1. Μάθημα:
Πολιτική και Δίκαιο
Β΄ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ 2Η: ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΩΝ
ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ-
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:
ΗΡΑΚΛΗΣ Ε.ΜΗΛΑΚΗΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
2. ΤΙ ΕΙΠΑΜΕ ΠΡΙΝ???..(ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΦΟΡΑ)
ΟΠΩΣ ΘΥΜΑΣΤΕ ΜΙΛΗΣΑΜΕ ΓΙΑ…..
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ
• Έννοια και ρόλος του Συντάγματος.
• Αρχή διάκρισης των λειτουργιών και σημασία της.
• Ορισμός και εξουσίες νομοθετικής λειτουργίας
(βουλή, ΠτΔ).
• Ορισμός εκτελεστικής λειτουργίας και
αρμοδιότητες της (κυβέρνηση, ΠτΔ).
3. ΞΕΚΙΝΩΝΤΑΣ ΠΑΝΤΑ ……………..ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ!!
• Να ορίσουμε τι είναι δικαστική λειτουργία.
• Να διακρίνουμε τις πιο βασικές κατηγορίες των
ελληνικών δικαστηρίων.
• Να κατανοήσουμε τη φύση των υποθέσεων που
εκδικάζει έκαστο απ’ αυτά (κατά νομική ορολογία
«καθ’ ύλην αρμοδιότητα» τους).
• Να γνωρίσουμε τη σύνθεση καθενός απ’ αυτά
(πόσοι και τι είδους δικαστικοί λειτουργοί
αποτελούν καθένα απ’ αυτά).
4. ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ (O ΟΡΙΣΜΟΣ)
Αρ. 26 Συντάγματος: Η δικαστική λειτουργία είναι η
3η θεσμοθετημένη εξουσία κατά την αρχή
διάκρισης των εξουσιών και ασκείται φυσικά από
τα Δικαστήρια.
Οι αποφάσεις των Δικαστηρίων εκτελούνται στο
όνομα του Ελληνικού λαού και οι συνεδριάσεις
τους είναι δημόσιες, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων
που για δικαιολογημένους λόγους προστασίας της
προσωπικότητας και των προσωπικών δεδομένων
των διαδίκων, οι συνεδριάσεις διεξάγονται
κεκλεισμένων των θυρών (π.χ. δίκες ανηλίκων)
κατόπιν πάντα αποφάσεως του Προέδρου τους.
5. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
Η Δικαστική εξουσία χαρακτηρίζεται από ανεξαρτησία και
αμεροληψία. Ασχολείται με αξιόποινες και παραβατικές
συμπεριφορές (εγκλήματα), όπως και με όλο το εύρος
των ιδιωτικών διαφορών μεταξύ πολιτών,
προσπαθώντας να εξασφαλίσει ομαλή συμβίωση των
πολιτών μεταξύ τους, κάνοντας πράξη την αρχή του
κράτους δικαίου.
Όργανά της οι Δικαστικοί λειτουργοί οι οποίοι
απολαμβάνουν προσωπικής ανεξαρτησίας, λειτουργικής
ανεξαρτησίας και ισοβιότητας (τακτικοί, ανακριτές,
εισαγγελείς, ίσως και οι ένορκοι).
6. ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ
• ΠΟΛΙΤΙΚΑ: Διευθέτηση αστικών-ιδιωτικών
διαφορών μεταξύ πολιτών (διαφορές
οικογενειακές, κληρονομικές, εμπράγματες κτλ).
• ΠΟΙΝΙΚΑ: Εκδίκαση παραβατικών συμπεριφορών
και αξιοποίνων πράξεων και παραλείψεων με
σκοπό σωφρονισμού τους.
• ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ: Διαφορές που προκύπτουν ανάμεσα
στο Κράτος και τους διοικούμενους με αφορμή
εκδοθείσες κρατικές πράξεις (π.χ. φορολογικές,
συνταξιοδοτικά, αλλαδαποί).
• ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ: Εκδίκαση αδικημάτων στρατιωτικών
(οπλιτών και στελεχών ενόπλων δυνάμεων) για
ειδικούς λόγους πειθαρχίας στρατεύματος.
7. ΠΟΙΝΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ I.
A. ΠΤΑΙΣΜΑΤΟΔΙΚΕΙO
1. Κατώτερο ποινικό δικαστήριο
2. μικροπαραβάσεις (π.χ. διατάραξη κοινής ησυχίας)
3. Από πταισματοδίκη ή ειρηνοδίκη.
1. Κατώτερο ποινικό δικαστήριο
B. ΜΙΚΤΟ ΟΡΚΩΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
1. Από τακτικούς δικαστές και ενόρκους (επιλεγμένους πολίτες)
2. Σε δικαστήριο και εφετείο
3. Βαριά κακουργήματα, π.χ. ανθρωποκτονίες από πρόθεση,
βιασμούς κτλ
Γ. ΠΛΗΜΜΕΛΕΙΟΔΙΚΕΙA
1. Σε μονομελή και τριμελή
2. Τα μονομελή ελαφρότερα πλημμελήματα
(π.χ. αγορανομικές παραβάσεις) και εφέσεις πταισματοδικείου
3. Τα τριμελή βαρύτερα πλημ/τα (ανθρωποκτ. από αμέλεια)
και εφέσεις κατά μονομελών
4. Από 1 ή 3 πλημ/κες
8. ΠΟΙΝΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ II.
Δ. ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΑΝΗΛΙΚΩΝ
1.Σε μονομελή, τριμελή και εφετεία ανηλίκων
2.Όλα τα πταίσματα, πλημ/τα και κακουργήματα που τέλεσαν
ανήλικοι
3.Από 1 ή 3 πρωτοδίκες δικαστές
E. ΕΦΕΤΕΙΑ
1. Σε μονομελή, τριμελή και πενταμελή
2. Βαριά κακουργήματα σε Α βαθμό και εφέσεις σε Β΄ Βαθμό
3. Από 1,3 και 5 εφέτες αντίστοιχα
Z. ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ
1. Από Αρεοπαγίτες σε ολομέλεια ή τμήματα
2. Τις αναιρέσεις κατά ποινικών αποφάσεων
3. Το ανώτατο ποινικό δικαστήριο
9. ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ I.
A. ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟ
1. Μπορείτε να προσφύγετε:
α) Εάν έχετε διαφορές με κάποιον που μπορεί να αποτιμηθούν σε χρήματα και
η αξία του αντικειμένου τους είναι μέχρι 20.000 ευρώ (αρμόδιο είναι το
ειρηνοδικείο του τόπου που κατοικεί ο εναγόμενος).
β) Εάν είστε ιδιοκτήτης ακινήτου μισθωμένου με μίσθωμα μέχρι 600 ευρώ το
μήνα και θέλετε να κάνετε αγωγή στο μισθωτή για απόδοση του μισθίου
επειδή καθυστέρησε τα ενοίκια από δυστροπία ή επειδή έληξε ο χρόνος
μίσθωσης.
γ) Εάν έχετε διαφορές από συναλλαγματικές ή επιταγές για ποσό μέχρι 20.000
ευρώ (ο ειρηνοδίκης εκδίδει διαταγές πληρωμής, διατάζει δηλαδή την
πληρωμή σας από τον οφειλέτη).
δ) Εάν ζητάτε τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων σε επείγουσες περιπτώσεις ή για
να αποτραπεί επικείμενος κίνδυνος των δικαιωμάτων σας κ.λ.π. και η κύρια
υπόθεση υπάγεται στην αρμοδιότητα του ειρηνοδικείου.
10. ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΙΙ.
Στο ειρηνοδικείο, σε περίπτωση ασφαλιστικών μέτρων, για να
εμποδιστεί κάποιος κίνδυνος που επίκειται, μπορείτε να
παρουσιαστείτε μόνος σας, χωρίς να έχετε πληρεξούσιο
δικηγόρο.
