1. ·ÓÇÑμÃઌÒ
คำบูชาพระรัตนตรัย
โย โส ภะคะวา อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ
ส๎วากขาโต เยนะ ภะคะวะตา ธัมโม
สุปะฏิปนโน ยัสสะ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ
ตัมมะยัง ภะคะวันตัง สะธัมมัง สะสังฆัง
อิเมหิ สักกาเรหิ ยะถาระหัง อาโรปเตหิ อะภิปูชะยามะ
สาธุ โน ภันเต ภะคะวา สุจิระปะรินิพพุโตป
ปจฉิมาชะนะตานุกัมปะมานะสา
อิเม สักกาเร ทุคคะตะปณณาการะภูเต ปะฏิคคัณหาตุ
อัมหากัง ทีฆะรัตตัง หิตายะ สุขายะ ฯ
อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา,
พระผูมีพระภาคเจา, เปนพระอรหันต, ดับเพลิงกิเลสเพลิงทุกขสิ้นเชิง,
ตรัสรูชอบไดโดยพระองคเอง ;
พุทธัง ภะคะวันตัง อภิวาเทมิ.
ขาพเจาอภิวาทพระผูมีพระภาคเจา, ผูรู ผูตื่น ผูเบิกบาน.
(กราบ)
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 1

2. ส๎วากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม,
พระธรรม เปนธรรมที่พระผูมีพระภาคเจา, ตรัสไวดีแลว ;
ธัมมัง นะมัสสามิ.
ขาพเจานมัสการพระธรรม.
(กราบ)
สุปะฏิปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ,
พระสงฆสาวกของพระผูมีพระภาคเจา, ปฏิบัติดีแลว ;
สังฆัง นะมามิ.
ขาพเจานอบนอมพระสงฆ.
(กราบ)
ปุพพะภาคะนะมะการ
(นำ) หันทะ มะยัง พุทธัสสะ ภะคะวะโต ปุพพะภาคะนะมะการัง
กะโรมะ เส ฯ
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต, ขอนอบนอมแดพระผูมีพระภาคเจา
พระองคนั้น ;
อะระหะโต, ซึ่งเปนผูไกลจากกิเลส ;
สัมมาสัมพุทธัสสะ. ตรัสรูชอบไดโดยพระองคเอง.
(วา ๓ หน)
2 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

3. ๑. พุทธาภิถุติ
(นำ) หันทะ มะยัง พุทธาภิถุติง กะโรมะ เส ฯ
โย โส ตะถาคะโต, พระตถาคตเจานั้น พระองคใด ;
อะระหัง, เปนผูไกลจากกิเลส ;
สัมมาสัมพุทโธ, เปนผูตรัสรูชอบไดโดยพระองคเอง ;
วิชชาจะระณะสัมปนโน, เปนผูถึงพรอมดวยวิชชาและจรณะ ;
สุคะโต, เปนผูไปแลวดวยดี ;
โลกะวิทู, เปนผูรูโลกอยางแจมแจง ;
อะนุตตะโร ปุริสะทัมมะสาระถิ, เปนผูสามารถฝกบุรุษที่สมควรฝกได
อยางไมมีใครยิ่งกวา ;
สัตถา เทวะมะนุสสานัง, เปนครูผูสอน ของเทวดาและมนุษย
ทั้งหลาย ;
พุทโธ, เปนผูรู ผูตื่น ผูเบิกบานดวยธรรม ;
ภะคะวา, เปนผูมีความจำเริญ จำแนกธรรม
สั่งสอนสัตว ;
โย อิมัง โลกัง สะเทวะกัง สะมาระกัง สะพ๎รัห๎มะกัง,
สัสสะมะณะพ๎ราห๎มะณิง ปะชัง สะเทวะมะนุสสัง สะยัง อะภิญญา
สัจฉิกัต๎วา ปะเวเทสิ,
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 3

4. พระผูมีพระภาคเจาพระองคใด, ไดทรงทำความดับทุกขใหแจง
ดวยพระปญญาอันยิ่งเองแลว, ทรงสอนโลกนี้ พรอมทั้งเทวดา,
มาร, พรหม, และหมู สั ต ว พร อ มทั้ ง สมณพราหมณ , พร อ มทั้ ง
เทวดาและมนุษยใหรูตาม ;
โย ธัมมัง เทเสสิ, พระผูมีพระภาคเจาพระองคใด,
ทรงแสดงธรรมแลว ;
อาทิกัล๎ยาณัง, ไพเราะในเบื้องตน ;
มัชเฌกัล๎ยาณัง, ไพเราะในทามกลาง ;
ปะริโยสานะกัล๎ยาณัง, ไพเราะในที่สุด ;
สาตถัง สะพ๎ยัญชะนัง เกวะละปะริปุณณัง ปะริสุทธัง พ๎รัห๎มะจะริยัง
ปะกาเสสิ,
ทรงประกาศพรหมจรรย, คือแบบแหงการปฏิบัติ อันประเสริฐ
บริสุทธิ์ บริบูรณ สิ้นเชิง, พรอมทั้งอรรถะ (คำอธิบาย) พรอมทั้งพยัญชนะ
(หัวขอ) ;
ตะมะหัง ภะคะวันตัง อะภิปูชะยามิ, ขาพเจาบูชาอยางยิ่งเฉพาะ
พระผูมีพระภาคเจาพระองคนั้น ;
ตะมะหัง ภะคะวันตัง สิระสา ขาพเจานอบนอมพระผูมีพระภาคเจา
นะมามิ. พระองคนั้น ดวยเศียรเกลา.
(กราบรำลึกพระพุทธคุณ)
พรอมกับกลาวคำวา “พุทโธ เม นาโถ พระพุทธเจาเปนที่พึ่งของเรา”
4 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

5. ๒. ธัมมาภิถุติ
(นำ) หันทะ มะยัง ธัมมาภิถุติง กะโรมะ เส ฯ
โย โส ส๎วากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม, พระธรรมนั้นใด, เปนสิ่งที่พระผูมี
พระภาคเจา ไดตรัสไวดีแลว ;
สันทิฏฐิโก, เปนสิ่งที่ผูศึกษาและปฏิบัติ
พึงเห็นไดดวยตนเอง ;
อะกาลิโก, เปนสิ่งที่ปฏิบัติได และใหผลได
ไมจำกัดกาล ;
เอหิปสสิโก, เปนสิ่งที่ควรกลาวกะผูอื่นวา
ทานจงมาดูเถิด ;
โอปะนะยิโก, เปนสิ่งที่ควรนอมเขามาใสตัว ;
ปจจัตตัง เวทิตัพโพ วิญูหิ, เปนสิ่งที่ผูรูก็รูไดเฉพาะตน ;
ตะมะหัง ธัมมัง อะภิปูชะยามิ, ขาพเจาบูชาอยางยิ่งเฉพาะ
พระธรรมนั้น ;
ตะมะหัง ธัมมัง สิระสา นะมามิ. ขาพเจานอบนอมพระธรรมนั้น
ดวยเศียรเกลา.
(กราบรำลึกพระธรรมคุณ)
พรอมกับกลาวคำวา “ธัมโม เม นาโถ พระธรรมเปนที่พึ่งของเรา”
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 5

6. ๓. สังฆาภิถุติ
(นำ) หันทะ มะยัง สังฆาภิถุติง กะโรมะ เส ฯ
โย โส สุปะฏิปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ,
พระสงฆสาวกของพระผูมีพระภาคเจานั้น หมูใด, ปฏิบัติดีแลว ;
อุชุปะฏิปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ,
พระสงฆสาวกของพระผูมีพระภาคเจา หมูใด, ปฏิบัติตรงแลว ;
ญายะปะฏิปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ,
พระสงฆสาวกของพระผูมีพระภาคเจา หมูใด, ปฏิบติเพื่อรูธรรม
ั
เปนเครื่องออกจากทุกขแลว ;
สามีจิปะฏิปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ,
พระสงฆสาวกของพระผูมีพระภาคเจา หมูใด, ปฏิบัติสมควรแลว ;
ยะทิทัง:- ไดแกบุคคลเหลานี้คือ :-
จัตตาริ ปุริสะยุคานิ อัฏฐะ ปุริสะปุคคะลา,
คูแหงบุรุษ ๔ คู, นับเรียงตัวบุรุษ ได ๘ บุรุษ ;
เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ,
นั่นแหละ สงฆสาวกของพระผูมีพระภาคเจา ;
อาหุเนยโย, เปนสงฆควรแกสักการะที่เขานำมาบูชา ;
ปาหุเนยโย, เปนสงฆควรแกสักการะที่เขาจัดไวตอนรับ ;
ทักขิเณยโย, เปนผูควรรับทักษิณาทาน ;
6 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

