2. การเรียนรู้ถึงหน้า
ที่ของพระภิกษุ การปฏิบัติหน้าที่ การศึกษาเรียนรู้
การปลูกฝังจิตสา
ในการปฏิบัติตาม ชาวพุทธตามพุทธ เรื่ององค์ประกอบ
นึกในด้านการบา
ตามหลักพระธรรม รุงรักษาวัดและพุทธ ปณิธาน ๔ ใน ของพระพุทธศาสนา
วินัยและจริยาวัตรอย่าง สถานให้เกิดประเกิด มหาปรินิพพาน นาไปปฏิบัติและเผย
เหมาะสม สูตร แผ่ตามโอกาส
ประโยชน์

3. การเป็นศิษย์ที่ดี
การเข้าร่วม การแสดงตน
ศึกษาการรวมตัวของ ตามหลักทิศ การเข้าค่ายพุทธ พิธีกรรมทาง เป็นพุทธ
องคืกรชาวพุทธ เบื้องขวา ใน บุตร
พระพุทธศาสนา มามกะ
ทิศ๖

4. เป็นผู้ปฏิบัติตามพระธรรมคาสอนในพระพุทธศาสนา พระภิกษุ ผู้สืบต่ออายุพระ
พุทธศาสนา พระสงฆ์ต้องยึดหลักปฏิบัติที่สาคัญอยู่ ๓ประการ
๑.ปริยัติ ๓.ปฏิเวธ
การศึกษาเล่า ๒.ปฏิบัติ
การปฏิบัติตามพระ การบรรลุมรรคผล
เรียนธรรม จากการปฏิบัติ
วินัย ธรรมคาสอน

5. ๑.คันถธุระ
ธุระในด้านการศึกษาปริยัติธรรม แผนกปริยัติสามัญหรือ
แผนกนักธรรม แบ่งออกเป็น ๓ แผนก อุดมศึกษา
การศึกษาหลัก ๑.หลักสูตรปริญญา
ธรรมคาสอน ศาสนศาสตร์บัณฑิต
แบ่งได้เป็น ๔ ของมหาวิทยาลัย
วิชา ๒.หลักสูตรปริญญา
๑.วิชาพุทธประวัติ แผนกบาลี
พุทธศาสตรบัณฑิต
๒.วิชาธรรมวิภาค การศึกษาตามหลักสูตรภาษาบาลีเพื่อ
ปัจจุบันเปิดสอนถึง
๓.วิชาวินัยมุข เป็นการศึกษาคาสอนที่บันทึกในพระ
ระดับปริญญาโทและ
๔.วิชากระทู้ธรรม ไตรปิฎก โดยแบ่งออกเป็น เปรียญ
ปริญญาเอก
ตรี เปรียญโท และเปรียญเอก

6. ๒.วิปัสสนาธุระ
ธุระด้านการเจริญวิปัสสนากรรม การปฏิบัติตาม
พระธรรมวินัยของพระภิกษุ ที่สอดคล้องเหมาะสม
ในปัจจัย ๔ ได้แก่
ด้านอาหาร
พระภิกษุสามเณรนั้นมีการดารงชีวิตนับเนื่องด้วยผู้อื่น หมายถึง การเลี้ยงชีพโดยการ
บิณบาตจากชาวพุทธ

7. ๒.วิปัสสนาธุระ
ธุระด้านการเจริญวิปัสสนากรรมฐาน
การปฏิบัติตามพระธรรมวินัยของพระภิกษุสอดคล้อง
กับความเหมาะสมในปัจจัย ๔ ได้แก่
ด้านที่อยู่อาศัยหรือ
เสนาสนะ
พระภิกษุควรมีความ
ด้านเครื่องนุ่มห่ม พึงพอใจในเสนาสนะ ด้านยารักษาโรค
พระภิกษุแต่งกายจะ อันสงัดไม่นิยมฟุ้งเฟ้อ พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตให้
นุ่มห่มได้เฉพาะจีวร เพื่อความสะดวกสบาย สาวกฉันของที่จัดว่าเป็นยา
เท่านั้น อันเป็นสิ่งที่ไม่ควรแก่ รักษาโรคได้ตลอดเวลา
ภิกษุภาวะ

