3. Gids voor websitehouders en websiteontwerpers
Auteurs :
Mireille ANTOINE, Florence de VILLENFAGNE, Didier GOBERT, Laetitia ROLIN,
Anne SALAÜN, Vincent TILMAN
Onder de leiding van professor Yves POULLET
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
1
4. Nota van de uitgever
Dankwoord
Het Ministerie van Economische Zaken dankt de auteurs van dit werk.
Waarschuwing
De redactie werd afgerond op 10 januari 2000. Wij willen er dan ook de aandacht op
vestigen dat de wetgeving sedert die datum mogelijk wijzigingen heeft ondergaan.
Vertaling
Dit werk werd oorspronkelijk in het Frans opgesteld. De Nederlandse versie werd verzorgd
door de vertaaldienst van het Ministerie van Economische Zaken.
Bestelling
De gids kan worden gedownload (in pdf-formaat) op de internetsite van het Ministerie van
Economische Zaken :
Nederlandstalige versie :
http://mineco.fgov.be/information_society/enterprises/designers_internetguide/home_nl.htm
Franstalige versie :
http://mineco.fgov.be/information_society/enterprises/designers_internetguide/home_fr.htm
Deze gids kan ook gratis met de post worden bezorgd, zolang de voorraad strekt. Gelieve
hem dan bij het Ministerie van Economische Zaken aan te vragen met vermelding van de
titel van het werk en uw naam en adres.
Ministerie van Economische Zaken
Bestuur Economische Informatie
Nijverheidsstraat 6
1000 Brussel
e-mail trefpunt@mineco.fgov.be
tel. 02 506 51 11
fax 02 513 46 57
Copyright
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel
van druk, fotokopie, microfilm of op eender welke andere wijze ook, zonder voorafgaande
schriftelijke toestemming van de auteur.
Verantwoordelijke uitgever
Hans D’HONDT, Nijverheidsstraat 6, 1000 Brussel
Wettelijk depot
2001/1226/13
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
2
5. Deze « Gids voor websitehouders en websiteontwerpers» werden opgesteld door het
Centre de Recherches Informatique et Droit (CRID, FUNDP – Namen)
in het kader van een onderzoekscontract dat werd gefinancierd
door het Ministerie van Economische Zaken.
Auteurs
Mireille ANTOINE, Florence de VILLENFAGNE, Didier GOBERT, Laetitia ROLIN,
Anne SALAÜN, Vincent TILMAN
Onder de leiding van professor Yves POULLET
Centre de Recherches Informatique et Droit
Facultés Universitaires Notre-Dame de la Paix
Rempart de la Vierge, 5
B - 5000 NAMUR
Tel. : 081/72.47.69.
Fax : 081/72.52.02.
http://www.droit.fundp.ac.be/crid/default.htm
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
3
7. Voorwoord
Deze gids verstrekt uitvoerige en duidelijke antwoorden op de vele vragen die de
toekomstige eigenaar of ontwerper van een website zich stelt.
Hierbij komt immers zoveel kijken dat het riskant zou zijn zichzelf te promoveren tot
websitehouder of -ontwerper zonder rekening te houden met alle aspecten van de zaak.
Gelet op het almaar stijgend aantal houders of ontwerpers van internetsites en op de reële
risico's van dit nieuwe medium, dat een « nieuwe economie » in het leven roept,
vertrouwde het Ministerie van Economische Zaken de verwezenlijking van dit werk toe aan
het "Centre de Recherches Informatique et Droit" (CRID) van de "Facultés Universitaires
Notre-Dame de la Paix" (FUNDP) te Namen.
Deze gids reikt oplossingen aan door de antwoorden op de diverse vragen logisch te
rangschikken. De volgende onderwerpen komen aan bod : ontwerpen en hosten van een
site, merken en domeinnamen, auteursrechten, mee te delen informatie en verwerking van
de verkregen informatie met eerbiediging van de privacy.
Vervolgens worden alle aspecten van de verkoop van goederen en diensten
aangesneden, zoals reclame, betaling, levering, waarborgen, bewijs en alles wat wordt
geregeld door de wetten op de handelspraktijken.
Tot slot gaat de aandacht uit naar computercriminaliteit en zelfregulering. Als afsluiter
bevat de gids een uitgebreid glossarium met een aantal veelgebruikte termen uit het
internetjargon.
Veel leesgenot !
Lambert VERJUS,
Secretaris-generaal
van het Ministerie van Economische Zaken
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
5
11. Inhoudstafel
NOTA VAN DE UITGEVER............................................................................... 2
AUTEURS ......................................................................................................... 3
VOORWOORD.................................................................................................. 5
INHOUDSTAFEL .............................................................................................. 7
DEEL 1 - INLEIDING....................................................................................... 13
1. Waarschuwing ................................................................................................................15
2. Voor wie is deze gids bestemd ?..................................................................................15
Ontwerper en houder.......................................................................................................15
Relatie ontwerper - houder ...............................................................................................15
DEEL 2 - EEN SITE ONTWERPEN EN HOSTEN .......................................... 17
1. Hoe ontwerp ik mijn website?.......................................................................................19
Hoe kies ik buiten mijn onderneming een ontwerper voor mijn site ?..............................19
Hoe moet ik met de ontwerper onderhandelen ? .............................................................20
Hoe stel ik het contract voor het ontwerpen van mijn website op ?.................................21
2. Bijkomende diensten naast het ontwerpen van websites .........................................25
Zijn deze contracten van bijkomende diensten noodzakelijkerwijs gekoppeld aan het
contract voor websiteontwerp ?........................................................................................25
Hoe host ik mijn site en wat is een hostingcontract ? ......................................................25
Wat is webmarketing en positionering binnen de zoekmotor ?........................................26
DEEL 3 - MERKEN EN DOMEINNAMEN ....................................................... 27
Wat is een domeinnaam ?................................................................................................29
Welke domeinnaam moet ik kiezen ?...............................................................................29
Tot wie moet ik me wenden om mijn domeinnaam te laten registreren ?........................31
Welke criteria moet ik in acht nemen ? ............................................................................32
Kan iemand de door mij gekozen domeinnaam betwisten ? ...........................................32
Wat moet ik doen als iemand de door mij gekozen domeinnaam al gebruikt ? ..............33
DEEL 4 - MEE TE DELEN INFORMATIE (VOOR ELKE SOORT WEBSITE) 37
1. Informatie die je verplicht bent mee te delen..............................................................39
Welke informatie over via het internet verkregen persoonsgegevens moet ik aan de
internetter meedelen ?......................................................................................................39
reglementering of zelfregulering? .....................................................................................40
Wat moet ik doen als mijn site informatie over personen verspreidt ? ............................40
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
9
12. Heb ik specifieke verplichtingen als de gebruikers mij per e-mail kunnen contacteren ?41
Welke informatie moet ik verstrekken als mijn site discussieruimten bevat ? ................ 42
Wat gebeurt er als mijn site de gebruikers voorstelt een formulier in te vullen ?............ 42
Wat zijn mijn verplichtingen als ik gegevens over websiteaansluitingen uitbaat ? ......... 43
2. Verplicht mee te delen informatie voor specifieke sites........................................... 44
3. Je kunt informatie toevoegen om jezelf te beschermen ........................................... 44
Een clausule tot beperking van de aansprakelijkheid ..................................................... 44
Een clausule over de auteursrechten invoegen .............................................................. 45
DEEL 5 - VERKOOP VAN GOEDEREN EN DIENSTEN................................ 47
1. Wat met reclame ?......................................................................................................... 49
2. Welke informatie plaats ik op mijn site ?................................................................... 50
Welke informatie moet ik vooraf verschaffen ? ............................................................... 50
Wat met de bevestiging van de informatie ? ................................................................... 50
3. Sluiten van de overeenkomst : welke stappen? ....................................................... 52
4. Levering van het bestelde product of van de bestelde dienst ................................. 53
5. Vooruitbetaling .............................................................................................................. 53
6. Betaling........................................................................................................................... 54
Welk(e) soort(en) on line betalingswijzen moet ik aan mijn klanten voorstellen in het
kader van een site voor elektronische handel ? .............................................................. 54
7. Terugbetaling ................................................................................................................. 58
8. Waarborgen en service ................................................................................................. 58
9. Bewijs ............................................................................................................................. 58
Welke bewijsrègels gelden voor relaties tussen handelaars ?........................................ 58
Welke bewijsregels gelden voor relaties tussen handelaars en consumenten ?............ 59
Wat is een elektronische handtekening ?........................................................................ 60
Wat is een digitale handtekening ?.................................................................................. 60
Wat is een certificerende autoriteit ? ............................................................................... 61
Wat is een certificaat ?..................................................................................................... 61
Welke juridische waarde heeft een digitale handtekening? ............................................ 62
10. « extra's » die je kan aanbieden................................................................................. 62
DEEL 6 - AUTEURSRECHT EN MERKENRECHT ........................................ 65
1. Eerbiediging van de rechten van derden (auteursrecht) .......................................... 67
2. Grondbeginselen van het auteursrecht ...................................................................... 68
Wat is door het auteursrecht beschermd?....................................................................... 68
Moet ik nog aan andere voorwaarden voldoen om door het auteursrecht te kunnen
worden beschermd ? ....................................................................................................... 70
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
10
13. Waartegen mag de auteur van een werk zich verzetten ?...............................................70
Hoe lang is een werk beschermd ? ..................................................................................71
Wat is niet door het auteursrecht beschermd ? ...............................................................72
Mag ik een werk dat door het auteursrecht is beschermd dan nooit reproduceren ? .....72
Wie is houder van auteursrechten ? Tot wie moet ik mij wenden als ik toestemming wil
krijgen ? ............................................................................................................................74
Welke praktische stappen moet ik doen bij het ontwerpen van een website ? ...............75
3. Concrete vragen die je je stelt ! ....................................................................................75
Heb ik het recht om de software voor de aanmaak van een webpagina te gebruiken ?.75
Mag ik een foto scannen en in mijn webpagina invoegen ? ............................................76
Mag ik een beeld scannen en in mijn webpagina invoegen ?..........................................76
Mag ik een tekst scannen en in mijn webpagina invoegen ?...........................................77
Mag ik een werk (beeld, logo, icoon, foto, tekst, videosequens, muziekbestand) van een
andere site kopiëren of downloaden en op mijn site plaatsen ? ......................................77
Mag ik een beeld of foto van een analoge informatiedrager scannen of een beeld of foto
van een digitale informatiedrager kopiëren en op mijn website plaatsen, zelfs als ik er
vooraf wijzigingen in aanbreng (bijvoorbeeld door middel van een
beeldverwerkingssoftware) ?............................................................................................78
Mag ik muziekbestanden (bijvoorbeeld MP3) op mijn site ter beschikking stellen van
internetters ? .....................................................................................................................79
Mag ik met hyperlinks verwijzen naar sites die mp3-bestanden bevatten ?....................80
Mag ik een werk zonder «Copyright»-vermelding vrij kopiëren ? ....................................80
En wat met de werken met de vermelding « zonder auteursrechten » (copyright free) of
