SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  1
Télécharger pour lire hors ligne
Conductuales 
• Alteraciones del sueño 
• Falta de apetito 
• Hiperactividad 
• Mayor necesidad de hacer las 
rutinas y/o conductas obsesivas 
• Conductas inapropiadas por 
incomprensión de la situación… 
Emocionales 
• Tristeza 
• Ansiedad 
• Inestabilidad emocional 
• Irritabilidad… 
Físicas 
• Hipersensibilidad al ruido 
• Malestar 
• Falta de energía 
• Alteraciones de peso 
• Estrés… 
Cognitivas 
• Búsqueda de la persona perdida 
• Pesadillas 
• Hablar de la persona como que 
estuviera viva 
• Confusión 
• Evocación continua hacia la persona 
fallecida (conversaciones…)… 
INTERVENCIÓN ANTE SITUACIONES DE DUELO EN LAS PERSONAS CON 
AUTISMO 
González, M.; Cabieces, J.; Ruiz, C.; Hortigüela,V.; Cuesta, J. L. 
www.autismoburgos.org 
“Los procesos de duelos son el conjunto de emociones, representaciones mentales y conductas vinculadas a la pérdida efectiva, la 
frustración o el dolor” J.L. Tizón (2004). Además de ser un proceso normal, natural y único (ya que cada persona experimenta de 
una manera determinada) por el que todos debemos pasar para resolverlo satisfactoriamente. 
Un proceso de duelo puede estar generado por: fallecimiento de persona cercana, separación de la familia, cambio de profesionales, 
pérdida de objetos de referencia, eliminación de determinadas actividades o cambios de rutinas significativas... 
Todas las personas con TEA, independientemente de su perfil cognitivo, sufren procesos de duelo que exteriorizan con distintas 
manifestaciones. 
REACCIONES POSIBLES 
Debido a las características de las personas con TEA: dificultad para 
comunicarse, para expresar sentimientos y emociones, pensamiento 
abstracto... nos encontramos con dificultades para detectar las 
posibles reacciones propias de la pérdida y para reconocer, etiquetar 
y expresar los sentimientos y estados de ánimo de estas personas. 
INTERVENCIÓN 
Es importante trabajar previamente las situaciones de duelo y por supuesto, una vez que han ocurrido, a través de estrategias que faciliten a la 
persona con TEA la comprensión y aceptación de esa pérdida. Recogemos las estrategias que desde Autismo Burgos trabajamos en los diferentes casos 
que hemos tenido de muerte de familiar muy cercano. 
No debemos presuponer que las personas con TEA no sufren o 
sienten la situaciones de duelo porque sus repuestas emocionales, o 
aparente ausencia de las mismas, no sean las “convencionales”. 
Desde nuestra experiencia en la Asociación Autismo Burgos, hemos 
comprobado que para detectar las reacciones de duelo en personas 
con TEA es muy importante la observación tanto de sus cambios 
conductuales, emocionales, físicos como cognitivos. 
Estrategias previas 
• Formación continua sobre la muerte: 
• Hablar sobre el ciclo vital explicando que éste puede cortarse por ciertas 
circunstancias como accidentes o enfermedades. 
•Aprovechar los momentos cotidianos no forzados. Ej : Muerte de una planta, 
mascota, objeto roto... 
• Enseñar cómo comportarse en los distintos rituales (hospitalización, tanatorio, 
cementerio…) 
•Trabajar sobre estados de ánimo y estados físicos. Ej. Material cara contento-triste- 
dolor 
•Consensuar entre la familia y los profesionales: 
• Manera de abordar el tema de la muerte y quién va a ser la persona elegida que 
va a dar la noticia. 
•Decidir las palabras con las que se va a tratar el tema de la muerte 
•Pactar el lugar y el momento que se le va a comunicar y si va a necesitar algún 
tipo de apoyo visual, gestual... 
• Respetar las creencias, estilos de vida y valores de la persona y la familia 
• Facilitar la comprensión de la pérdida: 
• Hablar con naturalidad y claridad de la muerte con un lenguaje concreto, 
sencillo y adaptado a la persona con TEA 
•Ver, leer, adaptar comics, cuentos, noticias... 
• Hablar de las posibles reacciones que pueden tener los demás.. 
•Pasar el cuestionario de elaboración propia para recabar toda la información 
sobre gustos, no gustos, actividades, rutinas que hace, con quién las realiza...con 
el objeto de dar mayor continuidad a sus costumbres familiares en el ámbito de 
nuestros servicios. 
Estrategias posteriores (en el momento 
del duelo y a/o medio plazo) 
• Facilitar la información 
• Seleccionar la persona apropiada y de referencia para darle la noticia eligiendo 
el momento y la situación. 
• Disponer de un espacio adecuado y seguro donde dar la noticia. 
• Ser empático al decirlo con palabras simples, directas y diciendo la verdad. 
• Utilizar los mismos términos acordados entre familias y profesionales. 
•Fomentar la expresión de sentimientos: 
•Acompañar a la persona con Tea al cementerio o al lugar donde se encuentra la 
persona fallecida para llevarle algún dibujo, flores, objeto... 
• Facilitar y respetar un espacio propio en el que pueda disponer de objetos de 
referencia: fotos, objetos… 
• Facilitar canales de comunicación para expresar sentimientos (fotos, dibujos, 
cuadernos...). 
• Elaborar un álbum de fotos personalizado. 
• Crear y asociar espacios propios para la relajación. 
• Disponibilidad de la persona de referencia en todo momento. 
• Facilitar la posibilidad de estar con la persona que considere. 
• Estar atentos a cualquier reacción o comportamiento. 
•Adaptar las actividades a los estados de ánimo o necesidades. 
• Minimizar los cambios en la vida de la persona: 
•No romper la rutina de la persona con TEA. 
• Disponer en el centro o vivienda de objetos de su hogar. 
• Mantener su hogar familiar como lugar donde poder acudir en momentos 
puntuales . 
• Mantener las actividades y cubrir las necesidades afectivas, materiales, de 
ocio... que realizaba con la persona fallecida.