8. การปลูกจิตสานึกในการบา
รุงรักษาวัด
วัด
ศาสนสถาน ควรปลุกจิตสานึกทุกคน
เป็นที่อยู่ของพะภิกษุ
อาจเป็นโบราณสถานหรือสิ่ง ให้เห็นถึงความสาคัญของ
สงฆ์นาพระพุทธศาสนา
ที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้ วัดและศาสนสถาน เราชาว
อันประกอบด้วย โบสถ์
ที่มีคุณค่าทางประวัติ คุณค่า ไทยทุกคจึงควรมีจิตสานึก
วิหาร เจดีย์ ศาลา โดย
ทางจิตใจ และประกอบไป ร่วมกันในการช่วยเหลือกัน
เป็นศูนย์กลางในการประ
ด้วยศิลปะอันงดงามแบบไทย บารุงรักษาวัดและศาสน
กอบศาสนพิธีทางศาสนา
สถาน ให้อยู่คู่แผนดินไทย
ของเรา

9. พุทธปณิธาน ในการดารงชีวิต ในทางธรรม
การตั้งความปรารถนาของพระ ชาวพุทธต้องหมั่นศึกษา ศึกษาหลักธรรมคาสอน
พุทธเจ้า ในตอนที่มารไปกราบ หาความรู้อยู่เสมอ เพื่อ ของพระพุทธเจ้าตามกาลัง
ทูลพระให้ปรินิพพาน ประโยชน์แก่การดารงชีวิต ความรู้ของตนเพื่อการเป็น
การปฏิบัติหน้าที่ของชาวพุทธ ในระยะยาวหรือแม้แต่จะ ชาวพุทธที่ดีและเป็นผู้สืบ
ตามนัยในพุทธปณิธาน ๔ ประกอบอาชีพแล้วยังต้อง ต่อพระพุทธศาสนาให้
หมั่นศึกษาหาความรู้ใหม่ๆ วัฒนาถาวรต่อไป
เพื่อให้ทันกับสถานการณ์
ต่างๆ

10. ๓.นักบวช สาวก หรือ
๑.ศาสดาหรือผู้ก่อตั้ง ๒.หลักคาสอนหรือ ศาสนาบุคคล
พระพุทธเจ้าเป็นผู้ก่อ ศาสนธรรม การปฏิบัติและการแผ่เผย
ตั้งพระพุทธศาสนา ทุกศาสนาต้องมีหลัก คาสอนของพระสงฆ์สาวก
ขึ้นมาโดยพระองค์ คาสอนเป็นสารัตถะ และเป็นผู้แทนศาสดา
เองก็เป็นมนุษย์ธรรดา สาคัญ ในการนาหลักธรรม
คาสอนไปเผยแผ่

11. ๔.ศสนิกชน ๕.ศาสนสถาน ๖.พิธีกรรมหรือศาสนพิธี
ผู้นับถือเลื่อมใสในพระ สถานที่สาหรับประกอบพิธี ในพระพุทธศาสนาของเรา
รัตนตรัยและปฏิบัติตาม กรรมทางศาสนาและเป็นที่ มีพิธีกรรมต่างๆมากมาย
คาสอนของพระพุทธ เคารพสักการบูชาสาหรับ เช่น การอุปสมบท
เจ้า เรียกอีกชื่อศาสนา ศาสนิกชน ในพุทธศาสนา การถวายทาน
ที่เลื่อมใสว่า มี วัด วิหาร เจดีย์ บุญกฐิน เป็นต้น
พุทธศาสนิกชน เป็นต้น

12. ๑.พุทธสมาคมแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์
วัตถุประสงค์การจัดตั้งเพื่อสนับสนุนกิจการเกี่ยวกับพระพุทธศาสนาทั้งในและนอกประ
เทศ รวมทั้งเพื่อเผยแพร่และส่งเสริมหลักธรรมแห่งพระพุทธศาสนา ส่งเสริมสามัคคี
ธรรมในการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข

