งานนำเสนอของนักเรียนชั้น ม.3/15 โรงเรียนเดชอุดม เรื่องวิวัฒนาการของศิลปะไทย เทอม 1/2558 โรงเรียนเดชอุดม อ.เดชอุดม จ.อุบลราชธานี

2. ศิลปะไทยสมัยประวัติศาสตร์ถึงอยุธยา

3. ศิลปะสมัยทวารวดี
• ทวารวดีนั้นอาจจะเกิดขึ้นในช่วงพุทธศตวรรษที่ 9-10 หลักฐานที่สามารถยืนยัน
ได้นั้นพบในช่วงพุทธศตวรรษที่ 12 เป็นหลักฐานทั้งทางศิลปกรรมและจารึก ซึ่ง
ช่วงนี้ศิลปกรรมส่วนใหญ่เป็นของที่นาเข้ามาจากผู้เผยแพร่พระพุทธศาสนาเราจึง
เริ่มมีรูปแบบงานศิลปกรรมของเราเองคือ ทวารวดี ซึ่งตรงกับราชวงศ์คุปตะของ
อินเดีย และทางตะวันออกของอินเดียทางอมราวดี ทางตอนใต้ของอินเดียสู่ลังกา
บางทีผ่านกวางตุ้งเป็นเอกสารที่กล่าวในเอกสารของพระภิกษุอี้จิง หรือ อี้ชิง ที่
เดินทางไปจาริกศาสนาในอินเดียและเดินทางกลับมาทางสุมาตรา

4. จิตรกรรม
• ไม่เหลือปรากฏหลักฐานทางด้านจิตรกรรม คงชารุดเสียหายไปหมดแล้ว เพราะงาน
จิตรกรรมเขียนด้วยวัสดุที่ไม่คงทน ถูกแดดถูกฝนไม่นานก็หมดไป

5. ประติมากรรม
• พระพุทธรูป
ลักษณะสาคัญของพระพุทธรูปสมัยทวาราวดี แบ่งออกเป็น 3 ยุค คือ
1. มีลักษณะของอินเดียแบบคุปตะและหลังคุปตะ

6. 2. เป็นแบบพื้นเมือง แต่มีการแต่งกายเหมือนอินเดีย เรียกว่า อิทธิพลแบบท้องถิ่น ซึ่งพบมากพุทธศตวรรษที่
13-15 ลักษณะคิ้วต่อ หน้ากลม ครองจีวรห่มคลุม จีวรเรียบไม่มีริ้ว การทาวิตรรกะยกพระหัตถ์ 2 ข้าง

7. 3. ทวารวดีที่มีศิลปะเขมรเข้ามาปะปน พุทธศตวรรษที่ 16

8. ประติมากรรมกลุ่มเทวรูปรุ่นเก่า

9. เครื่องมือเครื่องใช้
ตะเกียงโรมัน ลูกปัดและต่างหูทาจากหินคาเนเรียลสีส้ม

10. สถาปัตยกรรม
สถาปัตยกรรมแบบทวาราวดีมักก่ออิฐและใช้สอดิน เช่น วัดพระเมรุและเจดีย์จุลปะโทน จังหวัดนครปฐม บาง
แห่งมีการใช้ศิลาแลงบ้าง เช่นก่อสร้างบริเวณฐานสถูป การก่อสร้างเจดีย์ในสมัยทวารวดีทีพบทั้งเจดีย์ฐาน
สี่เหลี่ยม เจดีย์ทรงระฆังคว่า มียอดแหลมอยู่ด้านบน

11. ศิลปะศรีวิชัย
• ศิลปกรรมส่วนใหญ่ของอาณาจักรศรีวิชัยได้รับอิทธิพลจากศาสนาพราหมณ์-ฮินดู และ พุทธ
ศาสนานิกายอาจริยวาท แม้ศรีวิชัยได้หมดอานาจไป แต่ศิลปะยังคงแพร่หลายไปทั่วดินแดน
แถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เพราะได้มีการขุดค้นพบศิลปวัตถุและโบราณสถานแบบศรีวิชัย
จานวนมากทางภาคใต้ โดยเฉพาะที่ไชยาและที่นครศรีธรรมราช นอกจากนั้นมีการพบ
ประปราย เช่น ทางภาคกลางพบที่อาเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี ภาคเหนือพบที่วัดเจดีย์เจ็ด
แถว อาเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย และเหนือสุดพบที่วัดป่าสัก อาเภอเชียงแสน จังหวัด
เชียงราย

