1. mgr inż. Piotr Rościszewski
Sprawozdanie z audytu infrastruktury rowerowej gliwickiego odcinka Drogowej
Trasy Średnicowej w Gliwicach w dniu 2012-08-16
A. Mapa Drogowej Trasy Średnicowej w Gliwicach.

2. 2
Poniżej omawiane są projekty firmy Mosty Katowice wykonane dla firmy Drogowa Trasa
Średnicowa SA, podane do publicznej wiadomości w związku z ogłoszonymi przetargami na ich
wykonawstwo na stronie internetowej http://www.dts-sa.pl/zamowienia-publiczne/roboty-
budowlane/.
Drogowa Trasa Średnicowa w zamyśle ma być dobrej klasy drogą samochodową, która
z konieczności przecina w mieście inne drogi, w tym istniejącą i planowaną infrastrukturę rowerową,
tymczasem rozwiązania proponowane dla rowerzystów są bardziej niż skąpe, a w wielu przypadkach
wręcz uniemożliwią w przyszłości jej prawidłowy rozwój.
B. Plan skrzyżowania ul. Orlickiego i ul. Śliwki z ul. Nadrzeczną, ul. Wybrzeże Armii Krajowej
i zjazdami na Drogową Trasę Średnicową prowadzącą m.in. śladem ul. Portowej.
W części zachodniej (górny pas mapy A) projekt uwzględnia istniejący węzeł ciągów pieszo-
rowerowych na skrzyżowaniu ul. Portowej, ul. Orlickiego i ul. Śliwki. Są tam istniejące trasy nr 6
(czerwona) i nr 376 (czarna, na mapie kolor pomarańczowy), przy czym trasa nr 376 została
oznakowana tylko częściowo i do tego mylnie w kolorze czerwonym. Projektowana jest trasa nr 16
wzdłuż ul. Wybrzeże Wojska Polskiego i ul. Portowej i trasa nr 17, na tym odcinku równolegle

3. 3
do trasy nr 6. Trasa nr 6 prowadzi istniejącym ciągiem pieszo-rowerowym wzdłuż ul. Orlickiego
i ul. Śliwki. Trasa nr 16 ma prowadzić istniejącym ciągiem pieszo-rowerowym aleją, jaką stanowi
ul. Wybrzeże Armii Krajowej i wzdłuż ul. Portowej. Dla trasy nr 376 ciąg pieszo-rowerowy wzdłuż
ul. Nadrzecznej jak dotąd nie został wybudowany.
Geometria. W rejonie skrzyżowania trasa rowerowa nr 6 (numeracja Śląskiej Sieci Tras
Rowerowych) biegnie obecnie stosunkowo wąskim ciągiem pieszo-rowerowym, ale przejazd nie
wymaga pokonywania licznych zakrętów, jak to nam proponują autorzy dokumentacji DTŚ-ki.
Zgodnie z definicją drogi dla rowerów są drogami i podlegają takim samym rygorom projektowanym,
jak jezdnie. Niezbędne jest umożliwienie rowerzystom wygodnego i bezpiecznego przemieszczania
się przez skrzyżowanie, bez konieczności wykonywania zbędnych manewrów, a zwłaszcza bez
konieczności schodzenia z roweru, w celu zmiany kierunku jazdy, ponieważ projektantowi nie
chciało się pomyśleć, jak zaprojektować na drodze dla rowerów łuki poziome.
Z uwagi na brak ogólnopolskich standardów infrastruktury rowerowej projektanci powinni kierować
się tzw. dobrą praktyką inżynierską, sięgając m.in. do powszechnie znanych w Polsce
krakowskich standardów technicznych tej infrastruktury, dostępnych m.in. pod adresem
http://www.bip.krakow.pl/wladze/zarzadzenia/pliki/zp_2103_04.pdf. Zdumiewa, że projektanci nie
zastosowali tych standardów, ani nie sprawdziły tego osoby odbierające projekt w Zarządzie
Drogowej Trasy Średnicowej. Zgodnie ze standardami (i ze zdrowym rozsądkiem) droga dla rowerów
powinna biec prosto, a jak już zajdzie konieczność zaprojektowania zakrętów, to łuki poziome
powinny mieć promień R = 20 m, a wyjątkowo R = 10 m, a przy skrzyżowaniach R = 4 m.
