1. RANGSIMA POOMSAWAT
Public Health Nursing,Chiang Mai University
E mail : rangsima @ chiangmai.ac.th
http://www.facebook.com/RangsimaPoomsawat
http://www.facebook.com/pages/Nursing-Room-By-Rangsima/109937325743807
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 1

2. • Pediatric
– Delivery, Birth weight
การซักประวัติ History Taking – Growth& Development
– vaccination
• Introductory Data • Past history P.H.
• Chief complaint C.C. – Chronic dis. Accident
– Allergy: Drug Food
– อาการสาคัญ Pollutant
– Infectious dis.
– ระยะเวลาทีเ่ ป็ น Hematological dis.
– Operation
COLDSPA • Family history F.H.
– Genetic dis. Infectious
• Present Illness P.I. dis.
– Character • Personal history
– Onset – Sleep Coffee Tea
– Location/Radiation Alcohol drinking
– Duration Smoking Drug
– Severity
– Hobbies Excercise
– Palliative Factors
12/18/2010
– Associated symptoms •
rangsima@chiangmai.ac.thReview of system R.O.S 2

3. อาการนาที่สาคัญ
• อาการทางระบบหัวใจ • อาการทางประสาท
– Chest pain – ปวดศีรษะ
– Dyspnea
– Palpitation – อ่อนแรง
– Syncope – เวียนศีรษะ
– Cyanosis – เปลี่ยนแปลงรับความรูสกตัว
้ึ
– บวม
• อาการหายใจลาบาก
– Exertional dyspnea
– Orthopnea
– Paroxysmal nocturnal
dyspnea PND
– Cardiac asthma
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 3

4. • อาการทางไต ถ่ายปั สสาวะ • อาการทางไต จากไตเสียหน้าที่
– ถ่ายปั สสาวะบ่อย – บวม
– dysuria – ขาดนา เกลือ
้
– urgency – คลืนไส้ อาเจียน จากการคังของเสียในไต
่ ่
– enuresis วาย
– Incontinence – ซีด(ขาด erythropoietin)
เลือดออกง่าย (abd.plt func.)
– Hematuria
– คัน
– Pyouria
– เลือดเป็ นกรด
– Hemoglobinuria
– ปวดกระดูก
– Myoglobinuria
– ระบบประสาท สับสน
– Proteinuria – เจ็บหน้าอกจากเยือหุมหัวใจอักเสบ เยือหุม
่ ้ ่ ้
– Polyuria ปอดอักเสบ
– Oliguria
– Flank pain rangsima@chiangmai.ac.th
12/18/2010 4

5. อาการทางผิวหนัง อาการทาง GI
• ่
ผืน • เบื่ออาหาร
• ่
ผืน ไข้ • ทานจุ
• ความผิดปกติของสีผิว • เจ็บปาก
• คัน • มีกลิ่นปาก
• การรับความรูสกผิดปกติ
้ึ • กลืนอาหารลาบาก
• ความผิดปกติของผม เล็บ ช่องปาก • N/V
อวัยวะเพศ • ปวดท้อง
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 5

6. การตรวจร่างกาย Physical Examination
• Inspection •Abdomen
• Palpation Inspection
– Light Auscultation
– Deep/Bimanual Percussion
Palpation
• Percussion
– Mediate/Indirect:
Immediate
– Fist percussion Musculoskeletal
• Auscultation
– Stethoscope Inspection
Palpation
Move
Measurement
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 6

7. การตรวจร่างกาย Physical Examination
• General appearance
• Vital signs • Stiffneck
• Skin • Straigt leg raising
test
• Head
• Murphy’s sign
• Eye
• Mc Burney’s point
• Ear
• Nose
• Mouth
• Throat
• Neck
• Breast
• Chest Lung
• Heart
• Genitalia
• Extremities
• Neurological
• Musculoskeletal
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 7

