SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  26
© 2014 MindConsult / RamodeBoer
Leven met Aandacht in Relaties
Ramo de Boer
Doel
 Zie deze lezing als een onderzoek naar wie je
bent, wat je doet en wat je wilt in relatie.
 Het doel is om te leren hoe je door observatie en
zelfreflectie meer inzicht krijgt in je functioneren,
om de kwaliteit van je handelen en
communicatie in relaties te verhogen.
© 2014 MindConsult / RamodeBoer 2
Wat gaan we doen?
Twee stellingen voor onderzoek
Wat zijn relaties?
Wat is kwaliteit van relatie?
Hoe verhogen en onderhouden we de
kwaliteit?
Pauze
Vraag en antwoord
© 2014 MindConsult / RamodeBoer 3
Twee stellingen voor onderzoek
 De ander(en) en de omstandigheden zijn niet
de oorzaak van mijn ervaring en reactie, maar
slechts een aanleiding.
 Alle gedrag is functioneel, en veel gedrag is
contraproductief.
© 2014 MindConsult / RamodeBoer 4
Wat zijn Relaties?
1. functioneel en kennen een wederzijds
belang
2. er is sprake van wederzijdse afhankelijkheid
3. er is sprake van wederzijdse beïnvloeding
4. in meer of mindere mate contraproductief
5. eindig
© 2014 MindConsult / RamodeBoer 5
Wat zijn Relaties?
1. Functioneel met een wederzijds belang -
 relaties hebben een doel (veelal inherent en
onbewust)
 overleven, veiligheid, verbinding, erkenning,
steun, zorg
© 2014 MindConsult / RamodeBoer 6
Wat zijn Relaties?
2. Er is sprake van wederzijdse afhankelijkheid –
beiden ontlenen iets aan de relatie
mate van afhankelijkheid is meestal niet in
balans
onbewustheid van disbalans heeft invloed
© 2014 MindConsult / RamodeBoer 7
Wat zijn Relaties?
3. Er is sprake van wederzijdse beïnvloeding –
er is altijd - bewuste en onbewuste - interactie
de ander is aanleiding voor onze ervaring en
reactie
© 2014 MindConsult / RamodeBoer 8
Wat zijn Relaties?
4. In meer of mindere mate contraproductief –
in relaties schipperen we tussen behoefte en
angst
 negatief zelfbeeld bron van onze reactiviteit
© 2014 MindConsult / RamodeBoer 9
Wat zijn Relaties?
5. Eindig –
alle relaties zijn eindig
heeft invloed op de kwaliteit
© 2014 MindConsult / RamodeBoer 10
Wat is kwaliteit van Relatie?
Aanwezigheid van aandacht +
Afwezigheid van reactiviteit
© 2014 MindConsult / RamodeBoer
11
Aanwezigheid van Aandacht
Gewaarzijn (Awareness)
Gerichte Aandacht (Mindfulness)
Belang van trainen aandacht
© 2014 MindConsult / RamodeBoer
12
Aanwezigheid van Aandacht
 Gewaarzijn
Gewaarzijn (awareness) is de ‘achtergrond
radar’ van bewustzijn die constant de
innerlijke en uiterlijke omgeving controleert. Je
kunt je gewaar zijn van aspecten, zonder dat
ze op de voorgrond komen.
© 2014 MindConsult / RamodeBoer
13
Aanwezigheid van Aandacht
 Gerichte Aandacht
Gerichte aandacht (mindfulness) is het proces
van het bewust focussen van aandacht, wat
een verhoogd gewaarzijn van een beperkt
gebied van ervaring brengt.
© 2014 MindConsult / RamodeBoer
14
Trainen van Aandacht
 Belang trainen aandacht -
Gerichte aandacht is het middel of voertuig
waarmee we de kwaliteit van ons bewustzijn
kunen verhogen en ons bevrijden uit onze de
vicieuze cirkel van onze reactiviteit
© 2014 MindConsult / RamodeBoer 15
Kwaliteit van bewustzijn
Hoge kwaliteit
4e Bewust - word je
3e Reflecteren - doe je
2e Gewaar - ben je
1e Ervaring - heb je
Lage kwaliteit
© 2014 MindConsult / RamodeBoer
16
Ervaring - heb je
Tijdens interactie heb je lichamelijke,
emotionele en geestelijke ervaringen
Deze bevatten informatie over de kwaliteit
van de interactie met de ander(en)
© 2014 MindConsult / RamodeBoer 17
Gewaar - ben je
 Met je zintuiglijk gewaarzijn neem je de
ervaringen waar – je bent alert aanwezig
 Deze waarneming – gewaarzijn van
ervaring – maakt reflectie over de
ervaringen mogelijk
© 2014 MindConsult / RamodeBoer 18
Reflecteren – doe je
Reflectie is het bewust betekenis geven aan wat
je gewaar bent
Hierin ligt de ruimte voor bevrijding - de
overstijging van je gebaande paden van denken
en doen
© 2014 MindConsult / RamodeBoer
19
Bewust – word je
Door gerichte reflectie word je bewust van je
patronen van denken en doen en die van de
ander(en)
Hierdoor bevrijd je jezelf op den duur van je
reactiviteit en het onderliggende zelfbeeld
© 2014 MindConsult / RamodeBoer
20
Afwezigheid van Reactiviteit
Wat is reactiviteit?
(subtiele) reactie is buiten proportie in relatie
met de directe aanleiding
oorzaak ligt in negatiefste deel van zelfbeeld
© 2014 MindConsult / RamodeBoer
21
Gedrag Driehoek
Gedrag
(antwoord)
Behoefte Angst
(voldoen) (vermijden)
© 2014 MindConsult / RamodeBoer
22
Afwezigheid van Reactiviteit
Samenhang met kwaliteit van relatie -
hoe meer reactiviteit, hoe lager de kwaliteit
van relatie
en hoe meer bevestiging van negatief
zelfbeeld (geloof)
© 2014 MindConsult / RamodeBoer
23
Verhogen en onderhouden van kwaliteit
De ander(en) en de omstandigheden zijn niet de oorzaak van
mijn ervaring en reactie, maar slechts een aanleiding
 motivatie voor zelfonderzoek
 bevrijden uit vicieuze cirkel van oorzaak buiten jezelf
 opmerken van reactiviteit in het moment, en daarna
 vind de oorzaak in jezelf door zelfreflectie
 werk er systematisch aan over langere periode
© 2014 MindConsult / RamodeBoer
24
Verhogen en onderhouden van kwaliteit
Alle gedrag is functioneel, en veel gedrag is contraproductief
 onderzoek welk gedrag functioneel, en welk gedrag
contraproductief is
 reactiviteit gedrag herkennen, bij jezelf en ander
 vaststellen van waaruit je reactief bent
 wat beoog je te bereiken met je (contraproductieve) reactie
 zoek een andere wijze om dat doel te bereiken
© 2014 MindConsult / RamodeBoer
25
Verhogen en onderhouden van kwaliteit
Trainen van Aandacht
Mindfulness
Meditatie
Korte aandachtsoefeningen voor drukke mensen
(hand-out)
© 2014 MindConsult / RamodeBoer
26

