13 M-Care: Δραστηριότητες κατά τον ελεύθερο χρόνο και την καθημερινή ζωή

Εξειδικευμένη εκπαίδευση μέσω Android
smartphone για φροντιστές ατόμων με
αναπηρία και ηλικιωμένων ατόμων
539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP
Ενότητα: Δραστηριότητες
κατά τον ελεύθερο χρόνο
και την καθημερινή ζωή

Δομή
• Τμήμα 1:Δραστηριότητες κατά τον ελεύθερο
χρόνο και την καθημερινή ζωή
• Τμήμα 2:Επικοινωνία
• Τμήμα 3:"Γύμνασμα της μνήμης"
• Τμήμα 4: 10-λεπτη εξάσκηση
• Τμήμα 5:Βασική διέγερση/Βασική ενεργοποίηση
• Τμήμα 6:Κινητικές ασκήσεις προετοιμασίας
• Τμήμα 7:Χορός πάνω σε καρέκλα

Δομή
• Τμήμα 8: Πρόληψη των πτώσεων
• Τμήμα 9: Προώθηση της οπτικής αντίληψης
• Τμήμα 10: Σχέδιο Bobath
• Τμήμα 11: Ακουστική αντίληψη
• Τμήμα 12: Γεύση / Οσμή
• Τμήμα 13: Στοχευμένη δουλειά με τη
βιογραφία και τα γεγονότα της
• Τμήμα 14: Δραστηριότητες, κατάλληλες για
άτομα με άνοια (και όχι μόνο)

Τμήμα 1
• Δραστηριότητες κατά τον ελεύθερο χρόνο και την
καθημερινή ζωή - Ενεργοποίηση και Εκπαίδευση για
προσανατολισμό στη πραγματικότητα (ΕΠΠ)
– Ορισμός
oΠροσανατολισμός στο χρόνο, τον τόπο και την κατάσταση,
εσωτερικός προσανατολισμός
– Βασικά
– Στόχοι
– Ένδειξη
– Αντένδειξη
– Εξοπλισμός

• Εδώ θα γνωρίσετε διάφορους τρόπους για να ενεργοποιήσετε
ένα άτομο με αναπηρία ή με άνοια, χωρίς να τον/την
υπερφορτώνετε.
• Μπορείτε να μάθετε κατάλληλες ενέργειες και να τις
εφαρμόζετε συγκεκριμένα για άτομα που φροντίζετε,
ιδιαίτερα για εκείνα που δεν μπορούν πλέον να εκφράζονται
λεκτικά.

Επιδράσεις της άνοιας
• Οι ενήλικες που πλήττονται από άνοια χάνουν την επαφή με την
πραγματικότητα και κατά καιρούς παρουσιάζουν συμπτώματα αδυναμίας
προσανατολισμού:
– Προσανατολισμός στο χρόνο: Το άτομο το οποίο φροντίζετε δεν έχει αντίληψη
του χρόνου, ούτε της τρέχουσας ημερομηνίας. Σε μεγάλη μερίδα των πελατών
παρουσιάζεται αντιστροφή του βιολογικού ωρολογίου - αναπαύονται κατά τη
διάρκεια της ημέρας και ενεργοποιούνται κατά τη διάρκεια της νύχτας. Κατά τη
διάρκεια της νύχτας τους γεννιέται η επιθυμία να επισκεφθούν το κατάστημα
της γειτονιάς ή να επικοινωνήσουν με συγγενείς ή φίλους.
– Προσανατολισμός στο χώρο: Το άτομο το οποίο φροντίζετε δεν αναγνωρίζει τον
τρέχοντα τόπο της διαμονής του. Κυκλοφορεί στη γειτονιά του, αλλά δεν
μπορεί να βρει το δρόμο της επιστροφής στο σπίτι του. Το ίδιο το δωμάτιο του
δεν το αναγνωρίζει πλέον ως προσωπικό του χώρο.
– Προσανατολισμός στη κατάσταση: Το άτομο το οποίο φροντίζετε δεν μπορεί
πλέον να συμπεριφέρεται με την απαιτούμενη επάρκεια σε μια δεδομένη
κατάσταση. Οι άλλοι αντιλαμβάνονται αυτή τη συμπεριφορά ως ανησυχητική.
Η ένταξη στο κοινωνικό περιβάλλον είναι μειωμένη - ο πελάτης γίνεται ολοένα
και πιο μοναχικός/ή και απομονωμένος/η.
– Εσωτερικός προσανατολισμός:Το άτομο το οποίο φροντίζετε χάνει την
ταυτότητά του. Χάνονται βασικά και σημαντικά στοιχεία από τη βιογραφία
του/της.

Εκπαίδευση για προσανατολισμό στη
πραγματικότητα (ΕΠΠ)
• Χρησιμεύει για να επιβραδύνει την εξασθένιση των γνωστικών
δεξιοτήτων
• Το άτομο το οποίο φροντίζετε λαμβάνει συνεχώς πληροφορίες για
τον εαυτό του, λεπτομέρειες της βιογραφίας του/της, πού διαμένει,
καθώς και την τρέχουσα ημερομηνία
• Αν η συμπεριφορά του πελάτη καταστεί ακατάλληλη ή ανεπαρκής,
πρέπει να διορθωθεί από εσάς, τον φροντιστή.
• Η συνεχής επαφή με αυτές τις πληροφορίες θα πρέπει να
επιβραδύνει την επιδείνωση των τυπικών καταστάσεων σύγχυσης που
χαρακτηρίζουν την άνοια
• Η ΕΠΠ έχει νόημα, μόνο εφόσον όλοι όσοι καταβάλλουν φροντίδες
για τον πελάτη ακολουθούν αυτή την προσέγγιση
• Τα μέλη της οικογένειας πρέπει επίσης να κατανοήσουν τις αρχές της
ΕΠΠ και να εφαρμόζουν αδιάλειπτα αυτή τη μέθοδο

• Η ΕΠΠ κατευθύνεται άμεσα προς τους περιορισμούς της
νοητικής δραστηριότητας των πασχόντων, οι οποίοι
διορθώνονται για τα λάθη τα οποία έχουν διαπράξει.
• Η αξιοπρέπεια του πάσχοντος δεν πρέπει να θίγεται και
αυτός/ή δεν πρέπει να αισθανθεί ότι αντιμετωπίζεται ως παιδί.
• Η ΕΠΠ μπορεί να χαρακτηρίζεται από θετικές προσδοκίες, αλλά
παρ' όλα αυτά τα ηλικιωμένα άτομα δεν πρέπει να
επιβαρύνονται υπερβολικά.

Στόχοι
• Ενίσχυση της σχέσης του πελάτη με την πραγματικότητα
• Διατήρηση του προσανατολισμού του πελάτη στο χώρο και τον χρόνο
• Προώθηση της απομνημόνευσης και της καλής μνήμης του πελάτη, έτσι
ώστε αυτός/ή να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του
• Διατήρηση των ικανοτήτων στην καθημερινή ζωή όσο το δυνατόν
περισσότερο
• Πρόληψη ατυχημάτων
• Ενίσχυση της ταυτότητας του πελάτη
• Μείωση του φόβου και του αισθήματος εγκατάλειψης
• Διατήρηση του ενδιαφέροντος του πελάτη προς το περιβάλλον του/της
• Απουσία πίεσης για την πραγματοποίηση των αντίστοιχων ενεργειών
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: διακόψτε την ΕΠΠ αμέσως, εφόσον η άνοια βρίσκεται σε τόσο
προχωρημένο στάδιο, ώστε ο πελάτης να μην έχει καμιά επαφή με την
πραγματικότητα.

Ενδείξεις
• Στα πρώτα στάδια της νόσου του Alzheimer
• Σε καταστάσεις στρες, όπως η παρατεταμένη παραμονή σε
νοσοκομείο
• Απουσία δυνατότητας προσανατολισμού ως αποτέλεσμα
λήψης φαρμάκων ή ως αποτέλεσμα άλλων συνυπαρχόντων
νοσημάτων

Αντενδείξεις
• Εάν η άνοια είναι σε προχωρημένο ή σοβαρό στάδιο.
• Ο πελάτης δεν θέλει να ζει μέσα στη πραγματικότητα.
• Η αντιπαράθεση του πελάτη με την ασθένειά του/της μπορεί
να την επιδεινώσει.
• Εάν παρατηρήσετε ότι η ΕΠΠ διαταράσσει τις σχέσεις
ανάμεσα σε εσάς και τον πελάτη σας, τότε θα πρέπει να την
διακόψετε.

Εξοπλισμός
• Αναρτήστε ένα μεγάλο ρολόι σε κάθε δωμάτιο
• Βεβαιωθείτε ότι το ρολόι δεν μένει απαρατήρητο εξαιτίας των άλλων
διακοσμητικών στοιχείων στους τοίχους
• Ο πελάτης λαμβάνει ένα μεγάλο ημερολόγιο, όπου η εβδομάδα είναι
σαφώς ορατή με την πρώτη ματιά
• Απαριθμείτε τις προγραμματισμένες για κάθε ημέρα δραστηριότητες
• Ζητήστε από τα μέλη της οικογένειας να σημειώσουν τις σημαντικές
ημερομηνίες
– Σε αυτές περιλαμβάνονται ημερομηνίες γενεθλίων, συναντήσεις με
την οικογένεια ή προγραμματισμένα ραντεβού με τον γιατρό
• Κρεμάστε έναν καθρέφτη - κατά προτίμηση για ολόσωμο είδωλο
• Τοποθετήστε μια μεγάλη πινακίδα με το όνομα του πελάτη, κρεμασμένη
στη πόρτα της εισόδου
• Το δωμάτι του πελάτη να είναι διακοσμημένο ανάλογα με την εποχή
• Η πόρτα του μπάνιου να επισημαίνεται με ευδιάκριτο εικονόγραμμα.

Τμήμα 2
• Επικοινωνία
– Τι προτείνεται;
– Τι δεν προτείνεται;
– Άλλα μέτρα.