7. อัญชะลีกะระณีโย, เปนผูที่บุคคลทั่วไปควรทำอัญชลี ;
อะนุตตะรัง ปุญญักเขตตัง โลกัสสะ,
เปนเนื้อนาบุญของโลก, ไมมีนาบุญอื่นยิ่งกวา ;
ตะมะหัง สังฆัง อะภิปูชะยามิ,
ขาพเจาบูชาอยางยิ่ง เฉพาะพระสงฆหมูนั้น ;
ตะมะหัง สังฆัง สิระสา นะมามิ. ขาพเจานอบนอมพระสงฆหมูนั้น,
ดวยเศียรเกลา.
(กราบรำลึกพระสังฆคุณ)
พรอมกับกลาวคำวา “สังโฆ เม นาโถ พระสงฆเปนที่พึ่งของเรา”
๔. ระตะนัตตะยัปปะณามะคาถา
(นำ) หันทะ มะยัง ระตะนัตตะยัปปะณามะคาถาโย เจวะ
สังเวคะปะริกิตตะนะปาฐัญจะ ภะณามะ เส ฯ
พุทโธ สุสุทโธ กะรุณามะหัณณะโว,
พระพุทธเจาผูบริสุทธิ์ มีพระกรุณาดุจหวงมหรรณพ ;
โยจจันตะสุทธัพพะระญาณะโลจะโน,
พระองคใด มีตาคือญาณอันประเสริฐหมดจดถึงที่สุด ;
โลกัสสะ ปาปูปะกิเลสะฆาตะโก,
เปนผูฆาเสียซึ่งบาป และอุปกิเลสของโลก ;
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 7

8. วันทามิ พุทธัง อะหะมาทะเรนะ ตัง,
ขาพเจาไหวพระพุทธเจาพระองคนั้น โดยใจเคารพเอื้อเฟอ ;
ธัมโม ปะทีโป วิยะ ตัสสะ สัตถุโน,
พระธรรมของพระศาสดา สวางรุงเรืองเปรียบดวงประทีป ;
โย มัคคะปากามะตะเภทะภินนะโก,
จำแนกประเภท คือ มรรค ผล นิพพาน สวนใด ;
โลกุตตะโร โย จะ ตะทัตถะทีปะโน,
ซึ่ ง เป น ตั ว โลกุ ต ตระ, และส ว นใดที่ ชี้ แ นวแห ง โลกุ ต ตระนั้ น ;
วันทามิ ธัมมัง อะหะมาทะเรนะ ตัง,
ขาพเจาไหวพระธรรมนั้น โดยใจเคารพเอื้อเฟอ ;
สังโฆ สุเขตตาภะยะติเขตตะสัญญิโต,
พระสงฆเปนนาบุญอันยิ่งใหญกวานาบุญอันดีทั้งหลาย ;
โย ทิฏฐะสันโต สุคะตานุโพธะโก,
เปนผูเห็นพระนิพพาน, ตรัสรูตามพระสุคต หมูใด ;
โลลัปปะหีโน อะริโย สุเมธะโส,
เปนผูละกิเลสเครื่องโลเล, เปนพระอริยเจา มีปญญาดี ;
วันทามิ สังฆัง อะหะมาทะเรนะ ตัง,
ขาพเจาไหวพระสงฆหมูนั้น โดยใจเคารพเอื้อเฟอ ;
อิจเจวะเมกันตะภิปูชะเนยยะกัง, วัตถุตตะยัง วันทะยะตาภิสังขะตัง,
ปุญญัง มะยา ยัง มะมะ สัพพุปททะวา, มา โหนตุ เว ตัสสะ
ปะภาวะสิทธิยา.
8 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

9. บุญใด ที่ขาพเจาผูไหวอยูซึ่งวัตถุสาม, คือพระรัตนตรัย อันควร
บู ช ายิ่ ง โดยส ว นเดี ย ว, ได ก ระทำแล ว เป น อย า งยิ่ ง เช น นี้ นี้ ,
ขออุ ป ท ทวะ (ความชั่ ว ) ทั้ ง หลาย, จงอย า มี แ ก ข า พเจ า เลย,
ดวยอำนาจ ความสำเร็จอันเกิดจากบุญนั้น.
๕. สังเวคะปริกิตตะนะปาฐะ
อิธะ ตะถาคะโต โลเก อุปปนโน,
พระตถาคตเจาเกิดขึ้นแลว ในโลกนี้ ;
อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ,
เปนผูไกลจากกิเลส, ตรัสรูชอบไดโดยพระองคเอง ;
ธัมโม จะ เทสิโต นิยยานิโก,
และพระธรรมที่ทรงแสดง เปนธรรมเครื่องออกจากทุกข ;
อุปะสะมิโก ปะรินิพพานิโก,
เปนเครื่องสงบจากกิเลส, เปนไปเพื่อปรินิพพาน ;
สัมโพธะคามี สุคะตัปปะเวทิโต,
เปนไปเพื่อความรูพรอม, เปนธรรมที่พระสุคตประกาศ ;
มะยันตัง ธัมมัง สุต๎วา เอวัง ชานามะ :-
พวกเราเมื่อไดฟงธรรมนั้นแลว, จึงไดรูอยางนี้วา :-
ชาติป ทุกขา, แมความเกิดก็เปนทุกข ;
ชะราป ทุกขา, แมความแกก็เปนทุกข ;
มะระณัมป ทุกขัง, แมความตายก็เปนทุกข ;
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 9

10. โสกะปะริเทวะทุกขะโทมะนัสสุปายาสาป ทุกขา,
แมความโศก ความร่ำไรรำพัน ความไมสบายกาย ความไมสบายใจ
ความคับแคนใจ ก็เปนทุกข ;
อัปปเยหิ สัมปะโยโค ทุกโข,
ความประสบกับสิ่งไมเปนที่รักที่พอใจ ก็เปนทุกข ;
ปเยหิ วิปปะโยโค ทุกโข,
ความพลัดพรากจากสิ่งเปนที่รักที่พอใจ ก็เปนทุกข ;
ยัมปจฉัง นะ ละภะติ ตัมป ทุกขัง,
มีความปรารถนาสิ่งใด ไมไดสิ่งนั้น นั่นก็เปนทุกข ;
สังขิตเตนะ ปญจุปาทานักขันธา ทุกขา,
วาโดยยอ อุปาทานขันธทั้ง ๕ เปนตัวทุกข ;
เสยยะถีทัง, ไดแกสิ่งเหลานี้ คือ :-
รูปูปาทานักขันโธ, ขันธ อันเปนที่ตั้งแหงความยึดมั่น คือรูป ;
เวทะนูปาทานักขันโธ, ขั น ธ อั น เป น ที่ ตั้ ง แห ง ความยึ ด มั่ น คื อ เวทนา ;
สัญูปาทานักขันโธ, ขั น ธ อั น เป น ที่ ตั้ ง แห ง ความยึ ด มั่ น คื อ สั ญ ญา ;
สังขารูปาทานักขันโธ, ขั น ธ อั น เป น ที่ ตั้ ง แห ง ความยึ ด มั่ น คื อ สั ง ขาร ;
วิญญาณูปาทานักขันโธ, ขัน ธ อั น เปน ที่ตั้ ง แห ง ความยึ ด มั่น คือวิ ญญาณ ;
เยสัง ปะริญญายะ, เพื่อใหสาวกกำหนดรอบรูอุปาทานขันธ เหลานี้เอง ;
ธะระมาโน โส ภะคะวา, จึงพระผูมีพระภาคเจานั้น เมื่อยังทรงพระชนมอยู ;
เอวัง พะหุลัง สาวะเก วิเนติ, ยอมทรงแนะนำสาวกทั้งหลาย เชนนี้เปนสวนมาก ;
10 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