2. Το κατώτερο πολιτικό δικαστήριο
3. Από 1 Ειρηνοδίκη
B. ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ
1. α) Εάν είστε συγγενής ανηλίκου παιδιού και διαπιστώνετε ότι οι
γονείς του δεν έχουν ή δεν μπορούν να ασκήσουν την επιβαλλόμενη
γονική μέριμνα σ’ αυτό. Μπορείτε να ζητήσετε από το δικαστήριο να
αποφασίσει για την επιτροπεία και την επιμέλεια του ανηλίκου και
να ορίσει το εποπτικό συμβούλιο και τον επίτροπο.
β) Εάν έχετε διαφορές που η αξία του αντικειμένου τους είναι πάνω
από 20.000 ευρώ και έως 250.000 €.
11. ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΙΙΙ.
γ) Εάν έχετε διαφορές με κάποιον ανεξάρτητα από
χρηματική αξία, από παροχή εξαρτημένης εργασίας
ή διαφορές από συλλογική σύμβαση εργασίας ή
από ασφαλιστικές σχέσεις ή για πληρωμή
ασφαλίστρων ή για τον καθορισμό διατροφής ή
δαπανών τοκετού και διατροφής άγαμης μητέρας ή
για ζημιές από αυτοκίνητο.
δ) Εάν είστε γονιός και έχετε διαφορές με τον ή τη
σύζυγό σας για την άσκηση της γονικής
12. ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ IV.
μέριμνας ή την επικοινωνία σας με το παιδί σας.
ε) Εάν είστε ιδιοκτήτης ορόφου ή διαμερίσματος και έχετε
διαφορές με τους άλλους συνιδιοκτήτες ή με το
διαχειριστή και
στ) Εάν ζητάτε τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων και η κύρια
υπόθεση δεν υπάγεται στο Ειρηνοδικείο.
ζ) π.χ. για βεβαίωση γέννησης ή γάμου με σκοπό τη σύνταξη
ληξιαρχικής πράξης, εγγραφή σωματείου, διορισμό
κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομίας.
2.Εφέσεις κατά αποφάσεων Ειρηνοδικείου
3.Από ένα πρωτοδίκη δικαστή
13. ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ V.
Γ. ΠΟΛΥΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ
1.Ολες οι διαφορές που δεν υπάγονται σε μονομελές
πρωτοδικείο και ειρηνοδικείο
2.Από 3 ή και περισσότερους πρωτοδίκες-δικαστές
Δ. ΕΦΕΤΕΙΟ
1.Το μονομελές εφετείο τις εφέσεις του μονομελούς πρωτοδικείου
2.Το τριμελές εφετείο τις εφέσεις του πολυμελούς πρωτοδικείου
3.Σε μονομελές και τριμελές
E. ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ
1.Τις αναιρέσεις κατά των αποφάσεων όλων των ως άνω δικαστηρίων.
2.Τη συνταγματικότητα των νόμων
3.Για τη νομιμότητα συμμετοχής κομμάτων στις εκλογές
4.Από αρεοπαγίτες σε ολομέλεια και τμήματα
5.Το ανώτατο πολιτικό δικαστήριο
14. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ I.
A. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ
ΕΚΔΙΚΑΖΕΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΙΔΙΩΤΩΝ
1.Σε μονομελές και τριμελές.
2. Μπορείτε να προσφύγετε:
α. Αν διεκδικείτε χρήματα λόγω κοινωνικής ασφάλισης
σε περίπτωση ασθένειας, τοκετού ή θανάτου
συγγενικού προσώπου και το ασφαλιστικό σας
ταμείο αρνείται να σας ικανοποιήσει το αίτημα.
β. Αν είστε αγρότης και ζητάτε αποζημίωση για τη
σοδειά σας που καταστράφηκε από δυσμενείς
καιρικές συνθήκες (π.χ. παγετός).
15. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ II.
γ. Αν είστε εργάτης και έχετε πάθει εργατικό
ατύχημα ή είστε άνεργος και γ’ αυτό ζητάτε
χρήματα από το ασφαλιστικό σας ταμείο.