Επικοινωνία
• Να παρουσιάζεστε πάντα αναφέροντας το όνομα και το
επώνυμό σας.
– "Καλησπέρα, κύριε Πετρόπουλε. Είμαι η Γεωργία
Στεφανίδου. Είμαι εδώ για να σας φροντίζω."
• Να υπενθυμίζετε τακτικά για προσεχείς εκδηλώσεις και
επετείους.
– "Καλησπέρα, κυρία Ιωαννίδου. Σήμερα το απόγευμα στις
15:00 αρχίζουν τα μαθήματα χειροτεχνίας στο πολιτιστικό
κέντρο"
• Υπενθυμίζετε τον τωρινό τόπο διαμονής.
– "Τώρα ζείτε στο σπίτι του γιου σας στο Βόλο. Σε ποια πόλη
μεγαλώσατε;"

• Να γίνεται τακτικά λόγος για την τρέχουσα ημέρα και εποχή.
Για παράδειγμα:
– "Καλημέρα, κύριε Αγαπητέ. Σήμερα είναι Δευτέρα, 3 Ιουλίου,
2012. Η ώρα είναι 10:30. Έξω είναι μια όμορφη και ζεστή
καλοκαιρινή μέρα."
• Εισάγετε βιογραφικά στοιχεία στη συνομιλία.
– "Κύριε Στοϊδη, έχετε γενηθεί το 1925 στον Χολαργό. Μπορείτε
να μου πείτε πόσο χρονών είστε τώρα; "
• Ρωτάτε για βιογραφικά στοιχεία και συνδέετέ τα με το παρόν.
• Μιλάτε με απλές και σύντομες προτάσεις.

• Μην υπερφορτώνετε τον πελάτη σας με πάρα πολλές
πληροφορίες ταυτόχρονα, παρακολουθείτε αν αυτός/αυτή
έχει κατανοήσει αυτά που του είπατε.
• Να κάνετε διάκριση μεταξύ των σημαντικών και των
ασήμαντων πραγμάτων.
• Διορθώνετε προσεκτικά τον εσφαλμένο χαρακτηρισμό
αντικειμένων, προσώπων, τόπων, ημερομηνιών και ωρών
από πλευράς του πελάτη, χωρίς να πληγώνετε τα αισθήματα
και την προσωπικότητά του/της.

Άλλα μέτρα
• Προγραμματίζετε τις καθημερινές δραστηριότητές ομοιόμορφα.
• Τα καθημερινά επαναλαμβανόμενα γεγονότα, τελετές και συνήθειες
δίνουν στον πελάτη την αίσθηση της ασφάλειας.
• Όταν κάνετε το πρόγραμμά σας, βεβαιωθείτε ότι επισκέπτεστε τον
πελάτη σας την ίδια ώρα κάθε ημέρα.
• Ενθαρρύνετε τον/την να τρώει στον καθορισμένο χρόνο.
• Ενθαρρύνετε τον πελάτη σας να παρακολουθεί τα τηλεοπτικά δελτία
ειδήσεων.
• Ο πελάτης πρέπει να επιλέγει ο ίδιος τα ρούχα του και να φορά ό, τι
του/της αρέσει.
• Αν ο πελάτης φοράει γυαλιά, θα πρέπει να έχουν το κατάλληλο
πάχος.
• Είναι σημαντικό τα γυαλιά να φορούνται διαρκώς.
• Το ίδιο ισχύει και για τις συσκευές βαρηκοΐας.

Άλλα μέτρα
• Πώς να χρησιμοποιείτε τα σημειώματα για την υποστήριξη
μνήμης
– Κάθε σημείωμα παρέχει πληροφορίες σχετικά με ένα μόνο
σημαντικό πράγμα
– Το μέγεθος των γραμμάτων πρέπει να είναι αρκετά μεγάλο
– Το σημείωμα θα πρέπει να είναι αναρτημένο εκεί όπου
είναι απαραίτητη η πληροφορία, δηλαδή:
• Στην τηλεόραση: "Μη βάζεις την τηλεόραση πολύ
δυνατά!".
• Στο μπάνιο: "Σταμάτα το νερό αφού πλύνεις τα χέρια
σου!".

Τμήμα 3
• "Γύμνασμα της μνήμης"
– Ορισμός
– Στόχοι
– Οργάνωση
– Άσκηση
– Παιχνίδια: 1: Ταξίδι στο παρελθόν
2: Συνέχιση και επέκταση
3: Άγγιξε και νιώσε

Ορισμός
• Το "Γύμνασμα της μνήμης" είναι ένας συνθετικός όρος για
υποστηρικτικά μέτρα με στόχο την επίτευξη ενός
διασκεδαστικού τρόπου διατήρησης και συντήρησης των
γνωστικών δεξιοτήτων.
• Ταυτόχρονα το "Γύμνασμα της μνήμης" μπορεί να αποτρέψει
τις καταστάσεις άνοιας, ιδιαίτερα σε αρχικό στάδιο.
• Το "Γύμνασμα της μνήμης" είναι χρήσιμο όχι μόνο για άτομα
με άνοια, αλλά και για ηλικιωμένους ή ακινητοποιημένους
ανθρώπους, για να αποφευχθεί η πλήξη και να ενθαρρυνθεί
η νοητική τους δραστηριότητα.

Στόχοι
• Καθυστέρηση/επιβράδυνση των ανοϊκών νοσημάτων.
• Άσκηση των υφισταμένων δεξιοτήτων απομνημόνευσης και
επαναφορά των χαμένων δεξιοτήτων και ειδικότερα:
– Ικανότητα για συγκέντρωση, αντίληψη, απομνημόνευση,
ανεύρεση των σωστών των λέξεων, λήψη αποφάσεων,
συνειρμική σκέψη, σκέψη σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο.
• Πρόκληση ευχάριστων αναμνήσεων.
• Διατήρηση του λεξιλογικού αποθέματος.
• Αποτροπή της πλήξης.
• Θετικές εμπειρίες.
• Αύξηση της αυτοεκτίμησης του πελάτη.
• Ενσωμάτωση νέων μελών στην κοινωνική ζωή (για οίκους
ευγηρίας).

Οργάνωση
• Το "Γύμνασμα της μνήμης" απαιτεί υψηλή συγκέντρωση και
προσοχή.
• Μια καλή επιλογή θα ήταν να γίνεται το πρωί.
• Εάν είναι δυνατόν, να το κάνετε δύο φορές την εβδομάδα.

Ασκήσεις
• Παρουσιάζετε φωτογραφίες διασημοτήτων από τις δεκαετίες του '50 και
του '60. Θα πρέπει να αναγνωρισθούν τα ονόματα και τα επαγγέλματά
τους. Μπορεί να ακολουθήσει διάλογος.
• Κουίζ για τραγούδια σουξέ: Βάλτε να παίξουν τα πρώτα 10 δευτερόλεπτα
από ένα τραγούδι από τη δεκαετία του '50 και του '60. Ο πελάτης πρέπει
να αναγνωρίσει τον τίτλο του τραγουδιού.
• Τραγουδάτε ή πιάνετε τον σκοπό ενός τραγουδιού, του οποίου πρέπει να
αναγνωριστεί ο τίτλος.
• Αναγνώριση και συμπλήρωση παροιμιών.
• Αναζήτηση συνωνύμων. Για παράδειγμα: σπίτι, περιουσία, ακίνητη
περιουσία, οικοδόμηση, κτίριο, κατοικία, κ.λπ.
• Αναζήτηση σχετιζόμενων λέξεων (λέξεων με την ίδια ρίζα): θέρρος,
παραθεριστής, θέρετρο, παραθεριστικός, παραθερίζω, παραθερισμός, κλπ
• Παιχνίδι παντομίμας: αναγνώριση κάποιου ζώου, κάποιας
δραστηριότητας, κλπ

Ασκήσεις
• Επιτραπέζια παιχνίδια και παζλ.
• Παιχνίδια με τραπουλόχαρτα.
• Ανάγνωση εφημερίδας και αφήγηση του περιεχομένου
κάποιων άρθρων.
• Όλα αυτά τα παιχνίδια προορίζονται όχι μόνο για
διασκέδαση, αλλά και για ενεργοποίηση της εγκεφαλικής
δραστηριότητας.

Παιχνίδι 1: Ταξίδι στο παρελθόν
• Κάντε απλές ερωτήσεις που σχετίζονται με το παρελθόν,
όπως:
– "Τι έφαγες; Τι μαγείρεψες;"
– "Για ποια γεγονότα είχε ειδικό μενού; Τι μαγείρεψες τότε;"
• Ο σκοπός δεν είναι να γίνονται ερωτήσεις για επιστημονικές
γνώσεις, αλλά να ξυπνήσουν και να αναβιώσουν αναμνήσεις
που συνδέονται με συγκεκριμένα ζητήματα και θέματα.

Παιχνίδι 2: Συνέχιση και επέκταση
Για αυτό το παιχνίδι, χρησιμοποιήστε γνωστές ρήσεις όπως:
• Αν κοιμηθώ νωρίς ... (θα σηκωθώ νωρίς)
• Όποιος σκάβει τον λάκκο του άλλου ... (πέφτει ο ίδιος μέσα)
• Το μήλο δεν πέφτει ... (μακριά από τη μηλιά)
• Τα αγαθά κόποις ... (κτώνται).

Παιχνίδι 3: Άγγιξε και νιώσε
• Για το παιχνίδι αυτό τοποθετείστε διάφορα αντικείμενα κάτω
από μια πετσέτα.
• Αφήστε τον πελάτη να τα αγγίξει και να πει τι αισθάνεται.
• Το βασικό δεν είναι να αναγνωρίσει το αντικείμενο, αλλά να
ενισχυθεί η αίσθηση της αφής.

Τμήμα 4
• 10-λεπτη εξάσκηση
– Ορισμός
– Βασικά
– Στόχοι
– Προετοιμασία
– Πραγματοποίηση
– Μεταβλητότητα

Ορισμός
• Η "10-λεπτη εξάσκηση" δίνει τη δυνατότητα παροχής επαγγελματικής
θεραπευτικής φροντίδας σε πελάτη με άνοια.
• Η προσέγγιση αυτή λαμβάνει υπόψη την συχνά χρονικά περιορισμένη
ικανότητα για συγκέντρωση των προσβεβλημένων από άνοια
ηλικιωμένων.
• Το βασικό στην εξάσκηση αυτή είναι η εστιασμένη δραστηριότητα με
οικεία αντικείμενα, υλικά ή εργαλεία από το παρελθόν του πελάτη.
• Αυτή η εστιασμένη εργασία με κίνητρα-κλειδιά βοηθά στην
ενεργοποίηση της μακροπρόθεσμης μνήμης.
• Ανάλογα με την επιλογή των ασκήσεων υποστηρίζονται διαφορετικές
ικανότητες του πελάτη, όπως λεπτή κινητικότητα, επικοινωνία και
αυτοπεποίθηση.
(Σημείωση: στη "10-λεπτη εξάσκηση" η διαδικασία δεν είναι
αμετάβλητη, διότι ο ΕΠΦ (επαγγελματίας προσωπικός φροντιστής)
πρέπει να δείχνει ευελιξία σχετικά με την κατάσταση και τη διάθεση
του πελάτη).

