1. TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC BAÙCH KHOA TP. HOÀ CHÍ MINH
KHOA KYÕ THUAÄT XAÂY DÖÏNG
TRUNG TAÂM NGHIEÂN CÖÙU ÖÙNG DUÏNG COÂNG NGHEÄ XAÂY DÖÏNG
TS. NGUYEÃN VAÊN CHAÙNH
GIAÙM SAÙT VAÄT LIEÄU BEÂ TOÂNG TRONG
THI COÂNG KEÁT CAÁU BEÂ TOÂNG COÁT THEÙP
TAØI LIEÄU BOÀI DÖÔÕNG NGHIEÄP VUÏ
GIAÙM SAÙT THI COÂNG COÂNG TRÌNH XAÂY DÖÏNG
Thaønh phoá Hoà Chí Minh 03 – 2006

2. CHÖÔNG MÔÛ ÑAÀU
Beâ toâng laø loaïi vaät lieäu ñaù nhaân taïo do hoãn hôïp cuûa caùc chaát keát dính voâ cô
(ximaêng, voâi silic, thaïch cao…) nöôùc vaø caùc haït rôøi raïc cuûa caùt, soûi, ñaù daêm (ñöôïc goïi
laø coát lieäu) nhaøo troän theo moät tæ leä thích hôïp raén chaéc laïi maø thaønh. Cuõng coù theå
duøng chaát keát dính höõu cô nhö bi tum guñoâng cheá taïo neân beâ toâng atphan, hoaëc chaát
deûo (poâlime) cheá taïo beâ toâng poâlime. Trong baøi giaûng naøy chæ nghieân cöùu beâ toâng
cheá taïo töø caùc chaát keát dính voâ cô xi maêng portland.
Trong beâ toâng, ngoaøi caùc thaønh phaàn cô baûn treân (chaát keát dính, nöôùc , coát
lieäu) coù theå theâm vaøo nhöõng chaát phuï gia nhaèm caûi thieän caùc tính chaát cuûa beâ toâng
nhö taêng tính löu ñoäng cuûa hoãn hôïp beâ toâng, giaûm löôïng duøng nöôùc vaø ximaêng, ñieàu
chænh thôøi gian ninh keát vaø raén chaéc, naâng cao tính choáng thaám cuûa beâ toâng
Beâ toâng laø loaïi vaät lieäu raát quan troïng ñöôïc söû duïng trong xaây döïng cô baûn
phuïc vuï cho moïi ngaønh kinh teá quoác daân nhö trong xaây döïng daân duïng, coâng nghieäp,
thuûy lôïi, caàu ñöôøng… vì coù caùc öu ñieåm sau:
Coù cöôøng ñoä neùn bieán ñoåi trong phaïm vi roäng vaø coù theå ñaït giaù trò töø 100; 200
ñeán 900 ; 1000 daN/cm2
Coù theå taïo moïi hình daùng coâng trình khaùc nhau.
Tính chòu löûa toát.
Giaù thaønh töông ñoái haï vì söû duïng roäng raõi nguoàn nguyeân lieäu ñòa phöông.
Coù nhieàu caùch phaân loaïi beâ toâng, thöôøng theo 3 caùch.
1 . Phaân loaïi theo khoái löôïng theå tích (dung troïng)
Ñaây laø caùch phaân loaïi thöôøng ñöôïc duøng nhaát vì khoái löôïng rieâng cuûa caùc
thaønh phaàn taïo neân beâ toâng gaàn nhö nhau (ñeàu laø caùc khoaùng chaát voâ cô) neân khoái
löôïng theå tích cuûa beâ toâng phaûn aùnh ñoä ñaëc chaêc cuûa noù. Theo caùch phaân loaïi naøy coù
theå chia beâ toâng thaønh 4 loaïi:
1) Ñaëc bieät naëng: mv > 2500 kg/m3, cheá taïo baèng caùc coát lieäu ñaëc chaéc vaø töø
caùc loaïi ñaù chöùa quaëng. Beâ toâng naøy ngaên ñöôïc caùc tia X vaø tia γ
2) Beâ toâng naëng: (coøn goïi laø beâ toâng thöôøng) mv = 1800 – 2500 kg/m3 cheá
taïo töø caùc loaïi ñaù ñaëc chaéc vaø caùc loaïi ñaù chöùa quaëng. Loaïi beâ toâng naøy ñöôïc
söû duïng phoå bieán trong xaây döïng cô baûn vaø duøng saûn xuaát caùc caáu kieän chòu
löïc.
3) Beâ toâng nheï: mv = 500 -1800 kg/m3 , goàm beâ toâng cheá taïo töø coât lieäu roãng
thieân nhieân, nhaân taïo vaø beâ toâng toå ong khoâng coát lieäu, chöùa moät löôïng lôùn loã
roãng kín gioáng daïng toå ong.
4) Beâ toâng ñaëc bieät nheï: Beâ toâng caùch nhieät coù mv < 500kg/m3 coù caáu taïo toå
ong vôùi möùc ñoä roãng lôùn, hoaëc cheá taïo töø coát lieäu roãng nheï coù ñoä roãng lôùn,
hoaëc cheá taïo töø coát lieäu roãng nheï coù ñoä roãng lôùn (khoâng coù caùt ).
2. Phaân loaïi theo chaát keát dính duøng trong beâ toâng

3. 1) Beâ toâng ximaêng: chaát keát dính laø ximaêng vaø chuû yeáu laø ximaêng pooclaêng
vaø caùc daïng khaùc cuûa noù.
2) Beâ toâng silicaùt: cheá taïo töø nguyeân lieäu voâi vaø caùt silíc nghieàn, qua xöû lyù
chöng haáp ôû nhieät ñoä vaø aùp suaát cao.
3) Beâ toâng thaïch cao: Chaát keát dính laø thaïch cao hoaëc xi maêng thaïch cao.
4) Beâ toâng xæ: Chaát keát dính laø caùc loaïi xæ loø cao trong coâng nghieäp luyeän
theùp hoaëc xæ nhieät ñieän, coù theå khoâng duøng clanhke xi maêng, phaûi qua xöû lyù
nhieät aåm ôû aùp suaát thöôøng hay aùp suaát cao.
5) Beâ toâng poâlime: Chaát keát dính laø chaát deûo hoùa hoïc vaø phuï gia voâ cô.
3. Phaân loaïi theo phaïm vi söû duïng
1) Beâ toâng coâng trình: Söû duïng ôû caùc keát caáu vaø coâng trình chòu löïc, yeâu caàu
coù cöôøng ñoä thích hôïp vaø tính choáng bieán daïng.
2) Beâ toâng coâng trình caùch nhieät: Vöøa yeâu caàu chòu ñöôïc taûi troïng vöøa caùch
nhieät, duøng ôû caùc keát caáu bao che nhö töông ngoøai, taám maùi.
3) Beâ toâng caùch nhieät: Baûo ñaûm yeâu caàu caùch nhieät cuûa caùc keát caáu bao che
coù ñoä daøy khoâng lôùn.
4) Beâ toâng thuûy coâng: Ngoøai yeâu caàu chòu löïc vaø choáng bieán daïng, caàn coù ñoä
ñaëc chaéc cao, tính choáng thaám vaø beàn vöõng döôùi taùc duïng xaâm thöïc cuûa nöôùc
moâi tröôøng.
5) Beâ toâng laøm ñöôøng: Duøng laøm taám laùt maët ñöôøng , ñöôøng baêng saân bay…,
loaïi beâ toâng naøy caàn coù cöôøng ñoä cao, tính choáng coï moøn lôùn vaø chòu ñöôïc söï
bieán ñoåi lôùn veà nhieät ñoä vaø ñoä aåm.
6) Beâ toâng oån ñònh hoùa hoïc: Ngoaøi yeâu caàu thoûa maõn caùc chæ tieâu kyõ thuaät
khaùc, caàn chòu ñöôïc taùc duïng xaâm thöïc cuûa caùc dung dòch muoái, axit, kieàm vaø
hôi cuûa caùc chaát naøy maø khoâng bò phaù hoaïi hay giaûm chaát löôïng söû duïng.
7) Beâ toâng chòu löûa: Chòu ñöôïc taùc duïng laâu daøi cuûa nhieät ñoä cao trong quaù
trình söû duïng.
8) Beâ toâng trang trí: Duøng laøm trang trí beà maët coâng trình, coù maøu saéc yeâu
caàu vaø chòu ñöôïc taùc duïng thöôøng xuyeân cuûa thôøi tieát.
9) Beâ toâng naëng chòu böùc xaï: Duøng ôû caùc coâng trình ñaëc bieät, huùt ñöôïc böùc xaï
cuûa tia γ hay böùc xaï nôtroân.
Caùc coâng trình hoaëc caùc caáu kieän baèng beâ toâng hoaëc baèng beâ toâng coát theùp
trong saùch naøy coù theå ñoå toaøn khoái hoaëc ñuùc saün taïi coâng tröôøng hay nhaø maùy.
Noäi dung saùch naøy söû duïng khi thi coâng caùc coâng trình thöïc hieän trong ñieàu
kieän khí haäu vaø laøm vieäc thoâng thöôøng. Caùc coâng trình chòu taùc ñoäng cuûa caùc ñieàu
kieän khí haäu hoaëc ñieàu kieän ñaëc bieät thì phaûi coù nhöõng ñieàu boå sung.
Ghi chuù:

4. Tieâu chuaån Vieät Nam veà thieát keá hieän haønh laø :
Tieâu chuaån thieát keá keát caáu beâ toâng coát theùp TCVN 5574-91
Tieâu chuaån Vieät Nam veà thi coâng vaø nghieäm thu coâng taùc beâ toâng vaø beâ toâng coá theùp
hieän haønh laø :
Quy phaïm thi coâng vaø nghieäm thu, Keát caáu beâ toâng vaø beâ toâng coát theùp toaøn khoái
TCVN 4453-87
Phöông höôùng ñoåi môùi vaø hoøa nhaäp quoác teá trong khaâu tieâu chuaån hoùa coù neùt chính
nhö sau:
Tieâu chuaån coù nhieàu möùc söû duïng khaùc nhau. Coù möùc baét buoäc aùp duïng, coù möùc
khuyeán khích aùp duïng , coù möùc tham khaûo aùp duïng. Phaàn lôùn vieäc baét buoäc phaûi aùp duïng laø
ñoái vôùi coâng trình thuoäc nguoàn voán ngaân saùch Nhaø Nöôùc caáp. Caùc nguoàn voán ñaàu tö khaùc
Nhaø nöôùc khuyeán khích aùp duïng, vieäc aùp duïng coi nhö ñieàu khoaûn kyõ thuaät ghi trong hôïp
ñoàng giao nhaän thaàu xaây döïng coâng trình.
Chöông 1
YEÂU CAÀU CHUNG VEÀ VAÄT LIEÄU SAÛN XUAÁT BEÂ TOÂNG
Beâ toâng xi maêng coát lieäu ñaëc chaéc ñöôïc söû duïng phoå bieán nhaát trong saûn xuaát
beâ toâng coát theùp caáu kieän vaø toøan khoái. Noù coù khoái löôïng theå tích trong phaïm vi töø
1800 - 2500 kg/m3 (ôû traïng thaùi khoâ) tuøy theo ñoä ñaëc chaéc cuûa coát lieäu vaø beâ toâng,
loaïi phoå bieán nhaát coù khoái löôïng theå tích 2200 -2300 kg/m3 coù ñoä ñaëc töông öùng laø
0.85 - 0.90 ñoä huùt nöôùc dao ñoäng töø 4 - 7% theo khoái löôïng.
Theo cöôøng ñoä chòu neùn, beâ toâng xi maêng coù caùc maùc sau: 100, 150, 200, 250,
300, 400, 600

5. 1.1 Xi maêng
Trong saûn xuaát caùc saûn phaåm beâ toâng vaø beâ toâng coát theùp thöôøng duøng xi
maêng pooclaêng vaø caùc daïng khaùc cuûa noù nhö xi maêng raén chaéc nhanh, xi maêng beàn
sulphaùt, xi maêng traéng, xi maêng maøu …. xi maêng xæ quaëng, xi maêng pooclaêng
pudôlan. Ngoaøi ra, theo yeâu caàu rieâng maø duøng caùc loaïi xi maêng ñaëc bieät nhö xi
maêng nôû, xi maêng co, xi maêng chòu löûa, xi maêng chòu axít…
Trong caùc tieâu chuaån veà söû duïng xi maêng trong beâ toâng coù caùc quy ñònh veà caùc
ñaëc tröng kyõ thuaät nhö löôïng nöôc tieâu chuaån, thôøi gian ninh keát, tính oån ñònh theå
tích, ñoä mòn, cöôøng ñoä (hoaït tính), chæ tieâu thôøi haïn toàn kho cuõng nhö haøm löôïng taïp
chaát coù haïi nhö SO3 va MgO.
Ngoøai ra, theo yeâu caàu saûn xuaát, coøn quy ñònh moät soá chæ tieâu khaùc nhö söï phaùt
trieån cöôøng ñoä ôû tuoåi 1 -2 ngaøy ñeâm khi raén chaéc trong ñieàu kieän töï nhieân hoaëc 6 -8
giôø döôõng hoä nhieät, tính beàn vöõng trong moâi tröôøng xaâm thöïc …
Ñeå lôïi nhaát veà kinh teá, caàn choïn maùc xi maêng thích hôïp cho töøng loaïi maùc beâ
toâng, maùc xi maêng neân choïn trong phaïm vi sau (baûng 1.1).
Baûng 1.1
2
Maùc beâ toâng daN/cm Rb28 200 300 400 500 600
Maùc xi maêng daN/cm2 Rx 300-400 400-500 500 600 600-700
Nhöõng giôùi haïn treân ñöôïc duøng vôùi hoãn hôïp beâ toâng coù tính löu ñoäng lôùn vaø
trong tröôøng hôïp caàn sôùm ñaït ñeán cöôøng ñoä yeâu caàu cuûa beâ toâng. Khi söû duïng beâ
toâng tính cöùng vaø trò soá N/X beù, coát lieäu chaát löôïng toát thì tæ soá (Rx/Rb) coù theå xaáp xæ
baèng 1.
Ximaêng söû duïng phaûi ñaùp öùng quy ñònh cuûa caùc tieâu chuaån sau ñaây:
Ximaêng Pooclaêng: TCVN 2682-87
Ximaêng Pooclaêng Pudolan: TCVN 4033-85
Ximaêng Pooclaêng xæ haït loø cao: TCVN 4316-86
Chuûng loaïi vaø maùc ximaêng phaûi thích hôïp vôùi ñieàu kieän söû duïng vaø ñieàu kieän
moâi tröôøng laøm vieäc cuûa beâ toâng, tính chaát vaø vò trí cuûa coâng trình xaây döïng vaø phaûi
thích hôïp vôùi chuûng loaïi coát lieäu.
Ghi chuù:
Nhö ñoái vôùi caáu kieän ngaâm trong nöôùc bieån hoaëc chòu taùc ñoäng maïnh cuûa khí
haäu bieån neân duøng ximaêng beàn sunfat.
Ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp rieâng hoaëc ñaëc bieät, caùc loaïi xi maêng khaùc coù theå
ñöôïc duøng trong phaïm vi coù chæ daãn söû duïng.
Vieäc söû duïng ximaêng nhaäp khaåu phuø hôïp vôùi tieâu chuaån nöôùc saûn xuaát, phuï
thuoäc vaøo caùc chæ daãn söû duïng loaïi xi maêng ñoù. Caùc chöùng chæ kyõ thuaät thì caàn tieán
haønh caùc thí nghieäm töông öùng theo tieâu chuaån Vieät Nam.