11. เอวัง ภาคา จะ ปะนัสสะ ภะคะวะโต สาวะเกสุ อะนุสาสะนี พะหุลา
ปะวัตตะติ :-
อนึ่งคำสั่งสอนของพระผูมีพระภาคเจา พระองคนั้น, ยอมเปนไป
ในสาวกทั้งหลาย, สวนมาก, มีสวนคือการจำแนกอยางนี้วา :-
รูปง อะนิจจัง, รูปไมเที่ยง ;
เวทะนา อะนิจจา, เวทนาไมเที่ยง ;
สัญญา อะนิจจา, สัญญาไมเที่ยง ;
สังขารา อะนิจจา, สังขารไมเที่ยง ;
วิญญาณัง อะนิจจัง, วิญญาณไมเที่ยง ;
รูปง อะนัตตา, รูปไมใชตัวตน ;
เวทะนา อะนัตตา, เวทนาไมใชตัวตน ;
สัญญา อะนัตตา, สัญญาไมใชตัวตน ;
สังขารา อะนัตตา, สังขารไมใชตัวตน ;
วิญญาณัง อะนัตตา, วิญญาณไมใชตัวตน ;
สัพเพ สังขารา อะนิจจา, สังขารทั้งหลายทั้งปวง ไมเที่ยง ;
สัพเพ ธัมมา อะนัตตาติ, ธรรมทั้งหลายทั้งปวง ไมใชตัวตน ดังนี้ ;
เต (ตา) มะยัง โอติณณาม๎หะ, พวกเราทั้งหลาย เปนผูถูกครอบงำแลว ;
ชาติยา, โดยความเกิด ;
ชะรามะระเณนะ, โดยความแก และความตาย ;
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 11

12. โสเกหิ ปะริเทเวหิ ทุกเขหิ โทมะนัสเสหิ อุปายาเสหิ,
โดยความโศก ความร่ำไรรำพัน ความไมสบายกาย
ความไมสบายใจ ความคับแคนใจ ทั้งหลาย ;
ทุกโขติณณา, เปนผูถูกความทุกข หยั่งเอาแลว ;
ทุกขะปะเรตา, เปนผูมีความทุกข เปนเบื้องหนาแลว ;
อัปเปวะนามิมัสสะ เกวะลัสสะ ทุกขักขันธัสสะ อันตะกิริยา ปญญาเยถาติ.
ทำไฉน การทำที่สุดแหงกองทุกขทั้งสิ้นนี้ จะพึงปรากฏชัด แกเราได.
(อานคำอธิบาย หนา ๑๓)
จิระปะรินพพุตมป ตัง ภะคะวันตัง อุททิสสะ อะระหันตัง สัมมาสัมพุทธัง,
ิ ั
เราทั้งหลาย อุทิศเฉพาะพระผูมีพระภาคเจา, ผูไกลจากกิเลส,
ตรัสรูชอบไดโดยพระองคเอง, แมปรินิพพานแลวนานแลว
พระองคนั้น ;
สัทธา อะคารัส๎มา อะนะคาริยัง ปพพะชิตา,
เปนผูมีศรัทธา ออกบวชจากเรือน ไมเกี่ยวของดวยเรือนแลว ;
ตัส๎มิง ภะคะวะติ พ๎รัห๎มะจะริยัง จะรามะ,
ประพฤติอยูซึ่งพรหมจรรย ในพระผูมีพระภาคเจาพระองคนั้น ;
ภิกขูนัง สิกขาสาชีวะสะมาปนนา,
ถึงพรอมดวยสิกขาและธรรมเครื่องเลี้ยงชีวิตของภิกษุทั้งหลาย ;
12 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

13. ตัง โน พ๎รัห๎มะจะริยัง อิมัสสะ เกวะลัสสะ ทุกขักขันธัสสะ
อันตะกิริยายะ สังวัตตะตูติ.
ขอใหพรหมจรรยของเราทั้งหลายนั้น, จงเปนไปเพื่อการทำที่สุด
แหงกองทุกข ทั้งสิ้นนี้ เทอญ.
คำอธิบาย ถึง ปญญาเยถาติ ทำไฉน การทำที่สุดแหงกองทุกขทั้งสิ้นนี้
จะพึงปรากฏชัด แกเราได. ดังนี้แลว คฤหัสถหยุดสวดกอน เพราะวรรคถัด
มาสำหรับพระภิกษุสามเณร และสามเณรไมตองสวด ภิกขูนัง สิกขา
สาชิวะสะมาปนนา รอพระภิกษุสามเณรสวดจบวรรคนั้นแลว คฤหัสถจึง
สวดตอดังนี้
จิระปะรินิพพุตัมป ตัง ภะคะวันตัง สะระณัง คะตา,
เราทั้งหลาย ผูถึงแลวซึ่งพระผูมีพระภาคเจา, แมปรินิพพานนานแลว
พระองคนั้น เปนสรณะ ;
ธัมมัญจะ สังฆัญจะ, ถึงพระธรรมดวย, ถึงพระสงฆดวย ;
ตัสสะ ภะคะวะโต สาสะนัง ยะถาสะติ ยะถาพะลัง มะนะสิกะโรมะ
อะนุปะฏิปชชามะ,
จักทำในใจอยู, ปฏิบัติตามอยู, ซึ่งคำสั่งสอนของ
พระผูมีพระภาคเจานั้นตามสติกำลัง ;
สา สา โน ปะฏิปตติ, ขอใหการปฏิบัตินั้น ๆ ของเราทั้งหลาย ;
อิมัสสะ เกวะลัสสะ ทุกขักขันธัสสะ อันตะกิริยายะ สังวัตตะตูติ.
จงเปนไปเพื่อการทำที่สุดแหงกองทุกข ทั้งสิ้นนี้ เทอญ.
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 13

14. ตังขะณิกะปจจะเวกขะณะปาฐะ
(นำ) หันทะ มะยัง ตังขะณิกะปจจะเวกขะณะปาฐัง ภะณามะ เส ฯ
(ขอวาดวยจีวร ขณะนุงหม)
(พรอมกัน) ปะฏิสังขา โยนิโส จีวะรัง ปะฏิเสวามิ,
เรายอมพิจารณาโดยแยบคายแลว จึงนุงหมจีวร ;
ยาวะเทวะ สีตัสสะ ปะฏิฆาตายะ, เพียงเพื่อบำบัดความหนาว ;
อุณ๎หัสสะ ปฏิฆาตายะ, เพื่อบำบัดความรอน ;
ฑังสะมะกะสะวาตาตะปะสิริงสะปะสัมผัสสานัง ปะฏิฆาตายะ,
เพื่อบำบัดสัมผัสอันเกิดจากเหลือบ ยุง ลม แดด และ
สัตวเลื้อยคลานทั้งหลาย ;
ยาวะเทวะ หิริโกปนะปะฏิจฉาทะนัตถัง,
และเพียงเพื่อปกปดอวัยวะอันใหเกิดความละอาย ;
(ขอวาดวยบิณฑบาต ขณะบริโภค)
ปะฏิสังขา โยนิโส ปณฑะปาตัง ปะฏิเสวามิ,
เรายอมพิจารณาโดยแยบคายแลว ฉันบิณฑบาต ;
เนวะ ท๎วายะ, ไมใหเปนไปเพื่อความเพลิดเพลินสนุกสนาน ;
นะ มะทายะ, ไมใหเปนไปเพื่อความเมามัน เกิดกำลังพลังทางกาย ;
นะ มัณฑะนายะ, ไมใหเปนไปเพื่อประดับ ;
14 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

15. นะ วิภูสะนายะ, ไมใหเปนไปเพื่อตกแตง ;
ยาวะเทวะ อิมัสสะ กายัสสะ ฐิติยา,
แตใหเปนไปเพียงเพื่อความตั้งอยูไดแหงกายนี้ ;
ยาปะนายะ, เพื่อความเปนไปไดของอัตภาพ ;
วิหิงสุปะระติยา, เพื่อความสิ้นไปแหงความลำบากทางกาย ;
พ๎รัห๎มะจะริยานุคคะหายะ, เพื่ออนุเคราะหแกการประพฤติพรหมจรรย ;
อิติ ปุรานัญจะ เวทะนัง ปะฏิหังขามิ,
ด ว ยการทำอย า งนี้ , เราย อ มระงั บ เสี ย ได ซึ่ ง ทุ ก ขเวทนาเก า คื อ
ความหิว ;
นะวัญจะ เวทะนัง นะ อุปปาเทสสามิ,
และไมทำทุกขเวทนาใหมใหเกิดขึ้น ;
ยาต๎รา จะ เม ภะวิสสะติ อะนะวัชชะตา จะ ผาสุวิหาโร จาติ.
อนึ่งความเปนไปโดยสะดวกแหงอัตตภาพนี้ดวย,
ความเปนผูหาโทษมิไดดวย, และความเปนอยูโดยผาสุกดวย,
จักมีแกเรา, ดังนี้.
(ขอวาดวยเสนาสนะ ขณะใชสอย)
ปะฏิสังขา โยนิโส เสนาสะนัง ปะฏิเสวามิ,
เรายอมพิจารณาโดยแยบคายแลว, ใชสอยเสนาสนะ ;
ยาวะเทวะ สีตัสสะ ปะฏิฆาตายะ, เพียงเพื่อบำบัดความหนาว ;
อุณ๎หัสสะ ปะฏิฆาตายะ, เพื่อบำบัดความรอน ;
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 15

