1. การพัฒ นารูป แบบการจัด การ
ความรู้เ พือ เพิ่ม สมรรถนะการ
่
ปฏิบ ัต ิง านของข้า ราชการ
สำา นัก งานปลัด กระทรวง
ดร.ปรัชญนันท์ นิล
ศึก ษาธิข าร
สุ ก
prachyaunn@kmitnb.ac.th
http://www.prachyanun.com
25-29 มิถ ุน ายน 2550
โรงแรมไอแลนด์ว ิว
พัท ยา

2. ต ่า
ว า ม การจัดการความรู้
อ งค
ัง ข พลวัต ของปัญ ญาปฏ
ล
า พ ้อ ม
ภ ด ล ใช้ ดูด
ภายใ
น
ส ว ภาย
นอก
แ
สร้า ง ปฏิบ ัต ิ ผลงาน
คน
บัน ทึก แลกเปลี่ย น
องค์ก
ปฏิบ ัต ด ้ว ยความรู้
ิ ร

3. การจัด การความรู้เ ป็น
ทัก ษะ
ไม่ใ ช่ค วามรูเ ชิง ทฤษฎี
้
ไม่ท ำา ไม่ร ู้
ฟัง การบรรยาย ทำา ไม่
เป็น

4. ความรู้ 2 ยุค
ยุค ที่ ๑ ยุค ที่ ๒
โดยนัก โดยผู้ป ฏิบ ัต ิ
วิช าการ เน้น
เน้น เหตุผ ล ประสบการ
พิส ูจ น์ไ ด้ ณ์ต รง
เป็น ค.
วิท ยาศาสตร์

5. KM
ความรู้
การจัด การ
ความรู้
งาน ค
น

6. การจัดการความรูคือ
้
กระบวนการนำา ทุน ปัญ ญา
ไปสร้า ง มูล ค่า & คุณ ค่า
และเพิ่ม พูน ทุน ปัญ ญา
วงจรไม่ร ู้จ บ วงจรยกระดับ
เกลีย วความรู้
การใช้ง าน & ความรู้ เป็น

7. การจัดการ
ความรู้
เน้น ความรู้ย ุค ที่ 2
ใช้ ค. ทั้ง สองยุค ให้เ กิด พลัง
ทวีค ูณ (synergy)
เน้น ผู้ป ฏิบ ัต ิ ในองค์ก ร
เกลีย วความ
K Spiral
- แนวหน้า K Practioner
- ระดับ กลาง K Engineer

8. คงที่ พลวั
ต
ดสินใ
•ตั จ
ปฏิ การ
บัติ • ดำาเนิ
นการ
•ทำานาย
ความรู้
• ความหมาย
า
เพิมคุ า/ มูลค่
•แบบแผน
สารสนเทศ
่ ณค่
• บริบท
•ไ ด้
ม่ไ กรอง
ข้
อมูล • ข้
อสังเกต
เครืองจั
่ กร มนุ
ษย์

9. ความรู้ 4 ระดับ
K-What K-Why
K-How Care-Why
K-Who, K-When, K-
Where

10. การจัดการความรู้คอ
ื
การนำา ความรู้ม าใช้ป ระโยชน์
โดย capture, create, distill, share, use K
K = K What, K How, K Who, K When,
K Why
Evolving, Leveraging Process

11. การจัดการความรูคือ (2)
้
เครื่อ งมือ ในการพัฒ นางาน &
คน
เครื่อ งมือ ทำา สิง ทีไ ม่ค าดคิด ว่า
่ ่
จะทำา ได้
เครื่อ งมือ ใช้ ค วามรูข องทัง โลก
้ ้
เครื่อ งมือ ดึง ศัก ยภาพของคน &

12. เป้าหมาย 4 ประการของ
KM
ให้ค นหลากหลายทัก ษะ หลากหลาย
วิธ ค ด ทำา งานร่ว มกัน อย่า งสร้า งสรรค์
ี ิ
ร่ว มกัน พัฒ นาวิธ ท ำา งานในรูป แบบ
ี
ใหม่ ๆ
เน้น ค. ฝัง ลึก &
ทดลอง & เรีย นรู้
โยงอยู่ก ับ งาน
นำา เข้า K-how จากภายนอก อย่า ง
เหมาะสม

13. ความรู้ ๒ ประเภท
ค. ฝัง ลึก ค. ชัด แจ้ง
Tacit K Explicit/Codifi
ed K
อยูใ นสมองคน
่
เชื่อ มโยงกับ อยูใ นตำา รา
่
เอกสาร
ประสบการณ์
วารสาร คู่ม ือ
ความเชื่อ ค่า คำา อธิบ าย วีซ ีด ี
นิย ม ไม่ คอมพิว เตอร์

14. ความรูประเภทที่ ๓
้
Embedded K
ฝัง อยู่ใ นวิธ ีป ฏิบ ัต ิง าน
วัฒ นธรรม ข้อ ตกลง กฎ
กติก า คู่ม ือ แผนงานของ
องค์ก ร