6. 1.2 Phuï gia nghieàn mòn
Phuï gia nghieàn mòn cho vaøo xi maêng coù hai loaïi:
Phuï gia hoaït tính coù theå taùc duïng vôùi Ca(OH)2 trong xi maêng hoaëc voâi taïo neân
nhöõng silicaùt beàn vöõng vaø coù cöôøng ñoä.
Phuï gia nheùt ñaày khoâng coù haïi, coù hoaït tính khoâng ñaùng keå, ñöôïc nghieàn ñeán
ñoä mòn nhö xi maêng coù taùc duïng taêng tính deûo vaø söï dính keát cuûa hoãn hôïp, nheùt ñaày
caáu truùc beâ toâng, nhôø ñoù coù theå giaûm löôïng duøng xi maêng trong beâ toâng.
Caùc chaát phuï gia ñöôïc söû duïng coù caùc ñaëc tröng kyõ thuaät ñaït tieâu chuaån tieán
haønh. Vieäc söû duïng phaûi phuø hôïp vôùi höôùng daãn cuûa ñôn vò cheá taïo. Chuûng loaïi vaø
phaïm vi aùp duïng phaûi ñöôïc pheâ duyeät. Neáu khoâng coù caùc chöùng chæ kyõ thuaät ñöôïc
pheâ duyeät thì chæ ñöôïc söû duïng phuï gia sau khi ñaõ tieán haønh thí nghieäm trong phoøng
thí nghieäm vaø ñöôïc cô quan coù thaåm quyeàn caáp giaáy pheùp söû duïng.
1.3 Coát lieäu töø vaät lieäu ñaù ñaëc chaéc
Coáât lieäu lôùn vaø nhoû trong beâ toâng laø thaønh phaàn cô baûn chieám moät theå tích vaø
khoái löôïng lôùn nhaát, coù aûnh höôûng tröïc tieáp tôùi tính chaát cuûa hoãn hôïp beâ toâng, ñeán
löôïng caàn nöôùc cuûa hoãn hôïp, löôïng duøng xi maêng, caùc tính chaát cô lyù ñaøn hoài cuûa beâ
toâng. Do ñoù vieäc löïa choïn thích hôïp coát lieäu veà loaïi, gía thaønh, ñaëc tính kyõ thuaät coù
taùc duïng quyeát ñònh ñoái vôùi chaát löôïng vaø giaù thaønh beâ toâng. Coát lieäu lôùn duøng trong
beâ toâng coù hai loaïi:
Ñaù daêm saûn xuaát baèng caùch ñaäp vôõ vaät lieäu ñaù thieân nhieân (phuùn xuaát, traàm
tích, bieán chaát) hoaëc caùc loaïi xæ quaëng kim loaïi ñen vaø maøu.
Cuoäi soûi laø vaät lieäu ñaù ôû daïng haït rôøi coù saún trong thieân nhieân.
Coát lieäu nhoû cuõng phaân laøm hai loaïi: caùt nhaân taïo do nghieàn nhoû ñaù thieân nhieân
vaø caùt thieân nhieân goàm caùt soâng, caùt bieån, caùt nuùi coù saün trong thieân nhieân.
Cuoäi soûi, caùt soâng, caùt suoái thöôøng coù daïng haït troøn trónh, beà maët nhaün vaø saïch,
coøn ñaù daêm, caùt nuùi thöôøng coù goùc caïnh, beà maët nhaùm raùp, gaén keát toát vôùi ñaù xi
maêng, nhöng caùt nuùi thöôøng laãn nhieàu taïp chaát baån vaø haøm löôïng buïi seùt lôùn.
Khi choïn coát lieäu caàn xeùt ñeán 3 loaïi ñaëc tröng chaát löôïng.
1) Tính chaát cô lyù vaø caáu truùc cuûa coát lieäu
Xeùt ñeán cöôøng ñoä, ñoä ñaëc, tính huùt nöôùc, khoái löôïng theå tích töï nhieân (ñoå ñoáng),
ñoä baøo moøn, coï moøn, tính beàn chaéc trong caùc moâi tröôøng xaâm thöïc. Vôùi coát lieäu lôùn,
chæ tieâu quan troïng nhaát laø cöôøng ñoù. Khoái löôïng theå tích (ñoå ñoáng), khoái löôïng
rieâng cuõng nhö ñoä huùt nöôùc phaûn aùnh ñoä roãng vaø trong moät chöøng möïc naøo ñoù tính
chaát roãng cuûa coát lieäu, cho pheùp ñaùnh giaù giaùn tieáp cöôøng ñoä cuûa noù.
Cöôøng ñoä ñaù daêm coù theå xaùc ñònh tröïc tieáp baèng thí nghieäm neùn maãu coù kích
thöôùc tieâu chuaån gia coâng töø ñaù goác saûn xuaát ra ñaù daêm ñoù. Maùc ñaù daêm (thí nghieäm
trong traïng thaùi baõo hoøa nöôùc) caàn vöôït quùa 1,5 cöôøng ñoä yeâu caàu cuûa beâ toâng, khi
maùc beâ toâng beù hôn 300 vaø lôùn hôn 2 laàn khi maùc beâ toâng lôùn hôn 300
Trong tröôøng hôïp khoâng theå xaùc ñònh tröïc tieáp cöôøng ñoä ñaù daêm, cuoäi, soûi töø thí
nghieäm cöôøng ñoä ñaù goác coù theå ñaùnh giaù qua chæ tieâu thí nghieäm veà ñoä eùp vôõ (Ev).
Theo chæ tieâu naøy, coát lieäu coù ñoä eùp vôõ nhö sau:

7. Ev – 8 thích hôïp vôùi beâ toâng maùc lôùn hay baèng 300
Ev – 12 thích hôïp vôùi beâ toâng maùc baèng 200 -300
Ev – 16 thích hôïp vôùi beâ toâng maùc nhoû hôn 200.
Vôùi caùt, ñoä saïch vaø caáp phoái haït laø nhöõng chæ tieâu quan troïng aûnh höôûng lôùn tôùi
cöôøng ñoä beâ toâng vaø phaåm chaát söû duïng. Caùt töï nhieân toát nhaát trong saûn xuaát beâ
toâng laø caùt thaïch anh.
2) Hình daïng, ñoä thoâ vaø caáp phoái haït
Hình daïng haït coát lieäu vaø tính chaát beà maët cuûa chuùng aûnh höôûng ñeán caáu taïo
cuoâi keát cuûa beâ toâng vaø cöôøng ñoä dính keát giöõa coát lieäu vaø ñaù xi maêng, do ñoù aûnh
höôûng tôùi cöôøng ñoä cuûa beâ toâng. Thöïc teá khi moïi ñieàu kieän khaùc nhau, beâ toâng töø ñaù
daêm coù cöôøng ñoä lôùn hôn vaø baèng 400 neân duøng ñaù daêm töø ñaù goác coù cöôøng ñoä cao.
Ñoái vôùi coát lieäu nhoû thì hình daïng haït coù taùc duïng quan troïng: caùt nuùi coù hình daïng
goùc caïnh so vôi caùt soâng, vôùi caùc ñieàu kieän sau seõ baûo ñaûm cho vöõa coù cöôøng ñoä cao
hôn. Haït daêm vaø cuoäi soûi coù daïng hình daøi vaø deït aûnh höôûng khoâng coù lôïi tôùi cöôøng
ñoä beâ toâng vì theá haøm löôïng cuûa chuùng trong coát lieäu lôùn khoâng ñöôïc vöôït quaù 15%
theo khoái löôïng.
Côõ haït lôùn nhaát: (Dmax) laø moät tieâu chuaån ñaùnh giaù veà ñoä thoâ cuûa ñaù daêm vaø
cuoäi soûi . Dmax töông öùng vôùi côõ saøng (mm) maø löôïng soùt tich luõy treân saøng ñoù nhoû
hôn vaø gaàn vôùi trò soá 5% nhaát. Nguôïc laïi vôi Dmax laø Dmin töông öùng vôùi côõ saøng coù
löôïng loït saøng nhoû hôn vaø gaàn vôùi trò soá 5% nhaát. Tuøy theo kích thöùôc tieát dieän cuûa
caáu kieän beâ toâng vaø maät ñoä coát theùp maø quyeát ñònh Dmax laø 10, 20 hoaëc 40mm.
Naâng cao ñöôïc Dmax coù theå giaûm ñöôïc löôïng duøng xi maêng , nhöng ñeå baûo ñaûm hoãn
hôïp beâ toâng leøn chaët khi ñoå khuoân, côõ haït lôùn nhaát cuûa coát lieäu khoâng vöôït quaù 1/3
kích thöôùc beù nhaát cuûa tieát dieän saûn phaåm vaø3/4 khoaûng caùch giöùa hai thanh coát
theùp. Vôùi nhöõng baûn vaø panen moûng thaønh hình ôû vò trí naèm ngang , côõ haït lôùn nhaát
khoâng quùa ½ chieàu daøy saûn phaåm. Ngoaøi chæ tieâu veà côõ haït lôùn nhaát, ñoä roãng coát
lieäu lôùn ñoùng vai troø quan troïng vaø löôïng duøng vöõa xi maêng caùt phaûi ñuû ñeå nheùt ñaày
phaàn roãng naøy cuûa coát lieäu thoâ. Ñoái vôùi coât lieäu nhoû, côõ haït, hình daïng haït, ñoä roãng ,
caáp phoái haït laø nhöõng chæ tieâu caàn xeùt ñeán khi ñaùnh giaù chaát löôïng.
Caáp phoái haït: Laø tæ leä theo % khoái löôïng caùc caáp haït trong hoãn hôïp coát lieäu.
Caáp haït ñöôïc xaùc ñònh baèng caùc saøng tieâu chuaån. ÔÛ Vieät Nam boä saøng tieâu chuaån ñeå
phaân caáp coát lieäu lôùn vaø beù coù kích thöôùc caùc hoác saøng taêng hoaëc giaûm daàn vôi tæ leä
2 hoaëc xaáp xæ 2 laàn. Cuï theå kích thöùôc boä saøng tieâu chuaån ôû ta laø 0,15; 0,30 ; 0,60 ;
1,2 ; 2,5; 5; 10; 20; 40 mm..
ÔÛ caùc xí nghieäp beâ toâng coát theùp, daêm hoaëc soûi ñöôïc cung caáp theo caáp phoái töï
nhieân hay ñöôïc phaân theo caáp côõ haït qua saøng tieâu chuaån. Ví duï: caáp haït 5 -10 mm,
(hoaëc 3 -10 vôùi saûn phaåm moûng), 10 -20 mm, 20 - 40 mm … Theo quy phaïm haøm
löôïng töøng caáp haït coát lieäu naèm trong phaïm vi sau (baûng 1.2)
Baûng 1.2
Kích thöôùc hoác saøng Dmin (Dmax + Dmin)/2 Dmax 1,25 Dmax
Löôïng soùt tích luõy 95 -100 40 -70 0 -5 0

8. theo % khoái löông
Caáp phoái haït ñöôïc bieåu thò baèng ñöôøng tích luõy caùc caáp haït.
Coát lieäu lôùn coù caáp phoái toát khi ñöôøng tích luõy caáp haït cuûa noù khoâng vöôït ra
ngoaøi mieàn giôùi haïn ñöôïc xaùc ñònh theo quy phaïm.
Ñöôøng tích luõy caùc caáp haït cuûa caùt laø ñöôøng noái caùc ñieåm bieåu dieãn löôïng soùt
tích luõy Ai treân töøng saøng tieâu chuaån.
Ai = a2,5 + a1,2 +… +ai
a2,5 ;a1,2 ;ai laø tyû leä % löôïng soùt rieâng treân caùc saøng chuaån cso ñöôøng kính maét
saøng laø 2,5; 1,2;…. imm, so vôùi löôïng caùt ñem saøng.
mi
ai = 100% mi löôïng soùt cuûa caùt treân saøng i tính baêng g;
m
m löôïng caùt ñem saøng ñeå phaân caáp haït
Coù theå bieåu thò ñoâ lôùn côõ haït cuûa caùt baèng chæ tieâu ñöôøng kính bình quaân (dbq):
A0.15
d bq = 0,53
11a0.15 + 1,37a0,3 + 0,17a0, 6 + 0,02a 2,5 + 0,0024a2.5
hoaëc moâdun ñoä lôùn:
A2,5 + A1, 2 + A0,6 + A0,3 + A0,15
Mn =
100
Theo moâñun ñoä lôùn coù theå phaân loaïi caùt nhö sau:
Caùt thoâ coù: Mn> 2,5 vaø A0,6 > 50%
Caùt vöøa coù: Mn =2 - 2,5 vaø A0,6 =30 - 50%
Caùt mòn coù: Mn= 1,5- 2 vaø A0,6 =10-30%
Caùt raát mòn coù: Mn< 1,5 vaø A0,6 < 10%
Ví duï: saøng 1000g caùt qua boä saøng tieâu chuaån coù keát quaû sau:
Baûng 1.3
Côõ saøng (mm) 5 2,5 1,2 0,6 0,3 0,15
Löôïng soùt rieâng mi (g) 0 65 195 345 300 50
m
ai = i 100% 0 6,5 19,5 34,5 30 5
m
Ai = a2,5 + a1,2 +… +ai% 0 6,5 26 60,5 90,5 95,5
A theo quy phaïm % 0 0-20 15-45 35-70 70-90 85-100
Ñöôøng tích luõy caùc caáp haït cuûa caùt ñöôïc bieåu dieãn treân bieåu ñoà caáp phoái haït
( hình 5-1b). Ñöôøng kính bình quaân cuûa caùt naøy laø:
95,5
d bq = 0,53 = 0,49mm
11* 5 + 1,37 * 30 + 0,17 * 34,5 + 0,02 *19,5 + 0,0024 * 6,5
6,5 + 26 + 60,5 + 90,5 + 95,5
Mn = = 2,79
100