de zogenaamde « freewares » of « sharewares » ? .......................................................81
Als ik met hyperlinks verwijs naar een andere website, moet ik dan de toestemming
vragen van de eigenaar van die site ? .............................................................................81
Welke sancties worden er getroffen als ik het auteursrecht niet eerbiedig ? ..................82
4. Juridische bescherming van je website ......................................................................82
5. Bijzonder probleem : metatags.....................................................................................83
DEEL 7 - COMPUTERCRIMINALITEIT .......................................................... 85
1. Gevaren en te ondernemen stappen............................................................................87
Aan welke gevaren is mijn website blootgesteld ?..........................................................87
Hoe kan ik voorzorgen nemen tegen deze gevaren ? .....................................................87
Wat doe ik als ik een inbraak vastgesteld heb .................................................................88
Welke inbraken worden bestraft ? ....................................................................................90
Wat kan ik doen tegen computerinbraken ?.....................................................................92
2. Aansprakelijkheid...........................................................................................................93
Ben ik aansprakelijk voor gegevens die gewijzigd werden bij een inbraak ? (bijvoorbeeld
omdat ik geen gebruik heb gemaakt van alle beveiligingsmiddelen)...............................93
DEEL 8 - ONGEOORLOOFDE EN NADELIGE GEGEVENS......................... 95
Mag ik krachtens het principe van vrijheid van meningsuiting op mijn site plaatsen wat ik
wil ? ...................................................................................................................................97
Welke gegevens plaats ik beter niet op mijn site ? ..........................................................98
Mag ik informatie over het kraken van computers vrij doorspelen ?................................98
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
11
14. DEEL 9 - ZELFREGULERING...................................................................... 101
1. Een gedragscode volgen............................................................................................ 103
Wat is een gedragscode ? ............................................................................................. 103
Hoe informeer ik mijn klanten dat ik een gedragscode volg ?....................................... 104
Welke gevolgen heeft het volgen van een gedragscode ? ........................................... 104
2. Labelen ........................................................................................................................ 105
Wat is labelen ? ............................................................................................................. 105
Hoe kan ik mijn klanten waarborgen dat het label een kwaliteitslabel is ? ................... 105
3.Beroep op een wisselmechanisme voor de regeling van on line geschillen ........ 106
Wat is een wisselmechanisme voor de regeling van on line geschillen ?..................... 106
Welke voordelen biedt het voorstel van een wisselmechanisme voor de regeling van on
line geschillen ? ............................................................................................................. 107
GLOSSARIUM .............................................................................................. 109
A ..................................................................................................................................... 111
B ..................................................................................................................................... 111
C..................................................................................................................................... 112
D..................................................................................................................................... 113
E ..................................................................................................................................... 114
F ..................................................................................................................................... 114
G..................................................................................................................................... 114
H..................................................................................................................................... 115
I ...................................................................................................................................... 116
J...................................................................................................................................... 117
K ..................................................................................................................................... 117
L ..................................................................................................................................... 117
M .................................................................................................................................... 117
N..................................................................................................................................... 118
O..................................................................................................................................... 119
P ..................................................................................................................................... 119
R..................................................................................................................................... 120
S ..................................................................................................................................... 120
T ..................................................................................................................................... 121
U..................................................................................................................................... 121
V ..................................................................................................................................... 122
W .................................................................................................................................... 122
Z ..................................................................................................................................... 123
NUTTIGE WETTEKSTEN EN ADRESSEN .................................................. 125
Nuttige wetteksten........................................................................................................... 127
Nuttige adressen ............................................................................................................. 129
INDEX ........................................................................................................... 131
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
12
15. Deel 1 - Inleiding
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
13
17. 1. Waarschuwing
1. - Gezien de wereldwijde uitstraling van het internet, de diversiteit van de gebruikte
technieken en de zeer uiteenlopende onderwerpen die op een site aan bod kunnen
komen, is het onmogelijk in een gids alle mogelijke juridische vragen van een
websiteontwerper te beantwoorden. Dit werk behandelt enkel de algemene juridische
aspecten van internetsites. Je vindt er beslist heel wat antwoorden op je vragen, maar
aangezien gekozen werd voor een algemene aanpak, krijg je misschien niet altijd pasklare
oplossingen voorgeschoteld. Bijgevolg raden wij je aan bij het ontwerpen van je site
desnoods een gespecialiseerde jurist om advies te vragen.
2. Voor wie is deze gids bestemd ?
2. – Al bevat de gids een aantal technische details, toch wil hij vooral de juridische vragen
aanpakken die bij het ontwerpen van een website rijzen. Hij richt zich dus zowel tot de
technische ontwerpers als tot de houders van sites.
Ontwerper en houder
3. - Met « ontwerper » bedoelen we de natuurlijke of rechtspersoon die zich belast met het
technisch ontwerpen van de site, met inbegrip van de databanken, HTML-pagina's, java-
applets of andere onderdelen van de site.
Met « houder » bedoelen we de natuurlijke of rechtspersoon waarvan de naam duidelijk op
de site en soms in de domeinnaam1 voorkomt en die voor de internetter de eigenaar van
de site is.
Dit onderscheid is belangrijk, omdat er verschillende situaties mogelijk zijn. Zo kan een
houder een ontwerper opdragen voor hem een site te creëren, maar hij kan ook zijn site
zelf ontwerpen. In dat laatste geval is hij dus tegelijk ontwerper en houder.
Relatie ontwerper - houder
4. - Als een houder een ontwerper opdraagt voor hem een website te ontwerpen, moet hij
een contract voor het ontwerpen van een site sluiten. Daarin wordt o.a. bepaald op welke
manier eventuele aansprakelijkheidsproblemen worden opgelost. We behandelen deze
punten in de hoofdstukken 4 en 10, maar willen er nu al op wijzen dat sommige
hoofdstukken zich ook richten tot ontwerpers (vooral de hoofdstukken 8, 9 en 10), ook al
zijn de juridische overwegingen van deze gids hoofdzakelijk voor sitehouders bestemd.
Zo interesseren de vragen over auteursrechten de ontwerpers die zelf beelden of geluiden
plaatsen op de site die ze voor een derde ontwerpen.
1
Zie deel 3 : Merken en domeinnamen.
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
15
21. 5. - Er bestaan verschillende mogelijkheden om een internetsite te ontwerpen :
- de houder kan zijn website zelf creëren;
- hij kan gedeeltelijk een beroep doen op een externe persoon;
- hij kan kiezen voor een volledig externe, zogezegde "sleutelklare" oplossing.
1. Als je besluit met eigen middelen (technische, menselijke) een internetsite te
ontwikkelen, moet je geen toeleveringscontract sluiten. Om je site te ontwerpen is het
essentieel dat je je behoeften correct evalueert en vooraf een plan maakt van de vereiste
technische, menselijke en financiële middelen.
Als werkgever moet je twee soorten van clausules opnemen in de arbeidsovereenkomst
van de werknemer die je belast de site te creëren :
- een beding over de intellectuele eigendom van de site, dat de overdracht van
vermogensrechten en een gedeeltelijke afstand van de morele rechten van die
werknemer bepaalt. De afstand van de vermogensrechten maakt het voor de
werkgever mogelijk de site voor commerciële doeleinden te gebruiken. De
gedeeltelijke afstand van de morele rechten komt neer op de afstand van de integriteit
van de site, zodat de werkgever de site kan wijzigen, aanpassen, enz.;
- een non-concurrentiebeding : door dit beding kan de werknemer die van werkgever
verandert de vruchten van zijn arbeid niet gebruiken om met zijn oorspronkelijke
werkgever te concurreren.
2. Als je besluit een beroep te doen op toeleveranciers, zijn er twee mogelijkheden :
- ofwel besluit je de toeleverancier slechts met het ontwerpen van de site of zelfs met
een bepaalde taak te belasten. Dan coördineer je nog zelf het werk van de eventuele
toeleveranciers en zoek je zelf een hostprovider voor de site;
- ofwel kies je voor een globale oplossing, waarbij de toeleverancier zelf alle nodige
stappen onderneemt voor het bestaan en de werking van de internetsite.
1. Hoe ontwerp ik mijn website?
Hoe kies ik buiten mijn onderneming een ontwerper voor mijn
site ?
6. - Als je besloten hebt je internetsite niet zelf te ontwerpen, moet je een ontwerper kiezen
die het voor jou zal doen. Om een goede keuze te maken, is het soms interessant een
beroep te doen op een consultant. Uiteraard kan je ook zelf een marktstudie maken.
1. Consultancy
7. - Dankzij de kennis en de ervaring van de consultant vind je beslist een ontwerper die
het meest aan je behoeften beantwoordt. Ook kleine, bedreven ontwerpers worden dan
niet over het hoofd gezien.
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
19
22. De consultant kan tevens een lastenboek opstellen om je offerteaanvraag voor te
bereiden. Opgelet : ook al biedt deze oplossing de mogelijkheid een precies plan uit te
werken, toch kan een te nauwkeurig lastenboek flexibiliteit en originaliteit belemmeren.
2. De marktstudie zelf uitvoeren
8. - Als je zelf een marktstudie uitvoert, moet je rekening houden met een aantal criteria.
Eerst moet je je behoeften analyseren. Je moet ook de omvang van de site en de
complexiteit van je plannen evalueren. Wil je een site voor reclame, wil je een databank
creëren, transacties uitvoeren, … ? Neem gerust de tijd om op het internet te surfen en
alle mogelijkheden te bestuderen en te vergelijken.
Kies een technisch en juridisch bekwame websiteontwerper om de gewenste site te
creëren. Te veel knutselaars storten zich tegenwoordig op deze winstgevende
bedrijvigheid. Eis referenties over het gebied waarop je site betrekking heeft (informatie,
reclame, aanmaak van databanken, handel, enz.). Vaak is de technische en artistieke
vaardigheid van de ontwerper doorslaggevend.
De prijs is uiteraard belangrijk, maar is alles wel inbegrepen ? Gaat het om een prijs per
codelijn, per pagina of om een vaste prijs ? Omvat de prijs onderhoud, update en
eventuele opleiding van je personeel om zelf te kunnen updaten en hosten ? Als je site
aangemaakt is op een databank, kun je de updatekosten verlagen.