15. กฎ 3 ข้อ ของ จค.
สมัค รใจ ไม่ใ ช่ก ะ
 1.
เกณฑ์
2. “การรู้” เกิด เมือ่
ต้อ งการใช้
3. “รู้” มากกว่า ทีเ ขีย นได้
่
พูด ได้

16. KM ส่วนใหญ่ ไป“ผิด
ทาง” ???
อย่า ลืม ว่า ให้ค วามสำา คัญ
ต้อ ง “สมดุล ” กับ “2P”
People & Processes
ให้ค วามสำา คัญ กับ “2T”
Tool & Technology
ool

17. SECI Model (Nonaka and Kondo,1998)

18. SECI Model
 Socialization เป็น กระบวนการ
เปลีย นแปลงความรู้ T
่ acit ผ่า นการแบ่ง ปัน
ประสบการณ์ ซึ่ง ได้จ ากการ สัง เกต ลอก
เลีย นแบบ หรือ การลงมือ ปฏิบ ัต ิ
E xternalization เป็น กระบวนการที่
ความรู้ T acit ถูก ทำา ให้ช ัด เจน โดยการ
เปรีย บเทีย บใช้ต ว อย่า ง หรือ ตัง
ั ้
สมมุต ิฐ านจนความรู้ T acit เปลี่ย นแปลง
เป็น ความรู้ E xplicit
 Combination เป็น กระบวนการที่ค วามรู้
Explicit ถูก ทำา ให้เ ป็น ระบบจนกลายเป็น
ความรู้ ซึ่ง จะถูก จัด เป็น หมวดหมู่ข อง

19. เท โ เข้คนแ ตถุ
คน า ละวั KC aio
re t n
โลยี เชื่ โ งกั ประสบกา ตรง
อม ย บลู ค้
กา
รณ์
C me iv a v na e
o ptit e d a t g
ผ ต นำา
ลิ
สื่
อ
ภั ฑ์
ณ TC S
A IT T C A IT ออก
ไป
บริ
การ สร้ ง
า I E มา
วิ แ
ธี ก้ คุ EXPLIC C
ณ IT EXPLIC IT เป็
น
ปั หา ค่
ญ า ระเหย า
ง่ ย ภา า
ษ
I C T
ลู ค้
กา U wrdSp l
p a ira

20. TUNA Model
TUNA Model (Thai –UNAids Model)
เป็น การมองประเด็น ของการจัด การความรู้
อย่า งง่า ย ๆ โดยแบ่ง ได้เ ป็น 3 ส่ว นใหญ่ ๆ
คือ
1) Knowledge Vision (KV) เป็น ส่ว นทีต ้อ ง ่
ตอบให้ไ ด้ว า ทำา การจัด การความรู้ไ ปเพือ
่ ่
อะไร
2) Knowledge Sharing (KS) เป็น ส่ว นที่
สำา คัญ มากเพราะทำา ให้เ กิด การแลกเปลี่ย น
เรีย นรู้ผ ่า นเวทีจ ริง และเวทีเ สมือ นเช่น ผ่า น
เครือ ข่า ย Internet

21. แนวทางหนึง ที่จ ะช่ว ยให้
่ ส่ว นกลางลำา ตัว ส่ว นที่เ ป็น “หัว ใจ ”
“ไม่Model “ปลาทู” Knowledge
KM ไ ปผิด ทาง ” ให้ค วามสำา คัญ กับ การแลกเปลี่ย นเรีย
ช่ว ยเหลือ เกื้อ กูล ซึ่ง กัน และกัน
Sharing
nowledge Vision (KV)
nowledge Sharing (KS) (Share & Learn)
nowledge Assets (KA)
KV KS KA
Knowledge
Knowledge
Assets
Vision
ส่ว นหัว ส่ว นตา ส่ว นหาง สร้า งคลัง ความรู้
มองว่า กำา ลัง จะไปทางไหน ่อ มโยงเครือ ข่า ย ประยุก ต์ใ ช้ ICT
เชื
้อ งตอบได้ว ่า “ทำา KM ไปเพื่อ อะไร ” หาง ” สร้า งพลัง จาก CoPs
“สะบัด

22. าก KV สู่ KS ส่ว นกลางลำา ตัว ส่ว นที่เ ป็น “หัว ใจ ”
ให้ค วามสำา คัญ กับ การแลกเปลี่ย นเรีย
Knowledge
Sharing ยเหลือ เกื้อ กูล ซึ่ง กัน และกัน
ช่ว (KS)
(Share & Learn)
Knowledge
Vision (KV)
ส่ว นหัว ส่ว นตา
มองว่า กำา ลัง จะไปทางไหน
องตอบได้ว ่า “ทำา KM ไปเพื่อ อะไร ”

23. จัด การความรู้ การจัด การความ
Care & Share / Give & Grow
Share & Shine
Learn - Care - Share - Shine