9. Caùt vaøng coù Mn =2,79 >2,5 vaø A0,6 =60,5% neân thuoäc caùt thoâ
Chæ tieâu toång hôïp cô baûn nhaát ñeå ñaùnh giaù caáp phoái haït, côõ haït, hình daïng haït
cuûa caùt laø toång dieän tích maët ngoaøi taát caû caùc haït cuûa 1 ñôn vò khoái löôïng caùt vaø ñoä
roãng cuûa noù. Chæ tieâu naøy quyeát ñònh löôïng duøng hoà xi maêng toái thieåu ñeå boïc quanh
haït caùt moät lôùp coù chieàu daøy nhaát ñònh vaø laáp ñaày keõ roãng giöõa caùc haït khi ñaàm chaët
hoãn hôïp vöõa hoaëc beâ toâng .
3) Haøm löôïng taïp chaát coù haïi
Taïp chaát coù haïi trong coát lieäu laø nhöõng taïp chaát buïi, seùt baùm dính treân beà maët
tieáp xuùc giöõa ñaù xi maêng vaø coát lieäu, laøm giaûm löïc dính keát giöõa chuùng daãn ñeán söï
haï thaáp cöôøng ñoä beâ toâng. Vì theá trong quy phaïm veà chaát löôïng coát lieäu coù chæ tieâu
haïn cheá haøm löôïng naøy. Thöïc teá vôùi caùc ñieàu kieän khaùc nhö nhau, cöôøng ñoä beâ toâng
töø daêm hoaëc cuoäi soûi ñöôïc röûa saïch lôùn hôn cöôøng ñoä beâ toâng töø daêm, soûi khoâng röûa
khoaûng 10 -20%.
Taïp chaát höõu cô trong coát lieäu cuõng aûnh höôõng xaáu ñeán cöôøng ñoä beâ toâng vì theá
caàn haïn cheá haøm löôïng cuûa noù. Ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä chöùa taïp chaát höõu cô ngöôi ta
duøng phöông phaùp so saùnh vôùi maøu tieâu chuaån.
Haøm löôïng caùc taïp chaát chöùa sunphaùt cuõng coù haïi ñoái vôùi tính chaát cuûa beâ toâng,
ñaëc bieät coù haïi ñoái vôùi beâ toâng raén chaéc ôû nhieät ñoä vaø ñoä aåm cao vaø ñoái vôùi beâ toâng
laøm vieäc trong ñieàu kieän ñoä aåm thay ñoåi vì noù taïo ra trong beâ toâng chaát axit
sulphuarít duø vôùi haøm löôïng thaáp.
Yeâu caàu chung veà coáât lieäu
Coát lieäu söû duïng ñaùp öùng caùc quy ñònh cuûa caùc tieâu chuaån sau ñaây:
Caùt xaây döïng – Yeâu caàu kyõ thuaät TCVN 1770-86
Ñaù daêm, soûi, soûi daêm duøng trong xaây döïng - Yeâu caàu kyõ thuaät : TCVN 1771 -
86
Tröôøng hôïp trong hôïp ñoàng theo quy ñònh cuûa chuû ñaàu tö baét buoäc söû duïng caùc
loaïi coát lieäu khoâng phuø hôïp vôùi caùc tieâu chuaån Vieät Nam thì caàn tieán haønh caùc thí
nghieäm chöùng minh coát lieäu söû duïng
1.4 Nöôùc duøng nhaøo troän hoãn hôïp beâ toâng
Ñeå nhaøo troän hoãn hôïp beâ toâng coù theå duøng nöôc thieân nhieân (tröôùc heát laø nöôùc
uoáng ñöôïc) khoâng chöùa muoãi axit, taïp chaát höõu cô vaø caùc chaát baån , daàu môõ trong
nöôùc thoaùt ra töø caùc thaønh phoá, khu coâng nghieäp.
Nöôùc coù haøm löôïng muoãi lôùn hôn 5000mg/lít hoaëc treân 2700 mg/l ion SO4 hoaëc
pH beù hôn 4 laø nöôùc mang tính axit ñeàu khoâng theå duøng nhaøo troän beâ toâng. Nöôc
bieån coù theå nhaøo troän beâ toâng tröø tröôøng hôïp coâng trình beâ toâng coát theùp laøm vieäc
trong ñieàu kieän khí haäu noùng vaø khi ôû moâi tröôøng khoâ aåm thay ñoåi thöôøng xuyeân.
Nöôùc duøng trong beâ toâng laø nöôùc ñöôïc caáp töø heä thoáng coâng coäng, cuõng nhö
caùc nguoàn nöôùc sinh hoaït khaùc. Trong caùc tröôøng hôïp khaùc, nöôùc troän beâ toâng caàn
ñöôïc phaân tích vaø phaûi phuø hôïp vôùi caùc quy ñònh cuûa tieâu chuaån “ Nöôc cho beâ toâng
vaø vöõa” – Yeâu caàu kyõ thuaät: TCVN 4506-87

10. 1.5 Coát theùp
Coát theùp söû duïng phaûi ñaùp öùng quy ñònh cuûa caùc tieâu chuaån sau ñaây:
Theùp xaây döïng – Caùc yeâu caàu kyõ thuaät : TCVN
Tieâu chuaån thieát keá keát caáu beâ toâng coát theùp : TCVN 5574 -91
Ñeå traùnh söï nhaàm laãn taïi coâng tröôøng, caám söû duïng trong cuøng moät coâng trình
nhöõng loaïi theùp coù cuøng hình daïng hình hoïc nhöng coù tính chaát cô – lyù hoaëc chuûng
loaïi khaùc nhau.
Coù theå söû duïng theùp nhaäp khaåu theo tieâu chuaån nöôùc saûn xuaát, neáu coù caùc
chöùng chæ kyõ thuaät baûo ñaûm caùc tính naêng töông öùng. Neáu khoâng coù caùc chöùng chæ
kyõ thuaät thì phaûi tieán haønh caùc thí nghieäm töông öùng theo tieâu chuaån Vieät Nam.
Baûng 1.4 Keát quaû thí nghieäm keùo vaø uoán theùp coát
Cô quan yeâu caàu: Coâng trình:
Chæ tieâu xaùc ñònh: Tieâu chuaån aùp duïng:
σc, σb, … TCVN 1651 – 85; TCVN 197 – 85; TCVN 198 - 85
Loaïi maãu: Ngaøy thí nghieäm:
(Maãu do CT … ñem ñeán)
Baûng 1.5 Keát quaû thí nghieäm
Maãu thöû Thí nghieäm keùo TN uoán
Kyù Ñ. Chieàu T. Löïc ÖÙng Löïc ÖÙng Ñoä Ñöôøng Goùc uoán
hieäu Kính daøi dieän chaûy suaát beàn suaát daõn kính chöa nöùt
thöïc tính thöïc chaûy beàn daøi buùa 900-1800
ño toaùn töông uoán
d0 Lo So Pc σc Pb σb ñoái Db
2 2 2
- mm mm mm N N/mm N N/mm % mm Ñoä
1
2
3
Nhaän xeùt: Caùc nhoùm coát theùp gai ñöôøng kính …..treân coù cöôøng ñoä, ñoä daõn daøi vaø goùc
uoán ñaït tieâu chuaån theùp.
Ghi chuù:
Trong quaù trình löu kho, gia coâng cheá taïo, vaän chuyeån vaø troän beâ toâng taïi hieän
tröôøng , taát caû caùc loaïi vaät lieäu ñeå saûn xuaát beâ toâng vaø beâ toâng coát theùp phaûi ñöôïc baûo
veä chu ñaùo, choáng aûnh höôûng xaáu cuûa moâi tröôøng khí haäu vaø traùnh nhieãm baån; hoaëc
phaûi khaéc phuïc sai soùt ngay neáu caàn ñeå baûo ñaûm chaát löôïng coâng trình.
Caùc loaïi vaät lieäu khoâng chæ roõ trong saùch naøy, coù theå ñöôïc söû duïng neáu nhö coù
thí nghieäm rieâng chöùng toû söû duïng ñöôïc vaø phaûi coù söï ñoàng yù cuûa chuû ñaàu tö.

11. Ñoái vôùi caùc loaïi vaät lieäu ñaõ coù chöùng chæ quoác gia hoaëc quoác teá thì coù theå khoâng
caàn coù moät luaän cöù naøo, nhöng phaûi ñöôïc söï ñoàng yù cuûa chuû ñaàu tö thì môùi ñöôïc söû
duïng.
SÔ ÑOÀ COÂNG NGHEÄ BEÂ TOÂNG VAØ KIEÅM ÑÒNH CHAÁT LÖÔÏNG
KCS
XM C Ñ N PG
ÑL ÑL ÑL ÑL ÑL
KCS KCS KCS KCS
KCS
Troän hoãn hôïp BT
KCS
Vaän chuyeån Theùp
KCS
KCS KCS
Khuoân Taïo hình Gia coâng
KCS
Xöû lyù beà maët
KCS
Döôõng hoä Thaùo khuoân Döôõng hoä Hoaøn thieän
KCS KCS KCS

12. Chöông 2
CHOÏN CAÁP PHOÁI BEÂ TOÂNG
2.1 KHAÙI NIEÄM CHUNG
Moät caáp phoái beâ toâng hôïp lyù caàn baûo ñaûm thoûa maõn nhöõng chæ tieâu quy ñònh veà
tính chaát cuûa hoãn hôïp beâ toâng vaø beâ toâng vôùi chi phí veà vaät lieäu vaø saûn xuaát beù nhaát
vaø chæ tieâu quan troïng nhaát laø löôïng duøng xi maêng kinh teá nhaát (coù tính ñeán cheá ñoä
coâng ngheä veà thaønh hình saûn phaåm).
Caáp phoái beâ toâng ñöôïc bieåu thò baèng khoái löôïng cuûa caùc vaät lieäu thaønh phaàn caàn
cho 1m3 beâ toâng hoaëc döôùi daïng tæ leä veà khoái löôïng caùc vaät lieäu thaønh phaàn so vôùi
khoái löôïng xi maêng.
Khi thieát keá caáp phoái beâ toâng caàn bieát:
a) Cöôøng ñoä chòu neùn thieát keá (maùc) cuûa beâ toâng cuõng nhö cöôøng ñoä caàn ñaït
ñöôïc khi giao saûn phaåm cho beân yeâu caàu (vôùi saûn phaåm xuaát xöôûng veà muøa
heø caàn ñaït 70% cöôøng ñoä thieát keá).
b) Ñieàu kieän vaø thôøi gian raén chaéc cuûa saûn phaåm beâ toâng cho ñeán luùc xeáp vaøo
kho thaønh phaåm.
c) Yeâu caàu veà tính coâng taùc cuûa hoãn hôïp beâ toâng (chæ caàn veà ñoä löu ñoäng hoaëc
ñoä cöùng)
d) Côõ haït lôùn nhaát cuûa coát lieäu (Dmax)
Ngoaøi ra cuõng caàn bieát nhöõng yeâu caàu boå sung khaùc veà hoãn hôïp beâ toâng hoaëc
veà beâ toâng .
Coù theå xaùc ñònh caáp phoái beâ toâng theo nhöõng phöông phaùp khaùc nhau döïa treân
nhöõng lieân heä cô baûn chung ñoái vôùi moïi beâ toâng. Nhöõng lieân heä naøy ñöôïc bieåu thò
döôùi daïng coâng thöùc tính toùan, bieåu ñoà, baûng cho pheùp xaùc ñònh sô boä thaønh phaàn beâ
toâng, sau ñoù ñuùc maãu thöû ñeå xaùc ñònh lai. Phöông phaùp tính toaùn keát hôïp vôùi thöïc
nghieäm ñoù ñöïôc söû duïng roäng raõi.
Trong tröôøng hôïp vaät lieäu söû duïng coù tính chaát khoâng ñoàng nhaát vaø khoâng phuø
hôp vôùi nhöõng ñieàu kieän ñaõ quy ñònh khi söû duïng nhöõng coâng thöùc tính toùan vaø caùc
baûng cuõng nhö khi coâng ngheä thaønh hình vaø ñieàu kieän raén chaéc khaùc nhieàu so vôùi
bình thöôøng thì caáp phoái ñöôïc xaùc ñònh baèng nhieàu meû troän thöû theo phöông phaùp
gaàn ñuùng daàn.
Baáât kyø phöông phaùp naøo khi choïn caáp phoái beâ toâng ñeàu xaùc ñònh hoaëc tính toaùn
laàn löôït nhö sau:

13. 1) Caáp phoái hôïp lyù cuûa töøng loaïi coát lieäu vaø hoãn hôïp coát lieäu (vôùi côõ haït lôùn
nhaát cho pheùp).
2) Löôïng nöôùc duøng cho 1m3 hoãn hôïp beâ toâng ñeå ñaït ñöôïc yeâu caàu ñoä löu
ñoäng hoaëc ñoä cöùng.
3) Löôïng duøng xi maêng cho 1 m3 beâ toâng baûo ñaûm cöôøng ñoä quy ñònh vôùi
bieän phaùp coâng ngheä thaønh hình saûn phaåm nhaát ñònh.
4) Lieàu löôïng coát lieäu lôùn vaø beù hoaëc töøng caáp coát lieäu cho 1m3 beâ toâng coù
tính ñeán ñoä ñaëc chaéc vaø khoái löôïng theå tích cuûa noù.
Trong vieäc choïn caáp phoái coát lieäu ñöôïc duøng ôû traïng thaùi khoâ vaø ñöïôc goïi laø
caáp phoái chuaån. Trong saûn xuaát, caáp phoái coù thay ñoåi phuï thuoäc ñoä aåm cuûa vaät lieäu
vaø ñöôïc goïi laø caáp phoái coâng taùc.
Caàn ñaëc bieät chuù yù khi choïn caáp phoái beâ toâng laø caàn choïn cho ñöôïc moät caáp
phoái haït coát lieäu hôïp lyù vaø löôïng duøng nöôc toát nhaát vì hai nhaân toá naøy quyeât ñònh cô
baûn tính kinh teá vaø kyõ thuaät cuûa caáp phoâi beâ toâng. Löôïng duøng xi maêng vôùi moät hoaït
tính ñaõ bieát cuõng tính töø löôïng duøng nöôùc trong hoãn hôïp maø löôïng duøng nöôùc naøy
phuï thuoäc vaøo löôïng nöôùc yeâu caàu cuûa hoãn hôïp vaø tính coâng taùc yeâu caàu.
2.2 XAÙC ÑÒNH CAÁP PHOÁI BEÂ TOÂNG BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP TÍNH TOAÙN
KEÁT HÔÏP THÖÏC NGHIEÄM VAØ TÍNH TOAÙN SÔ BOÄ THEO THEÅ TÍCH
TUYEÄT ÑOÁI.
Moät trong nhöõng phöông phaùp xaùc ñònh caáp phoái beâ toâng xi maêng töø coát lieäu
ñaëc chaéc phoå bieán nhaát laø phöông phaùp tính toùan keát hôïp vôùi thöïc nghieäm cuûa
B.G.Skramtaev, trong ñoù löôïng duøng vaät lieäu ban ñaàu ñöôïc tính theo theå tích tuyeät
ñoái. Choïn caáp phoái beâ toâng theo phöông phaùp naøy ñöôïc tieán haønh theo ba böôùc sau:
2.2.1 Tính sô boä löôïng duøng vaät lieäu cho 1m3 beâ toâng
a) Nhôø bieåu ñoà hoaëc baûng cho saün, choïn sô boä löôïng duøng nöôùc cho 1 m3 hoãn
hôïp beâ toâng thoûa maõn yeâu caàu tính coâng taùc (ñoä löu ñoäng hay ñoä cöùng) ôû
traïng thaùi ñaàm chaët.
b) Döïa vaøo yeâu caàu veà cöôøng ñoä beâ toâng, thôøi haïn ñaït cöôøng ñoä thieát keá vaø
caùc giaù trò cöôøng ñoä trung gian khaùc (ví duï: cöôøng ñoä khi thaùo vaùn khuoân, khi
giao haøng…), ñieàu kieän raén chaéc vaø hoaït tính cuûa xi maêng ñeå quyeát ñònh tæ leä
N/X hay X/N.
Coù theå tính sô boä giaù trò X/N (hoaëc N/X) theo coâng thöùc cuûa Boâloâmaây-
Skramtaev :
X R28 + 0,5 AR X
= Khi X/N nhoû hôn hay baèng 2,5
N AR X
X R28 − 0,5 A1 R X
= Khi X/N lôùn hôn 2,5
N A1 R X
c) Töø hai trò soá cuûa N vaø X/N ñaõ bieát tính ñöôïc löôïng duøng xi maêng cho 1
m3 beâ toâng
X
X =N (kg)
N