8. การประกอบวิชาชีพการพยาบาล หมายความว่า การปฏิบติ ั
หน้าที่การพยาบาลต่อบุคคล ครอบครัว และชุมชน โดยการ
กระทาการรักษาโรคเบื้องต้น หรือการให้ภูมคุมกันโรคตามที่
ิ ้
กาหนดในระเบียบนี้
การรักษาโรคเบื้องต้น หมายความว่า การตรวจ
การวินิจฉัย การบาบัดรักษาเบื้องต้น เพือการแก้ปัญหาการ
่
บาดเจ็บ ความเจ็บป่ วย บรรเทาความรุนแรงหรืออาการของโรค
ให้ผูป่้ วยพ้นภาวะความเจ็บป่ วยหรือภาวะวิกฤต ทังนี้ รวมถึง
้
การประเมินผลการรักษาเบื้องต้นด้วย การให้ภูมคุมกันโรค
ิ ้
หมายความว่า การให้วคซีน ปองกันโรค
ั ้
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 8

9. 2. ขอบเขตของการรักษาโรคเบื้องต้น
2.1 สามารถตรวจประเมินสภาพ วินิจฉัยแยกโรคว่าอยูใน ่
กลุมใด แล้วให้การรักษา ดูแลช่วยเหลือทีเ่ หมาะสมตาม
่
ข้อกาหนดการรักษาโรคเบื้องต้น และการให้ภูมิคมกันโรค
ุ้
่ ้
2.1.1 กลุมอาการ/ความเจ็บป่ วยฉุกเฉินทีตองรีบ
่
ช่วยเหลือและส่งต่อไปรับบริการทีเ่ หมาะสม
่
2.1.2 กลุมอาการ/ความเจ็บป่ วยทีอาจเป็ นความเจ็บป่ วย
่
ทีรายแรง ต้องการ ส่งต่อเพื่อรับการรักษา
่้
่ ่
2.1.3 กลุมอาการ/ความเจ็บป่ วยโรคทีพบบ่อยทีให้การ
่
บรรเทา/ให้การรักษาได้
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 9

10. 2.2 ให้การดูแลช่วยเหลือส่งต่อ การรักษาโรค
่ ่
และอาการทีพบบ่อยและทาหัตถการทีกาหนด
2.3 ให้ยาเพื่อบรรเทาอาการ/รักษาโรคตาม
่
แนวทางทีกาหนดไว้ให้ภูมคมกันโรคพื้นฐานและให้บริการ
ิ ุ้
วางแผนครอบครัว
2.4 ติดตามผลการให้การช่วยเหลือรักษา
2.5 รับดูแลผูป่วยต่อ เพื่อให้การดูแลที่
้
ต่อเนื่อง
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 10

11. 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 11

12. กลุ่มอาการฉุกเฉินที่ตองส่งต่อทันที
้
่
กลุ่มฉุกเฉิน ซึงพยาบาลวิชาชีพที่ตองให้การดูแล
้
รักษาพยาบาลเบื้องต้นตามความเหมาะสมก่อนการส่งต่อ
ได้แก่
1. การหยุดหายใจและระบบไหลเวียน
โลหิตไม่ทางาน (Cardiopulmonary arrest)
2. การหมดสติ (Unconscious)
3. ช็อก (Shock)
4. ชัก (Seizure)
5. การแพ้อย่างรุนแรง (Anaphylaxis)
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 12

13. 6. เป็ นลม (Syncope, Fainting)
7. โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke,
Cerebrovascular disease)
8. จมนา (Drowning and Near drowning)
้
9. ตกเลือดรุนแรง (Massive blood loss)
10. ไฟฟ้ าซ็อต (Electrical Injury)
11. ฟ้ าผ่า (Lighting Injury)
12. ตกจากที่สง (Falling)
ู
13. กระดูกหัก (Fracture)
14. การบาดเจ็บที่ศรษะ (Head Injury)
ี
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 13
(ถ้ามีอาการรุนแรง)