Naar gelang het doel van je site kan je originaliteit en design inbouwen. Gezien het
stijgend aantal internetsites, moet je indruk maken op de bezoekers en je site voortdurend
aanpassen om je te onderscheiden.
Hoe moet ik met de ontwerper onderhandelen ?
9. - Als je met de eventuele ontwerper(s) van je site onderhandelt, moet je steeds het
principe van goede trouw naleven. Net als de ontwerper ben je gehouden tot juistheid,
loyaliteit en medewerking bij het voeren van de onderhandelingen. Zo moet je de
ontwerper informeren over of waarschuwen voor objectieve moeilijkheden waarmee hij te
kampen kan hebben bij de opbouw van je site. Van zijn kant moet de ontwerper je
informeren, adviseren en waarschuwen in verband met mogelijke risico's.
Soms duren de onderhandelingen vóór het sluiten van het contract lang of gaan ze
gepaard met aanzienlijke kosten. Toch kan je tot het laatste ogenblik besluiten of je het
contract sluit of niet. Als je echter niet te goeder trouw bent, kan de onderbreking van de
onderhandelingen, naar gelang van de omstandigheden, beschouwd worden als een fout,
waarvoor je aansprakelijk kan worden gesteld.
Als je een (nauwkeurig, vast en eenduidig) aanbod doet, wordt dit aanzien als de
definitieve uiting van je akkoord met elk fundamenteel onderdeel van het contract. Elke
onvoorwaardelijke goedkeuring geldt als contract. Als de aanvaarding een voorbehoud
bevat, wordt die als een weigering beschouwd en kan een nieuw aanbod worden gedaan.
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
20
23. Hoe stel ik het contract voor het ontwerpen van mijn website
op ?
10. - Deze afdeling begeleidt je bij het opstellen van je contract voor websiteontwerp. Het
is dus niet de bedoeling volledig te zijn, des te meer daar elke toestand bijzonder is en het
opstellen van het contract afhankelijk is van de respectieve behoeften en middelen van de
partijen. Wij raden je dus aan desnoods een beroep te doen op een professional.
1. Lastenboek
11. - Of het lastenboek nu door jou, door de toekomstige siteontwerper of door een derde
is opgemaakt, het is sowieso een uitstekende basis voor het opstellen van het contract.
Het lastenboek omvat doorgaans de verschillende te verlenen diensten :
- het programmeren van de site in HTML- of XTML-formaat;
- het grafisch ontwerpen van de site;
- het digitaliseren van beelden, animaties en geluidsbestanden;
- het creëren en kopiëren van teksten;
- het creëren van databanken, javaprogramma's of andere geavanceerde
programmeermodules.
Het lastenboek omvat tevens een tijdschema dat bepaalt wanneer :
- de houder de gegevens voor het ontwerpen van de site moet bezorgen;
- eventuele tussenprojecten afgeleverd moeten worden;
- de site uiterlijk on line moet worden gebracht;
- de termijn voor de goedkeuring van de ontworpen site vervalt.
In dit lastenboek kun je ook te weten komen waarmee de siteontwerper zichzelf zal
belasten en wat hij zal uitbesteden (design, elektronische betaling, enz.).
2. Onderhandelingsclausule
12. - Zoals alles wat uitgewisseld is vóór de ondertekening van het contract, is het
lastenboek een informatiebron om de wil van de partijen te interpreteren in geval van
geschil. Bij het opstellen van het contract is het belangrijk te vermelden wat je met deze
documenten wil doen. Jij zal bij het creëren van de site veel belang hechten aan
functionaliteit, terwijl de ontwerper eerder de technische kant ervan zal beschouwen. Soms
komt deze functionele aanpak tot uiting tijdens de onderhandelingsfase, maar worden bij
het opstellen van het contract de verplichtingen van de ontwerper slechts in technische
termen behandeld.
De ontwerper kan wensen dat elk in de voorcontractuele fase opgesteld document uit het
contract wordt geweerd. Daartoe moet hij een clausule in het contract opnemen (de
zogenoemde «vierhoekenclausule»…………………….). Op die manier kan hij zijn
verbintenis beperken tot wat uitdrukkelijk in het contract staat. In zo’n clausule schuilt wel
een zeker gevaar voor de houder, omdat ze een tijdens de onderhandelingen aangegane
verbintenis inzake de functionele overeenstemming van de site ongedaan kan maken,
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
21
24. zodanig dat de ontwerper enkel een waarborg van technische overeenstemming moet
bieden. Je moet weten dat de « vierhoekenclausule » niet onrechtmatig mag worden
gehanteerd. In juridische taal zegt men dat deze clausule steeds te goeder trouw moet
worden ingeroepen en dat ze geen bedrog of grove schuld mag dekken.
Daartegenover staat dat de houder er belang kan bij hebben bepaalde voorbereidende
documenten aan het contract toe te voegen. Daartoe kan hij de grote fasen van de
onderhandeling en de nagestreefde doeleinden vermelden in de inleiding van het contract.
Hij kan ook de voorbereidende documenten bij het contract voegen. In dat geval vallen die
documenten in het toepassingsgebied van het contract.
3. Belangrijkste verplichtingen van de ontwerper
13. - De belangrijkste taak van de siteontwerper bestaat erin de site te ontwerpen zoals hij
werd gedefinieerd. Met deze waarheid als een koe willen we de nadruk leggen op het
belang van een zo duidelijk mogelijke omschrijving van de door de ontwerpen te verlenen
dienst, met vermelding van de technische details en de nagestreefde doeleinden. De
technische definitie omvat de beschrijving van de te volgen boomstructuur, het gebruik van
de framingtechniek, het gebruik van een dynamische programmeertaal, enz. De
doelstellingen houden verband met interface, interactiviteit, functionaliteit, enz.
De ontwerper verbindt zich ertoe de site te creëren binnen een bepaalde termijn maar met
een zekere soepelheid.
In het contract kun je de ontwerper opleggen zelf de afgesproken taak uit te voeren of
integendeel uitdrukkelijk vermelden dat hij de taak mag toeleveren.
Buiten het ontwerpen van de site kan de ontwerper zich verbinden tot eventuele
complementaire dienstverrichtingen : zo kan hij hosting zoeken of stappen doen om een
domeinnaam te bekomen. Deze verbintenissen moeten in het contract staan.
4. Belangrijkste verplichtingen van de sitehouder
14. - Je moet actief deelnemen aan het ontwerp van de site, niet enkel door de nodige
informatie te verstrekken, maar ook door je volledige medewerking te verlenen : het
product moet immers aan je verwachting beantwoorden. Weet echter dat de informatie die
zich op de site bevindt op internationaal niveau openbaar wordt.
Als tegenprestatie voor het ontwerpen van de site moet de klant de afgesproken prijs
betalen. De na te leven principes, de betalingswijze, de keuze tussen een forfaitaire prijs
en een prijsaanpassingsformule kunnen contractueel worden vastgelegd.
5. Belangrijke clausules
15. - Buiten de inleiding en de bepaling van de belangrijkste verplichtingen van de partijen
moet je een aantal clausules opnemen die vaak van fundamenteel belang zijn voor de
partijen. Het gaat vooral om clausules over intellectuele eigendom, aansprakelijkheid,
vertrouwelijkheid en niet-aanwerving van werknemers die voor een medecontractant
werken.
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
22
25. Intellectuele eigendom
16. - Als betaler van het websiteontwerp moet je weten dat je geen enkel recht op de
betaalde site hebt, tenzij het minimumrecht om de site te gebruiken. Idealiter heb je er
belang bij om in de overdracht van de volgende rechten te voorzien om je site vrij te
kunnen exploiteren en uitwerken :
- het reproductierecht : het on line brengen en de exploitatie van de site vergen
reproducties (met name voor de overgang van een drager naar een andere);
- het aanpassingsrecht : ontwikkeling van de site en over het algemeen van elke in het
werk aangebrachte wijziging;
- het recht van communicatie aan het publiek : het plaatsen van informatie op het web is
een handeling van communicatie aan het publiek;
- het vertaalrecht.
Het is niet altijd noodzakelijk rechten te bekomen op de programmeercode. Ze blijven vaak
de eigendom van de ontwerper.
Opgelet : het voor het siteontwerp gebruikte materiaal dat je ter beschikking stelt van de
ontwerper stelt (beelden, geluidsbestanden, enz.) en het door de ontwerper verstrekte
materiaal (software, gecreëerde elementen, enz.) moeten in overeenstemming zijn met de
rechten van derden en mogen niet onwettig zijn.
Aansprakelijkheid
17. - In het contract voor het ontwerpen van een website wordt een
aansprakelijkheidsclausule opgenomen om te weten wie aansprakelijk is als de houder,
de ontwerper of de gebruikers van de site schade ondervinden. In sommige gevallen kan
de schade aanzienlijk zijn (bijvoorbeeld als het gaat om een website voor financiële
diensten).
Bij het opstellen van je contract moet je aandacht hebben voor het vastleggen van de
waarborgen die elke partij verleent. Aanvaard geen clausules die bepalen dat de
websiteontwerper geen enkele waarborg biedt voor de verleende diensten of geleverde
software. Kies eerder voor een clausule die bepaalt dat hij geen enkele waarborg biedt in
geval van overmacht of elke andere gebeurtenis die de ontwerper redelijkerwijs niet kon
voorzien.
Vertrouwelijkheid
18. - De samenwerking in het kader van je contract veronderstelt een dialoog. In dit kader
is vertrouwelijkheid een belangrijke verplichting van de sitehouder en de ontwerper. Deze
vertrouwelijkheidsverplichting kan onder andere betrekking hebben op vertrouwelijke en
financiële informatie, toegangscodes, wachtwoorden, factureringsgegevens, informatie
over hardware, software, diensten en inhoud van de informatiestroom tussen houder en
websitebezoekers.
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
23
26. Niet-aanwerving van werknemers die voor een medecontractant werken
19. - In sommige gevallen kan de ontwerper of de houder geneigd zijn een werknemer die
een bepaalde techniek onder de knie heeft maar voor zijn medecontractant werkt, van
deze laatste af te snoepen. Als je een dergelijk risico vermoedt, kun je in het contract
vermelden dat geen enkele contracterende partij tijdens een bepaalde periode een beroep
mag doen op werknemers of consultanten van de andere partij. Om de doeltreffendheid
ervan te verhogen, kun je eventueel een strafbeding bijvoegen dat het bedrag van de
eventueel verschuldigde vergoeding bepaalt, ingeval de andere partij deze overeenkomst
niet naleeft.