14. d) Xaùc ñònh sô boä löôïng duøng coát lieäu lôùn.
Döïa theo giaû thieát toång theå tích tuyeät ñoâi cuûa caùc thaønh phaàn vaät lieäu caàn
cho 1 m3 beâ toâng (xi maêng ,nöôùc , coát lieäu beù, coát lieäu lôùn) taïo neân moät theå tích
ñaëc chaéc vaø ñuùng baèng 1000 lít (boû qua moät theå tích khoâng lôùn cuûa khoâng khí loït
vaøo trong hoãn hôïp beâ toâng ) neân coù theå vieát:
X N C D
+ + + = 1000l (1)
ϕx ϕn ϕc ϕd
Theå tích vöõa xi maêng caùt trong 1 m3 hoãn hôïp beâ toâng laáp ñaày caùc phaàn
roãng cuûa coát lieäu lôùn vaø bao boïc xung quanh haït coát lieäu lôùn bieåu thò giaùn tieáp
döôùi daïng heä soá dö (kd) cuûa theå tích vöõa xi maêng caùt trong hoãn hôïp so vôùi theå
tích roãng Vr cuûa coát lieäu lôùn.
X N C D
+ + = rd k d (2)
ϕx ϕn ϕc ϕd
trong ñoù: X, N, C, Ñ laø löôïng duøng xi maêng, nöôùc, caùt, coát lieäu lôùn cho
3
1m beâ toâng tính theo kg;
φx; φn ; φc ; φd laø khoái löôïng rieâng cuûa xi maêng, nöôùc, caùt, coát lieäu lôùn tính
baèng kg/l;
φvd laø khoái löôïng theå tích ñoå ñoùng cuûa coát lieäu lôùn (kg/l) ;
rd laø ñoä roãng cuûa coát lieäu lôùn (hay theå tích roãng cuûa coát lieäu lôùn trong moät
ñôn vò theå tích beâ toâng);
kd heä soá dö cuûa vöõa xi maêng caùt
Giaûi heä hai phöông trình (1) vaø (2) coù theå xaùc ñònh ñöïôc löôïng duøng sô boä
coát lieäu lôùn cho 1 m3 beâ toâng :
1000 1000 1000ϕ vd
Đ= = = (kg ) (3)
rd 1 1 ⎡ ϕ vd ⎤ rd (k d − 1) + 1
kd + rk +
ϕ vd ϕ d ϕ vd ⎢ d d ϕ d ⎥
⎣ ⎦
Coù ñöôïc löôïng duøng coát lieäu lôùn, coù theå tính ngay ñöôïc löôïng duøng coát
lieäu beù (caùt) cho 1m3 beâ toâng:
⎡ ⎛ X N D ⎞⎤
C = ⎢1000 − ⎜ +
⎜ ϕ ϕ + ϕ ⎟⎥ϕ c (kg )
⎟
⎣ ⎝ x n d ⎠⎦
2.2.2 Ñieàu chænh caùc thoâng soá caáp phoái
Ñeå ñieàu chænh caùc thoâng soá caáp phoái beâ toâng, caàn chuaån bò nhöõng meû troän thöû.
Soá löôïng meû troän phuï thuoäc vaøo möùc ñoä chính xaùc yeâu caàu cuûa caáp phoái beâ toâng.
Ñoái vôùi nhöõng nhaø maùy coù nguoàn cung caáp oån ñònh vaø baûo quaûn toát nguyeân vaät
lieäu thì chæ caàn troän thöû ñeå ñieàu chænh löôïng duøng nöôùc caàn thieát vaø giaù trò X/N, baûo
ñaûm cöôøng ñoä yeâu caàu cuûa beâ toâng vôùi xi maêng ñem duøng.
Ñeå xeùt ñaày ñuû aûnh höôûng caùc nhaân toá chöa ñöôïc ñöa vaøo caùc coâng thöùc tính
toaùn, caàn tieán haønh caùc thí nghieäm veà cöôøng ñoä ñeå laäp moái quan heä giöõa Rb =
f(X/N) qua nhöõng maãu beâ toâng ñuùc töø vaät lieäu ñaõ coù, theo moät phöông thöùc ñaàm
chaët vaø cheá ñoä döôõng hoä nhaát ñònh. Caàn chuaån bò ba meû troän 10 -15 lít vôùi ba giaù trò
cuûa X/N khaùc nhau: moãi giaù trò tính ñöôïc vaø hai giaù trò khaùc: beù vaø lôùn hôn ± 0,05. ÔÛ
moãi meû troän caàn kieåm tra löôïng duøng nöôùc caàn thieát ñeå baûo ñaûm ñaït ñöôïc tính coâng

15. taùc caàn thieát cuûa hoãn hôïp beâ toâng. Töø ñoà thò quan heä Rb = f(X/N) laäp ñöôïc qua thí
nghieäm treân, ta choïn ñöôïc giaù trò X/N öùng vôùi cöôøng ñoä yeâu caàu cuûa beâ toâng trong
caùc ñieàu kieän cuï theå ñöôïc ñöa vaøo thí nghieäm.
Neáu quan heä naøy ñaõ thaønh laäp ñöôïc, chæ caàn moät meû troän ñeå ñieàu chænh löôïng
duøng nöôùc vaø xi maêng .
Neáu löôïng duøng nöôùc vaø xi maêng ban ñaàu khoâng ñuû thì ñieàu chænh baèng caùch
theâm daàn nöôùc vaø xi maêng vaøo hoãn hôïp cho ñeán khi ñaït yeâu caàu. Neáu trong hoãn hôïp
ban ñaàu thöøa nöôùc vaø xi maêng thì ñieàu chænh baèng caùch boå sung moät löôïng nhaât ñònh
coát lieäu lôùn vaø beù töùc laø giaûm töông öùng löôïng nöôùc vaø xi maêng ñeå hoãn hôïp ñaït
nhöõng tính chaát yeâu caàu.
Cuõng baèng con ñöôøng thí nghieäm qua caùc meû troän thöû, yeâu caàu xaùc ñònh moät tæ
leä toát nhaát cuûa hoãn hôïp coát lieäu lôùn vaø beù. Soá löôïng meû troän caàn cho thí nghieäm naøy
laø 9; 3 nhoùm vôùi ba giaù trò khaùc nhau cuûa trò soá X/N (nhö thí nghieäm treân) vaø moãi
nhoùm ba meû vôùi nhöõng giaù trò khaùc nhau cuûa haøm löôïng caùt trong hoãn hôïp coù theå vôùi
ba gía trò khaùc nhau cuûa kd (moät giaù trò laáy theo baûng tra, hai giaù trò kia laáy leäch ñi so
vôùi giaù trò trong baûng ± (10 -15%) . ÔÛ moãi meû troän (trong 9 meû) ñeàu coù ñieàu chænh
löôïng duøng nöôùc (xi maêng) ñeå ñaït ñöôïc tính coâng taùc yeâu caàu.
Qua xaùc ñònh cöôøng ñoä nhöõng maãu beâ toâng thí nghieäm choïn ñöôïc moät caáp phoái
toát nhaát laø caáp phoái baûo ñaûm thoûa maõn moïi chæ tieâu yeâu caàu kyõ thuaät cuûa beâ toâng
vôùi löôïng duøng xi maêng beù nhaát.
2.2.3 Xaùc ñònh löôïng vaät lieâu cho 1m3 vaø quyeát ñònh caáp phoái cuûa noù.
Ñaàu tieân xaùc ñònh (khoái löôïng theå tích thöïc teá cuûa hoãn hôïp beâ toâng) töø nhöõng
meû troän thöû sau khi ñaàm chaët theo moät trong nhöõng phöông phaùp töông öùng hoaëc
gaàn vôùi phöông thöùc thaønh hình saûn phaåm trong ñieàu kieän saûn xuaát, töø ñoù coù theå
tính theå tích thöïc teá cuûa hoãn hôïp beâ toâng cuûa meû thöû.
∑P
Vhh =
mvhh
Trong ñoù : ∑ P Toång khoái löôïng vaät lieäu taïo neân meû troän keå caû nöôùc;
mvhh Khoái löôïng theå tích thöïc teá cuûa hoãn hôïp beâ toâng ñaõ ñaàm chaët
Bieát ñöôïc theå tích hoãn hôïp vaø lieàu löôïng caùc thaønh phaàn cuûa meû troän, xaùc ñònh
lieàu löôïng thöïc teá cuûa vaät lieäu cho 1m3 beâ toâng vaø caáp phoái theo tæ leä khoái löôïng,
C D N
laáy khoái löôïng xi maêng laøm ñôn vò 1 : : :
X X X
Sau ñoù ñuùc maãu kieåm tra cöôøng ñoä beâ toâng ôû tuoåi 28 ngaøy hoaëc ôû moät tuoåi naøo
ñoù töø meû troän coù caáp phoái toát nhaát ñeå kieåm tra maùc beâ toâng .
Chöông 3
CAÙC ÑAËC TRÖNG TOÁI THIEÅU CUÛA BEÂ TOÂNG
Caùc ñaëc tröng toái thieåu cuûa beâ toâng vaø vaät lieäu saûn xuaát beâ toâng, ñöôïc xaùc ñònh
tuøy theo phaân loaïi caùc coâng trình baèng beâ toâng ñöôïc thi coâng

16. Khi baét ñaàu môû coâng tröôøng, beân nhaän thaàu phaûi cung caáp moät soá hoà sô thí
nghieäm caùc loaïi beâ toâng seõ söû duïng. Hoà sô naøy ñöôïc quy ñònh ôû 3.1 theo loaïi coâng
tröôøng coù söû duïng beâ toâng bao goàm nhöõng keát quûa thí nghieäm vaø nhöõng thoâng tin
caàn thieát khaùc, coù theå ñöôïc laäp:
hoaëc rieâng cho coâng tröôøng coù lieân quan;
hoaëc laáy toaøn boä hoaëc töøng phaàn ôû nhöõng coâng tröôøng töông töï tröôùc
ñoù;
hoaëc laáy ôû nhaø maùy beâ toâng ñaõ cheá troän saün.
3.1 HOÀ SÔ THÍ NGHIEÄM BEÂ TOÂNG
Tröôùc khi khôûi coâng, beân nhaän thaàu phaûi cung caáp hoà sô thí nghieäm beâ toâng
theo phaân loaïi coâng tröôøng.
Baûng 3.1
Stt Ñaëc tröng cuûa beâ toâng
1 Nguoàn goác cuûa coát lieäu
2 Phaân tích thaønh phaàn haït cuûa coát lieäu
3 Thí nghieäm ñoä saïch cuûa caùt
4 Chuûng loaïi, ñònh daïng vaø nguoàn goác ximaêng
5 Phaân tích nöôùc, neáu khoâng phaûi laø nöôùc ôû heä thoáng coâng coäng hoaëc nöôùc
sinh hoaït
6 Lieàu löôïng caùc vaät lieäu saûn xuaát beâ toâng
7 Nguoàn goác, lieàu löôïng vaø caùch söû duïng caùc chaát phuï gia
8 Thí nghieäm ñoä suït (baèng coân Abrams)
9 Thí nghieäm cöôøng ñoä phaù hoaïi maãu thöû ôû tuoåi 28 ngaøy:
Hoaëc vôùi 2 nhoùm maãu : moãi nhoùm coù 3 maãu thöû, moãi maãu thöû laáy ôû moät meû
vöõa khaùc nhau, caû 3 maãu thöû ôû cuøng moät nhoùm maãu laáy trong thôøi gian laâu
nhaát laø moät thaùng, hai nhoùm maãu naøy caùch nhau nhieàu nhaát 6 thaùng
Hoaëc vôùi 3 nhoùm maãu, moãi nhoùm coù 3 maãu thöû , caû 3 maãu thöû trong cuøng
moät nhoùm maãu laáy ôû cuøng moät meû vöõa, toaøn boä nhöõng laàn laáy maãu ñöôïc
tieán haønh trong thôøi gian laâu nhaát laø moät thaùng
10 Moâ taû caùc phöông tieän troän beâ toâng
11 Moâ taû phöông tieän ñoå beâ toâng
12 Cöông ñoä maãu thöû beâ toâng
Ghi chuù : Cöôøng ñoä beâ toâng cuûa moät loaïi naøo ñoù chæ ñöôïc coâng nhaän khi coù ñuû soá
löôïng toái thieåu caùc thí nghieäm tieán haønh trong khoaûng thôøi gian ñònh tröôùc. Khoâng caàn quy
ñònh thôøi gian giöõa giai ñoaïn thi coâng vaø giai ñoaïn laäp hoà sô thí nghieäm.
Hoà sô thí nghieäm coù theå ñöôïc laäp töø nhöõng taøi lieäu maãu coù saün cuûa ñôn vò thi
coâng hoaëc treân cô sôû nhöõng chæ daãn do nhaø maùy beâ toâng thöông phaåm cung caáp.
Beâ toâng duøng trong thi coâng phaûi coù ñuû caùc ñaëc tröng neâu trong hoà sô thí
nghieäm