14. 15. การบาดเจ็บทรวงอก (Chest Injury)
16. การบาดเจ็บช่องท้อง (Abdominal Injury)
17. การบาดเจ็บที่สนหลัง (Spinal Injury)
ั
18. บาดแผลไหม้ (Burn) (ถ้ามีอาการรุนแรง)
19. อุบติภยหมู่ (Mass casualty)
ั ั
20. ได้รบสารพิษหรือยาเกินขนาด
ั
(Toxic substance, Drug over dose)
21. คนกัด (Human bite)
22. งูกด (Snake bite)
ั
12/18/2010
(ถ้าเป็ นงูมีพษหรืออาการรุนแรง)
ิ
rangsima@chiangmai.ac.th 14

15. 23. สุนขกัด (Dog bite)
ั
24. ผึ้ง ต่อ แตนต่อย (Bee, Wasp, Hornet String)
(ถ้ามีอาการรุนแรง)
25. แมลงป่ องต่อย ตะขาบ แมงมุมกัด (Scorpion
string,Centipede and Spider bite) (ถ้ามีอาการรุนแรง)
26. เม่นทะเลตา (Sea Urchins) (ถ้ามีอาการรุนแรง)
27. ได้รบพิษจากแมงกะพรุน (Jellyfish Dermatitis)
ั
28. พยายามฆ่าตัวตาย (Suicide)
29. ถูกข่มขืน (Rape) (ถ้ามีอาการรุนแรง)
30. คลุมคลัง อาละวาด (Violence)
้ ่
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 15

16. 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 16

17. 2) กลุ่มอาการที่ควรได้รบการวินิจฉัยเพิมเติม
ั ่
กลุ่มอาการต่อไปนี้เป็ นกลุ่มอาการ ที่ควรได้รบ
ั
วินจฉัยเพิม ซึงต้องปรึกษาแพทย์ในเวลาที่กาหนด (24 ชัวโมง,
ิ ่ ่ ่
3 วัน, 7 วัน) ได้แก่ ในกลุ่มอาการต่างๆ ดังนี้
1. มีไข้เกิน 7 วัน
2. ไข้หนาวสัน ่
3. ดีซาน ่
4. บวม
5. ท้องมาน
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 17

18. ่
6. นาหนักลดหรือเพิมขึ้นเร็ว
้
7. ตามัว
8. หูอ้อ หูตง
ื ึ
9. กลืนลาบาก
10. อาเจียนเป็ นเลือด
11. ไอเป็ นเลือด
12. ปั สสาวะ, อุจจาระเป็ นเลือด
13. เลือดออกจากช่องคลอด/ประจาเดือนมากผิดปกติ
14. คอพอก
15. มีกอนในที่ต่างๆ (เช่น ข้างคอ ไหปลาร้า เต้านม รักแร้
้
ช่องท้อง ขาหนีบ อัณฑะ)
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 18

19. 16. มีจุดแดง จาเขียว
้
17. แขนขาเกร็ง/อ่อนแรง
่
18. มือสัน
19. กล้ามเนื้ออ่อนแรง
20. หนังตาตก
21. ข้อมือตก/ข้อเท้าตก
22. ปากเบี้ยว
23. ข้ออักเสบ(บวมแดงร้อน)
24. หนองไหลจากท่อปั สสาวะ
12/18/2010
25. Condyloma (หงอนไก่)
rangsima@chiangmai.ac.th 19

20. 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 20

21. กลุ่มอาการที่ตองวินจฉัยแยกโรค/รักษาโรคเบื้องต้น
้ ิ
1. อาการในระบบทางเดินหายใจ
- ไข้หวัด คัดจมูก/นามูกไหล ไอ หอบ เสียงแหบ
้
2. อาการทางตา หู คอ จมูก
- ตามัว คันตา ตาแดง/ตาแฉะ ปวดตา เคืองตา
- เจ็บคอ เจ็บหู/หูอ้อ/หูตึง
ื
3. อาการในระบบทางเดินอาหาร
่
- ปวดฟั น เจ็บในปาก/แผลในปาก ปวดท้อง เบืออาหาร
่
- ท้องเดิน ท้องผูก คลืนไส้ อาเจียน
4. อาการทางโลหิตวิทยา/อาการในระบบหัวใจ และหลอดเลือด
- จุดแดง/จาเขียว ซีด
้
- เจ็บหน้าอก ใจสัน่
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 21

