3. • Wśród sprzeczności, które budowały legendę Cybulskiego,
najistotniejsza dotyczyła istoty jego aktorstwa. Był dyplomowanym
aktorem (studia ukończył w Krakowie w 1953 r.), a jednocześnie,
właśnie jako aktor, „nic nie umiał” – jak powiedział Jan Kreczmar, jego
partner z „Szyfrów” Wojciecha Hasa.
• Właściwie wszyscy, którzy pracowali z Cybulskim, potwierdzają, że nie
miał warsztatu aktorskiego. Niechętnie uczył się roli, unikał
wdziewania na siebie kostiumów, nie miał donośnego głosu, nie
zdarzyło mu się chyba zagrać identycznie w kolejnych powtórkach
danego ujęcia, tzw. dublach. To dlatego pozostał aktorem głównie
filmowym.
• Na scenie odniósł tylko dwa sukcesy – w „Kapeluszu pełnym
deszczu” Michaela Gazzo i „Dwojgu na huśtawce” Williama Gibsona.
Na planie filmowym mógł się mylić w poszczególnych scenach, ale
miał zawsze dopracowaną całościową koncepcję granej postaci. Tylko
w ostatnim swoim filmie – „Morderca zostawia ślad” Aleksandra
Ścibora-Rylskiego (1967), który wszedł na ekrany już po śmierci
aktora , być może ją przeczuwał – w ogóle nie interesował się rolą,
którą grał.
4. • Cybulski rekompensował braki warsztatowe niespożytą inwencją
twórczą. Sypał pomysłami inscenizacyjnymi jak z rękawa i bez końca
zmieniał dialogi, czym niekiedy doprowadzał reżyserów do szału. W
zamian proponował aktorstwo nowoczesne, pełne naturalnej
emocjonalności, dalekie od koturnowego, jakie – z wyjątkami –
pokutowało w kinie polskim od czasów międzywojennych. Ten nowy
styl gry podpatrzył u Jamesa Deana i Marlona Brando w filmach, które
obejrzał w Paryżu w 1957 r., bawiąc tam na występach z teatrem Bim-
Bom.
5. POKOLENIE (1954)
• reżyseria: Andrzeja
Wajdy
• dramat wojenny
• debiut Cybulskiego
• pełnometrażowy debiut
Wajdy
• rola Cybulskiego była
epizodyczna, zagrał
niejakiego Kostka
6.
7. KARIERA (1955)
• reżyseria: Jan Koecher
• sensacyjny
• Cybulski zagrał…
pasażera autobusu
• nie wymieniony w
czołówce
8.
9. TRZY STARTY (1955)
• trójka reżyserów: Ewa i
Czesław Petelscy oraz
Stanisław Lenartowicz
• obyczajowo-sportowy
• Cybulski zagrał rolę
Mietka Leśniaka w
„Noweli kolarskiej”
10.
11. WRAKI (1956)
• Ewa i Czesław Petelscy
ponownie reżyserami
• thriller psychologiczny
• Cybulski zagrał rolę nurka
Rafała Grabienia
12.
13. TAJEMNICA DZIKIEGO SZYBU (1956)
• reżyseria: Wadim
Berestowski
• młodzieżowy, przygodowy
• Cybulski ponownie poza
filmową czołówką
• tym razem rola… Górnika
14.
15. KONIEC NOCY (1956)
• reżyseria: Paweł Komorowski, Walentyna Uszycka i Julian
Dziedzina
• dramat społeczny
• Cybulski w roli Romka Brzozowskiego jako kierowca w
bazie transportowej z „kiepską opinią” – pierwsza główna
rola
16.
17. ÓSMY DZIEŃ TYGODNIA (1958)
• reżyseria: Aleksander Ford
• dramat, psychologiczny
• produkcja: Polska i NRD
• Cybulski wcielił się w rolę
Piotra Terleckiego, chłopaka
Agnieszki (w tej roli Sonja
Ziemann)
• kolejna główna rola
Cybulskiego
18.
19. KRZYŻ WALECZNYCH (1958)
• reżyseria: Kazimierz Kutz
• dramat wojenny, nowela
• Cybulski wcielił się w postać
Zootechnika Tadeusza
Więcka (nowela „Wdowa”)
22. • reżyseria: Andrzej Wajda
• dramat, psychologiczny, polityczny
• najwybitniejsza kreacja Cybluskiego, który zagrał postać
Maćka Chełmickiego (młody Akowiec).