17. Neáu thay ñoåi moät trong nhöõng ñaëc tröng treân phaûi laäp moät hoà sô thí nghieäm
môùi.
Caùc thí nghieäm phaù hoaïi treân maãu laäp phöông 150 x150 x150 hoaëc treân maãu
truï coù ñöôøng kính 150, chieàu cao 300 cho pheùp duøng ñeå xaùc ñònh cöôøng ñoä cuûa beâ
toâng.
3.2 LIEÀU LÖÔÏNG TOÁI THIEÅU CUÛA XIMAÊNG PORTLAND
Lieàu löôïng ximaêng toái thieåu trong nhöõng coâng trình beâ toâng coát theùp ñöôïc choïn
theo caùc chæ tieâu cöôøng ñoä neâu trong caùc tieâu chuaån thieát keá vaø tính toaùn coâng trình
vaø theo caùc chæ tieâu veà ñoä beàn laâu daøi döôùi ñaây, coù xeùt ñeán caùc khaû naêng phaù hoaïi
cuûa beâ toâng vaø coát theùp
Xeùt ñeán caùc khaû naêng gaây phaù hoûng coâng trình thì lieàu löôïng toái thieåu ximaêng
ñöa ra ñoái vôùi:
Coâng trình ngoaøi trôøi, ñaõ ñuû ñeå chòu moïi taùc ñoäng cô hoïc
Coâng trình ngoaøi trôøi phôi loä ôû moâi tröôøng khoâng coù xaâm thöïc ñaëc bieät vaø ôû
moâi tröôøng bò taùc ñoäng xaâm thöïc maïnh.
Tuøy theo kích thöôùc lôùn nhaát cuûa haït coát lieäu trong beâ toâng maø choïn lieàu löôïng
ximaêng khaùc coù cöôøng ñoä töông ñöông, phaûi tuaân theo quy ñònh ghi trong baûng 3.2
trong caùc tröôøng hôïp trung gian, trò soá ñöôïc xaùc ñònh baèng noäi suy.
Baûng 3.2
Loại cỡ hạt cốt liệu Liều lượng ximăng tối thiểu đối với
(mm) công trình ở ngoài trời (kg/m3)
Qua saøng Qua saøng Khoâng coù xaâm Ñieàu kieän xaâm
loã vuoâng loã troøn thöïc ñaëc bieät thöïc maïnh (1)
10 12.5 330 420
16 20 300 385
20 25 290 370
(1) Nöôùc bieån, gaàn bôø bieån, nöôùc coù noàng ñoä sunfat canxi > 5g/lít
Ñoái vôùi caùc keát caáu naèm trong nhaø thì khoâng caàn tuaân theo baûng 3.2
Khi ñoä ñoàng nhaát cuûa beâ toâng khoâng ñöôïc baûo ñaûm thì phaûi söû duïng lieàu löôïng
ximaêng toái thieåu lôùn hôn.
Baûng 3.3
Chuûng loaïi coâng trình Lieàu löôïng ximaêng toái thieåu (kg/m3)
Ximaêng P400 Ximaêng P300
Beâ toâng khoâng coù coát theùp 300 350
Beâ toâng coát theùp 350 -
3.3 MAÙC BEÂ TOÂNG

18. Cöôøng ñoä chòu neùn maãu thöû beâ toâng laø cô sôû chung duøng ñeå thieát keá, thi coâng
vaø giaûi trình caùc maãu thöû beâ toâng.
Giaù trò naøy ñöôïc xaùc ñònh baèng cöôøng ñoä chòu neùn ôû ñoä tuoåi 28 ngaøy treân caùc
maãu truï 150x300 (Rnt28) hoaëc maãu laäp phöông 150x150x150 (Rnl28) ñöôïc xaùc ñònh
vôùi xaùc suaát baûo ñaûm 95%
Maùc beâ toâng ñöôïc xaùc ñònh theo baûng 3.4
Baûng 3.4
Loaïi Ñôn Maùc beâ toâng
Maãu Vò M M M M M M M M M M
Thöû 150 200 250 300 350 400 450 500 550 600
Truï MPa 12 16 20 25 30 33 35 40 45 50
Laäp phöông MPa 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60
Ghi chuù:
Khi baét ñaàu thieát keá phaûi chæ ñònh roõ laøm thí nghieäm treân maãu laäp phöông hay
maãu truï
Heä soá quy ñoåi cöôøng ñoä beâtoâng veà maãu tieâu chuaån
R maãu 15x15x15 = K. R kích thöôùc khaùc
Baûng 3.5
Coát lieäu ñaù daêm Maãu thöû Heä soá K
Dmax : 10-20mm (ñaù 1x2) 100x100x100mm 0,91
Dmax : 40mm (ñaù 2x4) 150x150x150mm 1
Dmax : 70mm (ñaù 4x6) 200x200x200mm 1,05
300x300x300mm 1,10
φ: 100 H: 200mm 1,16
φ: 150 H: 300mm 1,20
3.4 ÑOÄ LINH ÑOÄNG
Ñoä linh ñoäng cuûa beâ toâng ñöôïc ño baèng duïng cuï coân Abrams laø ñaëc tröng theå
hieän khaû naêng thi coâng beâ toâng.
Beâ toâng ñöôïc phaân thaønh 4 möùc ñoä theo baûng 3.5
Baûng 3.6
Möùc ñoä linh ñoäng Ñoä suït (cm) Sai soá (cm)
Cöùng 1-4 ±
Khoâ 5-9 ±2
Raát deûo 10-15 ±3
Loûng >16 ±3

19. Möùc ñoä linh ñoäng hoaëc trò soá ño phaûi phuø hôïp vôùi caùc thieát bò thi coâng ño ñôn vò
thi coâng ñeà nghò, tuøy theo chuûng loaïi keát caáu vaø tính chaát beà maët coâng trình, ñöôïc
xaùc ñònh trong baûn thuyeát minh thí nghieäm caùc maãu thöû beâ toâng.
Baûng 3.7 Ñoä suït cuûa hoãn hôïp beâtoâng taïi vò trí ñoå
(theo TCVN 4453-95)
Loaïi vaø tính chaát cuûa keát caáu Ñoä suït mm
Ñaàm maùy Ñaàm tay
- Lôùp loùt döôùi moùng hoaëc neàn nhaø, neàn ñöôøng, neàn 0 – 10
ñöôøng baêng.
- Maët ñöôøng vaø ñöôøng baêng, neàn nhaø, keát caáu khoái 0 – 20 20 – 40
lôùn khoâng hoaëc ít coát theùp (töôøng chaén, moùng
Bloác…).
- Keát caáu khoái lôùn coù tieát dieän lôùn hoaëc trung bình. 20 – 40 40 – 60
- Keát caáu beâtoâng coát theùp coù maät ñoä coát theùp daøy ñaëc, 50 – 80 80 – 120
töôøng moûng, pheãu Silo, coät, daàm vaø baûn tieát dieän
beù..caùc keát caáu beâtoâng ñoå baèng coáp pha di ñoäng.
- Caùc keát caáu ñoå baèng beâtoâng bôm.
120 200
Hình 3.1 Kieåm tra ñoä suït vaø ñuùc maãu thöû neùn, uoán beâ toâng

20. Hình 3.2 Ño nhieät ñoä hoãn hôïp beâ toâng vaø buoàng döôõng hoä maãu
Hình 3.4 Kieåm tra cöôøng ñoä chòu neùn
vaø cöôøng ñoä chòu uoán beâ toâng
Chöông 4
YEÂU CAÀU CHUNG VEÀ THI COÂNG KEÁT CAÁU BEÂ TOÂNG COÁT THEÙP
Theo TCVN 4453-87 vaø TCVN 4453-95
Vieäc kieåm tra chaát löôïng thi coâng beâtoâng, beâtoâng coát theùp goàm caùc phaàn :
- Chaát löôïng vaät lieäu ñeå pha troän beâtoâng.
- Chaát löôïng beâtoâng trong giai ñoaïn vaän chuyeån, ñoå, san, ñaàm.
- Caùch baûo döôõng beâtoâng, thôøi gian thaùo vaùn khuoân…
- Kieåm tra ñoä suït hoaëc ñoä cöùng cuûa beâtoâng.
- Kieåm tra cöôøng ñoä, ñoä choáng thaám.
- Cöôøng ñoä beâtoâng theo keát quaû thí nghieäm maãu. Trong nhoùm maãu khoâng coù
maãu naøo coù cöôøng ñoä < 90% maùc thieát keá.
4.1 BEÂ TOÂNG CHUAÅN BÒ TRÖÔÙC TAÏI CAÙC TRAÏM TROÄN
Vieäc cheá taïo beâ toâng taïi caùc traïm troän saün (coøn goïi laø beâ toâng thöông phaåm) laø
vieäc laøm tieán boä. Vieäc söû duïng phaûi theo caùc yeâu caàu cuûa coâng trình veà cöôøng ñoä,
ñieàu kieân moâi tröôøng, yeâu caàu cuûa thi coâng vaø caùc ñieàu kieän kyõ thuaät khaùc. Nôi saûn

21. xuaát phaûi coù caùc baûo ñaûm caàn thieát veà kyõ thuaät. Khi khoâng coù baûo haønh, phaûi kieåm
tra nhö beâ toâng thoâng thöôøng taïi coâng tröôøng.
4.2 CAÁU KIEÄN ÑUÙC SAÜN BAÈNG BEÂ TOÂNG COÁT THEÙP
Sau khi ñaõ söûa chöõa caùc hö hoûng nhoû coù theå xaûy ra trong caùc giai ñoaïn cheá taïo,
chöùa kho, giao nhaän vaø vaän chuyeån, moãi caáu kieän ñuùc saün vaø coâng trình hoaøn thaønh
phaûi baûo ñaûm ñaït chaát löôïng caàn thieát.
Ghi Chuù
Caáu kieän ñuùc saün laø caùc caáu kieän ñuùc theo phöông phaùp truyeàn thoáng taïi nhaø
maùy hoaëc coâng tröôøng, ñöôïc aùp duïng ñaàây ñuû caùc ñieàu khoaûn cuûa saùch naøy.
4.3 VAÙN KHUOÂN - HEÄ THOÁNG ÑAØ GIAÙO
Yeâu caàu chung
Vaùn khuoân vaø heä thoáng ñaø giaùo phaûi ñuùng hình daïng keát caáu, ñuùng taâm, truïc,
phaûi ñuû cöùng, chaéc chaén ñeå khoâng bieán hình vaø luùn, suït khi coù taûi troïng.
Thieát keá cheá taïo vaùn khuoân phaûi baûo ñaûm an toaøn vaø hoøan thieän beà maët.
- Vaùn khuoân phaûi cöùng, khít ñeå khoâng laøm maát nöôùc xi maêng khi ñoå beâtoâng vaø
trong quaù trình ñaàm rung.
- Vaùn khuoân vaø caùc keát caáu choáng cuûa noù phaûi chính xaùc, coù hình daïng, kích
thöôùc ñuùng thieát keá.
- Tröôùc khi laép döïng vaùn khuoân nhaø thaàu phaûi trình baøy chi tieát veà heä thoáng
vaùn khuoân seõ söû duïng cuøng vôùi taát caû caùc boä phaän chính cuûa noù.
a) Heä thoáng loùt vaø vaät coá ñònh
Taát caû caùc hoá, loã, vaät coá ñònh do nhaø thaàu ñaët vaøo trong khoái beâtoâng phaûi laøm
tröôùc luùc ñoå beâtoâng, khoâng ñöôïc khoan ñuïc, caét baát kyø boä phaän naøo trong
beâtoâng sau khi ñoå beâtoâng.
b) Chaát choáng dính
- Söõa nhuõ töông.
- Chaát choáng dính coù hoaït tính beà maët.
Chaát choáng dính söû duïng phuø hôïp vôùi chæ daãn cuûa ngöôøi saûn xuaát.
Ghi chuù:
Duøng vaùn khuoân goã maët vaùn coù baøo hay khoâng phuï thuoäc yeâu caàu. Vaùn khuoân kim
loaïi phaûi coù lôùp choáng baùm dính khi dôõ vaùn khuoân.
4.4 COÁÂT THEÙP
4.4.1 Gia coâng coát theùp
Caét coát theùp baèng phöông phaùp cô hoïc vaø khoâng ñöôïc caét baèng caùc phöông
phaùp nhieät, tröø tröôøng hôïp ñoái vôùi loaïi theùp troøn coù giôùi haïn ñaøn hoái nhoû hôn hoaëc
baèng 240 MPa.

22. Uoán coát theùp tieán haønh töø töø vôùi toác ñoä chaäm, baèng phöông phaùp cô hoïc, nhö
duøng maâm caëp hoaëc caùc phöông phaùp khaùc cho pheùp uoán ñöôïc caùc baùn kình cong toái
thieåu theo quy ñònh ( caám ñoát noùng)
Ñoái vôùi loaïi theùp coù giôùi haïn ñaøn hoài lôùn hôn hoaëc baèng 400 MPa, coù theå uoán
noùng ôû nhieät ñoä moâi tröôøng. Caám duoãi thaúng caùc theùp caùn nguoäi, hoaëc coù ñoä cöùng
cao.
4.4.2 Ñaët vaø neo coát theùp
Trong luùc ñoå beâ toâng, coát theùp khoâng ñöôïc baùm dính vaåy saét, muoäi than vaø
khoâng dính ñaát, daàu môõ.
Coát theùp ñöôïc ñaët ñuùng theo caùc baûn veõ thieát keá, phuø hôïp vôùi yeâu caàu
Caùc coát theùp ñöôïc neo buoäc vaø keâ cao treân maët vaùn khuoân, sao cho caùc coát
theùp naøy khoâng bò xeâ dòch hoaëc bieán daïng quaù möùc trong luc ñoå beâ toâng.
Vò trí vaø loaïi mieáng keâ trong beâ toâng caàn phuø hôïp vôùi tính chaát chòu löïc sau naøy
cuûa coâng trình, nhaát laø baûo veä coát theùp choáng aên moøn vaø choáng chaùy
4.4.3 Haøn coát theùp
Vieäc haøn coát theùp phaûi ñöôïc tíeán haønh phuø hôïp vôùi caùc quy ñònh trong tieâu
chuaån vaø phieáu chöùng nhaän chaát löôïng theùp, keå caû khi haøn giöõ coát theùp.
Vieäc haøn coát theùp phaûi ñöôïc tieán haønh trong caùc ñieàu kieän toát nhaát ñeå baûo ñaûm
chaát löôïng moái haøn.
4.4.4 Coát theùp chôø
Neân coù nhöõng chæ daãn ñeå coát theùp chôø khoâng bò hö haïi (duoãi, caét, vv…) vaø
khoâng gaây thöông tích hoaëc tai naïn cho ngöôøi treân coâng tröôøng.
4.5 THI COÂNG BEÂ TOÂNG
Löïa choïn thaønh phaàn beâ toâng phaûi caên cöù vaøo caùc yeâu caàu cuûa coâng trình xaây
döïng (khaû naêng chòu löïc, ñieàu kieän moâi tröôøng, vv… ) vaø caùc yeâu caàu thi coâng vaø caùc
ñieàu kieän khí haäu.
4.5.1 Cheá taïo beâ toâng
Lieàu löôïng caùc vaät lieäu saûn xuaát beâ toâng ñöôïc caân ñong theo troïng löôïng hoaëc
theå tích baèng caùc duïng cuï ño baûo ñaûm khoái löôïng trong thi coâng.
Khi hoà sô thí nghieäm beâ toâng coù yeâu caàu chaët cheõ thì phaûi xaùc ñònh cuï theå ñeå
ñaûm baûo cöôøng ñoä beâ toâng.
Cheá taïo beâ toâng baèng nhöõng phöông tieän nhaèm baûo ñaûm hoãn hôïp beâ toâng ñoàng
nhaát vaø caùc coát lieäu ñöôïc boïc kín vöõa ximaêng.
Baûng 4.1 Thôøi gian troän hoãn hôïp beâtoâng (phuùt)
Ñoä suït beâtoâng (mm) Dung tích maùy troän (lít)
Döôùi 500 Töø 500 ñeán 1000 Treân 1000