13. ๒.พุทธสมาคม ๓.กลุ่มพระศาสนาใน
ตั้งขึ้นเพื่อประกอบ สถานศึกษา ๔.เปรียญธรรมสมาคม
กิจกรรมทางศาสนา เป็นการรวมกลุ่มของนัก เป็นสถานที่ผู้จบการศึกษา
ของชาวพุทธ มีจุด เรียนนักศึกษาในสถาน พระปริยัติธรรมแล้วลาสิกขา
ประสงค์หลักเพื่อเผย ศึกษาที่นับถือพระพุทธ จัดตั้งเพื่อประกอบกิจกรรมทาง
แผ่หลักธรรมคาสอน ศาสนาจึงตั้งขึ้นเพื่อดาเนิน ศาสนาเผยแผ่หลักธรรมของ
ของพระพุทธศาสนา กิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับพุทธ พระพุทธศาสนาและปกป้อง
โดยมีหน่วยงานกลาง ศาสนาและหลักธรรมของ พระพุทธศาสนาตั้งอยู่ที่วัดสาม
ตั้งขึ้นเป็นศูนย์กลาง พระพุทธศาสนาอาจมีชื่อ พระยา กรุงเทพฯ
และมีสาขาอยู่ทั่วทุก เรียกหลากหลายตามแต่ละ
จังหวัด สถานบันกาหนด

14. ๖.องค์กรพุทธศาสนสัมพันธ์
๕.ยุวพุทธิกสมาคมแห่งประ
เป็นองค์กรชาวพุทธระดับ ๗.กลุ่มเสขิยธรรม
เทศไทย
โลกที่มีวัตถุประสงฆ์เพื่อความ เกิดขึ้นจากการที่กลุ่มผู้ทางาน
เป็นผู้ริเริ่มของคนหนุ่มที่ต้อง เข้าใจอันดีต่อกันระหว่างชาว เพื่อพระพุทธศาสนาได้เห็น
การเผยแพร่พระพุทธศาสนา
พุทธในประเทศต่างๆทั่วโลก ร่วมกันว่าควรรวมตัวเป็น
สู่เยาวชนและผู้สนใจเข้าร่วม
และเพื่อเป็นการเผยแพร่พระ “เครือข่าย”เพื่อเกื้อหนุนกัน
ศึกษาและปฏิบัติธรรมตามพระ
พุทธศาสนาโดยองค์กรนี้ก่อ และกันอันจะทาให้งานประ
ไตรปิฎกโดยเน้นหลักวิปัสสนา
ตั้งขึ้นที่กรุงโคลัมโบประเทศ ยุกต์ใช้หลักศาสนธรรมกับชีวิต
กรรมฐานตามแนวสติปัฏฐาน
ศรีลังกาแต่ต่อมาได้ย้ายที่ตั้ง และสังคมมีความยั่งยืนและ
๔ ให้เกิดศรัทธาและปัญญา
สานักงานใหญ่มาประจาถาวร สามารถเป็นร่มเงาให้กับสังคม
เพื่อนาหลักธรรมมาใช้ในการ อยู่ในประเทศไทย ต่อไป
ดาเนินชีวิต

15. ๙.มูลนิธิหรือองค์กรเพื่อการเผยแผ่พระพุทธ
ศาสนา
๘.เสถียรธรรมสถาน
มูลนิธิมหามกุฏราชวิทยาลัย ในพระบรม
ก่อตั้งขึ้นโดยแม่ชีศันสนีย์ เสถียรสุต
ราชูปถัมภ์ที่”เพื่อบารุงและอุดหนุนการศึกษา
โดยมีเป้าหมายเพื่อส่งเสริมการศึกษาธรรมะ
พระปริยัติธรรมและส่งเสริมเผยแผ่พระพุทธ
ปฏิบัติธรรมะและเผยแผ่ธรรมะให้สามารถ
ให้ถาวรรุ่งเรืองเจริญยิ่งขึ้น”มูลนิธิอภิธรรม
นาธรรมะไปใช้ดับทุกข์ในชีวิตประจาวัน
เพื่อส่งเสริมการศึกษาพระพุทธศาสนาโดย
ให้มีชีวิตสงบเย็นและเป็นประโยชน์
เฉพาะอย่างยิ่งพระอภิธรรมปิฎกทั้งในภาค
ทฤษฎี

