1. 1
សិក្សាសង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍
១-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ១
sIBisVamiRt)anerrobcMehamBiFICakitþiysdl;RBHram nigRBHlkSN_ Edl)aneronecHcb;Km<IrevT. RKamYy
enaHmanykSkMNacmYyeQµaHkaknasUr)ankaLaxøÜnCaEk¥kya:gFMmkqabGaRsmsIexÞcxÞIGs;. sIxwg
ya:gxøaMg)anCb;FñÚsrmYyfVayRBHramRBHlkSN_[ykeTARbharkaknasUrTal;EtkS½yCIvit)at;eTA. EføgBI
RBHmahakSRtmifila {RBHnamCnk} dl;ExBisaxmasa esþcecjyaRta Rct;RBHngÁ½lmasEk,reqñrsÞwg
{ymna} RsabEtmansuvNÑeBagBaymYypuseLIgedaymaneTBkBaØamYyrUbRbkbedayrUbeqamRbimRbiy.
esþceRtkGrNas;eTIbnaMykmkRBHraCvaMg ehIyRTg;)anGPieskbuRtIedaytaMgnamfasItakSRtI. Tmk
RTg;RbkaspSayfaGñkmanb£Ti§ecsþaNamYy eTaHCa mnusS b¤eTvta GacelIkFñÚ srskþisiT§irbs;RBHGgÁ)an
RTg;nwgelIksItaraCbuRtI[eFVICaGKÁmehsIénGñkd¾manb£Ti§enaH.
sIBisVamiRt)annaMRBHramRBHlkSN_eTAelIkFñÚsr rbs;RBH)aTCnkenANkrmifilaedIm,Iyk
nagsItaeFVICaGKÁmehsI. enATIenaHmanebkçCnCaeRcInrUbEdlmkGMBIBiPBTaMg3 manRBH®nÞ RBHGKÁI
RBHPiruN ehIysUm,IEtRBHsUrk¾mkEdr EtKµanebkçCnNaGacelIkFñÚsr)aneLIy. enATIbMput RBHram
)anelIkFñÚsrC½yrYcseRmcQñHeTvta®nÞRBhµ eTIbRBH)aTRkugmifilaelIkrtñraCsItaRbTanamsnüa.
RBH)aTCnk)anpþl;dMNwgeTARBH)aTTsrf edIm,IyagmkeFVICaGFibtIkñúgraCaPieskrvagRBHram nignag
sIta. eRkayBI)anTTYldMNwgRBH)aTTsrfeRtkGrxøaMgNas; RTg;P¢úMBlesþcelIkebjeTAnKrmifila edIm,I
GPieskRBHram nignasIta .
eRkayGPieskcb;esþcnaMRBHram nignagsitaelIkT½BRtLb;mkRkugRsIB§yuFüavij. dl;Bak;
kNþalpøÚv Rsab;EtRTg;)anCYbRbTHykSmYyeQµaHrambrmsUrmksþIkMEhgRTg; enATIbMputRBHram)an
sEmþgb£Ti§eFVI[ykScuHcaj;fVaybgÁMsMueTas sMuCIvitehIyfVaysrTaMgGs;rbs;xøÜneTARBHram. tmkT½Bk¾)an
mkdl;RsIB§yuFüa. RBH)aTTsrfmanbMNg[RBHrameLIgesayraCüsñgRBHGgÁ EtnagékeksI )anTUl
CMTas; edaysMGagBaküsc©³EdlRBH)aTTsrf)ansnüafanwg[buRtnageLIgesayraCüenA eBlc,aMgQñH
RBHGaTitü. RBH)aTTsrfmanbMNgEcknKrCaEpñk b:uEnþnagékeksIminRBm ehIy beNþjRBHram[eTA
enAéRB {GaFVa} bYskan;sIlCab¤sIcMnYn14qñaMswmcUlmkkan;raCsm,tþivij. RBHlkSN_eBl)anRCab
dMNwgenHPøamRTg;xJal;xøaMgNas; ehIyRTg;kan;RBHx½neBRCb:gnwgBiXatnagékeksI. RBHram)anXat;
RBHGnuC rYcesþcyagecjdMeNIreTAéRBCamYyRBHlkSN_ nignagsIta. RTg;)anCYbnwgmhasIEdlfVay
BredayeRtkGr. RBHramsñak;enAGaRsmenaHGs;mYyraRtIeTIbbnþ dMeNIreTAeTotk¾CYbnwgefµIréRBmñak;eQµaH
µ

2. 2
{kUx½n}d¾manrUbFMsMebImmanBlR)aMryCabrivar. kUx½nsMuxøÜnberI RBHram. dl;eBlraRtI RBHram mehsI nig
RBHGnuCpÞúMkñúgéRB mankUx½ncaMyamkarBarGnþrayepSg².
luHRBwkRBagsVagRBHsUriya RBHrambnþdMeNIrdl;eqñrTenømYyeTIbRTg;sMueGaykUx½nCYycmøgeTA
eRtIynay. kUx½nsMuxøÜneTAbMerI EtRBHramRTg;Xat;[enArkSaéRBnigBlesnaTaMgGs;. kSRtTaMg3GgÁ )an
eRtclIlasMedAeTAsl;PñMciRtkUd.
២-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ២
eBleFVIdMeNIreTAéRB RBHram)anjauMgFmµCatiTaMgLayEdleRkomsVitRseBan eRkamkMedAénRBH
GaTitü[rIkRss;bMRBgeLIgvij. RBHGgÁeFVI[stVsahavédlFøab;CasRtUvnwgKña ERbkøayCastV EdlsøÚt
Gacrs;enACamYyKña)an nigRslaj;KñaeRbobdUcbgb¥ÚnbegáIt. edIm,ITajGarmµN_nagsIta nigRBH
lkSN_[rIkrayCamYyRTg; RBHram)aneRbobeFobEpøeQI páaeQIeTAnwgerOgra:vrbs;RBHGgÁ ³
 RBHram paác,a FÁ½r ¬sñÚkrMlaymas¦
 nagsIta páanenag masnBVKn§¬masTWk10¦
 RBHlkSN_ páacM)a: BN’massuT§
 nagékeksI knøg;nIl FüÚg ¬BN’exµA¦
tmkeTotRBHram)aneTACYbnwgsIBarTVaTü Edl)anBnül;R)ab;RBHram[lHbg;kMhwg nigkar
esayesaksþayecal ehIy)ancg¥úlbgðajpøÚveTAkan;PñMciRtkUd. rIÉenAnKrGyuFüa RBH)aTTsrf)an
esayTIvgÁt nagékeksI)ansresrsMbuRteTAbeBaäatRBHPiruT[mkRKgraCsm,tþi edayR)ab;fa[mkCa
GFibtIkñúgBiFIraCaPieskRBHram nignagsIta. RBHPiruTmanesckþIeRkkGrCaxçaMg k¾eFVIdMeNIrmkkan;nKr
Pøam² b:uEnþRTg;TteXIjPaBs¶at;RCgMenAkñúgnKr nigPaBminRbRktIrbs;RbCaCn. luHdwgerOgBit RBHPiruT
xJl;ya:gxøaMg ehIymanbMNgcg;sMlab;nagékeksI EtedayesckþIGgVrrbs;RBHnag RBHPiruTk¾ suxcitþeFVI
dMeNIreTAyagRBHram[mkRKgraCsm,tþivij. RBHramminyl;RBmtamkarGgVrenaHeT eRBaHRTg;rkSaBakü
sc¨³ ehIyRTg;k¾RbKl;suBN’)aTCatMNagraCsm,tþi[eTARBHPiruT. enAeBlEdlRBHPiruTecjBITIenaH
RBHram RBHlkSN_ nignagsIta k¾)ancakecjBIPñMciRtkUdEdr. kSRtTaMg3GgÁ )aneFVIdMeNIreTAkan;éRB
PñMTNÐkarüeTot ehIyCYbnwgykSkMNacmYyeQµaHBiraF.