Contenu connexe

Similaire à Proceso de duelo de Autismo Burgos

Afrontamiento oportuno ante el duelo por covid 19
Afrontamiento  oportuno ante el duelo por covid 19Afrontamiento  oportuno ante el duelo por covid 19
Afrontamiento oportuno ante el duelo por covid 19Pachy Rodriguez Fernandez
 
Afrontamiento oportuno ante el duelo por covid 19
Afrontamiento  oportuno ante el duelo por covid 19Afrontamiento  oportuno ante el duelo por covid 19
Afrontamiento oportuno ante el duelo por covid 19Pachy Rodriguez Fernandez
 
La familia y la muerte
La familia y la muerteLa familia y la muerte
La familia y la muerteSUA IMSS UMAM
 
PRESENTACION DEL DUELO EN LOS NIÑOS_NIÑAS EEFF.pptx
PRESENTACION DEL DUELO EN LOS NIÑOS_NIÑAS EEFF.pptxPRESENTACION DEL DUELO EN LOS NIÑOS_NIÑAS EEFF.pptx
PRESENTACION DEL DUELO EN LOS NIÑOS_NIÑAS EEFF.pptxPoletCita1
 
Atencion centrada en las personas en tanatologia y cuidados paliativos.pptx
Atencion centrada en las personas en  tanatologia y cuidados paliativos.pptxAtencion centrada en las personas en  tanatologia y cuidados paliativos.pptx
Atencion centrada en las personas en tanatologia y cuidados paliativos.pptxMauricioSnchez68
 
PPT Hablemos de duelo.pptx
PPT Hablemos de duelo.pptxPPT Hablemos de duelo.pptx
PPT Hablemos de duelo.pptxAlexBarreea
 
Presentación Gestión Emocional (CESC) 201022.pdf
Presentación Gestión Emocional (CESC) 201022.pdfPresentación Gestión Emocional (CESC) 201022.pdf
Presentación Gestión Emocional (CESC) 201022.pdfANTONIO678518
 
PPT Hablemos de duelo.pdf
PPT Hablemos de duelo.pdfPPT Hablemos de duelo.pdf
PPT Hablemos de duelo.pdfJeisela1
 
El afrontamiento del duelo en la infancia y - copia.pptx
El afrontamiento del duelo en la infancia y - copia.pptxEl afrontamiento del duelo en la infancia y - copia.pptx
El afrontamiento del duelo en la infancia y - copia.pptxIE.3095-PERU KAWACHI
 
Curso 2020 - Clase 05.pdf
Curso 2020 - Clase 05.pdfCurso 2020 - Clase 05.pdf
Curso 2020 - Clase 05.pdfAgusRoman2
 

Similaire à Proceso de duelo de Autismo Burgos (20)

oleud
oleudoleud
oleud
 
Afrontamiento oportuno ante el duelo por covid 19
Afrontamiento  oportuno ante el duelo por covid 19Afrontamiento  oportuno ante el duelo por covid 19
Afrontamiento oportuno ante el duelo por covid 19
 
Afrontamiento oportuno ante el duelo por covid 19
Afrontamiento  oportuno ante el duelo por covid 19Afrontamiento  oportuno ante el duelo por covid 19
Afrontamiento oportuno ante el duelo por covid 19
 
TANATOLOGIA.pdf
TANATOLOGIA.pdfTANATOLOGIA.pdf
TANATOLOGIA.pdf
 
La familia y la muerte
La familia y la muerteLa familia y la muerte
La familia y la muerte
 
PRESENTACION DEL DUELO EN LOS NIÑOS_NIÑAS EEFF.pptx
PRESENTACION DEL DUELO EN LOS NIÑOS_NIÑAS EEFF.pptxPRESENTACION DEL DUELO EN LOS NIÑOS_NIÑAS EEFF.pptx
PRESENTACION DEL DUELO EN LOS NIÑOS_NIÑAS EEFF.pptx
 
Desarrollo humano.
Desarrollo humano.Desarrollo humano.
Desarrollo humano.
 
