Ciencias Sociais 1º ESO Grecia

1. GRECIA
1º ESO
Roberto López

2. 1.O MUNDO GREGO
A Hélade (territorio dos
gregos)
• Sur Península dos
Balcáns
• Illas mares Exeo e
Xónico
• Costas de Asia Menor
• Puntos do
Mediterráneo occidental

3. Períodos
•Época arcaica (s. IX-VI a.C.)
•Época clásica (s. V-IV a.C.)
•Época helenística (s. IV-I a.C.)
 O medio físico condiciona a
historia de Grecia.
 Cada val e cada illa forman un
Estado independente.
 Todos pertencen á mesma
civilización (lingua, relixión, etc.)
 Terras pouco productivas =
subsistencia no Mediterráneo
(Alimento, navegación e
comercio).

4. FICHA-RESUMO DO TERRITORIO E AS ETAPAS
HISTÓRICAS DE GRECIA
Sur da
península
dos
Balcáns
Mediterráneo
occidental
Costas de
Asia Menor
Illas dos
mares Exeo
e Xónico
Vales
entre
montañas
e illas
S. IV a.C.
(2ª ½)
S. I a.C.
S. V a.C.
S.IV a.C.
(1ª ½)
S. IX a.C.
S. VI a.C.
HELENÍSTICO
CLÁSICO
ARCAICO

5. 2. A ÉPOCA ARCAICA: AS POLIS
Polis: Cidades-Estado
Un goberno, unha forma de vida,
unhas leis e un exército propios
ESPARTA
 Exemplo de Polis gobernada
por Aristocracia.
 Aristoi = os mellores.
 Minoría privilexiada
composta polos máis ricos,
que controlan o poder.
ATENAS
 Exemplo de Polis
gobernada por Democracia.
 Os cidadáns reúnense en
Asembleas para decidir e
elixir aos cargos públicos.
 Xorden os Consellos para
preparar as asembleas.

6. A EXPANSIÓN GREGA

7. Esquema da expansión colonial de Grecia (entre VIII e VI a.C.)
Aumento poboación
Terras pouco fértiles en
propiedade de minoría rica
Mar Xónico
Sicilia
S. Italia e
Francia
Libia
NE peníns.
Ibérica
Colonias
Costas do
mar Negro
Entraron
en
contacto
con
outros
pobos
Estenderon
a
civilización
grega.

8. 3. A ÉPOCA CLÁSICA: ATENAS E ESPARTA
Atenas é un exemplo de polis democrática
Institucións máis importantes:
Asemblea ou Ekklesia, na que participan os cidadáns:
(homes maiores de 20 anos, nados en Atenas e fillos de pai e nai
ateniense). Votan as leis, que preparaba un consello chamado Bulé.
Maxistrados. Encargados
de poñer en práctica as
decisións da asemblea.
Tribunais de Xustiza.
Elixidos por sorteo cada ano.
A POLIS DE ATENAS

9. 3. A ÉPOCA CLÁSICA: ATENAS E ESPARTA
A POLIS DE ESPARTA
Esparta é unha das polis máis extensas e máis poderosas
Os seus cidadáns dedicábanse a prepararse para a guerra.
Sistema de goberno
Dous reis. Teñen o poder militar e
relixioso
Un consello de anciáns ou Xerusía.
Propón e elabora as leis.
Cinco maxistrados ou éforos.
Executan as decisións da Xerusía,
A asemblea ou Apella. Formada
polos homes libres de máis de 30
anos. O seu poder era moi limitado.

10. 4. A ÉPOCA CLÁSICA: Época de guerras
 A mediados S. VI a.C. a expansión territorial
persa somete ás polis gregas de Asia Menor.
 No 499 as polis sometidas rebeláronse coa
axuda doutras polis gregas (lideradas por
Atenas)
 Comezan así as Guerras Médicas:
 1ªG.Médica: os soldados gregos vencen na
batalla de Maratón
 2ªG.Médica: Os persas saquean Atenas. Son
derrotados na Batalla de Salamina.
AS GUERRAS MÉDICAS
As guerras
médicas
concluíron coa
vitoria grega
Hoplita

11.  Atenas converteuse na polis máis rica e influinte no S.V a.C.
 Goberno de Pericles=esplendor, democracia, economía e
cultura.
ENFRONTAMENTO ATENAS-ESPARTA
 Esparta vese ameazada polo auxe de
Atenas.
 No 431 a.C iníciase a Guerra do
Peloponeso.
 Victoria de Esparta que se converte
na polis máis poderosa.
 Creou a Liga de Delos para defenderse
de novos ataques persas.

12.  Macedonia era un reino ao norte de Grecia.
 Estaba moi influenciado pola cultura grega.
 Aproveitou as guerras entre as polis para conquistalas.
 Filipo II (pai de Alexandre magno) no s.IV a.C
someteu á maioría das poles gregas.
5. ALEXANDRE MAGNO E O HELENISMO
Falanxe macedonia
en formación

13. • Fundou cidades.
(Alexandría)
• Estendeu a cultura
grega por Oriente.Esta
expansión cultural grega
e a súa fusión coa
oriental coñecese como
helenismo.
• Á súa morte os seus
xenerais repartíronse o
territorio creando as
monarquías helenísticas.
Alexandre Magno ampliou as
conquistas ao imperio persa.