Βασικά
• Η "10-λεπτη εξάσκηση" πετυχαίνει τα καλύτερα αποτελέσματα εάν
γίνεται κάθε μέρα.
• Πρέπει πάντα να είναι προσαρμοσμένη στις δεξιότητες και τα
ενδιαφέροντά του πελάτη.
• Σχεδόν ο καθένας είναι κατάλληλος για την "10-λεπτη εξάσκηση".
• Πέπει να αποφεύγονται τα αγχωτικά θέματα συζήτησης, όπως
πόλεμος, σεισμοί, παγκόσμια πείνα και θάνατος.
• Η "10-λεπτη εξάσκηση" δεν πρέπει να διαρκεί περισσότερο από 10
λεπτά, γιατί μετά ο πελάτης με άνοια θα είναι εξαντλημένος/η.

Στόχοι
• Βελτίωση των δεξιοτήτων επικοινωνίας.
• Παρακολούθηση και αναπαραγωγή βιογραφικών δεξιοτήτων.
• Τα αισθήματα για τάξη, πειθαρχία, φροντίδα κ.λπ. θα αναζωογονηθούν.
• Αναδρομή σε προηγούμενα στάδια της ζωής και ενθάρρυνση συνομιλιών
σχετικά με συγκεκριμένες αναμνήσεις.
• Θα διευρυνθούν οι γνώσεις του πελάτη για τη βιογραφία του.
• Περισσότερη χαρά στη ζωή.
• Η ασθένεια περνά σε πίσω πλάνο.
• Προωθείται η κοινωνική συμπεριφορά.
• Οι σωματικές αισθήσεις και η κινητική δραστηριότητα θα αυξηθούν.
• Αποφεύγεται η περιθωριοποίηση των ασθενών με άνοια.

Προετοιμασία
• Συγκεντρώνετε μια συλλογή υλικών και την αποθηκεύετε σε
κουτιά στα οποία τοποθετείτε επιγραφές.
• Δύο τύποι συλλογών:
– Συλλογές που σχετίζονται με τον πελάτη:
oΓια νοικοκυρά και μητέρα η συλλογή μπορεί να
περιλαμβάνει παλιά κουτιά για σαπούνι, περβάζι ή
κάποια παιχνίδια.
oΗ συλλογή για κάποιον πρώην μηχανικό αυτοκινήτων
μπορεί να περιλαμβάνει εργαλεία ή μικρά
ανταλλακτικά.
oΜπορεί επίσης να γίνει από στοιχεία που συνδέονται με
διάφορα χόμπι, όπως συλλογή γραμματοσήμων,
ποδοσφαιρικά παπούτσια ή υλικά ζωγραφικής.

– Θεματικές συλλογές:
oΓι 'αυτές επιλέγετε αντικείμενα τα οποία χρησιμοποιείτε
για ασκήσεις που σχετίζονται με τον χρόνο.
oΠιθανά θέματα με προτεραιότητα μπορεί να είναι "το
σχολείο", "τα ψώνια", "Χριστούγεννα στη δεκαετία του
'50", "ο κήπος το καλοκαίρι", κ.λπ.

Πραγματοποίηση
• Πρέπει να ενεργοποιηθούν όλες οι αισθήσεις:
– Ακοή, όραση, γεύση, αφή, ισορροπία και όσφρηση (οσμή και γεύση σε
συνδυασμό)
– Αν εξετάζεται το θέμα “ψήσιμο”, δεν πρέπει μόνο να μιλάτε γι 'αυτό
– Ο πελάτης πρέπει να είναι σε θέση να μυρίσει τα συστατικά, να τα
γευθεί και να τα αγγίξει
• Ζητήστε από τον πελάτη να βγάλει διάφορα πράγματα από το
κουτί και να τα αγγίξει.
• Ρωτήστε τον πελάτη ποιες αναμνήσεις του ξυπνά αυτό το
αντικείμενο, ρωτήστε τον τι νοιώθει απ’ αυτές τις αναμνήσεις κι
επίσης αν αυτό το συγκεκριμένο άρωμα, χρώμα και υφή του/της
φαίνονται οικεία.

Παραλλαγή
• Αντί των κιβωτίων μπορούν να χρησιμοποιηθούν και
πλαστικές σακούλες ή μεταλλικά δοχεία:
• Η διαφανής σακούλα προσφέρει άλλα αισθητηριακά
ερεθίσματα.
• Τα μεταλλικά δοχεία είναι οικεία σε πολλούς πελάτες από
την παιδική τους ηλικία και συχνά συνδέονται με
ευχάριστες αναμνήσεις (μπισκότα, σοκολάτα, κλπ).
• Πολλοί πελάτες αντιδρούν θετικά στα βαμβακερά
μαντίλια. Μπορείτε να χρησιμοποιείτε τα μαντίλια και για
ασκήσεις κινητικότητας.

Τμήμα 5
• Βασική διέγερση/Βασική ενεργοποίηση
– Ορισμός
o Δονητικοί, αιθουσαίοι, σωματικοί, οσφρητικοί, στοματικοί,
ακουστικοί, απτικοί και οπτικοί υποδοχείς.
– Στόχοι
– Αρχική επαφή
– Δονητικά ερεθίσματα
– Αιθουσαία ερεθίσματα
– Σωματικά ερεθίσματα
– Οσφρητικά ερεθίσματα
– Στοματικά ερεθίσματα
– Ακουστικά ερεθίσματα
– Απτικά ερεθίσματα
– Οπτικά ερεθίσματα.

Ορισμός
• Η "Βασική ενεργοποίηση" δίνει τη δυνατότητα σε άτομα με μεγάλο
βαθμό εξάρτησης, με απώλεια της αντίληψης, να συνδεθούν με το
περιβάλλον τους.
• Δεδομένου ότι οι πελάτες αυτοί έχουν απωλέσει πολλές από τις
δεξιότητές τους, η "Βασική ενεργοποίηση" θα επικεντρώνεται στις
υφιστάμενες δυνατότητες αντίληψης. Στις περισσότερες περιπτώσεις,
ακόμα και σε περίπτωση σοβαρού εγκεφαλικού τραύματος, ορισμένα
αισθητήρια διατηρούνται και διά μέσω αυτών μπορεί να υπάρχει επαφή
με τον πελάτη.
Τα αισθητήρια αυτά είναι:
• Αισθητήρια αντίληψης δονητικών ερεθισμάτων - αντίληψη δονήσεων. Οι
δονήσεις μπορούν να παραχθούν χρησιμοποιώντας μία συσκευή μασάζ,
ηλεκτρική οδοντόβουρτσα ή ηλεκτρική ξυριστική μηχανή.
• Αισθητήρια αντίληψης αιθουσαίων ερεθισμάτων - αντίληψη αλλαγής
θέσεως. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται αισθήματα που
προκαλούνται από τη βαρύτητα, την ισορροπία ή την επιτάχυνση.
Αντίστοιχα παραδείγματα είναι οι κινήσεις πάνω-κάτω, το λίκνισμα και η
περιστροφή.

Ορισμός
• Σωματικά ερεθίσματα, σημαίνει αίσθηση αγγίγματος. Για το
σκοπό αυτό διεγείρεται το μεγαλύτερο αισθητήριο όργανο -
το δέρμα. Οι δυνατότητες κυμαίνονται από άγγιγμα των
χεριών έως μασάζ ή πλύση ολόκληρου του σώματος.
• Οσφρητικά ερεθίσματα, σημαίνει αντίληψη οσμής. Τα
ερεθίσματα αυτά μπορούν να προκαλούνται με αρωματικές
ύλες, όπως αρώματα ή αρωματικά έλαια.
• Στοματικά ερεθίσματα, δηλαδή αντιλήψεις που προέρχονται
από την τροφή, αλλά επίσης και από την κατανάλωση ουσιών
και φαρμάκων που προορίζονται για θεραπεία από το στόμα.

Ορισμός
• Ακουστικά ερεθίσματα ή αντιλήψεις από θόρυβο ή φωνές. Στην
περίπτωση αυτή είναι αποτελεσματικοί οι γνωστοί ήχοι, όπως η
αγαπημένη μουσική, οι φωνές των μελών της οικογένειας ή στιγμές από
τη φύση, όπως το κελάηδημα πουλιού.
• Απτικά ερεθίσματα ή αντίληψη με ψηλάφηση αντικειμένων. Κατάλληλα
αντικείμενα είναι κυρίως εκείνα των οποίων το σχήμα είναι γνωστό στον
πελάτη, δεδομένου ότι ο ίδιος τα έχει χρησιμοποιήσει στο παρελθόν,
όπως οικιακές συσκευές, αντικείμενα συγκεκριμένου επαγγέλματος ή
είδη προσωπικής υγιεινής.
• Οπτικά ερεθίσματα - δηλαδή οπτική αντίληψη. Στην περίπτωση αυτή
μπορούν να χρησιμοποιούνται φωτογραφίες που συνδέονται με την
βιογραφία του πελάτη. Ερέθισμα μπορεί να προκληθεί από την
αλληλεπίδραση μεταξύ σκοταδιού και φωτός κατά τον κύκλο της
εναλλαγής της ημέρας με τη νύχτα.

Στόχοι
• Να βελτιωθεί η ικανότητα του πελάτη να ανταποκρίνεται σε ερεθίσματα
• Ο πελάτης μπορεί να στραφεί προς τις απωλεσθείσες δεξιότητές του και να
έχει τη δυνατότητα να επανακτήσει όσο γίνεται μεγαλύτερο τμήμα τους
• Ο πελάτης να αποκτήσει αίσθηση ελπίδας και ασφάλειας
• Να αφυπνιστεί η φιλομάθεια του πελάτη
• Ο πελάτης να υπερνικήσει τους φόβους του
• Ο πελάτης να ξεπεράσει την απομόνωσή του
• Ο πελάτης να επιστρέψει σε κατάσταση εγρήγορσης
• Η αίσθηση ευφορίας του πελάτη να βελτιωθεί, να θεωρεί την ύπαρξη του
ευχάριστη
• Το σώμα να μην εκλαμβάνεται μόνο ως πηγή πόνου και παθών
• Η βλάβη του εγκεφάλου να εξισορροπηθεί χάρη στην επίδραση νέων
βιωμάτων και εντυπώσεων, με τη βοήθεια των υφιστάμενων άθικτων
νευρώνων
• Να βελτιωθεί ο μυϊκός τόνος.