Atencion centrada en las personas en tanatologia y cuidados paliativos.pptx
Atencion centrada en las personas en  tanatologia y cuidados paliativos.pptxAtencion centrada en las personas en  tanatologia y cuidados paliativos.pptx
Atencion centrada en las personas en tanatologia y cuidados paliativos.pptx
 
PPT Hablemos de duelo.pptx
PPT Hablemos de duelo.pptxPPT Hablemos de duelo.pptx
PPT Hablemos de duelo.pptx
 
Al Duelo
Al DueloAl Duelo
Al Duelo
 
Tanatología
TanatologíaTanatología
Tanatología
 
Intervención gerontotanatológica
Intervención gerontotanatológicaIntervención gerontotanatológica
Intervención gerontotanatológica
 
Presentación Gestión Emocional (CESC) 201022.pdf
Presentación Gestión Emocional (CESC) 201022.pdfPresentación Gestión Emocional (CESC) 201022.pdf
Presentación Gestión Emocional (CESC) 201022.pdf
 
PPT Hablemos de duelo.pdf
PPT Hablemos de duelo.pdfPPT Hablemos de duelo.pdf
PPT Hablemos de duelo.pdf
 
PPT Hablemos de duelo.pdf
PPT Hablemos de duelo.pdfPPT Hablemos de duelo.pdf
PPT Hablemos de duelo.pdf
 
El afrontamiento del duelo en la infancia y - copia.pptx
El afrontamiento del duelo en la infancia y - copia.pptxEl afrontamiento del duelo en la infancia y - copia.pptx
El afrontamiento del duelo en la infancia y - copia.pptx
 
Curso 2020 - Clase 05.pdf
Curso 2020 - Clase 05.pdfCurso 2020 - Clase 05.pdf
Curso 2020 - Clase 05.pdf
 
Manual sobre Duelo.pptx
Manual sobre Duelo.pptxManual sobre Duelo.pptx
Manual sobre Duelo.pptx
 
El duelo
El dueloEl duelo
El duelo
 
Acompañamiento a la familia ante la pérdida y el duelo.
Acompañamiento a la familia ante la pérdida y el duelo.Acompañamiento a la familia ante la pérdida y el duelo.
Acompañamiento a la familia ante la pérdida y el duelo.
 

Plus de Por Dereito

Comunicado do Día da Concienciación do Autismo. Diputación de Pontevedra
Comunicado do Día da Concienciación do Autismo. Diputación de PontevedraComunicado do Día da Concienciación do Autismo. Diputación de Pontevedra
Comunicado do Día da Concienciación do Autismo. Diputación de PontevedraPor Dereito
 
Presentacion my room. B&J Adaptaciones. III Xornadas de Por Dereito
Presentacion my room. B&J Adaptaciones. III Xornadas de Por DereitoPresentacion my room. B&J Adaptaciones. III Xornadas de Por Dereito
Presentacion my room. B&J Adaptaciones. III Xornadas de Por DereitoPor Dereito
 
Pictoaplicaciones con Gonzalo García en las III Xornadas de Por Dereito
Pictoaplicaciones con Gonzalo García en las III Xornadas de Por DereitoPictoaplicaciones con Gonzalo García en las III Xornadas de Por Dereito
Pictoaplicaciones con Gonzalo García en las III Xornadas de Por DereitoPor Dereito
 
III Xornadas Por Dereito. Nacho Huertos de Didactic Apps
III Xornadas Por Dereito. Nacho Huertos de Didactic AppsIII Xornadas Por Dereito. Nacho Huertos de Didactic Apps
III Xornadas Por Dereito. Nacho Huertos de Didactic AppsPor Dereito
 
III Xornadas Por Dereito.Fundacion orange oct2014.
III Xornadas Por Dereito.Fundacion orange oct2014.III Xornadas Por Dereito.Fundacion orange oct2014.
III Xornadas Por Dereito.Fundacion orange oct2014.Por Dereito
 
III Xornadas Por Dereito. Fausto García, Asociación Bata
III Xornadas Por Dereito. Fausto García, Asociación BataIII Xornadas Por Dereito. Fausto García, Asociación Bata
III Xornadas Por Dereito. Fausto García, Asociación BataPor Dereito
 
Transition. Autism Speaks
Transition. Autism SpeaksTransition. Autism Speaks
Transition. Autism SpeaksPor Dereito
 