16. ฑังสะมะกะสะวาตาตะปะสิริงสะปะสัมผัสสานัง ปะฏิฆาตายะ,
เพื่อบำบัดสัมผัสอันเกิดจากเหลือบ ยุง ลม แดด และ
สัตวเลื้อยคลานทั้งหลาย ;
ยาวะเทวะ อุตุปะริสสะยะวิโนทะนัง ปะฏิสัลลานารามัตถัง,
เพียงเพื่อบรรเทาอันตรายอันจะพึงมีจากดินฟาอากาศ, และ
เพื่อความเปนผูยินดีอยูได, ในที่หลีกเรนสำหรับภาวนา ;
(ขอวาดวยคิลานเภสัช ขณะบริโภค)
ปะฏิสังขา โยนิโส คิลานะปจจะยะเภสัชชะปะริกขารัง ปะฏิเสวามิ,
เรายอมพิจารณาโดยแยบคายแลว, บริโภคเภสัชบริขารอันเกื้อกูล
แกคนไข ;
ยาวะเทวะ อุปปนนานัง เวยยาพาธิกานัง เวทะนานัง ปะฏิฆาตายะ,
เพียงเพื่อบำบัดทุกขเวทนาอันบังเกิดขึ้นแลว
มีอาพาธตางๆ เปนมูล ;
อัพ๎ยาปชฌะปะระมะตายาติ .
เพื่อความเปนผูไมมีโรคเบียดเบียน เปนอยางยิ่ง, ดังนี้.
16 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

17. ธาตุปะฏิกูละปจจะเวกขะณะปาฐะ
(นำ) หันทะ มะยัง ธาตุปะฏิกูละปจจะเวกขะณะปาฐัง ภะณามะ เส ฯ
(ขอวาดวยจีวร)
ยะถาปจจะยัง ปะวัตตะมานัง ธาตุมัตตะเมเวตัง,
สิ่งเหลานี้ นี่เปนสักวาธาตุตามธรรมชาติเทานั้น, กำลังเปนไปตาม
เหตุตามปจจัยอยูเนืองนิจ ;
ยะทิทัง จีวะรัง, ตะทุปะภุญชะโก จะ ปุคคะโล,
สิ่งเหลานี้ คือ จีวร, และคนผูใชสอยจีวรนั้น ;
ธาตุมัตตะโก, เปนสักวาธาตุตามธรรมชาติ ;
นิสสัตโต, มิไดเปนสัตวะอันยั่งยืน ;
นิชชีโว, มิไดเปนชีวะอันเปนบุรุษบุคคล ;
สุญโญ, วางเปลาจากความหมายแหงความเปนตัวตน ;
สัพพานิ ปะนะ อิมานิ จีวะรานิ อะชิคุจฉะนียานิ,
ก็จีวรทั้งหมดนี้, ไมเปนของนาเกลียดมาแตเดิม ;
อิมัง ปูติกายัง ปต๎วา,
ครั้นมาถูกเขากับกาย อันเนาอยูเปนนิจนี้แลว ;
อะติวิยะ ชิคุจฉะนียานิ ชายันติ.
ยอมกลายเปนของนาเกลียด อยางยิ่งไปดวยกัน.
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 17

18. (ขอวาดวยบิณฑบาต)
ยะถาปจจะยัง ปะวัตตะมานัง ธาตุมัตตะเมเวตัง,
สิ่งเหลานี้ นี่เปนสักวาธาตุตามธรรมชาติเทานั้น, กำลังเปนไปตาม
เหตุตามปจจัยอยูเนืองนิจ ;
ยะทิทัง ปณฑะปาโต, ตะทุปะภุญชะโก จะ ปุคคะโล,
สิ่งเหลานี้ คือ บิณฑบาต, และบุคคลผูบริโภคบิณฑบาตนั้น ;
ธาตุมัตตะโก, เปนสักวาธาตุตามธรรมชาติ ;
นิสสัตโต, มิไดเปนสัตวะอันยั่งยืน ;
นิชชีโว, มิไดเปนชีวะอันเปนบุรุษบุคคล ;
สุญโญ, วางเปลาจากความหมายแหงความเปนตัวตน ;
สัพโพ ปะนายัง ปณฑะปาโต อะชิคุจฉะนีโย,
ก็บิณฑบาตทั้งหมดนี้, ไมเปนของนาเกลียดมาแตเดิม ;
อิมัง ปูติกายัง ปต๎วา, ครั้นมาถูกเขากับกาย อันเนาอยูเปนนิจนี้แลว ;
อะติวิยะ ชิคุจฉะนีโย ชายะติ.
ยอมกลายเปนของนาเกลียด อยางยิ่งไปดวยกัน.
(ขอวาดวยเสนาสนะ)
ยะถาปจจะยัง ปะวัตตะมานัง ธาตุมัตตะเมเวตัง,
สิ่งเหลานี้ นี่เปนสักวาธาตุตามธรรมชาติเทานั้น, กำลังเปนไปตาม
เหตุตามปจจัยอยูเนืองนิจ ;
18 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

19. ยะทิทัง เสนาสะนัง, ตะทุปะภุญชะโก จะ ปุคคะโล,
สิ่งเหลานี้ คือ เสนาสนะ, และบุคคลผูใชสอยเสนาสนะนั้น ;
ธาตุมัตตะโก, เปนสักวาธาตุตามธรรมชาติ ;
นิสสัตโต, มิไดเปนสัตวะอันยั่งยืน ;
นิชชีโว, มิไดเปนชีวะอันเปนบุรุษบุคคล ;
สุญโญ, วางเปลาจากความหมายแหงความเปนตัวตน ;
สัพพานิ ปะนะ อิมานิ เสนาสะนานิ อะชิคุจฉะนียานิ,
ก็เสนาสนะทั้งหมดนี้, ไมเปนของนาเกลียดมาแตเดิม ;
อิมัง ปูติกายัง ปต๎วา, ครั้นมาถูกเขากับกาย อันเนาอยูเปนนิจนี้แลว ;
อะติวิยะ ชิคุจฉะนียานิ ชายันติ.
ยอมกลายเปนของนาเกลียด อยางยิ่งไปดวยกัน.
(ขอวาดวยคิลานะเภสัช)
ยะถาปจจะยัง ปะวัตตะมานัง ธาตุมัตตะเมเวตัง,
สิ่งเหลานี้ นี่เปนสักวาธาตุตามธรรมชาติเทานั้น, กำลังเปนไปตาม
เหตุตามปจจัยอยูเนืองนิจ ;
ยะทิทัง คิลานะปจจะยะเภสัชชะปะริกขาโร, ตะทุปะภุญชะโก
จะ ปุคคะโล,
สิ่งเหลานี้ คือ เภสัชบริขารอันเกื้อกูลแกคนไข, และบุคคลผู
บริโภคเภสัชบริขารนั้น ;
ธาตุมัตตะโก, เปนสักวาธาตุตามธรรมชาติ ;
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 19

20. นิสสัตโต, มิไดเปนสัตวะอันยั่งยืน
นิชชีโว, มิไดเปนชีวะอันเปนบุรุษบุคคล ;
สุญโญ, วางเปลาจากความหมายแหงความเปนตัวตน ;
สัพโพ ปะนายัง คิลานะปจจะยะเภสัชชะปะริกขาโร อะชิคุจฉะนีโย,
ก็คิลานเภสัชบริขารทั้งหมดนี้, ไมเปนของนาเกลียดมาแตเดิม ;
อิมัง ปูติกายัง ปต๎วา, ครั้นมาถูกเขากับกาย อันเนาอยูเปนนิจนี้แลว ;
อะติวิยะ ชิคุจฉะนีโย ชายะติ.
ยอมกลายเปนของนาเกลียด อยางยิ่งไปดวยกัน.
อะภิณหะปจจะเวกขะณะปาฐะ
(นำ) หันทะ มะยัง อะภิณหะปจจะเวกขะณะปาฐัง ภะณามะ เส ฯ
(พรอมกัน) ชะราธัมโมมหิ, เรามีความแกเปนธรรมดา
ชะรัง อะนะตีโต, เราจะลวงพนความแกไปไมได
พยาธิธัมโมม๎หิ, เรามีความเจ็บไขเปนธรรมดา
พยาธิง อะนะตีโต เราจะลวงพนความเจ็บไขไปไมได
มะระณะธัมโมมหิ เรามีความตายเปนธรรมดา
มะระณัง อะนะตีโต เราจะลวงพนความตายไปไมได
สัพเพหิ เม ปเยหิ มะนาเปหิ เราจะละเวนเปนตางๆ
นานาภาโว วินาภาโว, คือวา เราจะตองพลัดพรากจาก
ของรักของเจริญใจทั้งหลายทั้งปวง
20 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