23. Nhoû hôn 10 2,0 2,5 3,0
10 – 50 1,5 2,0 2,5
Treân 50 1,0 1,5 2,0
4.5.2 Vaän chuyeån, ñoå vaø ñaàm beâtoâng
Vieäc vaän chuyeån vöõa beâ toâng töø nôi cheá taïo ñeán nôi söû duïng tröôùc khi ñoå beâ
toâng, phaûi baûo ñaûm chaát löôïng caàn thieát, ñaëc bieät traùnh cho vöõa beâ toâng khoûi phaân
taàng.
Neáu khoâng coù lyù do ñaëc bieät, khoâng cho theâm nöôùc vaøo beâ toâng sau khi vaän
chuyeån ñeán chaân coâng trình vaø tröôùc khi ñoå beâ toâng.
Baûng 4.2 Thôøi gian löu hoãn hôïp beâtoâng khoâng coù phuï gia
Nhieät ñoä (0C) Thôøi gian vaän chuyeån
cho pheùp (phuùt)
Lôùn hôn 30 30
20 – 30 45
10 – 20 60
5 – 10 90
- Ñoå beâtoâng vaø ñaàm beâtoâng : Taát caû coâng taùc ñoå vaø ñaàm beâtoâng phaûi thöïc hieän
döôùi söï giaùm saùt tröïc tieáp cuûa kyõ sö. Ngay sau khi ñoå phaûi chuù yù traùnh laøm xeâ
dòch coát theùp, caùc neo moùc cöùng, coáp pha. Khoâng ñöôïc laøm toån haïi ñeán beà maët
vaùn khuoân.
- Beâtoâng phaûi ñaûm baûo hoaøn toaøn chaéc ñaëc baèng caùch ñaàm hoaëc baèng bieän phaùp
khaùc, beâtoâng phaûi baùm quanh coát theùp vaø caùc chi tieát coá ñònh ôû saâu taän caùc goùc
cuûa vaùn khuoân ñeå taïo neân moät khoái beà maët hoaøn thieän toát. Khi söû duïng maùy
ñaàm, caàn rung lieân tuïc trong khi ñoå töøng meû troän beâtoâng cho ñeán khi khoâng khí
ñöôïc toáng ra ngoaøi maø khoâng gaây phaân taàng.
- Beâtoâng khoâng ñöôïc ñoå trong nöôùc chaûy. Neáu ñoå beâtoâng döôùi nöôùc, phaûi ñoå
ñuùng vò trí baèng oáng ñoå beâtoâng döôùi nöôùc vaø khoâng ñöôïc pheùp cho rôi töï do
xuoáng nöôùc.
- Ñoä cao (khoaûng caùch) xaû vöõa beâtoâng töø ñaùy thuøng ñeán maët khoái ñoå caàn laáy
baèng 1,5m vaø khoâng ñöôïc vöôït quaù 3m ñeå ñaûm baûo cho vöõa beâtoâng khoâng bò
phaân taàng, naép ñaùy döôùi cuûa thuøng chöùa phaûi kín khít, ñeå cho nöôùc xi maêng
khoâng chaûy ra ngoaøi vaø khi ôû ñaùy vöõa beâtoâng thoaùt ra ñöôïc deã daøng.
- Chieàu cao rôi töï do cuûa vöõa beâtoâng khoâng ñöôïc lôùn hôn caùc trò soá sau ñaây :
+ Ñoái vôùi keát caáu coù coát theùp : 2m
+ Ñoái vôùi saøn toaøn khoái : 1m

24. - Khi ñoå vöõa beâtoâng coù ñoä cao lôùn hôn quy ñònh treân phaûi duøng bieän phaùp ñoå
maùng nghieâng hoaëc oáng voøi voi. Neáu coù chieàu cao < 10m thì phaûi söû duïng
oáng voøi voi coù thieát bò chaán ñoäng laép ôû phía ñuoâi hoaëc ôû ñoaïn giöõa.
- Oáng pheãu vaø oáng voøi voi phaûi coù ñöôøng kính lôùn hôn 2,5-3 laàn ñöôøng kính
haït coù kích thöôùc lôùn nhaát. Khoaûng caùch töø mieäng xaû ñeán maët beâtoâng phaûi
thoûa maõn quy ñònh treân.
Maùng ñoå beâtoâng phaûi coù chieàu roäng < 2,5-3 laàn ñöôøng kính haït lôùn nhaát.
- Tröôùc khi ñoå beâtoâng phaûi kieåm tra vaø laäp caùc bieân baûn nghieäm thu (coát theùp,
coáp pha) ngoaøi ra phaûi kieåm tra caùc maùy moùc thieát bò ñoå beâtoâng.
Ghi chuù:
Khi thieát keá hoãn hôïp beâ toâng caàn chuù yù heát söùc ñeán ñieàu kieän vaän chuyeån nhö cöï ly
vaän chuyeån, phöông thöùc vaän chuyeån, ñaëc bieät khi bôm beâ toâng, duøng baêng chuyeàn,… vaø theo
ñieàu kieän thôøi tieát nhö nhieät ñoä, naéng, möa, ñoä aåm…
Tröôùc khi ñoå beâ toâng phaûi doïn saïch vaät thöøa beân trong vaùn khuoân. Khi ñoå beâ
toâng caàn baûo ñaûm cho beâ toâng tieáp xuùc ñeàu vôùi caùc maët vaùn khuoân.
Ñoái vôùi vaùn khuoân coù khaû naêng huùt nöôùc hoaëc laøm bay hôi nöôùc thì caàn taïo cho
vaùn khuoân coù ñoä aåm thích hôïp, nhöng khoâng ñöôïc coù löôïng nöôùc dö thöøa.
Tröôùc khi beâ toâng baét ñaàu ninh keát, phaûi coù caùc bieän phaùp thi coâng ñeå baûo ñaûm
tính ñoàng nhaát ( ñaàm).
Beâ toâng ñöôïc ñaàm chaët baèng ñaàm neùn, ñaàm rung hoaëc rung töøng lôùp vôùi beà daøy
thích hôïp.
Söû duïng caùc loaïi phuï gia thích hôïp trong beâ toâng coù theå ñaàm beâ toâng ñöôïc deã
daøng.
Khi ñoå beâ toâng coâng trình theo töøng giai ñoaïn lieân tieáp phaûi laäp baûn veõ thi coâng
hoaëc caùc chæ daãn ñeå xaùc ñònh caùc maïch ngöøng ñoå beâ toâng, caùc chi tieát lieân keát vaø
tieán ñoä thi coâng caùc khoái ñoå, nhaèm traùnh söï chôø ñôïi vaø traùnh söï coá coù theå xaûy ra laøm
giaûm chaát löôïng beâ toâng.
Caùc beà maët tieáp giaùp cuûa beâ toâng yeâu caàu saïch seõ, taïo nhaùm, coù ñoä aåm thích
hôïp vaø ñöôïc xöû lyù ñeå dính keát toát beâ toâng vôùi nhau.
Beâtoâng tieáp giaùp vôùi caùc nguoàn nöôùc ngaàm chaûy qua phaûi ñöôïc baûo veä baèng
caùch laøm coâng trình thoaùt nöôùc taïm thôøi hoaëc phöông phaùp caùch nöôùc trong thôøi gian
14 ngaøy.
Beâtoâng tieáp xuùc vôùi nöôùc caàn coù bieän phaùp choáng taùc ñoäng cuûa doøng nöôùc
trong quaù trình thi coâng vaø sau khi keát thuùc cho ñeán khi beâtoâng coù cöôøng ñoä > 50%
cöôøng ñoä thieát keá.
Ghi chuù:

25. Chaát löôïng beâ toâng khi ñoå coù maïch ngöng phuï thuoäc vieäc xöû lyù maïch ngöng khi ñoå beâ
toâng tieáp tuïc. Maïch ngöng naèm ngang sau khi röûa saïch vaø laøm nhaùm, phaûi thaám khoâ hoaëc
thoåi khoâ cho loä trô coát lieäu treân beà maët. Khi caàn thieát beà maët phaûi xöû lyù cô khí hoaëc hoùa chaát
ñeå baûo ñaûm tính dính giöõa beâ toâng cuõ vaø môùi. Maïch ngöng thaúng ñöùng hoaëc nghieâng, daàu coù
chaén vaùn hay löôùi theùp cuõng phaûi coï röûa saïch seû, töôùi aåm khi ñoå beâ toâng tieáp.
Hình 4.1 Traïm troän, vaän chuyeån vaø ñoå beâ toâng
Hình 4.2 Ñoå beâ toâng vaø ñaàm rung – Coâng ngheä bôm phun beâ toâng
4.5.3 Baûo döôõng beâ toâng
Döôõng hoä beâtoâng laø quaù trình phoøng ngöøa maát aåm töø beâtoâng.
Döôõng hoä phaûi baét ñaàu ngay sau khi beâtoâng ñöôïc ñaàm chaéc nhaèm choáng :
+ Bò khoâ sôùm, nhaát laø do böùc xaï maët trôøi, gioù.
+ Bò tieát nöôùc ra do nöôùc möa hay nöôùc traøn.
+ Bò nguoäi nhanh trong vaøi ngaøy ñaàu sau khi ñoå beâtoâng.
+ Gradien nhieät beân trong cao.
Phöông phaùp döôõng hoä phoå caäp nhaát
1. Duy trì vaùn khuoân taïi choã.
2. Phuû leân beà maët vaät lieäu khoâng thaám nöôùc nhö polyetilen vöøa kín beà maët.
3. Phun vaøo beà maët vôùi maøng nöôùc coù hieäu quaû.
4. Bao boïc beà maët moät vaät lieäu huùt aåm.

26. 5. Caáp nöôùc thöôøng xuyeân lieân tuïc cho beà maët traùnh laøm aåm vaø khoâ xen keõ,
hoaëc söû duïng nöôùc laïnh treân beà maët beâtoâng ñang noùng.
Khoaûng thôøi gian baûo döôõng quy ñònh
- Ñoái vôùi beâtoâng duøng xi maêng Pooùclaêng, khi nhieät ñoä > 150 C, thôøi tieát khoâ
thì 7 ngaøy ñaàu phaûi töôùi nöôùc thöôøng xuyeân ñeå giöõ aåm haøng ngaøy, cöù 2 giôø
moät laàn töôùi, ñeâm 2 laàn, coøn nhöõng ngaøy sau thì giöõ cho beâtoâng luoân aåm.
- Ñoái vôùi beâtoâng duøng xi maêng Puzolan thì trong 7 ngaøy ñaàu luoân giöõ aåm
baèng caùch che vaø töôùi nöôùc thöôøng xuyeân. Sau 7 ngaøy, cöù 1 giôø moät laàn
ban ngaøy, ñoái vôùi ban ñeâm 6 giôø/laàn cho ñeán ngaøy thöù 14. Sau 14 ngaøy thì
moãi ñeâm ít nhaát 3 laàn cho ñeán 26 ngaøy trong taát caû moïi tröôøng hôïp khoâng
ñöôïc ñeå cho beâtoâng khoâ traéng maët.
Neáu duøng caùt, bao taûi ñeå che phuû, thôøi gian caùch quaõng giöõa 2 laàn töôùi coù theå
daøi hôn vaø laáy baèng 1,5 laàn thôøi gian quy ñònh ôû treân.
Hình 4.3 Baûo döôõng beâ toâng
Veà cheá taïo vaø thi coâng beâ toâng ñöôïc döï kieán noùi chung cho nhöõng ñieàu kieän
moâi tröôøng thoâng thöôøng.
Khi moâi tröôøng khaéc nghieät nhö aåm cao hoaëc khoâ hanh, naéng gaét, gioù khoâ,..
daãn ñeán söï laøm khoâ beà maët beâ toâng khoâng bình thöôøng thì phaûi coù cheá ñoä che
phuû vaø baûo döôõng rieâng.
Ghi chuù:
Tieâu chuaån Vieät Nam TCVN 5592-1991 . Beâ toâng naêng – yeâu caàu baûo döôõng aåm töï
nhieân , quy ñònh cheá ñoä baûo döôõng beâ toâng sau khi ñoå. Sau khi ñoå beâ toâng phaûi cho phuû beà
maët : veà muøa heø sau 2.5 ñeán 5 giôø , veà muøa ñoâng sau 5 ñeán 10 giôø phaûi töôùi nöôùc thöôøng
xuyeân cho maët beâ toâng luoân aåm. Tuøy vuøng ñòa lyù maø phaûi töôùi 3 ñeán 6 ngaøy cho beâ toâng ñaït
50-70% cöôøng ñoä 28 ngaøy.
Neáu duøng phuï gia hay caùc phöông phaùp vaät lyù ñaëc bieät nhö töôùi nöôùc noùng hay haáp
nöôùc noùng thì bieän phaùp baûo döôõng theo chæ daãn rieâng.
4.5.4 Thaùo dôû vaùn khuoân.
Vieäc thaùo dôû vaùn khuoân vaø heä thoáng ñaø giaùo chæ ñöôïc thöïc hieän khi:
Ñaït cöôøng ñoä beâ toâng khi xeùt ñeán noäi löïc coâng trình khoâng gaây bieán daïng quaù
möùc.
Vaùn khuoân khoâng coøn taùc duïng baûo veä beâ toâng.

