2. Σύμφωνα με την με α.π. 81867/26-11-2012Εγκύλιο του ΕΟΦ
Δηλώνω ότι δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων
3. Λόγος
•Η έννοια του όρου «λόγος» εμπεριέχει την έννοια
της γλώσσας, της ομιλίας και της σκέψης.
•Ταυτίζεται με τη σκέψη αποτέλεσμα της οποίας είναι
η παραγωγή πρωτότυπων ιδεών.
Γλώσσα
•Το σύστημα που χρησιμοποιείται για την
κωδικοποίηση του μηνύματος στην επικοινωνία.
4. Ομιλία
• Η φωνητική εκφορά της γλώσσας επιτυγχάνεται με
την ομιλία και έχει άμεση σχέση με το νευρομυϊκό
συντονισμό του συστήματος άρθρωσης και
φώνησης του ατόμου
Κατή 1990
5. Επικοινωνία
• Είναι ικανότητα του ανθρώπου να εκφράζει και να
μεταδίδει ιδέες και πληροφορίες με στόχο να
επηρεάσει την συμπεριφορά του άλλου
Kiernan, Reid 1987
Κοινωνικότητα
• Είναι η ικανότητα του ανθρώπου να
προσαρμόζεται στις κοινωνικές συνθήκες και η
επιθυμία του να συνάπτει φιλικές σχέσεις και να
συμμετέχει σε κοινές δραστηριότητες
Cattell 1957
7. Ο ρόλος της «γλώσσας και
επικοινωνίας»
Η τυπική αναπτυξη της «γλώσσας και της
επικοινωνίας» παίζουν σημαντικό ρόλο στην
αναπτυξη του
•γνωστικού
•κοινωνικού
•συναισθηματικού τομέα
με αποτέλεσμα
•Αυτοεκτίμηση
•Ακαδημαικη επιτυχία
•Κοινωνικές σχέσεις
11. Καθυστέρηση λόγου
Όταν η έκφραση του λόγου είναι κατά 1 SD
χαμηλότερη του μέσου όρου της ηλικίας του παιδιού
Stein 2001
Το 50% - 70% των παιδιών «φτάνει» το μέσο όρο
κατά την προσχολική ηλικία “late bloomers”
Wake et al. 2011
Ένα ποσοστό θα αναπτύξει γλωσσική διαταραχή
Θεωρείται πρώιμος δείκτης γλωσσικής διαταραχής
και χρήζει παρακολούθησης
Archibald 2007
12. Καθυστέρηση λόγου
Η καθυστέρηση λόγου ή η διαφορετική χρήση
λόγου αποτελούν ευαίσθητους δείκτες
αναπτυξιακών διαταραχών
Gina Conti-Ramsden & Kevin Durkin 2012
13. Καθυστέρηση λόγου
παθολογικά αίτια
Προβλήματα ακοής
Μπορεί να παρατηρηθεί στα πλαίσια άλλων
αναπτυξιακών διαταραχών:
Σφαιρική αναπτυξιακή καθυστέρηση
Αυτισμό
Γλωσσική Διαταραχή
Δυσπραξία λόγου
Νευρολογικά αίτια
Μορφολογικές βλάβες δομών φώνησης - άρθρωσης
14. Καθυστέρηση Λόγου
Επίπτωση
•10% με 15% των παιδιών ηλικίας δύο ετών
•4% με 5% έχουν καθυστέρηση λόγου στα τρία
χρόνια
•Περίπου 6% με 8% στη σχολική ηλικία έχουν
γλωσσική διαταραχή
Collisson BA, Graham SA 2016
Coplan J 2011
Shriberg LD, Tomblin JB 1999
15. Καθυστέρηση λόγου
Παράγοντες κινδύνου
• Φτώχια
• Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο γονέων
• Χαμηλό βάρος γέννησης, προωρότητα
(Συμπεριλαμβανομένων των «αργών προώρων»)
• Οικογενειακό ιστορικό
(καθυστέρησης λόγου, γλωσσικής διαταραχής ή
μαθησιακών δυσκολιών που σχετίζονται με τη
γλώσσα)
• Κατάθλιψη της μητέρας
• Φύλο (Αγόρια)
Collisson BA,Graham SA 2016
16. «Red flags» καθυστέρησης λόγου
ηλικία Red flag τομέας
Γέννηση
Δεν ανταποκρίνεται σε ήχους κυρίως στη φωνή
των γονέων
Κατανόηση/κοινωνική επικοινωνία
6-9 μήνες Δεν βαβίζει Έκφραση/κοινωνική επικοινωνία
12 μήνες Δεν χρησιμοποιεί μαμά - μπαμπά Έκφραση// κοινωνική επικοινωνία
15 μήνες
Δεν χρησιμοποιεί μια λέξη εκτός του μαμά -
μπαμπά
Έκφραση
18 μηνών
Δεν χρησιμοποιεί πέντε τουλάχιστον λέξεις για
να ζητήσει αυθόρμητα ή να ονομάσει
αντικείμενα
Έκφραση /κοινωνική επικοινωνία
Δεν ακολουθεί απλές εντολές χωρίς χρήση
χειρονομιών
κατανόηση
24 μηνών
Λιγότερες από 50 λέξεις Έκφραση/ κοινωνική επικοινωνία