22. 5. อาการในระบบสืบพันธ์ และทางเดินปั สสาวะ
- ปั สสาวะบ่อย ขัดเบา
- ตกขาว ประจาเดือนไม่มา/ขาด
6. อาการทางผิวหนัง
่
- ผิวหนังขึ้นเป็ นผืนหรือตุ่ม อาการคัน
7. อาการทางระบบประสาท/กล้ามเนื้อ/กระดูก/ข้อ
- ชา ชัก/มือเท้าเกร็ง ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ
- ปวดข้อ ปวดเมื่อยตามข้อ/กล้ามเนื้อ ปวดหลัง
่
8. อาการในระบบอืนๆ
- อาการไข้ อ่อนเพลีย บวม
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 22

23. • Emergency
• ไม่ฉุกเฉิน รักษาจาเพาะ
• ไม่ฉุกเฉิน รักษาตามอาการ
–หายเอง
–เรื้ อรัง
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 23

24. 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 24

25. ไข้ นามูก
้ Positive Findings???
• Cold • Sinusitis • ปอดอักเสบ
• Influenza • Otitis media
• Measles • Bronchitis
• Cold/+Bact
• Tonsillitis
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 25

26. ่
ไข้ ผืน • ส่าไข้ ่ื
ไข้สง หลังไข้ลงมีผนแดงๆเล็กๆ ขึ้นตามตัวคล้ายหัด
ู
• หัด ่ ่
เริมจากตีนผม ผืนของหัดจะไม่จางหายไปทันที เห็นเป็ น
รอยแต้มสี หน้าแดงตาแดง Koplik’s spot
• หัดเยอรมัน ไข้ตา ๆ - ปานกลาง ผืนเล็ก ๆ สีชมพูอ่อนขึ้น แยก
่ ่
่
ชัดเจนเริมหน้าผากตรงชายผม รอบปาก และใบหูก่อน
• สุกใส ผืนแดงราบ บางที่เป็ นตุ่มใส บางที่เป็ นตุ่มกลัดหนอง และ
่
บางที่เริมตกสะเก็ด ด้วยลักษณะนี้ ชาวบ้านจึงเรียกว่า อีสกอีใส (มีทง
่ ุ ั้
12/18/2010 ตุ่มสุกตุ่มใส) rangsima@chiangmai.ac.th 26

27. ่
ไข้ หนาวสัน Positive Findings???
• กรวยไตอักเสบ
• มาเลเรีย
• ปอดอักเสบ
• ท่อนาดีอกเสบ
้ ั
• ฉี่หนู
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 27

28. DHF • ระยะไข้ ไข้สูง เฉียบพลัน สูงลอย 1-4 วัน N/V anorexia ปวด
ท้อง tourniquet test เลือดออก ตับโต กดเจ็บ
• วันที่ 3-7 ระยะวิกฤติ 24-48 hr. Plt < 100,000 GI
bleedHct > 20% อาจพบ Pleural effusion ,
ascites
• ระยะฟื้ นตัว ผื่น ชีพจรช้า ปั สสาวะมาก
Rx :Paracetamol
ห้าม ASA
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 28

29. Bacterial ตาแดง Allergic
่ ่ิ
คันตามาก มักคันตรงหัวตา ยิงขยี้ยงคัน
หนังตาบวม ถ้าขยี้มากๆหนังตาจะบวมและชา้
มีข้ ีตามากเหลืองหรือเขียว
่
ลืมตาไม่ข้ ึนตอนตืนนอน เป็ นข้างใดข้าง ี ่
ตาขาวจะมีสแดงเรือๆ
หนึ่งก่อนลามไปอีกข้าง
มีนาตาไหล
้
Viral ตอนแรกนาตาจะใส ต่อมาจะเหนียว
้
มีอาการตาแดง
หนังตาบวมเล็กน้อย มักไม่มีข้ ตา หรือมีเพียงเล็กน้อย ลักษณะ
ี
เคืองตามาก นาตาไหล
้ ใสๆหรือเป็ นสีขาว
มีข้ ตาเล็กน้อย เป็ นพร้อมกันหลายๆคน หรือมี
ี ุ ่
ถ้าแพ้รนแรงบางรายอาจมีเยือบุตาขาว
การระบาด
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th
่
บวมเป่ งเป็ นเยือใสๆ 29