24. าก KS สู่ KA ส่ว นกลางลำา ตัว ส่ว นที่เ ป็น “หัว ใจ ”
ให้ค วามสำา คัญ กับ การแลกเปลี่ย นเรีย
Knowledge
Sharing ยเหลือ เกื้อ กูล ซึ่ง กัน และกัน
ช่ว (KS)
(Share & Learn)
Knowledge
Knowledge
Assets (KA)
Vision (KV)
ส่ว นหัว ส่ว นตา ส่ว นหาง สร้า งคลัง ความรู้
มองว่า กำา ลัง จะไปทางไหน ่อ มโยงเครือ ข่า ย ประยุก ต์ใ ช้ ICT
เชื
้อ งตอบได้ว ่า “ทำา KM ไปเพื่อ อะไร ” หาง ” สร้า งพลัง จาก CoPs
“สะบัด

25. ขุม ความรู้้ (Knowledge
Asset) เรื่อ ง……..
สิบ เรื่อ งสำา คัญ ที่ส ด ที่จ ะต้อ งรู้ ้
สิบ เรื่อ งสำา คัญ ที่สุ ด ที่จ ะต้อ งรู
ุ
หารายละเอีย ดเพิม เติม ได้จ ากที่ไ หน
หารายละเอีย ดเพิ่ ม เติม ได้จ ากที่ไ หน
่
เอามาปรับ ใช้ไ ด้อ ย่า งไร
เอามาปรับ ใช้ไ ด้อ ย่า งไร
ควรปรึก ษาใคร
ควรปรึก ษาใคร
เพิม เพิม
่่
เพิม เพิ่ม
่ เพิ่ม เพิม สรุป
เพิม เพิม สรุป สรุป
่ ่่
เพิ่ม สรุป
เพิ่ม บทเรีย น
บทเรีย น

26. “คุณ อำา นวย ” ส่ว นกลางลำา ตัว ส่ว นที่เ ป็น “หัว ใจ”
Knowledge ให้ค วามสำา คัญ กับ การแลกเปลี่ย นเรีย
Knowledge
Facilitators Sharing ยเหลือ เกื้อ กูล ซึ่ง กัน และกัน
ช่ว (KS)
(Share & Learn)
“คุณ เอื้อ ”
Chief
Knowledge
Officer “คุณ กิจ ”
Knowledge Knowledge
CKO Knowledge
Vision (KV)
Assets (KA) Practitioners
ส่ว นหัว ส่ว นตา ส่ว นหาง สร้า งคลัง ความรู้
มองว่า กำา ลัง จะไปทางไหน ่อ มโยงเครือ ข่า ย ประยุก ต์ใ ช้ ICT
เชื
้อ งตอบได้ว ่า “ทำา KM ไปเพื่อ ง CoPs ที่ม ีพ ลัง ดุจ ดั่ง ปลา“สะบัด หาง ”
สร้า อะไร”

27. ความรู้
คน +
ความรู้จ ากภายนอก วัฒ นธรรม
องค์ก ร
งาน
คว้า เลือ
ก
กำา หนด ใ
แลก
เป้า หมาย ช้ งานบรรลุ
ยกระดับ
เปลี่ย น
ของงาน เรีย นรู้
ความรู้
เป้า หมาย
จัด เก็บ ค้น
ปรับ ปรุง หา
คลัง ความรู้ (ภายใน)
Model 3 มิต ิ ของ สคส. (ดัด แปลงจากหนัง สือ

28. *KM
Modelระ
ดับ ปัจ เจก
รู้ ไม่ร ู้
1 อะไร
Known Area 3 อะไร
Unknown Area
รู้
“Explicit
Knowledge”
“Implicit Learn
ว่า
Knowledge”
Action
2 Hidden Area
4 Blind Area
ไม่ร ู้
We know Ignorance
(อวิช ชา)
more than
we can tell Open-up
“Tacit
* ว่า (Polanyi)
Knowledge”
นำา เสนอแนวคิด โดย ดร. ประพนธ์ ผาสุข ยืด สถาบัน ส่ง

29. ภารกิจ CKO
 คุณ เอื้อ (CKO)
 คุณ อำา นวย
 คุณ กิจ
 คุณ ลิข ิต

30. KM Guru
 ศาสตราจารย์ นพ.วิจ ารณ์ พานิช
– ผู้อ ำา นวยการสถาบัน ส่ง เสริม การจัด การ
ความรู้เ พือ สัง คม (สคส.)
่
– http://gotoknow.org/thaikm
 ดร.ประพนธ์ ผาสุข ยืด
– ผู้อ ำา นวยการฝ่า ยส่ง เสริม การสื่อ สาร
พัฒ นาการเรีย นรู้
– สถาบัน ส่ง เสริม การจัด การความรู้เ พือ ่
สัง คม (สคส.)

31. สคส www.kmi.or.th

32. www.gotoknow.org

33. Guest Lecturer
 Prachyanun Nilsook, Ph.D.
 Ph.D. Educational Communications and
Technology
 prachyanunn@kmutnb.ac.th
 http//www.prachyanun.com
 081-7037515
 KMUTNB