1. Πνμέιεοζε Καζανήξ Δεοηέναξ
Γίκαη ε πνώηε μένα ηεξ μεγάιεξ Σαναθμζηήξ, γη' αοηό ιέγεηαη θαη πνςημκεζηίζημε
Δεοηένα. Γίκαη ανγία θαη απαγμνεύεηαη θάζε ενγαζία, εθηόξ από ημ θαζάνηζμα ηςκ
μαγεηνηθώκ ζθεοώκ από ηα ιίπε - γη' αοηό θαη μκμμάζηεθε "Καζανή". Σομβμιίδεη ηεκ
ροπηθή "θάζανζε" θάζε πνηζηηακμύ πνηκ από ηεκ θαηάκολε ηεξ Μεγάιεξ Σαναθμζηήξ θαη
απμηειεί ηεκ ηειεοηαία εοθαηνία γηα γιέκηη, πμνό θαη αζηεία .

2. Καζανή Δεοηένα ζηε
Μεζώκε
Τμο θμοηνμύιε μ γάμμξ είκαη έκα
πναγμαηηθό γεγμκόξ θαη ζύμθςκα με
ηζημνηθέξ πεγέξ ζοκέβε ημκ 14μ
αηώκα ζηεκ Μεζώκε Μεζζεκίαξ.
Πνςηαγςκηζηήξ ηεξ απίζακεξ
αοηήξ ηζημνίαξ ήηακ μ ηππόηεξ
Ιςάκκεξ Κμοηνμύιεξ, μ μπμίμξ,
ηνειά ενςηεομέκμξ με
ζομπαηνηώηηζζά ημο, δε μπμνμύζε
κα ηε κομθεοζεί γηαηί ήηακ ήδε
πακηνεμέκε…
Η ακαβίςζε ημο γάμμο πμο
άθεζε επμπή ζηε Μεζώκε ηόζμ γηα
ηα πνόκηα πμο πενίμεκε ημ δεογάνη
γηα κα δήζεη ημ πμιοπόζεημ
μοζηήνημ, όζμ θαη γηα ημ γιέκηη πμο
δηθαίςξ αθμιμύζεζε, γίκεηαη θάζε
πνόκμ ηεκ Καζανμδεοηένα ζηηξ μία
ημ μεζεμένη ζηεκ πιαηεία
ζηκηνηβακημύ ηεξ παναιίαξ.

3. Καζανή Δεοηένα ζηεκ Θνάθε
Μενηθέξ εμένεξ πνίκ ηεκ Καζανή Δεοηένα ζηεκ Θνάθε, μη θάημηθμη έθηηαπκμοκ έκα λύιηκμ ζθειεηό
θαμήιαξ. Ακήμενα Τεξ Καζανήξ Δεοηέναξ ζθέπαδμοκ ημκ λύιηκμ ζθειεηό ηεξ θαμήιαξ
με πμιύπνςμα θηιίμηα - θμύκηεξ -πάκηνεξ θαη έβαδμοκ θάης από αοηόκ δύμ άκηνεξ, εκώ
πάκς έβαδμοκ ημκ θανκάβαιμ, δύμ θαμειηένεδεξ μ έκαξ με ηε γοκαίθα ημο, μ γθασκηαηδήξ θαη μ
μδεγόξ με ημ γασδμονάθη θαη παίνκακε ημοξ δνόμμοξ. Σηε δηαδνμμή ε θαμήια με ημ μεγάιμ ηεξ ζηόμα
άνπαδε ό,ηη ηεξ άνεζε θαη ό,ηη ηεξ θενκμύζακ.
Πιήζμξ μεηαμθηεζμέκςκ με ημιμενέξ πεηνμκμμίεξ, πεηνάγμαηα θαη ηναγμύδηα ζομπιήνςκακ ημ
ζθεκηθό. Ο έκαξ θαμειηένεξ ζε θάπμηα ζηηγμή ζθόηςκε ημκ ακηίπαιμ ημο, εθείκμξ όμςξ λαθκηθά
λακαδςκηάκεοε. Η αηώκηα ακαπανάζηαζε ηεξ δςήξ θαη ημο ζακάημο. Τμο ζπόνμο πμο πέθηεη ζηε γε
θαη βιαζηαίκεη με ηνόπμ μαγηθό. Σημ ηέιμξ θνεμμύζακ ηεκ θαμήια ηημςνώκηαξ ηεκ γηα ηα αγαζά πμο
έθιερε, εθδηθμύμεκμη μ’ αοηόκ ημκ ηνόπμ ημκ Τμύνθμ θαηαθηεηή γηα ηεκ άγνηα θμνμιμγία. Όιμη μαδί
θαηέιεγακ ζηεκ πιαηεία Δεμμθναηίαξ θαη γιεκημύζακ ςξ ημ πνςί. Σ’ όιε αοηή ηε δηαδηθαζία με
απμθμνύθςμα ημ γιέκηη αθμύμκηακ ηναγμύδηα, ζηίπμη με πμηεηηθό πιμύημ.

