...

1. Karakteristikat themelore te tipit akuzator te procedurës penale
Funksionet themelore janë të ndara ashtu që secilën e ushtron një subjekt i posaçëm.
Funksionin e ndjekjes e ushtron paditësi, funksionin e mbrojtësit i pandehuri ndërsa atë të
gjykimit gjykata. Ndjekja zakonisht bëhet me padi private të cilën e ushtron personi i
dëmtuar me vepër penale në kohën e republikës së Romës mund të ushtrohet actio
popularis, padi popullore në këtë tip ende nuk mund të flitet për ndjekje ndjekëse sipas
detyrës zyrtare ex officio. Funksionin e mbrojtjes e ushtron i pandehuri vet ose me
mbrojtësin e tij. Pozita e të pandehurit ne ketë tip është maksimalisht e favorshme për të
pandehurin. Gjykata e ushtron funksionin e gjykimit në bazë të iniciativës së dhënë me padi
nga ana e paditësit secila palë kishte të drejtë të paraqesë provë dhe ti kundërvihet palës
kundërshtare. gjykimi mbahej në shesh forum dhe secili gjyqtar merrte nga një tabel prej
dylli në të cilën shënonte shkronjën C condemno nëse ishte per denim ose shkronjen A
absolvo nëse ishte për lirim NL non liquent tregonte për tu shtyrë gjykimi.
Karakteristika tjetër e procedurës akuzatore penale ishte se në të nuk kishte kurrfarë
procedure paraprake në të cilën do të mblidheshin prova.
Anët pozitive dhe negative te tipit akuzator
Ana pozitive konsiderohet pozita mjaftë e favorshme e të pandehurit në procedurën ana
negative, te cilat u manifestuan gjatë zhvillimit të tij historik janë se duke e lënë të
pandehurin në një pozitë procedurale mjaft të favorshme ky tip nuk mbronte vetëm të
pandehurin e pafajshëm por edhe atë fajtor.
Tipi inkuizitor i procedurës penale
Pas rënies së Republikës së Romake perandorët romakë koncentruan në duart e veta të
gjitha funksionet shtetërore te cilat ushtronin përmes nëpunësve të vetë. Kështu edhe
gjyqësia me nuk ushtrohet nga gjyqtarët laik siç veprohej në procedurën akuzatore, për nga
gjyqtar profesional të përgatitur enkas për këtë qëllim. Vetë procedura penale ishte tepër
formale dhe për njohjen e saj nevojitej dije juridike e posaçme. Faktor tjetër që dallon ka tipi
akuzatore ishte se me vepra penale nuk konsiderohej vetëm çështje private e të dëmtuarit
por fitoj karakteristikën e një delikti për ndjekjen e të cilit duhej të kujdesej shteti. Në këtë tip
rol të rëndësishëm ka luajtur edhe Kisha Katolike. Meqenëse nën juridiksionin e saj ishin të
gjithë personat fetar personat e lidhur me tokë me pronësinë e saj. Kështu gjatë shekullit 12
dhe 13 procedura akuzatore zëvendësohet me procedurën inkuizitore.

2. Karakteristikat themelore të tipit inkuizitor të procedurës penale
Përballë te pandehurit me nuk qëndron paditësi privat por inkivirenti –hetuesi në duart e të
cilit janë besuar të tre funksionet e procedurës penale, i pandehuri konsiderohet subjekt
ndaj të cilit zhvillohet procedura inkivireti fillon ndjekjen penale sipas detyrës zyrtare në
momentin kur konstaton se ka kryer vepër penale personi i caktuar. Mirëpo duhet theksuar
se inkivirenti përveç ushtrimit të ndjekjes duhej të kujdeset edhe për realizimin e mbrojtjes
së të pandehurit, detyra kryesore e tij ishte të mbledh prova të nevojshme për vërtetimin e
fakteve prej të cilave varet përgjegjësia penale e të pandehurit për të cilin kolegji merr
vendim. Procedura penale zhvillohej nëpër dy stade, stadin e hetimit dhe atë të gjykimit,
stadi i hetimit prej edhe nga e ka marrë emrin tipi inkuizitor është faza më e rëndësishme e
këtij tipi, atë e zhvillon inkivirenti ai që në fillim e caktonte paraburgimin ndaj të pandehurit
kolegji po ashtu vendoste pa publicitet dhe pa prezencën e të pandehurit dëshmitarëve.
vendoste vetëm në bazë të shkresave gjykata me vetiniciativë merrte edhe ndriçimin e
provave. Aktgjykimi i kolegjit i merr në procedurë penale inkuizitore mund të sulmohej me
ankesë. Një ndër karakteristikat themelore të tipit inkuizitor të procedurës penale është
edhe mundësia e zbatimit legal të torturës për ta marrë pohimin nga i pandehuri.
Zbatimi i torturës dhe turis legale të çmuarjes së provave
Për ta shpallur të pandehurin fajtor nevojiteshin prova të drejtpërdrejta të cilat nuk mund te
siguroheshin çdo herë pohimi i të pandehurit konsiderohet provë e plotë për probate vplena
apo mbretëreshë e provave. Kështu pra për ta marrur këtë nga i pandehuri ex lege zbatohej
tortura zbatimi i torturës nuk ishte nuk konsiderohet keqpërdorim i detyrës. Pohimi i dhënë
gjatë torturës duhet të verifikohej pas 24 orëve në të kundërtën tortura mund të vazhdohej,
tortura për të pohuar i pandehuri zbatohej një kohë të gjatë.
Anet pozitive dhe negative te tipit inkuizitor
Dobësia themelore e procedurës inkuizitore është se në të bëhet komulimi i funksioneve të
procedurës në duart e një subjekti procedural dhe se pozita procedurale e të pandehurit
vështirësohet shumë. Karakteristikë historike është zbatimi i torturës apo shtypjes jo
humane ndaj të të pandehurit, me zbatimin e torturës ndaj tij e cila shpesh ka sjellë deri te
gjykimi i personave te pafajshëm. Është me rëndësi të theksohet se edhe përkundër
karakteristikave të vetë negative, me vetë faktin që shteti filloj të bënë ndjekjen penales
sipas detyrës zyrtare paraqiste një hap përpara në zhvillimin e procedurës penale
Tipi mikst i procedurës penale

3. Zbatimi i procedurës penale inkuizitore në një periudhë të gjatë ka ndikuar që opinioni
publik nuk ishte i drejtuar kundër saj. Jurisprudenca e ashpër ishte normale edhe për
mendimtarët më të mëdhenj të asaj kohe. Mirëpo me ndryshimin e rrethanave shoqërore në
Francë të cilat pasuan me liberalizmin ekonomik, kjo pati ndikim edhe në zhvillimin e
mëtejmë të procedurës penale. Në shekullin e 18 u bënë ndryshime të mëdha në
procedurës penale në riformimin e saj. Revolucioni borgjez francez në vitin 1879 bëri
reformimin e procedurës penale e kështu edhe në vitin 1808 kodi i Napolon Bonapartës. Me
këtë kod konsiderohet tipi i ri i procedurës penale.
Karakteristikat themelore të tipit mikst të procedurës penale
Ky tip ka formën e procedurës kontradiktore, në të i pandehuri prapë fiton ciklin e subjektit
procedural me të drejta dhe obligime të caktuara. Funksionet janë ndjekja bëhet sipas
detyrës zyrtare nga ana e organit të veçantë prokurorit publik por ekziston mundësia që
ndjekjen ta bënë paditësi subsidiar apo ai privat. Gjykimi zhvillohet në dy faza në fazë të
hetimit dhe atë të gjykimit faza e hetimit përfshinë elemente të procedurës penale
inkuizitore hetimi është në kompetencë dhe nënë mbikëqyrje të prokurorit publik. Në fazën
e gjykimit vijnë zakonisht elementet e procedurës akuzatore si : parimi i publicitetit, parimi i
gojor, i drejtpërdrejtë, kontradiktor, parimi i pjesëmarrësve laik në procedurën gjyqësore,
vlerësimi i provave nga ana e gjykatës.
Anët pozitive dhe negative të tipit mikst gjatë aplikimit të këtij tipi në dekadat e fundit të
shekullit 20 dolën në pah disa të meta të tij sidomos në zbatimin e procedurës paraprake.
Ekzistojnë disa arsye për ndryshimin e procedurës paraprake, së pari me aktivitetin hetimor
të gjyqtarit hetues si subjekt procedural, kufizimin e aktivitetit të policisë duke hezituar për
provat e mbledhura që ti plasojë në gjyq.
Së dyti në gjykatë pa nevojë bëhet punë e dyfishtë për vërtetimin e fakteve, një herë nga
gjyqtari hetues e pastaj e njëjta përsëritet nga trupi gjykues në shqyrtim gjyqësor
Raporti i procedurës penale me të drejtën penale materiale
Cilësia e përbashkët e te drejtës se procedurës penale e te drejtës penale edhe te drejtës
se ekzekutimit te sanksioneve penale është se ato përmbajnë dispozita juridike te cilat
shteti i ka hartuar lidhur me zbatimin e sanksioneve penale ndaj kryesve te veprave penale
dispozita juridike me ta cilat luftohet kriminaliteti. Me pare është theksuar se e drejta penale
materiale, përcakton veprat penale, sanksionet penale ndaj kryesve, ndërsa e drejta e
procedurës penale përcakton formën mënyrën e ndërmarrjes se veprimeve procedurale te

4. cilat kryhen me rastin e supozimit konkret se është krye një vepër penale. E drejta penale
do te ishte vetëm e drejt e shkruar ne letër si e tillë nuk do te mund te zbatohej po te mos
ekzistonte e drejta e procedurës penale e cila rregullon procedurën penale përmes se cilës
zbatohet vet e drejta penale materiale edhe e kundërta, e drejta e procedurës penale do te
ishte e pa objekt sikur te mos ekzistonte e drejta penale sepse po te mos ekzistonte e drejta
e penale e cila përcakton veprat penale dhe sanksionet penale nuk do te kishte fare nevoje
për fillim dhe zbatim te procedurës penale.
Raporti i procedurës penale me ekzekutimin e sanksioneve
E drejta e procedurës penale ka lidhje te ngushtë me te drejtën e ekzekutimeve te
sanksioneve penale si dege e te drejtës penale ne kuptimin e gjere e drejta e ekzekutimit te
sanksioneve paraqet një sistem te dispozitave juridike me te cilin rregullohet procedura e
ekzekutimit te dënimeve dhe masave për trajtim te detyrueshëm, si dhe masave te
devirzitetit dhe masave edukuese ndaj te miturve. Prandaj lidhshmëria ndërmjet këtyre dy
degëve juridike është e qartë sepse pa vendimet gjyqësore te cilat merren ne procedure
penale nuk do te kishte nevojë as për ekzekutimin e sanksioneve penale nuk do te mund te
zbatohej vendimi gjyqësor.
Raporti i procedurës penale me procedurat tjera ndëshkimore
Në sistemin tonë juridik përveç veprave penale për zbardhjen e te cilave zhvillohet
procedurës penale, ekzistojnë edhe veprime tjera ndëshkimore siç janë : deliktet
ekonomike, kundërvajtjet dhe deliktet disiplinore për zbardhjen dhe zgjedhjen në të cilën
zbatohet procedura e posaçme kështu për zgjedhjen e delikteve ekonomike vendos gjykata
ekonomike te ngjashme.....
Raporti i procedurës penale me procedurës civile
Procedura civile si dege e sistemit juridik është procedure gjyqësore ne te cilën gjykata
vendos ne bazë të kërkesës se palës paditëse. Përkufizimi themelor ndërmjet te drejtës se
procedurës penale dhe procedurës kontestimore mund te behet ne baze te objektit te tyre i
cili ndryshon për nga përmbajtja e tij, deri sa ne procedure penale gjykata duhet te zbardh
dhe te zgjedh çështjen penale duke shqiptuar sanksionin penal ndaj kryesit, ne procedure
kontestimore gjykata vendos për kontestet nga marrëdhëniet personale familjare. Ndjekja
penale behet ex officio sipas detyrës zyrtare.
Interpretimi i të drejtës se procedurës penale

5. Nënkupton konstatimin e saktë te kuptimit te dispozitave proceduralo penale me qëllim
zbatimi drejt të tyre. Dihet se sistemi i jonë juridik është i përbërë prej një mori dispozitash
qe paraqesin ligjin e aplikueshëm në Kosovë Konventa Ndërkombëtare për te Drejtat e
njeriut Rregulloret dhe urdhëresat Administrative te UNMIK-ut, ligje të nxjerrura nga
Kuvendi i Kosovës etj. Interpretime me anën e të cilave arrihet interpretimi i unifikuar i
dispozitave ligjore nga ana e gjykatave hasim po ashtu edhe në kuadër të të drejtës se
procedurës penale.
Parimet e procedurës penale
Si parime themelore të procedurës penale konsiderohen : parimi i oficialitetit të ndjekjes
penale, partimi i legalitetit të ndjekjes penale, parimi akuzator, parimi ne bis in idem, parimi
prezumimi i pafajësisë, parimi i se vërtetës materiale, parimi kontradiktor dhe i barazisë se
armëve, parimi i drejtpërdrejtë, parimi gojor dhe i gjuhës, parimi i gjykimit të drejt dhe në
kohë të arsyeshme, parimi i pavarësisë së gjykatave, parimi i çmuarjes se lirë të provave,
parimi in dublo pro reo, parimi i publicitetit, i ekonomizimit dhe i shpejtësisë procedurale,
parimi i kompensimit të dëmit dhe rehabilitimi etj.
Parimi i legalitetit në ndjekjen penale
Parimi i oficialitetit të ndjekjes penale siç është theksuar përcakton interesin e përgjithshëm
bëhet ndjekje sipas detyrës zyrtare. Në të drejtën tonë zbatohet parimi i legalitetit, prokurori
publik detyrohet të filloj ndjekjen penale kur ekziston dyshimi i arsyeshëm se është kryer
vepra penale e cila ndiqet sipas detyrës zyrtare. Prokurori publik kur konstaton se nuk
ekzistojnë kushtet ligjore për ndjekje tërhiqet. Parimi i legalitetit ka disa përjashtime:- rastet
te të cilat për vënien në lëvizje të procedurës nevojitet propozimi i të dëmtuarit, apo leja
paraprake e organit kompetent i prokurorisë publike,
- Rastet kur prokurori publik duke u mbështetur në parimin e arsyeshmerisë në ndonjë rast
konkret e pezullon, e pushon apo e shmang ndjekjen penale- mund të mos vijë deri te
ndjekja penale apo mund te prolongohet, vijnë në shprehje në rastin e ndjekjes në
procedurë për te mitur ashtu edhe në rastin e ndjekjes të personave madhor- arsyeshmëria.
Te përjashtimet nga parimi i legalitetit në procedurë ndaj te miturit faktikisht kemi të bëjmë
me parimin e oportunitetit- arsyeshmërisë, sipas këtij parimi, përkundër faktit se ka prova te
mjaftuara se i mituri ka kryer vepër penale, përkundër faktit se kushtet ligjore për ndjekje
penale janë plotësuar prokurori fut në zbatim të arsyeshmerisë- oportunitetin e tij.
Parimi akuzator