• Cybulski pojawiał się na planie filmowym w swoim
codziennym ubraniu, pomimo, że akcja toczy się tuż po
zakończeniu wojny. Wajda na to przystał.
• Cybulski zaprezentował aktorstwo nowoczesne, pełne
naturalnej emocjonalności, dalekie od koturnowego, jakie – z
wyjątkami – pokutowało w kinie polskim od czasów
międzywojennych.
• pierwotnie w postać Chełmickiego miał wcielić się Tadeusz
Janczar, ale po namowach drugiego reżysera Janusza
Morgensterna, w tej roli obsadzono Cybulskiego.
• Zrośnięty z filmowym wizerunkiem Maćka Chełmickiego,
Cybulski stał się zarazem idolem i symbolem ówczesnej
generacji.
• Cybulski został nominowany m.in. do nagrody BAFTA
(Brytyjska Akademia Sztuk Filmowych i Telewizyjnych)
23.
24.
25.
26. POCIĄG (1959)
• reżyseria:
Jerzy Kawalerowicz
• dramat psychologiczny
• Cybulski wcielił się w postać
Staszka, byłego chłopaka jednej
Marty, jednej z głównych bohaterek
(w tej roli Lucyna Winnicka)
• jak sam Cybulski mówił, nie
przepadał za pociągami…
• „Złota Kaczka” za najlepszy polski
film (1960); Złoty Lew dla Lucyny
Winnickiej na MFF w Wenecji (1960)
27.
28. NIEWINNI CZARODZIEJE (1960)
• reżyseria: Andrzej Wajda
• dramat, romans
• Cybulski gra rolę Edmunda,
kolegi Bazylego (Tadeusz
Łomnicki); słynna zasada: -
Wszystkie kobiety są
głupie, tylko niektóre ładne,
a niektóre brzydkie.
29.
30. DO WIDZENIA, DO JUTRA… (1960)
• reżyseria:
Janusz Morgenstern (debiut)
• dramat psychologiczny
• Autentyczne wątki z życia
Cybulskiego; atmosfera
gdańskiego studenckiego teatru
Bim-Bom ujęta w filmie
• Cybulski wciela się w postać Jacka
• przesłanie tęsknoty ówczesnej
młodej inteligencji; niezgoda na
nietrwałość uczuć, w którym nie
ma miejsca dla romantyzmu
• Cybulski jest również scenarzystą
tego filmu
31.
32. HERBATA I MIĘTA (1961)
• reżyseria i scenariusz:
Pierre Kafian (debiut)
• krótkometrażowy
• produkcja francuska
• Cybulski wcielił się w
rolę Młodzieńca z
kawiarni
33. ROZSTANIE (1961)
• reżyseria: Wojciech Has
• melodramat
• Cybulski wcielił się w
postać… znanego aktora
34.
35. MIŁOŚĆ DWUDZIESTOLATKÓW (1961)
• reżyseria: François Truffaut,
Renzo Rossellini, Shintaro
Ishihara, Marcel Ophüls i
Andrzej Wajda
• nowele filmowe, psychologiczne
• produkcja: Francja, Japonia,
Polska, Włochy, RFN
• Cybulski wcielił się w rolę…
Zbyszka w noweli „Warszawa”
• wersja włoska, jedynie taka się
ostała w sieci
36.
37. LALKA (1962)
• reżyseria: Jacques Baratier
• surrealistyczny, groteska
filmowa
• produkcja: Francja, Włochy
• Cybulski kreuje dwie role:
krwawego dyktatora i jego
sobowtóra – co ciekawe – jeden
chce zabić drugiego
38.
39. JAK BYĆ KOCHANĄ (1962)
• reżyseria: Wojciech Has
• melodramat
• Cybulski wcielił się w rolę
Wiktora Rawicza, aktora, w
którym zakochana jest główna
bohaterka Felicia (w tej roli
Barbara Krafftówna)
• Cybulski za tą kreację został
nominowany do „Złotej
Kaczki”
40.