Contenu connexe

En vedette

Digades company presentation 2013
Digades company presentation 2013Digades company presentation 2013
Digades company presentation 2013Digades GmbH
 
Mage formation in Mirrors, Concave and Convex Diagramming
Mage formation in Mirrors, Concave and Convex DiagrammingMage formation in Mirrors, Concave and Convex Diagramming
Mage formation in Mirrors, Concave and Convex DiagrammingMika Agcaoili
 
Plant tissues & organs
Plant tissues & organsPlant tissues & organs
Plant tissues & organsAnne Kaw
 
The importance of ™ protection for new and established businesses
The importance of ™ protection for new and established businessesThe importance of ™ protection for new and established businesses
The importance of ™ protection for new and established businessesenterprisenation
 
Jorge enrique osorio
Jorge enrique osorioJorge enrique osorio
Jorge enrique osorioJORGE OSORIO
 
Соединительное и крепежное оборудование Doughty. Каталог.
Соединительное и крепежное оборудование Doughty. Каталог.Соединительное и крепежное оборудование Doughty. Каталог.
Соединительное и крепежное оборудование Doughty. Каталог.deniskazakov3979
 
Asuhan keb i
Asuhan keb iAsuhan keb i
Asuhan keb iNur Qodri
 
What the user wanted
What the user wantedWhat the user wanted
What the user wantedkitcarson1957
 