6. Sipas këtij parimi procedura penale mund të fillohet dhe të zhvillohet vetëm nëse për këtë
ekziston kërkesa e paditësit të autorizuar. Ky parim manifestohet përmes premisës nemo
iudex actore qe donë të thotë nuk ka gjykim pa akuzë. Funksionin e ndjekjes e ushtron
paditësi i autorizuar- prokurori publik e cila ndiqet ex officio, paditësi subsidiar dhe ai privat
e inicion ndjekjen penale. I pandehuri konsiderohet palë e barabartë me paditësin ai
funksionin e ndjekjes e bën vet ose me anë të mbrojtësit profesional. Funksionin e gjykimit
e ushtron gjykata, gjykata nuk mund të zhvilloj procedurën penale pa akuzë të paraqitur nga
paditësi i autorizuar.
Parimi i gjykimit të drejt dhe në kohë të arsyeshme
Konventa Evropiane mbi të drejtat e njeriut parasheh se çdo njeri në përcaktimin e të
drejtave dhe detyrimeve te tij civile ka të drejtë për një gjykim të drejtë dhe të hapur brenda
një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme e krijuar sipas ligjit.
Vendimi shpallet publikisht. Çdo njeri i dënuar nga një gjykate për kryerjen e një vepre
penale ka të drejtë të kërkoj që dënimi i tij,të shqyrtohet një gjykate më të lartë. Askush nuk
mundet ti nënshtrohet gjykimit për vepër penale për të cilën njëherë gjykata ka dhënë
aktgjykim të formës së prerë në këtë parim pra gjykata nuk duhet të zvarrit rrjedhën e
procedurës gjyqësore.
Parimi i pafajësisë
Ky parim është paraparë në të mirë të pandehurit dhe shërben si kundërpeshë për
barabartin e tij me paditësin e autorizuar.....
Parimi kontradiktor dhe i barazisë se armëve
Është parim procedural themelor i cili u mundëson palëve pozitë juridike të barabartë me
rastin e ushtrimit te funksioneve të tyre dhe përfaqësimit të interesuarve të tyre legjitim.
Konsiderohet se palët janë të barabarta ku ju mundëson participim në procedurë njëherit
duke i dhënë të drejta dhe autorizime të njëjta p.sh me rastin e propozimit për marrjen e
provave, shikimit te shkresave. Ky parim shprehet nëpërmjet premisës audiatur et altera
pars kjo do të thotë se gjykata para se të merrë vendim lidhur me çështjen penale, çdoherë
ta dëgjoj edhe palën tjetër ky parim vjen në shprehje edhe në tipin akuzator dhe mikst të
procedurës penale.
Parimi i drejtpërdrejt

7. Të gjitha faktet të cilat shërbejnë si bazë për një vendim gjyqësor, dhe të gjitha provat me të
cilat vërtetohen faktet e tilla duhet të shqyrtohen edhe të verifikohen në shqyrtim gjyqësor,
ky parim manifestohet përmes kontaktit të drejtpërdrejt të gjykatës me palët proceduralo
penale dhe me provat materiale.....
Parimi IN DUBIO PRO REO
Në procedurën penale synohet gjetja e të vërtetës materiale, konstatimi i vërtetës bëhet
nëpërmjet vërtetimit të fakteve relevante prandaj gjykata ka për detyrë që saktësisht dhe
tërësisht ti vërteton faktet që janë të rëndësishme për marrjen e vendimit të ligjshëm, ajo
duhet me vëmendje dhe përkushtim maksimal profesional të vërtetoj faktet kundër të
pandehurit dhe ato në dobi të tij. Konsiderohet se faktet janë vërtetuar në mënyrë të plotë
po qe se gjykata pas vlerësimit të të gjitha provave të mbledhura sipas bindjes së
brendshëm. Ska dyshim se vendimi me te cilin shqiptohet sanksioni penal ndaj të
pandehurit ose vendimi se nuk ka bazë që ndaj tij të aplikohet sanksioni penal apo vendime
me të cilin konsiderohet se nuk ka kushte që gjykata të lëshohet në vërtetimin e
përgjegjësisë penale te tij.
Objekti themelor i procedurës penale
Është çështja penale ose disa çështja penale, çështja penale është ngjarje reale e cila me
përmbajtjen e vet tregon një vepër penale konkrete dhe kryesin e saj për të cilën zhvillohet
procedura penale. Objekt themelor mund të jetë lënde shqyrtimi dhe vërtetimi vetëm në
procedurë penale. Po sa paraqitet dyshimi i bazuar se është kryer një vepër penale paditësi
i autorizuar e fillon procedurën penale në të cilin gjykata duhet të analizoj çështjet penale
nga aspekte te ndryshme, duke u përpjekur që të ndreqej faktet që kanë të bëjnë me
veprën penale si bie fjala vendin dhe kohen e kryerjes së veprës penale mjetin me të cilin
është kryer vepra dhe mënyra e kryerjes pastaj faktet që kanë të bëjnë me kryerjen e
veprës penale, motivin për kryerjen e veprës penale. Po të mos ekzistonte vepra penale si
objekt themelor i procedurës penale fare nuk do të kishte nevojë e as mundësi për zbatim te
procedurës penale.
Objekti sekondar i procedurës penale
Përveç çështjeve penale e cila paraqitet si objekt themelor i procedurës penale, me rastin e
zhvillimit te procedurës për ndriçimin dhe zgjedhjen e çështjes penale nevojitet që gjykata të
merrë vendim edhe për disa çështje tjera të cilat po të mos ekzistonte vepra penale fare nuk

8. do të shqyrtoheshin në kuadër të procedurës penale. Rrjedhimisht objekt sekondari i
procedurës penale është kërkesa pasurore juridike-padia civile çështjet prejudikuese dhe
shpenzimet e procedurës penale.
Kërkesa pasurore juridike
Me rastin e kryerjes veprës penale personit të dëmtuar mund ti shkaktohet dëm i caktuar,
për shkak te lidhshmërisë që ekziston ndërmjet veprës penale dhe dëmit të shkaktuar, i
dëmtuari ka mundësi që në procedurë penale të paraqes kërkesë pasurore juridike me
propozim që gjykata penale ta zgjedh atë ndonëse zgjedhja e çështjeve pronësore është
objekt i procedurës civile dhe zgjidhet në procedurë kontestimore. Procedura për zgjedhjen
e kërkesës pasurore juridike quhet procedurë ad – hezione procedurë e bashkangjitur.
Çështja prejudikuse
Me çështje prejudikuse nënkuptojmë një çështje juridike për zgjedhjen e së cilës është
kompetent gjykata në procedurë tjetër- në procedurë civile kontestimore jashtë
kontestimore ose në procedurë përmbaruese por jo në procedurë penale, ose është
kompetent ndonjë organ tjetër shtetëror. Zgjedhja e kësaj çështje juridike nga gjykata
penale ka efekt vetëm për lëndën penale. Çështjet që mund të paraqiten si çështje
prejudikuse mund të jenë të ndryshme por duhet të jenë që kanë të bëjnë me të drejtën
penale materiale me martesë afërsi gjinore me cilësinëin e personit.
Marrja e vendimit për shpenzimet në procedurë penale
Në procedurë vlenë parimi se shpenzimet e procedurës duhet ti paguaj pala apo personi i
cili ato i ka shkaktuar me fajin e vet. andaj edhe nëse i pandehuri do të ngarkohet me
shpenzime të procedurës bëhet varësisht nga ajo se ai është shpallur fajtor apo është liruar
nga akuza. Kur gjykata shpall te pandehurin fajtor, me aktgjykim vendos se detyrohet ti
paguaj shpenzimet e procedurës penale. Gjykata mund të liroj të pandehurin e shpall fajtor
nga pagimi i shpenzimeve te procedurës penale po qe se me pagimin e tyre do të rrezikohej
ushqimi i të pandehurit ose i personave që ai ka për detyrë ti mbështesë materialisht. me
aktvendim vendos ta liroj nga pagesa
Parimet lidhur me organizimin e gjykatave
Në këtë drejtim do të flitet për parimin e zgjedhjes dhe revokimit te gjyqtarëve për parimin e
kolegjialitetit në ushtrimin e funksionit gjyqësore parimin e pjesëmarrjes së gjyqtarëve laik

9. në gjykim për parimin e pavarësisë se gjykatave parimi shumëshkallesh dhe parimin e
çmuarjes së provave sipas bindjes së lirë të gjykatës.
Parimi i emërimit dhe i revokimit te gjyqtarit: ky parim rregullon çështjet e fitimit të cilësisë
se gjyqtarit për ushtrimin e funksionit gjyqësore apo të humbjes së asaj cilësie. Në të vërtet
gjyqtari mund të fitohet në dy mënyra: duke e emëruar për gjyqtar nga ana e organit
kompetent shtetëror ose duke e zgjedhur. Në të drejtën është aprovuar parimi sipas të cilit
gjyqtarët emërohen për kohë deri sa zgjatë mandati i UNMIK-ut sipas Kkornizës kushtetuse,
gjyqtarët i emëron PSSP-ja.
Parimi i kolegjialitetit: Ka të bëjë me mënyrën e punës së gjykatës. Në të vërtetë në të
drejtën tonë ndriçimi dhe zgjedhja e çështjes penale në gjykate sipas rregullit bëhet në
mënyrë kolegjiale ky parim vlen si për gykim në shkallë të parë ashtu edhe në gjykim në
shkallë të dytë. Mirëpo nga parimi i tillë ekziston edhe një përjashtim. Në procedurë të
shkurtër vendoset në mënyrë individuale nga gjyqtari i vetëm
Parimi i pjesëmarrjes së qytetarëve jo profesionist në realizimin e gjykimit
Forma e tillë jurisë është karakteristike e sistemit anglosakson ku me pak ndryshime
funksionon edhe sot, ka fundi i shekullit 18 gjatë Revolucionit francez borgjez, me qëllim që
të arrihet demokratizimi i jetës dhe të mbrohet jeta e lirive të qytetarëve, në Francë ngritet
zëri kundër procedurës gjyqësore inkuizitore e cila ishte jo publike dhe mjaft e vrazhdë.
Parimi i pavarësisë dhe i paanshmërisë: Sipas teorisë mbi ndarjen e pushtetit, pushteti
gjyqësore paraqet segmentin e tretë të ndarë nga pushtetet tjera të cilën gjykata duhet ta
ushtroj në mënyrë të pavarur. Parimi i pavarësisë jep të kuptojmë se gjykata në ushtrimin e
funksionit të gjykimit janë të pavarura dhe gjykojnë në bazë të ligjit. Pavarësia e gjykatës
nënkupton lirinë e gjykatës prej ndikimeve nga bartësit e tjerë të pushtetit dhe nga palët
obligimin e saj që të veproj sipas ligjit. Ky parim ka vlerë të posaçëm sepse duke
pamundësuar çfarëdo ndikimi nga jashtë në punën e gjykatës kontribuohet për ngritjen e
autoritetit dhe prestigjit të gjykatave, si dhe për krijimin e besimit më të madh të qytetarëve
në punën objektive dhe të ndërgjegjshme të gjykimit
Parimi shumëshkallësh: nënkupton ekzistimin e gjykatave të rangut të ulët dhe atyre më të
lartë nëpër të cilat do të kalonte çështja penale. Në procedurën tonë si rregull është
paraparë mundësia që për një çështje penale të vendos gjykata në shkallë të parë dhe nëse
paraqitet ankesa kundër vendimit të gjykatës së shkallës së parë të vendos edhe gjykata e
shkallës së dytë, mirpo ekzistojnë edhe përjashtime të cilat mundësojnë që për zgjedhjen e
një çështje penale të shkohet edhe në shkallë të tretë.Duke pas parasysh parimin e
shumëshkallshmërisë ,Gjykata komunale është gjykatë e shkallës së parë edhe Gjykata e
Qarkut e Gjykata e shkallës së dytë dhe tretë është Gjykata Supreme.
Parimi i çmuarjes së provave sipas bindjes së lirë të gjykatës:

10. Nënkupton procesin në secilin gjykatë, pas përfundimit të procedurës provuse prezantimit të
provave vlerëson fuqinë provuese të provave të shqyrtuara dhe e arsyeton qëndrimin e vet
pse i ka vlerësuar ashtu provat.
Procedura për përjashtim
Procedura për përjashtimin e gjyqtarit mund të iniciohet sipas detyrës zyrtare nga vet
gjyqtari apo gjyqtari laik ose me iniciativën e palës proceduralo penale. Po sa gjyqtari
mëson se ekziston ndonjë arsye për përjashtim të domosdoshëm ndërpret çdo aktivitet
lidhur me çështjen dhe për këtë e njofton kryetarin e gjykatës i cili e cakton zëvendësin.
Përjashtimin e kërkojnë edhe palët sa të mësojnë për ekzistimin e ndonjë arsye për
përjashtim më së shumti deri para përfundimit të shqyrtimit gjyqësore,lidhur me përjshtimin
e gjyqtarit vendos kryetari i gjykates drejtpërdrejtë më i lartë ndërsa kur kërkohet përjashtimi
i kryetarit të Gjykates supreme të Kosovës vendimi për përjshtim merret në seance të
përgjithshme të asaj gjykate.
Kompetenca lëndore
Kompetenca lëndore përcaktohet në bazë të llojit dhe rëndësisëe së veprës penale. Bazë
për përcaktimin e kësaj kompetence është vepra penale e cila është objekt i gjykimit. Si
kriter themelor për përcaktimin e kësaj kompetence merret lloji dhe lartësia e dënimit e
paraparë për veprën penale të tillë. Mirëpo ekzistojnë edhe disa vepra penale të
përcaktuara në mënyrë taksative te të cilat lloje dhe lartësia e dënimit të paraparë me kod
penal nuk ndikojnë në atë se në kompetencën e cilës gjykatë do të zgjedhen, për ato vepra
penale shprehimisht janë lënë në kompetencën e një lloj të gjykatave.
Kompetencat territoriale të rëndomta
Kompetenca territoriale në parim i jepet gjykatës brenda territorit të së cilës është kryer ose
është tentuar vepra penale ose brenda vendit ku është shkaktuar pasoja. Vendi i kryrjes së
veprës penale është kriter themelor sipas të cilit caktohet kompetenca territoriale e
rëndomtë. Kriteret tjera për caktimin e kësaj kompetence aplikohet vetëm nëse nuk dihet
vendi i kryrjes së veprës penale. Nuk ka dyshim se vendi i kryrjes së veprës penale
kontibuon për ndriçimin dhe zgjedhjen e fakteve kontestuse nëse aty mund të gjenden
gjurmët e veprës penale. Kur vepra penale kryhet në aeroplan kompetent është gjykata në
territorin e së cilës është regjistruar aeroplani. Nëse vepra penale është kryer nëpërmes
gazetës radios ose televizionit atëherë kompetent është gjykate në territorin e së cilës është
shtypur shkresa apo është kumtuar lajmi.
Kompetenca territoriale e jashtëzakonshme

11. Caktimi i kompetencës territoriale në mënyrë të rëndomtë është rregull ndërsa caktimi i
kompetencës territoriale të jashtëzakonshme është përjashtim. Meqë kriteret e rëndomta
nuk kryejnë çdoherë punë në procedurë ,aplikohen kritere të tjera të jashtëzakonshme. Në
këtë drejtim KPP parashehë disa mënyra të caktimit të kompetencës territoriale:
kompetencën sipas lidhjes reciproke të veprave penale, kompetenca e urdhëruar, dhe
kompetenca e deleguar.
Kompetenca sipas lidhjes reciproke te veprave penale
Koneksitetin e procdurës penale ekziston atëherë kur disa lëndë penale bashkohen ashtu
që përnjëherë zhvillohet një procedurë dhe merret një vendim për të gjitha çështjet penale.
Koneksiteti mund të jetë subjektiv, objektiv dhe subjektivo-objektiv. Koneksiteti subjektive
ekziston atëherë kur një person ka kryer disa vepra penale në bashkim. Është koneksitet
subjektiv sepse lidhja mes veprave është realizuar nëpërmjet personalitetit e kryesit të
veprës penale.Koneksiteti objektiv ekziston kur disa persona kryen një vepër penale.
Koneksiteti subjektiv objektiv ekziston atëherë kur disa persona kryen disa vepra penale.
Me qenë se sipas koneksitetit mund të zhvillohet një procedurë e përbashkët për shumë
vepra penale. Gjykata mund të vendos që të zhvillojë procedurë të përbashkët dhe të merrë
një vendim edhe të koneksiteti subjektiv-objektiv po qe se mes veprave penale ekziston
lidhja reciproke dhe ekzistojnë prova të përbashkëta.
Kompetenca e urdhëruar
Po qe se sipas dispozitave të KPP nuk mund të caktohet cila gjykatë ka kompetencë
territoriale për zgjedhjen e një çështje penale atëherë vjen në shprehje kompetenca e
urdhëruar. Në raste të tilla Gjykatë Supreme e Kosovës cakton njërën prej gjykatave me
kompetencë lëndore e cila duhet të zhvilloj procedurën në një situatë të tillë mund të vij p.sh
kur dikush që nuk ka vendbanim ose vendqëndrim në Kosovë kryen vepër penale në botën
e jashtme e pastaj në bazë të procedurës për transferim i deportohet vendit tonë.
Kompetenca e deleguar
Është një formë e kalimit të kompetencës territoriale prej një gjykate në gjykatën tjetër.
Kështu, në vend të gjykatës me kompetencë territoriale e cila është penguar të veprojë
caktohet gjykata tjetër me kompetencë lëndore të njëjtë por pa kompetencë territoriale në
mënyrë që të zhvilloj procedurën penale për një vepër penale konkrete. Shkaqet të cilat
sjellin deri te delegimi i kompetencës ndahen në dy grupe: Në grupin e parë bëjnë pjesë
shkaqet juridike ose reale të cilat kur ekzistojnë domosdo sjellin deri te delegimi i

12. kompetencës. Si shkak juridik mund të konsiderohet rasti kur në gjykatë nuk mund të
formohet trupi gjykues për shkak të përjashtimit të gjyqtarëve kurse si shkaqe reale mund të
llogariten rastet e fuqisë madhore si tërmetet vërshimet etj.
Procedura e delegimit: Po qe se gjykata kompetente hasë në pengesë juridike ose reale,
lajmëron për këtë gjykatën drejtpërdrejtë më të lartë e cila pas dëgjimit të prokurorit publik
cakton gjykatën tjetër me kompetencë lëndore nga territori i vet. Delegimi në gjykatë tjetër
për shkak të zbatimit më lehtë të procedurës për shkak të oportunitetit procedural ose për
shkaqe të tjera mund ta bëjë gjykata supreme e Kosovës.
Kompetenca personale dhe kompetenca funksionale
Në raste të tilla fjala është për kompetencën personale kompetenca e tillë vjen në shprehje
në dy raste:
1.Nëse i pandehuri është ushtarak, për gjykimin tij është kompetent gjykata ushtarake dhe
2.Kur i mituri kryen vepër penale për gjykimin e tij është kompetent trupi i posaçëm gjykues
për të mitur. Kompetenca funksionale është e afërt me kompetencën lëndore. ajo
përcaktohet në bazë të llojit të veprimeve dhe punëve që ushtrohen në një gjykate.
Vlerësimi i kompetencës
Meqë kompetenca e gjykatave është përcaktuar me ligj me rastin e zhvillimit të procedurës
penale gjykatat duhet të mbajnë llogari për të. Mos respektimi i kompetencës lëndore
paraqet shkeljen esenciale të dispozitave të KPP. Me një analizë të gjithanshme të
dispozitave të KPP përkitazi me konstatimin e inkompetencës të gjykatës del se gjykata as
nuk e hudh e as nuk e refuzon akuzën. Ne rast të tillë posa gjykata të konstatoj se nuk
është kompetente duhet të shpallet inkompetente dhe pasi aktvendimi të fitoj formën e
prerë duhet ti’a dërgoj lëndën gjykatës kompetente.
Konflikti i kompetencës
Ekzistojnë gjykata të rangut të ndryshëm të cilat gjykojnë në shkallë të parë të dytë dhe të
tretë. Edhe mund të vij deri te konflikti i kompetencës së gjykatave. Në të vërtetë konflikti i
gjykatave ekziston atëherë kur dy e më shumë gjykata konsiderojnë se kanë kompetencë
lëndore e territoriale apo konsiderojnë se u mungon kompetenca e tillë, kemi konfliktin
pozitive edhe ate negativ.......
Paditësi subsidar

13. Prokurori publik si subjekt themelor i procedurës penale ka për detyrë të ndjek kryerësit e
veprës penale të cilat ndiqen ex officio kur çmon se janë plotësuar kushtet ligjore për
ndjekje, prokurori mund të tërhiqet nga ndjekja për arsye ........ i dëmtuari konsiderohet ai
person të cilit çfardo e drejtë personale ose pasurore i është shkelur ose rrezikuar me vepër
penale. Prandaj paditësi subsidar mund të paraqitet vetëm personi i cili është i dëmtuar nga
vepra penale, nëse paditësi subsidar vdes gjatë rrjedhës së ndjekjes ose gjatë zhvillimit të
procedurës kanë të drejt ta vazhdojnë bashkëshorti......
vlen të theksohet se kur zhvillohet procedura penale me ndjekjen e paditësit subsidar
paraqitet dënimi maksimal deri ne 5 vjet burgim.
I pandehuri
Është subjekt qëndror në procedurë penale sepse procedura fillohet dhe zhvillohet në rastin
kur ekziston dyshimi i themeltë se ai ka kryer vepër penale. Si subjekt procedural ka disa të
drejta dhe obligime edhe disa masa shtrënguese. I pandehuri në procedurë panale me
paditësin është palë e barabartë. Cilësinë e të pandehurit në procedurë penale mund ta fitoj
çdo person fizik i cili posedon ftesën për të vepruar. Aftësia për të vepruar i të pandehurit
manifestohet nëpërmjet moshës së caktuar dhe gjendja shëndetësore dhe shpirtërore e tij.
Personi i cili në momentin që ka kryr vepër penale nuk i ka mbushur 14 vite konsiderohet
fëmij dhe ndaj tij nuk mund të zhvillohet procedura penale. Si subjekt themelor i pandehuri e
bënë vetë mrojtjen ose me anë të mbrojtësit profesional, i pandehuri ka të drejtë të atakoj
vendimin gjyqësor me ankesë dhe me mjete te jashtëzakonshme juridike.
Mbrojtësi i të pandehurit
Është e drejtë themelore për të pasur mbrojtes i pandehuri ka të drejtë të mbrohet vet edhe
me anë të mbrojtësit profesional e i cili është anëtarë i odës së avokatëve. Mbrojtësi i të
pandehurit është person profesional me kualifikim juridik i cili ndihmon të pandehurin në
realizimin e funksionit të mbrojtjes. Në raste të caktuara i pandehuri duhet të ketë mbrojtës
patjetër.
Karakteristikë e mbrojtjes obligatore: mbrojtja eshte obligatore
1.Nga marrja në pyetje për herë të parë kur i pandehuri është memec shurdh ose shprehë
shenja të çrregullimit
2.Gjatë marrjes në pyetje në paraburgim dhe sa gjendet në paraburgim
3.Kur është ngritur aktakuza
4.Në procedurë sipas mjeteve të jashtëzakonshme kur është memec
Mbrojtja është obligatore edhe për të mitur.
Caktimi i mbrojtësit mbrojtësin cakton i pandehuri, mbrojtësin mund ta caktoj edhe

14. perfaqësuesi i tij ligjor i te miturit bashkëshorti , jashtëmartesor, personi i gjinisë se gjakut
në vijë të drejtë adaoptusi etj...Për mbrojtës mund të angazhohet vetëm avokati anëtarë i
Odës së Avokatëve. Për shkaqe të caktura te parapara mbrojtësi duhet të përjashtohet nga
ushtrimi i mbrojtjes, nuk mund të jetë mbrojtës i dëmtuari nga vepra penale bashkëshorti
etj.....
Kërkesa pasurore juridike
Me rastin e kryerjes së veprës penale nga i pandehuri personit të dëmtuar mund ti
shkaktohet dëm material dhe moral. Ndjekja bëhet sipas detyrës zyrtare ose me padi
private. Propozimi për realizimin e kërkesës pasurore juridike në procedurë penale mund ta
paraqesë personi i cili është i autorizuar për ta ushtruar këtë kërkesë në kontest civil.
Mirëpo nëqoftëse me vepër penale është dëmtuar pasuria në pronësi publike, shtetërore
ose shoqërore. kërkesa pasurore mund të paraqitet në tre drejtime: Me të personi i
autorizuar mund të kërkoj kompenzimin e dëmit të shkaktuar, kthimin e sendit dhe prishjen
e veprimit juridik të caktuar. I dëmtuari me kërkesë pasurore juridike mund të kërkoj kthimin
e sendit p sh me vjedhjen e sendit me vepër penale, i dëmtuari po ashtu me kërkesë
pasurore juridike mund të kërkoj prishjen e veprimit juridik i cili ka karakter juridiko pasuror p
sh kontrata e lidhur me forcë ose duke e vënë në palën e dëmtuar në lajthim.
Përfaqësuesit procedural-janë përfaqësuesi ligjor dhe përfaqësuesi i autorizuar.
Prfaqësuesi ligjor
Për kryrjen e veprimeve procedurale, për shenjën e deklaratave fuqiplote në procedurën
penale nevojitet që pala proceduralo penale krahas posedimit të aftësisë për të figuruar si
palë të posedoj edhe aftesinë procedurale, nëqoftëse palës i mungon aftësia procedurale
atëherë mund të realizoj veprimin procedural përmes përfaqësuesit ligjor. Përfaqësuesi
vepron në emër të personit të përfaqësuar që në procedurë ti jap të gjitha deklaratat në
emër të të autorizuarit. Si përfaqësues ligjor mund të paraqitet prindi i të miturit ose
kujdestari personit pa zotësi veprimi. Mungesa e përfaqësuesit ligjor të paditësi subsidar
dhe të paditësi privat është shkelje esenciale.
Përfaqësuesi i autorizuar
Është personi i cili për kryrjen e veprimeve procedurale e ka angazhuar pala procedurale e
aftë ose i palës së paaftë, të cilët dëshirojnë që të përfaqësohen në mënyrë profesionale.
Mirëpo se personit të përfaqësuar i mungon aftësia procedurale atëherë angazhimin e