៣-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ៣
ពិេោធចូលឆក់យកនាងសីតា។ រពះលកស្មណ៍ក៏ធានាខ្លួនេចញតស៊ូយកនាងសីតា មកវិញប៉ុែនែចាញ់យកស្
រពះោមក៏ែថលងសរសម្លាប់កនុងកេពលេនាះេៅរពះលកស្មណ៍ រពះលកស្មណ៍ក៏សុំលាេៅតាំងសិលសប៍េដើមសបីរំលឹកមនែអាគម
េ ើងវិញ។
េពលេនាះម្លនបអូនរសីយកស្មួយេមោះ នាងសូរបនខា មកសុំេសចកែីេសនហា ពី េរោះរពះោម រពះលកស្មណ៍
បញ្ចុះបញ្ចូលេៅឲសយគ្នាេៅវិញេៅមកពីរេលើក។ េៅទីបំផុត រពះលកស្មណ៍ក៏កាត់ៃដ េកា រសក់នាងសូរបនខា។
µ
µ

3. 3
នាងបានែរបកាឡាជាយកខិនីវិញេ ើយ បានែរសកឮដល់រកុងខ្រជាបង។ រកុងខ្របានបញ្ចូនេមទ័ពមួយេមោះ
ខ្ុនទូសណ៍មកនាំ នាងសូរបនខាចូលនគរេ ើយេលើកទ័ពមកចសាំងនឹងរពះោម។
រកុងខ្របានបញ្ជាឲសយខ្ុនទូសណ៍ចូលចសាំងមុនេគបនាាប់មកដល់ខ្លួនឯងប៉ុែនែ យកស្ទាំងអស់រតូវវិនាសេោយ
សារែតធនូសររបស់រពះោម។ លុះេ ើញបងបអូនរបស់ខ្លួនសាាប់ អស់េ ើយនាងសូរបនខាក៏នាំដំណឹងេនះេៅរបាប់ដល់
រកុងោពណ៍ែដលជាបង េសាយោជសយេៅលង្ការ។ នាងបានទាំងអួតសរេសើរពីសរមស់នាងសីតាេ ើយបានជំរុញ
ឲសយរកុង ោពណ៍េៅយកនាងសីតាមកេធវើជាអគគមេ សី។
រកុងោពណ៍បានពិភាកសាជាមួយបអូនៗរួចេ ើយ ក៏បានបញ្ជាេោយបងខំនូវេសនាម្លាក់េមោះមហារីកកាឡា
ខ្លួនជាេរបើសម្លសេៅេបាករបាស់រពះោម។ នាងសីតាបានឲសយរពះោមបាញ់េរបើសម្លសេដើមសបីយកែសសបកមកេធវើជា
ករម្លលសរម្លប់ េ ើងេសាយោជសយ។ េរបើសម្លសមុននឹងសាាប់បានែរសកជាសេមលងរពះោមឲសយរពះលកស្មណ៍ េៅជួយ។
រពះលកស្មណ៍ដឹងចសាស់ថាពិតជាមិនែមនជាសេមលងរបស់រពះោមេទ ប៉ុែនែេោយសារែតការបងខំរបស់នាងសីតាក៏
សុខ្ចិតែេធវើដំេណើរេៅតាមរពះោម។ េៅេពល េនាះរកុងោពណ៍ក៏កាឡាខ្លួនជាឥសីេដើរតរមង់មករកនាងសីតា។
៤-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ៤
េ ើញរោ មណ៍ែកលងកាាយនាងសីតាក៏េចញមកេធវើនមសាារ។ េពលេនាះរោ មណ៍ អត់រទាំមិនបានក៏សរេសើរ
នាងថានាងសីតាជាឧម្លភគវតីែដលសាាមីបំបរបង់េចាល េ ើយេគចង់ម្លនែភនកមួយែសនអណ្តាតមួយលានទុក
សរម្លប់េមើលនិងសរេសើរេទើបេគអស់ចិតែ។ នាងសីតាសរេសើរអំពីឬទាានុភាពរបស់រពះោមរបាប់េៅោពណ៍វិញេ ើយ
បានសុំឲសយេគថយេចញពីអារសមនាងជារបញាប់ផង។ ោពណ៍បានកាឡាខ្លួនជាទសស្មុខ្ ដ៏អសាារសយេ ើងវិញ េ ើ យខ្ំ
អួតសរេសើរពីឬទាានុភាពរបស់ខ្លួនរបាប់នាងសីតា នាងសីតាក៏តបេៅ វិញេោយបញ្ជាក់ពីទឹកចិតែសាាមីភកែិចំេោះ
រពះោម។ ទីបំផុតរកុងោពណ៍ឆក់យកនាងសីតាេៅ។ េពលេហាះេៅោពណ៍បានជួបរបយុទធជាមួយរគុ ឌមួយេមោះ
ជតាយុរតូវជាមិតែចាស់របស់បិតាេកមកនាងសីតា។ ចសាំងយូរេៅមិនឈនះមិនចាញ់រកុងោពណ៍ក៏លួច ូតចិេញ្ចៀន
របស់នាងសីតាេចាលរតូវជតាយុធាាក់ដល់ដី។ បនាាប់មកនាងសីតាបានផ្តាំ េផញើនឹងសតវកុកេៅរបាប់ដំណឹងដល់
រពះោមរពះលកស្មណ៍។ រកុងោពណ៍បាននាំយកនាង សីតាេៅទុកេៅកនុងសួនអាេសាក។ ចំែនកឯរពះោម
រពះលកស្មណ៍វិញ េរកាយេពលែដល តាមបាញ់េរបើសរួចេ ើយបាននាំយកដំណឹងមករបាប់នាងសីតាវិញលុះរកមិន
េ ើញក៏ែរសកយំេសាក េ ើយបានជួបជាមួយនឹងជតាយុ ែដលបានរបាប់ដំណឹងពីេរឿងរកុងោពណ៍មកឆក់យក
នាងសីតា។ រពះោមបានេៅជួបសតវកុកេទៀត កុកបានយកដំណឹងេនះ ពីនាងសីតាមករបាប់ែដរប៉ុែនែរតូវរពះោម
តមិះតិះេដៀល កុកក៏តិះេដៀលវិញ។ រពះោមខាាច ោកសយដំេនៀលរប ស់សតវកុកេនះេលចលឺែវងឆ្ងាយក៏េលើកធនូសរបំរុង
នឹងបាញ់សម្លាប់សតវកុកែតកុកបានសុំេទាសេ ើយធានាជួយចសាំងរពះអងគយកនាងសីតាមកវិញរពះអងគ ក៏ោក់
ធនូចុះ។ រពះោម បានេៅជួបនឹងយកស្េមោះកុមពនធែដលម្លនបំណងសម្លាប់រពះអងគៗក៏សម្លាប់េចាលនាេពល
េនាះេៅ។
ចំែណកេៅៃរពេ មោនែម្លនេសែចរកបីមួយេមោះម ឹងសាោជបានសម្លាប់រកបី េមោលទាំងអស់េ ើយ
របមូលយករកបីញីយកេធវើជារបពនធ។ សូមសបីែតកូនខ្លួនឯងេកើត មកេមោលក៏ម ឹងសាោជសម្លាប់េចាលែដរគឺទុក
ែតកូនញីប៉ុេណ្តោះ។ ម្លនេមរកបីមួយ េមោះសនែគិរីបានេកើតកូនមកេមោលេមោះថា “ទូភី” េ ើយម្លនបំណង
ចង់ែថទាំក៏េភៀសខ្លួនេចញសមងកនុងៃរព។ សនែគិរីបានទូនាោនកូនថាឲសយខ្ំហាត់ឲសយបានខាាំងកាាមុននឹង េៅជួប
ជាមួយឪពុក។ ការរបឹងែរបងហាត់របស់ទូភីក៏បានសេរមចរ ូតម្លនកម្លាំងខាាំង រ ូតដល់វ័ធេដើមេឈើធំៗេខ្េចខ្េី
អស់េ ើយក៏េៅអងវរឪពុកឲសយទទួលសាាល់ខ្លួនជាកូន ប៉ុែនែម ឹងសាោជមិនយល់រពម។ ការរបយុទធគ្នារវាងឪពុក
នឹងកូនក៏េកើតម្លនេ ើង។ េៅទីបំ ផុតគឺទូភីជាអនកឈនះេ ើយបនែេបសកកមមរបស់ឪពុកេទៀតេៅ។

4. 4
តាំងពីេពលេនាះមកទូភីែតងែតេដើរេរឿងេគឯងដូចជារកេរឿងឥសីបញ្ចលិងគនាងេទពធីតារកសាសមុរទេ មោនែ
េ ើយទីបំផុតេៅរកេរឿងោលីជាេសែចសាាែដលេសាយោជសយេៅនគរខាស់ខ្ិនបុរី។ ការរបយុទធគ្នារវាងទូភី និងោលី
បានរបរពឹតែេៅអស់រយៈេពលរបាំពីរយប់របាំពីរៃថងេៅកណ្តាលវាលមិនឈនះមិនចាញ់ ោលីក៏នាំទូភីេៅរបយុទធគ្នា
កនុងគុហារេោយបញ្ជាឲសយសុរគីបជាបអូនយកដុំថមសនធប់ម្លត់រូងេបើកាលណ្តេ ើញម្លន មមរក មជាមមរបស់
ខ្លួន ូរេចញមក។
ោលីេរបើលសបិចកលសម្លាប់ទូភីែតេោយសារែតេទវតាបានបាចផ្តាជូនេរចើនេពក មមេមោរបស់រកបីទូភីក៏
កាាយជារក មដូចោលីេៅវិញ។ សុរគីព េ ើញមមរបស់ បងខ្លួនក៏បំរុងសេុះេៅជួយែតពួកេសនាបានហាម ឃាត់
េ ើយយកដុំថមមកសនធប់ម្លត់រូងេនាះេៅ។ ោលីបានកាត់កសាលរកបីទូភីេនាះេបាះទំលាយថមសនធប់រូងភនំេនាះ េ ើយ
ក៏េធវើដំេណើរមកដល់នគរវិញទាំងកំ ឹងឆ្ងបេឆះ។ េទាះបីជាសុរគីព ខ្ំពនសយល់បករសាយយ៉ាងណ្ត ក៏ោលីពុំរពម
េជឿែដរ េ ើយបានទះកសាលរបស់បអូនេៅចំេោះមន្រនែីទាំងឡាយ។ សុរគី ពខាោស់េគេពកក៏េហាះេចញែតរតូវោលី
តាមទះតប់មកវិញ។ ោលីចាប់េជើង បានបំរុងនឹងេបាកសម្លាប់េៅេលើភនំ ែតរតូវសុរគីពេរីរួច េ ើយរត់េចញពីទីេនាះ
េៅរជកជាមួយឥសីមតងគ។ ោលីមិនអាចចូលភនំនវតាមសុរគីបបានេ ើយេរោះេគបាន េធវើឲសយមមរបស់ទូភី ូរ
កាត់អារសមរបស់ឥសីមតងគជាេ តុនាំឥសីខ្ឹងោក់បណ្តាសារេគឲសយសាាប់េបើសិនជាេគហាានចូល។ សុរគី ពឈឺចាប់
គិតែតពីយំរ ូតទាល់ែតទឹកែភនក ូរកាាយជាសេឹងជាេរជាះ។ េពលេនាះម្ល នែតកមួយមួយេមោះហានុម្លនេទែដល