• Ποιες είναι οι δραστηριότητες που δεν αρέσουν στον πελάτη;
• Είναι ο πελάτης αριστερόχειρας η δεξιόχειρας;
• Ποια είναι η σχέση του πελάτη με το άγγιγμα; Αγκαλιάζει
τους γνωστούς του ή προτιμά να στέκεται παράμερα;
• Ποια τρόφιμα και ποτά προτιμά ο πελάτης;
• Ποιους ήχους και ποια μουσική αγαπά;

Αρχική επαφή
• Απευθυνθείτε στον πελάτη με το όνομα του
• Αγγίξτε ένα μέρος του σώματός του, που θα πρέπει να είναι
πάνω από το στέρνο
• Διατηρήστε την επαφή για μια στιγμή
• Στη συνέχεια, το χέρι σύρεται στο μέρος εκείνο του σώματος,
όπου πρόκειται να εφαρμοστεί η υποστηρικτική ενέργεια που
σχετίζεται με τη φροντίδα του ατόμου.

Δονητικά (παλμικά) ερεθίσματα
• Χτυπάτε στην περιφέρεια του στήθους ή στα άκρα του
σώματος με ελαφρές κινήσεις, με την παλάμη ή με τα
δάκτυλα του χεριού
• Χρησιμοποιείτε συσκευή δόνησης και αλλάζετε τις βαθμίδες
της έντασης μεταξύ των "μαλακών" περιοχών των μυών (π.χ.
μηρός) και των "σκληρών" τμημάτων του σκελετού (π.χ.
στήθος, γιατί οι δονήσεις μπορούν να μεταδοθούν βαθιά
μέσα στο σώμα)
• Ξύρισμα με ηλεκτρική ξυριστική μηχανή
• Φροντίδα για τα δόντια με ηλεκτρική οδοντόβουρτσα.

Αιθουσαία ερεθίσματα
• Ο πελάτης στέκεται ανορθωμένος στο κρεβάτι.
• Μεταφέρετε τον πελάτη σε μια αιώρα, η οποία δονείται
ελαφρά.
• Μπορείτε να λικνίζετε τους ελαφρύτερους πελάτες
χρησιμοποιώντας ένα σεντόνι
• Λικνίζετε απαλά τον πελάτη πέρα-δώθε στεκόμενοι πίσω
του/της.
• Ο πελάτης που βρίσκεται σε αναπηρικό αμαξίδιο μπορεί να
το οδηγεί με ζώνη ασφαλείας, αυξάνοντας και μειώνοντας
την ταχύτητα και κινούμενος σε ανώμαλες επιφάνειες.

Σωματικά κίνητρα
• Πλήρης ή μερική πλύση του σώματος
• Μασάζ
• Τονωτικές αλοιφές
• Μπάνιο ή ντους για τον πελάτη και χρήση πετσέτας από
σκληρό ύφασμα
• Στέγνωμα με ζεστή πετσέτα
• Ψηλάφηση με εναλλασσόμενη ένταση, διάρκεια και θέση
• Κυκλική αλλαγή της θέσης, σε σημείο όπου είναι εύκολα
αισθητή
• Επιλέξτε όσο γίνεται πιο σκληρό στρώμα, λαμβάνοντας υπόψη
τον κίνδυνο εμφάνισης τραυματισμών από ακινητοποίηση
• Πάντα ξεκινάτε την ψηλάφηση από το κέντρο του σώματος
περνώντας στη συνέχεια προς την περιφέρεια.

Οσφρητικά ερεθίσματα
• Χρήση διαφορετικών οσμών, όπως αρώματα λουλουδιών και
προϊόντα φροντίδας του δέρματος.
• Κάντε τη σύνδεση μεταξύ παρεχόμενης φροντίδας και αρωμάτων,
βάζετε άρωμα ή aftershaves μετά την προσωπική υγιεινή.
• Προτείνετε στους πελάτες που σιτίζονται με σωλήνα, αρώματα όπως
ο γλυκάνισος και το θυμάρι.
• Είναι καλό οι φροντιστές να χρησιμοποιούν ένα και το αυτό άρωμα
για να είναι αναγνωρίσιμοι για τον πελάτη.
• Εάν χρειάζεται, μπορείτε να βάζετε αρώματα τα οποία έχουν σχέση
με το επάγγελμα του πελάτη, όπως παραδείγματος χάριν λίγες
σταγόνες βενζίνης.
• Εάν χρειάζεται, χρησιμοποιείτε σκέπασμα, που έχει χρησιμοποιηθεί
για μερικές ημέρες από τον/την σύζυγο ή τον σύντροφο στη ζωή.

Στοματικά ερεθίσματα
• Σε οποιαδήποτε ενέργεια για την υγιεινή των χειλιών,
του στόματος ή των δοντιών θα πρέπει να
χρησιμοποιούνται προϊόντα με ευχάριστη γεύση.
• Τα ούλα και η γλώσσα μπορούν να διεγερθούν με μια
μαλακή βούρτσα.
• Προσοχή: Θα πρέπει να αποφεύγεται η πρόκληση
τάσης εμετού.
• Πλύνετε το στόμα (την κοιλότητα ανάμεσα στις
σιαγόνες και τα μάγουλα) με τολύπιο βαμβακιού .
• Εφαρμόστε προϊόντα για φροντίδα των χειλιών.
• Αλείψτε στα χείλη και στη γλώσσα κατάλληλη τροφή ή
υγρά, όπως κόκα κόλα, χυμό, μέλι, κ.α.

Ακουστικά ερεθίσματα
• Να απευθύνεστε στον πελάτη με το όνομα και το επώνυμο
του/της.
• Μιλάτε στον πελάτη, ακόμη και αν πιθανόν δεν καταλαβαίνει
• Βάζετε του να ακούει οπτικοακουστικές εγγραφές συγγενών,
φίλων κ.λπ.
• Εναλλάσσετε τις περιόδους ησυχίας και θορύβου, ανοίγοντας
και κλείνοντας την πόρτα/το παράθυρο.
• Τραγουδάτε κάποιο τραγούδι σε κατάλληλη στιγμή κατά τη
διάρκεια της φροντίδας.
• Βάζετε να παίζει γνωστή μουσική (αγαπημένα τραγούδια).
• Χρησιμοποιείτε εργαλεία όπως τύμπανα, κουδουνίστρες,
ξυλόφωνα κ.λπ.

Απτικά ερεθίσματα
• Κάντε ένα πανώ/πίνακα με διάφορα αντικείμενα, που να
αγγίζει ο πελάτης.
• Τοποθετείτε διάφορα υλικά στα χέρια του πελάτη, όπως
χαρτί, βότσαλα, μαξιλάρι απο κουκούτσια κερασιου, κουβάρι
μάλλινη κλωστή, σφουγγαράκια οικιακής χρήσης, κ.λπ.
• Δίνετε στον πελάτη αντικείμενα των οποίων το σχήμα του
είναι γνώριμο από το παρελθόν.

Οπτικά ερεθίσματα
• Βάζετε του να βλέπει σπιτικά φιλμάκια που σας έχουν δώσει μέλη
της οικογένειας.
• Βοηθήστε τον πελάτη σας να καθίσει σε αναπηρικό αμαξίδιο, για να
μπορεί να κοιτά από το μπαλκόνι ή το παράθυρο.
• Ο φωτισμός του χώρου να είναι εναρμονισμένος με τον κύκλο
ημέρας - νύχτας. Κατά τη νύχτα διατηρείτε χαμηλό φωτισμό.
• Είναι καλό να γίνεται επιλεκτικός φωτισμός του χώρου (που να
εστιάζεται σε συγκεκριμένα βασικά αντικείμενα), καθώς και
φωτισμός ξεχωριστών αντικειμένων.
• Χρωματισμός του δωματίου με απαλά χρώματα και διακόσμηση με
φωτογραφίες.
• Κατά την είσοδο στο δωμάτιο να φροντίζετε αμέσως να μπείτε στο
οπτικό πεδίο του πελάτη, έτσι ώστε αυτός/αυτή να δει ότι έχει
επισκέπτη.
• Χρησιμοποιείτε σαφείς χειρονομίες και εκφράσεις προσώπου.

Τμήμα 6
• Άσκηση κινητικότητας
– Ορισμός
– Βασικά
– Στόχοι

Ορισμός
• Ο κύριος στόχος είναι η διατήρηση της σωματικής
κινητικότητας, δεδομένου ότι αυτή συνδέεται στενά με την
ψυχική υγεία.
• Συχνά η επιδείνωση της σωματικής δραστηριότητας
ακολουθείται από απώλεια των γνωστικών ικανοτήτων.

Βασικά
• Οι ασκήσεις εκτελούνται σε όρθια ή καθιστή θέση και όχι
ξαπλωτά.
• Οι ασκήσεις σε ύπτια θέση (ανάσκελα) είναι πιο εξαντλητικές
και δυσκολεύουν την αναπνοή.

Στόχοι
• Χαλάρωση, ελαχιστοποίηση της ψυχοκινητικής ανησυχίας
• Μείωση της επιθετικότητας
• Μείωση του κινδύνου πτώσης
• Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης
• Διατήρηση της κινητικότητας των αρθρώσεων
• Συντήρηση των μυών, των τενόντων και των συνδέσμων.

• Ζέσταμα (π.χ. παλαμάκια, περπάτημα, λίκνισμα, κούνημα, δόνηση).
• Εκτέλεση των ασκήσεων στο σωστό ρυθμό.
• Αν οι ασκήσεις προκαλούν πόνο, σταματήστε τις αμέσως.
• Η αναπνοή είναι φυσιολογική και δεν σταματά σε στιγμές έντασης
κατά την άσκηση.
• Κάνετε διαλείμματα, αν ο πελάτης δεν έχει αρκετή δύναμη ή αν το
απαιτεί η κατάστασή του.
• Αν ο πελάτης δεν κάνει σωστά τις κινήσεις, μην επικεντρώνετε την
προσοχή απ' ευθείας στο σφάλμα - είναι καλύτερα να εξηγήσετε
ξανά την ορθή διαδικασία εκτέλεσης.
• Κατά τη διάρκεια των ασκήσεων διάτασης, ο πελάτης δεν πρέπει
να υποστηρίζεται με μαξιλάρι.
• Για να υποβοηθηθεί η αφομοίωση των ασκήσεων από πελάτες με
άνοια, δώστε "παιχνιδιάρικα" ονόματα στις ασκήσεις, όπως για
παράδειγμα "κλώθουμε το μαλλί" ή "φουσκώνουμε τα λάστιχα".