Zgodnie z opinią Zespołu ds. Ścieżek Rowerowych GDDKiA opublikowanej pod adresem
http://www.gddkia.gov.pl/userfiles/articles/i/infrastruktura-
rowerowa_3000/documents/opinia_odginanie__3_.pdf oś ścieżki rowerowej nie powinna odginać się w
rejonie skrzyżowań od osi jezdni, jeżeli nie jest to niezbędne. Na planie B zaznaczono kolorem
czerwonym propozycje „wyprostowania” przebiegu drogi dla rowerów wraz z przynależnymi
przejazdami dla rowerzystów.
W przypadku planowanej trasy nr 16 zupełnie niezrozumiałe jest odcięcie ul. Wybrzeże Wojska
Polskiego, stanowiącej ciąg pieszo-rowerowy od istniejącego ciągu wzdłuż ul. Orlickiego. Niezbędne
jest uwzględnienie tego połączenia w trakcie budowy DTŚ-ki. Z bliżej nieznanych powodów ciąg
został zaznaczony na planie w bocznej alejce stanowiącej obecnie oazę spacerowiczów.
Niewątpliwym pozytywem jest zaprojektowanie brakującego obecnie przejazdu dla rowerzystów
przez ul. Orlickiego i częściowa modernizacja nawierzchni ciągu pieszo-rowerowego wzdłuż
ul. Portowej.
C. Plan skrzyżowania ul. Portowej ze zjazdami na ul. Nowaka-Jeziorańskiego – drogę nr 88
przy końcu Drogowej Trasy Średnicowej.

4. 4
Podobnie jak trasa nr 16 zyskuje też przejazd dla rowerzystów przez ul. Orlickiego trasa nr 376,
ale tak samo jak obecnie urywa się bezsensownie przy przejściu dla pieszych przez wylot
ul. Nadrzecznej. Niezbędne jest albo przedłużenie ciagu pieszo-rowerowego, albo wykonanie
przejazdu dla rowerzystów obok tego przejścia.
Nawierzchnia. Z planu nie wynika jednoznacznie, jaka ma być nawierzchnia ciągów pieszo-
rowerowych. Zgodnie z opinią Zespołu ds. Ścieżek Rowerowych GDDKiA opublikowanej pod
adresem https://www.gddkia.gov.pl/userfiles/articles/i/infrastruktura-
rowerowa_3000/opinia_nawierzchnia.pdf jedynym prawidłowym rozwiązaniem jest dobrze
wykonana nawierzchnia asfaltowa i takiej właśnie nawierzchni oczekują wszyscy rowerzyści.
Zamiast tego prawdopodobnie tradycyjnie rowerzyści zostali uraczeni betonowa kostką fazowaną, a
w najlepszym przypadku niefazowaną.
Oznakowanie. Załącznik nr 2 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r.
w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych pkt. 7.11
określa minimalną szerokość dwukierunkowego ciągu pieszo-rowerowego na 4,0 m, przy czym droga
dla rowerów powinna mieć co najmniej 2,5 m. Na planie tylko niektóre odcinki ciągów pieszo-
rowerowych pozwalają na podział ciągu na części pieszą i rowerową, tymczasem wszystkie znaki
pionowe na planie to C-13/16 i C-16/13, podczas gdy na węższych ciągach powinny zostać ustawione
znaki C-16-13, na których nie przewiduje się tego podziału. Innym mankamentem jest zbyt bliskie
zaprojektowanie znaków poziomych P-10 i P-11 co spowoduje, że przejazdy dla rowerzystów będą
trudne do zauważenia przez kierowców.
Z niewiadomych przyczyn z budowy Drogowej Trasy Średnicowej został wyłączony istniejący ciąg
pieszo-rowerowy wzdłuż ul. Portowej. Pod mostem drogi nr 88 część ciągu wymaga zmiany
przebiegu, co zostało pokazane na planie C. Małe promienie łuków poziomych są prawdopodobnie
wynikiem konieczności ominięcia istniejących drzew.
D. Plan skrzyżowania ul. Królewskiej Tamy, ul. błog. Czesława, ul. Robotniczej
i zjazdów na Drogową Trasę Średnicową.

