentcreatie > eenvoudig hergebruik > rechten
● beleidsinstrumenten > blauwdruk

20. BEELDENHUB
Een ‘beeldenhub’ is een webdienst die beelden
van erfgoedcollecties op een eenvoudige en
standaard manier ter beschikking stelt voor
hergebruik.
Die webdienst omvat niet alleen de hard- en
software die nodig is om beelden uit te wisselen
via het web, maar ook het geheel aan afspraken
dat nodig is om de kwaliteit van die beelden te
verzekeren, beelden te identificeren en
inhoudelijk te duiden, en de intellectuele
eigendomsrechten
die​ ​op​ ​de​ ​beelden​ ​rusten​ ​te​ ​respecteren.

21. NORMATIEF KADER
= kader voor de specificatie van de beeldenhub.
5 aspecten:
● duurzame werkprocessen voor het beheer van beelden
● protocollen en services om beelden doorzoekbaar en vindbaar te maken
op het web
● datastructuren voor metadata over beelden
● bestandsformaten om beelden uit te wisselen via het web
● documenteren en beheren van rechten op beelden

22. NORMATIEF KADER
DUURZAME WERKPROCESSEN VOOR HET BEHEER
VAN BEELDEN
● vorm een digitale collectie conform de principes van het NISO
Framework of Guidance for Building Good Digital Collections
● leg het beleid omtrent duurzaam beeldbeheer vast in een digitale
strategie
● maak een plan voor de uitrol van een beeldbeheersysteem:
○ open fotobeheerdienst op het web: Wikimedia Commons, Flickr
The Commons, Internet Archive
○ DAM als SaaS
○ DAM on site

23. NORMATIEF KADER
PROTOCOLLEN EN SERVICES
● een beeldenhub die gerealiseerd wordt met een
DAM-systeem beschikt over IIIF API’s
● een beeldenhub die gerealiseerd wordt met open
webdiensten beschikt over een open API
→ openheid en beschikbaarheid van opensourcebibliotheken

24. NORMATIEF KADER
DATASTRUCTUREN VOOR METADATA OVER BEELDEN
● een beeldenhub embedt metadata in TIFF conform de TI/A-specificatie
● een beeldenhub embedt metadata in JPEG- en PNG-bestanden met een
XMP-container met daarin Dublin Core, XMP en EXIF gestructureerde
metadata
→ opname van beschrijvende, technische, juridische en administratieve
metadata
→ metadata opgenomen in beelden zelf en verspreid in de verschillende
versies van een beeld, i.c. archiverings- en raadplegingsbestanden

25. NORMATIEF KADER
BESTANDSFORMATEN VOOR BEELDEN UIT TE
WISSELEN VIA HET WEB
● JPEG voor beelden op het web
● PNG voor beelden in presentaties en digitale publicaties
● TIFF baseline 6.0 uncompressed voor beeldverwerking
● Tiled Pyramidal TIFF voor zoombare beelden
→ brede ondersteuning
→ geen gespecialiseerde software nodig

26. NORMATIEF KADER
DOCUMENTEREN EN BEHEREN VAN RECHTEN OP
BEELDEN
● documenteer de rechtenstatus van een beeld met termen uit de
Rightsstatements.org-terminologie
● informeer gebruikers op de website van de organisaties over de
voorwaarden voor hergebruik van de beelden.
● beelden en metadata worden zoveel mogelijk beschikbaar gemaakt:
○ rechtenvrije beelden > Public Domain Mark
○ eigen beelden > CC0 of een van de 6 Creative Commons licenties
○ in-copyright > procedure identificeren en klaren van rechten

27. CHECKLIST: 7 SECTIES - 34 EISEN
1. De​ ​ organisatie​ ​ heeft​ ​ een​ ​ digitale​ ​ strategie.
2. De​ ​ organisatie​ ​ heeft​ ​ een​ ​ beeldcurator.
3. De​ ​ organisatie​ ​ heeft​ ​ een​ ​ systeem​ ​ om​ ​ beelden​ ​ te​ ​ beheren.
4. De​ ​ organisatie​ ​ maakt​ ​ beelden​ ​ toegankelijk​ ​ via​ ​ open​ ​ API’s.
5. De​ ​ organisatie​ ​ documenteer​ ​ metadata​ ​ in​ ​ de​ ​
raadplegingsbestanden.
6. De​ ​ organisatie​ ​ heeft​ ​ specificaties​ ​ voor​ ​ raadplegingsbestanden​ ​
vastgelegd.
7. De​ ​ organisatie​ ​ maakt​ ​ beelden​ ​ en​ ​ metadata​ ​ zoveel​ ​ mogelijk​ ​
vrij​ ​ beschikbaar.