Qué divertido es el recreo. Autismo Burgos
Qué divertido es el recreo.  Autismo BurgosQué divertido es el recreo.  Autismo Burgos
Qué divertido es el recreo. Autismo BurgosPor Dereito
 
Programa de desarrollo afectivo y sexual. Autismo Burgos
Programa de desarrollo afectivo y sexual.  Autismo BurgosPrograma de desarrollo afectivo y sexual.  Autismo Burgos
Programa de desarrollo afectivo y sexual. Autismo BurgosPor Dereito
 
Guia para abuelos autism speak
Guia para abuelos autism speakGuia para abuelos autism speak
Guia para abuelos autism speakPor Dereito
 
Estrés y familias de personas con autismo
Estrés y familias de personas con autismo Estrés y familias de personas con autismo
Estrés y familias de personas con autismo Por Dereito
 
Cómo podemos jugar juntos. Autismo burgos
Cómo podemos jugar juntos.  Autismo burgosCómo podemos jugar juntos.  Autismo burgos
Cómo podemos jugar juntos. Autismo burgosPor Dereito
 
Javier Arnáiz. CEE El Alba. Autismo Burgos
Javier Arnáiz. CEE El Alba. Autismo BurgosJavier Arnáiz. CEE El Alba. Autismo Burgos
Javier Arnáiz. CEE El Alba. Autismo BurgosPor Dereito
 
Tríptico III Xornadas Po Dereito
Tríptico III Xornadas Po DereitoTríptico III Xornadas Po Dereito
Tríptico III Xornadas Po DereitoPor Dereito
 
Cartel III Xornadas Por Dereito
Cartel III Xornadas Por DereitoCartel III Xornadas Por Dereito
Cartel III Xornadas Por DereitoPor Dereito
 
Tríptico que é e que fai por dereito
Tríptico que é e que fai por dereitoTríptico que é e que fai por dereito
Tríptico que é e que fai por dereitoPor Dereito
 
María Vela y Eva García Ardións. Jornadas Por Dereito 2013
María Vela y Eva García Ardións. Jornadas Por Dereito 2013María Vela y Eva García Ardións. Jornadas Por Dereito 2013
María Vela y Eva García Ardións. Jornadas Por Dereito 2013Por Dereito
 
Marlene Horna.UAM de BATA. Jornadas Por Dereito 2013
Marlene Horna.UAM de BATA. Jornadas Por Dereito 2013Marlene Horna.UAM de BATA. Jornadas Por Dereito 2013
Marlene Horna.UAM de BATA. Jornadas Por Dereito 2013Por Dereito
 
Juana Mª Hernández. Jornadas Por Dereito 2013
Juana Mª Hernández. Jornadas Por Dereito 2013Juana Mª Hernández. Jornadas Por Dereito 2013
Juana Mª Hernández. Jornadas Por Dereito 2013Por Dereito
 
Nereida Canosa, Betania Groba y Laura Nieto.Terapia ocupacional. Jornadas Por...
Nereida Canosa, Betania Groba y Laura Nieto.Terapia ocupacional. Jornadas Por...Nereida Canosa, Betania Groba y Laura Nieto.Terapia ocupacional. Jornadas Por...
Nereida Canosa, Betania Groba y Laura Nieto.Terapia ocupacional. Jornadas Por...Por Dereito
 

Plus de Por Dereito (20)

Comunicado do Día da Concienciación do Autismo. Diputación de Pontevedra
Comunicado do Día da Concienciación do Autismo. Diputación de PontevedraComunicado do Día da Concienciación do Autismo. Diputación de Pontevedra
Comunicado do Día da Concienciación do Autismo. Diputación de Pontevedra
 
Presentacion my room. B&J Adaptaciones. III Xornadas de Por Dereito
Presentacion my room. B&J Adaptaciones. III Xornadas de Por DereitoPresentacion my room. B&J Adaptaciones. III Xornadas de Por Dereito
Presentacion my room. B&J Adaptaciones. III Xornadas de Por Dereito
 
Pictoaplicaciones con Gonzalo García en las III Xornadas de Por Dereito
Pictoaplicaciones con Gonzalo García en las III Xornadas de Por DereitoPictoaplicaciones con Gonzalo García en las III Xornadas de Por Dereito
Pictoaplicaciones con Gonzalo García en las III Xornadas de Por Dereito
 
III Xornadas Por Dereito. Nacho Huertos de Didactic Apps
III Xornadas Por Dereito. Nacho Huertos de Didactic AppsIII Xornadas Por Dereito. Nacho Huertos de Didactic Apps
III Xornadas Por Dereito. Nacho Huertos de Didactic Apps
 
III Xornadas Por Dereito.Fundacion orange oct2014.
III Xornadas Por Dereito.Fundacion orange oct2014.III Xornadas Por Dereito.Fundacion orange oct2014.
III Xornadas Por Dereito.Fundacion orange oct2014.
 