16. ครูพึงปฏิบัติต่อศิษย์
แนะนาสั่งสอนวิชาความรู้เพื่อให้เป็นคนดี ศิษย์ที่ดีพึงปฏิบัติต่อครู
สอนให้อย่างชัดเจนแจ่มแจ้งสอนแนะนา ให้ความเคารพ เชื่อฟัง ตั้งใจเรียนด้วยความ
วิชาความรู้ที่เป็นประโยชน์อย่างไม่ปิด เคารพ มีศรัทธาในการเรียน และอุปถัมภ์
บังอาพรางเมื่อนักเรียนทาดีตั้งใจเรียนก็ หรือช่วยงานของครู ปรึกษา ซักถาม
ยกย่องให้ปรากฏทั่วไปและสอนให้รู้ และรับคาแนะนา
จักเลี้ยงตัวรักษาต่อการดาเนินชีวิต
อยู่ในสังคมได้

17. ประโยชน์ของการจัดกิจกรรมเข้าค่ายพุทธบุตร
๑.เพื่อปลูกฝังค่านิยม จริยธรรม และสร้างเจตคติที่ดีต่อพระพุทธศาสนาให้เยาวชน
๒.ส่งเสริมให้เด็ก และเยาวชนนาหลักธรรมคาสอนสามารถนาไปใช้ในชีวิตประจาวันได้
๓.พัฒนาจิตสานึกที่ดีงาม มีหน้าที่ความรับผิดชอบต่อตนเองและสังคม
๔.เป็นการบูชาพระรัตนตรัยด้วยปฏิบัติบูชา ซึ่งถือว่าเป็นการบูชาที่สาคัญอย่างหนึ่ง

18. ๒.พิธีกรรมในวันสา
คัญและเทศกาลทาง
๑.บุญพิธีในส่วนของ
พระพุทธศาสนา ๓.พิธีกรรมที่เกี่ยวเนื่องกับ
งานมงคลและอวมงคล
งานมาฆบูชา พระพุทธศาสนา งานทอด
งานบุญฉลองครบปีโรง
การเวียนเทียนวันวิ กฐิน ทอดผ้าป่า
เรียน บุญประจาปี
สาขบูชา พิธีถวาย เป็นต้น
ของหมู่บ้านหรืองาน
เทียนวันเข้าพรรษา
บวช งานแต่ง
เป็นต้น

19. การแสดงตนเป็นพุทธมามกะ
๑.เมื่อเด็กพ้นวัยทารกรู้เดียงสาประมาณ
๗-๑๕ปีควรจะประกอบพิธีแสดงตน
๒.เมื่อบุตรจะต้องไปอยู่อาศัยหรือศึกษา
ในแดนเช่นไปโรงเรียนต่างประเทศ
พุทธมามกะ ๓.โรงเรียนสถาบันการศึกษาประกอบ
ผู้ที่นับถือพระพุทธเจ้าเป็นสรณะเป็นที่ พิธีที่จะให้เข้าการศึกษาใหม่เป็นหมู่
พึ่งของตนเองหรือผู้ประกาศตนนับถือ คณะในแต่ละปี
พระพุทธศาสนา ๔.เมื่อบุคคลต่างศาสนาเลื่อมใส
พระพุทธศาสนาและเปลี่ยน
มานับถือศาสนาพุทธ
แทน

20. พิธีกรรมการแสดงตนเป็นพุทธมามกะ มีขั้นตอนการดาเนินงาน ดังนี้
เตรียมสถานที่ประกอบพิธี
การจัดสถานที่ตามแต่ผู้จัดจะเห็นเหมาะสม เช่นในอุโบสถที่วัด หรือศาลาการเปรียญ
หอประชุม โดยจัดโต๊ะหมู่บูชา จัดอาสน์สงฆ์ให้ครบตามจานวนที่อาราธนามา อย่าง
น้อย ๔ อย่าง

21. พิธีกรรมการแสดงตนเป็นพุทธมามกะ มีขั้นตอนการดาเนินงาน ดังนี้
การมอบตัว
ผู้ปกครองนาเด็ก หรือครูนานักเรียน พร้อมดอกไม้ธูปเทียนไปมอบตัวแก่พระอาจารย์
ที่เป็นประธานในพิธี