តាមជួយគ្នំោរកំដរ។
៥-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ៥
ការេធវើដំេណើររតាច់រកនាងសីតា រពះោម រពះលកស្មណ៍ បានមកសរម្លកេរកាមេដើមសាាយមួយ។ រពះោម
បានផេុំេៅេលើេលារពះលកស្មណ៍។ េពលេនាះរពះអាទិតសយេៅនឹងថកល់ មលប់សាាយេៅដែដលេដើមសបីកុំឲសយរពះោមេដៅ ។
េ ើញរពឹតែិការណ៍ែបលកដូចេនាះ សុរគីព ក៏ឲសយ នុម្លនតាមរកអនកម្លនបុណសយ។ នុម្លន បានេ ើងេលើេដើមសាាយ
គន់េមើលេ ើញម្លនរូបកងចរកេៅបាតៃដរពះោម ក៏សម្លាល់ថាជាអនកម្លនបុណសយ េ ើយេបះសលឹកសាាយសលុតីរពះោម
ឯរពះលកស្មណ៍ខាាចរពះោមភាាក់ ក៏ទាញធនូបាញ់ នុម្លន ប៉ុែនែធនូេនះរតូ វ នុម្លនចាប់យកេៅ រពះលកស្មណ៍ទាញធនូ
សររពះោមបរមុងបាញ់ នុម្លន ប៉ុែនែរពះោមេរកាកេ ើងេ ើយសួរេរឿងេ តុ។ រពះោមបានទតេ ើញសាាេនាះែបលក
ពីសាាដៃទេទៀត េរោះម្លន កុណឌលោក់េៅរតេចៀក។ នុម្លន ក៏ចុះពីេដើមេឈើមកេោយេជឿជាក់ថារពះោមជាេៅ
ហាាយរបស់ខ្លួន ពីេរោះរពះោមអាចេមើលកុណឌលខ្លួនេ ើញ េ ើយក៏សុំរពះោមេធវើជាេៅហាាយរបស់។ នុម្លនបាន
ហាម្លត់បេញ្ចញរសមីរពះអាទិតសយ៧ ែដលឋិតេៅកនុងម្លត់របស់ខ្លួន។ នុម្លន បានេសនើរពះោមឲសយជួយេោះរសាយ
េរឿងទំនាស់រវាងោលី និងសុរគីព។ េរកាយមករពះោម និងសុរគីពក៏បានចងសាានេមរតីនឹងគ្នា េោយសនសាថានឹង
ជួយគ្នាេៅវិញេៅមក េោលគឺរពះោមសម្លាប់ោលី ឯសុរគីពេកណឌទ័ពសាាយថាាយរពះោម។ សុរគីពបានេសនើឲសយរពះ
ោមលសបងឫទាានុភាពេមើល មុននឹងេៅចសាំងជាមួយោលី។ រពះោម បានបាញ់សរអគគិវាសរំលាយសពទួភីកាាយជាេផះ
េ ើយបញ្ជូនេចាលេៅបាតសមុរទ បនាាប់មកយកសររពហាោសបាញ់កេមេចេដើម សបែតាល ែដលដុះេៅេលើខ្នងនាគ
តាំងពីកំេណើតែផនដី។ េរកាយមករពះោមបានឲសយសុរគីពេៅបេញ្ជោតោលីឲសយេចញចសាំង េដើមសបីរពះអងគបាញ់សម្លាប់។
កនុងេលើកទី១ មិនបានសេរមច េរោះសាាទាំងពីរម្លនរូបោងដូចគ្នា។ រពះលកស្មណ៍ក៏បំោក់ករមងផ្តាឲសយសុរគីព េ ើយ
បនាាប់មករពះោមក៏បាញ់ោលីបាន ប៉ុែនែ មុននឹងសាាប់ ោលីបានេតមះតិះេដៀលរពះោមជាេរចើន។ នាងេទពីតាោ ជា
មេ សីោលី បានេចញមកយំេសាកេៅេលើសពសាាមីរ ូតដល់េដៅរកហាយដល់ឋានរពះឥនេ រពះឥនេក៏ឲសយអាតម័ន
ោលីចាប់កំេណើតេៅឋានសួគ៌។

5. 5
លុះបានសេរមចេគ្នលបំណងេ ើយ សុរគីពក៏បានរពះោមអភិេសកឲសយេសាយោជសយេៅខាស់ខ្ិនបុរី។ សុរគីព
មិនបានេកណឌទ័ពសាាមកថាាយរពះោមឲសយទាន់េពលេវលា រពះោមក៏កំែ ងសុរគីពេោយម្លនបំណងរំលាយខាស់ខ្ិន
បុរីទាំងមូលេចាល។ សុរគីពភ័យតក់សលុតយ៉ាងខាាំង ក៏េកណឌទ័ពសាាថាាយរពះោម។
៦-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ៦
េរកាយពីរពះលកស្មណ៍កំែ ងសុរគីពឲសយរបមូលទ័ពថាាយរពះោមមក សុរគី ពេៅេៅ នុម្លន ឯកនេលីពន
េ ើយបញ្ជាឲសយ នុម្លនកាឡាខ្លួនតូចប៉ុនរម្លមៃដ។ សុរគីព ដក់ នុម្លនេៅនឹងថង់សំពត់យកេៅរបគលថាាយរពះ
ោម។ មុនដំបូង រពះោមអស់សងសឃឹមនឹងេៅរង់ចាំរ ូតដល់ នុម្លនធំ បនាាប់មក នុម្លនក៏បេញ្ចញឫទាានុភាពឲសយ
រពះោមេ ើញ។ លុះទ័ពសាាជួបជុំគ្នាអស់េ ើយ រពះោមរតូ វការរកអនកខាាំងពូែកម្លាក់េៅេសុើបការណ៍េៅរកុងលង្កា។
សុរគីពេឆលើយថាខ្លួនចាស់េ ើយ េបើរគ្នន់ែតេៅបាន ែតរត ប់មកវិញកនុងេពលដ៏ឆ្ងប់រ ័សពុំបានេទ។ ខ្ុនននេ េឆលើយ
ថាេៅនឹងរត ប់មកវិញបាន ែតខាាចនាងវិកតាសីែដលហាម្លត់េៅចាំេកាាងទាារលង្កា បបូរម្លត់េលើដល់អាកាស បបូរ
ម្លត់េរកាមដល់បាតាល នរណ្តមួយេៅរកុងលង្កាែតងវេងវងសាាប់កនុងេោះនាងវិកតាសី ដូចេនះម្លនែត នុម្លនេទ
ែដលអាចេៅបាន។ មុននឹងេធវើដំេណើរេៅ នុម្លនបានេសនើសុំចិេញ្ចៀនទរមង់រពះោម េដើមសបីឲសយនាងសីតាេជឿជាក់ថា
ខ្លួនពិតជាេសនារពះោមែមន។ នុម្លន េហាះ ួសលង្កាេៅជួបនឹងមុនីឥសីែដលចងអុលរបាប់កែនលងលង្កា េ ើយ
ពូតបាយ៣ដុំ ឲសយ នុម្លនបរិេភាគ នុម្លនសាោនថាតិចក៏ចំអកឲសយឥសី ប៉ុែនែ នុម្លនបរិេភាគពុំអស់ក៏ខាោសមនុឥសី
េ ើយេហាះេៅជួបនាងវិកតាសី ចាំេកាាងទាារលង្កា។ នុម្លនមិនឲសយនាងវិកតាសីដឹងេរោះខាាចសន្រង្កាមេកើតេ ើងនាំ
ឲសយខ្ូចេពលសនសារបស់រពះោម នុម្លនក៏េបាះចិេញ្ចៀនេៅេលើអាកាស េ ើយចូល តាមម្លត់នាងវិកតាសី េចញតាម
រតេចៀកមករទចិេញ្ចៀនវិញ។ នុម្លនបានេ ើញកមួយោពណ៍េមោះកាមោលី េ ើញអតិកាយ ម្លនកមពស់ ១េយ៉ជន៍
េ ើញេទពកញ្ជាទាំងឡាយែដលោពណ៍លួចយកមក េ ើញឃាាំងរកុងោពណ៍ េ ើញរកុងោពណ៍កំពុងផេុំជាមួយនាង
មេណ្តឌគិរី នុម្លនក៏ចងសក់អនកទាំងពីរជាប់គ្នា េ ើយសរេសរេៅនឹងទាារ ថា េបើចង់រួចរតូវឲសយនាងមេណ្តឌគិរី វាយ
កសាលរកុងោពណ៍៣ដង។ នុម្លន រកនាងសីតាមិនេ ើញេសាះ ក៏េៅែកសបរពួករសីសនំ ឮនិយ៉យអំពីរកុងោពណ៍
ែដលម្លនមេ សីេរចើនេៅេ ើយ េៅលួចជាយ៉រពះោមែដលម្លនែតមួយអងគគត់ េ ើយោពណ៍យកេៅទុកេៅសួន
អេសាក។ នុម្លន អរយ៉ាងខាាំងក៏េៅជួបនាងសីតាភាាម ប៉ុែនែនា ងសីតាមិនទទួលសាាល់េរោះសាោនថាជារកុង
ោពណ៍ែរបកាឡា។ នុម្លន និទានេរឿងរបាប់សីតាសពវរគប់រួចថាាយរពះទរមង់រពះោមជាភសែុតាងដល់នាងសីតា
នាងសីតាក៏របគល់ចិេញ្ចៀន១ដល់ នុម្លនវិញ ទុកជាសាកស្ីៃនការជួបគ្នា។ េរកាយពីលានាងសីតាមក នុម្លន
បានេដើរបំផ្តាញរកុងលង្កាេោយសម្លាប់យកស្ជាេរចើននាក់ ដូចជាស សស្កុម្លរ និងអតិកាយ ែដលជាេមទ័ពយកស្។
បនាាប់មក នុម្លន បានេធវើឲសយឥន្រនេជិត ចាប់បាន ប៉ុែនែយកស្សម្លាប់ នុម្លនមិនសាាប់េសាះ នុម្លនក៏របាប់យកស្
ឲសយយកសំពត់យ៉ាងេរចើនមករុំខ្លួន េ ើយដុតនឹងេរបងេទើបខ្លួនសាាប់។ លុះដុតេ ើយ នុម្លន េហាះេៅេលើអាកាស
ទម្លាក់សំពត់េឆះទាំងេនាះេលើរកុងលង្កា រួចនាំដំណឹងេនះថាាយរពះោម។ រពះោមេរតកអរយ៉ាងខាាំង ក៏ឲសយរង្កាន់ដល់
នុម្លន ជាការេលើកទឹកចិតែ។
៧-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ៧
េពលបានដំណឹងអំពី នុម្លន រពះោមក៏េលើកទ័ពសាាេៅេកាះលង្កា ប៉ុែនែទ័ពសាាម្លនគ្នាតិចពុំអាចេធវើសាាន
បានឆ្ងប់រ ័ស រពះ ោមក៏បញ្ជាឲសយ នុម្លន និងអងគទ នាំសារេៅសុំចងសមព័នធភាពនឹងមហាជមពូ េដើមសបីសុំកងទ័ព
