Public funds effectiveness in Polish entrepreneurship facilitation projcets

1. dr Paweł J. Dąbrowski
www.kreatywne-strategie.pl
Efektywność wydatkowania
środków unijnych,
czyli pytanie o rozwój
i dylemat pomagania..

2. Moje marzenie:
powtórzmy fenomen Cambridge

Trzydzieści lat temu Cambridge było:
− prowincjonalnym miastem (100 tys. dusz)
− Siedzibą dla (jedynie) 20 firm high-tech,
− jednym z najuboższych regionów Anglii

Obecnie:
− 380 tys. Mieszkańców, a 40 000 ludzi jest zatrudnionych w
1500 firmach high-tech,
− Siedziba 70 firm giełdowych
− Jest to jeden z najbogatszych regionów

3. Dylemat pomocy

Marginalizacja społeczna to zło
− czy możemy się godzić na biedę czy głód w Polsce?
Z chrześcijańskiego miłosierdzia, ze zwykłej ludzkiej
empatii… A nawet z „oświeconego egoizmu”?

Bieda jest udziałem bogatych społeczeństw
− Ogromna populacja więźniów w USA
− Problem Aborygenów w Australii..
− „dziedziczne bezrobocie” – UK, Australia

Pytanie więc „jak to robić dobrze”..

4. Doświadczenia – „na NIE”

Ćwierć wieku „pomocy dla głodującej Afryki”
(polegającej na dostawach zboża) szkodziło!
− Zniszczyło podstawy lokalnego rolnictwa i obrodziło

ogromną władzą lokalnych biurokratów
odpowiedzialnych za rozdawnictwo

Watahami łupieżców polujących na transporty

Dr Ernesto Sirolli, który spędził pięć lat na
dobroczynnych projektach dla Afryki mówi:
„nie znam ani jednego udanego projektu”

5. Polska bezzwrotne granty „na firmę”
1. Stymulują korupcję
− „okazja czyni złodzieja”
− usuwanie pokus jedyną skuteczną metodą
likwidacji korupcji - badania międzynarodowe
1. Niszczą kapitał społeczny
- podejrzenia – „koleś/krewniak dostał”
3. Powodują marnotrawstwo
4. Wymagają biurokracji po obu stronach
5. Generują koszty opóźnień (!!!)

6. Bezzwrotne granty c.d
6. „pieniądze „grantowe” zostają „zjedzone”
a te instrumentów zwrotnych „wracają”;
7. Niszczą naturalny rynek kapitałowy
- Ktoś pamięta budownictwo w PRL?
Dlaczego wracamy do tej tradycji?
8. Kreują fałszywe wzorce
− Darmocha!!!
− Jaki wzór do naśladowania?
9. Niszczenie wiary w siebie (10:1 lub 50:1)
10. Blokują rozwój konkurencji

7. Doświadczenia „na tak”

Więzienia – „powracający klient”
− Ktoś, kto je opuszcza trafia do tego samego
środowiska, bez pracy i wsparcia moralnego..
− Czego można oczekiwać?

Projekt „przełamać cykl”
− Zaczyna się na 3 miesiące przed opuszczeniem
więzienia (wizyta opiekuna)
− zapewnia wsparcie społeczne i pracę

Zredukowano poziom recydywy z 71% do 28%

8. Bez rąk, bez nóg,
ale z dumą i z sensem

MFPA – Mouth and Foot
Painting Artists

Niezwykły pomysł na
− rehabilitację,
− samodzielność inwalidów
− Przywracanie poczucia
godności

Jak działa? Po wypadku
przyjeżdża uśmiechnięty
facet na wózku i mówi
„co, roztkliwiamy się?”

9. Japukai

Ośrodek aborygeński,
atrakcja turystyczna

Tworzy miejsca pracy i
jest źródłem dumy
środowisk aborygeńskich

Inteligentnie
zaprojektowany, jest
dochodowy, ale..

Jest zarządzany przez
„białego” (więzi rodzinne
paraliżują zarządzanie)

10. Wspieranie przedsiębiorczości

„koncepcja „Enterprise Facilitation”
− Zapoczątkowana w Australii, skutecznie
realizowana w USA i Kanadzie, sprawdza się w
małych miastach
− Po pięciu latach od utworzenia przeżywalność firm
wynosi więcej niż 80%
− Średni koszt utworzenia jednego miejsca pracy to..
3,000 dolarów
− Średni koszt realizacji programu w pierwszym roku
to 75,000 dolarów

11. Enterprise Facilitation - jak działa?

Nie-dyrektywne wsparcie „facylitatora” +
lokalna grupa rozwoju (przedsiębiorcy)

W społeczności 10 000 mieszkańców
− pomiędzy 150 a 200 osób przyjedzie rozmawiać z
lokalnym pomocnikiem
− pomiędzy 25 a 35 osób założy własną firmę, lub
rozwinie istniejąca.
− Zostanie utworzonych 25 do 60 nowych miejsc
pracy, o obrotach 5 - 10 milionów dolarów