III Xornadas Por Dereito. Fausto García, Asociación Bata
III Xornadas Por Dereito. Fausto García, Asociación BataIII Xornadas Por Dereito. Fausto García, Asociación Bata
III Xornadas Por Dereito. Fausto García, Asociación Bata
 
Transition. Autism Speaks
Transition. Autism SpeaksTransition. Autism Speaks
Transition. Autism Speaks
 
Qué divertido es el recreo. Autismo Burgos
Qué divertido es el recreo.  Autismo BurgosQué divertido es el recreo.  Autismo Burgos
Qué divertido es el recreo. Autismo Burgos
 
Programa de desarrollo afectivo y sexual. Autismo Burgos
Programa de desarrollo afectivo y sexual.  Autismo BurgosPrograma de desarrollo afectivo y sexual.  Autismo Burgos
Programa de desarrollo afectivo y sexual. Autismo Burgos
 
Guia para abuelos autism speak
Guia para abuelos autism speakGuia para abuelos autism speak
Guia para abuelos autism speak
 
Estrés y familias de personas con autismo
Estrés y familias de personas con autismo Estrés y familias de personas con autismo
Estrés y familias de personas con autismo
 
Cómo podemos jugar juntos. Autismo burgos
Cómo podemos jugar juntos.  Autismo burgosCómo podemos jugar juntos.  Autismo burgos
Cómo podemos jugar juntos. Autismo burgos
 
Javier Arnáiz. CEE El Alba. Autismo Burgos
Javier Arnáiz. CEE El Alba. Autismo BurgosJavier Arnáiz. CEE El Alba. Autismo Burgos
Javier Arnáiz. CEE El Alba. Autismo Burgos
 
Tríptico III Xornadas Po Dereito
Tríptico III Xornadas Po DereitoTríptico III Xornadas Po Dereito
Tríptico III Xornadas Po Dereito
 
Cartel III Xornadas Por Dereito
Cartel III Xornadas Por DereitoCartel III Xornadas Por Dereito
Cartel III Xornadas Por Dereito
 
Tríptico que é e que fai por dereito
Tríptico que é e que fai por dereitoTríptico que é e que fai por dereito
Tríptico que é e que fai por dereito
 
María Vela y Eva García Ardións. Jornadas Por Dereito 2013
María Vela y Eva García Ardións. Jornadas Por Dereito 2013María Vela y Eva García Ardións. Jornadas Por Dereito 2013
María Vela y Eva García Ardións. Jornadas Por Dereito 2013
 
Marlene Horna.UAM de BATA. Jornadas Por Dereito 2013
Marlene Horna.UAM de BATA. Jornadas Por Dereito 2013Marlene Horna.UAM de BATA. Jornadas Por Dereito 2013
Marlene Horna.UAM de BATA. Jornadas Por Dereito 2013
 
Juana Mª Hernández. Jornadas Por Dereito 2013
Juana Mª Hernández. Jornadas Por Dereito 2013Juana Mª Hernández. Jornadas Por Dereito 2013
Juana Mª Hernández. Jornadas Por Dereito 2013
 
Nereida Canosa, Betania Groba y Laura Nieto.Terapia ocupacional. Jornadas Por...
Nereida Canosa, Betania Groba y Laura Nieto.Terapia ocupacional. Jornadas Por...Nereida Canosa, Betania Groba y Laura Nieto.Terapia ocupacional. Jornadas Por...
Nereida Canosa, Betania Groba y Laura Nieto.Terapia ocupacional. Jornadas Por...
 

Dernier

Proyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdf
Proyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdfProyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdf
Proyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdfpatriciaines1993
 
PINTURA DEL RENACIMIENTO EN ESPAÑA (SIGLO XVI).ppt
PINTURA DEL RENACIMIENTO EN ESPAÑA (SIGLO XVI).pptPINTURA DEL RENACIMIENTO EN ESPAÑA (SIGLO XVI).ppt
PINTURA DEL RENACIMIENTO EN ESPAÑA (SIGLO XVI).pptAlberto Rubio
 
Linea del tiempo - Filosofos Cristianos.docx
Linea del tiempo - Filosofos Cristianos.docxLinea del tiempo - Filosofos Cristianos.docx
Linea del tiempo - Filosofos Cristianos.docxEnriqueLineros1
 
Biografía de Charles Coulomb física .pdf
Biografía de Charles Coulomb física .pdfBiografía de Charles Coulomb física .pdf
Biografía de Charles Coulomb física .pdfGruberACaraballo
 
prostitución en España: una mirada integral!
prostitución en España: una mirada integral!prostitución en España: una mirada integral!
prostitución en España: una mirada integral!CatalinaAlfaroChryso
 