12. จิตรกรรม
• ได้ปรากฏจิตรกรรมฝาผนังที่เนื่องในพุทธศาสนาที่เจติยสถานหรือถ้าที่มีการใช้ สอยเนื่องในพุทธศาสนาแห่ง
หนึ่ง คือ แหล่งโบราณคดีถ้าศิลป์ บ้านบันนังลูวา หมู่ที่ 2 ตาบลหน้าถ้า อาเภอเมือง จังหวัดยะลา

13. ประติมากรรม
ในปัจจุบันนี้ได้มีการค้นพบประติมากรรมที่เนื่องในพุทธศาสนา ลัทธิมหายาน ในแหล่งโบราณคดีต่าง ๆ ที่
กระจายกันอยู่ทั่วทั้งคาบสมุทรไทย ประติมากรรมดังกล่าวสามารถที่จะจาแนกออกได้เป็นห้าประเภท คือ
=ประติมากรรมลอยตัว
=สถูปจาลอง
=พระพิมพ์
=จารึกหลักธรรม
=แม่พิมพ์ประติมากรรมลอยตัว

14. สถาปัตยกรรม
• ในปัจจุบันนี้ได้มีการค้นพบสถาปัตยกรรมที่เนื่องในพุทธศาสนา ลัทธิมหายาน ที่ได้มีการสร้างสรรค์ขึ้นบน
คาบสมุทรไทยสองประเภท คือ ประเภทแรก ได้แก่ สถูป (Stupa, or Tupa) และเจติยสถาน
(Chaitya Hall)

15. ศิลปะสมัยลพบุรี
ศิลปะแบบลพบุรีหรือละโว้เกิดขึ้นในพุทธศตวรรษที่16-19 มีอาณาเขตครอบคลุมภาคกลาง
ภาคตะวันออก และภาคตะวันออกเฉียง เหนือ ตลอดจนในประเทศกัมพูชา รูปแบบ สัมพันธ์กับ
สกุลช่างศิลปะเขมรในประเทศกัมพูชา ศิลปะดังกล่าวเรียกชื่อต่างกันตามทัศนะของนักวิชาการ
แต่ละคนเช่น ศิลปะลพบุรี ศิลปะเขมร ศิลปะร่วมแบบเขมรในประเทศไทย เป็นต้น กล่าวคือ
ปลายสมัยรัชกาลที่ ๕ นักวิชาการชาวฝรั่งเศสแห่งสานักฝรั่งเศสปลายบูรพาทิศได้เรียกชื่อสกุล
ช่าง ศิลปะนี้ว่า"ศิลปะ เขมร" ด้วยมีรูปแบบที่คล้ายกับโบราณสถานในประเทศกัมพูชาต่อมา
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดารงราชานุภาพ ทรงกาหนดชื่อเรียกใหม่ว่า "ศิลปะ
ลพบุรี" เพื่อแยกให้เห็นถึงความแตกต่างจากกลุ่มสกุลช่างศิลปะเขมร

16. จิตรกรรม
ในสมัยลพบุรียังไม่ปรากฏหลักฐานชัดเจน

17. ประติมากรรม
• นิยมสร้างภาพสลักด้วยหิน โดยเฉพาะหินทราย ส่วนมากนิยมสร้างเป็นพระพุทธรูปปางนาคปรก และยังมี
การสลักรูปเหมือน เช่น รูปของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 แห่งอาณาจักรเขมร

18. สถาปัตยกรรม
• ได้แก่ ปรางค์ ปราสาท ที่สร้างขึ้นด้วยหินทราย อิฐ ศิลาแลง จึงเรียกว่าปราสาทหินและปรางค์ เช่นพระ
ปรางค์สามยอด จังหวัดลพบุรีในปัจจุบัน ปราสาทหินพิมาย จังหวัดนครราชสีมา ปราสาทพนมรุ้ง จังหวัด
บุรีรัมย์ ซึ่งมีทับหลังรูปนารายณ์บันทมสินธุ์ที่งดงาม ปราสาทเมืองต่า จังหวัดบุรีรัมย์ และปรางค์ที่วัดนคร
โกษา จังหวัดลพบุรี
พระปรางค์สามยอด จังหวัดลพบุรี ปราสาทหินพิมาย จังหวัดนครราชสีมา ปราสาทพนมรุ้ง จังหวัดบุรีรัมย์