6. Opleveringsprocedure
20. - Het is belangrijk een controleprocedure in het contract vast te leggen. Daardoor kan
je oordelen of de site behoorlijk is ontworpen, met andere woorden of het lastenboek
nageleefd is. Deze zogenaamde opleveringsprocedure is essentieel omdat ze de
ontwerper van iedere aansprakelijkheid ontlast, behalve als er een apart
onderhoudscontract bestaat of als de klant de garantie van de verborgen gebreken
inroept2.
De grootste moeilijkheid bestaat erin de juiste formulering van de controleprocedure te
bepalen : waarop ze slaat en hoe ze tot stand moet worden gebracht. Je moet de
functionele site op het netwerk kunnen beoordelen en een verkeerssimulatie verrichten. Je
moet ook nagaan of je de webpagina kan lezen met de gangbare navigatiesoftware. Denk
ook aan het kader waarin eventuele verbeteringen moeten gebeuren.
7. Onderhoud
21. - Als je het ontwerp gecontroleerd hebt, moet je zorgen voor de eventuele verbetering,
aanpassing en zelfs ontwikkeling van de site. In dit geval wordt er van onderhoud
gesproken, d.w.z :
- onderhoud/verbetering heeft tot doel fouten of gebreken weg te werken;
- onderhoud/aanpassing beoogt wijzigingen in functie van de ontwikkeling van de
technieken of de regelgeving;
- onderhoud/ontwikkeling dekt de nieuwe behoeften van de houder die voortvloeien uit
de ontwikkeling van nieuwe toepassingen of de evolutie van de configuratie.
Weet dat je geen « recht op onderhoud » hebt. Men beschouwt dat de ontwerper verplicht
is zijn fouten te verbeteren vóór de definitieve oplevering van de website in het kader van
zijn contract voor websiteontwerp. Maar alle verbeteringen, updates en latere
ontwikkelingen horen bij een afzonderlijk contract. Je hebt er dus alle belang bij het
onderhoud te regelen zodra het contract voor websiteontwerp is opgesteld, als je wil dat
de ontwerper het voor zijn rekening neemt. Door middel van een ontbindingsprocedure
met een opzeggingstermijn kun je de voorwaarden en de duur van het onderhoud bepalen.
2
De garantie van de verborgen gebreken veronderstelt echter dat de klant een voldoende ernstig gebrek
bewijst, wat helemaal niet eenvoudig is op computervlak.
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
24
27. Naar gelang de aard van je site kan het updaten heel frequent gebeuren. Daar dit niet
altijd grote technische capaciteiten vergt, kan het interessant zijn een personeelslid te
vormen voor die taak.
2. Bijkomende diensten naast het ontwerpen van
websites
22. - Naast het ontwerpen van een site worden een aantal bijkomende diensten verleend :
toegang tot het internet, hosting, onderhoud, positionering binnen zoekmotoren, marketing,
enz.
Zijn deze contracten van bijkomende diensten
noodzakelijkerwijs gekoppeld aan het contract voor
websiteontwerp ?
23. - NEEN. Sommige ondernemingen bieden deze bijkomende diensten aan naast het
ontwerpen van websites. Deze verplichtingen kunnen dan in de vorm van een
afzonderlijke clausule opgenomen worden in het contract met de siteontwerper. Ze kunnen
echter ook de vorm van een autonoom contract aannemen.
Als je de verschillende verplichtingen niet in hetzelfde contract vermeldt, worden ze als
autonoom beschouwd. Zo is de ontwerper die een contract gesloten heeft helemaal niet
verplicht een tweede contract te sluiten (de siteontwerper hoeft geen onderhoudscontract
aan te gaan). De verdwijning van een contract tast echter ook niet noodzakelijkerwijs het
bestaan van andere contracten aan (de ontbinding van het contract voor het ontwerpen
van een site leidt niet tot de ontbinding van het hosting- of onderhoudscontract).
Om dit door de partijen vaak ongewenste effect te voorkomen, kun je aan de afzonderlijke
contracten een clausule toevoegen die een verband legt tussen die contracten. Je kan de
inwerkingtreding van een contract afhankelijk maken van de ondertekening of de
uitvoering van een ander contract (opschortende voorwaarde). Je kan het bestaan van het
contract afhankelijk maken van de ondertekening van een ander contract : het eerste
contract is nietig als het tweede niet is ondertekend (ontbindende voorwaarde). Een laatste
oplossing is de ondertekening door alle partijen van een gemeenschappelijk lastenboek
dat aan ieder contract wordt toegevoegd.
Hoe host ik mijn site en wat is een hostingcontract ?
24. - Hosting kan op verschillende wijzen worden opgevat : je kan je site zelf hosten of een
beroep doen op een externe hostprovider. De hosting van je website vereist een
diepgaande technische kennis en voorzorgsmaatregelen die voor het systeem belangrijk
zijn.
Als je besluit je website te laten hosten, moet je een hostingcontract sluiten. Het
hostingcontract is een overeenkomst waarbij de hostprovider geheugenruimte en
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
25
28. verwerkingscapaciteit van zijn machines te jouwer beschikking stelt. Na de ondertekening
van het contract moet je de door de hostprovider opgelegde technische regels naleven :
- je mag een bepaalde ruimte niet overschrijden;
- eventueel moet je specifiek materiaal gebruiken;
- je moet de in het contract afgesproken prijs betalen;
- je moet sommige verplichtingen inzake de inhoud nakomen. Zo mag je alleen
geoorloofde informatie verwerken en moet je de openbare orde en goede zeden
eerbiedigen.
Wat is webmarketing en positionering binnen de zoekmotor ?
25. - Een heleboel sites doen elke dag hun intrede op het internet. Om je te onderscheiden
en je site bekend te maken, kun je :
- goede metatags in de programmering gebruiken zodat je website goed gepositioneerd
is binnen de zoekmotoren (over het gebruik van metatags vindt je meer onder nr. 130
en verder);
- je website doen opnemen in een gids;
- een beroep doen op marketingdiensten, promotionele follow-up, …
Je kan overwegen de websiteontwerper of een derde met de promotionele follow-up van je
site te belasten. Deze nieuwe verplichtingen moeten contractueel worden vastgelegd.
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
26
29. Deel 3 - Merken en domeinnamen
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
27
31. Wat is een domeinnaam ?
26. - Om een minimum aan orde op het internet te behouden, is elk van de tientallen
miljoenen computers die met elkaar verbonden zijn, geïdentificeerd door een IP-adres, dat
uit 4 getallen met maximum 3 cijfers bestaat. Zo is het IP-adres van de Kamer van
Volksvertegenwoordigers bijvoorbeeld 193.190.127.2 en dat van de Commissie voor de
Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer 194.78.86.94. Om toegang te krijgen tot de
site, volstaat het dat adres in te voeren op de plaats die daartoe werd ontworpen door je
navigatiesoftware, zoals je kunt zien op onderstaande afbeelding.
Om de IP-adressen makkelijker te onthouden, kunnen de getallen waaruit ze bestaan wel
omgezet worden in een domeinnaam. Zo gaat het er trouwens meestal aan toe op het net,
waar je geen 193.190.127.2 hoeft te typen, maar gewoon http://www.dekamer.be, dat
automatisch in een IP-adres wordt omgezet door een conversiesysteem, DNS genoemd
(Domain Name System). Een domeinnaam is dus makkelijk te onthouden, maar niet
technisch noodzakelijk.
Welke domeinnaam moet ik kiezen ?
27. - Je domeinnaam kies je in twee stappen : eerst de stam en dan de uitbreiding. Dat
moet je heel zorgvuldig doen, want de herkenbaarheid van je site op het internet hangt
ervan af. Over het algemeen is de stam de naam van de natuurlijke of rechtspersoon die
de site beheert en stemt de uitbreiding overeen met de aard van de uitgeoefende
bedrijvigheid of met de geografische zone waar deze bedrijvigheid wordt uitgeoefend.
Handelsmaatschappijen kiezen meestal een naam in « .com » en « .be », particulieren en
verenigingen zonder winstoogmerk een naam in « .org » en internationale organisaties
een naam in « .int »
Bestaande uitbreidingen
28. - Er bestaan momenteel twee soorten uitbreidingen op het internet.
De eerste categorie omvat de zogenaamde « territoriale » uitbreidingen. Die komen heel
veel voor en gaan van « .ac » voor Ascension Island over « .be » voor België tot « .zw »
voor Zimbabwe. De meeste instellingen die de toekenning van « nationale » domeinnamen
beheren, bepalen zeer strenge regels voor de registratie van hun uitbreiding (zo moet de
maatschappelijke zetel zich op hun grondgebied bevinden), maar andere zoals « .am »
(Armenië) eisen helemaal niets voor een registratie; hier geldt enkel de regel "die eerst
komt, eerst maalt". Die laatste soort uitbreiding, die ook de « .ac » (Ascensioneiland) en
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
29
32. « .vg » (Virgineilanden) omvat, is dus niet echt territoriaal meer, maar ligt eigenlijk dichter
bij algemene uitbreidingen zoals « .com ».
De tweede categorie slaat op uitbreidingen die de aard van de bedrijvigheid aanduiden. Ze
omvat algemene uitbreidingen (gTLDs)3 van het type « .com » voor
handelsvennootschappen, « .net » voor sites die verband houden met de werking van het
internet en « .org » voor organisaties en instellingen zonder winstoogmerk, evenals
uitbreidingen bestemd voor specifieke instellingen (sTLDs)4 : « .gov » voor regeringen,
« .int » voor internationale organisaties en « .mil » voor militaire activiteiten.
Niets belet je verscheidene domeinnamen met dezelfde stam maar met een verschillende
uitbreiding te laten registreren. Naar gelang van de gekozen uitbreiding wend je je gewoon
tot de autoriteit die bevoegd is voor de toekenning van de soort domeinnaam die je
gekozen hebt; je moet de door die autoriteit opgelegde voorwaarden naleven.
3
Generic Top Level Domains
4
Special Top Level Domains
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
30
33. Tot wie moet ik me wenden om mijn domeinnaam te laten
registreren ?