30. ปวดศีรษะ Positive Findings???
• Allergic • Hypertension • เลือดคังในสมอง
่
rhinitis • Sinusitis • เยือหุมสมองอักเสบ
่ ้
• Migraine • ต้อหินเฉียบพลัน
• Tension
headache
• สายตา
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 30

31. ปวดไม่ เกิน 72 ชม. กาย-กรรมพันธุ์
Migraine
เริ่มแต่ เด็กหรือวัยรุ่น สิ่ งกระตุ้น อาการร่ วม
ปองกัน
้ รักษา
 หลีกเลี่ยงสิงกระตุน
่ ้
 กินยาป้ องกัน  Paracetamol 1-2 เม็ด ทันที เมื่อเริมมี
่
 Flunarizine มีชอ ่ื อาการปวด
ทางการค้าว่า
Sibilium  ถ้าเครียดให้ + Diazepam 2 mg. 1-2
tabs ควบคูกน ่ ั
 Amitriptyline
เช่น Tryptanol  Cafergot ห้ามเกินวันละ 2 เม็ด
 NSAIDs : Naproxen
 Sumatriptan
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 31

32. Positive Findings???
Dizziness Vertigo
• ่
ความดันตา / สูง • อาเจียน บ้านหมุน เดินเซ
• Postural Hypotension • สมอง
• Anemia – TIA
–
•
เนื้องอก
แพ้ทอง
้
– อักเสบ
• หิว – บาดเจ็บ
• นอนไม่หลับ • หู
• ยา – ไวรัส
– Indomethacin – เนื้องอก
– ASA – หูชนกลางอักเสบ
ั้
– แก้แพ้ • ตา
– คลายกล้ามเนื้อ – ตาเข
– ยาแก้อาเจียน – สายตา
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 32

33. ปวดยอดอก/เจ็บลิ้นปี่ Positive Findings???
• Viral • Angina • MI
hepatitis Pectoris • PU Perforate
• CA Liver • Gallstone • Pneumonia
• Dyspepsia • PU
• Cholecystitis
• Liver abscess
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 33

34. เจ็บอย่ างไรถึงน่ าสงสั ยว่ าเป็ นจากหัวใจขาดเลือด
• แน่นหน้าอกรุนแรง
• เหมือนมีอะไรทับ
• ร้าวไปแขน คอ
• เป็ นขณะออกแรงทางาน
MI
3-5 min
30 sec-30 min
Rx ไนโตรกลีเซอรีน (nitroglycerine)
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 34

35. ปวดข้อ Positive Findings???
• รุนแรง
• Trauma • ปานกลาง
• อาการไม่ชดเจน
ั
• Post- • Rheumatoid
Rheumatic • OA
arthritis
fever
• SLE
• Gout
• Pyogenic • Ankylosis
arthritis spondylitis
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 35

36. Colicky Pain
• PU
• Gallstone
• Ureteric stone นิ่วในท่อไต
• ปวดมดลูก
Positive Findings???
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 36

37. ตาราง การแบ่ งระดับความรุนแรงของความดันโลหิตสู ง
ความดัน ความดัน
ช่ วงบน ช่ วงล่าง
(มม.ปรอท) (มม.ปรอท)
ปกติ ≤130 ≤ 85
ปกติแต่ ค่อนไปทางสู ง 130-139 85-89
ความดันโลหิตสู งเล็กน้ อย 140-159 90-99
ความดันโลหิตสู งปานกลาง 160-179 100-109
ความดันโลหิตสู งรุนแรง 180-209 110-119
ความดันโลหิตสู งรุนแรงมาก
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th
>210 >120 37