22. พิธีกรรมการแสดงตนเป็นพุทธมามกะ มีขั้นตอนการดาเนิน ดังนี้
ขั้นตอนพิธีการแสดงตนเป็นพุทธมามกะ
๑.ประธานจุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย ทุกคนนั่งคุกเข่า ประนมมือและกล่าวคาบูชาพระ
รัตนตรัยพร้อมกัน
อิมินา สักกาเรนะ พุทธัง ปูเชมิ ข้าพเจ้าขอบูชาพระพุทธเจ้า ด้วยเครื่องสักการะนี้
อิมินา สักาเรนะ ธัมมัง ปูเชมิ ข้าพเจ้าขอบูชาพระธรรม ด้วยเครื่องสักการะนี้
อิมินา สักกาเรนะ สังฆัง ปูเชมิ ข้าพเจ้าขอพระสงฆ์ ด้วยเครื่องสักการะนี้

23. ขั้นตอนพิธีการแสดงตนเป็นพุทธมามกะ
๒.หลังจากนั้นให้ทุกคนกล่าวคาปฏิญาณตนเป็นพุทธมามกะพร้อมกัน
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต สัมมาสัมพุทธัมสสะ(๓หน)
“เอสาหัง ภันเต,สุจิระปะรินิพพุตัมปิ,ตัง ภะคะวันตัง สะระณังคัจฉามิ,ธัมมัญจะ
สังฆัญจะ,พุทธมมะโกติ มัง สังโฆ ธาเรตุ”
คาแปล “ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจริญ ข้าพเจ้าขอถึงพระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้นแม้
ปรินิพพานไปนานแล้วพร้อมทั้งพระธรรม และพระสงฆ์ว่า เป็นสรณะที่พึ่ง ขอพระ
สงฆ์จงจา ข้าพเจ้าไว้ว่าเป็นพุทธมามกะ”

24. ขั้นตอนพิธีการแสดงตนเป็นพุทธมามกะ
๓.ต่อจากนั้น ฟังโอวาทจากประธานสงฆ์ในพิธีและสมาทานศีลและรับศีลพร้อมกัน
จบแล้วถวายจตุปัจจัย พระสงฆ์อนุโมทนา กรวดน้ารับพร หลังจากนั้นทุกคนกราบด้วย
เบญจางคประดิษฐ์ เป็นเสร็จพิธี
หน้าที่ของพุทธมามกะ
๑.เคารพในพระรัตนตรัย
๒.ทาบุญรักษาศีลและปฏิบัติธรรมอยู่เสมอ
๓.ส่งเสริมและปกป้องพระพุทธศาสนา

25. การปฏิบัติตนต่อพระภิกษุในงาน มรรยาทการพูดการให้คาพูดกับพระ
สาสนพิธีที่บ้าน ภิกษุตามฐาน

26. การปฏิบัติตนต่อพระภิกษุในงานศาสนพิธีที่บ้าน
การนิมนต์พระ
ควรเขียนฎีนิมนต์ โดยระบุ
งานมงคล งานอวมงคล สถานที่จัดงาน วัน เดือน ปี และ
ได้แก่ ทาบุญบ้าน ได้แก่ งานบาเพ็ญ เวลาเริ่มงาน จานวนพระ พร้อม
ทาบุญวันเกิด ทาบุญ กุศลเกี่ยวกับความตาย ทั้งชื่อผู้นิมนต์ การจัดพาหนะรับ
อายุ แต่งงาน งาน เช่น การทาบุญ ๗ ส่ง ถ้าเป็นงานมงคลใช้คาว่า
ฉลองต่างๆ วัน ๕๐วัน ๑๐๐วัน “เจริญพะพุทธมนต์” ส่วนงาน
อวมงคลพึงใช้คาว่า “สวดมนต์”