15 05-2012 - apresentação ceo conference - itau (em inglês)
15 05-2012 - apresentação ceo conference - itau (em inglês)15 05-2012 - apresentação ceo conference - itau (em inglês)
15 05-2012 - apresentação ceo conference - itau (em inglês)Arezzori
 
Scott mc cormick float mobile learning_winningoverstakeholders_mlearncon2012
Scott mc cormick float mobile learning_winningoverstakeholders_mlearncon2012Scott mc cormick float mobile learning_winningoverstakeholders_mlearncon2012
Scott mc cormick float mobile learning_winningoverstakeholders_mlearncon2012Scott McCormick
 

En vedette (14)

3 sun powered
3 sun powered3 sun powered
3 sun powered
 
Digades company presentation 2013
Digades company presentation 2013Digades company presentation 2013
Digades company presentation 2013
 
Mage formation in Mirrors, Concave and Convex Diagramming
Mage formation in Mirrors, Concave and Convex DiagrammingMage formation in Mirrors, Concave and Convex Diagramming
Mage formation in Mirrors, Concave and Convex Diagramming
 
Scrip ii
Scrip iiScrip ii
Scrip ii
 
Plant tissues & organs
Plant tissues & organsPlant tissues & organs
Plant tissues & organs
 
The importance of ™ protection for new and established businesses
The importance of ™ protection for new and established businessesThe importance of ™ protection for new and established businesses
The importance of ™ protection for new and established businesses
 
Cocaína
CocaínaCocaína
Cocaína
 
Jorge enrique osorio
Jorge enrique osorioJorge enrique osorio
Jorge enrique osorio
 
Scheduling
SchedulingScheduling
Scheduling
 
Соединительное и крепежное оборудование Doughty. Каталог.
Соединительное и крепежное оборудование Doughty. Каталог.Соединительное и крепежное оборудование Doughty. Каталог.
Соединительное и крепежное оборудование Doughty. Каталог.
 
Asuhan keb i
Asuhan keb iAsuhan keb i
Asuhan keb i
 
What the user wanted
What the user wantedWhat the user wanted
What the user wanted
 
15 05-2012 - apresentação ceo conference - itau (em inglês)
15 05-2012 - apresentação ceo conference - itau (em inglês)15 05-2012 - apresentação ceo conference - itau (em inglês)
15 05-2012 - apresentação ceo conference - itau (em inglês)
 
Scott mc cormick float mobile learning_winningoverstakeholders_mlearncon2012
Scott mc cormick float mobile learning_winningoverstakeholders_mlearncon2012Scott mc cormick float mobile learning_winningoverstakeholders_mlearncon2012
Scott mc cormick float mobile learning_winningoverstakeholders_mlearncon2012
 

Similaire à Leven met aandacht in relaties - over het verhogen van de kwaliteit van onze relaties

Rapport Werkkwaliteiten- test
Rapport Werkkwaliteiten- testRapport Werkkwaliteiten- test
Rapport Werkkwaliteiten- testIneke Vos
 
Partner in Business, vaardigheid en attitude
Partner in Business, vaardigheid en attitudePartner in Business, vaardigheid en attitude
Partner in Business, vaardigheid en attitudeAngela van de Loo
 
Presentatie velon feedback en ict
Presentatie velon feedback en ictPresentatie velon feedback en ict
Presentatie velon feedback en ictGerard Dummer
 
Dialoog, Van Inhoud naar Proces in het Verstaan van de Ander
Dialoog, Van Inhoud naar Proces in het Verstaan van de Ander Dialoog, Van Inhoud naar Proces in het Verstaan van de Ander
Dialoog, Van Inhoud naar Proces in het Verstaan van de Ander MindConsult
 
persoonlijke effectiviteit in de installatie branche alg
persoonlijke effectiviteit in de installatie branche algpersoonlijke effectiviteit in de installatie branche alg
persoonlijke effectiviteit in de installatie branche algDe Zwerm Groep
 
Workshop A - Persoonlijk leiderschap
Workshop A - Persoonlijk leiderschap Workshop A - Persoonlijk leiderschap
Workshop A - Persoonlijk leiderschap Stijn Huijsmans
 
Feedback en Dennis Landa stellen zich voor!
Feedback en Dennis Landa stellen zich voor! Feedback en Dennis Landa stellen zich voor!
Feedback en Dennis Landa stellen zich voor! dennislanda
 