21. กัมมัสสะโกมหิ เรามีกรรมเปนของๆ ตน
กัมมะทายาโท เปนผูรับผลของกรรม
กัมมะโยนิ เปนผูมีกรรมเปนกำเนิด
กัมมะพันธุ เปนผูมีกรรมเปนเผาพันธุ
กัมมะปะฏิสะระโณ เปนผูมีกรรมเปนที่พึ่งอาศัย
ยัง กัมมัง กะริสสามิ เราทำกรรมอันใดไว
กัล๎ยาณัง วา ปาปะกัง วา เปนบุญหรือเปนบาป
ตัสสะ ทายาโท ภะวิสสามิ เราจักเปนผูรับผลของกรรมนั้นๆ
เอวัง อัมเหหิ อะภิณหัง ปจจะเวกขิตัพพัง.
เราทั้งหลายพึงพิจารณาอยางนี้
ทุกวันๆ ดังนี้.
บทพิจารณาสังขาร
(นำ) หันทะ มะยัง ธัมมะสังเวชะปจจะเวกขะณะปาฐัง ภะณามะ เส ฯ
(พรอมกัน) สัพเพ สังขารา อะนิจจา.
สังขารคือรางกายจิตใจ, แลรูปธรรมนามธรรมทั้งหมดทั้งสิ้น,
มันไมเที่ยง, เกิดขึ้นแลวดับไป มีแลวหายไป
สัพเพ สังขารา ทุกขา
สังขารคือรางกายจิตใจ, แลรูปธรรมนามธรรมทั้งหมดทั้งสิ้น,
มันเปนทุกขทนไดยาก, เพราะเกิดขึ้นแลว, แก เจ็บ ตาย ไป
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 21

22. สัพเพ ธัมมา อะนัตตา
สิ่งทั้งหลายทั้งปวง ทั้งเปนสังขารและมิใชสังขารทั้งหมดทั้งสิ้น
ไมใชตัวไมใชตน, ไมควรถือวาเราวาของเราวาตัววาตนของเรา
อะธุวัง ชีวิตัง, ชีวิตเปนของไมยั่งยืน
ธุวัง มะระณัง, ความตายเปนของยั่งยืน
อะวัสสัง มะยา มะริตัพพัง, อันเราจะพึงตายเปนแท
มะระณะปะริโยสานัง เม ชีวิตัง, ชีวิตของเรามีความตายเปนที่สุดรอบ
ชีวิตัง เม อะนิยะตัง, ชีวิตของเราเปนของไมเที่ยง
มะระณัง เม นิยะตัง, ความตายของเราเปนของเที่ยง
วะตะ, ควรที่จะสังเวช
อะยัง กาโย, รางกายนี้
อะจิรัง, มิไดตั้งอยูนาน
อะเปตะวิญญาโณ, ครั้นปราศจากวิญญาณ
ฉุฑโฑ, อันเขาทิ้งเสียแลว
อะธิเสสสะติ, จักนอนทับ
ปะฐะวิง, ซึ่งแผนดิน
กะลิงคะรัง อิวะ, ประดุจดังวาทอนไมและทอนฟน
นิรัตถัง, หาประโยชนมิได
อนิจจา วะตะ สังขารา, สังขารทั้งหลายไมเที่ยงหนอ
อุปปาทะวะยะธัมมิโน, มีความเกิดขึ้นแลว มีความเสื่อมไป
เปนธรรมดา
22 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

23. อุปปชชิต๎วา นิรุชฌันติ, ครั้นเกิดขึ้นแลวยอมดับไป
เตสัง วูปะสะโม สุโข, ความเขาไปสงบระงับสังขาร ทั้งหลาย
เปนสุขอยางยิ่ง
สัพเพ สัตตา มะรันติ จะ, สัตวทั้งหลายทั้งสิ้น ตายอยูดวย,
มะริงสุ จะ มะริสสะเร, ตายแลวดวย, จักตายดวย,
ตะเถวาหัง มะริสสามิ, ตัวเราจักตายอยางนั้นนั่นเทียว,
นัตถิ เม เอตถะ สังสะโย. ความสงสัยในเรื่องตายนี้ ไมมีแกเรา ดังนี้.
ปตติทานะคาถา
(นำ) หันทะ มะยัง ปตติทานะคาถาโย ภะณามะ เส ฯ
ยา เทวะตา สันติ วิหาระวาสินี, ถูเป ฆะเร โพธิฆะเร ตะหิง ตะหิง,
เทพยดาทั้งหลายเหลาใด, มีปกติอยูในวิหาร, สิงสถิตที่เรือน
พระสถูป, ที่เรือนโพธิ์, ในที่นั้นๆ ;
ตา ธัมมะทาเนนะ ภะวันตุ ปูชิตา, โสตถิง กะโรนเตธะ วิหาระมัณฑะเล,
เทพยดาทั้งหลายเหลานั้น, เปนผูอันเราทั้งหลายบูชาแลวดวย
ธรรมทาน, ขอจงทำซึ่งความสวัสดี, ความเจริญในมณฑลวิหารนี้ ;
เถรา จะ มัชฌา นะวะกา จะ ภิกขะโว, สารามิกา ทานะปะตี อุปาสะกา,
พระภิกษุทั้งหลายที่เปนพระเถระก็ดี, ที่เปนปานกลางก็ดี, ที่ยังใหมก็ดี,
อุบาสกอุบาสิกาทั้งหลายที่เปนทานาธิบดี, พรอมดวยอารามิกชนก็ดี ;
คามา จะ เทสา นิคะมา จะ อิสสะรา, สัปปาณะภูตา สุขิตา ภะวันตุ เต,
ชนทั้งหลายเหลาใด ที่เปนชาวบานก็ดี, ที่เปนชาวตางประเทศก็ดี,
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 23

24. ที่เปนชาวนิคมก็ดี, ที่เปนอิสระเปนใหญก็ดี, ขอชนทั้งหลายเหลานั้น
จงเปนผูมีสุขเถิด ;
ชะลาพุชา เยป จะ อัณฑะสัมภะวา, สังเสทะชาตา อะถะโวปะปาติกา,
สัตวทั้งหลายที่เปนชลาพุชะกำเนิดก็ดี, ที่เปนอัณฑะชะกำเนิดก็ดี,
ที่เปนสังเสทะชะกำเนิดก็ดี, ที่เปนอุปปาติกะกำเนิดก็ดี ;
นิยยานิกัง ธัมมะวะรัง ปะฏิจจะ เต, สัพเพป ทุกขัสสะ กะโรนตุ สังขะยัง,
สัตวทั้งหลายแมทั้งปวงเหลานั้น ไดอาศัยซึ่งธรรมอันประเสริฐ
เปนนิยานิกธรรม, ประกอบในอันนำผูปฏิบัติใหออกจากสังสาร
ทุกข, จงกระทำซึ่งความสิ้นไปพรอมแหงทุกขเถิด ;
ฐาตุ จิรัง สะตัง ธัมโม ธัมมัทธะรา จะ ปุคคะลา
ขอธรรมของสัตบุรุษทั้งหลายจงตั้งอยูนาน, ขอบุคคลทั้งหลาย
ผูทรงไวซึ่งธรรม จงดำรงอยูนาน ;
สังโฆ โหตุ สะมัคโค วะ อัตถายะ จะ หิตายะ จะ
ขอพระสงฆจงมีความสามัคคีพรอมเพรียงกัน, ในอันทำประโยชน
และสิ่งอันเกื้อกูลกันเถิด ;
อัมเห รักขะตุ สัทธัมโม สัพเพป ธัมมะจาริโน,
ขอพระธรรม จงรักษาไวซึ่งเราทั้งหลาย, แลวจงรักษาไวซึ่งบุคคล
ผูประพฤติซึ่งธรรมแมทั้งปวง ;
วุฑฒิง สัมปาปุเณยยามะ ธัมเม อะริยัปปะเวทิเต,
ขอเราทั้งหลายพึงถึงพรอม ซึ่งความเจริญในธรรม, ที่พระอริยเจา
ประกาศไวแลว ;
24 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

