Presentation covering the preservation of video art.

2. TECHNIEKEN VAN DE
BEELDENDE KUNSTEN /
MATERIËLE ASPECTEN
VAN DE BEELDENDE
KUNSTEN: VIDEOKUNST
Rony Vissers (PACKED vzw)
VUB, 9 mei 2016

3. OPDRACHT
 synthetisch beeld schetsen van de conservatie van videokunst
 de problematiek illustreren met een paar voorbeelden uit mijn
praktijk, de aanpak van mijn instelling etc.

4. INTRO
 1991 – 1997: STUC (huidige STUK), Leuven
● verantwoordelijk voor film, video- en muziekprogrammatie
● productie van filminstallatie Dialogues (1996, Franciska Lambrechts) en
video dial H-I-S-T-O-R-Y (1997, Johan Grimonprez)

5. Dialogues (1996, Franciska Lambrechts)

6. Dialogues (1996, Franciska Lambrechts)

7. dial H-I-S-T-O-R-Y (1997, Johan Grimonprez)

8. dial H-I-S-T-O-R-Y (1997, Johan Grimonprez)

9. INTRO
 1997 - 2004: incident vzw
● wereldwijde distributie dial H-I-S-T-O-R-Y (Johan Grimonprez)
● creatie van multimedia-installatie Mondophrenetic™ (Herman
Asselberghs, Els Opsomer & Rony Vissers)

10. Mondophrenetic™ (2000, Herman Asselberghs, Els Opsomer &
Rony Vissers)

11. Mondophrenetic™ (2000, Herman Asselberghs, Els Opsomer &
Rony Vissers)

12. Mondophrenetic™ (2000, Herman Asselberghs, Els Opsomer &
Rony Vissers)

13. Mondophrenetic™ (2000, Herman Asselberghs, Els Opsomer &
Rony Vissers)

14. INTRO
 2006 - 2008: argos, centrum voor kunst en media
● collectieverantwoordelijke
 2009 – heden: PACKED vzw, expertisecentrum digitaal erfgoed
● coördinator

15. PACKED VZW
● 2006 – 2010: platform voor archivering en conservering
van kunst op elektronische en digitale dragers
● 2009 – 2011: onderzoeksproject Obsolete
apparatuur: Het behoud van afspeel- en
weergaveapparatuur voor audiovisuele kunst
● partners: Nederlands Instituut voor Mediakunst,
maar ook betrokkenheid van Tate, ZKM Hochschüle
der Kunste Bern
● videogebaseerde en computergebaseerde werken

16. PACKED VZW
● 2011 – heden: expertisecentrum digitaal erfgoed
● expertise m.b.t. digitaal erfgoed opbouwen, hertalen en ter beschikking
stellen
● ICT-processen: creatie, catalogisering, bewaring, online toegankelijk
maken, uitwisseling, hergebruik, …
● ook beleid: in organisatie, en bij overheden
● aandacht voor o.a. problematiek auteursrechten en (linked) open data
● brede cultureel-erfgoedveld
● sinds 2013 ook terug kunstensector > TRACKS
● projecten, online kennisplatformen, vorming maar ook loketfunctie

17. PACKED VZW
● massadigitalisering: samenwerking met VIAA (Vlaams
Instituut voor Archivering
● omroepen en cultureel-erfgoedsector, uitbreiding naar kunstensector;
● o.a. argos, M HKA, S.M.A.K., Mu.ZEE en Middelheim;
● podiumkunstenorganisaties, muziekorganisaties;
● zowel digitalisering als digitale archivering
● schaalvergroting
● digitalisering op maat: o.a.
● James Lee Byars: The World Question Center (1969, Jef Cornelis)
● Oratorium voor geprepareerde videoplayer en 8 monitoren (1989, Frank
Theys)
● vroege videowerken van Danny Matthys (1973-1977)
● A las cinco de la tarde (1984, Marie-Jo Lafontaine)

18. PACKED VZW
● massadigitalisering: samenwerking met VIAA (Vlaams
Instituut voor Archivering
● omroepen en cultureel-erfgoedsector, uitbreiding naar kunstensector;
● o.a. argos, M HKA, S.M.A.K., Mu.ZEE en Middelheim;
● podiumkunstenorganisaties, muziekorganisaties;
● zowel digitalisering als digitale archivering
● schaalvergroting
● digitalisering op maat: o.a.
● James Lee Byars: The World Question Center (1969, Jef Cornelis)
● Oratorium voor geprepareerde videoplayer en 8 monitoren (1989, Frank
Theys)
● vroege videowerken van Danny Matthys (1973-1977)
● A las cinco de la tarde (1984, Marie-Jo Lafontaine)