41. ZBRODNIARZ I PANNA (1963)
• reżyseria: Janusz Nasfeter
• kryminał
• Cybulski wciela się w rolę
kapitana Jana Ziętka (MO)
• Cybulski wyjątkowo nie w
typowej dla siebie roli
"buntownika bez powodu"
lecz przystojnego oficera
milicji
• nominacja Cybulskiego do
„Złotej Kaczki”
42.
43. ROZWODÓW NIE BĘDZIE (1963)
• reżyseria:
Jerzy Stefan Stawiński
• komedia obyczajowa
• Cybulski wcielił się w rolę
„Gruszki” , (nowela
„Zdarzenie III”)
44.
45. MILCZENIE (1963)
• reżyseria: Kazimierz Kutz
• psychologiczny
• Cybluski wcielił się w rolę
Romana, chłopaka
pielęgniarki Kazi (w tej roli
Elżbieta Czyżewska),
pojawiając się na
epizodycznie pod koniec
filmu
46.
47. ICH DZIEŃ POWSZEDNI (1963)
• reżyseria: Aleksander Ścibor-
Rylski
• komedia obyczajowa
• Cybulski wciela się w rolę
doktora Andrzeja Siennickiego,
lekarza pogotowia
ratunkowego. Filmową żoną
jest Nitka (Aleksandra Śląska)
50. • reżyseria: Wojciech Has, na podstawie powieści Jana
Potockiego
• kostiumowy, poetycki, „komedia”
• według wielu filmowych miłośników, jeden z najbardziej
europejskich polskich filmów
• Cybulski wcielił się w postać kapitana Alfonsa Van
Wordena, głównego bohatera, jednego z gwardii króla
Hiszpanii
• co ciekawe, pierwotnie główną rolę miał zagrać wybitny
francuski aktor polskiego pochodzenia; Has przed
rozpoczęciem zdjęć nie robił prób aktorskich; francuski
aktor sobie kompletnie nie radził, wtedy zupełnie
przypadkiem na planie pojawił się Cybulski i Has…
obsadził Zbyszka w głównej roli
• film po latach zrobił furorę w USA
51.
52.
53.
54. GIUSEPPE W WARSZAWIE (1964)
• reżyseria: Stanisław
Lenartowicz
• komedia wojenna
• Cybulski wcielił się w rolę
Staszka, marzącego o spokoju
i początkowo odżegnującego
się od jakiejkolwiek
działalności konspiracyjnej
Polaka, brata wplątanej w całą
„karabinową” sytuację Marii
(Elżbieta Czyżewska)
• film kręcono m.in. na Dworcu
Głównym we Wrocławiu…
55.
56. KOCHAĆ (1964)
• reżyseria: Jörn Donner
• dramat
• produkcja: Szwecja
• Cybulski wcielił się w postać
Frederika, mężczyznę, który
kompletnie zawrócił w głowie
Luizie (w tej roli Hariette
Andersson – słynna szwedzka
aktorka)
57.
58. SAM POŚRÓD MIASTA (1965)
• reżyseria: Halina Bielińska
• dramat
• Cybulski wciela się w postać
Konrada, czterdziestoletniego
zagubionego romantyka, który
nie potrafi odnaleźć swojego
miejsca w życiu
• niektórzy twierdzą, że ten film
jest swoistym autoportretem
Cybulskiego
61. • reżyseria: Tadeusz Konwicki
• dramat, psychologiczny
• Cybulski wcielił się w postać mężczyzny, który
przedstawiał się jako Kowalski – Malinowski, wytwarzający
swoją fałszywą legendę
• plejada świetnych aktorów (Gustaw Holoubek, Zdzisław
Maklakiewicz, Iga Cembrzyńska, Andrzej Łapicki), główna
rola Cybulskiego była sporego kalibru wyróżnieniem
62.
63.
64.
65. PINGWIN (1965)
• reżyseria: Jerzy Stefan Stawiński
• melodramat
• Cybulski wcielił się w postać
Łukasza Brody, który do
najgrzeczniejszych z pewnością
nie należy
66.
67. JUTRO MEKSYK (1965)
• reżyseria: Aleksander Ścibor-
Rylski
• sportowy, psychologiczny
• Cybulski wciela się w rolę
głównego bohatera, trenera
skoczków do wody Pawła
Jańczaka
68.