14. OS GREGOS
 Chegaron a súas costas a mediados do s.VII.
 Comerciaron cos habitantes Tartesos (Sur da península).
 Non se estableceron no Sur pola presenza dos fenicios.
 Fundaron Emporion (Ampurias) no s.VI a.C.
OS GREGOS E OS FENICIOS NA
PENÍNSULA IBÉRICA
OS FENICIOS
• Procedían do actual Líbano
• Organizábanse en cidades-Estado
(Tiro, Biblos, Sidón).
• Fundaron colonias no S. da
península: Gadir (Cádiz).
• Crearon o alfabeto fonético de 22
consoantes sen vogais.
• Os gregos engadiron as vogais.

15. Ambos os dous pobos
comerciaban con
(Un pobo aborixe do sur
da Península)
Estes instaláronse no
____________ da
Península.
A PENÍNSULA FOI
COLONIZADA
POR
Estes instaláronse no
__________ da
Península.
Na Península tamén
vivían outros pobos.
celtas iberos
Fundaron
cidades, como
Fundaron
cidades, como
FeniciosGregos
Akra Leuke
Hemeroscopeion
Emporion
Malaka
Sexi
Gadir
SN e E
Tartesos
Esquema das colonias na península Ibérica

16. 1.UNHA SOCIEDADE DESIGUAL
Os cidadáns
 Participaban na vida política.
 Gozaban de todos os dereitos.
 Tiñan obriga de pagar impostos.
 Eran unha minoría.
Os non cidadáns
 Non podían participar en política.
 Estranxeiros
 Persoas libres. Comerciantes e artesáns.
 Pagan impostos e forman parte do exército.
 Escravos
 Non son libres. Prisioneiros de guerra ou fillos de escravos.
 Empregados en agricultura ou no servizo doméstico.
 Mulleres
 Libres ou escravas, carecían de dereitos. Sometidas aos homes.

17. Textos sobre a sociedade grega
As mulleres
Que podía saber ela cando a tomei por esposa? Ela non tiña máis de quince
anos cando chegou á miña casa; desde ese día viviu baixo unha estrita
servidume; debía ver as menos cousas posibles, entender o menos posible
e facer as menos preguntas posibles.
JENOFONTE, A economía
Os escravos
Nunha casa precísase un determinado número de instrumentos. Parte deles
son inanimados, os outros están vivos. O escravo é un instrumento vivo,
unha propiedade que vive, sometida á autoridade dun señor. Hai persoas
inferiores: o emprego da súa forza corporal é a mellor parte que se pode sacar
deles.
ARISTÓTELES, Política

18. 2. AS ACTIVIDADES ECONÓMICAS
• Exportaban cerámica de gran calidade.
• Obradoiros de curtidores.
• Fabricación de tecidos.
A artesanía
Explotacións pequenas e pobres.
Cultivan vide, trigo e oliveira.
A agricultura

19. Era a actividade económica máis importante.
 Pequeno comercio
 Artesáns, pequenas tendas e campesiños que acoden ao
mercado.
 Tiñan pouco prestixio social.
 Comerciantes ricos e poderosos
 Posuían barcos e navegaban por todo o Mediterráneo.
 Vendían productos gregos e compraban alimentos,
madeira e cobre.
 Nos intercambios utilizaban moedas de prata (dracmas).
O comercio Dracma de prata

20. Os gregos foron os primeiros en buscar unha explicación lóxica e
razoable dos fenómenos da natureza e dos comportamentos humanos
Filosofía Ciencia
Sócrates.
Platón.
Aristóteles.
AstronomíaFísica MedicinaMatemáticas
Pitágoras:
teorema
Euclides:
xeometría
Arquímedes:
parafuso e
desprazamen
to de corpos
na auga
Eratóstenes:
circunferencia
da Terra
Anaxágoras:
fases da Lúa e
eclipses
Hipócrates:
ética na
medicina,
xuramento
hipocrático
3. A CULTURA GREGA, BASE DA OCCIDENTAL

21. O teatro é un
invento grego.
 Culto relixioso.
 Actores homes.
 Autores:
- Eurípides
- Sófocles
- Esquilo
Teatro de Epidauro,
en Grecia
Considérase que a nosa civilización ten as súas raíces na cultura grega

22.  Os gregos eran politeístas.
 Cada pole tiña a súa divindade protectora.
 Os deuses eran inmortais pero con
aspecto humano.
 Residían no monte Olimpo. Zeus era o
principal.
 Crían nos heroes (Aquiles, Ulises,…).
 Crían en criaturas fantásticas (cíclopes,
centauros,…)
 Os mitos eran narracións sobre os deuses
e os heroes.
4. A RELIXIÓN GREGA
Deuses e heroes. Os mitos
Deuses representados
en cerámica

23. A árbore xenealóxica dos deuses gregos

24. O culto relixioso
 Realizábanse ofrendas no templo que era a casa dos
deuses.
 Os sacerdotes e sacerdotisas eran os seus serventes.
 Realizaban ritos de agradecemento ou para pedir axuda:
- Na casa: altar da deusa do fogar e dos devanceiros.
- Na cidade: os sacerdotes e maxistrados dirixían o culto.
- Nos santuarios: ritos comúns.
- En honor aos deuses organizábanse representacións
teatrais e Xogos Olímpicos
Competición
de loita
 Os oráculos eran mensaxes
dos deuses que podían ser
interpretados polos adiviños.