ACRÓNIMO DE PARÍS PARA SU OLIMPIADA 2024. Por JAVIER SOLIS NOYOLA
ACRÓNIMO DE PARÍS PARA SU OLIMPIADA 2024. Por JAVIER SOLIS NOYOLAACRÓNIMO DE PARÍS PARA SU OLIMPIADA 2024. Por JAVIER SOLIS NOYOLA
ACRÓNIMO DE PARÍS PARA SU OLIMPIADA 2024. Por JAVIER SOLIS NOYOLAJAVIER SOLIS NOYOLA
 
SISTEMA RESPIRATORIO PARA NIÑOS PRIMARIA
SISTEMA RESPIRATORIO PARA NIÑOS PRIMARIASISTEMA RESPIRATORIO PARA NIÑOS PRIMARIA
SISTEMA RESPIRATORIO PARA NIÑOS PRIMARIAFabiolaGarcia751855
 
La Sostenibilidad Corporativa. Administración Ambiental
La Sostenibilidad Corporativa. Administración AmbientalLa Sostenibilidad Corporativa. Administración Ambiental
La Sostenibilidad Corporativa. Administración AmbientalJonathanCovena1
 
ACERTIJO LA RUTA DEL MARATÓN OLÍMPICO DEL NÚMERO PI EN PARÍS. Por JAVIER SOL...
ACERTIJO LA RUTA DEL MARATÓN OLÍMPICO DEL NÚMERO PI EN  PARÍS. Por JAVIER SOL...ACERTIJO LA RUTA DEL MARATÓN OLÍMPICO DEL NÚMERO PI EN  PARÍS. Por JAVIER SOL...
ACERTIJO LA RUTA DEL MARATÓN OLÍMPICO DEL NÚMERO PI EN PARÍS. Por JAVIER SOL...JAVIER SOLIS NOYOLA
 
SESION DE PERSONAL SOCIAL. La convivencia en familia 22-04-24 -.doc
SESION DE PERSONAL SOCIAL.  La convivencia en familia 22-04-24  -.docSESION DE PERSONAL SOCIAL.  La convivencia en familia 22-04-24  -.doc
SESION DE PERSONAL SOCIAL. La convivencia en familia 22-04-24 -.docRodneyFrankCUADROSMI
 
RESOLUCIÓN VICEMINISTERIAL 00048 - 2024 EVALUACION
RESOLUCIÓN VICEMINISTERIAL 00048 - 2024 EVALUACIONRESOLUCIÓN VICEMINISTERIAL 00048 - 2024 EVALUACION
RESOLUCIÓN VICEMINISTERIAL 00048 - 2024 EVALUACIONamelia poma
 
TIENDAS MASS MINIMARKET ESTUDIO DE MERCADO
TIENDAS MASS MINIMARKET ESTUDIO DE MERCADOTIENDAS MASS MINIMARKET ESTUDIO DE MERCADO
TIENDAS MASS MINIMARKET ESTUDIO DE MERCADOPsicoterapia Holística
 
LA LITERATURA DEL BARROCO 2023-2024pptx.pptx
LA LITERATURA DEL BARROCO 2023-2024pptx.pptxLA LITERATURA DEL BARROCO 2023-2024pptx.pptx
LA LITERATURA DEL BARROCO 2023-2024pptx.pptxlclcarmen
 
Posición astronómica y geográfica de Europa.pptx
Posición astronómica y geográfica de Europa.pptxPosición astronómica y geográfica de Europa.pptx
Posición astronómica y geográfica de Europa.pptxBeatrizQuijano2
 
Concepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptx
Concepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptxConcepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptx
Concepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptxFernando Solis
 

Dernier (20)

Proyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdf
Proyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdfProyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdf
Proyecto de aprendizaje dia de la madre MINT.pdf
 
Interpretación de cortes geológicos 2024
Interpretación de cortes geológicos 2024Interpretación de cortes geológicos 2024
Interpretación de cortes geológicos 2024
 
PINTURA DEL RENACIMIENTO EN ESPAÑA (SIGLO XVI).ppt
PINTURA DEL RENACIMIENTO EN ESPAÑA (SIGLO XVI).pptPINTURA DEL RENACIMIENTO EN ESPAÑA (SIGLO XVI).ppt
PINTURA DEL RENACIMIENTO EN ESPAÑA (SIGLO XVI).ppt
 
Los dos testigos. Testifican de la Verdad
Los dos testigos. Testifican de la VerdadLos dos testigos. Testifican de la Verdad
Los dos testigos. Testifican de la Verdad
 
Linea del tiempo - Filosofos Cristianos.docx
Linea del tiempo - Filosofos Cristianos.docxLinea del tiempo - Filosofos Cristianos.docx
Linea del tiempo - Filosofos Cristianos.docx
 
Tema 11. Dinámica de la hidrosfera 2024
Tema 11.  Dinámica de la hidrosfera 2024Tema 11.  Dinámica de la hidrosfera 2024
Tema 11. Dinámica de la hidrosfera 2024
 
Biografía de Charles Coulomb física .pdf
Biografía de Charles Coulomb física .pdfBiografía de Charles Coulomb física .pdf
Biografía de Charles Coulomb física .pdf
 
prostitución en España: una mirada integral!
prostitución en España: una mirada integral!prostitución en España: una mirada integral!
prostitución en España: una mirada integral!
 