Τμήμα 7
• Χορός πάνω σε καρέκλα
– Ορισμός
– Βασικά
– Στόχοι

Ορισμός
• Ο χορός είναι σημαντικό μέρος της ζωής και επιδρά ιδιαίτερα
αναζωογονητικά στους ηλικιωμένους ανθρώπους.
• Οι χοροί των χοροεσπερίδων απαιτούν χρόνο και ενέργεια. Ο
χορός πάνω σε καρέκλα (ή σε ομάδα) είναι μια καλή
εναλλακτική λύση.
• Τέτοιους χορούς μπορούν να χορεύουν και ηλικιωμένα
άτομα με περιορισμένες κινητικές και γνωστικές ικανότητες.

Βασικά
• Ο χορός πάνω σε καρέκλα είναι αναπόσπαστο τμήμα των
δράσεων για την ενθάρρυνση της σωματικής δραστηριότητας
των ηλικιωμένων ατόμων.
• Ο παράγοντας παιχνίδι υπερτερεί των θεραπευτικών και
μουσικών στόχων.
• Ο χορός πάνω σε καρέκλα είναι ιδιαίτερα διασκεδαστικός για
τους συμμετέχοντες.

Στόχοι
• Η σωματική και διανοητική εξασθένηση γενικά
επιβραδύνεται.
• Ο χορός ξυπνά στον πελάτη τη χαρά της ζωής.
• Ξαναζωντανεύουν παλιές μνήμες του πελάτη.
• Χάρη στις αρμονικές κινήσεις ενισχύεται η συνολική
κινητικότητα του πελάτη.
• Βελτιώνεται ο συντονισμός.
• Ενισχύεται η ικανότητα συγκέντρωσης.
• Συντηρούνται οι αναπνευστικές λειτουργίες και το
καρδιαγγειακό σύστημα.

• Ο φροντιστής ή ο ψυχαγωγός επιλέγουν τους κατάλληλους χορούς
και μουσική.
• Τα κριτήρια είναι τα εξής:
– Ο χορός πρέπει να είναι προσαρμοσμένος στις σωματικές
δυνατότητες του πελάτη. Αυτές μπορούν να ποικίλουν σημαντικά
και καθορίζονται από την ηλικία και την ασθένεια (εγκεφαλικό
επεισόδιο, καρδιακή προσβολή, κ.λπ.)
– Ιδιαίτερα κατάλληλα είναι τα τραγούδια από την εποχή της
νεότητας του πελάτη
– Η μουσική πρέπει να κάνει αναφορά στην γεωγραφική περιοχή
– Η εποχή και οι εορτές (περίοδος συγκομιδής της σοδειάς,
Αποκριές, Χριστούγεννα, κ.λπ.) θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται
υπόψη.

• Αν η μουσική δεν έχει ακουστεί νωρίτερα, πρέπει να την βάζετε
να παίξει μια φορά πριν την εκτέλεση του χορού.
• Αν χρειάζεται δώστε πληροφορίες σχετικά με το τραγούδι (έτος,
καλλιτέχνης, κλπ).
• Οι χορευτικές κινήσεις αρχικά να εξασκούνται χωρίς μουσική.
• Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αρκετό η ακολουθία των
χορευτικών κινήσεων να επιδειχθεί μια η δύο φορές χωρίς
μουσική.
• Προγραμματίζετε αρκετά διαλείμματα.
• Σταδιακά οι απαιτήσεις αυξάνονται.

Τμήμα 8
• Πρόληψη των πτώσεων
– Συνέπειες της πτώσης
– Μέτρα για τον περιορισμό της κινητικότητας
– Σημαντικοί παράγοντες κινδύνου
– Σημαντικά μέτρα πρόληψης
– Εργαλεία πρόληψης πτώσεων
– Αξιολόγηση
– Το σπίτι κάτω από το μικροσκόπιο
– Λίστα ελέγχου
– Διατηρείτε αυξημένη προσοχή
– Ασκήσεις

Συνέπειες της πτώσης
• Για τον ασθενή
• τραύμα
• πόνος
• ακινησία, αποτέλεσμα:
πιθανή πνευμονία, έλκη
(πληγές) από κατάκλιση
• μυϊκή αδυναμία /
συσπάσεις
• βλάβη
• ανησυχία
• θνησιμότητα που
σχετίζεται με πτώσεις
• Για τους συγγενείς
• τύψεις συνείδησης
• ανησυχία για τον
συγγενή
• φροντίδα στο σπίτι ή
εισαγωγή σε ιατρική
μονάδα
• σκεπτικισμός

Μέτρα για τον περιορισμό της κινητικότητας
• Είναι πιθανό τέτοια μέτρα να παρακινήσουν σε φυγή άτομα
που βρίσκονται σε κατάσταση διέγερσης και αδυναμίας
προσανατολισμού.
• Οι τραυματισμοί που προκαλούνται από πτώσεις είναι ως επί
το πλείστον αρκετά σοβαροί.
• Οι αρνητικές συνέπειες από την ακινησία είναι σοβαρές.
• Η ακινησία δεν αποτελεί κατάλληλο μέσο για την πρόληψη
των πτώσεων.
Αντ 'αυτής:
Ρωτήστε τον εαυτό σας, γιατί ο πελάτης θέλει να σηκωθεί
τώρα ή να κάνει το ένα ή το άλλο;

Σημαντικοί παράγοντες κινδύνου
• Προχωρημένη ηλικία
• Ακράτεια
• Οξεία φάση ασθένειας
• Ασθένειες όπως διαβήτης, Πάρκινσον, κλπ.
• Οπτική διαταραχή
• Μειωμένες γνωστικές δεξιότητες
• Πτώσεις κατά το παρελθόν
• Φάρμακα, περιορισμοί στη βάδιση και την ισορροπία
• Παράγοντες του περιβάλλοντος χώρου, όπως ο φωτισμός.

Κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη των
πτώσεων
• Μετακίνηση μόνο με συνοδό
• Χρήση κατάλληλων βοηθημάτων, π.χ. περιπατητήρας ή
μπαστούνι
• Προσαρμογή του περιβάλλοντος, προσβασιμότητα, εξάλειψη
των ανωμαλιών στα δάπεδα ή άλλων κινδύνων
• Εξάλειψη της ακράτειας
• Επαναξιολόγηση των φαρμάκων
• Ρύθμιση της πρόσληψης τροφίμων και ποτών.

Εργαλεία πρόληψης πτώσεων
 Σταθερά παπούτσια
 Περιπατητήρας/Τροχήλατος
περιπατητήρας (rollator)
 Κάλτσες με στοπ
 Κατάλληλα ρούχα - να μην
είναι πολύ ελεύθερα, τα
παντελόνια να μην είναι πολύ
φαρδιά
 Κρεβάτι με ρυθμιζόμενο ύψος
(χαμηλότερη θέση)
 Χειρολαβές
 Μακρύ κόκαλο για παπούτσια
 Προστατευτικά ισχίου

Αξιολόγηση
Είναι επίσης ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ να:
• Να διασφαλίσετε ισορροπημένη διατροφή και επαρκή
ενυδάτωση.
• Αφαιρέστε τις "παγίδες" στο σπίτι, όπως ξεχαρβαλωμένα
τραπέζια, απλωμένα καλώδια τηλεφώνου, διπλωμένες άκρες
του χαλιού.
• Ελέγχετε τακτικά την αντοχή των διορθωτικών γυαλιών
• Χρησιμοποιεί ο πελάτης κάποιες βοηθητικές συσκευές; Αν ναι,
θα πρέπει να τις ελέγξετε για την καλή τους κατάσταση (τα
φρένα του τροχήλατου περιπατητήρα, τα ελαστικά των
βοηθημάτων κινητικότητας, κλπ).

Το σπίτι κάτω από μικροσκόπιο
• Οι πτώσεις συχνά συμβαίνουν όταν ένα άτομο αισθάνεται
ιδιαίτερα ασφαλές, όπως λ.χ. όταν βρίσκεται στο σπίτι του
και κυρίως κατά τις συνηθισμένες στιγμές της
καθημερινότητας, όπως είναι η χρήση της τουαλέτας τη
νύχτα ή η έξοδος από το μπάνιο.
• Πολλά σπίτια δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των
ηλικιωμένων. Συχνά οι μικρές αλλαγές μπορούν να κάνουν τη
ζωή πιο εύκολη, να βελτιώσουν την ανεξαρτησία και να
αυξήσουν την ασφάλεια.
• Δεδομένου ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο να εντοπιστούν οι
κίνδυνοι που ελλοχεύουν στο δικό μας περιβάλλον,
παρακάτω θα βρείτε μια λίστα ελέγχου.

Λίστα ελέγχου
• Πρόσβαση προς/από το σπίτι:
Υπάρχει παραπέτο;
• Διάδρομος και σκαλοπάτια/σκαλοπάτια προς το κελάρι:
Είναι οι σκάλες ελικοειδείς και τί κλίση έχουν;
Είναι οι σκάλες εξ ολοκλήρου καλυμμένες με επένδυδη
δαπέδου;
Υπάρχει παραπέτο; Οι χειρολισθήρες πρέπει να προεξέχουν
από το κιγκλίδωμα στο επάνω και στο κάτω μέρος της
σκάλας.
• Τεχνικός εξοπλισμός:
Υπάρχει ηλεκτρικό πόμολο στη πόρτα ή ενδοεπικοινωνία;
Το τηλέφωνο είναι εύκολα προσβάσιμο;
Υπάρχει επαρκής φωτισμός;

• Πόρτες:
Υπάρχουν κατώφλια;
Το πλάτος της πόρτας είναι επαρκές για τη διέλευση με περιπατητήρα ή
με αναπηρικό αμαξίδιο ;
• Κουζίνα:
Είναι προσβάσιμα τα καθίσματα, σε περίπτωση που χρησιμοποιούνται
βοηθητικά μέσα μετακίνησης;
Είναι εύκολο να φτάσει κανείς τα τοποθετημένα σε ντουλάπια
αντικείμενα που χρησιμοποιούνται συχνά;
• Μπάνιο:
Το ντους είναι προσβάσιμο;
Υπάρχει καρέκλα για ντους; Παγίδες / Χαλάκι μπάνιου;
Το ύψος της λεκάνης της τουαλέτας είναι προσαρμοσμένο στον χρήστη;
Υπάρχουν κατάλληλες χειρολαβές στη μπανιέρα/το ντους/την τουαλέτα;
Ο διακόπτης του φωτισμού είναι εύκολα προσβάσιμος;