ជំនួយ ប៉ុែនែ នុម្លន បានេរបើអាកបសបកិរិយ៉រពេ ើនេកាងកាចសមលុតមហាជមពូោជ ដូចជាេោលថា៖ េៅដល់យប់ឲសយ
ទ័ពថាាយរពះោមទាំងយប់ េបើេៅដល់ៃថងឲសយេលើកទ័ពថាាយរពះោមទាំងៃថង។ មហាជមពូោជ ក៏ឲសយេស នាចាប់សាាទាំងពីរ
ោក់គុក។ េពលយប់ នុម្លន សណដំកងទ័ពសាាទាំងឡាយេ ើយកាច់េសាេចញ នុម្លនបានេលើកទាំងែរគមហា -

6. 6
ជមពូោជកំពុងផេុំេៅថាាយរពះោម។ រពះោមខាាចមហាជមពូោជ ពីេរោះជាេសែចសាារកេ កេឆះ ក៏បញ្ជាឲសយ នុម្លនេៅ
សុំកាឡារពះនាោយណ៍ េដើមសបីកំែ ងមហាជមពូោជឲសយខាាច។ េរកាយមក មហាជមពូោជក៏សុខ្ចិតែចងសាានេមរតីនឹង
រពះោម ប៉ុែនែមិនរពមេធវើស របតិបតែិការខ្លួនឯងេទ ក៏ឲសយខ្ុននិល និងខ្ុននល ជំនួស។ លុះបានទ័ពពីមហាជមពូោជ
េ ើយ រពះោមក៏បញ្ជាឲសយទ័ពសាាទាំងឡាយសង់សាានេៅេកាះលង្កា េោយេលើកថមភនំទម្លាក់កនុងសមុរទេធវើជាសាាន ប៉ុែនែ
មេធសាបាយេនះមិនបានសេរមច េរោះរតីទាំងឡាយកនុងមហាសមុរទបបួលគ្នាោំថមទាំងេនះេចញ។ េពលេនាះ
សុរគីពធានាកាឡាខ្លួនឲសយធំដូចរពះរព មផ្តារបាតៃដចមលងទ័ព នុម្លនធានាកាឡាខ្លួនឲសយធំេដកេធវើសាាន ឯអងគទវិញ
ធានាខ្លួនផឹកទឹកសមុរទឲសយរីង ប៉ុែនែរពះោមមិនយល់រពម េ ើយក៏របកាសកំែ ងនាងមណីេមខ្លាេទពធីតារកសា
សមុរទ េោយែផលងសរឲសយទឹកសមុរទពុះ។ នាងេមខ្លា ភ័យក៏ធានាខ្លួនសង់សាានថាាយរពះោម។ រពះោមេលើកទ័ព
សាាេៅេកាះលង្កា។
៨-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ៨
រពះោម បានេលើកទ័ពេៅដល់លង្កា រកុងោពណ៍ក៏ទូងសគររបមូលទ័ព េ ើយបញ្ជាឲសយពិេភកទាយអំពីវាសនា
ៃននគរលង្កា។ ពិេភកបានគន់គូរេ ើយក៏េសនើរកុងោពណ៍ឲសយយកនាងសីតាេៅថាាយរពះោមវិញ េ ើយបានេរបៀបរប -
ដូចោពណ៍ែដលយកនាងសីតាមក េៅនឹងែកអកែដលោំែកវពិទូសូរសយកាន េ ើយែកវេនាះេធវើឲសយេឆះសំបុក ម៉សាេទៀត
េរបៀបេធៀបេៅនឹងរតីសុីនុយ។ ោពណ៍ខ្ឹងយ៉ាងខាាំង ក៏េោះែសសបកេជើងវាយកសាលពិេភក ពិេភករត់ចូលទ័ពរពះោម។
មុនដំបូងរពះោមមិនទុកចិតែ ប៉ុែនែជមពូោនេហាោ ទាយថាលអ។
ោពណ៍ខ្ឹងនឹងពិេភក ក៏មកគិតគូរជាមួយនាងមេណ្តឌគិរី។ នាងមេណ្តឌគិរី ម្លនេយ៉បល់ដូចពិេភកែដរ ប៉ុែនែ
រកុងោពណ៍មិនរពមសាៅប់ ក៏េធវើសន្រង្កាមតាមលសបិចកលដូចជា ឲសយយកស្េមោះ រកខេសន េៅយ៉មៃរពេដើមសបីកុំឲសយ ទ័ពសាា
េបះែផលេឈើបាន។ ចមសាំងក៏េកើតម្លនេ ើងរវាងទ័ពយកស្ ែដលម្លនេមទ័ពេមោះ រុកខេសន និងេមទ័ពសាាេមោះ
រុកខរៈ។ ទ័ពយកស្ និងទ័ពសាា សាាប់ទាំងអស់ ប៉ុែនែម្លនយកស្១រត់រួចខ្លួន េ ើយេៅរបាប់រកុងោពណ៍ថា នុម្លនសាាប់
េរោះរចលំរុកខរៈ ថាជា នុម្លន។
រកុងោពណ៍េរតកអរយ៉ាងខាាំង ក៏បញ្ជាឲសយេលើកឆ័រតជ័យោសេពញអាកាស េដើមសបីឲសយរពះោមដកទ័ពថយ
េរកាយ ប៉ុែនែរពះោមែផលងសរកេមេចឆ័រតទាំងេនាះ។ ោពណ៍ ក៏េរបើលសបិចកលមួយេទៀត គឺយកនាងសីតាេហាះេ ើង
េៅេលើអាកាសបញ្សឈឺចិតែរពះោម។ េោយសារពិេភករបាប់ការពិត រពះោមក៏សូរតមនែអាគមឲសយរកុងោពណ៍ចុកេោះ
សនលប់េលើោជរថ។
រពះោមចាត់ឲសយអងគទ យកសារេៅថាាយរកុងោពណ៍ េដើមសបីេធវើសន្រង្កាម ប៉ុែនែទំនាស់ក៏េកើតម្លនេ ើងរវាងអងគទ
និងពួកយកស្ ពីេរោះពួកយកស្ម្លនបំណងសម្លាប់អងគទ។ េៅទីបំផុតអងគទ ទះរកុងោពណ៍មួយៃដសនលប់ េ ើយយក
េពរជេៅេលើកសាលរកុងោពណ៍រត់ យកស្ ៤នាក់េដញតាម ែតរតូវអងគទវ័ធោ ច់កសាល េ ើយអងគទក៏យកដំណឹងេនះ
េៅថាាយរពះោម។
ោពណ៍បានចាត់ឲសយ កុមភកា ណ៍េចញចសាំងនឹងរពះោម កុមភកាណ៍ េសនើឲសយរកុងោពណ៍យកនាងសីតាេៅរបគល់
ថាាយរពះោមវិញ េដើមសបីកុំឲសយម្លនសន្រង្កាមលំបាកដល់ោន្រសែ ពីេរោះេរឿងោាវទាំងេនះេកើតមកពីនាងសូរបនខា េៅែច
ចង់របុសខ្ុសចសាប់។ ោពណ៍េចាទរបកាន់ថា កុមភកាណ៍ខាាចសាា បនាាប់មកកុមភកាណ៍ោច់ចិតែេចញចសាំង។
៩-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ៩
កុមភកាណ៍េលើកទ័ពមកតាមអាកាស។ រពះរាមរពះលកស្មណ៍គង់េៅកនុងរពះពន្លា េ ើយទតេឃើញមាន
ផ្កាយរពះសុរកពីររះទនទឹមគ្នា េទើបរទង់រតាស់ឲសយពិេភគគន់គូរេមើល។ ពិេភគទូលថា កុមភកាណ៍មកឈលបេមើល
ការណ៍។ រពះរាម េរបើពិេភគឲសយេៅនិយាយបញ្ចុះបញ្ចូលកុមភកាណ៍ថាេបើមកចុះចូលនឹង រពះអងគរទង់នឹងេលើកឋានៈ

7. 7
ឲសយេសមើនឹងរពះលកស្មណ៍។ កុមភកាណ៍ពុំស្ដាប់គិតែតពីេថាាលេោសពិេភគ និងរពះរាម េ ើយស៊ូចសាំងរកសា
កិតតិយសរបេសើរជាងចុះចូល។ រពះរាមេរបើ ពិេភគេៅនិយាយអនទងមដង េទៀតជាមួយនឹងរពះលកស្មណ៍នឹងពលស្ដា។
កុមភកាណ៍ ខឹងណាស់ចាប់េមាងគសកដិេចាលេៅរតូវចំរពះ លកស្មណ៍ដួលសនលប់។
រពះរាមតក់សលុតខ្លាំង េ ើយយំេស្ដកអាណិតបអូន។ ពិេភគនិយាយអងវររពះរាម េ ើយធាន្លេរបើ នុមាន
ឲសយេៅរក ផ្កា1
េៅន្លរសះេ មពានត និងរកទឹកមូរតេគ្នឧសភរាជមកផស្ំេធវើជាថាាំផស្ះេោយ លាយជាមួយនឹងទឹក
នពតោកមហារសះរសង់។ នុមាន េៅរបយុទធជាមួយន្លគរាជយកបានទឹកេន្លះ រួចរបយុទធនឹងេគ្នឧសភរាជ
យកបានទឹកមូរត េ ើយេលើកភនំោំងមូលមកឲសយពិេភគ។ ប៉ុែនដេៅខវះ ថមរ័តន៍មួយមុខេទៀត។ រពះរាមេរបើ នុមាន
េៅយកថមេនះឯរកុងលង្កាោំយប់។ នុមាន េឃើញថមឋិតេៅេរកាមេខនើយរកុងរាពណ៍ េ ើយក៏ចូលេៅយកបាន
ដូចរបាថាា។ នុមានចាប់សក់រកុងរាពណ៍ចងភ្ជាប់ជាមួយនឹងសក់ន្លងមេណាោគីរី រួចសរេសរអកស្រផ្កាំថាេបើចង់រួចពី
ចំណងេនះ សុំឲសយន្លងមេណាោគីរី យកៃដេឆវងវាយកសាលរកុងរាពណ៍េទើបរេណាោះបាន។
លុះមកដល់រពះពន្លាវិញ េៅសល់េពលែតមួយន្លឡិកាប៉ុេណាោះ េន្លះរពះលកស្មណ៍នឹងដល់នូវមរណៈ។
រពះរាមេរបើ នុមានឲសយេៅឃាត់រពះសូរសយកុំឲសយរះ។
រាពណ៍ខឹងណាស់ ក៏េរបើកុមភកាណ៍េលើកទ័ពមកសងសឹក។ កនុងការរបយុទធ រពះលកស្មណ៍ ែផលងសរផ្កាច់
កសាលកុមភកាណ៍ស្ដាប់េៅ។ រាពណ៍ េរបើឥន្ទនទជិតដ៏មានឫទធិអាចចាប់រពះឥន្ទនទបានឲសយេលើកទ័ពដ៏មានកុមព័នធជាេសន្ល
េចញមកេទៀត។ រពះរាមេចញតតាំងេោយេរបើ នុមាន រពះលកស្មណ៍ អងគទ េចញេៅរបយុទធ។ ឥន្ទនទជិត
ែផលងសរជាន្លគ ចុះមកព័ទធពល េសន្លស្ដា និងព័ទធេជើងរពះ លកស្មណ៍ោំងពីរជាប់។ រាពណ៍ឮេជាគជ័យក៏អបអរ
េ ើយេរបើឲសយន្លងសីតាមកផ្កាញ់ផ្កាល។