5. 5
W centrum Gliwic w projekcie DTŚ-ki w ogóle nie przewidziano żadnej infrastruktury rowerowej.
Co więcej, zaprojektowane pasy drogowe są tak wąskie, że w przyszłości nie będzie możliwości jej
doprojektowania. Brak jest miejsca na ciąg pieszo-rowerowy wzdłuż ul. Dubois i ul. Sienkiewicza.
Szerokość jezdni ul. Zwycięstwa 10,5 m umożliwia wydzielenie pasów ruchu dla rowerów, ale tego
nie uczyniono. Na wyodrębnieniu pasów ruchu dla rowerów „zaoszczędzono” zarówno w ciągu
ul. Na Piasku – l. 1 Maja, jak i ul. Wrocławskiej – ul. Mitręgi.
Na ul. Zwycięstwa planowana jest trasa nr 16 zaznaczona na górnym pasie mapy A kolorem żółtym,
prowadząca z dworca PKP do al. Przyjaźni i pl. Piłsudskiego, którędy przebiega kilka innych tras
rowerowych, w tym istniejące trasy nr 3 i 15.
W części centralnej (środkowy pas mapy A) projekt likwiduje istniejące połączenie ul. Hutniczej
z ul. W.Pola, co utrudni wykonanie planowanej trasy rowerowej nr 4 (czarnej, na mapie linia
w kolorze pomarańczowym). Jej oznakowanie będzie wymagało prowadzenia trasy wąskimi
jezdniami ul. Franciszkańskiej, ul. Robotniczej i łącznika tych ulic, na których nie przewidziano
budowy ciągów pieszo-rowerowych.
Ciąg pieszo-rowerowy został zaprojektowany wzdłuż ul. Robotniczej i ul. Królewskiej Tamy. Brak
jest też możliwości wjazdu na ten ciąg z zachodniej strony ul. Królewskiej Tamy. Dochodzą do tego
te same błędy, które zostały popełnione w projekcie ciągu pieszo-rowerowego na skrzyżowaniu DTŚ-
ki z ul. Orlickiego i ul. Śliwki.
Niezbędne jest umożliwienie rowerzystom wygodnego i bezpiecznego przemieszczania się przez
skrzyżowania, bez konieczności wykonywania zbędnych, mylących kierowców manewrów,
a zwłaszcza bez konieczności schodzenia z roweru, w celu zmiany kierunku jazdy, ponieważ
projektantowi nie chciało się pomyśleć, jak zaprojektować na drodze dla rowerów łuki poziome.
Na planie D zaznaczono kolorem czerwonym propozycje „wyprostowania” przebiegu drogi dla
rowerów wraz z przynależnymi przejazdami dla rowerzystów.
E. Ciąg pieszo-rowerowy wzdłuż ul. Kujawskiej.

6. 6
W części wschodniej (dolny pas mapy A) Drogowa Trasa Średnicowa przecina trasę rowerową nr 3
(niebieską), prowadzącą drogą gospodarczą w pobliżu Kłodnicy. Projekt przewiduje zachowanie tej
drogi pod mostem DTŚ-ki, lecz nie przewiduje jej remontu. Można spodziewać się, że w wyniku
budowy DTŚ-ki droga zostanie zdewastowana podobnie, jak to miało miejsce w przypadku budowy
autostrady A1.
Ciąg pieszo-rowerowy został zaprojektowany wzdłuż ul. Kujawskiej i ul. Błonie. Ciąg ten pojawia
się na początku przebudowywanego odcinka ul. Kujawskiej w miejscu, w którym nie da się na niego
wjechać (plan E). Pod względem jakości przebiegu dróg dla rowerów projekt skrzyżowania
ul. Kujawskiej i ul. Błonie stanowi przysłowiowy bubel. Tradycyjnie drogi dla rowerów zostały
bezsensownie „przylepione” do krawężników.
Niezbędne jest umożliwienie rowerzystom wygodnego i bezpiecznego przemieszczania się przez
skrzyżowanie, bez konieczności wykonywania zbędnych, mylących kierowców manewrów,
a zwłaszcza bez konieczności schodzenia z roweru, w celu zmiany kierunku jazdy, ponieważ
projektantowi nie chciało się pomyśleć, jak zaprojektować na drodze dla rowerów łuki poziome.