• Υπνοδωμάτιο:
Ο διακόπτης του φωτισμού είναι προσβάσιμος από το
κρεβάτι;
Εάν είναι απαραίτητο, υπάρχει διακόπτης αφής;
Το κρεβάτι είναι προσβάσιμο για χρήση από χρήστη
αναπηρικού αμαξιδίου;
Το ύψος του κρεβατιού είναι ρυθμιζόμενο;
Υπάρχει πορτατίφ για καλύτερο προσανατολισμό τη νύχτα;
• Διαμέρισμα: εξετάστε όλα τα δωμάτια, έχοντας κατά νου τα
ακόλουθα:
Είναι ασφαλή τα δάπεδα ως προς τον κίνδυνο ολίσθησης;
Υπάρχουν ανεπιθύμητα κατοικίδια ζώα;
Υπάρχουν παγίδες; (χαλαρά στερεωμένα αντικείμενα, χαλιά,
κ.λπ.;)

Προσέξτε επίσης και για τα ακόλουθα ...
• Παρακαλούμε ελέγξτε τις διαδρομές στο σπίτι - από την
κουζίνα μέχρι το σαλόνι ή από την κρεβατοκάμαρα μέχρι το
μπάνιο. Είναι δυνατή η πρόσβαση στο πιο ακραίο σημείο και
με ασθενή φωτισμό;
• Μερικές φορές ο άνθρωπος επιβάλλεται να βιαστεί (ανάγκη
ούρησης).
• Εάν είναι αναγκαίο και εφικτό οργανώστε τα δωμάτια, ώστε
να βρίσκονται στο ίδιο ύψος ή να επιβάλλεται η προσπέλαση
όσο γίνεται πιο λίγων σκαλοπατιών.
• Επίσης, ελέγξτε αν είναι απαραίτητο να υπάρχει κουμπί
συναγερμού για κλήσεις έκτακτης ανάγκης.

Ασκήσεις
• Καθιστή θέση - ανόρθωση από
καρέκλα:
Η καρέκλα μπορεί να είναι σκληρή
και να έχει μπράτσα. Στην άσκηση
αυτή εξασκούνται κυρίως οι μύες
των ποδιών και οι αντίστοιχες
αρθρώσεις. Πέστε στον πελάτη σας
να γείρει προς τα εμπρός το επάνω
μέρος του σώματός του και κατόπιν
να λάβει όρθια στάση. Ενόσω
κάθεται, βεβαιωθείτε ότι
αυτός/αυτή δεν σωριάζεται απλά
πάνω στην καρέκλα, αλλά κάθεται
αποτελεσματικά και ελεγχόμενα.
Αρχικά αυτή η άσκηση θα πρέπει να
γίνεται 5-8 φορές.

Καθιστή στάση στην καρέκλα και
ανύψωση της κνήμης
(εναλλάσσονται και τα δύο
πόδια):
Ο πελάτης είναι καθισμένος/η σε
καρέκλα, ανυψώνει την κνήμη του/της
μέχρι να σχηματισθεί ευθεία γραμμή
με τον μηρό και επαναλαμβάνει το
ίδιο και με το άλλο πόδι. Η πλάτη
παραμένει σε όσο γίνεται πιο
ανορθωμένη θέση. Αυτή η άσκηση
πρέπει να γίνεται 6-8 φορές. Ενισχύει
τους μύες των μηρών. Κινείται η
άρθρωση του γόνατος.
Ασκήσεις

Στεκόμενος πίσω από την καρέκλα
προτάσσει προς τα πίσω το κάτω τμήμα
του ποδιού, το ανυψώνει και το
κατεβάζει:
Ο πελάτης στέκεται πίσω από την
καρέκλα, κρατώντας την πλάτη της. Στη
συνέχεια, εναλλάσσοντας αριστερό και
δεξί πόδι, προτάσσει την κνήμη προς τα
πίσω και κάνει κινήσεις πάνω-κάτω.
Αυτό ενισχύει τους μύες της γάμπας. Η
άσκηση εκτελείται 5-8 φορές και στη
συνέχεια ο αριθμός των επαναλήψεων
αυξάνεται αργά και σταδιακά.
Ασκήσεις

Στεκόμενοι πίσω από την καρέκλα
σηκώνεστε στις μύτες των ποδιών
και στη συνέχεια πατάτε εκ νέου στις
φτέρνες:
Ο πελάτης στέκεται πίσω από την
καρέκλα, κρατιέται γερά, σηκώνεται στις
μύτες των ποδιών και στη συνέχεια πατά
εκ νέου στις φτέρνες του. Με αυτή την
άσκηση εξασκείται η ισορροπία. Οι μύες
της άρθρωσης του αστραγάλου
εντείνονται σημαντικά. Δεδομένου ότι
αυτή η άσκηση μπορεί να υπερφορτώσει
ορισμένα ηλικιωμένα άτομα, μπορεί να
εκτελείται και σε καθιστή θέση. Οι
επαναλήψεις γίνονται μέχρι 6-8 φορές.
Ασκήσεις

Σε όρθια ή καθιστή θέση
ανασηκώστε τους ώμους:
Η άσκηση μπορεί να εκτελείται
σε καθιστή ή όρθια θέση. Ο
πελάτης πρέπει να ανασηκώνει
τους ώμους του όσο το
δυνατόν περισσότερο και στη
συνέχεια να τους χαλαρώνει. Η
σειρά αυτή αποτελείται από
μέχρι 10 επαναλήψεις.
Ασκήσεις

Κυκλικές κινήσεις με τα χέρια, σε καθιστή ή όρθια
θέση:
Ο πελάτης κάθεται ή στέκεται όρθιος μπροστά από
την καρέκλα και κάνει κύκλους με τα χέρια του.
Πρώτα διαγράφει έναν μικρό κύκλο και στη
συνέχεια όλο και πιο μεγάλο. Αφού διαγραφεί ο
μεγαλύτερος δυνατός κύκλος, αρχίζει αντίστροφα
η διαγραφή όλο και πιο μικρών κύκλων. Αυτές οι
κινήσεις πρέπει να είναι σχετικά αργές (μια κυκλική
κίνηση πρέπει να διαρκεί περίπου 8 έως 10
δευτερόλεπτα). Όσο πιο μεγάλοι είναι οι κύκλοι,
τόσο περισσότερο τα χέρια απομακρύνονται από
το σώμα. Αυτή η άσκηση εξασκεί κυρίως την
κινητικότητα των ώμων. Εάν είναι δυνατόν, η
άσκηση πρέπει να εκτελείται δύο φορές.
Ασκήσεις

Ενώνετε τα πέλματα σας το ένα
δίπλα στο άλλο, αφήνετε την
καρέκλα και στέκεστε έτσι όσο το
δυνατόν περισσότερο:
Αυτή είναι μια κλασσική άσκηση
ισορροπίας, της οποίας ο στόχος
είναι να αυξηθεί ο χρόνος της
ελεύθερης στάσης.
Ασκήσεις

Στέκεστε με τα πέλματα σας το
ένα μπροστά στο άλλο, αφήνετε
την καρέκλα και στέκεστε έτσι
όσο το δυνατόν περισσότερο:
Μια άλλη άσκηση για ισορροπία,
η οποία έχει ως στόχο να διατηρεί
την ισορροπία όσο το δυνατόν
περισσότερο.
81
Ασκήσεις

Επιπλέον άσκηση με περπάτημα:
Ενθαρρύνετε τον πελάτη σας να περπατά καθημερινά μικρές
αποστάσεις. Οι αποστάσεις αυτές μπορεί να είναι όλες οι
διαδρομές στο σπίτι, η διαδρομή από το ένα δωμάτιο στο άλλο,
από το ένα άκρο του διαδρόμου στο άλλο, κ.λπ.
Επιβραβεύετε τον πελάτη σας και δημιουργείτε κίνητρα για να
περπατά. Προσφέρετε τη βοήθειά σας, όταν ο πελάτης σας
αισθάνεται ανασφαλής και χρειάζεται βοήθεια.
Οι πελάτες με καλή κατάσταση της υγείας τους πρέπει να
ενθαρρύνονται να περπατούν τουλάχιστον μισή ώρα και
περισσότερο. 82
Ασκήσεις

Ασκήσεις για πελάτες σε αναπηρικό αμαξίδιο:
Για τους χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων, υπάρχει η δυνατότητα
για "περπάτημα σε αναπηρικό αμαξίδιο". Αυτό σημαίνει, ότι
τα στηρίγματα των ποδιών απομακρύνονται και ο πελάτης
χρησιμοποιεί τα πόδια του για να κινηθεί. Ασκούνται οι μύες
των ποδιών και κινητοποιείται ολόκληρο το σώμα του
πελάτη.
83
Ασκήσεις

Τμήμα 9
• Όραση/Προώθηση της οπτικής αντίληψης
– Κρεμάστε μια φωτογραφία στον τοίχο
– Χρησιμοποιείτε περισσότερα πράγματα που προσελκύουν
το βλέμμα
– Χρησιμοποιείτε πολυμέσα - προβάλλετε παρουσιάσεις ή
σπιτικά φιλμάκια
– Η αίσθηση της αφής εκτελεί πολλούς ρόλους
– Προτάσεις
– Χρησιμοποιείτε διάφορους πίνακες άσκησης των
αισθήσεων
– Μπολ με διάφορα υλικά
– Μασάζ.

Ανάρτηση φωτογραφίας στον τοίχο
• Δημιουργήστε μια όμορφα διαρρυθμισμένη “φωτογραφική
γωνιά” στον τοίχο που να είναι ευδιάκριτη για τον πελάτη
• Είναι χρήσιμο να ξεφυλλίσετε παλιά άλμπουμ με την βοήθεια
των συγγενών και στο μέτρο του δυνατού και με τη βοήθεια
του πελάτη σας, ώστε να επιλέξετε τις καλύτερες φωτογραφίες
• Τοποθετήστε τις στον τοίχο θεματικά, όπως για παράδειγμα
άνθρωποι, γιορτές, γάμος, εγγόνια, κ.λπ.
• Είναι καλό, να αλλάζετε περιοδικά τις φωτογραφίες για να
δημιουργείτε νέες εντυπώσεις
• Επίσης μπορείτε να μεγενθύνετε τις πολύ μικρές φωτογραφίες,
για να μπορεί ο πελάτης να τις βλέπει χωρίς προβλήμα
• Η “φωτογραφική γωνιά” δεν πρέπει να είναι πάρα πολύ
μεγάλη, διότι πρέπει να είναι εξ όλοκλήρου ορατή από τον
πελάτη με την πρώτη ματιά

Περισσότερα πράγματα που τραβούν
το βλέμμα
• Κούκλες, χνουδωτά ζώα, φιγούρες από ξύλο ή χαρτόνι -
ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες
• Σχοινάκι που περνά πάνω από το κρεβάτι με
πλαστικοποιημένες φωτογραφίες, αναρτημένες με τη βοήθεια
συνδετήρων για πιο εύκολη αντικατάσταση
• Αυτοκόλλητα τοίχου - είναι διαθέσιμα σε όλα τα χρώματα,
σχήματα και μοτίβα, όπως π.χ. λουλούδια, ζώα, τοπία, κ.λπ.
– Αυτοκόλλητα τοίχου μπορούν να τοποθετηθούν στην
οροφή και κατόπιν να αφαιρεθούν χωρίς να αφήσουν ίχνη

Χρήση πολυμέσων - προβάλλετε παρουσιάσεις
ή σπιτικά φιλμάκια
Είναι πιθανό ο πελάτης και η οικογένειά του/της να διατηρούν
ακόμα παλιές συλλογές από βίντεο ή σπιτικά φιλμάκια με
βιογραφικά στοιχεία.
Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι: Το πιο δύσκολο και ακριβό απ' όλα
είναι να αποκτήσετε τους αντίστοιχους προβολείς ή συσκευές
μετεγγραφής. Ο εξοπλισμός αυτός είναι συχνά πολύ ακριβός.