27. Khi thaùo dôõ phaûi laøm theo töøng böôùc ñeå khoâng gaây ra öùng suaát ñoät ngoät trong
keát caáu.
Ghi chuù
Coù theå giaûm thôøi haïn dôõ vaùn khuoân neáu giöõ laïi heä thoáng choáng ñôõ thích hôïp trong
moät thôøi gian xaùc ñònh. Muoán vaäy phaûi tính toaùn kieåm tra chòu löïc cuûa keát caáu cho cô sôû.
Thôøi gian thaùo dôõ vaùn khuoân
Cöôøng ñoä beâtoâng toái thieåu ñeå thaùo dôõ coáp pha ñaø giaùo chòu löïc (%R28) khi chöa
chaát taûi
Baûng 4.3
Loaïi keát caáu Cöôøng ñoä beâtoâng toáithieåu Thôøi gian beâtoâng ñaït
caàn ñaït ñeå thaùo coáp cöôøng ñoä ñeå thaùo coáp pha
pha %R28 ôû caùc muøa vaø vuøng khí
haäu baûo döôõng beâtoâng
theo TCVN 5592-91
(ngaøy)
Baûn, daàm coù khaåu ñoä nhoû 50 7
hôn 2m
Baûn, daàm coù khaåu ñoä töø 2- 70 10
8m
Baûn, daàm coù khaåu ñoä lôùn 90 23
hôn 8m
Caùc trò soá ghi trong baûng chöa xeùt ñeán aûnh höôûng cuûa phuï gia.
Ñoái vôùi caùc keát caáu coù khaåu ñoä nhoû hôn 2m, cöôøng ñoä toái thieåu cuûa beâtoâng ñaït ñeå
thaùo coáp pha laø 50% R28 nhöng khoâng ñöôïc nhoû hôn 80daN/cm2.
Soá lieäu treân khoâng aùp duïng trong tröôøng hôïp duøng phöông phaùp döôõng hoä beâtoâng
nhanh hoaëc vaùn khuoân tröôït.
4.5.5 Bòt kín, söûa sang vaø hoaøn thieän
Caùc loã chöøa duøng trong quaù trình thi coâng coù theå ñöôïc giöõ ñeán giai ñoaïn cuoái
vaø ñöôïc xöû lyù thích ñaùng ñeå baûo ñaûm chaát löôïng caàn thieát khi hoaøn chænh keát caáu.
Neáu coâng trình coù moät soá khuyeát taät cuïc boä nhö hôû theùp, roã khoâng nghieâm
troïng,… thì tröôùc khi söûa chöõa phaûi ñaùnh giaù khuyeât taät ñeán chaát löôïng coâng trình.
Vieäc söûa chöõa khuyeát taät cuïc boä ñöôïc söõa chöõa tröôùc khi hoaøn chænh keát caáu coâng
trình. Neân choáng ñôû tröôùc khi söûa chöõa.
Vieäc tu chænh beà maët, gôø thaønh raõnh, loaïi boû choå xôøm, phaûi choáng ñôû keát caáu
vaø coù thieát keá söûa chöûa ñaày ñuû môùi tieán haønh thi coâng.
4.5.6 Ñuïc vaø haøn gaén
Vieäc ñuïc vaø haøn gaén sau khi beâ toâng ñaõ cöùng ñöôïc tieán haønh khi khoâng coù taùc
haïi tôùi chaát löôïng coâng trình hoaøn thaønh.

28. Ghi chuù:
Khi ñuïc thuû coâng, heát söùc nheï nhaøng, duøng buùa coù troïng löôïng nhoû. Traùnh gaây rung
ñoäng laøm nöùt neû lan roäng.
4.5.7 Hoaøn thieän beà maët
Hoaøn thieän beà maët ñöôïc giaûi quyeát theo thoûa thuaän giöõa beân thieát keá vaø nhaø
thaàu.
a) Caùc loã nhoû gaây neân bôûi boït khoâng khí, coù theå boû qua, nhöng khoâng ñöôïc roãng,
coù loã toå ong hoaëc caùc loaïi roã khaùc.
b) Söû duïng beâtoâng yeâu caàu vaùn khuoân coù chaát löôïng cao, beâtoâng phaûi ñaàm kyõ
vaø moïi beà maët phaûi phaúng thaät saïch, khoâng bò loang vaø maát maøu.
Chöông 5
MOÄT SOÁ LOAÏI BEÂ TOÂNG ÑAËC BIEÄT KHAÙC
Ñeå ñaùp öùng nhu caàu söû duïng trong xaây döïng cô baûn, thoaûi maûn caùc yeàu caàu veà
tính naêng rieâng bieät cho töøng loïai coâng trình vaø nhöõng pham vi söû duïng nhaèm ñoøi
hoûi saûn xuaát moät soá loaïi beâ toâng xi maêng chuyeân duïng nhö :
• Beâ toâng maùc cao
• Beâ toâng haït nhoû

29. • Beâ toâng chòu axit, chuïi muoái, chiuï kieàm
• Beâ toâng choáng chaùy
• Beâ toâng polime
5.1. BEÂ TOÂNG MAÙC CAO
Laø beâ toâng coù maùc töø 600:800. Giôùi haïn cuûa beâ toâng phuï thuoäc vaøo trình ñoä
phaùt trieån cuûa khoa hoïc kyõ thuaät saûn xuaát xi maêng, beâ toâng vaø beâ toâng coát theùp.
Tröôùc ñaây khoâng laâu, beâ toâng maùc 400 ñaõ ñöôïc lieät vaøo loaïi beâ toâng maùc cao.
Nhöng hieân nay beâ toâng maùc cao ñöôïc söû duïng roäng raõi trong thöïc teá vaø trôû neân loaïi
beâ toâng thoâng thöôøng vaø trong töông lai khoâng xa cuøng vôùi söï phaùt trieån caùc loaïi xi
maêng coù hoaït tính cao, beâ toâng maùc 800 trôû neân môùi ñöôïc lieät vaøo loaïi beâ toâng maùc
cao.
Cuøng vôùi vieäc ngaøy caøng hoaøn thieän nhöõng phöông phaùp tính toaùn keát caáu, vieäc
söû duïng beâ toâng maùc cao cho pheùp giaûm nhoû tieát dieän caáu kieän, giaûm khoái löôïng beâ
toâng vaø khoái löôïng coâng trình, naâng cao giaù trò söû duïng vaø do ñoù môû roäng phaïm vi söû
duïng beâ toâng coát theùp.
Beâ toâng maùc cao do caáu truùc raát ñaëc chaéc neân coù tính beàn vöõng cao vaø oån ñònh
toát cho caùc moâi tröôøng xaâm thöïc. Beâ toâng maùc cao cheá taïo töø xi maêng coù hoaït tính
lôùn vaø coù tæ leä N/X beù, neân cuõng ñoàng thôøi laø beâ toâng raén nhanh.
Moâ ñun ñaøn hoài cuûa beâ toâng maùc cao coù haøm löôïng coát lieäu 0.85 ñeán 0.95 m3
beâ toâng töø 400.103 : 500.103 daN/cm2 .
Maëc duø löôïng duøng xi maêng trong beâ toâng maùc cao lôùn nhöng ñoä co ngoùt khoâng
lôùn do trò soá N/X beù vaø haøm löôïng daêm lôùn.
Moät ñaëc ñieåm veà coâng ngheä cuûa beâ toâng maùc cao laø cheá taïo ñöôïc beâ toâng coù
cöôøng ñoä baèng vaø thaäm chí coù tröôøng hôïp vöôït quaù maùc cuûa xi maêng cheá taïo neân noù
do söû duïng vaät lieäu coù chaát löôïng cao vaø taïo neân moät soá keát caáu beâ toâng hôïp lyù, phaùt
huy cao nhaát nhöõng tính naêng cao cuûa vaät lieäu. Trong caáu truùc cuûa beâ toâng maùc cao,
haøm löôïng coát lieäu lôùn ñaëc chaéc ñaït ñeán möùc baõo hoøa taïo neân khung cöùng lieân tuïc,
nhôø ñoù cöôøng ñoä beâ toâng trong thöïc teá coù theå naâng cao leân 15 : 20%. Maëc khaùc vôùi
moät giaù trò tæ leä N/X beù (trong giôùi haïn töø 0.3 : 0.4) ñaù xi maêng seõ ñaït ñöôïc ñoä ñaëc
chaéc lôùn nhaát vaø cöôøng ñoä cao.
Ñeå giaûm ñöôïc haøm löôïng nöôùc ban ñaàu vaø löôïng nöôùc yeàu caàu cuûa hoãn hôïp beâ
toâng maùc cao caàn :
• Söû duïng beâ toâng tính cöùng vaø cöùng vöøa.
• Söû duïng coát lieäu lôùn ñöôïc röûa saïch coù caáp phoái toát (2-3 caáp haït) vôùi ñoä roäng
beù nhaát (trong phaïm vi 37 : 38%).
• Giaûm ñeán möùc toái ña haøm löôïng vöõa trong beâ toâng nhôø caáp phoái haït toái öu
cuûa coát lieäu lôùn vaø haï thaáp kd ñeán 1,2, do ñoù coù theå taêng maät ñoä cuûa coát lieäu
trong hoãn hôïp beâ toâng (ñeán 0.85 – 0.90).
• Ñoàng thôøi giaûm haøm löôïng caùt trong hoãn hôïp coát lieäu, söû duïng caùt haït lôùn
röûa saïch coù caáp phoái toát.

30. • Söû duïng xi maêng coù maùc cao nhaát vôùi ñoä ñaëc tieâu chuaån khoâng vöôït quaù 25
– 25%.
• Trong tröôøng hôïp coù theå ñöôïc, neân söû duïng caùc chaát coù phuï gia hoaït tính beà
maët taêng deûo hoaëc phuï gia sieâu deûo.
Do beâ toâng maùc cao coù tính coâng taùc keùm vaø do haøm löôïng thaønh phaàn vöõa ít
neân caàn söû duïng phöông phaùp thaønh hình chaán ñoäng baûo ñaûm ñaït ñeán heä soá ñaàm
chaët cao (khoâng nhoû hôn 0.98 : 0.99). Ñeå naâng cao chaát löôïng hoãn hôïp, baûo ñaûm
tính ñoàng nhaát neân duøng maùy nhaøo troän cöôõng böùc vaø thôøi gian nhaøo troän khoâng nhoû
hôn 5-6 phuùt.
Cheá ñoä döôõng hoä nhieät aåm vaø söï raén chaéc tieáp tuïc cuûa saûn phaåm caàn baûo ñaûm
ñeå xi maêng ñöôïc thuûy hoùa hoaøn toaøn.
Caàn chuù yù laø tieáp tuïc naâng cao maùc chuïi neùn cuûa beâ toâng (ví duï ñeán 900:1000)
cöôøng ñoä chuïi keùo cuûa noù seõ giaûm tæ leä vôùi söï taêng cöôøng ñoä chuïi neùn vaø do ñoù caàn
co bieän phaùp ñeå naâng cao khaû naêng choáng laïi öùng xuaát keùo trong beâ toâng (ví duï: tìm
nhöng daïng xi maêng môùi, taêng cöôøng coát theùp trong beâ toâng).
5.2 BEÂ TOÂNG HAÏT NHOÛ
Cuøng vôùi söï phaùt trieån keát caáu khoâng gian kích thöôùc lôùn baèng beâ toâng coát theùp
ñaõ xuaát hieän nhöõng keât caáu maùi nhieäp lôùn daïng voøm, keát caáu voû moûng vôùi chieàu daøy
20 : 30mm vaø nhöõng saûn phaåm coù chieàu daøy khaùc daãn ñeán nhu caàu veà loaïi beâ toâng
ñaëc chaéc, coù cöôøng ñoä cao, coát lieäu lôùn vôùi côõ haït lôùn nhaát khoâng ñöôïc quaù 10mm vaø
thöïc teá chæ neân 5 : 7mm (coù khi 3mm).
• Ñaëc ñieåm cuûa beâ toâng coát lieäu beù vaø coù toång tæ dieän coát lieäu cao vaø coù theå
tích roãng giöõa caùc haït lôùn, do ñoù caàn taêng haøm löôïng hoà xi maêng trong hoãn
hôïp so vôùi beâ toâng thöôøng.
• Beâ toâng coát lieäu nhoû coøn coù ñaëc ñieåm laø coù ñoä ñoàng nhaát veà caáu taïo vaø coù
söï phaân boá cuûa haït coát lieäu nhôø ñoù giaûm ñöôïc öùng xuaát taäp trung taïi choã tieáp
xuùc giöõa ñaù xi maêng vaø coát lieäu.
Ñeå giaûm nhoû löôïng duøng hoà xi maêng trong hoãn hôïp beâ toâng coát lieäu beù, caàn ñaëc
bieät chuù yù ñeán phaåm chaát coát lieäu vaø caàn xaùc ñònh moät caáp phoái haït coát lieäu toát nhaát,
ñoàng thôøi taän duïng giaûm nhoû löôïng nöôùc nhaøo troän baèng caùch söû duïng caùc loaïi phuï
gia hoaït tính beà maët vaø söû duïng loaïi hoãn hôïp tính cöùng vaø cöùng vöøa baèng caùch ñaàm
chaët coù hieäu quaû khi thaønh hình ñeå giaûm chieàu daøy lôùp xi maêng giöõa caùc haït coát lieäu
vaø taêng ñöôïc maät ñoä theå tích coát lieäu.
Beâ toâng coát lieäu beù coù cöôøng ñoä chuïi keùo baèng töø 0.07 : 0.1 cöôøng ñoä neùn (vôùi
beâ toâng maùc 600 : 400).
• Löïc dính keát giöõa beâ toâng coát lieäu beù vaø coát theùp khoaûng 0.15Rneùn (vôùi coát
trôn ) vaø 0.2 : 0.3 vôùi coát coù gôø .
• Moâ ñun ñaøn hoài vôùi loaïi beâ toâng coù N/X nhoû vaø coù haït trung bình cuûa hoãn
hôïp coát lieäu lôùn seõ khoâng beù hôn vôùi loaïi beâ toâng thöôøng .
• Ñoä co ngoùt: 0.4 : 0.7mm/m ôû tuoåi moät thaùng.