19. DIGITALE DUURZAAMHEID
Centraal begrip in werking van PACKED vzw: digitale duurzaamheid
Digitale duurzaamheid refereert aan de langdurige toegankelijkheid van digitale data. Dit vereist
zowel beleidsmatige beslissingen in de vorm van een duurzaamheidsstrategie, als praktische
oplossingen voor behoud en beheer van digitale data.
01000100 01101001 01100111 01101001 01110100 01100001 01101100 01100101 00100000 01100100 01110101 01110101 01110010 01111010 01100001
01100001 01101101 01101000 01100101 01101001 01100100 00100000 01110010 01100101 01100110 01100101 01110010 01100101 01100101 01110010
01110100 00100000 01100001 01100001 01101110 00100000 01100100 01100101 00100000 01101100 01100001 01101110 01100111 01100100 01110101
01110010 01101001 01100111 01100101 00100000 01110100 01101111 01100101 01100111 01100001 01101110 01101011 01100101 01101100 01101001
01101010 01101011 01101000 01100101 01101001 01100100 00100000 01110110 01100001 01101110 00100000 01100100 01101001 01100111 01101001
01110100 01100001 01101100 01100101 00100000 01100100 01100001 01110100 01100001 00101110 00100000 01000100 01101001 01110100 00100000
01110110 01100101 01110010 01100101 01101001 01110011 01110100 00100000 01111010 01101111 01110111 01100101 01101100 00100000 01100010
01100101 01101100 01100101 01101001 01100100 01110011 01101101 01100001 01110100 01101001 01100111 01100101 00100000 01100010 01100101
01110011 01101100 01101001 01110011 01110011 01101001 01101110 01100111 01100101 01101110 00100000 01101001 01101110 00100000 01100100
01100101 00100000 01110110 01101111 01110010 01101101 00100000 01110110 01100001 01101110 00100000 01100101 01100101 01101110 00100000
01100100 01110101 01110101 01110010 01111010 01100001 01100001 01101101 01101000 01100101 01101001 01100100 01110011 01110011 01110100
01110010 01100001 01110100 01100101 01100111 01101001 01100101 00101100 00100000 01100001 01101100 01110011 00100000 01110000 01110010
01100001 01101011 01110100 01101001 01110011 01100011 01101000 01100101 00100000 01101111 01110000 01101100 01101111 01110011 01110011
01101001 01101110 01100111 01100101 01101110 00100000 01110110 01101111 01101111 01110010 00100000 01100010 01100101 01101000 01101111
01110101 01100100 00100000 01100101 01101110 00100000 01100010 01100101 01101000 01100101 01100101 01110010 00100000 01110110 01100001
01101110 00100000 01100100 01101001 01100111 01101001 01110100 01100001 01101100 01100101 00100000 01100100 01100001 01110100 01100001
00101110 11000010 10100000 00001101 00001010

20. PACKED VZW
www.packed.be
www.projectcest.be
www.scart.be
www.projectracks.be
www.scoremodel.org

21. PACKED VZW

22. PACKED VZW

23. VIDEOKUNST
 Art that involves the use of video and /or audio data and relies
on moving pictures (Tate, glossary of art terms)
 Video is an electronic medium for recording, copying,
playback, broadcasting, and display of moving visual media.
(Wikipedia)
 Term used to describe art that uses both the apparatus and
processes of television and video. It can take many forms:
recordings that are broadcast, viewed in galleries or other
venues, or distributed as tapes or discs; sculptural
installations, which may incorporate one or more television
receivers or monitors, displaying ‘live’ or recorded images and
sound; and performances in which video representations are
included. (MoMA / Oxford University Press, 2009)

24. Dialogues (1996, Franciska Lambrechts)

25. dial H-I-S-T-O-R-Y (1997, Johan Grimonprez)

26. dial H-I-S-T-O-R-Y (1997, Johan Grimonprez)

27. dial H-I-S-T-O-R-Y (1997, Johan Grimonprez)

28. dial H-I-S-T-O-R-Y (1997, Johan Grimonprez)

29. Mondophrenetic™ (2000, Herman Asselberghs, Els Opsomer &
Rony Vissers)

30. Mondophrenetic™ (2000, Herman Asselberghs, Els Opsomer &
Rony Vissers)

31. CONSERVERING VIDEOKUNST
 vaak (in zekere mate) immateriaal
 vastgelegd m.b.v. een drager en een signaalformaat
 kunnen enkel worden geraadpleegd met behulp van afspeel- en
weergaveapparatuur
 kunstenaars maken deze apparatuur vaak niet zelf, ze wordt
vervaardigd door commerciële fabrikanten
 fabrikanten controleren de prijs en de beschikbaarheid van de
apparatuur wijzigingen, alsook ook de vernieuwingen en het in
onbruik geraken
 zowel de dragers, de signaalformaten als de afspeel- en
weergaveapparatuur zijn, door de technologische evolutie,
veranderlijk en variabel