Η αίσθηση της αφής εκτελεί πολλούς ρόλους
• Αντίληψη του πόνου.
• Αντίληψη της θερμοκρασίας.
• Αντίληψη των επιφανειών.
• Βαθιά ευαισθησία - αντίληψη του σώματός μας (θέση στο
χώρο, ένταση των μυών και των τενόντων, εντοπισμός
κίνησης και κατεύθυνση κίνησης).

Προτάσεις
Χειροποίητος πίνακας αφής:
• Μπορεί να κατασκευαστεί σχετικά εύκολα.
• Μια κατάλληλη ξύλινη σανίδα καλύπτεται με διάφορα υλικά,
κατά προτίμηση με πιστολάκι ζεστής κόλλας.
• Κατάλληλα γι’ αυτό το σκοπό είναι τα απομεινάρια από ύφασμα
(βελούδο, μετάξι), απομεινάρια από χαλί, φελλοί, ξύλινες χάντρες,
δέρματα, κλπ
• Η κατασκευή ενός τέτοιου πίνακα (ταμπλό) μπορεί να γίνει και
από τον πελάτη.

Διάφορα είδη πινάκων άσκησης των
αισθήσεων
• Ανάλογα με τις δυνατότητές του, ο κλινήρης πελάτης μπορεί
απλά να αγγίζει τον πίνακα, μπορεί επίσης ο πίνακας να
χρησιμοποιείται ως παιχνίδι αναγνώρισης αντικειμένων ενόσω ο
πελάτης είναι με δεμένα τα μάτια (πρέπει να ταυτοποιηθούν τα
υλικά).
• Ο πίνακας αφής μπορεί να καλυφθεί με υλικά που έχουν πιο
"προκλητικό" χαρακτήρα και προσκαλούν για δουλειά με τα
υλικά αυτά, όπως π.χ. δουλειά με βέλκρο, φερμουάρ,
κουμπότρυπες ή μαλλί.
• Ο πίνακας ήχου μπορεί να εξοπλιστεί με κουδούνι από
ποδήλατο, καμπανάκια δεμένα με κορδέλα, ένα μικρό μουσικό
όργανο, κ.λπ. - στην περίπτωση αυτή συμμετέχουν οι ακουστικές
αισθήσεις.

Δοχείο με διάφορα υλικά
Πάρτε ένα μπολ και γεμίστε το με διάφορα υλικά:
Από τη φύση:
• φύλλα του φθινοπώρου
• κάστανα
• χορτάρια
• χιόνι
• άμμο
Βεβαιωθείτε απόλυτα ότι δεν χρησιμοποιείτε αιχμηρά αντικείμενα.
Αφήστε τον πελάτη να πάρει τα υλικά, να τα αγγίξει και όσο μπορεί
να τα αναγνωρίσει.
Επιλογή για πελάτες που δεν έχουν διανοητικούς περιορισμούς:
• Αφού βάλετε τα αντικείμενα, γεμίστε το μπολ με άμμο ή άλλο
υλικό. Έτσι, κρύβετε τα αντικείμενα στο μπολ, και ο πελάτης πρέπει
να τα βρεί.
Άλλα υλικά:
• μπαλάκια από αφρώδες υλικό
συσκευασίας
• μπαλάκια για πινγκ πονγκ
• μπαλάκια για τένις
• μπαλάκια για γκολφ
• τσαλακωμένη εφημερίδα

Σακουλάκι για άσκηση των αισθήσεων
• Οι τσάντες για την άσκηση των αισθήσεων μπορούν να
κατασκευαστούν σχετικά εύκολα - μπορείτε να ράψετε
απομεινάρια υφάσματος ή να χρησιμοποιήσετε σακουλάκι από
κοσμήματα, με κορδόνια.
Τα βαμβακερά σακουλάκια έχουν ένα πλεονέκτημα :
μπορείτε να τα ξαναγεμίζετε.
• Για να τα γεμίσετε, μπορείτε να χρησιμοποιείτε αποξηραμένα
μπιζέλια ή καλαμπόκι, κουκούτσια κερασιών, ένα μαρμάρινο
αγαλματάκι, ξύλινες χάντρες, βότσαλα, κ.λπ.
• Το άγγιγμά τους μπορεί να γίνεται με την μορφή παιχνιδιού, ενώ η
διανοητικά ενεργοί πελάτες μπορούν να είναι με δεμένα τα μάτια.
• Θα πρέπει ψηλαφώντας το σακουλάκι να αναγνωρίσουν το
περιεχόμενό του.

Μασάζ
• Τα μασάζ είναι πολύ χρήσιμα αν γίνονται σωστά.
• Με λίγη περισσότερη φροντίδα μπορείτε να κάνετε μασάζ στον
πελάτη κι εσείς.
• Τα μασάζ μπορεί να γίνονται με τα χέρια και το κατάλληλο λάδι
(π.χ. άρνικα) ή με βοηθητικά μέσα, όπως η μπάλα-αχινός.
• Υπάρχουν διάφοροι τύποι μασάζ:
– Ξεκινάτε από τα άκρα του σώματος και με ελαφρές κυκλικές κινήσεις
φθάνετε μέχρι το πρόσθιο μέρος του κορμού και στη συνέχεια στη
πλάτη.
– Δοκιμάστε μόνο μασάζ των πελμάτων, της κεφαλής, ή μασάζ με
βούρτσα.
– Για το μασάζ με βούρτσα θα χρειαστείτε μια μεγάλη βούρτσα σώματος
με φυσική τρίχα και προϊόντα μασάζ, όπως λούφα ή αγαύη.
– Ξεκινάτε από το κάτω μέρος του σώματος και φθάνετε στον κορμό με
περιστροφικές κινήσεις.

Τμήμα 10
• Σχέδιο Bobath
(θεραπεία νευρολογικών διαταραχών και προβλημάτων
ανάπτυξης)
– Εντοπισμός θέσεως

Εντοπισμός θέσεως
• Μέσω του εντοπισμού της θέσεως μπορούν να παρέχονται
αισθητηριακές πληροφορίες, προκειμένου να βελτιωθεί η
αντίληψη του σώματος από τον κλινήρη ασθενή.
• Συχνά οι πελάτες με διαταραγμένη αντίληψη του σώματος
παρουσιάζουν υψηλο βαθμό διέγερσης και σοβαρή
σπαστικότητα.
• Ο στόχος για βελτιωμένη αντίληψη του σώματος
επιτυγχάνεται καλύτερα με τον εντοπισμό της θέσεως μέσω
άσκησης μεγαλύτερης πίεσης επαφής.
• Τα μέρη του σώματος που δεν εφάπτονται του στρώματος
μπορούν να λάβουν πρόσθετες αισθητηριακές πληροφορίες
μέσω άλλων "σκληρότερων" βοηθημάτων εντοπισμού
θέσεως.

Εντοπισμός θέσεως
Άλλα μέτρα για τη βελτίωση της αντίληψης του σώματος:
• Δεν είναι μόνο το βρεγμένα μαλλιά που μπορούμε να φυσάμε
με πιστολάκι και να στεγνώνουμε, αλλά ορισμένες φορές και το
ίδιο το σώμα.
• Ελαφρή τριβή του δέρματος με διάφορα υλικά:
– χοντρή πετσέτα χεριών
– μετάξινο ύφασμα
– μπάλα του τένις
– δέρμα
– ζεστό μαξιλάρι από κουκούτσια κερασιών
– ζεστές πέτρες

Τμήμα 11
• Ακουστική αντίληψη
– Στόχοι
– Σημαντικό
– Προϋποθέσεις
– Προτεινόμενες δραστηριότητες
– Αναγνώριση τραγουδιών
– Αναγνώριση ήχων

Στόχοι
• Τερματισμός της μονότονης καθημερινότητας, απόσπαση της
προσοχής και εστίαση στη μουσική και την ηχητική αντίληψη.
• Η μουσική ξυπνά θετικά συναισθήματα στον πελάτη.
• Αύξηση μνήμης, προσανατολισμού και συγκέντρωσης.

Σημαντικό
• Η χρήση της μουσικής πρέπει να καθοριστεί με βάση τις
προτιμήσεις του πελάτη.
• Η λανθασμένη επιλογή μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις,
όπως αυξημένο άγχος ή επιθετικότητα.
• Η μουσική πρέπει να ακούγεται προγραμματισμένα και όχι να
ηχεί διαρκώς σαν φόντο.
• Το ίδιο ισχύει και για την τηλεόραση.

Προϋποθέσεις
• Πρέπει να μπορείτε να επιλέγετε τις σωστές ρυθμίσεις και να
χρησιμοποιείτε σωστά τη συσκευή βαρηκοΐας.
• Ελέγξτε αν το άκρο της συσκευής που εφάπτεται στο αυτί είναι
σε καλή κατάσταση και εάν χρειαστεί καθαρίστε το.

Προτεινόμενες δραστηριότητες
Διαβάστε:
• σύντομα διηγήματα, ποιήματα, άρθρα εφημερίδων και
περιοδικών, παραμύθια
– βεβαιωθείτε ότι το περιεχόμενο ταιριάζει στα ενδιαφέροντα και τις
κλίσεις του πελάτη, καθώς και στις γνωστικές δεξιότητες του/της.
– ορισμένες από τις μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες αγαπούν να
κουτσομπολιά για διασημότητες, άλλοι πάλι ενδιαφέρονται για την
πολιτική και απολαμβάνουν τα άρθρα των περιοδικών.