69. SZYFRY (1966)
• reżyseria: Wojciech Has
• dramat psychologiczny
• Cybulski w roli Maćka, syna
głównego bohatera Tadeusza
(Jan Kreczmar), który wraca
po latach do kraju, do
rodziny
70.
71. PRZEDŚWIĄTECZNY WIECZÓR (1966)
• reżyseria: Jerzy Stefan Stawiński oraz Helena
Amiradżibi-Stawińska
• psychologiczny
• Cybulski wcielił się w postać Kombatanta, kolegi
Andrzeja Zapały (w tej roli Krzysztof Chamiec)
72.
73. MISTRZ (1966) / ILUZJA (1966)
• reżyseria: Jerzy Antczak • reżyseria: Konstanty
• dramat wojenny Ciciszwili
• Cybulski w roli reżysera • krótkometrażowy
„Makbeta” • Cybulski w roli kochanka w
• nakręcone na potrzebny opowieści, która ma miejsce
telewizyjne w świecie kompletnej iluzji.
• nakręcone na potrzeby
telewizyjne
74.
75. CAŁA NAPRZÓD (1966)
• reżyseria: Stanisław
Lenartowicz
• komedia, przygodowy
• Cybulski w roli głównej,
jako Janek, który jest
marynarzem
• co ciekawe, film był
pokazywany na 6 edycji Era
Nowe Horyzonty (2006)
76.
77. JOWITA (1967)
• reżyseria: Janusz
Morgenstern
• dramat obyczajowy
• Cybulski wcielił się w postać
Edwarda Księżaka, trenera
lekkoatletyki głównego
bohatera Marka (Daniel
Olbrychski)
78.
79. MORDERCA ZOSTAWIA ŚLAD (1967)
• reżyseria: Aleksander
Ścibor-Rylski
• kryminał
• Cybulski wcielił się w
postać Rodeckiego
• film był kręcony we
Wrocławiu, Cybulski
wracając z planu, zginął
pod kołami pociągu
• po nakręceniu dokonano
tzw. podsynchronów; głos
pod postać graną przez
Cybulskiego podkłada
Tadeusz Łomnicki
80. • Zbigniew Cybulski zagrał łącznie w 35 filmach.
• Dodatkowo zagrał w serialu „Wojna Domowa”, w roli…
klaszczącego.
• Cybulski był również scenarzystą filmu „Do widzenia, do
jutra…”.
81.
82. okulary, kurtka, jeansy
Z programu TVNu „ Ikony”:
Jak go będziemy pamiętali? Jako
przystojnego, bruneta o szerokim białym
uśmiechu i charakterystycznych
ciemnych okularach.
Zbigniew Cybulski zawsze chodził w ciemnych
okularach. Wacław Kapusto wspomina,
że aktor denerwował się kiedy mówiono, że te
okulary to tylko poza. — Sam sprawdź. —
Cybulski zdjął je i włożył olsztyńskiemu
fotoreporterowi na nos.
Kapusto sprawdził. To były silne lecznicze
szkła.
83. Cybulski, a Dean
● Filmowe ikony
● Ich legenda związana
jest z nagłą przedwczesną
śmiercią
Ludzie żyjący na krawędzi
●
Zżymał się na porównania z Jamesem
Deanem, którego bardzo cenił. Uważał
jednak, że choć grają w podobny
sposób, różnią się od siebie, że
James Dean jest Jamesem Deanem, a
Zbigniew Cybulski - Zbigniewem
Cybulskim.
84. W filmie występuje nawiązanie
do studenckiego teatru Bim-
Bom, który w filmie ukazuje się
pod nazwą Tik-Tak. Zostają
odsłonięte kulisy teatru
zaangażowania. Manifestem
Bim-Bomu było żywe
zainteresowanie
rzeczywistością.
„Film nie dał mi pełnej
satysfakcji, ale bardzo wiele
mnie nauczył. Lubię ten film,
choć największe zastrzeżenia
mam do siebie.”
87. NAGRODA IMIENIA CYBULSKIEGO
Nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego,
honorującą najlepszych młodych
polskich aktorów, wręczono po raz
pierwszy w 1969 roku, dwa lata po
tragicznej śmierci jej patrona. Do
2007 roku otrzymało ją 40 laureatów.
„ Być jak Cybulski” - dokumentacja
historii nagrody im. Cybulskiego