Persoonlijke effectiviteit met een focus op houding en gedrag
Persoonlijke effectiviteit met een focus op houding en gedragPersoonlijke effectiviteit met een focus op houding en gedrag
Persoonlijke effectiviteit met een focus op houding en gedragDe Zwerm Groep
 
Feedback En Dennis Landa Stellen Zich Voor!
Feedback En Dennis Landa Stellen Zich Voor!Feedback En Dennis Landa Stellen Zich Voor!
Feedback En Dennis Landa Stellen Zich Voor!dennislanda
 
Leiderschap als Bron
Leiderschap als BronLeiderschap als Bron
Leiderschap als Bronhenknijenkamp
 
Polariteiten - van Monoloog naar Dialoog
Polariteiten - van Monoloog naar DialoogPolariteiten - van Monoloog naar Dialoog
Polariteiten - van Monoloog naar DialoogMindConsult
 
Verandermanagement college
Verandermanagement collegeVerandermanagement college
Verandermanagement collegemijnbuurtje.nl
 
Ontwikkelingsgerichte Methodiek - Levensloop Begeleiding voor Mensen met een ...
Ontwikkelingsgerichte Methodiek - Levensloop Begeleiding voor Mensen met een ...Ontwikkelingsgerichte Methodiek - Levensloop Begeleiding voor Mensen met een ...
Ontwikkelingsgerichte Methodiek - Levensloop Begeleiding voor Mensen met een ...Lifelong Inspiration
 
Coachingstrajecten Spiegelspraak 2016
Coachingstrajecten Spiegelspraak 2016Coachingstrajecten Spiegelspraak 2016
Coachingstrajecten Spiegelspraak 2016Gaitske Jedema
 

Similaire à Leven met aandacht in relaties - over het verhogen van de kwaliteit van onze relaties (20)

Rapport Werkkwaliteiten- test
Rapport Werkkwaliteiten- testRapport Werkkwaliteiten- test
Rapport Werkkwaliteiten- test
 
Vanaerschot
VanaerschotVanaerschot
Vanaerschot
 
Partner in Business, vaardigheid en attitude
Partner in Business, vaardigheid en attitudePartner in Business, vaardigheid en attitude
Partner in Business, vaardigheid en attitude
 
Presentatie velon feedback en ict
Presentatie velon feedback en ictPresentatie velon feedback en ict
Presentatie velon feedback en ict
 
Dialoog, Van Inhoud naar Proces in het Verstaan van de Ander
Dialoog, Van Inhoud naar Proces in het Verstaan van de Ander Dialoog, Van Inhoud naar Proces in het Verstaan van de Ander
Dialoog, Van Inhoud naar Proces in het Verstaan van de Ander
 
Logische niveaus Dilts
Logische niveaus DiltsLogische niveaus Dilts
Logische niveaus Dilts
 
persoonlijke effectiviteit in de installatie branche alg
persoonlijke effectiviteit in de installatie branche algpersoonlijke effectiviteit in de installatie branche alg
persoonlijke effectiviteit in de installatie branche alg
 
Workshop A - Persoonlijk leiderschap
Workshop A - Persoonlijk leiderschap Workshop A - Persoonlijk leiderschap
Workshop A - Persoonlijk leiderschap
 
Feedback en Dennis Landa stellen zich voor!
Feedback en Dennis Landa stellen zich voor! Feedback en Dennis Landa stellen zich voor!
Feedback en Dennis Landa stellen zich voor!
 
Effectief leiderschap
Effectief leiderschapEffectief leiderschap
Effectief leiderschap
 
Persoonlijke effectiviteit met een focus op houding en gedrag
Persoonlijke effectiviteit met een focus op houding en gedragPersoonlijke effectiviteit met een focus op houding en gedrag
Persoonlijke effectiviteit met een focus op houding en gedrag
 
Feedback En Dennis Landa Stellen Zich Voor!
Feedback En Dennis Landa Stellen Zich Voor!Feedback En Dennis Landa Stellen Zich Voor!
Feedback En Dennis Landa Stellen Zich Voor!
 