15. perfaqësuesit të autorizuar e bënë përfaqësuesi i tij ligjor. Së këndejmi si i dëmtuar ka
përfaqësues të autorizuar kur
1) Kur është fëmijë
2) Është në mardhënie familjare me të pandehurin
3) Procedura sipas rregullit zbatohet për vepra penale kundër integritetit seksual.
4) I dëmtuari ka çrregullime ose paaftësi mendore
5) Gjykata çmon se i dëmtuari është i pazoti për tu mbrojtur dhe se i nevojitet ndihma e
përfaqësuesit të autorizuar.
Ndihmësit procedural
Si të tillë janë: procesmbajtësi, stenografisti, xhiruesi, përkthyesi, si dhe prindërit dhe
kujdestari në procedurë ndaj të miturve dhe personeli gjyqësor.
Veprimi proceduralo-penal
Në procedurë penale kryhen veprime procedurale të llojllojshme të cilat i ushtrojnë subjektet
procedurale. Mirëpo duhet pasur parasysh vlerën procedurale të tij duhet të ndërmerret
sipas formës së caktuar me ligj. Pra veprimi proceduralo-penal paraqet veprimin e subjektit
proceduralo-penal të parashikuar dhe të rregulluara me ligj i cili është i orientuar në drejtim
të realizimit të detyrës proceduralo- penale.
Afati
Procedura penale përbëhet prej një mori veprimesh procedurale të cilat janë të radhitura
njëra pas tjetrës sipas një rendi dhe sistemi logjik. Për kryerjen e veprimeve te tilla janë
paraparë afate procedurale. Afatet procedurale pikësëpari kanë të bëjnë me veprimet
procedurale të palëve proceduralo penale. Afati në kuptimin procedural është koha brenda
të cilit duhet të ndërmerret një veprim procedural. Po qe se pjesmarrësi procedural nuk
ndërmerrë veprime procedurale brenda afatit të caktuar, sipas rregullit e humb të drejtën e
ndërmarrjes se mëtejshme të atij veprimi.
Afatet mund të ndahen:
1. Afate ligjore ligjore dhe gjyqësore. Afate ligjore janë ato afate kohëzgjatja e të cilave
përcaktohet me ligj p sh afati për paraqitjen e ankesës kundër aktgjykimit të shkallës së
parë sipas rregullit është 15 ditë. Afate gjyqësore konsiderohen ato afate te cilat i përcakton
gjykata duke u bazuar në autorizimet që i ofron ligji p sh afati i cili caktohet eksperti për

16. shenjën e mendimit ose afati për përmirësimin e ankesës ose për paraqitjen e aktakuzës së
re.
2. Afati prekluziv dhe jo prekluziv: Afati prekluziv konsiderohet ai afat lëshimi i të cilit për
subjektin përkatës do te thotë humbje e të drejtës që të ndërmarrë veprimin procedural
konkret p sh afati i padisë private afati i ankesës kundër aktgjykimit etj. Keto afate jane te
rrepta. Afat jo prekluziv konsiderohet afati leshimi i te cilit nuk ka per pasoj humbjen e
mundesise se ndërmarrjes se veprimet procedural sepse varësisht nga rrethanat e
arsyeshme te rastit konkret gjykata mund te vazhdoj ate afat p sh afati per permisimin e
aktakuzas se prokurorit publik afati per permirësimin e ankesës nga i pandehuri.
Rivendosja e afatit {restutio in integrum}
Rivendosja e afatit është mjet juridik i posaçëm me të cilin eliminohen pasojat e
pakënëdshme që i janë shkaktuar subjektit procedural konkret për shkak të lëshimit të afatit
për ushtrimin e veprimit procedural ose për shkak të lëshimit pa fajin e tij që të jetë i
pranishëm në shqyrtim gjyqësor. Për kthim në gjendje të mëparshme vendos kryetari i trupit
gjykues në bazë të lutjes e cila paraqitet brenda tre muajve nga dita e lëshimit të afatit ose
shqyrtimit gjyqësor.
Shkresat penale
Janë gjurmë me shkrim të veprimeve procedurale penale të kryra në procedurë dhe
përpilohen sipas ligjit dhe kërkesave të procedurës penale. Në procedurë penale ekzistojnë
shkresa penale të nduardurta. Tërësia e shkresave penale përbën dosjen penale.
Aktet akuzuese
Akuza është shprehje e funksionit të ndjekjes penale nga ana e paditësit të autorizuar dhe
paraqet supozimin e parë procedural për zanafillen zhvillimin dhe përfundimin e raportit
proceduralo penal.
Rrjedhimisht në procedurë penale ekzistojnë këto akte paditëse: Kallzimi penal, aktakuza,
padia private, propozimi i prokurorit publik për shqiptimin e masës edukative ose te dënimit
ndaj të miturit dhe propozimi i prokurorit publik për shqiptimin e masës trajtimi i detyrushëm
psikiatrik.
Kallëzimi penal
Është akt te cilin sipas rregullit mund ta paraqet i dëmtuari ose cilido nga qytetaret dhe për

17. veprat te cilat ndiqen sipas detyrës zyrtare duhet ta paraqesin organet shtetërore ne rend të
parë policia kur ekziston dyshimi i arsyeshëm se është kryer vepra penale. Kallzimi i
drejtohet prokurorit publik kompetent.
Aktakuza
Me të kërkohet që gjykata pas mbajtjes së shqyrtimit gjyqësor të pandehurin ta shpall fajtor.
Për këtë arsye KPP në mënyrë të përpiktë e ka rregulluar përmbajtjen e saj. Aktakuza
përmban.
1.Emri dhe mbiemri i të pandehurit me të dhënat e tij personale dhe të dhënat lidhur me
paraburgimin.
2.Emërtimin ligjor të veprës penale duke ju referuar dispozitat e kodit të përkoshëm penal.
3.Koha dhe vendin e kryrjes së veprës penale
4 Përcaktimi i gjykatës para të cilës do të mbahet shqyrtimi gjyqësor.
5.Propozim për provat të cilat duhen të merren në shqyrtim gjyqësor .
Propozimakuza
Edhe propozimakuza është akt akuzues i cili ushtrohet nga prokurori publik apo paditesi
subsidar për ndjekjen e atyre kryesëve të veprave penale për të cilat është paraparë si
dënim kryesor dënimi me të holla ose dënimi me burgim deri në 3 vjet. Me fjalë të tjera
propozimakuza ngritet për ndrçimin e veprave penale të cilat ndiqen sipas detyrës zyrtare
në procedurë sumare.Përmbajtja e propozimakuzës në krahasim me aktakuzën është më e
thjeshtë ,propozimakuza duhet të përmbajë:Emrin dhe mbiemrin e të pandehurit me
shënimet personale kur dihen përshkrimin e veprës penale gjykatën e cila do ta mbaj
shqyrtimin gjyqësor etj.
Propozimi i arsyetuar i prokurorit për shqyrtimin masës edukative apo dënimit ndaj të miturit
Në ligjin penal për të mitur të Kosovës akti akuzues me të cilën inicohet dhe mbahet në
rrjedhë procedura ndaj të miturve quhet propozim i arsyetuar për shqyrtimin e masës
edukative apo dënimit. Propozimi i prokurorit publik duhet të përfshij të dhënat personale të
të miturit përshkrimin e veprës penale emërtimin ligjor të veprës penale me përcaktimin e
dispozitave në KPP
Vendimet gjyqësore
Janë:Aktgjykimet, aktvendimet dhe urdhërat.

18. Aktgjykimin e merr vetëm gjykata kurse aktvendimet dhe urdhrat i japin edhe organet tjera
që marrin pjesë në procedurë penale. Së këndejmi me vendim kuptojmë shprehjen e
vullnetit të gjykatës ose të organit tjetër shtetëror në procedurë penale me të cilën zbatohet
ligji në një rast konkret.
Aktgjykimi
Është vendim gjyqësor me të cilin zgjidhet çështja penale konkrete. Me të zgjidhen si
çështjet juridiko-penale ashtu edhe çështjet proceduralo-penale. Prandaj aktgjykimi i formës
së prerë ka fuqinë e ligjit për çështjen penale konkrete dhe nëpërmjet tij zbatohen masat e
shtrëngimit shtetëror kundër atyre që është vërtetuar se kanë kryer ndonjë vepër penale.
Aktvendimi
Është gjithashtu vendim gjyqësor me të cilën sipas rregullit zgjidhençështjet procedurale e
jo çështjet kryesore.Me aktvendim vendosen çhtjet të cilat kanë të bëjnë me drejtimin e
procedurës penale si p sh aktvendimi mbi zbatimin e hetimeve, aktvendimi mbi shtyrjen ose
ndërprerjen e shqyrtimit gjyqësor dhe çështjet tjera të cilat mund të paraqiten në formë të
mospajtimit të gjykatës dhe palëve penale.
Urdhëri
Është vendim i gjykatës ose i ndonjë organi tjetër i cili nuk është aktgjykim e as aktvendim.
Ndonjë dallim parimor ndërmjet aktvendimit dhe urdhrit nuk ka. Edhe urdhëri zakonisht
përdoret për drejtimin e procedurës penale dhe për kah forma është vendim i thjeshtë i cili
sipas rregullit nuk mban fare arsyetim. Ekzistojnë shumë situata të cilat vendosen me
urdhër. p sh urdhëri për urdhërin e të pandehurit, urdhëri për caktimin e shqyrtimit gjyqësor
etj.Vendimet gjyqësore merren në individuale dhe kolegjiale.Në mënyrë individuale vendos
gjyqtari i procedurës paraprake- lumare, ndërsa në mënyrë kolegjiale trupi gjykues i vogël
dhe i madh dhe kolegji prej tre gjyqtarësh.
Forma e prerë e vendimeve gjyqësore
Për të arritur deri te zbatimi i sanksionit penal duhet që më parë të zhvillohet procedura
penale dhe të merret vendimi gjyqësor.
Deri sa të merret vendimi, procedura penale ka mundur të kaloj nëpër shkallën e parë të
dytë dhe eventualisht në të tretë. Aktgjykimi e fiton formën e prerë kur më nuk mund të
atakohet me ankesë, ose ankesa nuk është e lejuar, sidoqoftë aktgjykimi e fiton formën e

19. prerë në momente të ndryshme: Kur palët kanë hequr dorë nga mundësia e paraqitjes së
ankesës, kur ka kaluar afati ligjor për ankesë e ai nuk është shfrytëzuar.
Ekzekutshmëria e vendimeve gjyqësore
Aktgjykimi para se të ekzekutohet patjetër duhet të fitoj formën e prerë. Në të kundërtën nuk
mund të bëhet fjalë për ekzekutimin e tij. Aktgjykimi me formë të prerë ekzekutohet kur të
bëhet dorëzimi i tij dhe kur për ekzekutimin e tij nuk ka pengesa ligjore. Po ashtu edhe
aktvendimet para se të ekzekutohen duhet të fitojnë formën e prerë. Mirëpo deri sa
aktgjykimi nuk mund të ekzekutohet pa e fituar formën e prerë, disa aktvendime
ekzekutohen edhe pa e fituar formën e prerë si p sh aktvendimi mbi caktimin ose heqjen e
paraburgimit aktvendimi mbi zbatimin e hetimit etj.
Masat e drejtuara ndaj të pandehurit
Masat për sigurimin e të pandehurit për pengimin e kryerjes së veprës penale janë të
llojllojshme dhe ekzistojnë këto masa:Thirrja urdhërarresti premtimi i të pandehurit se nuk
do të braktisë vendqëndrimin, ndalimi i vendit ose personit të caktuar, paraqitja në stacionin
policor, dorëzania, arresti shtepiak dhe paraburgimi.
Admin
Admin
Numri i postimeve:239
Points:635
Reputation:0
Join date: 31/08/2010





20. 


Re: E drejta e procedures penale
nga Admin prej Wed Sep 01, 2010 4:47 pm
Thirrja
Është formë themelore nëpërmjet të cilës realizohet prania e të pandehurit në
procedurë penale, thirrjen të pandehurit ja dërgon gjykata. Thirrja të bëhet duke i
dërguar thirrjen në zarf të mbyllur i cila përmbanë: emrin dhe adresën e gjykatës e cila
e dërgon thirrjen, emrin dhe mbiemrin e të pandehurit, përcaktimin e veprës penale
me të cilën ngarkohet, vendin, ditën dhe orën kur duhet të paraqitet i pandehuri,
njoftimin se thirret në cilësinë e të pandehurit njoftohet se nëse nuk i përgjigjet ftesës
së gjykatës dhe nuk e arsyeton mungesën ai do të sillet forcërisht para gjykatës. Kur i
pandehuri nuk mund ti përgjigjet ftesës për arsye të ndryshme shëndetësore atëherë
ai mund të pyetet në vendin ku gjendet.
Urdhërarresti- shoqërimi
Gjyqtari i procedurës paraprake mund të lëshoj urdhërarrest sipas detyres zyrtare, me
kerkese te prokurorit publik ose me rrethana te ngutshme me ane te policise kur
ekzistojn kushtet per caktimin e paraburgimit ose kur i pandehuri eshte thirrur me
rregull por nuk paraqitet dhe nuk e arsyeton mungesen. urdhërarresti epet me shkrim
dhe perfshin: emrin dhe mbiemrin e t pandehurit dhe te dhena te tjera personale te
njohura per gjyqtarin përcaktimin e vepres penale me te cilen ngarkohet ne
urdhërarrest jepet vula zyrtare dhe nënshkrimin e gjyqtarit qe urdhëron arrestimin.
Urdherarrestin e ekzekuton policia.
Dorëzania
Si masë për sigurimin e pranisë së të pandehurit në procedurë penale nënkupton
deponimin e shumës së caktuar të parave nga i pandehuri apo dikush tjetër në emër
të tij si zëvendësim për paraburgim kur paraburgimi do të caktoj apo është caktuar për
shkak te rrezikut nga ikja apo rrezikut se do të kryej vepër penale. Së pari gjykata
mund të urdhëroj që i pandehuri të mbrohet në liri me dorëzani ose të lirohet nga
paraburgimi me dorëzani kur plotësohen kushtet vijuese: ekziston dyshimi i caktuar se
i pandehuri do të kryej vepër penale, bazë tjetër është se i pandehuri shmanget- ik

21. dhe kushti tjetër nga i pandehuri se nuk do të braktis vendqëndrimin a po nuk do të
largohet pa lejen e gjykatës. së dyti është kur gjykata mund ta zbatoj dorëzanin te
personi në të cilin është i bazuar se ka kryer vepër penale e bazë e vetme për
paraburgim është se i pandehuri mund ta vazhdoj veprën e mbetur në tentativë.
Megjithatë duhet pasur parasysh faktin se dorëzania sipas kësaj mund të aplikohet
vetëm për veprat penale të dënueshme me të paktën 5 vjet burgim. Caktimi i
dorëzanisë mund të shoqërohet me marrjen e dokumentit të udhëtimit.
Paraburgimi
Është masa më e rëndë për sigurimin e pranisë së të pandehurit në procedurë penale
meqë me të bëhet kufizimi i lirisë së tij. Ska dyshim se liria është një prej të drejtave
themelore të individit e garantuar me të drejtën ndërkombëtare dhe me të drejtën
vendore. Është me rëndësi të theksohet së KPP duke e rregulluar çështjen e kufizimit
paraprak të lirisë, bënë fjalë për arrestimin, ndalimin dhe për paraburgimin. Arrestimin
e personit të dyshuar e bënë policia, kur një person zihet në flagrancë gjatë kryerjes
së veprës penale e cila ndiqet sipas detyrës penale, policia apo çdo person tjetër
është i autorizuar ta arrestoj atë përkohësisht edhe pa urdhër të gjykatës, arrestimi
përfshin momentin e kufizimit të lirisë së personit. Arrestimi dhe ndalimi policor
autorizohet nga prokurori publik.
Shkaqet për caktimin e paraburgimit
Kjo masë siguruese caktohet kundër personit kur: ekziston dyshimi i bazuar se a ka
kryer vepër penale, kur ekziston ndonjëri nga keto kushte:
1.Kur ai fshihet identiteti i tij nuk mund te vërtetohet ose kur ekzistojne rrethana të
tjera që tregojnë se ekziston rrezik i ikjes së tij.
2. Kur ka arsye për të besuar se ai do ti asgjësoj fsheh ose ndryshoj provat e veprës
penale ose kur ekzistojnë rrethana se do të pengoj rrjedhën e procedurës penale. etj
Caktimi i paraburgimit
Paraburgimin e cakton gjyqtari i procedurës paraprake i gjykatës kompetente në bazë
të kërkesës së prokurorit publik në seancë dëgjimi ku janë të pranishëm personi i
arrestuar prokurori publik dhe mbrojtësi. Kur personi i arrestuar nuk angazhon
mbrojtës brenda njëzatekatër (24) orëve ose deklaron se nuk do të caktoj mbrojtës
gjykata ja cakton mbrojtësin sipas detyrës zyrtare. Në seancë dëgjimi prokurori
paraqet arsyet se pse cakton paraburgimin.