29. –
Uitbreiding Wie contacteren ? Prijs5
.com www.dotEarth.com registreren : 25 USD voor de eerste 2 jaar
.org
.net
maatschappijen minder hoge prijs
geaccrediteerd door ICANN6
.be www.dns.be7 12,10 EUR (BTW inbegrijpen) voor het eerste
België jaar
12,10 (BTW inbegrijpen) voor elk bijkomend
jaar
.fr www.nic.fr 18 EUR of 39 EUR zonder BTW
Frankrijk details : www.nic.fr/enregistrement/couts.html
.nl www.domain-registry.nl/ cfr. rubriek "de regels", dan "tarieven"
Nederland
.lu www.dns.lu 50 EUR basisprijs
Luxemburg 40 EUR/jaar voor het onderhoud
details/ www.dns.be/fr/fees pr.htm
.de www.nic.de 116 EUR het eerste jaar
Duitsland 58 EUR per bijkomend jaar
Andere www.alldomains.com/
5
Dit zijn enkel richtprijzen, die op 6 december 2001 op de vermelde sites voorkwamen. Vaak moeten ze worden
verhoogd met een bedrag dat aan je internetaanbieder verschuldigd is. Het eerste wat je dus moet doen, is
inlichtingen inwinnen bij je provider.
6
Zie http://www.icann.org/registrars/accredited-list.html
7
Het Belgische gedeelte van de DNS dat zich met de sites in ".be" bezighoudt, wordt sedert 1 november 1999 beheerd
door de vzw "DNS BE". De stichtende leden van die vzw zijn de vereniging van providers (ISPA,
www.ispa.be), de vereniging van belangrijke consumenten van telecomdiensten (Beltug, www.beltug.be) en
Agorial (www.agoria.be).
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
31
34. Welke criteria moet ik in acht nemen ?
30. - Voor « .com », « .org » en « .net » moet je geen specifieke criteria in acht nemen
(voor zover de domeinnaam beschikbaar is), doch dat is helemaal niet het geval voor de
meeste « territoriale » domeinnamen. In België bijvoorbeeld mag « .be » enkel worden
gebruikt door handelsvennootschappen, openbare of privé-instellingen en verenigingen die
een « reële en redelijke » wettelijke activiteit uitoefenen8. Deze maatschappijen of
organisaties moeten in België gevestigd of vertegenwoordigd zijn.
Kan iemand de door mij gekozen domeinnaam betwisten ?
In « .com », « .org » en « .net »
31. – Stel dat je « regen.com » wil laten registreren.
Sedert 21 april 1999 beschikt de Amerikaanse maatschappij Network Solutions Inc. (NSI)
niet meer over het monopolie om domeinnamen in « .com », « .org » en « .net » te
registreren. Ze behoudt wel de verantwoordelijkheid en het technisch beheer van de
databank der namen en servers van namen, maar andere maatschappijen hebben de
nodige accreditatie gekregen om rechtstreeks domeinnamen te registreren in de NSI-
databanken.
Nu is het wel zo dat al die maatschappijen domeinnamen registreren zonder vooraf na te
gaan of het recht van derden werd geëerbiedigd. Het volstaat dat « regen.com » nog niet
is gebruikt en dat je op je erewoord verklaart het recht te hebben die naam te gebruiken en
hij wordt je onmiddellijk toegekend.
Het kan echter wel gebeuren dat het gebruik van die naam vroeg of laat wordt betwist. Om
dergelijke problemen op te lossen, vaardigde de ICANN99 de « Uniform Domain Name
Dispute Resolution Policy »10 uit, een handvest dat sinds 1 december 1999 bij wijze van
proef toepasselijk is op een beperkt aantal geaccrediteerde maatschappijen. Daarom
willen wij het eerder hebben over een ander handvest voor het oplossen van geschillen,
namelijk datgene dat wordt gehanteerd door de maatschappij NSI11, die de meeste
domeinnamen registreert. Volgens dit handvest kan de houder van het merk « regen »
een bezwaarschrift indienen bij de maatschappij NSI indien het teken « regen » vroeger
als merknaam werd gedeponeerd. NSI zal je in gebreke stellen om haar binnen 30 dagen
het bewijs te leveren van jouw rechten op dat teken. Als je bewijst dat je houder was van
het merk « regen » vóór het indienen van het bezwaarschrift of als je een recht bezit op
« regen » (bijvoorbeeld omdat je Mijnheer Regen heet), dan blijft de domeinnaam de
jouwe. NSI zal je vragen die naam af te staan als dat niet het geval is.
8
« association with a reasonable, demonstrable and legal activity », www.dns.be
9
Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (www.icann.org)
10
http://www.icann.org/udrp/udrp-policy-24oct99.htm
11
http://www.networksolutions.com/legal/dispute-policy.html
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
32
35. Uiteraard is deze procedure vrijblijvend en berust ze op een minnelijke schikking. Je kunt
nog altijd aanvaarden of weigeren om af te zien van het gebruik van « regen.com ». Als je
aanvaardt, dan beschik je over 90 dagen om over te stappen op de nieuwe naam die je
zelf mag kiezen (bijvoorbeeld « regen.net »). In dat geval verschijnt gedurende die 90
dagen een bericht op de pagina www.regen.com, waarin de internetter gevraagd wordt
voortaan de website www.regen.net te raadplegen. Als je weigert om je binnen 30 dagen
naar die regeling te schikken, dan wordt de domeinnaam opgeschort tot een rechtbank
zich over de zaak uitspreekt.
In « .be »
32. - Aangezien er voor de registratie van domeinnamen in « .be » een strengere
procedure geldt, is er hier ook minder betwisting. Tegenwoordig moet je
noodzakelijkerwijze beschikken over een recht op de naam die je aanvraagt, want de
instelling DNS BE gaat na of die naam hetzij een firmanaam is die in het handelsregister
ingeschreven is, hetzij de naam van de maatschappij of de vereniging zoals vermeld in de
door het Belgisch Staatsblad bekendgemaakte statuten, hetzij een merk dat bij het
Benelux-Merkenbureau geregistreerd is.
Het kan echter gebeuren dat de houder van het recht op dezelfde naam als de jouwe het
recht op de geregistreerde naam betwist. In zo'n geval houdt DNS BE het bij de eerst
geregistreerde naam (« first come, first served »-principe) en kunnen de firma's desnoods
naar de rechtbank stappen om het geschil te regelen.
Wat moet ik doen als iemand de door mij gekozen domeinnaam
al gebruikt ?
Dit is een uiterst ingewikkelde materie. Wij beperken ons dus tot enkele bondige
antwoorden. Bij geschillen raden wij je ten stelligste aan het advies in te winnen van
een gespecialiseerde jurist, die jouw geval grondig en genuanceerd kan bekijken.
Geval van de maatschappij sneeuw
33. - Stel dat je eigenaar bent van de in België gevestigde roomijsfabriek « Sneeuw » en
dat je het merk « Sneeuw » deponeerde. Daartoe moest je twee principes naleven :
- het principe van de specialiteit : je merk werd gedeponeerd voor een specifiek product
(roomijs), en
- het principe van de territorialiteit : je merk werd gedeponeerd om op een welbepaald
grondgebied te worden gebruikt (bijvoorbeeld België, Frankrijk en Duitsland).
a) Stel nu dat een kleurpotloodfabriek hetzelfde merk « Sneeuw » deponeerde in België en
de domeinnaam « sneeuw.be » reserveerde.
b) Nadien constateer je dat een Canadees roomijsbedrijf, « Sneeuw » genaamd, de
domeinnaam « sneeuw.com » reserveerde. Dat bedrijf deponeerde zijn merk in Canada.
Zoiets is best mogelijk, want jij deponeerde jouw merk enkel voor België, Frankrijk en
Duitsland.
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
33
36. c) Ten slotte reserveerde een privé-persoon, mijnheer XYZ, de domeinnaam
« sneeuw.org » om er een site mee te maken over een onderwerp dat hem boeit : de
wetenschappelijke verklaring van de vorming en de samenstelling van sneeuw.
Je wil de naam « http://www.sneeuw.be » laten registreren (geval A)
34. - Je wil wel de naam http://www.sneeuw.be laten registreren, maar wanneer je die
woorden op het internet typt, verschijnt de site van de kleurpotloodfabriek Sneeuw. Het is
namelijk zo dat, volgens het principe van de specialiteit, twee maatschappijen die op
hetzelfde grondgebied actief zijn, maar tot verschillende sectoren behoren, het teken
« sneeuw » wettelijk mogen uitbaten als zij dat teken als merknaam hebben laten
registreren12. De kleurpotloodfabriek is dus ook een rechtmatig gebruiker van het merk
« sneeuw » en mag net als jij de domeinnaam « sneeuw.be » gebruiken voor zover ze de
door DNS BE opgelegde criteria in acht neemt (wat het geval is, vermits de vzw de
aangevraagde domeinnaam voor haar reserveerde). Aangezien er technisch gezien
slechts één domeinnaam « sneeuw.be » mag bestaan, zal in geval van geschil voorrang
worden gegeven aan deze of gene maatschappij, op grond van de regel « die eerst komt,
eerst maalt ». Conclusie : je had die domeinnaam maar vroeger moeten laten registreren !
Je wil de naam « http://www.sneeuw.com » laten registreren (geval B)
35. - Ook hier is iemand je voor geweest : de domeinnaam die je gekozen hebt, wordt
reeds gebruikt. De Canadese maatschappij is de rechtmatige houder van het merk
« Sneeuw » in Canada en mag het gebruiken voor producten van dezelfde soort als de
jouwe. Tot nog toe bestonden beide maatschappijen naast elkaar, maar via het net komen
ze bij manier van spreken plots oog in oog te staan.
De Canadese site is dus toegankelijk in België en maakt gebruik van een in België
beschermd teken. Het zou dus moeten mogelijk zijn de Canadese maatschappij te
verbieden de domeinnaam te gebruiken (Het is wel zo dat zodra je jouw domeinnaam
gerecupereerd hebt, de Canadese site dat ook kan vermits jouw site beschikbaar is in
Canada !). Wellicht zal de rechter het principe « die eerst komt, eerst maalt » hanteren ten
voordele van de Canadese maatschappij. Ook hier had je dus sneller moeten zijn.
Je wil de naam « http://www.sneeuw.org » laten registreren (geval C)
36. - Je kunt die domeinnaam enkel terugkrijgen als je aantoont dat mijnheer XYZ een fout
beging (moeilijk te bewijzen) of dat hij om commerciële redenen gebruik maakt van de
domeinnaam "sneeuw.org" en zo schade berokkent aan jouw merk. Je kunt ook proberen
te bewijzen dat mijnheer XYZ die naam reserveerde met het enige doel je te benadelen
(zijn site bevat slechts een halve pagina uitleg over de vorming en samenstelling van
sneeuw en van bij het eerste contact stelde mijnheer XYZ je voor de domeinnaam
"sneeuw.org" van hem - tegen een woekerprijs - terug te kopen) en dat hij zich schuldig
maakt aan domain name grabbing13 of cybersquatting.
12
Afgezien van de uitgebreide bescherming van bekende merken.