38. แผนภูมแนวทางการรักษาผู้ป่วยความดันโลหิตสู งเล็กน้ อย
ิ
ความดันช่ วงบน 130-159 มม.ปรอท และ/หรือ
ความดันช่ วงล่าง 85-99 มม.ปรอท
นัดมาวัดซ้าอย่ างน้ อย 2 ครั้ง ใน 4 สั ปดาห์ ต่อมา
ความดัน < 130/85 มม.ปรอท ความดันช่ วงบน 130-159 มม.ปรอท และ/หรือ
• ให้ วดความดันทุก 6 เดือน
ั ความดันช่ วงล่าง 85-99 มม.ปรอท
เป็ นเวลา 1 ปี • ให้ คาแนะนาการปฏิบัตตัวิ
• ทาการตรวจทางห้ องปฏิบัตการ ิ
• วัดความดัน 2-3 ครั้ง ใน 3 เดือนต่ อมา
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 38

39. ความดันช่ วงบน 130-159 มม.ปรอท ความดันช่ วงบน 140-159 มม.ปรอท ความดันช่ วงบน > มม.ปรอท
160
และ/หรือความดันช่ วงล่ าง 85-99 และ/หรือ และ/หรือความดันช่ วงล่ าง
มม.ปรอท ความดันช่ วงล่ าง 90-99 มม.ปรอท >100 มม.ปรอท
• ให้ แนะนาการปฏิบัติตวั • ให้ แนะนาการปฏิบัติตว
ั
• ติดตามวัดความดันป็ นระยะ • ติดตามวัดความดันเป็ นระยะ
ใน 3 เดือนต่ อมา •ยาลดความดัน
ถ้ าไม่ เป็ นกลุ่มเสี่ ยง* ถ้ าเป็ นกลุ่มเสี่ ยง*(DM Heart Comp.)
• ให้ แนะนาการปฏิบัติตว ั • ให้ แนะนาการปฏิบัติตว ั
• ติดตามวัดความดัน เป็ นระยะ • ให้ ยาลดความดัน
เวลา ใน 3 เดือนต่ อมา
ความดันช่ วงบน 130-159 มม.ปรอท ความดันช่ วงบน 140-159 มม.ปรอทและ/หรือ
และ/หรือความดันช่ วงล่ าง 85-99 ความดันช่ วงล่ าง 90-99 มม.ปรอท
มม.ปรอท • ให้ ยาลดความดันควบคู่กบการปฏิบตตัว
ั ั ิ
• ให้ แนะนาการปฏิบติตัว
ั
• ติ12/18/2010 นป็ นระยะ
ดตามวัดความดั rangsima@chiangmai.ac.th 39

40. Drug
• HCTZ 10-25 mg (Max 50) OD
– * FBS Lipid สูง
• Beta blocker
– Atenolol
– Propanolol
– * TG HDL
– Asthma DM CHF
• Reserpine + HCTZ
– * ง่วง PU Depression
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 40

41. • FBS
เบาหวาน < 110 mg% …. normal
110-125 …. impaired
≥126 ….. DM
( 2 ครั้ง หรื อ Random plasma glucose ≥ 200 + อาการ
เบาหวาน)
• Sulfonyl urea กระตุนการหลังอินซูลิน
้ ่
– Chlorpropanamide(Diabenese,Dumide)
– Glibenclamide(Daonil,Euglucon)
• Biguanide ยับยังการดูดซึมกลูโคส เพิ่มการใช้กลูโคส
้
– Metformin(Glucophage)
• Insulin
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 41

42. Drug
• ABO
– หายใจ ตา หู จมูก : penicilin amoxycillin
erythro
– Staph : dicloxacillin erythro
– ปั สสาวะ co-trimoxazole bactrim
norflox
– GI co-tri norflox
– Shigella : erythromicin
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 42

43. อันตรายจากการใช้ยา
• Drug interaction :
– Alcohol- ++++ Sedative antihistamine
– +++ ยาลดนาตาล : ASA NSAIDs Sulfonamide
้
– ------ ยาลดนาตาล : Thiazide Thyroid hormone
้
Steroid, Adrenaline
– ASA ต้านการขับยูรค ของ Probenecid
ิ
– Diuretic เพิ่มพิษของ Digitalis
• Overdose :
– ASA Paracet
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 43