27. การสนทนา
การนิมนต์ ไม่ควรพูดจา
การแต่งกาย
พระ หยอกล้อที่
ควรแต่งด้วย
ควรเขียนเป็น การจัดเครื่องรับ การจัดเครื่อง เป็นอาการ
เสื้อผ้าที่ดูแล้ว
ฎีกานิมนต์ รอง บูชาและตั้ง ไม่สุภาพ
การปูลาดอาสนะ สุภาพเรียบ
โดยระบุวัน เมื่อจัดสถานที่ พระพุทธรูป หรือนา
พระสงฆ์ ร้อยตามหลัก
เดือนปีและ ปูลาดอาสนะ โต๊ะหมู่บูชา เรื่องส่วน
ใช้เสื่อหรือพรม สากลนิยม
เวลาเริ่มงาน เสร็จเรียบร้อย ที่นิยมใช้กัน ตัวไปเล่า
ถูกกาลเทศะ
จานวนพระ แล้ว ส่วนมาก ไม่ควรสน
ตามแบบประ
การจัดพาหนะ ทนานาเกิน
เพณีไทย
ส่ง ไป

28. ลาดับชันพระ
้ คาแทนตัว คาแทนตัว คาแทนตัว คารับ คารับ(ญ)
ท่าน ผู้พูด(ช) ผู้พูด(ญ) (ช)
สมเด็จพระสังฆราช ฝ่าพระบาทฝ่า เกล้ากระหม่อม กระหม่อม พะยะคะ เพคะ
บาท กระหม่อม ฉันหม่อม
ฉัน
สมเด็จพระราชคณะและ พระเดชพระคุณ เกล้ากระผม ดิฉัน กระผม เจ้าค่ะ
พระราชาคณะขึ้นไป ใต้เท้า ครับผม
พระราชาคณะชั้นสามัญลงมา ท่านเจ้าพระคุณ กระผมหรือผม ดิฉัน ครับ ค่ะ
พระครูสัญาบัตรและพระครู ท่านพระครูท่าน กระผมหรือผม ดิฉัน ครับ ค่ะ
ฐานานุกรม
พระมหาเปรียญ ท่านมหาท่าน กระผมหรือผม ดิฉัน ครับ ค่ะ
พระภิกษุสงฆ์ทั่วไป พระคุณเจ้าท่าน กระผมหรือผม ดิฉัน ครับ ค่ะ
พระสงฆ์ทเี่ ป็นญาติให้เรียก หลวงพี่ ฯลฯ
ตามฐานะเดิม

29. หม่อมเจ้าพูนพิสมัย ดิศกุล ศาสตราจารย์สัญญา ธรรมศักดิ์

30. ชาติภูมิ
หม่อมเจ้าหญิงพูนพิสมัย ดิศกุล
ความสาคัญ
เป็นธิดาสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์
เป็นผู้ที่ทาคุณต่อพระพุทธศาสนา
ด้วยการเผยแผ่หลักธรรมคาสอน เธอ กรมพระยาดารงราชานุภาพ
กับหม่อมเฉื่อย ดิศกุล ประสูติ
เป็นประธานองค์กรพุทธศาสนิก
เมื่อวันที่ ๑๗ กุมภาพันธ์ พ.ศ.
สัมพันธ์แห่งโลก
2538

31. การศึกษา ผลงานทางศาสนา
ทรงศึกษาภาษาไทยชั้นต้นกับคุณหญิง ทรงศึกษาพระพุทธศาสนาจนรอบรู้แตก
วิทยา ปรีชามาตย์ และข้าราชการผู้ทรง ฉาด หนังสือสอนพระศาสนาแก่เด็ก
คุณวุฒิอีกบางท่านและทรงศึกษาภาษา “ศาสนคุณ”ที่ทรงแต่งประกวดในงานพระ
อังกฤษและฝรั่งเศสกับครูสตรีชาวต่าง ราชพิธีสาขบูชา พ.ศ.2572และได้รับพระ
ประเทศนอกจากทรงศึกษาความรู้รอบ ราชทานรางวัลชั้นที่๑พระนิพนธ์เรื่องอื่นๆ
ตัวจากพระบิดา มีอีกจานวนมาก