13
D.w.z. « de opzettelijke registratie van een domeinnaam (in casu « sneeuw.com ») die een teken bevat dat
door een derde (jouw maatschappij) wordt gebruikt als handelsnaam of merk met de bedoeling de eigenaar
van het merk te verhinderen een website te maken onder die domeinnaam ». D. PAUKER, « Introduction to
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
34
37. Je hebt de domeinnaam die je wou kiezen teruggekregen
Als je bij vonnis hebt bekomen dat de naam « sneeuw.com » jou krachtens de Eenvormige
Benelux-Merkenwet wordt teruggegeven, dan rest je nog een probleem : hoe kan je dat
vonnis in het buitenland laten uitvoeren ? In Canada is die wet namelijk niet van
toepassing. Je zal een beroep moeten doen op de lange, dure en onzekere exequatur-
procedure, waarbij een vreemd land de waarde van het vonnis erkent en het op zijn
grondgebied doet uitvoeren alsof het door een van zijn eigen rechtbanken zou zijn
uitgesproken.
Je hebt je domeinnaam niet teruggekregen
Het enige wat je dan kan doen, is een andere domeinnaam kiezen (roomijs.com of
sneeuw.net) en betreuren dat je niet hebt geluisterd naar de mensen die je aanraadden je
domeinnaam onmiddellijk te reserveren.
domain name disputes », http://www.law.georgetown.edu/lc/internic/recent/recli.html, vertaald door A.
LEFEBVRE, « Nom de domaine et droit des marques : la fin du grabbing ? », noot onder Comm. Bruxelles
(Psdt), 3/1/1997, in « Droit de l'informatique et des télécoms », 97/4, Editions des Parques, Parijs, blz. 37.
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
35
41. 1. Informatie die je verplicht bent mee te delen
37. - Met je computer geraak je makkelijk aan een heleboel informatie. Maar dit kan de
privacy in het gedrang brengen en gevaarlijk zijn voor de hele maatschappij. Om te
vermijden dat de verwerking van persoonsgegevens de vrijheid schaadt, legt de wet een
aantal gedragingen aan banden.
Welke informatie over via het internet verkregen
persoonsgegevens moet ik aan de internetter meedelen ?
38. - Een Europese richtlijn14 heeft hierover zeer strenge regels bepaald. Aangezien deze
richtlijn werd omgezet in de nationale wetgeving van de meeste lidstaten, kunnen wij ervan
uitgaan dat de wetgeving over de persoonlijke levenssfeer vrij homogeen is in Europa.
Als persoon verantwoordelijk voor de verwerking van die gegevens moet je de wet naleven
van de lidstaat waar je gevestigd bent15. In dit hoofdstukje vertellen we wat je moet doen
om in orde te zijn met de Belgische wet16. We beperken ons tot algemene aanbevelingen
en raden je aan voor specifieke zaken te gaan kijken naar de wetteksten of een specialist
te raadplegen.
Wanneer moet ik informatie meedelen ?
39. - De wet is van toepassing als er persoonsgegevens worden verwerkt. Ze geeft een
definitie van die twee termen :
- je verwerkt persoonsgegevens als je ze verzamelt, vastlegt, bewaart, ordent,
verspreidt of, al dan niet met behulp van geautomatiseerde procédés, op een
andere wijze behandelt;
- persoonsgegevens : iedere informatie over een geïdentificeerde of
identificeerbare natuurlijke persoon17.
Waar moet ik informatie meedelen ?
40. - De informatie moet op de website geplaatst worden. Het volstaat dus niet op de
eerste pagina van de site een hypertekstlink te leggen naar een pagina waar alle nuttige
informatie te vinden is (een soort van « handvest voor de bescherming van de persoonlijke
14
Het gaat om de Richtlijn van 24 oktober 1995 van het Europese Parlement en de Raad betreffende de
bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende
het vrije verkeer van die gegevens, PBEG, 23 november 1995, L 281/31.
15
In werkelijkheid is de regel over de toepasbaarheid van de wet ingewikkelder. Ook al ben je niet in België
gevestigd, toch kan je onderworpen zijn aan de Belgische wet. Dat is bijvoorbeeld zo als je de gegevens
verwerkt met machines die zich in België bevinden.
16
Het gaat om de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, gewijzigd bij de
wet van 11 december 1998 tot omzetting van de richtlijn van 24 oktober 1995.
17
Een bestand met anonieme gegevens dat aan een bestand met persoonsgegevens kan worden gekoppeld,
wordt een bestand over identificeerbare personen. Dat bestand is dus onderworpen aan de wet tot
bescherming van de persoonlijke levenssfeer als het wordt verwerkt.
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
39
42. levenssfeer» of, in het Engels, « privacy policy »). Je moet ook een link tot stand brengen
met alle pagina's van jouw site die persoonsgegevens verzamelen.
Welke informatie moet ik meedelen ?
41. - Als je gegevens begint te verwerken, moet je in regel :
- jezelf kenbaar maken (als persoon verantwoordelijk voor de verwerking van de
databank);
- je adres opgeven (geografisch en/of elektronisch adres);
- vermelden met welk doel je de gegevens verwerkt;
- de betrokken persoon op de hoogte brengen dat hij zich kosteloos kan
verzetten tegen directe marketing;
- de betrokken persoon op de hoogte brengen dat hij toegang kan krijgen tot de
gegevens;
- de betrokken persoon op de hoogte brengen dat hij het recht heeft de
gegevens te doen verbeteren;
- de bestemmeling van de gegevens vermelden;
- bepalen of een antwoord op de vragen verplicht of niet verplicht is en
vermelden welke de gevolgen zijn wanneer niet wordt geantwoord.
Buiten die inlichtingen, die op de site moeten worden vermeld, moet je je ook houden aan
de andere bepalingen van de wet over de registratie bij de Commissie voor de
Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer, het beheer van bestanden en de te treffen
veiligheidsmaatregelen.
reglementering of zelfregulering?
42. - Naast de nationale wetgevingen ontstaan er op het internet sommige gebruiken. De
actoren van het internet leggen zichzelf vrijwillig een gedragscode op om het vertrouwen
van de internetters te stimuleren en de elektronische handel te ontwikkelen. Eens ze
verklaard hebben de gedragscode te aanvaarden, moeten ze die ook naleven.
In de volgende vragen maken wij een onderscheid tussen de voorschriften die door de wet
zijn opgelegd en de regels die kunnen worden nageleefd door elke webmaster die een
kwaliteitslabel18 inzake bescherming van de persoonlijke levenssfeer wenst aan te
brengen.
Wat moet ik doen als mijn site informatie over personen
verspreidt ?
43. - Stel dat je de naam van personen met of zonder adres, hun telefoonnummer, e-
mailadres, enz. moet verspreiden op jouw website. Om welke reden je dat ook doet
18
Over kwaliteitslabels, zie deel 10.
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
40
43. (professionele, commerciële, administratieve, sociaal-culturele of andere betrekkingen), je
moet een aantal principes over de verspreiding van persoonsgegevens in acht nemen. De
naam van bedienden en hun telefoonnummer op het werk worden ook als
persoonsgegevens beschouwd.
Wat zegt de wet ?
Je moet de betrokken personen meedelen dat zij recht hebben op toegang tot gegevens
over hen en dat zij het recht hebben die gegevens te doen wijzigen, verbeteren of
schrappen. Je moet hun ook zeggen hoe ze die rechten kunnen uitoefenen.
Wat raden wij je aan ?
Je kan voor een van de volgende twee oplossingen kiezen, telkens met eerbiediging - zij
het op een verschillend niveau - van de privacy :
- ofwel vraag je het akkoord van de betrokkenen vooraleer de gegevens over
hen op het internet worden verspreid. Om te vermijden dat je site wordt
lamgelegd, kun je ervan uitgaan dat ze ermee instemmen als ze niet
geantwoord hebben binnen een bepaalde termijn (die voldoende lang is …). Je
moet hun wel meedelen dat zij je steeds mogen verzoeken gegevens over hen
niet langer op je site te verspreiden;
- ofwel meld je die personen dat er over hen gegevens zijn verspreid en dat zij je
steeds mogen verzoeken gegevens over hen niet langer op je site te
verspreiden.
Heb ik specifieke verplichtingen als de gebruikers mij per e-
mail kunnen contacteren ?
44. - Stel dat je je e-mailadres op je webpagina plaatst en dat de gebruikers van je site
berichten naar jou sturen. Op die manier kom je in het bezit van een aantal gegevens die
je kan verwerken : inhoud, datum en uur van ontvangst, e-mailadres van de auteur van het
bericht, zijn naam en voornaam alsook andere informatie die automatisch doorgestuurd
wordt door zijn software voor elektronische post.
Wat zegt de wet ?
Je moet de betrokken personen meedelen dat zij recht op toegang hebben tot gegevens
over hen en dat zij het recht hebben die gegevens te doen wijzigen, rechtzetten of
schrappen. Je moet hun ook zeggen hoe ze die rechten kunnen uitoefenen. Die personen
mogen je steeds, en zonder daartoe een reden op te geven, vragen hun elektronisch
adres te schrappen indien je het voor directe-marketingdoeleinden gebruikt.
Je moet bepalen hoe lang je e-mailadressen bewaart in functie van het gebruik dat je
ervan maakt.
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
41
44. Als je overweegt verzamelde e-mailadressen door te spelen aan derden, dan moet je de
betrokken personen daarover inlichten door dit te vermelden naast je elektronisch adres
en hun meedelen dat ze zich mogen verzetten tegen een dergelijke overdracht.
Welke informatie moet ik verstrekken als mijn site
discussieruimten bevat ?
45. – Discussieruimten zijn plaatsen waar mensen zich over diverse onderwerpen kunnen
uitspreken. Je hebt er belang bij de behandelde onderwerpen te beheersen om te
vermijden dat je aansprakelijk wordt gesteld voor uitlatingen van sommige gebruikers.
Pedofilie, aanzetting tot rassenhaat, geweld en revisionisme zijn stuk voor stuk
onderwerpen waarvoor je aansprakelijk kan worden gesteld. Je moet weten dat de
aansprakelijkheid van de webmaster doorgaans vergeleken wordt met die van de
hoofdredacteur van een krant die moet kiezen wat hij zal opnemen in zijn rubriek
« lezersbrieven ».
Wat zegt de wet ?
Je moet de bezoekers inlichten over het doel van deze discussieruimte. Je moet hun ook
verbieden de persoonlijke gegevens die zich in die ruimten bevinden voor commerciële
doeleinden te verzamelen en te gebruiken.
Je moet de betrokken personen informeren over het bestaan en de
uitoefeningsmodaliteiten van het recht van toegang, rechtzetting en schrapping van de
bijdragen die op naam worden verspreid op de discussieruimten van de site.