Slides webinar 6
Slides webinar 6Slides webinar 6
Slides webinar 6
 
Leiderschap als Bron
Leiderschap als BronLeiderschap als Bron
Leiderschap als Bron
 
Polariteiten - van Monoloog naar Dialoog
Polariteiten - van Monoloog naar DialoogPolariteiten - van Monoloog naar Dialoog
Polariteiten - van Monoloog naar Dialoog
 
Verandermanagement college
Verandermanagement collegeVerandermanagement college
Verandermanagement college
 
Ontwikkelingsgerichte Methodiek - Levensloop Begeleiding voor Mensen met een ...
Ontwikkelingsgerichte Methodiek - Levensloop Begeleiding voor Mensen met een ...Ontwikkelingsgerichte Methodiek - Levensloop Begeleiding voor Mensen met een ...
Ontwikkelingsgerichte Methodiek - Levensloop Begeleiding voor Mensen met een ...
 
Coachingstrajecten Spiegelspraak 2016
Coachingstrajecten Spiegelspraak 2016Coachingstrajecten Spiegelspraak 2016
Coachingstrajecten Spiegelspraak 2016
 
Wat Werkt; Motiverende Gespreksvoering
Wat Werkt; Motiverende GespreksvoeringWat Werkt; Motiverende Gespreksvoering
Wat Werkt; Motiverende Gespreksvoering
 
Sessie 1: Grenzen conflicten
Sessie 1: Grenzen conflictenSessie 1: Grenzen conflicten
Sessie 1: Grenzen conflicten
 

Leven met aandacht in relaties - over het verhogen van de kwaliteit van onze relaties