44. อันตรายจากการใช้ยา
• Side effect :
– Chloramphenicol Aminoglycoside
• Drug hypersensitivity :
– ASA Penicillin Allopurinol Xylocaine Sulfonamide
• Drug resistance :
– ABO
• Drug abuse :
– Morphine Sedative ABO Steroid
• การตอบสนองต่อยาในคนทีมีความผิดปกติทางพันธุกรรม
่
– G-6-PD อาจเกิด hemolysis จากยา Sulfa ASA
– Gout .... กาเริบจาก Alcohol Thiazide
– Glaucoma ~ Steroid eye drop
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 44

45. 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 45

46. • Incision and drainage
• Incision and curette
• Excision
• Wound management
– Dressing, Debridement, Suture wound
• Remove foreign body***
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 46

47. • Closed wound
– Contusion
– Surgical incision
• Opened wound
– Abrasion
– Cut wound
– Laceration wound
– Penetrating wound
– Avulsion wound
– Explosive wound
– Crush wound
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 47

48. การจัดการบาดแผลอุบติเหตุ
ั
การประเมินบาดแผล
1. สอบถามข้อมูลผูป่้ วย : วัน เวลาที่เกิดบาดแผล สาเหตุ การรักษา
2. ประเมินลักษณะบาดแผล : ตาแหน่ง ขนาด (กว้างxยาวxลึก เป็ นcm.)
่ ่
เนื้อเยือในแผล ผิวหนังรอบแผล สิงแปลกปลอม สารคัดหลัง ่
3. พิจารณาการจัดการบาดแผล
: แผลที่ควรเย็บ – แผลอุบติเหตุไม่เกิน 6 ชม. / นานเกิน 6 ไม่
ั
เกิน 12 ชม. ขอบแผลเรียบ เนื้อเยือไม่ชา ไม่มี FB
่ ้
: แผลนานเกิน 12 ชม. ไม่เย็บ นัดทาแผลทุกวัน +- admit
: กรณี Fx. เส้นเลือดฉีกขาด เนื้อเยื่อหายไปจนไม่สามารถดึงเอา
ผิวหนังมาชิดกันได้ เส้นประสาท หลอดเลือดแดง ให้ Pressure
dressing ส่งแพทย์ทนทีั
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 48

49. • ไหม/ด้ายเย็บแผล
– Absorb
• Plain catgut
• Chromic catgut
• Dexon
– non absorb
• Nylon 0,2/0,3/0,4/0
• Silk
• Prolene
• Wire
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 49

50. ข้อปฏิบติพ้ ืนฐานที่ควรรูในการเย็บแผล (ต่อ)
ั ้
• ชนิดของเข็มเย็บแผล
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 50

51. การเย็บแผล
การจับเข็ม
จับเข็มที่ก่ งกลางของเข็ม
ึ
หรือจับเข็มที่ 1/3 ค่ อนมา
ทางก้ นเข็ม
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 51

52. Stiches
• Simple mattress
• Running lock
• Mattress suture
• Continuous
• Interrupted
• Horizontal mattress
• Vertical mattress
• Figure of eight mattress
• Continuous inverting
mattress
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 52

53. ยาชาชนิดต่างๆ ทีนยมใช้
่ ิ
 Lignocaine Hydrochloride หรือ Lidocaine หรือ
Xylocaine : มีฤทธิ์ต่อประสาทส่งความรูสกมากกว่าประสาทสังการ
้ึ ่
เคลือนไหว ขนาดที่นิยมใช้ คือ 0.5%, 1%, 2%
่
 + Adrenaline 1:1000 0.5cc. : 100 cc. ของยาชา
(Adrenaline ทาให้หลอดเลือดหดตัว ยาซึมหายไปได้ชา ทาให้ฤทธิ์อยู่ได้นาน)
้
 Procaine Hydrochloride หรือ Novocaine
 Pontocaine Hydrochloride : สาหรับทาลงไปบนเยือเมือก ่
่
ต่างๆ เพือให้หมดความรูสก ใช้มากสาหรับลูกตา จมูก ปาก และคอ
้ึ
 ขนาดที่ใช้หยอดตา : 0.5%
 ขนาดที่ใช้พ่นจมูก หรือแพ็คคอ : 2%
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 53