22. Gjyqtari i procedurës paraprake e cakton paraburgimin me aktvendim me shkrim i cili
përmbanë:Emrin dhe mbiemrin e personit i cili paraburgoset dhe te dhenat tjera
personale. Kundër aktvendimit mbi paraburgimin pala e pakënaqur mund të paraqes
ankesë në kolegj prej tre gjyqtarësh brenda afatit 24 orësh.
Vazhdimi i paraburgimit
Në bazë të aktvendimit të gjyqtarit të procedurës paraprake i pandehuri mund të
mbahet në paraburgim mëse shumti një muaj. Pas këtij afati i pandehuri mund të
mbahet në paraburgim vetëm në bazë të aktvendimit gjyqësor mbi vazhdimin e
paraburgimit. Para ngritjes së aktakuzës paraburgimi nuk mund të zgjas më shumë se
tre muaj si rregull nëntë muaj përjashtim kur procedura zbatohet për vepër penale të
dënueshme më pak se pesë vjet burgim, dhe gjashtë muaj si rregull dymbëdhjetë
muaj përjashtim kur procedura zbatohet për vepër penale të dënueshme me burgim
mbi pesë vjet. Paraburgimi mund të vazhdohet vetëm me propozim të prokurorit ku ai
tregon se edhe më tutje ekzistojnë kushtet për paraburgim. Më në fund duhet të
theksohet se personit që i është hequr lira dhe është paraburgosur i lejohet që ti
njoftoj menjëherë familjen- të afërmit.
Zbatimi i paraburgimit
Ndaj personit të paraburgosur mund të zbatohen vetëm kufizimet e nevojshme që të
pengohet ikja ose marrëveshja e cila do të ishte e dëmshme për zhvillimin me sukses
të procedurës, poashtu parashihet se në të njëjtin lokal nuk mund të vendosen
personat që nuk i përkasin gjinisë së njëjtë dhe ata persona të cilët kanë marrë pjesë
për kryerjen e veprave penale. I paraburgosuri duhet ti përmbahet rregullave te
instuticionit të paraburgimit.
Masat për sigurimin e provave materiale
Gjatë zhvillimit të procedurës penale shpeshëherë nevojitet të mblidhen sende të cilat
kanë të bëjnë me provat materiale që gjenden në posedim të të pandehurit ose të
personave tjerë. e ato janë: kontrolli i banesës dhe i personit, masat e fshehta dhe
teknike të vëzhgimit dhe hetimit dhe marrja e konfiskimit të perkohshëm të sendit.
Faktet dhe vërtetimi i tyre në procedurë penale
Fakti është ekzistim objektivo real i ndonjë sendi, dukurie, procesi, ndodhie, Nocioni

23. fakt ka kuptimin e ndonjë ngjarje ndodhie apo fragmenti të realitetit objektiv. Faktet të
cilat duhet vërtetuar në procedurë penale paraqesin thelbin e çështjes penale, si të
tilla janë objekt i të provuarit në procedurë penale. Mund të thuhet se aktiviteti
gjyqësor konsiston në vërtetimin e faktve të nevojshme për aplikimin e të drejtës dhe
në aplikimin e të drejtës në faktet e vërtetuara. Faktet që duhet të vërtetohen janë
faktet relevante. Faktet relevante janë të gjitha faktet ekzistuse ose qe kane ekzistuar
të cilat janë peëfshirë në kushtet që i parashtron e drejta penale materiale për
shqiptimin e sanksionit penal. Nga kjo që u tha del se për organin procedues indiciet
janë burime njoftimesh për faktet juridike relevante prandaj organi procedues edhe i
vërteton.
Kuptimi i provës
Në procedurë penale hasim prova të ndryshme me anën e të cilave vërtetohen faktet
relevante. Me nocionin provë-argument në procedurë penale kuptojmë çdo të dhënë e
cila në procedurë gjyqësore flet për saktësinë e ndonjë fakti relevant. Me fjalë të tjera
prova është burim njohurish prë faktet që vërtetohen në procedurë penale të cilat i
përdor organi që i vërteton ato. Provat merren në fazën e hetimit dhe në fazën e
shqyrtimit gjyqësor.
Mjetet e provës
Mjeti i provës paraqitet si burim i provës. Ai është instrument të cilit transmetohet
përmbajtja e saj nga burimi i saj deri te gjykata. Si mjete të provës në procedurë
penale paraqiten persona p sh i pandehuri, dëshmitari, eksperti të cilët japin
deklarime që shërben si provë, sende p sh shkresa, instrumente dhe objekte të
ndryshme dhe veprime të ndryshme p sh marrja në pyetje tortura shikimi etj. Dihet se
ligjet procedurale bashkëkohore e ndalojnë përdorimin e forcës dhe mjeteve tjera për
të shtyr të pandehurin me forcë që të deklaroj se është i inkriminuar në veprën
penale.
Klasifikimi i provave
Rrjedhimisht klasifikohen në: akuzatore dhe mbrojtëse, të drejtpërdrejta dhe të
tërthorta provat origjinale dhe të prejardhura, provat personale dhe materiale, provat e
plota dhe jo të plota etj.
Provat personale dhe materiale: provat personale janë njohuritë e drejtpërdrejta ose
të tërthorta të individit ose të shumë personave, ndërsa prova materiale janë sendet,

24. dokumentet.
Objekti i të provuarit {thema probandi}
Në përcaktimin e objektit të provës gjykata ka rol te posaçëm sepse ajo përcakton se
cilat fakte konsiderohen si të rëndësishme në rastin konkret. Në bazë të kësaj që u
tha mund të konkludohet se objekt i provës janë faktet juridike relevante si bie fjala
çështja penale përshkrimi faktik i veprës penale, karakteristikat e kryesit të saj dhe të
gjitha faktet dhe rrethanat e rëndësishme për ndriçimin dhe zgjedhjen e ligjshëm të
saj. Është e nevojshme të theksohet se të gjitha faktet të cilat shërbejnë si bazë për
vendim gjyqësor, sipas rregullit duhet të provohen para gjykatës në menyrë të
drejtpërdrejtë. Rrjedhimisht konsiderohet se nuk duhet të provohen faktet vijuese:
Faktet e qarta-të padyshimta janë ato fakte të cilat nuk kanë nevojë të verifikohen
Faktet notorne janë ato fakte nga e kaluara ose nga e tanishmja të cilat u janë të
njohura për një rreth të gjerë personash dhe për çfarë arsye nuk është e nevojshme
të provohet ekzistimi ose mosekzistimi i tyre. p sh është fakt notorn se 1 janari është
festë, dita e tërmetit e vërshimet ose dita e përfundimit apo fillimit të luftës.
Prezumimet: janë disa fakte që më parë supozohen merren se ekzistojnë pa u
vërtetuar në rastin konkret. Prezumimi juridik ekziston atëherë kur ligji prezumon se
ekziston një fakt relevant të cilin nuk ka nevojë me e provu. Prezumimi mund të jetë
absolut dhe relativ- jo të rrëzueshme dhe të rrëzueshme. Prezumimet absolute
ndalojnë mundësinë e provimit të të kundërtës. Një prej prezumimeve të rëndësishme
është prezumimi i pafajësisë së të pandehurit.
Barra e provës-ONAUS PROBANDI
Në tipin akuzator barra e provave qëndronte ekskluzivisht në paditësin, I pandehuri
kishte mundësi të ofroj prova për pafajësinë e vet, por jo edhe obligim kurse gjykata
ishte pasive, në tipin inkuizitor funksioni i ndjekjes kaloj në duar të gjykatës edhe
prandaj barra e provave i takonte asaj, në tipin e përzier barra e provave bjen në palët
proceduralo penale e pikësëpari në paditësin e autorizuar me qëllim që të konstatohet
e vërteta materiale.
Në të drejten tonë nuk është përcaktuar se kush duhet ta ketë barrën e provave.
Mirëpo në bazë të disa dispozitave mund të arrihet në përfundim se kujt i takon barra
e provës. Rrjedhimisht paditësit të autorizuar i takon detyra që të paraqes prova për
ndriçimin e veprës penale.
Provat juridikisht të pavlefshme

25. Me rastin e marrjes së deklarimit të të pandehurit ose të dëshmitarit ndalohet që liria e
të pyeturit për të formuluar dhe shprehur mendimin e tij të ndikohet përmes
keqtrajtimit, lodhjes së shkaktuar, ndërhyrjes fizike, përdorimit të drogës, torturës
shtrëngimin ose hipnotizimin. Nëqoftëse gjykata ka marrë deklarimin e të pandehurit
dëshmitarit ose ekspertit në formë të tillë, në deklarim të tillë, në deklarim të tyre nuk
mund të mbështetet vendimi gjyqësor. Nga këto dispozita del se deklarimet e marra
kësisoj nga i pandehuri, dëshmitari apo eksperti juridikisht janë prova juridikisht të
pavlefshme.
Pasojat juridike për aktgjykimin që bazohet në prova të pavlefshme
Po qe se organi procedues vepron në kundërshtim me dispozitën e tillë, provën e
siguruar në atë mënyrë ligji e konsideron të pavlefshme, meqë thotë në provën e tillë
nuk mund të mbështetet vendimi gjyqësor. Çfarë janë pasojat juridike për vendimin
gjyqësor i cili mbeshtetet në prova jo valide. Në këtë drejtim KPP përdorimin e provës
jovalide e radhitë në dispozitën që flet për shkelje esenciale të procedurës penale.
Rrjedha procedurale e procesit të të provuarit
Rrjedha e procesit të të provuarit rreth vertetimit të fakteve kalon nëpër fazën e
marrjes së provës, shqyrtimit dhe verifikimit të provës dhe të çmuarjes së provës.
Marrja e provës
Me marrje te provës kuptojmë gjetjen dhe zbulimin e provave si dhe fiksimin
procedural të tyre. Të zbulosh një provë do të thotë të konstatosh se ekziston dikush i
cili di diçka lidhur me faktet e rëndësishme, se a ekziston farë gjurme e veprës penale
apo farë objekti i cili do të shërbente si provë në procedurë penale. Provën mund ta
paraqesin palët pastaj organet shtetërore, organizatat e biznesit dhe subjekte të tjera
juridike. Fiksimi procedural i proves bëhet pasi që të zbulohet prova, forma me e
përhapur e fiksimit të provës është.Prokurori gjyqtari i procedurës paraprake ose
kryetari i trupit gjykues mund të urdhëroj që marrja në pyetje të inçizohet të
regjistrohet me video ose audio inçizim.
Shqyrtimi dhe verifikimi i provës
Shqyrtimi i provave është aktiviteti më i rëndësishëm i procedurës provuese

26. nëpërmjet të cilit gjykata mëson për faktet juridike relevante në procedurën penale.
Vetëm në kuadër të kësaj faze të procedurës provuese gjykata e vërteton gjendjen
faktike e cila do të jetë bazë për marrjen e aktgjykimit
Çmuarja e provave
S’ka dyshim se faza e fundit dhe me e rëndësishme e procesit të të provuarit është
faza e çmuarjes së provave. Pas çmuarjes së provave gjykata një fakt kontestues e
merr si të vërtetë apo të pavërtetë dhe kësisoj konstaton të vërtetën në procedurë
penale. Çmuarja e provave është proces operimi mendor i ndërlikuar për realizimin e
të cilit njohurisë së ligjshmërive të mendimit logjik, është e nevojshme edhe njohja e
psikologjisë gjyqësore e cila merret me studimin e ligjshmërive rreth formimit dhe
manifestimit të vetëdijes së pjesëmarrësve procedural. Çmuarja definitive e provave
sipas rregullit bëhet me rastin e procedimit të tyre në shqyrtim gjyqësor apo në
seancë për këshillim dhe votim.
Gjatë historisë janë ndërruar dy teori të çmuarjes së provave: teoria legale e
vlerësimit të provave dhe teoria e çmuarjes së lirë të provave
Teoria legale e çmuarjes së provave
Kjo teori është zbatuar në procedurën inkuizitore, ndërsa në disa vende është zbatuar
deri në fund të shekullit të 19. Duke u mbështetur në këtë teori gjykata nuk gjykon
sipas bindjes së vet të krijuar me rastin e analizave të provave, I pandehuri mund të
gjykohej vetëm në bazë të provave të drejtpërdrejta, kurse në bazë të provave të
tërthorta mund të lejohet zbatimi i torturës ndaj të pandehurit, me ndihmën e të cilit
fitohej prova e drejtpërdrejt. Teoria legale të çmuarjes së provave i ka pasur dy
variante: teoria legale pozitive dhe negative. Sipas teorisë legale pozitive gjykata ishte
e detyruar të marrë si të provuar nje fakt juridik relevant kur plotësoheshin kushtet e
parapara ligjore dhe në bazë të tyre të jepte aktgjykim dënues pavarësisht nga bindja
e saj e brendshme. Teoria legale negative gjithashtu kërkonte që për dënim të të
pandehurit të plotësohet numri dhe kualiteti i caktuar i provave, por me rastin e
marrjes së vendimit gjykata edhe vet i vlerësonte ato prova sipas bindjes se
brendshme dhe kësisoj jepte aktgjykimin. Teoria legale ka edhe nje institut të ri
gjykata mund të shqiptoj edhe aktgjykimin me të cilin i pandehuri lëshohet nën gjykim
nënkupton se i pandehuri as nuk shpallet fajtor e as nuk lirohet nga akuza por
lëshohet nën gjykim.
Teoria e çmuarjes së lirë të provave