រពះរាមរទង់វិតកកនឹងេរគ្នះថាាក់េនះ េទើបរទង់េស្ដយេស្ដកេ ើយខ្លាល់បរមុងនឹងរបល័យេទវេលាកេោយ
ែផលងសរឲសយទុកសល់េៅែតឋានរពះឥសូរមួយប៉ុេណាោះ។ រទង់នឹងកាច់សរជាពីរកំណាត់ មួយកំណាត់េចាលេៅ
របល័យឋានរព មេលាកមួយកំណាត់េទៀតេចាលេៅរកុងឰយុធសា េដើមសបីថាាយជាដំណឹងចំេពាះរពះមាតា។ េទវៈ
ោំងឡាយភិតភ័យក៏ន្លំគ្នា េៅកាន់ឋានរពះឥសូរសុំឲសយរពះអងគជួយេោះេរគ្នះភ័យ។ រពះឥសូរេរបើរពះរព មឲសយេៅ
ឋានសឹមពលីអេញ្ជើញរកុងរគុឌចុះមក ជួយកំចាត់ន្លគរត់ អស់។ យកស្ដឹងដំណឹងេនះ ក៏ភជំពលជាថមីេទៀត។
១០-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ១០
រាពណ៍ន្លំអគគជាយាេហាះេៅភនំ េដើមសបីរកថាាំពិសសមាាប់ទ័ពរពះរាម។ ពិេភគគន់គូរដឹងដំេណើរេ តុេនះ។
រពះរាម រទង់េរបើ នុមានឲសយេៅបំផ្កាញសិលសប៍យកស្ ឲសយវាយខទះថាាំេខទចអស់។ រាពណ៍េរបើឥន្ទនទជិតឲសយេចញចសាំង។
រពះរាមេរបើរពះលកស្មណ៍េចញតតាំង។ យកស្េភៀសខលួនបាត់េៅកនុងពពក។ រពះរាម ែផលងសររពហាាសរបហារ
ឥន្ទនទជិតធាាក់ចុះមកដីស្ដាប់អាស្ដរបង់។ រាពណ៍ខឹងេពក ឲសយយកន្លងសីតាបរមុងនឹងកាត់ករបហារសងសឹកប៉ុែនត
អាមាតសយេមាះពិតរកខ័សពនសយល់ឃាត់បាន។
រាពណ៍េរបើមេហាទរជាកូនេចញមកេទៀត។ រពះរាមេរបើអងគទឲសយេចញតតាំង។ អងគទសមាាប់ មេហាទរ
ោច់កសាល។ រាពណ៍ េរបើអតិកាយជាកូនេចញតតាំងនឹងរពះលកស្មណ៍។ អតិកាយក៏ស្ដាប់េៅេទៀត។ រាពណ៍
េរបើរតីសិរជាកូនទី៤េចញមកេទៀត។ រតីសិរក៏ស្ដាប់អាស្ដរបង់។ រាពណ៍េរបើកូនទី៥ េមាះនរាត័កឲសយេចញរបយុទធ
នឹងមហារកបិនទ នរាត័កក៏រតូវស្ដាប់េទៀត។ រាពណ៍ េរបើមហាកសាលជាកូនទី៦ មករបយុទធនឹងឧសភពានរយកស្
ោច់កសាលស្ដាប់។ រាពណ៍េរបើទូរមុខជាកូនទី៧េចញចសាំងនឹងេកសរ។ ទូរមុខក៏ស្ដាប់េទៀត។ រាពណ៍ េរបើមុខរកខ័ស
1
.ច្បាប់ដ ើមសំស្កសរឹតដោលដមោ ះថ្នា ំគឺមឬតសញ្ជ ីវនី១ វិសលយករណី ១ សវណ៌ ករណី ១ សនធយានិ១

8. 8
ជាកូនទី៨ មកតតាំងនឹងខុននលយកស្បរាជ័យស្ដាប់។ រាពណ៍ ចាត់កុមភរគោធរកូនទី៩ របយុទធនឹងខុននិល។
យកស្ក៏ស្ដាប់េៅេទៀត។ អស់កូនរលីង រាពណ៍យំេស្ដក េ ើយេរបើេសន្លេមាះមាលមាទ ឲសយេចញេៅតតាំងនឹង
ស័តពលីយកស្េន្លះក៏ស្ដាប់បង់។
អស់សងសឃឹម រាពណ៍េរបើខុនពល និងន្លយពលជាេសន្លឲសយេៅអេញ្ជើញរកុងមូលផល័ម េៅឯេរៅចរក-
វាឡមកជួយចសាំងេទៀត។
១១-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ៧៥
រពះោម រពះលកស្មណ៍ មួយអេនលើេោយមន្រនែីេសនា ទាហាន េយ៉ធា បានចរេចញេៅរបោតៃរព។ រពះនាង
សីតា គង់េៅឯរបាសាទ ។ រពះនាងមួយអេនលើេោយរសីសនំរកមការ បានយ៉ងេៅរសង់ទឹកយ៉ាងសបសាយរីកោយ។
កាលេនាះ អាតុល័យយកខិនី ជាតិបិសាចេៅេរកាមបាតដី េ ើយរតូវជាញាតិនឹងរកុងទសមុខ្ (ោពណ៍) បានកាឡា
ខ្លួនជារសីសនំ មកលួងេលាមនាងសីតា ឲសយេរៀបោប់ពីរូបោងកាយរកុងោពណ៍ ែដលនាងបានេៅេៅរកុងលង្កាជាមួយ
ដ៏យូរេពលេនាះ។ យកស្កាឡាសូមឲសយនាងគូររូបរកុងោពណ៍កនុងកាៅរឈនួនឲសយវាេមើល។ នាងសីតា ក៏បានបំេពញ
បំណងតាមោកសយអងវរករេនះ េ ើយគូររូបមុខ្យកស្ភន្រកែដប់ៃដៃមភ ុចេៅឲសយពួកសនំេមើល។
ខ្ណៈេនាះ រពះោរទង់យ៉ងវិលមកវិញ។ បានឱកាស សនំែកលងកាាយក៏កាឡាខ្លួនបាត់ចូលេៅសនធិតជាប់កនុង
រូប។ រពះ ោមរទង់យ៉ងចូលមកដល់េកាាងទាាររបាសាទ។ នាងសីតាភិតភ័យខ្ំរបឹងយកទឹកលុបលាងរូបយកស្ ែតពុំ
រជះបានដូចបំណងក៏ខ្ំយកេៅញាត់លាក់េរកាមរកឡាបនេំ។ លុះចូលសនធិយ៉ោរតី រពះោមរទង់ផេុំពុំលក់ េកើតកែីេដៅ
រក ល់រកហាយ បណ្តាលឲសយខ្ឹងនឹងសនំផងទាំងឡាយោលវាយេដញវាយវ័ធ។ រពះនាងសីតា បានបញ្ជាឲសយេៅយ៉ង
រពះលកស្មណ៍មកជួយការោរ។ រពះោម រទង់របារពធរបាប់អំពីេ តុេភទចែមលកែដលនាំឲសយរទង់េដៅរកហាយេនះ េទើប
រតាស់េរបើឲសយរុករកនូវេភទចែមលកេនះ។ រពះលកស្មណ៍េគ្នរពតាមោជបញ្ជា តាំងេដើរេបើកកកាយរគប់កេនេលេខ្នើយអាវ
ៃសសប ក៏បានេៅដល់ទីែរគរពះនាងសីតា េបើកពូក ខ្នល់េខ្នើយយល់នូវកាៅរឈនួនែដលម្លនជាប់រូបោពណ៍។ រពះលកស្មណ៍
នាំយករូបេនាះមកថាាយរពះោម។ រទង់ខាាល់ឥតឧបម្ល តាំងេជររបម្លថនាងសីតាេោយរបការេផស្ងៗ េ ើយរតាស់
បញ្ជាឲសយរពះលកស្មណ៍នាំយកនាងសីតាេៅរបហារជីវិត។
ពុំអាចជែជកតវាានឹងោជអាជាាបាន រពះលកស្មណ៍នាំោជសីតាេចញេៅរបហារ។ រពះលកស្មណ៍ទួញយំអាណិត
នាងសីតា េរោះរពះនាងម្លនគក៌េៅកនុងៃផេផង។ រពះនាងសីតាយល់េ ើញនូវចិតែេមតាាអាសូរភកែីរបស់រពះលកស្មណ៍
េទើបនាងម្លនវាចារទេគ្នះេធវើឲសយខ្ឹង។ រពះលកស្មណ៍ ចាប់រពះខ្័នេលើករបហាររពះនាងសីតាទាំងរនធត់ េទើបដួលសនលប់
េៅេលើធរណី។ រពះខ្័ន ែរបកាាយជា ករមងផ្តាបំោក់េលើសុរងគរពះនាងសីតា។ នាងសីតាតាំងទួញយំេសាកអាណិត
បអូនែរកងសាាប់បង់ជីវិត េ ើយក៏ដួលសនលប់បាត់សាោរតីេៅ។ លុះេពលសនធិយ៉ោរតី ទឹកសេនស្ើមធាាក់មក នាងបានដឹង
ខ្លួនសាាបេៅអនុជេ ើញេៅេដៅេទ ក៏ដឹងថាពុំសាាប់េ ើយ។ រពះលកស្មណ៍បានដឹងខ្លួនពីសនលប់ េ ើយទូលសួរអំ ពី
ដំេណើរេ តុដ៏អសាារសយែបបេនះ។ រពះនាងសីតា េោះករមងផ្តាពី ក េលើករបទានេៅបអូន។ ករមងផ្តាែរបេៅជារពះ
ខ្័នដូចេដើមវិញ។ រពះលកស្មណ៍ថាាយបងគំនាងសីតា សុំឲសយយ៉ងេៅតាមដងៃរពឲសយបានសុខ្សានែ ឯខ្លួនវិញនឹងវិល
ចូលនគរតាមយថាកមម។ តមករទង់ក៏យ៉ងែតមួយអងគឯងតាមដងៃរពរពឹកសា េ ើ យក៏បានរបទះនូវសតវរទាយមួយ
សាាប់េៅទីផលូវ ែដលរពះឥន្រនាារទង់បានមកេធវើជាបុពវនិមិតែ។ រពះលកស្មណ៍ រទង់យករពះខ្័នវះេោះរទាយយកេថលើម
េ ើយយ៉ងេឆ្ងាះេៅកាន់រពះនគរ។ រពះោមរទង់ទតេ ើញេថលើមអរមឹតែបលកយ៉ាងេនះ េទើបម្លនបនេូលថានាងសីតាចិតែ
អារកក់ពន់េពក។
េរកាយែដលរពះលកស្មណ៍យ៉ងេចញេៅ រពះនាងសីតាយ៉ងែតម្លាក់ឯងកាត់ៃរពរជលងភនំ ទាំងេោះរគប់ែខ្
ទួញេសាកតាមផលូវ។ រពះឥន្រនេេកាសីយ៍ រទង់ទតយល់នូវទុកខលំបាកៃននាងសីតា ក៏រទង់និមិមតជាម ឹងសាោជ េដើរតំរង់

9. 9
េៅរកសាកសួរេដើមចមដឹងសពវរគប់ េទើបនាំរពះនាងេឆ្ងាះេៅកាន់អារសម ឥសីរពឹទធ គង់កនុងៃរព េនាះ។ រពះឥសីវុជជ-
របិត រទង់ម្លនពុទធដីកាសាកសួររពះនាងដឹងដំេណើរេ តុេទើបសូរតេវទវុឌសឍីមនែេកើតបានជាអារសម ឲសយនាងេៅរកសា