Αναγνώριση τραγουδιών
• Τραγουδήστε γνωστά τραγούδια (λαϊκά, ποπ ή παλιά
δημοφιλή τραγούδια) και αφήστε τον πελάτη σας να
αναγνωρίσει το τραγούδι.
• Εάν δεν θέλετε να τραγουδάτε εσείς, μπορείτε να βάζετε τον
κατάλληλο μουσικό δίσκο.

Αναγνώριση ήχων
Χρησιμοποιώντας το κινητό σας τηλέφωνο μπορείτε να
καταγράψετε τους ακόλουθους ήχους:
– τσαλάκωμα εφημερίδας
– ήχο μπρελόκ με κλειδιά
– κουδούνισμα του ρολογιού της ηλεκτρικής κουζίνας
– ανακάτεμα ποτού με κουταλάκι
– ήχο κουδουνιού ποδηλάτου
– κ.ο.κ.

Τμήμα 12
• Γεύση / Οσμή
– Ορισμός
– Στόχοι
– Βασικά
– Πελάτες που σιτίζονται με σωλήνα
– Χρήση διαφόρων αρωμάτων
– Προτάσεις
– Σημαντικό

Ορισμός
• Οι αισθήσεις της όσφρησης και της γεύσης συνδέονται
στενά.
• Για το λόγο αυτό η αίσθηση της γεύσης της τροφής
επηρεάζεται από την αίσθηση της οσμής.
• Η γλώσσα μπορεί να διακρίνει μόνο τέσσερις κατηγορίες
(πικρό, αλμυρό, ξινό και γλυκό).
• Σημειώστε ότι γεύση και η όσφρηση μπορεί να διαταραχθούν
λόγω κρυολογήματος: "το φαγητό έγινε ξαφνικά πολύ
άνοστο"

Στόχοι
• Με τη βοήθεια διαφόρων αρωμάτων και γεύσεων θα
ξυπνήσουν θετικές αναμνήσεις στον πελάτη.
• Οι πελάτες με υφιστάμενα ή αναπόφευκτα προβλήματα
βάρους μπορούν να ανακτήσουν την όρεξη τους μέσα από μια
ποικιλία αρωματικών και γευστικών εμπειριών.
• Ενίσχυση μνήμης, προσανατολισμού και συγκέντρωσης.

Βασικά
• Τα άτομα προχωρημένης ηλικίας συχνά χάνουν την αίσθηση
της γεύσης ή της οσμής, οπότε θα πρέπει να τους παρέχεται
τροφή με πολλά μπαχαρικά και βότανα (προσέχετε με το
αλάτι!).
• Σε περίπτωση αρχικής ή υφιστάμενης καχεξίας (απώλειας
βάρους) οι θερμίδες της τροφής μπορούν να αυξηθούν με
την πρόσθεση κρέμας γάλακτος, βουτύρου και ακόρεστων
λιπών.

Βασικά
• Για πελάτες με μειωμένη ικανότητα για μάσημα και κατάποση
είναι εξαιρετικά σημαντικό η τροφή να έχει την κατάλληλη
υφή.
Παράδειγμα:
–σούπα με κρουτόν, κρέας και κρέμα αυγού δεν είναι κατάλληλη
γι' αυτή την ομάδα-στόχο, επειδή η κατάποσή του υγρού μέρους
της σούπας γίνεται πολύ εύκολα, αλλά τα στερεά συστατικά πρέπει
να μασώνται.
–τέτοιος συντονισμός είναι υπερβολικά πολύπλοκος για άτομο με
παρόμοια προβλήματα και για τον λόγο αυτό συχνά οδηγεί σε
ασφυξία από πνιγμονή.
–ως εκ τούτου, προκειμένου να καταπιεί ευκολότερα τα διάφορα
συστατικά της τροφής, όπως κρέας, λαχανικά και πατάτες, αυτά
πρέπει να έχουν την ίδια υφή.

Πελάτες που σιτίζονται με σωλήνα
 Δεν είναι αναγκαίο οι πελάτες, οι οποίοι σιτίζονται με σωλήνα να
εγκαταλείψουν εντελώς την λήψη τροφής από το στόμα.
 Μπορούν να τρώνε, καταπίνοντας γιαούρτι ή χυλό ανάλογα με τις
δυνατότητές τους.
 Τοποθετήστε μέλι ή σοκολάτα χείλη του/της χρησιμοποιώντας
τολύπιο βαμβακιού, αλλά αφού προηγουμένως τα έχετε καθαρίσει.
 Βουτήξτε ένα τολύπιο βαμβακιού σε διάφορα ποτά (κακάο, καφέ,
τσάι, σόδα, αναψυκτικά τύπου κόλα, κρασί, μπύρα) και ζουλήξτε το
προσεκτικά πάνω από τη γλώσσα του πελάτη.
 Παγώστε διάφορα ποτά σε φόρμα για παγάκια και προσφέρετε το
παγάκι στον πελάτη σας τυλιγμένο σε γάζα, κρατώντας τις άκρες της,
ώστε ο πελάτης να μπορεί να πιπιλίζει το παγάκι.
 Η μέθοδος με τα μικρά σακουλάκια από γάζα λειτουργεί και με
φρούτα, σοκολάτα, σαλάμι, κ.λπ.

Πελάτες που σιτίζονται με σωλήνα
• Οι φροντίδες που περιγράφονται αποτελούν καλά
προφυλακτικά μέσα κατά της στοματικής άφθας και της
παρωτίτιδας (φλεγμονή του ενός ή και των δύο παρωτίδων
αδένων) και βοηθούν στην ενθάρρυνση της σιελόρροιας και τη
διατήρηση της υγρασίας στο στόμα.

Χρήση διαφορετικών αρωμάτων
• Ορισμένες γεύσεις και οσμές μπορούν να ξυπνήσουν
γρήγορα μνήμες και συναισθήματα, δεδομένου ότι οι
αισθητηριακές πληροφορίες περνούν απευθείας στην
αμυγδαλή (τμήμα του εγκεφάλου που εκτελεί σημαντικό
ρόλο στη ρύθμιση των συναισθημάτων). Η αμυγδαλή βοηθά
επίσης για την συναισθηματική αξιολόγηση των εντυπώσεων
(φόβος, θλίψη, αηδία, θυμός και χαρά).
• Παραδείγματα:
– Άρωμα που χρησιμοποιούσε ο εκλιπών σύντροφος
– Μυρωδιά φρέσκου αέρα
– Μυρωδιά από ορισμένα λουλούδια
– …

Προτάσεις
• Παρουσιάζετε διάφορα αρώματα και οσμές και ρωτάτε τον πελάτη με
ποιες μνήμες τα συνδέει
– Για παράδειγμα: παρκετίνη, κανέλα, κρεμμύδι, κολώνιες, φρεσκοκομμένο
γρασίδι, παλιά βιβλία, βερνίκι παπουτσιών, φρέσκα φρούτα, κρασί, μπύρα,
κλπ.
• Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιείτε και ποτ πουρί (μίγμα από
αποξηραμένα λουλούδια, βότανα ή φρούτα) ή μια αρωματική λάμπα
– Μην ξεχνάτε ότι η χρήση αυτών των μέσων πρέπει να γίνεται μέσα σε
ορισμένα όρια, διότι ο πελάτης συνηθίζει γρήγορα με την κάθε οσμή και στη
συνέχεια η αντίληψη της οσμής εξαφανίζεται
– Χρησιμοποιείτε αιθέρια έλαια υψηλής ποιότητας. Βάλτε μία ή δύο σταγόνες
σε ένα μπολ με νερό
• Παίρνετε υπ' όψη τις προτιμήσεις του πελάτη ή των συγγενών του/της

Προτάσεις
• Αρωματικά κεριά.
• Λουλούδια στο δωμάτιο - βεβαιωθείτε ότι το άρωμα δεν
είναι ιδιαίτερα ενοχλητικό και πως ο πελάτης δεν είναι
αλλεργικός.
• Κατά την περίοδο των Χριστουγέννων μπορεί να τοποθετηθεί
παραγωγός καπνού (αλλά βεβαιωθείτε ότι ο πελάτης δεν έχει
αλλεργίες ή άσθμα).
• Αν είναι δυνατόν, ρωτήστε κάποιον συγγενή αν ο πελάτης
έχει χρησιμοποιήσει τέτοια πράγματα στο παρελθόν.
• Αρωματικές σακούλες ή μαξιλάρια π.χ. με λεβάντα.
• Μπορείτε να προσφέρετε αρωματικές πέτρες, διακριτικά
ραντισμένες με μία ή δύο σταγόνες αιθέριο έλαιο.

Σημαντικό
• Να είστε προσεκτικοί όταν χρησιμοποιείτε αρώματα
και αιθέρια έλαια
– Μερικοί άνθρωποι ενοχλούνται ιδιαίτερα από τα
αρώματα, μπορεί μάλιστα να τους προκληθεί
πονοκεφάλος.
– Τα δυνατά αρώματα μπορεί να προκαλέσουν κρίσεις
άσθματος ή επιληψίας.
– Και φυσικά, πριν την εφαρμογή των αρωμάτων, θα πρέπει
να λαμβάνονται υπ’ όψη οι υπάρχουσες αλλεργίες.

Τμήμα 13
• Στοχευμένη δουλειά με τη βιογραφία και τα
γεγονότα της
– Ορισμός
– Διέγερση των πέντε αισθήσεων:
oΑντίληψη με την ακοή
oΑντίληψη με την αφή
oΑντίληψη με τη όσφρηση
oΑντίληψη με την όραση
oΑντίληψη με τη γεύση
– Άλλα παραδείγματα

Ορισμός
• Η δουλειά με τη βιογραφία είναι δουλειά με τη μνήμη.
• Οι άνθρωποι βυθίζονται στη μνήμη τους και μιλούν για τις
εμπειρίες τους κατά τη διάρκεια συζητήσεων, ασκήσεων ή
μέσω προσωπικών αντικειμένων.
– Εκφράζονται με τη βοήθεια φωτογραφιών, άλμπουμ με
ποιημάτα, κ.λπ.

13 M-Care: Δραστηριότητες κατά τον ελεύθερο χρόνο και την καθημερινή ζωή

13 M-Care: Δραστηριότητες κατά τον ελεύθερο χρόνο και την καθημερινή ζωή

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Plus de Karel Van Isacker

Plus de Karel Van Isacker (20)

Dernier

Dernier (10)

13 M-Care: Δραστηριότητες κατά τον ελεύθερο χρόνο και την καθημερινή ζωή