27. Kjo teori është në kundërshtim me teorinë legale të çmuarjes së provave. Kjo teori
bazohet në parimin e së vërtetës materiale. Vlerësimi i lirë i provave do duhej të sjellë
argumentimin me një siguri dhe qartësi logjike absolute, mohimi i të cilës nuk do të
ishte i mundshëm. Për argument të tillë mund të flitet kur kemi të bëjmë me arritje të
rezultateve provimit me ndihmën e shkencave ekzakte. Çmuarja e lirë e provave
mund të bëhet në dy mënyra. Sipas mënyrës së parë gjykata i çmon provat lirisht pa
qenë e kufizuar me ndonjë formë ligjore por vetëm në bazë të bindjes që e ka krijuar
me rastin e analizës së provës, pa pasur obligim që për bindjen e vet të paraqesë
llogari. Mënyra e dytë e çmuarjes së lirë të provave gjithashtu bazohet në bindjen e
brendshme të lirë të gjykatës, kjo bindje e lirë duhet të arsyetohet nëpërmjet
aktgjykimit.
Procedura e pyetjes së dëshmitarit
Dëshmitari pyetet pa praninë e dëshmitarëve të tjerë. Dëshmitari ka për detyrë që
përgjigjet ti jap gojarisht, dëshmitarit i tërhiqet vërejtja se ka për detyrë të flas të
vërtetën dhe se nuk guxon asgjë të lenë në heshtje, pastaj i bëhet me dije se dhënia e
dëshmisë së rreme është vepër penale. Dëshmitari gjithashtu paralajmërohet se nuk
ka për detyrë të përgjigjet në pyetjet me të cilat veten ose të afërmit e tij ia ekspozon
turpit ose dëmit të konsiderushëm. Dëshmitari pytet për emrin mbiemrin dhe për
shënimet tjera personale. Pas pytjeve të përgjithshme, kalohet në marrjen në pyetje
për çështjen kryesore, pra dëshmitari të deklaroj atë që di për faktin përkatës
Mbrojtja e dëshmitarit
Nga dëshmitari nën kanosjen e gjobitjes ose të burgimit kërkohet që të dëshmoj
drejtë, shoqëria duhet ti ofroj patjetër mbrojtje të nevojshme, në mënyrë që të mos
pësoj konsekuenca të pakëndshme për shkak të dëshmimit.
Dëshmitari bashkëpunues
Dëshmitar bashkpunues do të thotë i dyshuar ose i pandehur për të cilin ende nuk
është lexuar aktakuza në shqyrtim gjyqësor dhe i cili pritet të dëshmoj në gjykate kur
ka gjasa të parandaloj vepra të tjera penale nga persona të tjerë, kur ka gjasa të shpie
drejt zbardhjes së të vërtetës në procedurë penale, kur dëshmimi bëhet vullnetarisht
dhe me marrëveshje të plotë për të zbardhur të vërteten, kur ajo dëshmi mund të
shpie drejt ndjekjes së suksesshme të kryesve tjerë të veprës penale. Shpalljen e një

28. dëshmitari bashkpunues e bën gjyqtari i procedurës paraprake ose kryetari i trupit
gjykues me urdhër të prokurorit në seancë dëgjimi.
Më në fund vlenë të theksohet se me kërkesë të prokurorit publik, gjykata mund ta
heq dënimin për kryesin i cili nuk është dëshmitar bashkpunues ose këtë dënim ta ulë
kur kryerësi bashkëpunon vullnetarisht ose kur bashkpunimi i tij ka parandaluar vepra
të tjera penale nga të tjerët ose ka rezultuar me ndjekjen e suksesshme ndaj
kryerësve të tjerë të veprave
Ekspertimi
Në procedurën e ndriçimit dhe të vërtetimit të fakteve relevante të një çështje penale
shpeshëherë gjykatës i nevojiten njohuritë nga shkenca natyrore ose teknike,
njohuritë të cilat gjyqtari si jurist nuk i disponon. Prandaj për vërtetimin e tyre me
vendimin e gjykatës ,angazhohen personat te cilët në bazë të kualifikimit profesional
dhe shkathtësisë së fituar në profesion, personat e tillë i ndihmojnë gjykatës në
vërtetimin e fakteve kontestuese dhe quhen ekspertë, eksperti pra është person
profesional i cili është i thirrur që në procedurë penale të jep konstatimin dhe
mendimin për faktet kontestues konkrete. Ekspertimi përbëhet prej dy pjesësh prej
konstatimit dhe mendimit. Konstatimi ka të bëjë me përceptimin e fakteve në bazë të
vëzhgimit të drejtpërdrejt të tyre ndërsa mendimi përfshin konkludimet e ekspertit.
Caktimi i ekspertimit
Ekspertimin e urdhëron gjykata me shkrim në bazë të prokurorit, të mbrojtësit ose
sipas detyrës zyrtare. Për ekspertim caktohet një ekspert ose më tepër nëse
ekspertimi është i ndërlikuar. Ekzistojnë ekspertë të gjykatës dhe ekspertë që i cakton
gjykata sipas nevojës.
Përjashtimi i ekspertit
Ekziston kur personi- eksperti së bashku me të pandehurin ose me të dëmtuarin janë
të punësuar te i njëjti punëdhënës dhe për personat e punësuar nga i dëmtuari ose i
pandehuri. Përndryshe për ekspert, sipas rregullit nuk angazhohet personi i cili ka
dëshmuar si dëshmitar, personi i cili është bashkëshort martesor dhe jashtëmartesor
etj.
Procedura e ekspertimit
Pasi që organi vërteton se janë plotësuar kushtet për zbatimin e ekspertimit gjykata e
cakton ekspertin duke ia treguar të drejtat dhe detyrat e tij, në këtë drejtim thirret

29. eksperti dhe njoftohet të shqyrtoj me kujdes dhe të analizoj në mënyrë profesionale
ekspertimin që ia ka besuar gjykata. Ai paralajmërohet se dhënia e deklarimit të rremë
paraqet vepër penale. Përndryshe ekspertimi zhvillohet nën drejtimin e organit para të
cilit zhvillohet procedura. Kryetari i trupit gjykues para pyetjes së ekspertit mund të
kërkoj nga ai që të betohet, para shqyrtimit gjyqësor eksperti mund të betohet vetëm
para gjykatës, arsye për të cilën është bërë betimi shënohet në procesverbal,
konstatimi dhe mendimi i ekspertit shënohen menjëherë në procesverbal.
Llojet e ekspertimit
Ekspertime të tilla janë: ekspertimi medicionalo gjyqësor përfshinë autopsinë dhe
ekzaminimin e lendimeve trupore dhe ekzaminimin fizik, ekspertimi toksikologjik,
ekspertimi psikiatrik, ekzaminimi molekular dhe gjenetike dhe analiza e ADN-së dhe
kontrolli financiar
Ekspertimi medicionalo gjyqësore
Ky ekspertim ka të bëjë me vërtetimin e shkakut te vdekjes, karakterit dhe peshës së
lëndimit trupor dhe me pasojat e lëndimit si dhe hulumtimet tjera. Shikimi dhe
autopsia e kufomës bëhet kur ndodh ndonjë vdekje dhe bëhet ekzaminimi për tu
verifikuar vdekja, a është bërë vdekje e rëndomtë apo është bërë vdekje e shkaktuar
nga vepra penale. Kontrolli fizik mjekësor kryhet nga mjeku ose nga infermieri i
kualifikur me rregullat e mjekësisë, kontrolli i të pandehurit bëhet edhe pa pëlqimin e
tij kur është e nevojshme që të vërtetohen faktet e rëndësishme për procedurë
penale.
Ekspertimi toksikologjik
Kur dyshohet për helmim gjykata urdhëron qe materiet e ndryshme që gjenden në
kufome apo afër kufomës të dërgohen në institutin për hulumtime toksikologjike për
ekspertizë. Në bazë të analizës nga ana e ekspertiti, eksperti e jap mendimin
Ekspertimi psikiatrik
Në momentin apo kohën kur personi i caktuar ka kryer vepër penale i pandehuri ka
qenë në gjendje të paaftësisë mendore ose të aftësisë se zvogëlura mendore, i

30. pandehuri është i paaftë për të përballur gjykimin. Mendimi i ekspertit psikiatrik duhet
domosdo të sigurohet para se gjykata të merr aktvendim për aftësinë e të pandehurit
për t’iu nënshtruar gjykimin si dhe për të vendosur sipas propozimit te prokurorit
publik.
Kontrolli financiar
Kur është e nevojshme që të ndërmerret ekspertimi financiar i librave afariste, gjykata
e udhëzon ekspertin për qëllimin e kontrollit financiar si dhe për faktet dhe rrethanat
që duhet te vërtetohen. Mirëpo për realizimin me sukses të këtij lloji të ekspertimit,
shpeshëherë paraqitet nevoja që më parë të rregullohet kontabiliteti i ndërmarrjes ose
i personit tjetër juridik tek i cili bëhet kontrolli financiar. Aktvendimin për rregullimin e
kontabilitetit e merrë gjykata në bazë të raportit me shkrim nga eksperti i caktuar per ti
kontrolluar librat afarist.
Kqyrja dhe rikonstruksioni
Kqyrjen ose rikonstruksionin e vendit të ngjarjes mund ta urdhëroj prokurori publik ose
gjykata për të shqyrtuar provat e mbledhura ose për të qartësuar faktet e
rëndësishme. Kqyrjen e vendit te ngjarjes e kryen gjyqtari i procedurës paraprake ose
kryetari i trupit gjykues, prokurori ose policia. Për tu konsideruar valid kqyrja vendi i
ngjarjes i kryer nga policia apo nga prokurori, duhet qe i pandehuri ose mbrojtësi i tij
të njoftohen për ushtrimin e veprimit te tillë. Vlen të theksohet se në kqyrje mund të
thirret edhe eksperti po qe se prezenca e tij do të ishte e dobishme për konstatim dhe
mendim, të gjitha këto shënohen në procesverbal
Provat materiale
Konsiderohet çdo objekt i cili është i rëndësishëm për ndriçimin e fakteve të
rëndësishme me rastin e zgjedhjes së një çështje penale, këto prova për nga numri
janë të shumta, ato mund të grupohen në: në veglat dhe mjetet për kryrjen e veprës
penale p.sh arma, mjetet për falsifikim etj.Sendet e prodhuara të veprës penale p.sh
paraja ose shkresa e falsifikuar, sendet e fituara nga vepra penale p.sh sendet e
marrura me ryshfet sendet me të cilat gjenden gjurmët e veprës penale
Dokomentet–vizatimet

31. Nënkuptohen shënimet me shkrim që përmbajnë fakte që vërtetohen në procedurë
penale si dhe deklarata dhe komunikata me shkrim në të cilat figurojnë faktet e tilla si
dhe vizatimet dhe skicat nga të cilat faktet e tilla mund të vërtetohen. Ne kuadër të
dokumenteve bëjnë pjesë: çertifikata, vendime e shkresa të tjera të organeve
shtetërore, çertifikata, dëftesa dhe shkrime të tjera të instucioneve që kryen shërbime
publike libra afariste shkresa
Procedura penale 2
Stadet e procedurës penale
1.Procedura paraprake- paragjyqësore e cila përfshinë fazën e hetimit dhe të seancës
së konfirmimit te aktakuzës
2.Shqyrtimi gjyqësor me marrjen dhe shpalljen e aktgjykimit.
3. Procedura sipas mjetit juridik.
4.Ekzekutimi i sanksionit penal. Dy stadet e para përbëjnë procedurën penale në
shkallë të parë stadi i tretë procedurën penale në shkallë të dytë e nganjëherë edhe
në shkallë të tretë, ndërsa stadi i katërt pason pas përfundimit të procedurës penale
dhe i takon të drejtës se ekzekutimit të sanksioneve penale.
E drejta e jonë e procedurës penale njeh tre forma themelore të procedurës penale në
shkallë të parë:
1. Procedura e rregulltë e cila zhvillohet në gjykatë të qarkut dhe në gjykatë komunale
për të cilat është paraparë dënimi mbi tre vjet burgim.
2. Procedurën e shkurtë sumare e cila zhvillohet në gjykatë komunale për të cilën
parashihet dënimi me gjobë ose burgim deri në tre vjet burg.
3.Procedura ndaj të miturve varësisht nga vepra zhvillohet në gjykatë të qarkut dhe
komunale.
Kallëzimi penal
Veprimtaria e policisë rreth zbulimit të veprës penale gjetjes së kryrësit të saj dhe
sigurimit të provave kurorëzohet me kallëzim penal të cilit ky organ ia bënë prokurorit
publik. Së bashku me kallzimin penale dërgohen edhe sendet skicat dhe fotografitë
raportet e marra, moskallzimi i veprës penale paraqet vepër penale, megjithatë as për
këto vepra penale nuk dënohet personi të cilin kryerësi e ka bashkëshort, partner