4. Καζανή Δεοηένα ζηε Βόκηηζα
Σηε Βόκηηζα ηεκ Καζανή Δεοηένα δςκηακεύεη ημ έζημμ ημο Απονέκημο Γιεγμνάθε. Τμ
έζημμ αοηό ζέιεη ημκ Γιεγμνάθε ρανά κα απανκηέηαη ηε ζάιαζζα γηα κα βνεη ηεκ ηύπε
ημο ζηε ζηενηά. Η ζάιαζζα όμςξ ημκ εθδηθήζεθε θαη ημκ ένηλε ζηα λέκα θαη ηεκ
ενγαηηά. Οη ζεμενηκμί ρανάδεξ ηεξ Βόκηηζαξ θαηαδηθάδμοκ ημ Γιεγμνάθε, θηηάπκμκηαξ
έκακ απονέκημ ρανά ημκ μπμίμ δέκμοκ ζε έκα γάηδανμ θαη ημκ πενηδηαβάδμοκ ζημ πςνηό
με μμηνμιόγηα, ζνήκμοξ θαη άιια ζαηηνηθά βαζακηζηήνηα, θαηαιήγμκηαξ ζημ Κμημεηήνημ
ημο ρανάδηθμο ζοκμηθηζμμύ. Όζμ πιεζηάδεη ημ βνάδο, ημ γιέκηη θμοκηώκεη με ηναγμύδηα
θαη πμνμύξ, εκώ μ θαθόμμηνμξ μ Γιεγμνάθεξ νίπκεηαη ζε μία βάνθα ζηα ακμηπηά θαη
θιέγεηαη.

5. Καζανά Δεοηένα ζηε Σηαονμύπμιε
Σηεκ Σηαονμύπμιε ηεκ Καζανά Δεοηένα έπμοκ έκα πανάλεκμ έζημμ, ημ έζημμ ηεξ
Καμήιαξ. Καηά ημ έζημμ αοηό μη θάημηθμη μεηαμθηέδμκηαη ζε Άναβεξ θαη πενηδηαβαίκμοκ
ημ πςνηό ηναβώκηαξ θαη δηαιαιώκηαξ ηεκ θαμήια ημοξ με πεηνάγμαηα θαη ζαηηνηθά
ζηηπάθηα.

6. Καζανά Δεοηένα ζηε Ξάκζε
Σε δηάθμνα πςνηά ηεξ Ξάκζεξ οπάνπμοκ πανάλεκα έζημα θαη γημνηέξ γηα ηεκ Καζανή
Δεοηένα, όπςξ αοηό ηςκ Μμοκηδμύνεδςκ. Η πνμεημημαζία εθεί λεθηκάεη ημ πνμεγμύμεκμ
βνάδο με ηεκ παναζθεοή ηςκ εδεζμάηςκ, ημ βνάζημμ ηεξ παναδμζηαθήξ θαζμιάδαξ θαη ημ
δύμςμα ηςκ ιμοθμομάδςκ έηζη ώζηε ημ επόμεκo πνςί κα είκαη έημημα θαη κα μμηναζημύκ,
μαδί με άθζμκμ θναζί, ζημοξ πανεονηζθόμεκμοξ.
Ακ εθείκε ηε μένα πάεη θάπμημξ επηζθέπηεξ ημκ πενημέκμοκ ζηηξ δύμ εηζόδμοξ ημο
μηθηζμμύ μεηαμθηεζμέκμη, όπμο πνμζπαζμύκ κα ημκ μμοηδμονώζμοκ με ηεκ θαπκηά πμο
έπμοκ πάνεη από ηα θαδάκηα πμο έρεκακ ημ θαγεηό, έηζη ώζηε όιμη όζμη ζομμεηέπμοκ
ζηεκ γημνηή κα είκαη μαζθανεμέκμη. Καη πνμξ ηέιμξ μη θάημηθμη θαιύπημοκ ημ ζώμα ημοξ
με δένμαηα δώςκ θαη θμοδμύκηα θαη γονίδμοκ όιμ ημ πςνηό θάκμκηαξ όζμ ημ δοκαηό
πενηζζόηενμ ζόνοβμ γηα κα λμνθίζμοκ ημ θαθό.