δ. Αν θέλετε να προσβάλετε τα αποτελέσματα
των νομαρχιακών ή δημοτικών ή κοινοτικών
εκλογών ή των αρχαιρεσιών Ν.Π.Δ.Δ.
ε. Αν εργάζεστε στο Δημόσιο ή σε ΟΤΑ ή Ν.Π.Δ.Δ.
ως μόνιμος υπάλληλος και έχετε απαιτήσεις
που αφορούν διαφορές αποδοχών σας για το
μέλλον ή το παρελθόν (όχι σύνταξη).
16. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΙΙΙ.
στ. Αν έχετε υποστεί ζημιά από παράνομες πράξεις
ή παραλείψει
3. Από 1 ή 3 πρωτοδίκες Δ. Δ. αντίστοιχα
B. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΕΦΕΤΕΙΟ
1. Από 1 Πρόεδρο εφετών και 2 εφέτες Δ.Δ.
2. Μπορείτε να προσφύγετε αν:
α. Αν θέλετε να προσβάλετε τα αποτελέσματα
των νομαρχιακών εκλογών.
β. Αν έχετε διαφορές από διοικητικές
συμβάσεις (π.χ. κατασκευές δημοσίων έργων,
κρατικών προμηθειών), αφού πρώτα έχετε
ασκήσει ένσταση ή
17. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ IV.
αίτηση θεραπείας στην αρμόδια διοικητική αρχή
που προβλέπει η σχετική νομοθεσία.
γ. Αν είστε δημόσιος πολιτικός υπάλληλος και έχετε
διαφορές σχετικά με την υπηρεσιακή σας
κατάσταση (ανάλογα με τον βαθμό και την ιδιότητα
που έχετε μπορεί να είναι αρμόδιο και το
Συμβούλιο της Επικρατείας).
3.Εφέσεις κατά τριμελούς Δ. Πρωτοδικείου
18. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ V.
Γ. ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
1.Ανώτατο και ισότιμο με ΑΠ και ΣΤΕ
2.Δαπάνες κράτους και δημοσίους υπολόγους
3.Από Κεντρική υπηρεσία και περιφερειακές
(επιτρόπους)
Δ. ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
1.Τμήματα και ολομέλεια
2.Εισηγητές, Παρέδρους και Συμβούλους
3.Ελέγχει Π.Δ., δικάζει αιτήσεις ακύρωσης
διοικ. πράξεων,
προσφυγές Δ.Υ. και αιτήσεις αναίρεσης Δ.Δ.
4. Ε΄ Τμήμα: Περιβαλλοντικά ζητήματα
19. ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ
IV. ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ.
Έχουν συσταθεί για λόγους ευταξίας και
πειθαρχίας του στρατεύματος. Η
δικαιοδοσία τους όμως έχει περιοριστεί
σημαντικά, δεδομένου ότι από το 1975
και έκτοτε, μετά τη ψήφιση του Νέου
Συντάγματος, δεν υπάγονται σε αυτά
πολίτες. Μέχρι το 1975 πολίτες συχνά
αντιφρονούντες με το εκάστοτε πολιτικό
κατεστημένο υπάγονταν επιλεκτικά στα
στρατοδικεία.
20. ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ I.
A.ΣΤΡΑΤΟΔΙΚΕΙΑ
1. Τα αδικήματα των στελεχών του ΣΞ.
B.ΝΑΥΤΟΔΙΚΕΙΑ
1. Τα αδικήματα των στελεχών του ΠΝ.
Γ. ΑΕΡΟΔΙΚΕΙΑ
1. Τα αδικήματα στελεχών της ΠΑ.
21. ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ II.
Δ. ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΟ
Τις αιτήσεις αναθεώρησης-εφέσεις
κατά όλων των ανωτέρω δικαστηρίων.
Από Δικαστές της Στρατιωτικής
Δικαιοσύνης. Δηλαδή στρατιωτικός αν
θέλει να προσβάλλει μια απόφαση είτε
αεροδικείου είτε στρατοδικείου είτε
ναυτοδικείου θα προσφύγει αποκλειστικά
στο αναθεωρητικό δικαστήριο.