31. Moät daïng cuûa beâ toâng coát lieäu beù laø xi maêng löôùi theùp, ñoù laø beâ toâng coù cöôøng
ñoä neùn vaø keùo ñeàu cao, nhôø ñoä cöùng tieát dieän lôùn neân khaû naêng chuïi taùc duïng cao,
ñöôïc duøng phoå bieán trong keát caáu khoâng gian raát moûng coù hình daïng phöùc taïp .
Coát theùp coù ñöôøng kính 0.8: 1mm ñöôïc ñan thaønh löôùi maét caùo coù ñoä lôùn 1cm vaø coù
theå boá trí nhieàu lôùp löôùi coát theùp trong moät caáu kieän. Côõ haït lôùn nhaát cuûa coát lieäu
khoâng lôùn hôn 2.5 : 3mm vaø hoãn hôïp caàn coù tính coâng taùc toát(ñoä suït toái thieåu SN =
2 : 3 cm).
5.3 BEÂ TOÂNG TRANG TRÍ
Beâ toâng trang trí ñöôïc söû duïng ñeå oáp, laùt töôøng ngoaøi ñeå laùt toøa nhaø vaø moät soá
chi tieát beân trong nhö baäc caàu thang, saøn gaùc, baäc cöûa soå, baûn laùt cho saøn ôû tieàn saûnh.
Söû duïng beâ toâng trang trí thöïc chaát laø trang trí beà maët coâng trình, goàm 2 khaâu: choïn
vaät lieäu thích hôïp (chuù troïng ñeán yeàu caàu myõ quan) vaø gia coâng beà maët. Coù 2 daïng
cô baûn cuûa beâ toâng trang trí .
• Khaûm beà maët: coát lieäu trong beâ toâng chieám tæ leä cao vaø khoâng coù caùt maø
chon nhöõng haït coù coát lieäu lôùn töø ñaù cöùng chaéc nhö granit, caåm thaïch. Sau
khi beâ toâng raén chaéc, laøm saïch, maøi mòn, ñaùnh nhaün lôùp beà maët seõ coù ñöôïc
beà moät maët khaûm caùc loaïi ñaù.
• Vöõa maøu: coát lieäu laø caùt thoâ vaø coù khi laø nhöõng haït ñaù vuïn töø 2 : 5mm.
Loaïi naøy ñöôïc söû duïng ñeå phun leân beà maët ñònh trang trí taïo thaønh moät
maët maáp moâ suøn suøi.
Beâ toâng trang trí caàn coù maøu saùng, ñeïp vaø cuõng caàn beàn chaéc, chuïi ñöôïc nhöõng
taùc duïng cuûa ñieàu kieän khí haäu vaø coù khi chuïi taùc duïng baøo moøn. Ngoaøi ra lôùp beà
maët cuõng caàn ñuû chaéc ñeå gia coâng cô hoïc (maøi nhaün, coï saùt maïnh ) khoâng bò hö hoûng.
beâ toâng trang trí thöôøng coù maùc 150 – 200.
Chaát keát dính cho beâ toâng trang trí thöôøng laø xi maêng pooùclaêng traéng hoaëc xi
maêng maøu hoaëc duøng nhöõng saéc toá voâ cô töï nhieân vôùi haøm löôïng lôùn oâxi maøu, ví
duï : saéc toá chöùa oâxit saét seõ cho maøu vaøng, maøu gaïch nung hoaëc ñoû, oâxit croâm maøu
luïc, oâxit maêng gan maøu ñen … Saéc toá voâ cô khoâng laøm giaûm cöôøng ñoä vaø thôøi gian
ninh keát cuûa xi maêng.
Vieäc choïn coát lieäu cho beâ toâng trang trí raát quan troïng: khoâng nhöõng chæ xeùt
deán cöôøng ñoä vaø ñoä beàn maø caàn chuù yù ñeán maøu saéc, côù haït, caáp phoái haït.
Ñoái vôùi loaïi khaûm , caàn duøng hoãn hôïp coát lieäu coù kích thöïôc khaùc nhau döôùi
daïng nhöõng haït ñaù vuïn töø ñaù vaân traéng vaø maøu , hoaëc ñaù granit maøu , ñaù voâi vaø
ñoâloâmit ñaëc chaéc tieän cho vieäc maøi nhaün . Toång beà maët haït ñaù trong beâ toâng naøy
khoâng beù hôn 60-65% beà maët beâ toâng.
Vôi loaïi “vöõa maøu” , coát lieäu laø nhöõng haït ñaù vuïn vôùi Dmax = 10mm; khi trang
trí maët thoâ coù theå laáy Dmax =15-20 mm . Coát lieäu nhoû trong beâ toâng naøy laø caùt töø ñaù
cöùng ñaäp ra hoaëc caùt thieân nhieân maøu saùng vaø saïch vôùi kích thöùôc haït khoâng beù hôn
0,3mm .Hoãn hôïp vöõa maøu naøy thuoäc loaïi cöùng , löôïng duøng nöôùc ít
Caùch choïn caáp phoái cuûa beâ toâng trang trí gioáng nhö ñoái vôùi beâ toâng thöôøng.

32. 5.4 BEÂ TOÂNG CHÒU MUOÁI, AXIT, KIEÀM
Nhöõng keát caáu beâ toâng vaø beâ toâng coát theùp ôû caùc cô sôû coâng nghieäp hoùa chaát
luyeän kim maàu, ôû caùc phaân xöôûng ñieän phaân taåy ræ cuûa nhaø maùy cheá taïo maùy ,tröïc
tieáp chòu taùc duïng cuûa moâi tröôøng xaâm thöïc nhö hôi axit boác leân trong khoâng khí vôùi
noàng ñoä cao, hoaëc caùc dung dòch muoái hoaëc kieàm.
Trong ñieàu kieän ñoä aåm cao vaø nhaát laø nhieät ñoä naâng cao, taùc duïng xaâm thöïc ñoái
vôùi beâ toâng va coát theùp trong coâng trình caøng maïnh meõ,
Vôùi nhöõng coâng trình chòu taùc duïng xaâm thöïc ,caàn duøng loaïi beâ toâng coù tính
beàn vöõng cao hoaëc duøng beâ toâng ñaëc bieät cheá taïo töø caùc loaïi xi maêng choâng xaâm
thöïc.
Nhöõng ñaëc tröng cô baûn cuûa beâ toâng coù tính beàn vöõng cao laø:
Möùc ñoä ñaëc chaéc cao do löïa choïn kyõ caáp phoái haït vaø côõ haït coát lieäu töø vaät lieäu
ñaù ñaëc chaéc, giaûm nhoû tæ leä N/X; ñaàm chaët toát khi thaønh hình vaø coù theå caàn söû duïng
chaát phuï gia hoaït tính beà maët taêng deûo, ñeå coù theå giaûm löôïng duøng nöôùc trong hoãn
hôïp .
Coù khaû naêng choáng laïi öùng xuaát keùo xuaát hieän trong quaù trình laøm vieäc cuûa
coâng trình vaø do co ngoùt (noùi chung caàn haïn cheá ñeán möùc toái thieåu hieän töôïng co
ngoùt cuûa beâ toâng)
Chaát löôïng coát lieäu (hình daïng haït , ñoä saïch , traïng thaùi beà maët vaø tính chaát
baùm dính) cuõng nhö maùc xi maêng coù aûnh höôûng lôùn ñeán tính beàn vöõng hoùa hoïc cuûa
beâ toâng.
5.4.1 Yeâu caàu cuûa coát lieäu ñoái vôùi tính beàn vöõng hoùa hoïc
Vôùi beâ toâng choáng axit , coát lieäu lôùn neân duøng ñaù daêm töø caùc goác anñeâhít ,
tranhít, badan, ñiabagiôø, gabroâ…. coát lieäu nhoû neân duøng caùt thaïch anh hoaëc caùt ñaäp
vuïn töø caùc loaïi ñaù keå treân. Haøm löôïng coát lieäu ñaït caùc yeâu caàu chaát löôïng treân phaûi
chieám 94% khoái löôïng chung cuûa coát lieäu.
Coát lieäu lôùn ñoái vôùi beâ toâng chòu kieàm vaø muoái neân choïn töø ñaù traàm tích ñaëc
chaéc vôùi ñoä huùt nöôùc khoâng lôùn hôn 0,5 -1 % theo khoái löôïng vaø yeâu caàu chòu ñöôïc
15 laàn lieân tieáp ngaâm ñeán baõo hoøa dung dòch sunphaùt natri (Na2SO4) roài laáy khoâ ôû
nhieät ñoä 105 - 110 0C. Coát lieäu nhoû phaûi laø caùt thaïch anh hoaëc caùt töø caùc ñaù ñaëc
chaéc ñaäp vuïn ra, haøm löôïng buïi, seùt trong coát lieäu lôùn nhoû hôùn 1% khoái löôïng.
5.4.2 Yeâu caàu cuûa chaát keát dính ñoái vôùi tính beàn vöõng hoùa hoïc cuûa beâ toâng
Vôùi beâ toâng chòu muoái: thöôøng laø muoái sunphaùt, tuøy thuoäc noàng ñoä muoái vaø
ñieàu kieän coâng taùc cuûa keát caáu maø duøng xi maêng pooclaêng beàn sunphaùt hoaëc xi
maêng pooclaêng puzôlan.
Vôùi beâ toâng chòu axit: vôùi noàng ñoä axit cao duøng xi maêng flosilicaùt thaïch anh
chuïi axit cheá taïo töø hoãn hôïp nghieàn mòn cuûa caùt thaïch anh vaø natri flosicaùt troän vôùi
dung dòch silicaùt natri (thuûy tinh loûng ).

33. Beâ toâng xi maêng pooùclaêng chiuï ñöôïc taùc duïng cuûa dung dòch kieàm yeáu nhöng
khi taêng cöôøng ñoä kieàm (NaOH, KOH), ñaëc bieät laø dung dòch coù nhieät ñoä cao, beâ
toâng seõ chòu taùc duïng xaâm thöïc maïnh. Ngöôøi ta khoâng saûn xuaát ra caùc loaïi xi maêng
ñaëc bieät choáng xaâm thöc kieàm maø duøng caùc loaïi xi maêng pooùclaêng coù haøm löôïng
aluminaùt thaáp cho beâ toâng chuïi taùc duïng xaâm thöïc kieàm, ñoàng thôøi naâng cao ñoä ñaëc
chaéc cuûa ñaù xi maêng vaø beâ toâng. Khoâng ñöôïc söû duïng coát lieäu coù haøm löôïng silíc
cao (caùt thaïch anh, ñaù daêm granít) ñaëc bieät loaïi voâ cô ñònh hình vaø cuõng caàn haïn cheá
soá löôïng taïp chaát seùt chöùa nhieàu alumo silicaùt vaø caùc aluminaùt. Coát lieäu beâ toâng
trong moâi tröôøng kieàm neân choïn caùc loaïi ñaù cacboânaùt cuõng nhö töø xæ loø cao …
5.5 BEÂ TOÂNG CHÒU LÖÛA
Vôùi nhöõng coâng trình beâ toâng phaûi laøm laâu daøi ôû nhieät ñoä cao, phaûi duøng beâ
toâng coù naêng löïc chuïi löûa toát. Tuøy theo möùc ñoâä chuïi löûa cuûa beâ toâng maø choïn loaïi
chaát keát dính, phuï gia voâ cô nghieàn mòn vaø loaïi coát lieäu.
Xi maêng pooùclaêng vaø xi maêng pooùclaêng xi quaëng coù theå duøng coù theå cheá taïo
beâ toâng chuïi löûa söû duïng chuïi löûa ôû nhieät ñoä 12000 C .
ÔÛ nhieät ñoä t = 3500 C vôùi maùc beâ toong 100 – 150 daN/cm2 coù theå duøng vaät lieäu
laø gaïch vuïn, xæ loø cao.
Vôùi maùc ñeán 250 daN/cm2 duøng coát lieäu ñaù badan, anñeâhít, ñiabadô. Côõ haït coát
lieäu khoâng lôùn hôn 20 mm vôùi keât caáu moûng 40 mm .
Khi söû duïng ôû nhieät ñoä töø 700 – 8000 C, chaát keát dính vaãn laø xi maêng pooùclaêng
nhöng caàn theâm chaát phuï gia nghieàn mòn töø xæ loø cao, ñaù boït, coøn coát lieäu vaãn duøng
ñaù treân.
ÔÛ nhieät ñoä 12000 C caàn duøng chaát keát dính chuïi löûa goàm hoãn hôïp xi maêng
pooùclaêng vaø samoát nghieàn mòn theo tæ leä 1:1, coát lieäu lôùn , beù cuõng duøng samoát .
ÔÛ nhieät ñoä 16000 C caàn duøng xi maêng cao lanh coù haøm löôïng Al203 khoâng nhoû
hôn 75% khoâng coù phuï gia nghieàn mòn vaø coát lieäu laø caùc loaïi ñaù cao lanh Croâmmít.
Beâ toâng nheï coát lieäu roãng vaø beâ toâng toå oâng cuõng coù khaû naêng chuïi löûa .
Khi choïn caáp phoái beâ toâng naëng chuïi löûa laø caàn chuù yù laø cuøng vôùi söï taêng haøm
löôïng xi maêng, ñoä co ngoùt beâ toâng taêng vaø tính chuïi löûa giaûm vì theá caàn haïn cheá
haøm löôïng caàn xi maêng trong beâ toâng vaø ñeå ñaûm baûo cöôøng ñoä yeâu caàu neân duøng xi
maêng maùc cao vaø duøng loaïi hoãn hôïp beâ toâng ít löu ñoäng .
Löôïng duøng xi maêng neân vaøo khoaûng 350 kg/m3 beâ toâng vaø phuï gia nghieàn mòn
chuïi löûa (ôû nhieät ñoä t0 = 7000 C )chöøng 120 kg/m3. löôïng duøng coát lieäu (lôùn, beù) töø
750 (vôùi beâ toâng laøm vieäc ôû nhieät ñoä cao nhaát tôùi 7000C) ñeán 1700 kg/m3 (vôùi beâ
toâng laøm vieäc ôû nhieät ñoä 12000 C).

34. 5.6 BEÂ TOÂNG XI MAÊNG POÂLIME
Ñeå caûi thieän nhöõng tính naêng kyõ thuaät cuûa caùc loaïi beâ toâng thöôøng vaø beâ toâng
coát lieäu nhoû ngöôøi ta cho vaøo xi maêng nhöõng chaát phuï gia baèng poâlime toång hôïp.
Taùc duïng chuû yeáu cuûa chaát phuï gia poâlime laø :
Giaûm tính gioøn, taêng khaû naêng choáng va chaïm, baøo moøn vaø taêng bieán daïng deûo.
Caûi thieän tính baùm dính cuûa beâ toâng.
Naâng cao ñoä ñaëc chaéc vaø tính choáng thaám nöôùc.
Vì chaát phuï gia poâlime laø hôïp chaát phuï gia cao phaân töû neân coù taùc duïng chaäm
phaùt trieån cöôøng ñoä beâ toâng ñaëc bieät oû moâi tröôøng ñoä aåm cao.
Do nhöõng ñaëc tính treân neân beâ toâng xi maêng poâlime ñöôïc söû duïng chuû yeáu döôùi
daïng nhöõng lôùp baûo veä beân ngoaøi cuûa beà maët coâng taùc cuûa caùc caáu kieän beâ toâng
thöôøng.
Chaát phuï gia poâlime chia laøm 2 nhoùm :
1) Nhuõ töông: ôû döôùi daïng phaân taùn loõng cuûa poâlime, coù tính ñaøn hoài cao,
thöôøng duøng laø 2 loaïi: Nhuõ töông töø poâlivinin axeâtaùt vaø nhuû töông töø cao xu
toång hôïp.
2) Caùc loaïi nhöïa ñoâng cöùng phaân taùn trong nöôùc: nhö nhöïa pheânol, caùcbamít,
eâpoâxy …
Tính chaát cô lyù, bieán daïng ñaøn hoài cuûa beâ toâng xi maêng poâlime phuï thuoäc vaøo
loaïi, soá löôïng chaát phuï gia poâlime vaø caùc chaát oån ñònh cuõng nhö cheá ñoä raén chaéc vaø
caùc nhaân toá coâng ngheä khaùc.