គក៌គរមប់ទសម្លស ក៏របសូតបានបុរតមួយដ៏រតកាល។ រពះនាងឱបឱរសទួញយំនឹករឭកេៅដល់វាសនាពីអតីត
និងកនុងបចចុបសបនន។ នាងេោះចិេញ្ចៀនរពះទរមង់ចងៃដបុរតៃថល។ ៃថងមួយនាងសីតាោក់កូនេផែកកនុងអរងឹងេផញើនឹងេលាក
តាឥសី រួចចុះេៅងូតដងទឹកកនុងទេនលជិតខាង។ នាងបានេ ើញ វូងោនរ ខ្លះឱបកូនពីមុខ្ពីេរកាយ េទើបនាងរំឭក
នឹកេ ើញថា ពុំគួរមកេចាលកូនេសាះ។ េទើបនាងខ្ំរលាំងេៅឯអារសមចូលលបេៅេលើកកូនពីពរងឹងកនុងខ្ណៈ
ែដលមហាឥសីកំពុងេធមចរពះេនរតភាវនាធម៌។
កាលឥសីរទង់េបើករពះេនរត បាត់ពុំេ ើញោជកុម្លរក៏រពះអងគេកើតរនធត់រត់រកសពវទីកែនលងជុំវិញទីកុដិ េទើប
មហាឥសីវិលមកអារសមចាប់យកកាៅរឈនួនគូររូបកុម្លរ រួចតាំងចេរមើនេយជញបូជារពះអគគី េកើតបានជាកុម្លរម្លនជីវិត
ោក់េផែកេៅកនុងអរងឹងេៅ។ កាលេបើនាងសីតាមបីកូនមកវិញ រពះ ឥសីរទង់ភាាក់សាោរតី េ ើយម្លនពុទធដីកាបេនាាស
ថានាងយកកូនេៅពុំរបាប់េលាកេសាះ។
១២-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ៧៦
រពះឥសី ម្លនបំណងលុបគំនូរោជកុម្លរេចាល ែតនាងសីតាអងវរសុំឲសយេលាកទុករូបេនាះ េ ើយសូមជបសប៍
កុម្លរម្លាក់េទៀតរគ្នន់កំដរកូនរបស់នាង។ តាឥសី ក៏េសពមនែគ្នថាោក់រូបគំនូរចូលកនុងភនក់េភលើងេ ើយសូរតផលុំទិពវមនែ
ពិន្រសាា ងងឹតទាំងៃផេេម េរកាយសូរតេសពពនលត់េភលើង េភលៀងក៏ធាាក់ចុះ េលាក ុចកូនឲសយនាងថនមែថដូចបុរតបេងកើតរួច
ឲសយនាមថាជបសប៍លកស្មណ៍ ឯបុរតចសបងនាមោមលកស្មណ៍។ នាងសីតា ចិញ្ចឹមរកសាបុរតទាំងពីរដល់អា យុ១០ឆ្ងាំ ក៏មក
ថាាយបងគំេលាកតាឲសយជួយបេរងៀនសិលសប៍វិជាាដល់បុរតទាំង២អងគ រគ្នន់ទុកការោរខ្លួន។ តាបសទទួលេោយរីកោយ
េ ើយក៏ជួយបេរងៀនៃរតេវទសាន្រសែសិលសប៍សិទធិឫទធិទិពវមនែបាលីគ្នថាសិលសប៍ធនូរគប់ែបបយ៉ាង។ េលាកតា េធវើធនូឫសស្ីឲសយ
េៅេៅទាំងពីរម្លាក់មួយនិងសរចំនួនបីម្លាក់។ ោជកុម្លរទាំង ២ ក៏សាកលសបងចងបាច់ផ្តាតាមែមកេឈើ ែដលេលាកតា
ែតងេដើរចន្រងគម រួចក៏សាកលសបងបាញ់កនុងចំង្កយហាសិបពសាមបាច់ផ្តាក៏ោច់ធាាក់។ តាបស េពញចិតែចំេោះភាពឆ្ងាត
ៃវៃនោជកុម្លរទាំង២អងគណ្តស់ក៏ជបសប៍ធនូសរជ័យេអាយោជកុម្លរមួយម្លាក់ និងសរបីម្លាក់េទៀត។ ៃថងមួយោជកុម្លរទាំង
២អងគ សុំអនុញ្ជាតពីរពះម្លតាេៅរបោតៃរព លុះេ ើញេដើមោំងមួយេដើមទំ ំមួយែសនឱប ោមលកស្មណ៍ ចង់បាញ់
សាកលសបងឫទធិធនូរបស់ខ្លួន។ សរេនាះបានតំរង់េៅរតូវេដើមេសែចោំងម៉ត់ខាាត់ខាាយ ដូចធូលីឮលាន់កេរកើកញាប់ញ័រ
ទិសទាំងដប់និងចលាចលដល់ឋានទាំងបីេទៀត។ កុម្លរទាំងពីរ ទះៃដអបអរនឹងជ័យជំ នះរបស់ខ្លួនរួចក៏រតលប់េៅ
អារសមវិញ។ េលាកតា សួរពីសំេលងខ្េរដ៏អសាារសយេនាះោជកុម្លរក៏ទូលថាខ្លួនេៅដល់េ មោនែេ ើញេដើមោំងធំក៏
បាញ់សាកលសបងឫទាានុភាព។ លុះមកដល់លំេៅរបស់ខ្លួននាងសីតាក៏េោលសរេសើរកូនថាដូចបិតា ោជកុម្លរសួរ
េដញេោលពីដំេណើរេរឿងនាងក៏និទានពីរបវតែិេសនហារវាងនាង និងរពះោមឲសយសាៅប់។ និយ៉យពីរពះោមេរកាយេពល
ឮសនធឹកអសាារសយេនាះ គិតថាម្លនេគមកេបៀតេបៀននគរខ្លួនរួចក៏េៅេហាោមកទសស្ន៍ទាយ។ េហាោថាាយទំនាយថា
ម្លនអនកម្លនបុណសយចង់សាកលសបងឫទធីរបស់ខ្លួន រួចបង្កាប់ឲសយេសែចេោះែលងអសស្ោ ៍ េោយោក់រពះោជសារថា េបើ
ម្លនអនកេ ើញអសស្ោ ៍េនះ រតូវថាាយបងគំេគ្នរពេសើមកស្រតា ែតេបើពុំថាាយបងគំេគ្នរពរតូវចាប់មកោក់េទាស។ រពះោម
េធវើតាមេហាោ េោយឲសយ នុម្លន តាមឃាាំេមើលេសះ េ ើយរពះភិរុត និងរពះសុរតុត េលើកទ័ពតាមពីេរកាយ នុម្លន
ៃថងមួយកុម្លរទាំង២សុំម្លតាេៅេលងៃរពមែងេទៀត ែតរពះនាងេចះែតកំេរីកែភនក និងតឹងថប់កនុងឱោា ែដលជារបផនូ ល
អារកក់។ រពះនាងេលើកេ តុផលេផស្ងៗ ទាំងរបផនូលនិងខាាចែរកងសនធឹកសិលសប៍ជ័យពីៃថងមុន អាចនាំឲសយម្លន
រពះមហាកស្រតយល់រចលំថាសឹកសន្រង្កាម េដើមសបីឃាត់ោជកុម្លរ។ េោយសារការអងវរករេរចើនដង នាងក៏អនុញ្ជាត និង
ជូនពរោជកុម្លរទាំងេទវរ។ េពលេៅដល់កនុងៃរព ោជកុម្លរក៏េ ើញអសស្ោ ៍េនាះ ក៏សរេសើរថាសាាតរួចចាប់េមើល

10. 10
ោជសារ។ ោមលកស្មណ៍អានេ ើយ ក៏របាប់េៅបអូនរួចរបាប់ថាកុំខាាច េយើងនឹងជិះវាេលងមែងម្លាក់ េបើម្លនេគរកេរឿង
ខ្លួននឹងេចញមុខ្តតាំង េពលម្លាស់េគមកសុំសឹមយកឲសយេគវិញ។ េពលេនាះ រពះោម រពះលកស្មណ៍ យ៉ងតាមេរកាយ
នុម្លនេ ើញក៏ ក់េៅសន្រងគប់ ោមលកស្ម ណ៍វាយ និងធនូសិលសប៍សនលប់បាត់សាោរតី លុះរតូវរពះោយក៏ដឹងខ្លួនវិញ។
េរកាយមក នុម្លនក៏កាឡាខ្លួនជាកូនសាាចូលេៅបនលំេលងជាមួយកុម្លរទាំង ២ េដើមសបីរកឱកាសចាប់េពលរទង់
េភលចខ្លួន។
១៣-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ៧៧
នុមាន បានចាប់កុមារោំងពីរ ប៉ុែនតរតូវនឹងធនូវាយវាត់េៅឆ្ងាយ។ រាមលកស្មណ៍ បានេបាចវលល៍ចាប់ នុមាន
ចងបញ្ជូនេៅឲសយមាាស់។ នុមាន ជាប់ចំនងខំរបឹងេរីយាាងណាក៏មិនរួច េទើបេៅរកពលេសន្លេោយការ អាប់េអាន
យសពន់របមាណ។ រពះភិរុត និងរពះសុរតុត រទង់បានដឹងេ ើយក៏បានជួយរស្ដយ ប៉ុែនតមិនបានសំេរច។ េរកាយ
មក រទង់បានទតេឃើញអកខរាស្ដក់េៅេលើថាាស េទើបរទង់ប ញ្ជូនេៅឲសយរពះរាម។ រពះរាម រទង់ទតេឃើញ នុមាន
ជាប់ចំនងនិងមានស្ដក់េលើថាាសផងក៏រទង់ពិេរាធយាាងខ្លាំង េ ើយក៏រស្ដយចំនងឲសយ នុមាន។ នុមាន ក៏បានបងគំ
ទូលថាាយនូវអស់េរឿងរាាវោំងឡាយដល់រពះរាម។ រពះរាម រទង់រតាស់បញ្ជាឲសយ នុមានរបញាប់េៅរបាប់រពះអនុជ
ភិរុត និងសុរតុត ឲសយេៅចាប់កុមារោំងពីរ។ នុមាន បានន្លំដំេណើររពះភិរុត និងសុរតុត េៅជួបនឹងរពះរាជកុមារ
ោំងពីរដូចបំណងែមន។ រពះភិរុត និងសុរតុត បានស្ដកសួររពះន្លមរាជកុមារោំងពីរ ប៉ុែនតរាជកុមារោំងពីរេឆលើយមក
វិញេោយកាាហាន។ រពះភិរុត និងសុរតុត បានបង្កាញពីរពះន្លមនិងម ិទធិ ឫទធិរបស់រពះរាម ប៉ុែនតរតូវរពះរាជកុមារ
ោំងពីរតមិះតិះេដៀលយាាងខ្លាំងេោយរបការេផស្ងៗ េទើបបងកបានេៅជាជេមាាះេឡើង។ រពះភិរុត និងរពះសុរតុត បាន
ែផលងសរជាន្លគេដញរពួសពិសតាមរបហាររពះរាជកុមារោំងពីរ ប៉ុែនតរតូវរពះរាជកុមារែផលងសររគុឌសងវិញ េដញចាប់