Wat raden wij je aan ?
Wij raden je aan een beroep te doen op een bemiddelaar die, nog voor de informatie wordt
verspreid, elke bijdrage schrapt die jouw burgerlijke of strafrechtelijke aansprakelijkheid op
het spel kan zetten of die de reputatie of intimiteit van een derde kan schaden. De rol van
die bemiddelaar moet wel duidelijk worden gedefinieerd.
Wij adviseren je de bezoekers op de hoogte te brengen van de manier waarop die
discussieruimten functioneren. Vermeld onder meer de eventuele aanwezigheid van een
bemiddelaar.
Wat gebeurt er als mijn site de gebruikers voorstelt een
formulier in te vullen ?
Wat zegt de wet ?
46. – Je moet de gebruikers meedelen of ze al dan niet verplicht zijn te antwoorden en met
welk doel je informatie verzamelt. Verder moet je hen inlichten over het bestaan en de
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
42
45. wijze van uitoefening van het recht tot toegang, rechtzetting en schrapping van gegevens
die hen aanbelangen.
Als je bovendien van plan bent gegevens over bezoekers van je website door te spelen
aan derden, dan moet je die internauten hiervan op de hoogte brengen.
Opgelet : die gegevens mogen niet voor onbeperkte tijd worden bewaard. De duur van de
bewaring moet worden verantwoord door het doel van de verwerking.
Wat raden wij je aan ?
47. – Als je op basis van formulieren informatie verzamelt, raden wij je aan de gebruikers
de gelegenheid te geven akkoord of niet akkoord te gaan met de verspreiding van hun
gegevens (bijvoorbeeld door het aankruisen van een vakje op het formulier).
Wat de duur van de gegevensverwerking voor marketingdoeleinden betreft, raden wij je
aan de gegevens uit te wissen als je geen antwoord hebt gekregen na twee
opeenvolgende verzoeken en ze te schrappen ten laatste 15 maanden nadat je ze hebt
verzameld. We raden je ook aan informatie over personen waarmee je een contractuele
band hebt niet langer te bewaren dan de tijdspanne waarin het bestaan of de uitvoering
van het contract kan worden betwist.
Wat zijn mijn verplichtingen als ik gegevens over
websiteaansluitingen uitbaat ?
48. – Je kan heel wat informatie verzamelen over bezoekers van je site : datum, uur,
internetadres, protocol van de computer, geraadpleegde pagina’s, enz. Zo’n gegevens
zijn van kapitaal belang om te weten hoe vaak je site wordt bezocht en om je site te
kunnen verbeteren.
Wat zegt de wet ?
De wet zegt niets over het gebruik van die gegevens, voor zover ze geen namen bevatten.
Als de gegevens gekoppeld kunnen worden aan andere informatie die je hebt verzameld
via andere middelen (formulieren, e-mails en dergelijke meer), worden ze als
geïdentificeerd of identificeerbaar beschouwd. In dat geval moet je de wet op de
bescherming van de persoonlijke levenssfeer naleven.
Je moet de gebruiker meedelen dat je die gegevens hebt verzameld en je mag ze niet
langer bewaren dan de tijd die nodig is voor het doel van de verwerking. Een termijn van
tien jaar vermelden op een cookie die informatie bevat over een persoon is bijvoorbeeld
helemaal buitenmaats.
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
43
46. Wat raden wij je aan ?
Aan de hand van procédés zoals cookies (waardoor een site informatie kan opslaan in de
computer van een gebruiker) of java-applets (onderdelen van een site weergegeven door
de browser van de gebruiker) kunnen gegevens worden verzameld. Wij raden je aan de
bezoekers te informeren dat die technieken in hun machine worden gebruikt en dat ze zich
hiertegen kunnen verzetten.
2. Verplicht mee te delen informatie voor specifieke
sites
49. - Als je je niet beperkt tot het verkrijgen van een venster op het web, maar je ook aan
e-commerce wil doen, moet je een aantal specifieke wetten eerbiedigen. Daarin staat
vermeld dat je de consument sommige gegevens moet meedelen vóór en na zijn aankoop.
Meer details hierover vind je in deel 5 over « de verkoop van goederen en diensten ».
3. Je kunt informatie toevoegen om jezelf te
beschermen
Een clausule tot beperking van de aansprakelijkheid
50. - Als je informatie op het internet verspreidt of handelsverrichtingen uitvoert, heb je
bepaalde verplichtingen. Zo moet je die informatie op wettelijke wijze verzamelen,
verwerken en verspreiden. Verder moet je kwaliteitsinformatie verstrekken, d.w.z.
nauwkeurige feiten, volledige en bijgewerkte gegevens.
Je aansprakelijkheid kan dus op het spel staan als je door niet-naleving van die
verplichtingen economische of morele schade toebrengt aan de bestemmelingen of aan
derden. Ook al is de dienst die je verleent gratis, toch blijf je aansprakelijk.
Je kan een clausule tot beperking van je aansprakelijkheid aanbrengen op je site. Het
gebruik van zo'n clausule ligt wel gevoelig want de geldigheid ervan is omstreden. Naar
gelang van de manier waarop ze opgesteld is, kan ze als nietig worden beschouwd. Vraag
raad aan een specialist om eventueel een clausule tot beperking van je aansprakelijkheid
op te stellen en denk eraan dat die clausule jouw aansprakelijkheid niet in die mate kan
beperken dat je helemaal geen verplichtingen meer hebt (in principe kan een clausule tot
beperking van de aansprakelijkheid niet tot gevolg hebben dat een van de
hoofdverplichtingen van een verdragsluitende partij wegvalt).
In die clausule kun je een « voorbehoud » inbouwen over de voorgestelde dienst door de
aandacht van de gebruiker te vestigen op eventuele onzekerheden of twijfels, niet-
gecontroleerde bronnen, controverses, de datum van de jongste bijwerking, enz.
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
44
47. Een clausule over de auteursrechten invoegen
51. - Op je site kun je een clausule over de auteursrechten plaatsen. Die vermelding
waarborgt niet dat je effectief houder bent van de auteursrechten van wat zich op je site
bevindt. Daardoor stel je je echter wel aan derden voor als houder van de rechten, wat je
een comfortabeler positie verschaft.
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
45
51. 52. - Als je op je website producten of diensten te koop aanbiedt, moet je sommige
principes naleven, zoals de regels inzake consumentenbescherming bij verkoop op
afstand. Vooral de regels over reclame en verkoop op afstand zijn hier van belang.
Opgelet ! Bovengenoemde regels gelden slechts als je klant een consument is, d.w.z. een
« natuurlijke of rechtspersoon die uitsluitend voor niet-beroepsmatige doeleinden op de
markt gebrachte producten of diensten verwerft of gebruikt ». Als je klant een professional
is, ben je niet verplicht je aan deze regels te houden.
1. Wat met reclame ?
53. - Als je een product of dienst op je site voorstelt om de verkoop ervan te bevorderen,
ben je onderworpen aan de regels inzake reclame.
Dit betekent dat je eerst moet vermelden dat het om een reclameboodschap gaat door op
een leesbare, duidelijke en ondubbelzinnige wijze het woord « reclame » aan te brengen.
Tevens moet je je houden aan de regels inzake misleidende reclame en vergelijkende
reclame.
De reclame die je op je site brengt mag niet misleidend zijn en mag dus :
- geen beweringen, inlichtingen of afbeeldingen bevatten die kunnen leiden tot
misvattingen omtrent een product of dienst,
- geen beweringen, inlichtingen of afbeeldingen bevatten die kunnen leiden tot
misvattingen over de verkoper,
- geen belangrijke informatie weglaten,
- geen kwaad spreken van een andere verkoper of van zijn producten en diensten,
- geen misleidende of afbrekende vergelijkingen bevatten,
- geen verwarring doen ontstaan met een ander product, een andere dienst of een
andere verkoper,
- geen product of dienst promoten waarvan de voorraad ontoereikend is,
- bij de consument niet ten onrechte de zekerheid wekken dat hij een product of
dienst heeft gewonnen.
Mits je je houdt aan bepaalde voorwaarden, mag je vergelijkende reclame maken, met
andere woorden de naam vermelden van een concurrent of verwijzen naar producten en
diensten aangeboden door een concurrent. Vergelijkende reclame mag dus :
- niet misleidend zijn,
- geen subjectieve vergelijking maken,
- geen verwarring zaaien,
- het imago van een concurrent niet afbreken,
- geen onrechtmatig voordeel halen uit de reputatie van een merk of een
commerciële naam,
- een product of dienst niet voorstellen als een imitatie of een reproductie van een
product of dienst van een beschermd merk of met een beschermde handelsnaam.
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
49
52. 2. Welke informatie plaats ik op mijn site ?
Welke informatie moet ik vooraf verschaffen ?
54. - Zodra je producten of diensten on line te koop aanbiedt, moet je volgende informatie
verschaffen :
- je identiteit en geografisch adres;
- de belangrijkste kenmerken van het product of de dienst;
- de prijs;
- in voorkomend geval de leveringskosten;
- de wijze van betaling, levering of uitvoering van de overeenkomst;
- het al dan niet bestaan van een verzakingsrecht;
- de wijze van terugneming en teruggave van het product;
- de kosten voor het gebruik van de techniek voor communicatie op afstand,
wanneer die op een andere grondslag dan het basistarief worden berekend;
- de geldigheidsduur van het aanbod of de prijs;
- in geval van duurzame of periodieke dienstverlening of levering van een product,
de minimumduur van de overeenkomst.
Deze informatie moet duidelijk op de site worden vermeld en gemakkelijk te begrijpen zijn.
Wat met de bevestiging van de informatie ?
Zodra de klant heeft besteld, moet je de informatie bevestigen.
Welke informatie?
55. - Je moet bepaalde inlichtingen, die reeds op de site aanwezig zijn, herhalen :
- je identiteit en geografisch adres,
- de prijs van het betrokken product of de betrokken dienst,
- in voorkomend geval, de leveringskosten,
- de wijze van betaling, levering of uitvoering van de overeenkomst,
- het al dan niet bestaan van een verzakingsrecht,
- de geldigheidsduur van het aanbod of de prijs,
- in geval van duurzame of periodieke verlening van een dienst of levering van een
product, de minimumduur van de overeenkomst.
Verder moet je informatie geven over :
- het verzakingsrecht : je moet één van de volgende twee ad hoc clausules
vermelden, naar gelang de overeenkomst in een verzakingsrecht voorziet of niet :
« De consument heeft het recht de verkoper mee te delen dat hij van de
aankoop afziet, zonder een boete te moeten betalen en zonder een reden te
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
50
53. moeten opgeven, binnen … werkdagen (ten minste 7 dagen) vanaf de dag die
volgt op de levering van het product of op het sluiten van de
dienstverleningsovereenkomst. »
of
« De consument beschikt niet over het recht om van de aankoop af te zien ».