32. เกียรติคุณที่ได้รับ
การปฏิบัติตนในฐานะเป็นชาวพุทธ
มหาวิทยาลัยค็องกุ๊ด กรุงโซล ประเทศเกา
หลีใต้ ได้ถวายปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติม ท่านเป็นผู้ปฏิบัติตามแบบอย่างที่ดีใน
ฐานะชาวพุทธนอกจากนั้นท่านยังทา
ศักดิ์ทางปรัชญา เมื่อพ.ศ.2510ในฐานที่ทรง
หน้าที่ชาวพุทธแท้จริงคือท่านได้รจนา
บาเพ็ญประโยชน์เพื่อศานติของมวลมนุษย์
หนังสือเกื่ยวกับพระพุทธศาสนาเป็น
ชาติและได้รับพระราชทานปริญญาอักษร
เป็นจานวนมาก
ศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์

33. ประวัติ
ความสาคัญ
ท่านเกิดเมื่อวันที่ ๕ เมษายน พ.ศ.2450
เป็นผู้ริเริ่มก่อตั้งพุทธสมาคมแห่ง
ที่เขตธนบุรี มีบิดาชื่อมหาอามาตย์ตรีพระยา
ประไทยเป็นผู้มีส่วนร่วมในการ
ธรรมสารเวทย์วิเศษภักดีฯ มารดาชื่อคุณหญิง
ในการก่อตั้ง องค์การพุทธศาสนิก
ชื่น ธรรมศักดิ์ สมรสกับท่านคุณหญิงพะงา
สัมพันธ์แห่งโลก
ธรรมศักดิ์ ใน พ.ศ.2477 มีบุตรด้วยกัน ๒คน

34. การศึกษา
เข้ารับการศึกษาที่โรงเรียนอัสสัมชัญ
เมื่อพ.ศ.2457สาเร็จชั้น ๖ ต่อมาเมื่อ
พ.ศ.2468 ได้ศึกษาต่อที่โรงเรียนกฎ
หมายกระทรวงยุติธรรมเป็นเวลา ๓ การทางาน
ปี จึงสาเร็จเป็นเนติบัณฑิต เมื่อ พ.ศ. เข้ารับราชการครั้งแรกเมื่อวันที่ ๑
2471 ในปีต่อมาจึงแข่งขันได้คะแนน สิงหาคม 2568 ในตาแหน่งนักเรียนล่าม
สูงสุดและได้รับทุนรพีบุญนิธีไปศึกษา กรมบัญชาการ กระทรวงยุติธรรม
วิชากฎหมายในประเทศอังกฤษเป็น
เวลา๓ปีจึงสอบไล่ได้ตามหลักสูตร
เนติบัณฑิตอักฤษ

35. ผลงานด้านการศึกษา ผลงานที่เกี่ยวข้องกับ
ศาสตราจารย์สัญญา พระพุทธศาสนา
ธรรมศักดิ์ นับว่าเป็นผู้ ศาสตราจารย์สัญญา
ที่ให้การอบรมสั่นสอน นับว่าเป็นบุคคลหนึ่ง
และปลูกฝังคุณค่าทางจริย ที่สนใจและรอบรู้ในเรื่อง
ธรรมและกฎหมายให้แก่ พระพุทธศาสนาเป็น
บุคคลที่เป็นผู้พิพากษาเป็น อย่างยิ่งโดยได้เขียนบทความและปาฐกถา
จานวนมาก เกี่ยวกับธรรมะหลายเรื่อง

36. การปฏิบัติตนในฐานะชาวพุทธ
ด้านชีวิตส่วนตัวนั้น ศาสตราจารย์สัญญา เป็นผู้ที่ชอบเข้าวัดเป็นอย่างมาก และ
ชอบเข้าไปปฏิบัติธรรมในวัด โดยเฉพาะในวัดเบญจมบพิตรที่ท่านเคยบวชท่าน
ถือว่าศีลธรรมเป็นสิ่งที่สาคัญมากจนในบางครั้งมีคนเรียกท่านว่า “หลวงตา”
รับใช้พระเจ้าอยู่หัว ท่านในฐานะเป็นประธานองคมนตรีการที่อยู่มาได้อย่างนี้ก็
คงจะไม่ใช่ธรรมดาต้องมีธรรมะช่วยกากับจิตใจธรรมะนั้นคือ “ความเซื่อสัตย์สุจริต
ความขยันหมั่นเพียรมีความเห็นอันสุจริตประการใดก็กราบบังคมทูลตามความคิดเห็น
อันบริสุทธิ์ใจนั้น โดยไม่เห็นประโยชน์ส่วนตัว