អស់សតវន្លគសិលសប៍ឡាយោំង។
រពះភិរុត បានែផលងសរេៅបុករាម លកស្មណ៍ និងជបសបលកស្មណ៍ដួលេលើធរណី។ េ ើយ នុមាន និងពលេសន្លបាន
ចូលរបចាប់ ែតចាប់បានែតរាមលកស្មណ៍ ឯជបសបលកស្មណ៍វិញបានរត់រួចេៅដល់អារសមតាឥសី និងមាតា។
រាមលកស្មណ៍ រតូវបាន នុមាន និងពលេសន្លចាប់បញ្ជូនមកឲសយរពះរាម។ រពះរាមរទង់ពិេរាធយាាងខ្លាំង េ ើយក៏បាន
បញ្ជាឲសយយករពះរាជកុមារេៅអារកាសជុំវិញរពះរាជនគររបាប់ដល់មហាជន រួចយកេៅោក់កនុងរទុងគំរប់៣ៃថង េទើប
របហារជីវិតេចាល។
ជបសបលកស្មណ៍ ក៏បានទួលរបាប់នូវេសចកតីេរឿងរាាវដល់ឥសី និងរពះមាតា។ រពះន្លងសីតារទង់ភិតភ័យនឹក
ដល់រាជបុរតរ ូតដល់េដកដួលសនលប់បាត់ស្ដារតី។ រពះឥសី បានយកទឹកមកកសបិតភន្ទកាារពះន្លងឲសយដឹងខលួន េ ើយ
រទង់បានរបាប់េៅន្លងសីតាថារាមលកស្មណ៍នឹងមិនកស្ិណកស្័យេទ។ ជបសបលកស្មណ៍ បានសុំខលួនេៅជួយយកអាស្ដបង
រពះន្លងសីតាបានឲសយចេញ្ចៀន បំពាក់នឹងរមាមៃដរពះរាជបុរត េដើមសបីសំគ្នល់ជាភសតុតាង។
ជបសបលកស្មណ៍ បានេធវើដំេណើរមកដល់េទៀបនឹងមាត់ោារ េទើបបានដឹងថាៃថងែសអក េគនឹងយករាមលកស្មណ៍េៅសំលាប់
េចាលេ ើយ។ រពះឥន្ទនទរទង់បានេបើកទិពវចកខុដឹងេរឿងរគប់ែបបយាាង េទើប រទង់បញ្ជាឲសយន្លងេទពរមាា ចុះមកជួយយក
អាស្ដ។ ន្លងេទពធីតា កាឡាខលួនជាន្ទសតីជំទង់ ទួលកអមេដើរតំរង់មករកជបសបលកស្មណ៍ េធវើជាស្ដកសួរដឹងេដើមចម
រួចរបាប់ថាខលួនន្លងមករកដងទឹកេៅេធវើបុណសយដល់មនុសស្េោស។ ន្លងេទពធីតាកាឡាខលួនន្លំយកទឹក េៅដល់មនទី រ
ឃុំឃាំង េ ើយនិយាយសុំអនកយាមោារចូលេៅដល់រាមលកស្មណ៍ េ ើយន្លងក៏របគល់កអមទឹកឲសយេៅរាជកុមារ
រាមលកស្មណ៍ក៏បានរពះទរមង់រពះមាតា ក៏ដឹងថាជបសបលកស្មណ៍មកតាមខលួន េោយេតជះទិពវមនតបារមីរបស់រពះឥន្ទន្លា
និងគុណបារមីរពះទរមង់ រាមលកស្មណ៍ក៏បានរួចេចញពីរទុង របញាប់របញាល់រត់េចញេៅេរៅនគរ ជួបនឹងជបសប
លកស្មណ៍កំពុងពួនេរកាមេដើមៃរជ។ េ ើយកុមារោំងពីរយំរបេអាបគ្នាេោយកតីនឹករលឹក។

11. 11
១៤-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ៧៨
Cb,lkSN_ nigramlkSN_BiPakSaKña rYck¾ebþCJafanwgeTArg;caMkgT½BRBHramenAkñúgéRB.
enARkugB§yuFüa BYkeBCÄXadmankarPitP½ymkBI)at;raCkumar BuMdwgCaGnþrFaneTANaCamYynwg
nagkumarI. eBCÄXadnaMdMNwgeTACMrabmRnþITaMgbYn EdlykesckIþeTARkabTUlpÞal;cMeBaHRBHram. RTg;xJal;
ehIycat;[cab;eBCÄXadTukeFIVeTasmYyGenøI nigRtas;[PúM¢BlmYyrMeBc edIm,Iedjtamcab;ykGñkeTas
ykmkvij. RBHrammYyGenIøedayRBHGnuCTaMgbI ehIyBlBanr elIkT½BsBa©recjBIraCvaMgeTAdl;kñúgEdn
éRB k¾)anCYbraCkumarTaMgBIrEdlecjmkQrBarBImuxT½BsVa eFVI[PitP½yrt;eqaeLa. RBHPirut TtsÁal;nUv
kumarramlSN_ d¾manPRkþdUcKñanwgCb,lkSN_ k¾EpøgsrskþiCaGnÞak;ya:geRcIn edIm,Icab;cgekµgTaMgBIryk
mksYrvgSRtkUl. ramlkSN_ Kµantk;søútcab;FñÚEpøgtb ehIydkRBHx½nkab;GnÞak;dac;exÞcKµansl;.
RBHram TteXIjdUecñHk¾ekIteTas³RTg;eCretµHehIyEpøgsrCaePøIgeqHrnÞaleBjGakas. raCkumar Epøgsr
CaRBHPiruNlt;ePIøgenaHkSanþ. RBHramEpøgsrmkCaRKuD b:uEnþRtUvxül;RkiHpat;énsrrbs;ramlkSN_ pat;
)at;vinaseTAGs;. RBHramRTg;nwksgS½ynwgb¤T§iecsþarbs;raCkumar eTIbRTg;sc©apSgfa ebICaBUCBgSRBHGgÁ
sUm[srekItCaePaCnaharbUCadUcR)afña. srenHk¾ekItCaGaharePaCndUcbMNg. rIÉsrramkumar EdlEpøg
tbk¾ekItCaq½RtPJIr)aMgfVayRBHrameTAvij. RBHram RTg;ekItsgS½yeTIbRtas;Xat;sRmYssYreQµaHmata
bita cMeBaHraCkumarTaMgBIr. pÞúyeTAvijramlkSN_ Cb,lkSN_ BMu)aneqøIytbsMnYr EbrCasYrGMBInameQµaH
RBHrameTAvij. RBHramk¾RTg;R)arB§R)ab;nam nigbgðajeQµaHRBHPirut RBHlkSN_ nigRBHsuRtutCaGnuC dl;
raCkumar. ramlkSN_ Cb,lkSN_ sBa¢wgKitfaBuMGacR)arB§R)ab;faxøÜnCakUn eRBaHxøacRBHramtameTA
Büa)aTmata eTIbRKan;EtR)ab;eQµaHxøÜnTaMgBIrnigeQµaHmata ehIybitaBMusÁal;eQµaH. RBHram PJak;hb¤T½y
eTIbRtas;sYrRBHlkSN_fa nagsItasøab;eTAehIy emþceLIymkmankUn?. RBHlkSN_ EdlyMxSwkxSÜl
k¾TUldMeNIrehtuBitR)akdfVayfa RBHnagsItaenAmanCnµayuenAeLIyeT. kalRTg;elIkRBHx½nRbhar dav
køayCakRmgpáa. eXIjehtuGs©arüdUecñH xøÜnElgRBHnag[yagecjeTA ehIyRTg;vijcUlnKr k¾)anCYb
exµacstVRTaymYy eTIbxøÜnvHykefIømmkfVayRBHeCdæa.
RBHramRTg;yl;kMhus eXIjfanagsItamanPkþIesµaHRtg;. RTg;ekItvib,disar³ yMesakGaNit
mehsInigbuRtCaxøaMg. RTg;e)aHecalFñÚ ehIyyagcUlmkrkkumarTaMgKU. RBHramerobrab;GMBIbuBVehtu Edl
naM[RTg;RBat;R)as;nagsIta tmkRTg;B¤sBÞsn§wkFñÚsrsµanfaCaykSkMNac eTIbElgesHmkBiesaF ehIy
TIbMputk¾)anCYbraCkumarTaMgBIrenaH. RTg;GgVr[kUnvilcUlnKr b:uEnþraCkumarBMuRBmsþab; ehIyramlkSN_k¾
dwkédb¥ÚncUléRBeTA. Gs;BlesnamYyGenøI edaykSRtTaMgbYnGgÁ k¾tamraCkumarmYyrMeBc rhUteTAdl;
GaRsmmhasI. raCkumarcUleTAkñúgGaRsmbiTTVarCit ehIycUleTARkabbgÁMKal; TUlsBVesckIþcMeBaH
RBHmata EdleFVI[RBHnagsIta rwgritEtrBJknwkeXIjerOgedImvij. RBHram RTg;GgVrnagsItaeRkAGaRsm
µ µ
µ µ
µ
µ µ
µ µ
µ µ
µ

12. 12
[ebIkTVarfVay bu:EnþeTaHCaya:gNak¾nagBuMRBm ehIyRBHnag)ansUmsIeFIVGnþraKmn_ eTAyagRBHram
CYsnag.
xN³enaH sIRtUvRBHramsUmGgVr[CYypSHpSaRTg; nignagsIta. EteTaHCa eRbImeFüa)aylYg
elamdUcemþck¾nagsItaBuMbMePøckMhwg)aneLIy. eRkayenaHRBHramk¾)aneTACYbpÞal;sMdICamYynagsIta.