Het beding moet in vetgedrukte letters en in een kader los van de tekst op de
eerste bladzijde staan.
- het geografisch adres waar de consument met zijn klachten terechtkan;
- de bestaande service en commerciële waarborgen;
- de voorwaarden waaronder de consument de overeenkomst kan opzeggen, indien
deze van onbepaalde duur is of een duur van meer dan één jaar heeft.
De overeenkomsten onderworpen aan een verzakingsrecht en de andere
De situatie is verschillend naar gelang je een product of een dienst aanbiedt.
Je biedt een product aan : in principe is de overeenkomst onderworpen aan een
verzakingsrecht behalve voor de volgende producten :
- op maat vervaardigde producten of producten die duidelijk een persoonlijk karakter
hebben;
- producten die snel bederven;
- producten die niet kunnen worden teruggestuurd of die snel beschadigd raken;
- audio- of video-opnamen of ontzegelde computerprogramma's;
- kranten, tijdschriften of magazines.
Denk eraan dat het je in deze gevallen vrij staat de consument een verzakingsrecht te
verschaffen.
Je biedt een dienst aan : het verzakingsrecht is van toepassing, behalve in twee gevallen :
- een dienst die onmiddellijk wordt verleend (bijvoorbeeld op het netwerk) ;
- loterijbiljetten of weddenschappen.
Wanneer ?
56. - De bevestiging moet aan de consument worden meegedeeld :
- voor producten : ten laatste bij de levering;
- voor diensten : vóór de uitvoering van de overeenkomst, m.a.w. voordat de consument
de bestelde dienst ontvangt. Het is echter mogelijk dat de dienst met goedvinden van
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
51
54. de consument voor het einde van de verzakingstermijn wordt geleverd. In dit geval kun
je de bevestiging tijdens de uitvoering van de overeenkomst sturen.
Onder welke vorm ?
57. - Je kan de bevestiging aan de consument meedelen op een traditionele "papieren
drager" of op een "duurzame drager", d.w.z. elektronische post, een diskette, een cd-rom.
Je moet echter vooraf nagaan welke bevestiging de consument wenst : het heeft weinig
zin hem een cd-rom te sturen als hij geen cd-lezer heeft ! Ga dus na wat voor apparatuur
hij bezit. Voor jou is de meest voor de hand liggende procedure hem de bevestiging via
elektronische post mee te delen (voor zover de consument over een elektronisch adres
beschikt : vergeet niet dat consumenten je ook kunnen contacteren via een cybercafé of
een andere openbare gelegenheid !).
Sancties bij niet-naleving van de informatieplicht
58. - Er bestaan twee sancties, afhankelijk van de ontbrekende informatie :
- bij ontbreken van het beding dat de consument informeert over zijn recht om van
de aankoop af te zien : het product of de dienst wordt geacht niet op voorafgaand
verzoek van de consument te zijn geleverd. De consument is niet verplicht het
product of de dienst terug te geven of te betalen;
- bij ontbreken van het beding waarin staat dat de consument het recht niet heeft om
van de aankoop af te zien of bij ontbreken van elke andere informatie bij de
bevestiging : de consument beschikt over een verzakingstermijn van drie
maanden.
3. Sluiten van de overeenkomst : welke stappen?
59. - Bij het sluiten van de overeenkomst zijn de volgende fasen vereist :
- toegang tot de algemene verkoopsvoorwaarden;
- eindverificatie van de transactie;
- mogelijkheid fouten te verbeteren.
Toegang tot de algemene verkoopsvoorwaarden
Buiten de toegang tot de algemene verkoopsvoorwaarden via je homepage is een andere
stap vereist bij het sluiten van de overeenkomst : je bent ertoe gehouden de consument de
mogelijkheid te geven je verkoopsvoorwaarden te lezen vóór het sluiten van de
overeenkomst.
Eindverificatie van de transactie
Welke stappen je ook gepland hebt om de overeenkomst te sluiten, je bent verplicht de
consument een pagina voor te leggen met een samenvatting van de transactie (gekozen
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
52
55. producten, prijs, betalingsvoorwaarden, levering, enz.), alvorens hij zich definitief verbindt.
Zo'n pagina biedt het voordeel dat de consument zijn instemming met kennis van zaken
kan geven.
Mogelijkheid fouten te verbeteren
In het kader van deze samenvatting moet de consument de mogelijkheid krijgen fouten te
verbeteren : als hij fouten in zijn bestelling vindt bij het nakijken van de
samenvattingspagina, moet hij de nodige wijzigingen kunnen aanbrengen, zoniet heeft de
samenvatting geen zin.
4. Levering van het bestelde product of van de bestelde
dienst
60. - De levering van het product of de dienst moet hoe dan ook gebeuren binnen 30
dagen vanaf de dag die volgt op de dag van ontvangst van de bestelling. Je mag wel een
andere termijn voorstellen, maar enkel met de instemming van de consument.
5. Vooruitbetaling
61. – Volgens de wet mag je de consument niet verplichten te betalen vóór het einde van
de verzakingstermijn. Deze bescherming heeft tot doel de consumenten niet te
ontmoedigen om hun verzakingsrecht uit te oefenen.
In de praktijk moet je dus ten minste één andere betalingswijze voorstellen dan de
vooruitbetaling en de consument laten kiezen.
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
53
56. 6. Betaling
Welk(e) soort(en) on line betalingswijzen moet ik aan mijn
klanten voorstellen in het kader van een site voor
elektronische handel ?
62. - Tegenwoordig bestaan er heel wat instrumenten en systemen om via het internet te
betalen. Bij de keuze van de betaalinstrumenten die je aan de consumenten kunt
voorstellen voor hun aankopen op je site, moet je rekening houden met sommige criteria :
- eerst moet je de bedragen kennen die doorgaans worden betaald. Als het gaat om
middelgrote of aanzienlijke bedragen, zijn de kredietkaart of de debetkaart passende
middelen. Voor kleine bedragen is een herlaadbare kaart het meest aangewezen;
- tevens moet je het doelpubliek definiëren. Als het uitsluitend gaat om Belgische
inwoners, zijn de kredietkaart en de herlaadbare kaart geschikt. Als je klanten
daarentegen in het buitenland wonen, raden wij je aan voor een internationaler
betaalmiddel zoals de kredietkaart te opteren
1. Kredietkaart
Wat moet je doen om deze betalingswijze voor te stellen ?
Een overeenkomst sluiten
63. - Vooraf moet je een overeenkomst sluiten met de uitgever van de gekozen
kredietkaart(en) (Visa, Master Card) om ze als betaalmiddel te kunnen aanvaarden. Om
op het internet te betalen met een kredietkaart moet je het nummer en de vervaldatum van
je kaart meedelen. De mededeling van dit nummer via het internet bevat risico's : eenieder
die in het bezit komt van deze cijfers kan daarmee betalingen op afstand uitvoeren. Het is
dus van groot belang deze overbrenging van gegevens te beveiligen.
Een beveiligingssysteem installeren
64. - Beveiligingssystemen zijn talrijk en verscheiden van aard. Voor sommige systemen
moeten zowel de verkoper als de consument een veiligheidssoftware installeren; voor
andere moeten enkel de verkoper of de browser dit doen.
De meest bekende systemen zijn waarschijnlijk het SSL-protocol (Secure Socket Layer)
en het SET-protocol (Secure Electronic Transactions), die werden ontwikkeld door grote
Amerikaanse computer- en kredietkaartfirma's.
Het belangrijkste verschil tussen deze twee protocollen is dat het SSL-protocol zonder
elektronische identificatie van de consument werkt (enkel de verkoper wordt uitdrukkelijk
geïdentificeerd via een elektronisch certificaat), terwijl het SET-protocol alle partijen bij de
transactie elektronisch identificeert. Om SSL te gebruiken, volstaat het dat de consument
over een recente browser beschikt, terwijl hij een beveiligingssoftware moet kopen en
installeren om SET te gebruiken.
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN
54
57. Heel wat firma's (bijvoorbeeld IBM) hebben dergelijke protocollen ontwikkeld en als basis
gebruikt om producten voor de beveiliging van betalingen te ontwerpen (ze stellen
« sleutelklare» oplossingen voor die je op je site kunt installeren). Er bestaan ook andere
systemen (bijvoorbeeld Buyonline aangeboden door Belgacom in samenwerking met
Citycorp (www.buyonline.belgacom.be) of Easypaymentâ aangeboden door Ubizen19).
Hoe gebeurt de betaling ?
65. - De consument moet gewoon zijn kaartnummer en de vervaldatum meedelen tijdens
een beveiligde sessie (bijvoorbeeld door middel van een protocol zoals SSL of SET).
Welke zijn de voor- en nadelen van deze betalingswijze ?
66. - Voordelen
Met een kredietkaart kun je middelgrote of zelfs aanzienlijke betalingen uitvoeren. Je kunt
ook betalingen uit het buitenland aanvaarden, omdat het systeem toegankelijk is in de
meeste landen van de wereld.
67. - Nadelen
Er zijn twee nadelen :
- het bedrag wordt door de kaartuitgever betrekkelijk laat op je rekening gestort;
- als er geen veiligheidsmaatregelen worden getroffen om de vertrouwelijkheid van het
kaartnummer te waarborgen, bestaat er een vrij groot risico dat het nummer
onderschept en gebruikt wordt door een derde die daartoe geen toestemming heeft.
2. Debetkaart
68. - Onlangs bood de onderneming Banksys de mogelijkheid aan met Bancontact/Mister
Cash op het internet te betalen. Het gaat om een debetkaart, m.a.w. de betaling gebeurt
on line op grond van een betaalvergunning verleend door de server van Banksys, die
vooraf het saldo nagaat van de bankrekening waarnaar de kaart verwijst.
Wat moet je doen om deze betalingswijze voor te stellen ?
Een overeenkomst sluiten
69. - Om dit soort betaalmiddel te kunnen aanvaarden, moet je vooraf een overeenkomst
sluiten met Banksys die je de nodige elementen verschaft om de openbare en privé-code
te genereren waarmee de betaling kan worden beveiligd. Banksys fungeert als
certificerende instantie om de openbare code van de verkoper te certificeren (m.a.w.
Banksys verklaart je identiteit voor echt aan de consument).
19
Zie http://www.ubizen.com/products/032/index.html
GIDS VOOR WEBSITEHOUDERS EN WEBSITEONTWERPERS
55