28. PLAN VAN AANPAK
Overheid
(financiering)
Directeur
(mandaatgever +
eindverantwoordelijke)
Beeldcurator
(trekker)
IT-medewerker
(expert in-huis)
IT-leverancier
(expert uit-huis)

29. OVERHEID - DIRECTEUR
overheid
● A1.​ ​Financier​ ​duurzaam​ ​beeldbeheer​ ​op​ ​basis​ ​van​ ​een​ ​digitale​ ​strategie.
● A2.​ ​Financier​ ​aanbestedingen​ ​van​ ​systemen​ ​op​ ​basis​ ​van​ ​een​ ​lastenboek.
● A3.​ ​Gebruik​ ​op​ ​verschillende​ ​bestuursniveaus​ ​dezelfde​ financieringscriteria.
​directeur / coördinator
● A4.​ ​Bepaal​ ​een​ ​digitale​ ​strategie​ ​voor​ ​het​ ​gebruik​ ​van​ ​beelden.
● A5. Wijs rollen en verantwoordelijkheden voor duurzaam beeldbeheer toe
aan medewerkers.
● A6.​ ​Laat​ ​je​ ​huidige​ ​beeldbeheersysteem​ ​doorlichten.

30. PILOOTPROJECTEN
KUSTERFGOED
● Problematiek:
○ Beeldbank West-Vlaanderen onbeschikbaar
○ verouderde beeldbank Stad Oostende
● Methode:
○ testen SaaS scenario
○ aanbesteding voor nieuwe beeldbank
● Resultaten:
○ lastenboek
○ metadatamodel
○ gunning

31. PILOOTPROJECTEN
ERFGOED & MUSEA MECHELEN
● Problematiek:
○ vervanging oude beeldbank
● Methode:
○ 2 aparte aanbestedingen: website en DAM
○ koppeling dmv RESTful API
● Resultaten:
○ lastenboek
○ gunningen
○ beeldbank werd gerealiseerd eind 2017, maar nog steeds problemen

32. PILOOTPROJECTEN
ERFGOEDCEL CO7
● Problematiek:
○ uploadtool die beelden onderbrengt in Memorix Maior
○ geen open RESTful API beschikbaar
● Methode:
○ review lastenboek + opvragen documentatie Picturae
○ alternatief scenario: beelden parkeren op externe server
● Resultaten:
○ lastenboek
○ workaround
○ maar… geen ingediende offertes

33. PILOOTPROJECTEN
LUKAS - ART IN FLANDERS
● Problematiek:
○ beelddonatie Wikimedia Commons
● Methode:
○ metadata inbedden in beelden met ExifTool
○ beelden in batch opladen met Pattypan - the spreadsheet way
● Resultaten:
○ 844 beelden opgeladen onder een CC0-verklaring
○ 844 beelden voorzien van metadata
○ https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Collections_in_Groen
ingemuseum

34. PILOOTPROJECTEN
LUKAS - ART IN FLANDERS

35. REVIEWS
● Expertenreview: Mensen met technische en praktische kennis van
DAM-systemen: D1 en D3
● Subsidiërende en dienstverlenende overheden: D3 en D4
○ Vlaamse overheid (CJM en Informatie Vlaanderen)
○ Lokale overheden
● Directie en beeldcuratoren van erfgoedorganisaties: D2, D3 en D4
○ Musea
○ Erfgoedcellen
● Softwareleveranciers en IT-medewerkers: D1, D3 en D4

36. Vragen?
nastasia@packed.be
bert@packed.be