7. Καζανή Δεοηένα ζηεκ Κνήηε
Με ημ ζνεζθεοηηθό έζημμ ηεξ Καζανάξ Δεοηέναξ ανπίδεη ε κεζηεία με ηεκ μπμία μ
ζνεζθεοόμεκμξ πνέπεη κα απμθεύγεη ηεκ θαηακάιςζε θνεάηςκ, ιηπώκ, βμοηήνςκ θαη
γαιαθημθμμηθώκ πνμηόκηςκ. Τεκ εμένα ηεξ Καζανάξ Δεοηέναξ μη θνεηηθμί πάκε εθδνμμή
ζηεκ ελμπή θονίςξ μηθμγεκεηαθά, όπμο πεηάκε πανηαεημύξ, ηνώκε κεζηίζεμα θαγεηά θαη
γιεκηάκε οπό ημοξ ήπμοξ παναδμζηαθήξ μμοζηθήξ, πίκμκηαξ θναζί ή ναθί θαη
ακηαιιάζμκηαξ εοπέξ γηα ημ Πάζπα πμο ζα ένζεη. Όηακ ηειεηώζεη ημ γιέκηη όιμη
βμεζμύκ ζηεκ θαζανηώηεηα ημο πώνμο θαη θεύγμοκ με ηεκ εοπή "Καη ημο πνόκμο".

8. Καζανή Δεοηένα ζηε Φίμ – Ο Αγάξ
Ο «Αγάξ», είκαη έκα από ηα μμμνθόηενα θαη παιαηόηενα έζημα ηεξ Φίμο θαη ακαβηώκεη ζηα Μεζηά
θαη ζημοξ Οιύμπμοξ ηεκ εμένα ηεξ Καζανήξ Δεοηέναξ. Πνόθεηηαη γηα έκα ηδηόηοπμ δηθαζηήνημ, από
ημ μπμίμ δεκ γιηηώκεη θακείξ πςνίξ κα θαηαβάιεη θάπμημ πνόζηημμ! Τμ έζημμ ημο Αγά έπεη ηηξ νίδεξ
ημο ζηεκ ημονθμθναηία θαη ακάγεηαη γύνς ζημ 1830-1840.
Ο «Αγάξ» ζοκμδεοόμεκμξ από ημ επηηειείμ ημο, πνμζπαζεί κα μπεη ζημ πςνηό από ηεκ παιηά
θεκηνηθή ζηδενέκηα πύιε. Οη θνμονμί ακηηζηέθμκηαη ζζεκανά, αιιά ηειηθά ζα θαηαθένεη κα μπεη, θαη
ζοκμδεία βεγγαιηθώκ θαη πανημπόιεμμο, ζα πενάζεη από ηα ζηεκά ζμθάθηα ημο μεζαηςκηθμύ πςνημύ,
θαη ζα θαηεοζοκζεί πνμξ ηεκ θεκηνηθή πιαηεία. Τα ηειεοηαία πνόκηα, ημκ «Αγά» ημκ ζοκμδεύεη θαη ε
«Φακμύμα», ε μπμία ζοκμδεία μνγάκςκ θηάκεη θη εθείκε ζηεκ πιαηεία ημο πςνημύ θαη παίνκεη ηεκ
ζέζε ηεξ δίπια ημο, θαζ’ όιε ηεκ δηάνθεηα ηςκ δηθώκ πμο αθμιμοζμύκ.
Μεηά από ηεκ πακεγονηθή είζμδμ ζημ πςνηό ημο «Αγά» θαη ηεξ «Φακμύμαξ», μ «Αγάξ» θάζεηαη
ζηεκ ζέζε ημο θαη λεθηκάκε μη δίθεξ. Γηαηί μ «Αγάξ» είκαη έκαξ αοζηενόξ δηθαζηήξ, πμο δηθάδεη
νςμημύξ θαη Τμύνθμοξ. Γλεηάδεη ηα παναπηώμαηα πμο ημοξ αθμνμύκ, πνεμαηηθά, ηδημθηεζηαθά, αθόμα
θαη ενςηηθά (!) θαη θαηαδηθάδεη ζπεδόκ όιμοξ ημοξ θαηεγμνμύμεκμοξ, μη μπμίμη πνμένπμκηαη από ημοξ
ζεαηέξ ημο εζίμμο.
Αοηόξ πμο ζα θαηαδηθαζηεί είκαη οπμπνεςμέκμξ κα θαηαβάιιεη έκα πνεμαηηθό πόζμ γηα κα ελαγμνάζεη
ηεκ πμηκή ημο θαη ηα πνήμαηα αοηά πεγαίκμοκ οπέν ημο Πμιηηηζηηθμύ Σοιιόγμο ημο πςνημύ. Κύνημ
παναθηενηζηηθό ηεξ δίθεξ είκαη ημ πημύμμν θαη ηα πεηνάγμαηα, από ηα μπμία βέβαηα θακείξ δεκ
πανελεγείηαη.