Na planie F zaznaczono kolorem czerwonym propozycje „wyprostowania” przebiegu drogi dla
rowerów wraz z przynależnymi przejazdami dla rowerzystów. Byłoby to możliwe w przypadku
zachowania dotychczasowego przebiegu rowu przydrożnego.
Wzdłuż ul. Kujawskiej i ul. Błonie ma przebiegać planowana trasa rowerowa nr 370 (żółta).
Drogowa Trasa Średnicowa likwiduje fragment drogi, którą przebiega obecnie trasa nr 3 (niebieska)
pomiędzy ul. Wiślaną a ul. Wschodnią. W projekcie DTŚ-ki droga ta kończy się ślepo, nie docierając
do ul. Wschodniej. Brak jest projektu drogi zastępczej dla likwidowanego połączenia.
F. Plan skrzyżowania ul. Kujawskiej, ul. Błonie i zjazdu na Drogową Trasę Średnicową.

7. 7
Podsumowanie
Rower jest pojazdem, tak samo, jak samochód. W przypadku projektowania dróg dla rowerów także
należy pamiętać o tym, aby ich przebieg był wygodny i bezpieczny, a ich nawierzchnia zapewniała
wygodną jazdę, bez narażania się na duży opór jazdy, wibracje i poślizgi. Wykonywanie ciągów
pieszo-rowerowych o niewłaściwej geometrii w planie jest poważnym zaniedbaniem, świadczącym
o lekceważącym traktowaniu rowerzystów. Nie ma żadnego uzasadnienia, dlaczego jezdnie będą
miały gładką nawierzchnię asfaltową, a drogi dla rowerów nawierzchnię gorszą.
Wnioski
1. Należy przeprojektować wszystkie ciągi pieszo-rowerowe tak, aby nadawały się do bezpiecznej
i wygodnej jazdy, z jak najmniejszą ilością zakrętów, z jak największymi promieniami łuków
poziomych. Ten sam problem dotyczy wszystkich trzech skrzyżowań, na których występują te
ciągi, tj. skrzyżowanie ul. Orlickiego i ul. Śliwki z ul. Portową, skrzyżowanie ul. Królewskiej
Tamy i ul. Robotniczej oraz skrzyżowanie ul. Kujawskiej z ul. Błonie.
2. Ciąg pieszo-rowerowy wzdłuż ul. Orlickiego należy połączyć z istniejącym ciągiem
na ul. Wybrzeże Wojska Polskiego, a także umożliwić legalny zjazd z ciągu pieszo-rowerowego
na ul. Nadrzeczną.
3. Należy uzupełnić projekt o modernizację istniejącego ciągu pieszo-rowerowego wzdłuż
ul. Portowej na całej długości projektu DTŚ-ki.
4. Należy przewidzieć możliwość budowy infrastruktury rowerowej na skrzyżowaniach ul. Dubois
z ul. Sienkiewicza oraz na ciągach ul. Na Piasku – l. 1 Maja, jak i ul. Wrocławskiej – ul. Mitręgi.
5. Na jezdni ul. Zwycięstwa należy uwzględnić pasy ruchu dla rowerów w obu kierunkach.
6. Należy przewidzieć ciąg pieszo-rowerowy łączący ul. Hutniczą z ul. W. Pola z wykorzystaniem
ul. Franciszkańskiej, ul. Robotniczej i łącznika między nimi.
7. Ciąg pieszo-rowerowy został wzdłuż ul. Królewskiej Tamy powinien zostać przedłużony
w kierunku zachodnim poza skrzyżowanie z ul. Robotniczą.
8. Należy przewidzieć remont drogi pod mostem na Kłodnicy, którą prowadzi trasa rowerowa nr 3.
9. Ciąg pieszo-rowerowy wzdłuż ul. Kujawskiej powinien kończyć się po stronie zachodniej
w miejscu, w którym można z niego zjechać na jezdnię.
10. Należy doprojektować odcinek drogi między ul. Wiślaną a ul. Wschodnią, którą prowadzi trasa
rowerowa nr 3, zlikwidowany przez budowę Drogowej Trasy Średnicowej.