25. ปะสันนา โหนตุ สัพเพป ปาณิโณ พุทธะสาสะเน,
แมสรรพสัตวทั้งหลายทั้งปวง จงเปนผูเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา
สัมมา ธารัง ปะเวจฉันโต กาเล เทโว ปะวัสสะตุ,
ขอฝนทั้งหลายจงหลั่งลง ตกตองตามฤดูกาล ;
วุฑฒิภาวายะ สัตตานัง สะมิทธัง เนตุ เมทะนิง,
ขอฝนจงนำความสำเร็จมาสูพื้นปฐพี เพื่อความเจริญแกสัตวทั้งหลาย
มาตา ปตา จะ อัต๎ระชัง นิจจัง รักขันติ ปุตตะกัง
มารดาและบิดายอมรักษาบุตร, ที่เกิดในตนเปนนิจ ฉันใด ;
เอวัง ธัมเมนะ ราชาโน ปะชัง รักขันตุ สัพพะทา.
ขอพระราชาจงปกครองประชาชน, โดยชอบธรรม ในกาลทุกเมื่อ
ฉันนั้น ตลอดกาล.
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 25

26. ·ÓÇÑμÃàÂç¹
คำบูชาพระรัตนตรัย
โย โส ภะคะวา อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ
ส๎วากขาโต เยนะ ภะคะวะตา ธัมโม
สุปะฏิปนโน ยัสสะ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ
ตัมมะยัง ภะคะวันตัง สะธัมมัง สะสังฆัง
อิเมหิ สักกาเรหิ ยะถาระหัง อาโรปเตหิ อะภิปูชะยามะ
สาธุ โน ภันเต ภะคะวา สุจิระปะรินิพพุโตป
ปจฉิมาชะนะตานุกัมปะมานะสา
อิเม สักกาเร ทุคคะตะปณณาการะภูเต ปะฏิคคัณหาตุ
อัมหากัง ทีฆะรัตตัง หิตายะ สุขายะ ฯ
อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา,
พระผูมีพระภาคเจา, เปนพระอรหันต, ดับเพลิงกิเลสเพลิงทุกขสิ้นเชิง,
ตรัสรูชอบไดโดยพระองคเอง ;
พุทธัง ภะคะวันตัง อะภิวาเทมิ.
ขาพเจาอภิวาทพระผูมีพระภาคเจา, ผูรู ผูตื่น ผูเบิกบาน.
(กราบ)
26 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

27. ส๎วากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม,
พระธรรม เปนธรรมที่พระผูมีพระภาคเจา, ตรัสไวดีแลว ;
ธัมมัง นะมัสสามิ.
ขาพเจานมัสการพระธรรม.
(กราบ)
สุปะฏิปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ,
พระสงฆสาวกของพระผูมีพระภาคเจา, ปฏิบัติดีแลว ;
สังฆัง นะมามิ.
ขาพเจานอบนอมพระสงฆ.
(กราบ)
ปุพพะภาคะนะมะการ
(นำ) หั น ทะ มะยั ง พุ ท ธั ส สะ ภะคะวะโต ปุ พ พะภาคะนะมะการั ญ
เจวะ พุทธานุสสะตินะยัญจะ กะโรมะ เส ฯ
(บางแห ง ว า ) ยะมั ม หะ โข มะยั ง ภะคะวั น ตั ง สะระณั ง คะตา
อะระหั น ตั ง สั ม มาสั ม พุ ท ธั ง , ยั ง ภะคะวั น ตั ง อุ ท ทิ ส สะ ป พ พะชิ ต า,
ยั ส๎ มิ ง ภะคะวะติ พ๎ รั ห๎ ม ะจะริ ยั ง จะรามะ, ตั ม มะยั ง ภะคะวั น ตั ง
สะธัมมัง สะสังฆัง, ยะถาระหัง อาโรปเตหิ สักกาเรหิ อะภิปูชะยิต๎วา
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 27

28. อภิ ว าทะนั ง กริ ม หา, หั น ทะทานิ มะยั ง ตั ง ภะคะวั น ตั ง วาจายะ
อภิ ค ายิ ตุ ง , ปุ พ พะภาคะนะมะการั ญ เจวะ พุ ท ธานุ ส สะติ น ะยั ญ จะ
กะโรมะ เส ฯ
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต, ขอนอบนอมแดพระผูมีพระภาคเจา,
พระองคนั้น ;
อะระหะโต, ซึ่งเปนผูไกลจากกิเลส ;
สัมมาสัมพุทธัสสะ. ตรัสรูชอบไดโดยพระองคเอง.
(วา ๓ หน)
พุทธานุสสะติ
(นำ) หันทะ มะยัง พุทธาภิคีติง กะโรมะ เส ฯ
(พรอมกัน) ตัง โข ปะนะ ภะคะวันตัง เอวัง กัล๎ยาโณ
กิตติสัทโท อัพภุคคะโต,
ก็กิตติศัพทอันงามของพระผูมีพระภาคเจานั้น, ไดฟุงไปแลวอยางนี้วา
อิติป โส ภะคะวา, เพราะเหตุอยางนี้ๆ พระผูมีพระภาคเจานั้น
อะระหัง, เปนผูไกลจากกิเลส
สัมมาสัมพุทโธ, เปนผูตรัสรูชอบไดโดยพระองคเอง
วิชชาจะระณะสัมปนโน, เปนผูถึงพรอมดวยวิชชาและจรณะ
28 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

29. สุคะโต, เปนผูไปแลวดวยดี
โลกะวิทู, เปนผูรูโลกอยางแจมแจง
อะนุตตะโร ปุริสะทัมมะสาระถิ, เปนผูสามารถฝกบุรุษที่สมควรฝกได
อยางไมมีใครยิ่งกวา
สัตถา เทวะมะนุสสานัง, เปนครูผูสอน ของเทวดาและมนุษย
ทั้งหลาย
พุทโธ, เปนผูรู ผูตื่น ผูเบิกบานดวยธรรม
ภะคะวาติ. เปนผูมีความจำเริญ จำแนกธรรม
สั่งสอนสัตวดังนี้.
พุทธาภิคีติ
(นำ) หันทะ มะยัง พุทธาภิคีติง กะโรมะ เส ฯ
(พรอมกัน) พุทธ๎วาระหันตะวะระตาทิคุณาภิยุตโต,
พระพุทธเจาประกอบดวยคุณ, มีความประเสริฐ
แหงอรหันตคุณ เปนตน,
สุทธาภิญาณะกะรุณาหิ สะมาคะตัตโต,
มีพระองคอันประกอบดวยพระญาณ, และพระกรุณาอันบริสุทธิ์,
โพเธสิ โย สุชะนะตัง กะมะลังวะ สูโร,
พระองคใด ทรงกระทำชนที่ดีใหเบิกบาน, ดุจอาทิตยทำบัวใหบาน,
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 29

30. วันทามะหัง ตะมะระณัง สิระสา ชิเนนทัง,
ขาพเจาไหวพระชินสีห ผูไมมีกิเลส พระองคนั้นดวยเศียรเกลา,
พุทโธ โย สัพพะปาณีนัง สะระณัง เขมะมุตตะมัง,
พระพุทธเจาพระองคใด, เปนสรณะอันเกษมสูงสุดของสัตว
ทั้งหลาย,
ปะฐะมานุสสะติฏฐานัง วันทามิ ตัง สิเรนะหัง,
ขาพเจาไหวพระพุทธเจาพระองคนั้น, อันเปนที่ตั้งแหงความระลึก
องคที่หนึ่ง ดวยเศียรเกลา,
พุทธัสสาหัส๎มิ ทาโส (ทาสี) วะ พุทโธ เม สามิกิสสะโร,
ขาพเจาเปนทาสของพระพุทธเจา, พระพุทธเจาเปนนาย มีอิสระ
เหนือขาพเจา,
พุทโธ ทุกขัสสะ ฆาตา จะ วิธาตา จะ หิตัสสะ เม,
พระพุทธเจาเปนเครื่องกำจัดทุกข, และทรงไวซึ่งประโยชนแก
ขาพเจา,
พุทธัสสาหัง นิยยาเทมิ สะรีรัญชีวิตัญจิทัง,
ขาพเจามอบกายถวายชีวิตนี้ แดพระพุทธเจา
วันทันโตหัง (ตีหัง) จะริสสามิ พุทธัสเสวะ สุโพธิตัง,
ขาพเจาผูไหวอยูจักประพฤติตาม, ซึ่งความตรัสรูดีของ
พระพุทธเจา,
30 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