32. jashtëmartesorë, personi në gjini gjaku në vijë të drejtë, vëllau ose motra, prindi
adoptues ose fëmija i adoptuar, këta persona nuk kanë obligim për deklarim por
mbetet obligim moral. Kallzimi penal i paraqitet prokurorit publik me shkrim me mjete
teknike të komunikimit ose gojarisht.
Vendimet e prokurorit publik
1. E hedh kallzimin penal nëse ekzistojnë rrethana të cilat përjashtojnë ndjekjen
penale ose nuk ndiqen sipas detyrës zyrtare prokurori duhet ta hedhë kallzimin penal
me aktvendim.
2. Kërkon informata plotësuese, po qe se prokurori nuk ka të dhëna në kallëzim penal
nuk sigurojnë bazë të mjaftushme për fillimin e hetimit, nëse prokurori nuk është në
gjendje të ndërmerrë këtë kërkon nga policia gjyqësore të mbledhë të dhëna të
duhura.
3. Fillon zbatimi i hetimit kur prokurori pas pranimit të kallëzimit penal formon bindjen
se ekziston dyshimi i arsyshëm se personi i caktuar ka kryer vepër penale e cila
ndiqet sipas detyrës zyrtare.
4. Ngrit aktakuzë kur prokurori konsideron se informacionet me të cilat ai disponon
për veprën penale dhe kryrësin e saj paraqesin bazë të mjaftueshme për ngritjen e
aktakuzës
Hetimi
Është faza e parë e stadit të parë të procedurës penale- procedura paraprake. Në
hetimin e çështjeve penale prokurori mund të autorizoj policinë gjyqësore që të
ndërmerrë veprime hetimore lidhur me marrjen e provave e cila vepron nën
mbikqyrjen e tij, përndryshe aktiviteti i policisë në procedurë penale është e rreguluar
me standarde ndërkombëtare, po ashtu duhte të thuhet fakti se gjyqtari i procedurës
paraprake e drejton seancën për konfirmimin e aktakuzës. Në të drejtën tonë hetimin
e zbaton prokurori publik i cili merr aktvendim për zbatimin e hetimit dhe një kopje ia
dërgon gjyqtarit të procedurës. Hetim i zbatohet kundër personit konkret kur ekziston
dyshimi i arsyeshëm se ai ka kryer vepër penale që ndiqet sipas detyrës zyrtare.
Qëllimi i hetimit është mbledhja e prova dhe të dhënave të nevojshme për të vendosur
se a do të ngritet aktakuza apo të puhohet.
Hetimi mund të pezullohet atëherë kur për zhvillimin e mëtejmë të procdurës penale

33. paraqitet pengesa procedurale. Pezullimin e hetimit e bënë prokurori publik me
aktvendim në këto raste: kur i pandehuri pas kryrejes së veprës penale vuan nga një
çrregullim mendor, kur i pandehuri është arratisur ose rrethana tjera që pengojnë
hetimine suksesshëm.
Hetimi pushohet me aktvendim të prokurorit me të cilën pushon procedura penale në
përgjithësi: nuk ekziston dyshimi i arsyeshëm se i pandehuri ka kryer vepër penale,
vepra e kryer nuk është vepër që ndiqet sipas detyrës zyrtare, vepra penale është
parashkruar, vepra penale është përfshirë me amnesti, dhe ekziston rrethana që e
përjashton ndjekjen.
Aktakuza
Faza e dytë e stadit të parë të procdurës penale është akuzimi, pas përfundimt të
hetimit paditësi i autorizuar paraqet akuzen në mënyrë që çështja penale të kaloj në
gjykatë. Aktakuzën e përpilon prokurori ose paditësi subsidiar. Aktakuza duhet te
mbaj elementet vijuese: emrin dhe mbiemrin e të pandehurit dhe shënimet personale
të tij të dhënat e ti mbi paraburgim nëse ndaj tij është caktuar paraburgimi emërtimi i
veprës penale për të cilën akuzohet dhe i dërgohet gjykatës kompetente.
Konfirmimi i aktakuzës
Pas pranimit të aktakuzës në gjykate gjyqtari i procedurës paraprake i cili zbaton
procedurën për konfirmimin e aktakuzës verifikon se a është përpiluar aktakuza sipas
ligjit, kur ka vërejtë që në përmbajtjen e saj aktakuzën ja kthen paditësit me
rekomandim që brenda afatit prej tri ditësh ta ndryshoj. Aktakuza i dërgohet te
pandehurit dhe mbrojtësit të tij së paku tetë ditë para seancës se konfirmimit. I
pandehuri ka tri mundësi veprimi: të heqë dorë nga shqyrtimi i aktakuzës dhe i
provave, të heq dorë nga konfirmimi i aktakuzës dhe të paraqes kundërshtim me
shkrim kundër aktakuzës, të vazhdohet me seancës për konfirmimin e aktakuzës.
Seanca për konfirmimin drejtohet nga gjyqtari i procedurës paraprake, në të duhet të
jenë prokurori publik dhe i pandehuri ose mbrojtësi. Kur i pandehuri pranon fajësinë
gjyqtari shikon se a kupton i pandehuri natyrën dhe pasojat e pranimit.
Shqyrtimi gjyqësor
Pasi aktakuza të fitoj formën e prerë, kalohet në stadin e dytë të procedurës penale
në shqyrtim gjyqësor në të cilin gjykata pas shqyrtimit të gjithanshëm të provave
duhet të vendosë për arsyshmërinë e aktakuzës. Në kuadër të përgaditjeve në

34. shqyrtim gjyqësor thirren i akuzuari, mbrojtësi i tij paditësi, i dëmtuari, përfaëqsuesi
ligjor përfaqësuesi i autorizuar si dhe përkthysi. Po ashtu thirren dëshmitar dhe
ekspertë, anën tjetër palët dhe i dëmtuari edhe pas caktimit të shqyrtimit gjyqësor
mund të propozoj prova te reja. Kur thirren eksperti ose dëshmitari e nuk mundë të
vijnë në shqyrtim gjyqësore për shkak të sëmundjes ata pyeten në shtëpi. Në
shqyrtimin nëqoftë se i akuzuari ka pranuar fajësinë kryetari i trupit gjykues nuk i
thërret dëshmitarët dhe ekspertët në shqyrtim gjyqësor.
Roli i kryetarit te trupit gjykues
Shqyrtimin gjyqësor si stad qëndror te procedura penale e zhvillon trupi gjykues nën
udhëheqjen e kryetarit të trupit gjykues, kryetari i trupit gjykues ka për detyrë të
kujdeset që trupi gjykues të formohet sipas ligjit dhe ti pengohet pjesëmarrje gjyqtarit i
cili duhet të përjashtohet, kryetari ka për detyrë që të kujdeset për shqyrtimin e
gjithanshëm edhe për mbajtjen e rendit në gjykatore dhe për ruajtjen e dinjetetit të
gjykatës, sjellja pa takt qëndrimi jo korrekt prishja e rregullit dhe qetësisë nga ana e
pjesmarrësve në shqyrtim gjyqësor, në këtë drejtim ai disponon me mundësinë e
largimit nga gjykatorja dhe me dënim në të holla deri në 1000 Euro, për largim të
avokatit nga shqyrtimi gjyqësor njoftohet oda ekonomike e avokatëve.
Procesverbali i shqyrtimit gjyqësor
Për të gjithë veprimtarinë që zhvillohet në shqyrtim gjyqësor përpilohet procesverbali
me shkrim i shqyrtimit gjyqësor, në të shënohet thelbi i shqyrtimit gjyqësor. Përveç
kësaj shqyrtimi mund të regjistrohet në mënyrë auditive ose vizuele ose në mënyrë
stenografike, për mënyrën e regjistrimit vendos kryetari i trupit gjykues.
Procesverbalin e nënshkruajnë kryetari i trupit gjykues dhe procesmbajtësi,
procesverbali duhet të mbahet në mënyrë pedante. Në fjalën përfundimtare trupi
gjykues tërhiqet për këshillim dhe votim dhe aty formohet edhe një procesverbal.
Rrjedha e shqyrtimit gjyqësor
Pas përgaditjeve për shqyrtim gjyqësor të kryera nga kryetari i trupit gjykues ditën kur
është caktuar shqyrtimi gjyqësor hapet seanca në të cilën bëhet zbardhja e
gjithëanshme dhe e plotë e çështjes penale, rrjedhimisht gjatë shqyrtimit gjyqësor
duhet të analizohen të gjitha faktet për të cilat gjykata konsideron se janë të
rëndësishme për gjykim të drejtë.

35. Procedura provuese
Prezantimi i provave përfshinë argumentimin e të gjitha fakteve që gjykata i
konsideron të rëndësishme për një aktgjykim të saktë dhe të drejtë. Zhvillimi i
procedurës provuse rrjedh duke pyetur dëshmitarët, ekspertët, duke lexuar
procesverbalet e ndryshme për shikimin jashtë shqyrtimit gjyqësor- shikimin e vendit
të ngjarjes, të kontrollit të banesës etj. Poashtu gjatë procedurës provuese mund të
shikohen sendet të cilat mund të shërbejnë për sqarimin e çështjes dhe të shikohet
fotodokomentacioni i vendit të ngjarjes. Me rastin e të dhënave personale kryetari i
trupit gjykues duhet të shikoj nëse është fjala për dëshmitar të privilegjuar dhe duhet
përjashtuar. Procesverbali mbi deklarimin e dëshmitarit të ekspertit të
bashkëakuzuarit ose të dënuarit trupi gjykues mund të lexoj vetëm kur personi i marrë
në pyetje ka vdekur ka çrregullime ose paaftësi mendore ose ardhja e tij në gjykatë
është e pamundur atëherë lexohet deklarimi i dëshmitarit ose ekspertit. Dhe mund të
pyeten së fundi se a kanë për të shtuar.
Fjala përfundimtare e palëve
Përcaktohet sipas radhës që përcaktohet me ligj, së pari e merrë fjalën paditësi,
pastaj i dëmtuari, mbrojtësi dhe në fund i akuzuari. Në fjalët e tij prokurori paraqet
vlerësimin përkitazi me provat e prezantuara në shqyrtimin gjyqësor, pastaj paraqet
konkluzionet e veta për faktet e rëndësishme për vendim, varësisht nga rezultatet e
procedurës provuese prokurori mund të tërhiqet nga aktakuza, të ndryshoj ose të
zgjeroj aktakuzën ose të qëndroj pranë aktakuzës së vetë dhe të kërkoj që i akuzuari
të dënohet sipas ligjit. Zgjerimi i aktakuzës bëhet kur gjatë shqyrtimit gjyqësor
konstatohet se i akuzuari ka kryer edhe vepra të tjera penale. Veprat e tjera mund të
jenë të kryera më parë ose vepra të tjera të kryera në shqyrtim gjyqësor, pra
prokuroria mund të bejë zgjerimin e aktakuzës duke përfshirë veprën e re penale. Me
rastin e zhvillimit të fjalës përfundimtare mund të vij deri te replika ku fjalën
përfundimtare e merr i akuzuari dhe kryetari i trupit nuk ia ndërpret veç kur i akuzuari
fyen dhe shanë gjykatën.
Shtyrja dhe ndërprerja e shqyrtimit gjyqësor
Për shkaqe të caktuara shqyrtimi gjyqësor mund të shtyhet apo të ndërpritet, si
shkaqe e imponojnë shkaqet e caktuara për shtyerje, paraqitet nevoja për paraqitje të
aktakuzës së re, nevoja për përgaditjen e mbrojtjes, nevoja për mbledhjen e ndonjë
prove të re. Për shtyerje të shqyrtimit gjyqësor vendos trupi gjykues me aktvendim,

36. dhe caktohet dita kur duhet të vazhdohet shqyrtimi gjyqësor. Shqyrtimi gjyqësor duhet
të filloj rishtas nëse është ndërruar përbërja e trupit gjykues. Por dëshmitarët dhe
ekspertet nuk merren më në pyetje, shqyrtimi gjyqësor duhet të filloj rishtas nëse
është shtyrë më tepër se tre muaj ose është ndërruar kryetari i trupit gjykues.
Marrja e aktgjykimit
Është vendim gjyqësor i cili merret dhe shpallet në emër të popullit, dhe njëherit,
përfaqëson zbatimin e kodit penal në një rast konkret. Nëpërmjet tij zbatohen masat e
shtrëngimit shtetëror kundër atyre që është konstatuar se kanë kryer vepër
penale.Aktgjykimi i formës së prerë ka fuqinë e ligjit për rastet konkrete penale që
është zgjidhur me të dhe si i tillë është i detyrueshëm për të gjithë, gjykata ka për
detyrë që me ndërgjegje të çmoj çdo provë një nga një dhe në lidhje me provat tjera
dhe në bazë të vlerësimit të tillë të nxjerr konkluzionin se a është provuar një fakt.
Andaj vendimi gjyqësor duhet të pasqyroj të vërtetën, dhe gjykata të mbështetet në
fakte që janë objektivisht të vërteta.
Llojet e aktgjykimeve
Në seancë për këshillim dhe votim varësisht nga situata konkrete gjykata mund të
shqiptoj aktgjykimin meritor dhe jomeritor.
Si aktgjykim meritor konsiderohet aktgjykimi lirues dhe dënues. Aktgjykimi jomeritor
është aktgjykimi me të cilën refuzohet akuza. Me këtë lloj aktgjykimi gjykata fare nuk
lëshohet në zgjedhjen dhe vendosjen e çështjes kryesore për të cilën është filluar
procedura, por për arsye se në rastin konkret është paraqitur ndonjë pengesë
procedurale, gjykata jep aktgjykim me të cilën refuzohet akuza.
Aktgjykimi refuzues
Këtë aktgjykim e jep gjykata kur në rrugë për zgjedhjen e çështjes kryesore paraqitet
ndonjë pengese procedurale, me këtë lloj aktgjyimi çështja kryesore mbetet e
pazgjedhur. Ky aktgjykim i tillë është
1.Kur paditësi është tërhequr nga akuza nga hapja deri në përfundim të shqyrtimit
gjyqësor, dihet se në procedurën tonë paditës është prokurori publik, prandaj çdo
herë që paditësi tërhiqet nga ndjekja gjatë rrjedhës së shqyrtimit gjyqësor çdoherë
gjykata merrë aktgjykim refuzues.
2.Kur i dëmtuari tërhiqet nga propozimi për ndjekje
3.Kur i akuzuari për të njëjtën vepër penale është dënuar me vendim të formës së