Klucz – pasja + zespół (trzy umiejętności)

12. Przedsiębiorczość
zmarginalizowanych

To nie tylko doby uczynek
to dobra inwestycja w
− Redukcję przestępczości
i przyszłych kosztów społecznych,

To działa
− Programy dla „Native Americans” „Black
Americans” zaowocowały dwukrotnie wyższym
wskaźnikiem przedsiębiorczości niż średnia

ale nie jest to łatwe
− Inspirować, a nie przekupywać

13. Lekcja ostrożności - „mikropożyczki”

miały być szansą na wyrwanie się z zaklętego
kręgu ubóstwa i zależności od lichwiarzy

po wielkim entuzjazmie (m.in. Nagroda Nobla),
ogromne dotacje rządu Szwecji okazało się, że
stały się siecią bankową o lichwiarskim
oprocentowaniu (30%), wielu klientów traciło
domy..

14. Wnioski – co działa
2 x Nie

Nie dla uzależniania

Nie dla wygody „opiekunów”
3 x Tak

Podmiotowe traktowania grup docelowych

Wyzwolenia potencjału kreatywnego i
twórczego

Staranne, niezależne monitorowanie

15. Prosta recepta na przedsiębiorczość
w grupach zmarginalizowanych
1. Znaleźć przykłady sukcesów z ich środowiska
- to przykłady podobnych osób inspirują
2. Jak? - Szukać i wspierać ludzi z pasją
3. Umożliwić dostęp do wiedzy (mentorzy)
4. Pomóc „przepracować” projekty
5. Finansowania – ale pożyczki/inwestycje,
a nie datki

16. A tymczasem.. „dla przedsiębiorczości”

Króluje rozdawnictwo
W ramach „rozwoju turystyki” finansowano
powstawanie hoteli.. Architekt zrobił fajny projekt,
dostał „kasę”, hotel „pofunkcjonował” 3 lata..
A teraz architekt ma najpiękniejszą willę w powiecie

Dotacje dajemy tam, gdzie „to fajnie wygląda”,
a nie tam, gdzie będzie pożytek
− Dotacje dla + samotnych matek, + ze wsi
− Szansa inżyniera w średnim wieku 1:300,
a szansa dla samotnej matki 1:3

17. Preferencje dla młodzieży

„dotacje dla młodych”, ale..
− W jakiej grupie wiekowej założycieli
A) jest najwięcej przedsiębiorstw hi-tech?
B) Firmy najszybciej padają?

Kto ma większe szanse przetrwania, sukcesu i
zatrudniania innych?

Absolwent, czy ktoś z doświadczeniem?

18. „grantoza” NGO’sów

Zabójstwo niezależnego działania
Dobry pomysł? zrobimy, jak będzie GRANT

Wszystko robimy „pod granty”
– czy ma to sens, czy nie

Nie ma innowacyjności – nie możemy inaczej,
bo już nie ma na nic pieniędzy, nie było
zaplanowane

19. Inkubatory, czyli kulą w płot

Wiemy już z badań, że
inkubatory –
generalnie(!) rzecz biorąc
wcale lub słabo działają

w programie
realizowanym na
Lubelszczyźnie przyjęto,
budynek inkubatora po
trzech latach przechodzi
na własność realizatora
programu

20. Fajnie wygląda, rezultaty – wątpliwe..

>> Pomysł platform startowych /../ może być
lekarstwem na wysokie bezrobocie regionów
wschodnich i zahamowanie odpływu z tych
terenów wykształconych absolwentów szkół
technicznych.

Idea jest bardzo prosta — osoby do 35. roku
życia, studenci ostatnich lat i absolwenci ze
swoim pomysłem zgłaszają się do..
(Puls biznesu)

21. 
- czy jest sens realizować kosztowne projekty,
w najlepszym nawet razie stawiają w
uprzywilejowanej pozycji kilkanaście firm?

- czy można mieć nadzieję, że rozliczne firmy i
fundacje, noszące w nazwach piękne słowa
„przedsiębiorczość” i „innowacje” będą
zainteresowane poszukiwaniem efektywnych
strategii, jeśli te nieefektywne dają możliwość
„ustawienia się” na długie lata?

22. Czy brak głosu głównych partii opozycyjnych,
dotyczących marnotrawienia grosza publicznego
jak i stwarzania okazji do uwłaszczania się na
społecznym majątku przez zaprzyjaźnione organizacje
wynika z niekompetencji (jak chcą optymiści),
czy też z chęci dorwania się samemu do takich
możliwości (jak chcą tego cynicy)?

23. Czy, kto, kiedy i jak
zabierze się porządnie
za analizę efektywności
wydawania Państwowych,
czyli naszych, społecznych pieniędzy?

24. Ku refleksji..

by zło zwyciężyło, wystarczy,
by dobrzy ludzie nic nie uczynili..