31. นัตถิ เม สะระณัง อัญญัง พุทโธ เม สะระณัง วะรัง,
สรณะอื่นของขาพเจาไมมี, พระพุทธเจาเปนสรณะอันประเสริฐ
ของขาพเจา,
เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ วัฑเฒยยัง สัตถุสาสะเน,
ดวยการกลาวคำสัตยนี้, ขาพเจาพึงเจริญในพระศาสนาของ
พระศาสดา,
พุทธัง เม วันทะมาเนนะ (มานายะ) ยัง ปุญญัง ปะสุตัง อิธะ,
ขาพเจาผูไหวอยูซึ่งพระพุทธเจา ไดขวนขวายบุญใด ในบัดนี้
สัพเพป อันตะรายา เม มาเหสุง ตัสสะ เตชะสา.
อันตรายทั้งปวง อยาไดมีแกขาพเจา, ดวยเดชแหงบุญนั้น.
(หมอบกราบลงวา)
กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา,
ดวยกายก็ดี ดวยวาจาก็ดี ดวยใจก็ดี,
พุทเธ กุกัมมัง ปะกะตัง มะยา ยัง,
กรรมนาติเตียนอันใด ที่ขาพเจากระทำแลว ในพระพุทธเจา,
พุทโธ ปะฏิคคัณหะตุ อัจจะยันตัง,
ขอพระพุทธเจา จงงดซึ่งโทษลวงเกินอันนั้น,
กาลันตะเร สังวะริตุง วะ พุทเธ.
เพื่อการสำรวมระวัง ในพระพุทธเจา ในกาลตอไป.
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 31

32. ธัมมานุสสะติ
(นำ) หันทะ มะยัง ธัมมานุสสะตินะยัง กะโรมะ เส ฯ
(พรอมกัน) ส๎วากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม,
พระธรรม เปนสิ่งที่พระผูมีพระภาคเจา ตรัสไวดีแลว,
สันทิฏฐิโก, เปนสิ่งที่ผูศึกษาและปฏิบัติ พึงเห็นไดดวยตนเอง,
อะกาลิโก, เปนสิ่งที่ปฏิบัติได และใหผลได ไมจำกัดกาล,
เอหิปสสิโก, เปนสิ่งที่ควรกลาวกะผูอื่นวา ทานจงมาดูเถิด,
โอปะนะยิโก, เปนสิ่งที่ควรนอมเขามาใสตัว,
ปจจัตตัง เวทิตัพโพ วิญูหีติ. เปนสิ่งที่ผูรูก็รูไดเฉพาะตน, ดังนี้.
ธัมมาภิคีติ
(นำ) หันทะ มะยัง ธัมมาภิคีติง กะโรมะ เส ฯ
(พรอมกัน) ส๎วากขาตะตาทิคุณะโยคะวะเสนะ เสยโย,
พระธรรม เปนสิ่งที่ประเสริฐ, เพราะประกอบดวยคุณ,
คือความ ที่พระผูมีพระภาคเจาตรัสไวดีแลว เปนตน,
โย มัคคะปากะปะริยัตติวิโมกขะเภโท,
เปนธรรมอันจำแนกเปน มรรค ผล ปริยัติ และนิพพาน,
ธัมโม กุโลกะปะตะนา ตะทะธาริธารี,
เปนธรรมทรงไวซึ่งผูทรงธรรม, จากการตกไปสูโลกที่ชั่ว,
32 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

33. วันทามะหัง ตะมะหะรัง วะระธัมมะเมตัง,
ขาพเจาไหวพระธรรมอันประเสริฐนั้น, อันเปนเครื่องขจัดเสีย
ซึ่งความมืด,
ธัมโม โย สัพพะปาณีนัง สะระณัง เขมะมุตตะมัง,
พระธรรมใด เปนสรณะอันเกษมสูงสุด ของสัตวทั้งหลาย
ทุติยานุสสะติฏฐานัง วันทามิ ตัง สิเรนะหัง,
ขาพเจาไหวพระธรรมนั้น, อันเปนที่ตั้งแหงความระลึก องคที่สอง
ดวยเศียรเกลา,
ธัมมัสสาหัส๎มิ ทาโส (ทาสี) วะ ธัมโม เม สามิกิสสะโร,
ขาพเจาเปนทาสของพระธรรม, พระธรรมเปนนายมีอิสระเหนือ
ขาพเจา,
ธัมโม ทุกขัสสะ ฆาตา จะ วิธาตา จะ หิตัสสะ เม,
พระธรรมเปนเครื่องกำจัดทุกข, และทรงไวซึ่งประโยชนแกขาพเจา,
ธัมมัสสาหัง นิยยาเทมิ สะรีรัญชีวิตัญจิทัง,
ขาพเจามอบกายถวายชีวิตนี้ แดพระธรรม,
วันทันโตหัง (ตีหัง) จะริสสามิ ธัมมัสเสวะ สุธัมมะตัง,
ขาพเจาผูไหวอยูจักประพฤติตาม, ซึ่งความเปนธรรมดีของพระธรรม
นัตถิ เม สะระณัง อัญญัง ธัมโม เม สะระณัง วะรัง,
สรณะอื่นของขาพเจาไมมี, พระธรรมเปนสรณะอันประเสริฐ
ของขาพเจา
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 33

34. เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ วัฑเฒยยัง สัตถุสาสะเน,
ดวยการกลาวคำสัตยนี้, ขาพเจาพึงเจริญในพระศาสนาของพระศาสดา,
ธัมมัง เม วันทะมาเนนะ (มานายะ) ยัง ปุญญัง ปะสุตัง อิธะ,
ขาพเจาผูไหวอยูซึ่งพระธรรม, ไดขวนขวายบุญใด ในบัดนี้,
สัพเพป อันตะรายา เม มาเหสุง ตัสสะ เตชะสา.
อันตรายทั้งปวง อยาไดมีแกขาพเจา, ดวยเดชแหงบุญนั้น.
(หมอบกราบลงวา)
กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา,
ดวยกายก็ดี ดวยวาจาก็ดี ดวยใจก็ดี,
ธัมเม กุกัมมัง ปะกะตัง มะยา ยัง,
กรรมนาติเตียนอันใด ที่ขาพเจากระทำแลว ในพระธรรม,
ธัมโม ปะฏิคคัณหะตุ อัจจะยันตัง,
ขอพระธรรม จงงดซึ่งโทษลวงเกินอันนั้น,
กาลันตะเร สังวะริตุง วะ ธัมเม.
เพื่อการสำรวมระวัง ในพระธรรม ในกาลตอไป.
34 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

35. สังฆานุสสะติ
(นำ) หันทะ มะยัง สังฆานุสสะตินะยัง กะโรมะ เส ฯ
(พรอมกัน) สุปะฏิปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ,
พระสงฆสาวกของพระผูมีพระภาคเจา หมูใด, ปฏิบัติดีแลว,
อุชุปะฏิปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ,
พระสงฆสาวกของพระผูมีพระภาคเจา หมูใด, ปฏิบัติตรงแลว,
ญายะปะฏิปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ,
พระสงฆสาวกของพระผูมีพระภาคเจา หมูใด, ปฏิบัติเพื่อรูธรรม
เปนเครื่องออกจากทุกขแลว,
สามีจิปะฏิปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ,
พระสงฆสาวกของพระผูมีพระภาคเจา หมูใด, ปฏิบัติสมควรแลว,
ยะทิทัง :- ไดแกบุคคลเหลานี้ คือ :-
จัตตาริ ปุริสะยุคานิ อัฏฐะ ปุริสะปุคคะลา,
คูแหงบุรุษ ๔ คู, นับเรียงตัวบุรุษ ได ๘ บุรุษ,
เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ, นั่นแหละ สงฆสาวกของพระผูมีพระภาคเจา,
อาหุเนยโย, เปนสงฆควรแกสักการะที่เขานำมาบูชา,
ปาหุเนยโย, เปนสงฆควรแกสักการะที่เขาจัดไวตอนรับ,
ทักขิเณยโย, เปนผูควรรับทักษิณาทาน,
อัญชะลีกะระณีโย, เปนผูที่บุคคลทั่วไปควรทำอัญชลี.
อะนุตตะรัง ปุญญักเขตตัง โลกัสสาติ.
เปนเนื้อนาบุญของโลก, ไมมีนาบุญอื่นยิ่งกวา ดังนี้.
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 35