32. CONSERVERING VIDEOKUNST
 Howard Besser (NYU) in Longevity of Electronic Art (2001), o.a.
● viewing problem > refreshing, migration, emulation
● translation problem
● interrelational problem
 voor bekijken werk afhankelijk van afspeel- en
weergaveapparaten
 ongewenste betekeniswijziging door overzetten van werk van ene
formaat naar andere of van ene drager naar andere of wanneer
werk wordt ‘vertaald’ naar ander weergavetechnologie of -
apparaat
 audiovisuele kunstwerken kunnen bestaan uit verschillende
componenten die met elkaar verbonden zijn en er door hun
interactie voor zorgen dat het kunstwerk bestaat

33. JAMES LEE BYARS: THE WORLD
QUESTION CENTER (1969, JEF
CORNELIS)

34. JAMES LEE BYARS: THE WORLD
QUESTION CENTER (1969, JEF
CORNELIS)

35. JAMES LEE BYARS: THE WORLD
QUESTION CENTER (1969, JEF
CORNELIS)

36. ORATORIUM VOOR GEPREPAREERDE
VIDEOPLAYER EN ACHT MONITOREN
(1989, FRANK THEYS)

37. ORATORIUM VOOR GEPREPAREERDE
VIDEOPLAYER EN ACHT MONITOREN
(1989, FRANK THEYS)

38. ORATORIUM VOOR GEPREPAREERDE
VIDEOPLAYER EN ACHT MONITOREN
(1989, FRANK THEYS)

39. ORATORIUM VOOR GEPREPAREERDE
VIDEOPLAYER EN ACHT MONITOREN
(1989, FRANK THEYS)

40. CONSERVERING VIDEOKUNST
 centrale vraag: “wat is precies het kunstwerk?”
 beeldhouwwerk of schilderij:
● vraag vrij eenvoudig te beantwoorden vanuit lange traditie
 audiovisuele kunst:
● ontbreekt niet enkel in grote mate deze (kunst)historische traditie
● het werk kan niet worden losgekoppeld van bijzonder snelwijzigende
technologische evolutie
 verbondenheid met technologie > radicaal herzien van begrip van
uniek kunstobject en van handgemaakte vorm, die fundamenteel
zijn in geschiedenis van schilder- en beeldhouwkunst

41. CONSERVERING VIDEOKUNST
 audiovisuele kunstwerken verschillen in belangrijke mate van
traditionele kunstwerken doordat ze (in zekere mate) immateriëel
zijn
 traditionele visie op conservering: manier om materialiteit van
kunstvoorwerp vast te houden, om (unieke) materiële kunstobject
te beschermen tegen beschadiging, vernieling en verval
 traditionele visie komt bij audiovisuele kunsten onder druk te
staan
 focussen op materiële veroudering volstaat niet, ook richten op
artistieke intentie: bij bestrijding effecten van tijd getrouw blijven
aan materiaal, of getrouw blijven aan intentie van kunstenaar? >
integriteit?

42. CONSERVERING VIDEOKUNST
 niet enkel bewaring van leesbaarheid of representatie moet
worden nagestreefd, maar ook esthetiek, technische en
maatschappelijke context van een werk moeten zoveel mogelijk
intact blijven > authenticiteit? historiciteit?
 belangrijk aspect: look and feel
 eindeloos kopiëren:
● verschillende kopieën
● (digitaal: geen kwaleitsverlies)
● (digitaal: makkelijk te manipuleren)
● verschillende versies
● verschillende eigenaars

43. CONSERVERING VIDEOKUNST
● wiens verantwoordelijkheid is conservering: museum,
privé-verzamelaar, kunstenaar zelf, …
● kunstenaars vervullen belangrijke rol
● verkopen niet alleen drager met werk maar ook informatiepakket, en
bieden ondersteuning
● variabiliteit
● locatiegebonden
● onduidelijk waar werk begint en eindigt

44. CONSERVERING VIDEOKUNST
 onderscheid tussen audiovisuele kunst die technologie gebruikt
als middel én kunst die technologie gebruikt als medium
 eerste geval: kunstenaars gebruiken media als instrument voor
productie van meer traditionele kunst
 tweede geval: intrinsieke eigenschappen en mogelijkheden van
gebruikte media worden geëxploreerd, en dit noopt tot nieuwe
benadering van conservering (en presentatie)
 kunstwerken die intrinsieke eigenschappen en mogelijkheden
van gebruikte technologie onderzoeken, hebben in vele gevallen
zelfreflexieve en deconstructieve bedoelingen

45. CONSERVERING VIDEOKUNST
 audiovisuele kunstwerken
 documentatie over die audiovisuele kunstwerken
 niet-audiovisuele documentatie (bv. tekst, foto’s, tekeningen, …)
 audiovisuele documentatie (bv. video-interviews met kunstenaar)
 audiovisuele documentatie over niet-audiovisuele kunstwerken
(bv. videoregistraties van performances)
 analoog < > digitaal
 digitalisering als conserveringsstrategie
 born digital kunst
 veranderende en accelererende stroom van soft- en hardware

46. DANK U!
rony@packed.be