  • 1. © 2014 MindConsult / RamodeBoer Leven met Aandacht in Relaties Ramo de Boer
  • 2. Doel  Zie deze lezing als een onderzoek naar wie je bent, wat je doet en wat je wilt in relatie.  Het doel is om te leren hoe je door observatie en zelfreflectie meer inzicht krijgt in je functioneren, om de kwaliteit van je handelen en communicatie in relaties te verhogen. © 2014 MindConsult / RamodeBoer 2
  • 3. Wat gaan we doen? Twee stellingen voor onderzoek Wat zijn relaties? Wat is kwaliteit van relatie? Hoe verhogen en onderhouden we de kwaliteit? Pauze Vraag en antwoord © 2014 MindConsult / RamodeBoer 3
  • 4. Twee stellingen voor onderzoek  De ander(en) en de omstandigheden zijn niet de oorzaak van mijn ervaring en reactie, maar slechts een aanleiding.  Alle gedrag is functioneel, en veel gedrag is contraproductief. © 2014 MindConsult / RamodeBoer 4
  • 5. Wat zijn Relaties? 1. functioneel en kennen een wederzijds belang 2. er is sprake van wederzijdse afhankelijkheid 3. er is sprake van wederzijdse beïnvloeding 4. in meer of mindere mate contraproductief 5. eindig © 2014 MindConsult / RamodeBoer 5
  • 6. Wat zijn Relaties? 1. Functioneel met een wederzijds belang -  relaties hebben een doel (veelal inherent en onbewust)  overleven, veiligheid, verbinding, erkenning, steun, zorg © 2014 MindConsult / RamodeBoer 6
  • 7. Wat zijn Relaties? 2. Er is sprake van wederzijdse afhankelijkheid – beiden ontlenen iets aan de relatie mate van afhankelijkheid is meestal niet in balans onbewustheid van disbalans heeft invloed © 2014 MindConsult / RamodeBoer 7
  • 8. Wat zijn Relaties? 3. Er is sprake van wederzijdse beïnvloeding – er is altijd - bewuste en onbewuste - interactie de ander is aanleiding voor onze ervaring en reactie © 2014 MindConsult / RamodeBoer 8
  • 9. Wat zijn Relaties? 4. In meer of mindere mate contraproductief – in relaties schipperen we tussen behoefte en angst  negatief zelfbeeld bron van onze reactiviteit © 2014 MindConsult / RamodeBoer 9
  • 10. Wat zijn Relaties? 5. Eindig – alle relaties zijn eindig heeft invloed op de kwaliteit © 2014 MindConsult / RamodeBoer 10
  • 11. Wat is kwaliteit van Relatie? Aanwezigheid van aandacht + Afwezigheid van reactiviteit © 2014 MindConsult / RamodeBoer 11
  • 12. Aanwezigheid van Aandacht Gewaarzijn (Awareness) Gerichte Aandacht (Mindfulness) Belang van trainen aandacht © 2014 MindConsult / RamodeBoer 12
  • 13. Aanwezigheid van Aandacht  Gewaarzijn Gewaarzijn (awareness) is de ‘achtergrond radar’ van bewustzijn die constant de innerlijke en uiterlijke omgeving controleert. Je kunt je gewaar zijn van aspecten, zonder dat ze op de voorgrond komen. © 2014 MindConsult / RamodeBoer 13
  • 14. Aanwezigheid van Aandacht  Gerichte Aandacht Gerichte aandacht (mindfulness) is het proces van het bewust focussen van aandacht, wat een verhoogd gewaarzijn van een beperkt gebied van ervaring brengt. © 2014 MindConsult / RamodeBoer 14
  • 15. Trainen van Aandacht  Belang trainen aandacht - Gerichte aandacht is het middel of voertuig waarmee we de kwaliteit van ons bewustzijn kunen verhogen en ons bevrijden uit onze de vicieuze cirkel van onze reactiviteit © 2014 MindConsult / RamodeBoer 15
  • 16. Kwaliteit van bewustzijn Hoge kwaliteit 4e Bewust - word je 3e Reflecteren - doe je 2e Gewaar - ben je 1e Ervaring - heb je Lage kwaliteit © 2014 MindConsult / RamodeBoer 16
  • 17. Ervaring - heb je Tijdens interactie heb je lichamelijke, emotionele en geestelijke ervaringen Deze bevatten informatie over de kwaliteit van de interactie met de ander(en) © 2014 MindConsult / RamodeBoer 17
  • 18. Gewaar - ben je  Met je zintuiglijk gewaarzijn neem je de ervaringen waar – je bent alert aanwezig  Deze waarneming – gewaarzijn van ervaring – maakt reflectie over de ervaringen mogelijk © 2014 MindConsult / RamodeBoer 18
  • 19. Reflecteren – doe je Reflectie is het bewust betekenis geven aan wat je gewaar bent Hierin ligt de ruimte voor bevrijding - de overstijging van je gebaande paden van denken en doen © 2014 MindConsult / RamodeBoer 19
  • 20. Bewust – word je Door gerichte reflectie word je bewust van je patronen van denken en doen en die van de ander(en) Hierdoor bevrijd je jezelf op den duur van je reactiviteit en het onderliggende zelfbeeld © 2014 MindConsult / RamodeBoer 20
  • 21. Afwezigheid van Reactiviteit Wat is reactiviteit? (subtiele) reactie is buiten proportie in relatie met de directe aanleiding oorzaak ligt in negatiefste deel van zelfbeeld © 2014 MindConsult / RamodeBoer 21
  • 22. Gedrag Driehoek Gedrag (antwoord) Behoefte Angst (voldoen) (vermijden) © 2014 MindConsult / RamodeBoer 22
  • 23. Afwezigheid van Reactiviteit Samenhang met kwaliteit van relatie - hoe meer reactiviteit, hoe lager de kwaliteit van relatie en hoe meer bevestiging van negatief zelfbeeld (geloof) © 2014 MindConsult / RamodeBoer 23
  • 24. Verhogen en onderhouden van kwaliteit De ander(en) en de omstandigheden zijn niet de oorzaak van mijn ervaring en reactie, maar slechts een aanleiding  motivatie voor zelfonderzoek  bevrijden uit vicieuze cirkel van oorzaak buiten jezelf  opmerken van reactiviteit in het moment, en daarna  vind de oorzaak in jezelf door zelfreflectie  werk er systematisch aan over langere periode © 2014 MindConsult / RamodeBoer 24
  • 25. Verhogen en onderhouden van kwaliteit Alle gedrag is functioneel, en veel gedrag is contraproductief  onderzoek welk gedrag functioneel, en welk gedrag contraproductief is  reactiviteit gedrag herkennen, bij jezelf en ander  vaststellen van waaruit je reactief bent  wat beoog je te bereiken met je (contraproductieve) reactie  zoek een andere wijze om dat doel te bereiken © 2014 MindConsult / RamodeBoer 25
  • 26. Verhogen en onderhouden van kwaliteit Trainen van Aandacht Mindfulness Meditatie Korte aandachtsoefeningen voor drukke mensen (hand-out) © 2014 MindConsult / RamodeBoer 26