36. สังฆาภิคีติ
(นำ) หันทะ มะยัง สังฆาภิคีติง กะโรมะ เส ฯ
(พรอมกัน) สัทธัมมะโช สุปะฏิปตติคุณาทิยุตโต,
พระสงฆที่เกิดโดยพระสัทธรรม, ประกอบดวยคุณ มีความปฏิบัติดี
เปนตน,
โยฏฐัพพิโธ อะริยะปุคคะละสังฆะเสฏโฐ,
เปนหมูแหงพระอริยบุคคลอันประเสริฐ แปดจำพวก,
สีลาทิธัมมะปะวะราสะยะกายะจิตโต,
มีกายและจิต อันอาศัยธรรม มีศีล เปนตน อันบวร,
วันทามะหัง ตะมะริยานะคะณัง สุสุทธัง.
ขาพเจาไหวหมูแหงพระอริยเจาเหลานั้น, อันบริสุทธิ์ดวยดี,
สังโฆ โย สัพพะปาณีนัง สะระณัง เขมะมุตตะมัง,
พระสงฆหมูใด เปนสรณะอันเกษมสูงสุด ของสัตวทั้งหลาย,
ตะติยานุสสะติฏฐานัง วันทามิ ตัง สิเรนะหัง,
ขาพเจาไหวพระสงฆหมูนั้น, อันเปนที่ตั้งแหงความระลึก
องคที่สามดวยเศียรเกลา,
สังฆัสสาหัส๎มิ ทาโส (ทาสี) วะ สังโฆ เม สามิกิสสะโร,
ขาพเจาเปนทาสของพระสงฆ, พระสงฆเปนนาย
มีอิสระเหนือขาพเจา,
36 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

37. สังโฆ ทุกขัสสะ ฆาตา จะ วิธาตา จะ หิตัสสะ เม,
พระสงฆเปนเครื่องกำจัดทุกข, และทรงไวซึ่งประโยชนแกขาพเจา,
สังฆัสสาหัง นิยยาเทมิ สะรีรัญชีวิตัญจิทัง,
ขาพเจามอบกายถวายชีวิตนี้ แดพระสงฆ,
วันทันโตหัง (ตีหัง) จะริสสามิ สังฆัสโสปะฏิปนนะตัง,
ขาพเจาผูไหวอยูจักประพฤติตาม, ซึ่งความปฏิบัติดี ของพระสงฆ,
นัตถิ เม สะระณัง อัญญัง สังโฆ เม สะระณัง วะรัง,
สรณะอื่นของขาพเจาไมมี, พระสงฆเปนสรณะอันประเสริฐ
ของขาพเจา,
เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ วัฑเฒยยัง สัตถุสาสะเน,
ดวยการกลาวคำสัตยนี้, ขาพเจาพึงเจริญในพระศาสนา
ของพระศาสดา,
สังฆัง เม วันทะมาเนนะ (มานายะ) ยัง ปุญญัง ปะสุตัง อิธะ,
ขาพเจาผูไหวอยูซึ่งพระสงฆ, ไดขวนขวายบุญใด ในบัดนี้.
สัพเพป อันตะรายา เม มาเหสุง ตัสสะ เตชะสา.
อันตรายทั้งปวง อยาไดมีแกขาพเจา, ดวยเดชแหงบุญนั้น.
(หมอบกราบลงวา)
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 37

38. กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา,
ดวยกายก็ดี ดวยวาจาก็ดี ดวยใจก็ดี,
สังเฆ กุกัมมัง ปะกะตัง มะยา ยัง,
กรรมนาติเตียนอันใด ที่ขาพเจากระทำแลว ในพระสงฆ,
สังโฆ ปะฏิคคัณหะตุ อัจจะยันตัง,
ขอพระสงฆ จงงดซึ่งโทษลวงเกินอันนั้น,
กาลันตะเร สังวะริตุง วะ สังเฆ.
เพื่อการสำรวมระวัง ในพระสงฆ ในกาลตอไป.
อะตีตะปจจะเวกขะณะปาฐะ
(นำ) หันทะ มะยัง อะตีตะปจจะเวกขะณะปาฐัง ภะณามะ เส ฯ
(ขอวาดวยจีวร หลังนุงหมใชสอย)
(พรอมกัน) อัชชะ มะยา อะปจจะเวกขิต๎วา ยัง จีวะรัง ปะริภุตตัง,
จีวรใด อันเรานุงหมแลว ไมทันพิจารณา ในวันนี้,
ตัง ยาวะเทวะ สีตัสสะ ปะฏิฆาตายะ,
จีวรนั้น เรานุงหมแลว เพียงเพื่อบำบัดความหนาว,
อุณ๎หัสสะ ปะฏิฆาตายะ, เพื่อบำบัดความรอน,
ฑังสะมะกะสะวาตาตะปะสิริงสะปะสัมผัสสานัง ปะฏิฆาตายะ,
เพื่อบำบัดสัมผัสอันเกิดจากเหลือบ ยุง ลม แดด, และสัตว
เลื้อยคลานทั้งหลาย,
38 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน

39. ยาวะเทวะ หิริโกปนะปะฏิจฉาทะนัตถัง,
และเพียงเพื่อปกปดอวัยวะอันใหเกิดความละอาย.
(ขอวาดวยบิณฑบาต หลังบริโภค)
อัชชะ มะยา อะปจจะเวกขิต๎วา โย ปณฑะปาโต ปะริภุตโต,
บิณฑบาตใด อันเราฉันแลว ไมทันพิจารณา ในวันนี้,
โส เนวะ ทะวายะ,
บิณฑบาตนั้น เราฉันแลว, ไมใชเปนไปเพื่อความเพลิดเพลิน
สนุกสนาน,
นะ มะทายะ, ไมใชเปนไปเพื่อความเมามัน เกิดกำลังพลังทางกาย,
นะ มัณฑะนายะ, ไมใชเปนไปเพื่อประดับ,
นะ วิภูสะนายะ, ไมใชเปนไปเพื่อตกแตง,
ยาวะเทวะ อิมัสสะ กายัสสะ ฐิติยา,
แตใหเปนไปเพื่อความตั้งอยูไดแหงกายนี้,
ยาปะนายะ, เพื่อความเปนไปไดแหงอัตตภาพ,
วิหิงสุปะระติยา, เพื่อความสิ้นไปแหงความลำบากทางกาย,
พ๎รัห๎มะจะริยานุคคะหายะ, เพื่ออนุเคราะหแกการประพฤติพรหมจรรย,
อิติ ปุรานัญจะ เวทะนัง ปะฏิหังขามิ,
ดวยการทำอยางนี้, เรายอมระงับเสียได ซึ่งทุกขเวทนาเกา คือ ความหิว,
นะวัญจะ เวทะนัง นะ อุปปาเทสสามิ, และไมทำทุกขเวทนาใหมใหเกิดขึ้น,
วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน ส ว ด ม น ต 39

40. ยาต๎รา จะ เม ภะวิสสะติ อะนะวัชชะตา จะ ผาสุวิหาโร จาติ,
อนึ่ง ความเปนไปโดยสะดวกแหงอัตตภาพนี้ดวย,
ความเปนผูหา โทษมิไดดวย, และความเปนอยูอยางผาสุกดวย,
จักมีแกเรา ดังนี้.
(ขอวาดวยเสนาสนะ หลังใชสอย)
อัชชะ มะยา อะปจจะเวกขิต๎วา ยัง เสนาสะนัง ปะริภุตตัง,
เสนาสนะใด อันเราใชสอยแลว ไมทันพิจารณาในวันนี้,
ตัง ยาวะเทวะ สีตัสสะ ปะฏิฆาตายะ,
เสนาสนะนั้น เราใชสอยแลว, เพียงเพื่อบำบัดความหนาว,
อุณหัสสะ ปะฏิฆาตายะ, เพื่อบำบัดความรอน,
ฑังสะมะกะสะวาตาตะปะสิริงสะปะสัมผัสสานัง ปะฏิฆาตายะ,
เพื่อบำบัดสัมผัสอันเกิดจากเหลือบ ยุง ลม แดด, และ
สัตวเลื้อยคลานทั้งหลาย,
ยาวะเทวะ อุตุปะริสสะยะวิโนทะนัง ปะฏิสัลลานารามัตถัง,
เพียงเพื่อบรรเทาอันตรายอันจะพึงมีจากดินฟาอากาศ, และ
เพื่อความเปนผูยินดีอยูไดในที่หลีกเรนสำหรับภาวนา.
(ขอวาดวยคิลานเภสัช หลังบริโภค)
อัชชะ มะยา อะปจจะเวกขิต๎วา โย คิลานะปจจะยะเภสัชชะ-
ปะริกขาโร ปะริภุตโต,
40 ส ว ด ม น ต วัดพระธาตุจอมมอญ อ.แมสะเรียง จ.แมฮองสอน