37. prerë.
4.Kur vepra penale është parashkruar ose përfshihet me amnesti me falje.
Aktgjykimi lirues
Kur gjykata konstaton se:
1.Vepra me të cilën i akuzuari akuzohet nuk përbën veprën penale. Pra mund të
ndodh se vepra mos ti ketë tiparet e veprës penale por të ndonjë kundërvajtje, delikti
disciplinor apo delikt ekonomik, andaj gjykata në raste të tilla jep aktgjykim lirues.
2.Ekzistojnë rrethana që përjashtojnë përgjegjësin penale.
3.Nuk është provuar se i akuzuari ka kryer veprën penale për të cilën është akuzuar
me ç’rast gjithashtu duhet të jepet aktgjykimi lirues. Kur gjykata merr aktgjykim lirues,
aktgjykimi duhet të përfshij përshkrimin e veprës me të cilin akuzohet i akuzuari.
Aktgjykimi dënues
Pas përfundimit të shqyrtimit gjyqësor, në seancë për këshillim dhe votim gjykata
gjenë se ekzistojnë prova të mjaftuara në bazë të cilave pa mëdyshje provohet fajësia
e të akuzuarit për kryerjen e vepre penale për të cilën është akuzuar, merr aktgjykim
me të cilin te akuzuarin e shpall fajtor.
Shpallja e aktgjykimit
Pas përfundimit të shqyrtimit gjyqësor gjykata duhet të shpall aktgjykimin menjëherë,
e po qe se këtë nuk mund ta bëjë menjëherë atëherë duhet caktuar ditën dhe vendin
dhe duhet ta bëjë shpalljen brenda tre ditësh. Pastaj trupi gjykues tërhiqet në seancë
për këshillim dhe votim për të marrë aktgjykimin.Me rastin e shpalljes së aktgjykimit
lexohet dispozitivi i tij publikisht, pavarësisht nga ajo se a ka pasur publicitet me rastin
e zhvillimit të shqyrtimit gjyqësor apo jo. Në rast që ka pasur publicitet gjatë shqyrtimit
gjyqësor atëherë vendos gjykata të përjashton. Pas shpalljes së aktgjykimit kryetari i
trupit gjykues i udhëzon palët për të drejtën në ankesë, është me rëndësi edhe
çështja e paraburgimit të të akuzuarit mund të transferohet me kërkesë të tij.
Përpilimi me shkrim i aktgjykimit
Me shpalljen e aktgjykimit nuk përfundon aktiviteti gjyqësor rreth çështjes penale
konkrete. Aktgjykimi i shpallur duhet të përpilohet me shkrim dhe tu dorëzohet palëve,
dhe duhet ta përpiloj brenda 15 ditëve nga momenti i shpalljes ndërsa brenda 30

38. ditësh në raste tjera.Aktgjykimin e nënshkruajnë kryetari i trupit gjykues dhe
procesmbajtësi. Aktgjykimi përbëhet prej tre pjesëve: hyrjes, dispozitivit dhe arsytimit,
hyrja përfshinë shënimet se aktgjykimi jepet në emër të popullit emërtimin e gjykatës
emrin dhe mbiemrin e kryetarit dhe të antarëve të trupit gjykues dhe të
procesmbajtësit dhe emrin dhe mbiemrin e të akuzuarit. Dispozitivi i aktgjykimit
paraqet pjesën qëndrore të aktgjykimit në të cilën përmbledhet rezultati i procesit të
gjykimit, si dhe arsytimi i aktgjykimit përmban arsyet për çdo pikë të aktgjykimit.
Mjetet juridike
Janë veprime procedurale, me të cilën palët e atakojnë vendimin të cilin e
konsiderojnë jo të drejt dhe jo të ligjshëm dhe pas konstatimit gjykata e ndryshon ose
e prish atë vendim të vet. Dallimi është ndërmjet mjeteve juridike në kuptimin e gjerë
dhe të ngushtë, mjetet juridike në kuptimin e gjerë përfshinë si psh kundershtimi i
aktakuzës, lutja për kthim në gjendjen e mëparshme etj,ato në kuptimin e ngushtë
konsiderohen të gjitha mjetet juridike me të cilat atakohet vendimi gjyqësor, mjetet
juridike ndahen në mjete të rregullta juridike dhe mjete jo të rregullta të
jashtëzakonshme. Mjetet e jashtëzakonshme përdoren kundër vendimeve të cilat
kanë fituar formën e prerë. Kundër të njëjtit vendim nuk mund të paraqiten mjetet e
rregullta dhe të jashtëzakonshme, si mjet i rregullt juridik konsiderohet ankesa kundër
aktgjykimit dhe ankesa kundër aktvendimit, kurse mjeti i jashtëzakonshëm, kërkesa
për rishikimin e procedurës penale, kërkesa për zbutjen e jashtëzakonshme të dënimit
dhe kërkesa për mbrojtjen e ligjshmërisë.
Mjetet juridike ndahen në mjete juridike devolutive dhe jodevolutive.
Karakterin devolutiv i mjeteve juridike duhet të vendos gjykata e rangut më të lartë
nga ajo që e ka dhënë vendimin i cili sulmohet, por në raste të caktuara vendoset në
të njëjtën gjykatë për nga një instancë tjetër, gjithashtu edhe mjetet e
jashtëzakonshme kanë karakter devolutiv dhe për to vendos Gjykata Sypreme e
Kosovës.
Ekziston edhe ndarja në mjete juridike suspenzive dhe jo suspenzive.
Mjetet suspenzive janë kur e pezullon ekzekutimin e vendimit gjyqësor, kurse i
mungon kjo karakteristikë kur ato nuk ndalin ekzekutimin e vendimit. Ankesa kundër
aktgjykimit gjithëherë ka karakter suspenziv. Mjetet e jashtëzakonshme nuk kanë
karakter suspenziv
Ankesa kundër aktgjykimit të gjykatës së shkallës së parë
Pas përfundimit të gjykimit të shkallës së parë procedura penale mund të vazhdohet

39. në shkallë të dytë vetëm në bazë të iniciativës së personit të autorizuar për paraqitjen
e ankesës, gjykata në shkallën e dytë mund të iniciohet me ankesë po qe se subjekti i
ankesës konsideron se me aktgjykim është bërë ndonjë gabim i natyrës faktike.
Kundër aktgjykimit të shkallës së parë personat e autorizuar mund të bëjnë ankesë
brenda afatit prej pesëmbëdhjetë ditësh nga dita e dërgimit të kopjes së aktgjykimit
Personat e autorizuar për paraqitjen e ankesës
Sipas KPP ankesën mund ta paraqesin palet, mbrojtësi, përfaqëuesi ligjor i të
autorizuarit dhe i dëmtuari, prokurori mund të paraqesë ankesë në dëm dhe në dobi
të të akuzuarit, i pandehuri mund të paraqes ankesë ndaj aktgjykimit për vendimin e
gjykatës lidhur me sanksionet penale, mbrojtësi mund të paraqesë ankesë edhe pa
autorizimin e posaçëm të të akuzuarit por edhe jo kundër vullnetit të tij, përveç kur i
është shqiptuar dënimi me burgim afatgjatë. Pas shpalljes së aktgjykimit kryetari i
trupit i bënë me dije personat që kanë të drejtë në ankesë se duhet ta paralajmërojnë
ankesën menjëherë por jo më vonë se tetë ditë nga dita e shpalljes së aktgjykimit.
Përmbajtja e ankesës
Forma e ankesës eshte e përcaktuar me ligj, ankesa duhet të perfshij:
1.Të dhënat për aktgjykimin i cili ankimohet
2.Arsyet e ankimit të aktgjykimit
3.Arsytimin e ankesës
4.Propozimin për prishjen e tërësishme ose të pjesërishme të aktgjykimit ose për
ndryshimin e tij
5.Nënshkrimin e ankuesit.
Po sa të pranoj ankesën, gjykata shikon a është hartuar në përputhje me ligjin dhe
nëse kupton se ajo është e mangët, e thërret ankuesin që ta plotësoj ose atë e hudh.
Bazat e ushtrimit të ankesës ndaj aktgjykimit
Bazë për ankesë janë të metat të cilat figurojnë në gjykim dhe mund të ankimohet
aktgjykimi:
1.Shkeljet esenciale dispozitive të procedurës penale.
2.Shkelja e kodit penal.
3.Vërtetimi i gabueshëm dhe jo i plotë i gjendjes faktike
4.Vendimi mbi sanksionin penal sekuestrimi i dobisë pasurore, shpenzimeve të
procedurës penale, kërkesa pasurore juridike,

40. Shkeljet esenciale
Të gjitha shkeljet ndahen në shkelje absolute dhe relative, shkeljet absolute të
procedurës penale janë nëqoftëse gjykata e shkallës së dytë konstaton shkeljen e
KPP ajo duhet ta prish aktgjykimin e shkallës së parë. Në këtë drejtim ekzistojnë
supozime se nuk mund të ekzistoj aktgjykim i drejtë po qe se ai permbanë ndonjë
shkelje absolute. Shkelje relative të KPP nuk paraqiten në mënyrë taksative por me
një formulim të përgjithshëm.
Shkelje absolute janë:
1.Kur gjykata nuk ka qenë e përbërë në pajtim me ligjin
2.Kur shqyrtimi gjyqësor është mbajtur pa praninë e personave
3.Kur në kundërshtim me ligjin është përjashtuar publiku nga shqyrtimi gjyqësor
4.Kur gjykata ka shkelë dispozita procedurale lidhur me çështjen.
5.Kur aktgjykimi bazohet në prova te papranueshme.
6.Kur aktgjykimi ka tejkaluar akuzën.
7.Kur dispozitivi i aktgjykimit është i pakuptushëm.
Shkeljet relative janë:
1. Kur nuk është zbatuar ndonjë dispozitë e KPP ose është zbatuar gabimisht
2.Janë shkelur të drejtat e mbrojtjes etj.
Shkeljet e ligjit penal
Ekiston nëse është cenuar kodi penal në çështjen:
1.Nëse vepra për të cilën i akuzuari ndiqet është vepër penale
2. Nëse ekzistojnë rrethana që e përjashtojnë përgjegjësinë penale
3. Nëse ekzistojnë rrethana që përjashtojnë ndjekjen penale
4.Nëse lidhur me veprën penale e cila është objekt i akuzës është aplikuar ligji i cili
nuk mund të aplikohet.
5.Nëse në marrje të vendimit për dënim, dënim alternativ, vërejtje gjyqësore
6.Nëse janë shkelur dispozitat mbi llogaritjen e paraburgimit dhe të dënimit të mbajtur.
Vërtetimi i gabueshëm ose jo i plotë i gjendjes faktike
Ekziston kur gjykata ka vërtetuar gabimisht ndonjë fakt vendimtar relevant apo
përmbajtja e dokumentit, procesverbalit mbi provat e shqyrtuara ose të inçizimit teknik
vë në pikëpyetje saktësinë e vërtetimit të fakteve të rëndësishme, vërtetimi jo i plotë i
gjendjes faktike ekziston kur gjykata nuk ka vërtetuar ndonjë fakt vendimtar.

41. Procedura lidhur me ankesë në gjykatën e shkallës së parë
Në gjykatë të shkallës së parë ankesën e pranon kryetari i trupit i cili e ka dhënë
aktgjykimin, ai sipas ligjit e kontrollon ankesën a është e afatshme, a është paraqitur
nga personi i autorizuar dhe a i përmbanë elementet sipas të cilave mund të vendoset
lidhur me të. Po qe se konstaton se ankesa është e paafatshme ose është paraqitur
nga personi i paautorizuar, me aktvendim e hedhë poshtë. Ankesën e afatshme të
lejuar kryetari i trupit ia dërgon palës kundërshtare e cila në afat prej tetë ditësh ka të
drejtë të paraqesë përgjegje në ankesë.
Procedura lidhur me ankesën në gjykatë të shkallës së dytë
Kur ankesa së bashku me shkresat arrinë në gjykatën e shkallës së dytë dhe kryetari i
kolegjit ankimor shikon se a është e afatshme dhe e lejuar. Në këtë drejtim sipas
nevojës mund të kërkoj nga gjykata e shkallës së parë raport mbi shkeljet e
dispozitave të procedurës penale ose në ndonjë mënyrë tjetër ti vërtetoj pretendimet
në ankesë lidhur me provat dhe faktet e reja. Kolegji mund të kërkoj nga palët dhe
mrojtësi që të prezantojnë në seancë sqarime të nevojshme lidhur me pretendimet e
tyre në ankesë. Gjithashtu palët mund të propozojnë që për plotësimin e raportit të
lexohen shkresat e caktuara. Pas dëgjimit të raportit dhe propozimeve eventuale të
palëve kolegji ankimor e mbyll seancën dhe tërhiqet në seancë jo publike në të cilën
merret vendimi lidhur me ankesë dhe aktgjykimin aktimor.
Vendimet e gjykatës së shkallës së dytë lidhur me ankesë
Duke shqyrtuar aktgjykimin e atakuar me ankesë gjykata e shkallës së dytë në
seancë kolegji ose në shqyrtim ka mundësi ta hedhë ankesën ose ta aprovoj
ankesën, dhe gjykata mund të merrë vendimet vijuese:
1.Hedh ankesën si të paafatshme ose të palejuar
2.E refuzon ankesën si të pabazë dhe vërteton akgjykimin e shkallës së parë
3.E prish aktgjykimin dhe çështjen ia kthen gjykatës së shkallës së parë për rigjykim
dhe vendim.
4.E ndryshon aktgjykimin e gjykatës së shkallës së parë
Siç shihet gjykata e shkallës së dytë ka mundësi ta vërtetoj ta prishë ose ta ndryshoj
aktgjykimin e shkallës së parë, vlenë të thuhet se vendimi i gjykatës së shkallës së
dytë nënshkruhet nga gjithë anëtarët e kolegjit, një antarë i kolegjit mund të jap
mendimin e ndarë mospajtues ose pajtues dhe të gjitha këto i bashkangjiten