ACRÓNIMO DE PARÍS PARA SU OLIMPIADA 2024. Por JAVIER SOLIS NOYOLA
ACRÓNIMO DE PARÍS PARA SU OLIMPIADA 2024. Por JAVIER SOLIS NOYOLAACRÓNIMO DE PARÍS PARA SU OLIMPIADA 2024. Por JAVIER SOLIS NOYOLA
ACRÓNIMO DE PARÍS PARA SU OLIMPIADA 2024. Por JAVIER SOLIS NOYOLA
 
SISTEMA RESPIRATORIO PARA NIÑOS PRIMARIA
SISTEMA RESPIRATORIO PARA NIÑOS PRIMARIASISTEMA RESPIRATORIO PARA NIÑOS PRIMARIA
SISTEMA RESPIRATORIO PARA NIÑOS PRIMARIA
 
La Sostenibilidad Corporativa. Administración Ambiental
La Sostenibilidad Corporativa. Administración AmbientalLa Sostenibilidad Corporativa. Administración Ambiental
La Sostenibilidad Corporativa. Administración Ambiental
 
ACERTIJO LA RUTA DEL MARATÓN OLÍMPICO DEL NÚMERO PI EN PARÍS. Por JAVIER SOL...
ACERTIJO LA RUTA DEL MARATÓN OLÍMPICO DEL NÚMERO PI EN  PARÍS. Por JAVIER SOL...ACERTIJO LA RUTA DEL MARATÓN OLÍMPICO DEL NÚMERO PI EN  PARÍS. Por JAVIER SOL...
ACERTIJO LA RUTA DEL MARATÓN OLÍMPICO DEL NÚMERO PI EN PARÍS. Por JAVIER SOL...
 
Novena de Pentecostés con textos de san Juan Eudes
Novena de Pentecostés con textos de san Juan EudesNovena de Pentecostés con textos de san Juan Eudes
Novena de Pentecostés con textos de san Juan Eudes
 
SESION DE PERSONAL SOCIAL. La convivencia en familia 22-04-24 -.doc
SESION DE PERSONAL SOCIAL.  La convivencia en familia 22-04-24  -.docSESION DE PERSONAL SOCIAL.  La convivencia en familia 22-04-24  -.doc
SESION DE PERSONAL SOCIAL. La convivencia en familia 22-04-24 -.doc
 
RESOLUCIÓN VICEMINISTERIAL 00048 - 2024 EVALUACION
RESOLUCIÓN VICEMINISTERIAL 00048 - 2024 EVALUACIONRESOLUCIÓN VICEMINISTERIAL 00048 - 2024 EVALUACION
RESOLUCIÓN VICEMINISTERIAL 00048 - 2024 EVALUACION
 
Sesión de clase APC: Los dos testigos.pdf
Sesión de clase APC: Los dos testigos.pdfSesión de clase APC: Los dos testigos.pdf
Sesión de clase APC: Los dos testigos.pdf
 
TIENDAS MASS MINIMARKET ESTUDIO DE MERCADO
TIENDAS MASS MINIMARKET ESTUDIO DE MERCADOTIENDAS MASS MINIMARKET ESTUDIO DE MERCADO
TIENDAS MASS MINIMARKET ESTUDIO DE MERCADO
 
LA LITERATURA DEL BARROCO 2023-2024pptx.pptx
LA LITERATURA DEL BARROCO 2023-2024pptx.pptxLA LITERATURA DEL BARROCO 2023-2024pptx.pptx
LA LITERATURA DEL BARROCO 2023-2024pptx.pptx
 
Posición astronómica y geográfica de Europa.pptx
Posición astronómica y geográfica de Europa.pptxPosición astronómica y geográfica de Europa.pptx
Posición astronómica y geográfica de Europa.pptx
 
Concepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptx
Concepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptxConcepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptx
Concepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptx
 

