Prostor i perspektiva u likovnim umetnostima

2. Prostor je sve ono što nas okružuje. On sadrži sav
naš poznat i nepoznat, vidljiv i nevidljiv svet.
U užem smislu prostor je udaljenost dokle doseže
pogled sa predstavama oblika – predmeta i živih
bića.

3. Umetnička dela su prostorna rešenja i zauzimaju
odgovarajući prostor. Nastaju komponovanjem
različitih elemenata kompozicije, koje odgovarajućim
principima komponovanja, oblikujemo na prostoru
koji može biti dvodimenzionalan (papir, platno,
tkanina...) ili trodimenzionalan (arhitektura ,
skulptura i dr. u prostoru).

4. Prostor arhitekture je trodimenzionalan, određen je
funkcijom i obuhvata unutrašnji prostor koji je otvorima
povezan sa spoljnim prostorom.

5. Skulptura je trodimenzionalna, ima volumen, masu,
težinu, zauzima deo prostora, spoljni prostor deluje na nju,
ali je njena celina, u suštini, nezavisna od okoline.

6. Prostor slike je, za razliku od prostora
arhitekture i skulpture, dvodimenzionalan. Slika
ima dvodimenzionalnu podlogu (slikarsko platno,
papir, zid, tkaninu i dr.) i strukturirani prostor.
Slikarski prostor može biti koncipiran
dvodimenzionalno i trodimenzionalno. U
slučaju trodimenzionalnog prikaza on je irealan
– na dvodimenzionalnoj površini podloge
strukturira se likovni prostor koji pruža privid
-iluziju trodimenzionalnosti.

7. Pozitivan prostor likovnog dela čini objekat koji je
prikazan, dok je negativan prostor, najprostije rečeno,
pozadina.
Negativan prostor je jednako važan kao i pozitivan i često
se koristi u oblikovanju zaštitnih znakova.

12. Perspektiva potiče od latinske reči prospicere što
znači videti ili razabrati.
Perspektiva je, u likovnim umetnostima, način
prikazivanja trodimenzionalnog volumena i prostora
na dvodimenzionalnoj površini – ravni, odnosno
prevođenje trodimenzionalne stvarnosti u
dvodimenzionalnu sliku stvaranjem iluzije
dubine i daljine.

13. Tokom istorije, korišćene su različite vrste perspektive:
Vertikalna
Obrnuta
Ikonološka (semantička)
Linearna (geometrijska)
Vazdušna
Koloristička
Poliperspektiva

14. Vertikalna perspektiva – dalji objekti se prikazuju iznad
bližih.

15. Obrnuta perspektiva – objekti se ne smanjuju sa udaljenošću,
paralele se razmiču ka horizontu.

16. Ikonološka (semantička) perspektiva – najvažniji lik je
veći od ostalih.

17. Linearna (geometrijska) perspektiva – objekti se sa udaljenošću
smanjuju.

18. Vazdušna perspektiva –
dopunjava geometrijsku
perspektivu na slici.
1.Obrisi su u prednjem
planu oštriji, a u daljini
omekšani;
2.Tonovi boja su u
prednjem planu intenzivni
i kontrastni, a u daljini
blede;
3.Boje su u prednjem
planu toplije i realističnije,
a u daljini poprimaju
plavičasti ton.

20. Poliperspektiva –
prikazivanje objekata iz više
uglova istovremeno.

21. Linearna perspektiva:
• Bazirana je na načinu na koji i ljudsko oko vidi svet.
• Objekti koji su bliže izgledaju veći, dok objekti koji
su dalje izgledaju manji.
• Da bi izrazili iluziju prostora umetnici su kreirali
tačku nedogleda (beskonačnosti) na liniji
horizonta.
• Objekti se crtaju koristeći ortogonalne linije, koje
vode od njih i skupljaju se u tački nedogleda.na liniji
horizonta.

22. Osnovni pojmovi linearne perspektive su:
• Stajalište – tačka gledanja
• Tačka nedogleda
• Tačka na horizontu u kojoj se prividno završavaju u prirodi
paralelne linije. Može biti jedna ili više tačaka nedogleda.
• Horizont ili linija horizonta
• Linija gde se prividno spajaju nebo i zemlja ili nebo i more

23. Crvena horizontalna linija je linija horizonta.

24. Prave – ortogonalne linije spajaju se u TAČKI NEDOGLEDA

25. Umetnici koriste perspektivu sa jednom tačkom
nedogleda da bi prikazali objekte koji se licem nalaze
ispred njih.
 Centralna (središnja)
 Ugaona
 Ptičja
 Žablja ili pseća

33. Linearna perspektiva sa dve tačke nedogleda se
koristi kada se objekat nalazi vertikalnom ivicom
ispred nas.

34. Žablja perspektiva sa dve tačke nedogleda