Δεν συνδυάζει δύο λέξεις Έκφραση/ κοινωνική επικοινωνία
17. Καθυστέρηση λόγου
Κλινικές επιπτώσεις
Τα παιδιά με καθυστέρηση λόγου που στην
προσχολική ηλικία ο λόγος τους είναι ανάλογος
των συνομηλίκων εξακολουθούν να έχουν
διαταρχή στο λόγο που οδηγεί σε χαμηλότερη
σχολική επίδοση αργότερα και ο λόγος τους
εξακολουθεί να είναι επηρεασμένος μέχρι την
ενηλικίωση (ακαδημαϊκές δυσκολίες)
Roos- Weismer 2008
18. Καθυστέρηση Λόγου
Μη αποδεκτές εξηγήσεις
• «Είναι αγόρι, τα αγόρια καθυστερούν να
μιλήσουν"
• «Ο μπαμπάς του και ο θείος του μίλησαν στα τρία
και δεν είχαν πρόβλημα»
• «Είναι δίγλωσσος»
• «Δεν τον αφήνει ο μεγαλύτερος αδελφός του, λέει
τα πάντα πριν από αυτόν»
Stein MT, Parker S 2001
Fedman HM 2005
19. Καθυστέρηση λόγου
Μη αποδεκτές εξηγήσεις
• «Δεν τον αφήνουμε να μιλήσει, του δίνουμε
ότι θέλει πριν το πει»
• «Δεν λέει πολλά αλλά τα αντιλαμβάνεται
όλα»
• «Μιλά στο σπίτι αλλά στον παιδικό δεν
χρησιμοποιεί καθόλου το λόγο»
Stein MT, Parker S 2001
Fedman HM 2005
20. Γλωσσική διαταραχή
Πρωτογενής διαταραχή
Δεν οφείλεται σε:
απώλεια ακοής
άλλη οργανική βλάβη
Παρατηρούνται δυσκολίες:
κατανόηση
έκφραση του λόγου
πραγματολογία neuropsycol review 2012
21. Γλωσσική διαταραχή
Η κατάσταση όπου το παιδί δεν μπορεί να
αναπτύξει το λόγο του σε βαθμό ανάλογο της
ηλικίας του χωρίς εμφανή αιτία
Bishop and Norbury 2008
Υπάρχει σημαντική απόκλιση μεταξύ
γλωσσικών δεξιοτήτων και χρονολογικής
ηλικίας ή νοητικού δυναμικού
DSM V, ICD 10
23. Γλωσσική Διαταραχή
• Τα παιδιά με γλωσσική διαταραχή έχουν μια
αργή εξέλιξη λόγου από την αρχή “late
talkers”
• Δεν σταματούν να τον εξελίσσουν
• Δεν «χάνουν λόγο»
(συχνότερο στον αυτισμό)
24. Γλωσσική διαταραχή
κλινικές επιπτώσεις
• Ένα ποσοστό παιδιών φαίνεται «ότι το ξεπερνάει»
Έχουν καλή κατανόηση αλλά παραμένουν αποκλίσεις
στην επεξεργασία των πληροφοριών
• Σε ένα ποσοστό περίπου 3 % παρατηρείται
γλωσσική διαταραχή και στην ενήλικο ζωή
Mckinley & Larson 1989, Simkin & Conti-Ramsden 2006, Miller et al. 2008
• Δυσκολίες στο γραπτό λόγο
Conti-Ramsden and Jones 1997; Moyle et al. 2007
25. Γλωσσική διαταραχή
κλινικές επιπτώσεις
• Γλωσσική διαταραχή στην ηλικία των τεσσάρων
ετών αυξάνει τις πιθανότητες δυσλεξίας αργότερα
• Δυσκολίες στη μνήμη εργασίας
• Αυξημένη πιθανότητα χαμηλής σχολικής επίδοσης
και κοινωνικής αλληλεπίδρασης
Coplan J 2011
Durkin and Conti-Ramsden 2007
• Περισσότερες πιθανότητες ακαδημαϊκής αποτυχίας
κοινωνικού αποκλεισμού, συμπεριφορικά και
συναισθηματικά προβλήματα και εκφοβισμού
Conti-Ramsden et al. 2009 St Clair et al. 2011
26. Καθυστέρηση λόγου – γλωσσική διαταραχή
επίπτωση
• 10% - 15% στην ηλικία των δύο ετών
• 4% - 5% στην ηλικία των τριών ετών
• 6% - 8% στην σχολική ηλικία
Stein, Parter, Coplan 2001
28. Αξιολόγηση γλώσσας και επικοινωνίας στην
προσχολική ηλικία
Αιτίες αξιολόγησης
•Καθυστέρηση λόγου
•Ανησυχίες σε σχέση με τις ευρύτερες γνωστικές
δεξιότητες του παιδιού
•Ανησυχίες σε σχέση με τη συμπεριφορά ή
συναισθηματικές δυσκολίες
•Ανησυχίες σε σχέση με το φάσμα του αυτισμού
29. Στόχοι της αξιολόγησης
• Αξιολόγηση των επιμέρους τομέων της
γλώσσας
• Εκτίμηση των επιμέρους αναπτυξιακών
τομέων /Διαφοροδιάγνωση
• Στοχοθεσία προγράμματος παρέμβασης
• Αξιολόγηση της σχολικής ετοιμότητας
• Ερευνητικοί σκοποί