25. 5. O URBANISMO GREGO: AS CIDADES
Tiñan rúas estreitas e tortuosas.
A vida organizábase en:
 A ágora
 Praza pública. Onde se
celebraba o mercado e se
reunían os cidadáns.
 A Acrópole
 Recinto amurallado no lugar
máis elevado da cidade.
 Acollía os templos e algúns dos
edificios máis importantes.
 Refuxiábase a poboación
durante a guerra e os combates.
Situábanse preto do mar onde as comunicacións eran máis
fáciles.
Vista xeral dunha polis

26. As cidades aumentaron de tamaño.
 Novas fundacións (Alexandría, Pérgamo).
 Rúas amplas, rueiros cadrados e
regulares.
 Portos inmensos polo desenvolvemento
do comercio.
 Novos edificios: teatros, ximnasios,
bibliotecas, museos, xardíns …
En época helenística
Faro de Alexandría

27. OS PRINCIPAIS
EDIFICIOS DUNHA
CIDADE ERAN
EN TORNO A DOUS
FOCOS
ÉPOCA HELENÍSTICA:
DESENVÓLVESE O
URBANISMO E TRÁZASE
A CIDADE GREGA
ÁGORA TEMPLO
MUSEO
BIBLIOTECA
XIMNASIO
TEATRO
ACRÓPOLE RUEIROS
REGULARES
INMENSOS
PORTOS
Mapa conceptual sobre as cidades gregas
Reconstrución
dunha agora

28. 6. A ARQUITECTURA: OS TEMPLOS
 É o edificio máis importante. Onde residen as divindades
 Construíanse en mármore branco e pintábanse de cores.
 Tiñan forma rectangular, alzados sobre unha plataforma.
Partes:
 Pronaos: vestíbulo.
 Naos ou cella: sala principal coa estatua da divindade.
 Opistodomos: onde se depositan as ofrendas.
 Usan teitos alintelados con tellado a dobre vertente.

29. Xónico
 Para conseguilo usan as ordes, que son as regras que:
• Determinan tamaño dos elementos arquitectónicos.
• E como debían combinarse.
AS ORDES GREGAS
Os gregos preocúpanse por:
 a harmonía
 a beleza
 as correctas proporcións
 Fuste acanalado con arestas vivas.
 Capitel cadrado
 Fuste acanalado
con arestas suaves.
 Capitel decorado
con dúas volutas.
 Fuste acanalado
con arestas suaves.
 Capitel decorado
con follas de acanto.

30. 2ª metade s.V a.C, tras o saqueo de Atenas.
Obra de Fidias, autor tamén das esculturas.
Morada de Palas Atenea protectora de Atenas.
O PARTENÓN
Frontón
Procesión de
las panateneas
Metopa

31. 7. A ESCULTURA
 Interese pola beleza ideal do corpo
humano espido.
 Beleza baseada nas proporcións
harmoniosas (corpos perfectos).
 Para iso estudian a natureza humana.
 Os materiais máis utilizados son o
bronce e o mármore.
 Case todas as esculturas se pintan (non
se conservaron)
 Moitas perdéronse. Sabemos como eran
grazas a copias romanas.
Ten unha función relixiosa. Sitúanse en
templos e decoran tumbas.
 Harmonía
 Beleza
 Proporción
Regras - Normas
Ordes
Arquitectura
Canon
Escultura
Cariátides do Erecteion:
Esculturas femininas coa
función de columnas

32. A palabra canon provén do
grego kanon, que quere dicir
«norma». O escultor grego
Policleto, que viviu no século
V a.C., escribiu o primeiro
tratado sobre a escultura e
estableceu o canon da beleza
ideal das proporcións do
corpo humano.
Segundo o canon de
Policleto, o corpo debía medir
sete veces o tamaño da
cabeza, tal e como
representou nunha das súas
obras máis importantes:
o Doríforo.
O canon de Policleto

33. EVOLUCIÓN DA ESCULTURA
 Esculturas máis realistas.
 Teñen certo movemento.
 Rostros serenos e harmoniosos.
 Composicións equilibradas.
 Esculturas cheas de movemento.
 Esculturas moi expresivas.
 Rostros con expresións
atormentadas.
 Esculturas estáticas, ríxidas.
 Trazos humanos aparecen
de forma esquemática.
 Koré: moza vestida.
 Kurós: atleta espido

34. 8. A CERÁMICA
Figuras negras Figuras vermellas Estilo libre
Crátera Oinochoe Ánfora
Kylis
Hidria Pixis Lekitos
EstilosFormas
A cerámica pasou por distintos estilos segundo a etapa
histórica