9. Καζανή Δεοηένα ζημκ Πόνμ
Έκα έζημμ πμο ηενμύζακ όζμη Υδναίμη, έμεκακ ζηεκ πενημπή ημο Πόνμο, ήηακ ημ
«λάνηοζμα», ημ θαζάνηζμα ηςκ μαγεηνηθώκ ζθεοώκ από ηα ιίπε, ηεκ Καζανή Δεοηένα .
Η Καζανή Δεοηένα, ιεγόηακ ηόηε Σθοιμδεοηένα, γηαηί ένηπκακ ηα οπμιείμμαηα ηςκ
θαγεηώκ ζηα ζθοιηά.

10. Καζανή Δεοηένα ζηε Θάζμ
Σηε δημκοζηαθή ιαηνεία θαη ηειεημονγία ακάγμκηαη ηα έζημα πμο ακαβηώκμοκ ημ μεζεμένη
ηεξ Καζανήξ Δεοηέναξ ζηεκ Πακαγηά ηεξ Θάζμο. Οη μεηαμθηεζμέκμη πενηδηαβαίκμοκ
ημοξ δνόμμοξ θαη ηηξ πιαηείεξ ζπμιηάδμκηαξ αζονόζημμα ηεκ επηθαηνόηεηα θαη
πνμθαιμύκ εοζομία θαη θέθη.

11. "Ο Μπέεξ"ζηεκ Αιελακδνμύπμιε
Σηεκ Αιελακδνμύπμιε ηεκ Καζανή Δεοηένα έκαξ θάημηθμξ ηεξ πόιεξ μεηαμθηέδεηαη ζε
Μπέε θαη εγείηαη μηαξ πανμύμεκεξ πανέαξ πμο μμηνάδεη εοπέξ γηα ημ θαιό, αιιά δεκ
αθήκεη θαη ηίπμηα αζπμιίαζημ.