Proceso de duelo de Autismo Burgos

  • 1. Conductuales • Alteraciones del sueño • Falta de apetito • Hiperactividad • Mayor necesidad de hacer las rutinas y/o conductas obsesivas • Conductas inapropiadas por incomprensión de la situación… Emocionales • Tristeza • Ansiedad • Inestabilidad emocional • Irritabilidad… Físicas • Hipersensibilidad al ruido • Malestar • Falta de energía • Alteraciones de peso • Estrés… Cognitivas • Búsqueda de la persona perdida • Pesadillas • Hablar de la persona como que estuviera viva • Confusión • Evocación continua hacia la persona fallecida (conversaciones…)… INTERVENCIÓN ANTE SITUACIONES DE DUELO EN LAS PERSONAS CON AUTISMO González, M.; Cabieces, J.; Ruiz, C.; Hortigüela,V.; Cuesta, J. L. www.autismoburgos.org “Los procesos de duelos son el conjunto de emociones, representaciones mentales y conductas vinculadas a la pérdida efectiva, la frustración o el dolor” J.L. Tizón (2004). Además de ser un proceso normal, natural y único (ya que cada persona experimenta de una manera determinada) por el que todos debemos pasar para resolverlo satisfactoriamente. Un proceso de duelo puede estar generado por: fallecimiento de persona cercana, separación de la familia, cambio de profesionales, pérdida de objetos de referencia, eliminación de determinadas actividades o cambios de rutinas significativas... Todas las personas con TEA, independientemente de su perfil cognitivo, sufren procesos de duelo que exteriorizan con distintas manifestaciones. REACCIONES POSIBLES Debido a las características de las personas con TEA: dificultad para comunicarse, para expresar sentimientos y emociones, pensamiento abstracto... nos encontramos con dificultades para detectar las posibles reacciones propias de la pérdida y para reconocer, etiquetar y expresar los sentimientos y estados de ánimo de estas personas. INTERVENCIÓN Es importante trabajar previamente las situaciones de duelo y por supuesto, una vez que han ocurrido, a través de estrategias que faciliten a la persona con TEA la comprensión y aceptación de esa pérdida. Recogemos las estrategias que desde Autismo Burgos trabajamos en los diferentes casos que hemos tenido de muerte de familiar muy cercano. No debemos presuponer que las personas con TEA no sufren o sienten la situaciones de duelo porque sus repuestas emocionales, o aparente ausencia de las mismas, no sean las “convencionales”. Desde nuestra experiencia en la Asociación Autismo Burgos, hemos comprobado que para detectar las reacciones de duelo en personas con TEA es muy importante la observación tanto de sus cambios conductuales, emocionales, físicos como cognitivos. Estrategias previas • Formación continua sobre la muerte: • Hablar sobre el ciclo vital explicando que éste puede cortarse por ciertas circunstancias como accidentes o enfermedades. •Aprovechar los momentos cotidianos no forzados. Ej : Muerte de una planta, mascota, objeto roto... • Enseñar cómo comportarse en los distintos rituales (hospitalización, tanatorio, cementerio…) •Trabajar sobre estados de ánimo y estados físicos. Ej. Material cara contento-triste- dolor •Consensuar entre la familia y los profesionales: • Manera de abordar el tema de la muerte y quién va a ser la persona elegida que va a dar la noticia. •Decidir las palabras con las que se va a tratar el tema de la muerte •Pactar el lugar y el momento que se le va a comunicar y si va a necesitar algún tipo de apoyo visual, gestual... • Respetar las creencias, estilos de vida y valores de la persona y la familia • Facilitar la comprensión de la pérdida: • Hablar con naturalidad y claridad de la muerte con un lenguaje concreto, sencillo y adaptado a la persona con TEA •Ver, leer, adaptar comics, cuentos, noticias... • Hablar de las posibles reacciones que pueden tener los demás.. •Pasar el cuestionario de elaboración propia para recabar toda la información sobre gustos, no gustos, actividades, rutinas que hace, con quién las realiza...con el objeto de dar mayor continuidad a sus costumbres familiares en el ámbito de nuestros servicios. Estrategias posteriores (en el momento del duelo y a/o medio plazo) • Facilitar la información • Seleccionar la persona apropiada y de referencia para darle la noticia eligiendo el momento y la situación. • Disponer de un espacio adecuado y seguro donde dar la noticia. • Ser empático al decirlo con palabras simples, directas y diciendo la verdad. • Utilizar los mismos términos acordados entre familias y profesionales. •Fomentar la expresión de sentimientos: •Acompañar a la persona con Tea al cementerio o al lugar donde se encuentra la persona fallecida para llevarle algún dibujo, flores, objeto... • Facilitar y respetar un espacio propio en el que pueda disponer de objetos de referencia: fotos, objetos… • Facilitar canales de comunicación para expresar sentimientos (fotos, dibujos, cuadernos...). • Elaborar un álbum de fotos personalizado. • Crear y asociar espacios propios para la relajación. • Disponibilidad de la persona de referencia en todo momento. • Facilitar la posibilidad de estar con la persona que considere. • Estar atentos a cualquier reacción o comportamiento. •Adaptar las actividades a los estados de ánimo o necesidades. • Minimizar los cambios en la vida de la persona: •No romper la rutina de la persona con TEA. • Disponer en el centro o vivienda de objetos de su hogar. • Mantener su hogar familiar como lugar donde poder acudir en momentos puntuales . • Mantener las actividades y cubrir las necesidades afectivas, materiales, de ocio... que realizaba con la persona fallecida.