១៥-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ៧៩
រពះរាម បានលួងេលាមន្លងសីតាជាអគគមេ សី ឲសយជាន្លវិញប៉ុែនតពុំបានសេរមច េទើបរកកល ឧបាយសុំ
យកែតកូនេៅទុកកនុងនគរ។ ដំបូងន្លងពុំរពមឲសយតាមសូមេទ ប៉ុែនតេោយរពះរាមរទង់ខស្ឹកខស្ួល ខ្លាំងេទើបរពះន្លង
េៅរាមលកស្មណ៍ ជបសបលកស្មណ៍ជាកូនមកែផដផ្កាំរបគល់ឲសយេៅេៅនឹងរពះរាមជារពះបិតា។ ន្លងសីតាបានែផដផ្កាំកូនឲសយ
របុងរបយ័តនខលួនកនុងេពលេៅេៅនឹងឪពុក។ រពះឥសីវជជរបិត រទង់បាន រជាបដំណឹងេនះក៏មានរពះទ័យស្ដទរថាាយ
រពះពរស័ពទស្ដធុការដល់រាជកុមារោំងគូ។ េពលេន្លះរពះលកស្មណ៍ រពះភិរុត និងរពះសុរតុត ក៏បានយាងចូលមក
ជួបជុំគ្នាេ ើយសទុះចូលេៅរតកងឱបកមួយសែមដងកដីេរតកអរយាាងសនិទធស្ដាល។ នុមានសុមនត័នមន្ទនតីរពមោំងពល
េសន្លក៏ចូលមករកាបថាាយបងគំ រពះរាជ កុមារ សូមេោសស្ដាល់គ្នាេៅវិញេៅមក។
លំោប់មក រពះរាមរទង់ចាត់ឲសយភជុំពលេសន្លេលើកេយាធាចូលមករកុងឰយុធសា។ អស់រាន្ទសតរបជាផងសឹងន្លំ
គ្នាអបអរស្ដទររត់មកទទួលកសបួលដំេណើរេនះ។ កាលដល់មកកនុងរពះរាជវាំងជ័យ កស្រតោំង៦ អងគក៏រទង់យាងេឡើង
េៅគ្នល់រពះន្លងេកាសកលសា ន្លងៃកេកសី និងសមុទេទវី ជារាជមាតា និងអយសយការ។ កស្រតីយ៍ោំង៣ ដណដឹង
សួរេដើមចម រពះរាជបុរតដឹងសពវេសចកដីេទើបេរតកអរសទុះមកបមបី រាជនេតាាសួរដំេណើរសុខទុកខ របស់ន្លងសីតា
េៅអារស័យនឹងឥសី។
រពះរាមរទង់ចាត់ឲសយ នុមាន េរីសកស្រតីយ៍១៤៨ន្លក់ដ៏មានរូបលអេរីសស្ដវឡឹក១ពាន់ដ៏មានេស្ដភ័ណៃថលថាា
និងស្ដវឡឹកដ៏មានសកាា១មុឺនរបាំមួយពាន់អាយុដប់ៗឆ្ងាំមកបេរមើបុរត។ រពះរាម របារពធេធវើពិធីចងៃដរំេោះេរគ្នះឲសយ
រាជបុរត េទើបចាត់អាមាតសយឲសយេៅអេញ្ជើញេហារមកោយទសស្ន៍រកៃថងពាលា។ រទង់ចាត់ឲសយពលេសន្ល នុមានេរៀប
ចំេរាងបុណសយមានែលសបងមេហារសពរគប់ែបបយាាង។
រារតីកាលមួយរាជកុមាោំងពីរ ែដលផទំេៅជាមួយគ្នាកនុងបនទប់រពះរាមក៏េរកាកេឡើងបេន្លារេស្ដក នឹកដល់
មាតាេធវើឲសយលាន់ឮដល់រពះការណ៌រទង់។ រពះរាម រទង់ចាត់ឲសយកងេសន្លន្លំរាជកុមារេៅអារសម ឥសីេដើមសបីថាាយបងគំ
ន្លងសីតាជាមាតា េ ើយរទង់ែផដផ្កាំឲសយរាជបុរតខំអងវររពះមាតាឲសយរពះន្លងទន់ចិតតវិលរតលប់មកនគរកុំបីខ្លន។ ត
មក កសបួនទ័ពក៏បានចូលេៅដល់ទីអារសម។ កុមារោំងគូ ន្លំគ្នាចូលេៅថាាយ បងគំមាតាជាមួយនឹងសនំទូលសពវេសចកតី
នឹករឭករបស់ខលួនថាាយរពះអងគសណាោប់។
១៦-សង្ខេបង្រ្តឿខរាមង្ក្សរ្តិ៍ខ្សែ ៨០
រាជកុមារ រាមលកស្មណ៍ ជបសបលកស្មណ៍ បានរកាបថាាយបងគំអងវររពះមាតាតាមពាកសយែផដផ្កាំរបស់ រពះរាមជាបិតា
ឲសយវិលចូលេៅនគរវិញ។ រពះន្លងសីតារំឭកនឹកេឃើញេរឿងេដើមក៏រឹងរឹតែតខ្លាល់ េ ើយមានសវនីយថាន្លងនឹងវិល
រតលប់ចូលរពះនគរលុះណាែតរពះរាមចូលសុវណណគត។
េោយពុំអាចអងវរបានដូចរបាថាា រាជកុមារក៏ន្លំសនំេឡើងអសស្តរវិលរតលប់មករាជធានី េដើមសបីន្លំដំណឹងេៅ
ថាាយរពះរាជបិតា។ រពះរាម និងអនុជមួយអេនលើេោយ នុមាន សុមនត័នមន្ទនតី ថានឹងេធវើឧបាយចូលេកាដិបេញ្ជោត
ន្លងសីតាឲសយចូលមកកនុងនគរ។ នុមានក៏បាននិមមិតេោយេតជះមនតនូវរពះេមរុរំេលចនូវកសាច់រចន្លដ៏វិចិរត។ រពះ
រាម រទង់ចាត់ឲសយសនំរសឹង្កាកាន់ទុកខយំយាមតាមលំោប់គ្នា។ រទង់ រតាស់េរបើ នុមាន ឲសយេៅលួងលសបងបេញ្ជោតន្លង

13. 13
សីតា ចូលមកកនុងរពះេមរុ។ នុមាន េរបើឧបាយយំែយកនិយាយបូរបាច់ថា រពះរាមចូលសុវណណគតេរពាះនឹក
អាេឡាះអាល័យរពះន្លងពន់េពក។ ខលួនមកេនះ ពីេរពាះរាជអនុជ និងរពះជននីរតាស់េរបើ ឲសយអេញ្ជើញរពះន្លងេៅ
ថាាយរពះេភលើងរពះសព។ លគឹកែតឮថារពះរាមសុគត ន្លងសីតារទង់រពះកែនស្ងអាេឡាះអាល័យស្ដាមីលុះដល់ដួល
សនលប់បាត់ស្ដារតី។ កាលេបើដឹងរពះកាយវិញេ ើយ ន្លងក៏ចូលេៅរកាបបងគំលាឥសី។ តាបសរទង់ភិតភ័យគក់រទូង
គក់ស្ដាេតឿនឲសយន្លងសីតារបញាប់េៅគ្នល់រពះសពរពះរាម។ នុមាន និមិមតបាតៃដធំដូចែផនពសុធា េ ើយ
អេញ្ជើញរពះន្លងសីតាឲសយគង់ពីេលើេហាះសទួយមួយរំេពចបានេៅដល់រកុងរសីឰយុធសា ន្លងសីតាចូលេៅកនុងេមរុ
េ ើយែថលងេស្ដកាេៅែកសបរេកាដិមាស។ ន្លងទួញេរៀបរាប់អំពីគុណគ្នប់របស់រពះរាមរួចស្ដរភ្ជព ថាការរពាត់របាស់
បណាោលមកែតអំពីន្លងគូររូបយកស្។ ន្លងយំរ ូតដល់ដួលសនលប់បាយ់ស្ដារតី។ កាលេបើេឃើញដូេចាាះ រពះរាមក៏រទង់
រោំពួនសមងំជិតេកាដិពុំបាន រទង់យាងមករតកងមេ សីបីបមជូតជលេនរតេស្ដយេស្ដកខ្លាចរពះន្លងកស្័យ។
ខណៈេន្លះរពះន្លងសីតាបានដឹងរពះកាយ េបើកេនរតាេឃើញជាេៅកនុងរងវង់ៃដរពះរាមក៏េកើតេោសៈេលាតសទុះចុះរត់
តមះតិះេដៀលរពះស្ដាមីថា េធវើឧបាយអារសូវភ្ជស។ រពះរាមអងវរន្លង ប៉ុែនតពុំបានដូចបំណង។ រទង់េដញចាប់ន្លង
សីតាជុំវិញេមរុ។ រពះអនុជោំងបី គឺរពះភិរុត រពះលកស្មណ៍ រពះសុរតុត និងមួយអេនលើ េោយ នុមានខំេដញ
ស្ដាត់ចាប់រពះន្លង។ ប៉ុែនតេោយរបកាន់ពាកសយសតសយ និងេសចកតីអធិោានអំពាវន្លវរករពះន្លងធរណី ៃផទដីក៏េបើកោារឲសយ
ន្លងបានចុះេៅបាត់រួចខលួនេៅដល់ពិភពន្លគផុតពីកណាោប់ៃដរពះរាមកនុងខណៈេន្លះេៅ។ េសដចពីរុណន្លគ្នរទង់
ទតយល់ន្លងសីតា ក៏បានស្ដកសួរដឹងេដើមចម េទើបចាត់ឲសយរកសារគងរពះន្លងកស្រតីយ៍យាាងរបណិត។
រពះរាមរទង់ចាត់ឲសយ នុមានេៅេសុើបដំណឹងអំពីរពះន្លងសីតាឯឋានភុជងគន្លគ។ ប៉ុែនតពុំបានផលេស្ដះ
ពីេរពាះរពះន្លងេៅកាន់ពាកសយសតសយជានិចច។ ោល់របាជាា រពះរាមរទង់េស្ដយេស្ដកាអស់សងសឃឹម េទើបរពះតរមិះថា
មានែតពិេភគេទេទើបអាចពិេរគ្នះកិចចការជួយរពះអងគបាន។ រទង់ក៏សរេសរអកខរា ែផលងសរេៅរកុងលង្កាមួយរំេពច
េន្លះ៕