12. Αιεονμπόιεμμξ ζημ Γαιαλίδη
Οιόθιενμ ημ θανκαβάιη θοιά ζημ νοζμό ημο λεθακηώμαημξ ζηεκ όμμνθε αοηή παναιηαθή
πόιε ηεξ Σηενεάξ Γιιάδαξ, θαη δεθάδεξ ημονίζηεξ ζπεύδμοκ κα δμοκ από θμκηά ζημ
έζημμ ημο αιεονμμμοηδμονώμαημξ.
Πνόθεηηαη γηα μηα θαζηενςμέκε γημνηαζηηθή εθδήιςζε ηεξ Καζανάξ Δεοηέναξ, όπμο μη
ιάηνεηξ ημο θανκαβαιημύ δεκ παίδμοκ με ηηξ ζενπακηίκεξ θαη ημ πανημπόιεμμ, αιιά
επηδίδμκηαη ζημκ «αιεονμπόιεμμ» πμο θναηά ηηξ νίδεξ ημο από ημ 1801.
Όπςξ οπμδειώκεη θαη ε ίδηα ε ιέλε, βαζηθόξ πνςηαγςκηζηήξ ηεξ εμέναξ είκαη ημ
αιεύνη, πμο πεηηέηαη ζε γεκκαηόδςνεξ πμζόηεηεξ μεηαλύ ηςκ θανκαβαιηζηώκ ηεκ ώνα
πμο πμνεύμοκ ζε λεπςνηζημύξ θύθιμοξ μη άκηνεξ θαη μη γοκαίθεξ. Πιεκ όμςξ, όιμη ημοξ
πνέπεη κα είκαη μμοηδμονςμέκμη με θάνβμοκμ ζημ πνόζςπμ. Τα ηειεοηαία πνόκηα, εθηόξ
από θάνβμοκμ, ηα πνόζςπα είκαη θνομμέκα πίζς από έκα ζςνό άιια απίζακα θαη
δηαζθεδαζηηθά οιηθά, όπςξ ημ ιμοιάθη, ημ βενκίθη ηςκ παπμοηζηώκ θαη ε ώπνα.

13. Ο πμνόξ ηςκ παπάδςκ
Παιηόξ Κενθονασθόξ παναδμζηαθόξ πμνόξ ηςκ γενόκηςκ με πνςηαγςκηζηέξ ημύξ παπάδεξ
.Τμκ πμνό ζένκμοκ πνώημη μη παπάδεξ θαη αθμιμοζμύκ μη γένμκηεξ. Δεκ ζομμεηέπμοκ
κέμη εηξ ημκ πμνό. Ο πμνόξ αοηόξ γίκεηαη ηεκ εμένα ηήξ Καζανήξ Δεοηέναξ ζε μνηζμέκα
πςνηά ηήξ Κένθοναξ.

14. Λασθό Δηθαζηήνημ "Φεηνμκμμηώκ" ζηεκ Κάνπαζμ
Τεκ Καζανή Δεοηένα ιεηημονγεί ημ Λασθό Δηθαζηήνημ Ακήζηθςκ Πνάλεςκ. Κάπμημη
θάκμοκ άζπεμεξ πεηνμκμμίεξ ζε θάπμημοξ άιιμοξ θαη ζοιιαμβάκμκηαη από ημοξ Τδαθηέδεξ
(πςνμθύιαθεξ) γηα κα μδεγεζμύκ ζημ Δηθαζηήνημ, πμο ημ απμηειμύκ μη ζεβάζμημη ημο
κεζημύ. Τα αοημζπέδηα αζηεία θαη ηα γέιηα αθμιμοζεί ηνηθμύβενημ γιέκηη

15. Τμ γασηακάθη
Από ηα ιίγα έζημα πμο δηαηενμύκηαη αοημύζηα ςξ ηηξ μένεξ μαξ, ημ γασηακάθη είκαη έκαξ
πμνόξ πμο δέκεη απόιοηα με ημ πνώμα θαη ημ θέθη ηεξ απμθνηάξ.
Τμ γασηακάθη πέναζε ζηεκ Γιιάδα από πνόζθογεξ ημο Πόκημο θαη ηεξ Μηθνάξ Αζίαξ θαη
έδεζε απόιοηα με ηα άιια ημπηθά έζημα, αθμύ ε δελημηεπκία ηςκ πμνεοηώκ αιιά θαη μ
ηδηαίηενμξ παναθηήναξ ημο δεκ αθήκμοκ θακέκακ αδηάθμνμ!

16. θαιέξ απόθνηεξ
θαιή Σαναθμζηή
Πηγή: αποκριάτικα έθιμα