54. การฉีดยาชาที่ ER
• Topical
• Infiltration
• Nerve block
• Field block
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 54

55. ผลไม่ดและพิษของยาชา
ี
1. การแพ้ยา - อย่างอ่อน : คลืนไส้อาเจียน เวียนศีรษะ
่
อย่างมาก : หน้ามืด ตามองไม่เห็น ว้าวุ่น ชัก หมดสติ
2. กรณีใช้ยาชาผสม Adrenaline ทาให้เกิดผลข้างเคียง เช่น
่
ใจสัน ความดันโลหิตสูง จึงควรระมัดระวังในการใช้ยากับ
ผูป่้ วยที่มีปัญหาเกียวกับหลอดเลือด ความดันโลหิต
่
โรคหัวใจ ผูสงอายุ
ู้
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 55

56. การแก้ไขการแพ้ยาชา
1. Adrenaline 1:1000 0.2-0.3 ml v stat
2. ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง และรายงานแพทย์
3. ให้นอนพักศีรษะสูง ให้ O2 Inhalation
4. ่
วัดสัญญาณชีพ บักทึกอาการ สังเกตการเปลียนแปลง
5. ถ้าความดันโลหิตตามีแนวโน้มช็อค ให้ 5% D/NSS 1000
่
cc. IV drip ให้เร็วระหว่างรอแพทย์
6. ถ้าชักให้ Valium 10 mg. IV ช้าๆ
7. Epinephrine 0.1-0.5 cc. เจือจาง 1:10000 IV
8. ่
ช่วยหายใจ เตรียมอุปกรณ์เครืองใช้สาหรับใส่
Tracheostomy tube
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 56

57. ตาแหน่งที่หามฉีด Xylocaine ผสม Adrenaline
้
• ใบหู
• นิ้วมือ
• นิ้วเท้า
• อวัยวะเพศชาย
• หัวนม
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 57

58. การให้ยาปฏิชีวนะและยาแก้ปวด
1. ซักประวัติแพ้ยากลุมเพนนิซลลิน ถ้าไม่มีประวัติแพ้ยานี้ให้
่ ิ
- แผลปนเปื้ อนไม่มาก ไม่มี FB เนื้อเยือกระทบกระเทือนไม่
่
มาก ขอบแผลเรียบ : Penicillin (250)1x3ac.+hs. 5 วัน
- แผลปนเปื้ อน เนื้อเยือชา กระรุงกระริง ขอบไม่เรียบ มี FB
่ ้ ่ ่
นานเกิน 6 ชม. : Cloxacillin (250)1x3ac.+hs. 5 วัน
- แผลสัตว์กด คนกัด : Amoxycillin (500) 2x2pc. นาน 5
ั
วัน
2. แพ้กลุม Penicillin : Roxithromycin (150)1x2ac. นาน 5 วัน
่
3. ปวด : Paracetamal (500) 2 tab.prn., NSAID : Ibuprofen
12/18/2010 (400) 1x2pc. rangsima@chiangmai.ac.th 58

59. การให้ภูมิคุมกันบาดทะยัก
้
• ไม่เคยได้ / ได้รบมาเกิน 10 ปี : ฉีด 3 ครัง ครังละ 0.5 cc. เดือนที่
ั ้ ้
0,1,6 ภูมิคมกันอยูได้ 10 ปี กระตุน 0.5 cc ทุก 10 ปี
ุ ่ ้
• อายุ <15เคยได้รบครบ 3 ครัง
ั ้
• ไม่เกิน 5 ปี : ไม่ฉีด
• เกิน 5 ปี กระตุน 1 ครัง
้ ้
• อายุ > 15 ได้รบครบ 3 ครัง
ั ้
• ไม่เกิน 5 ปี : ไม่ฉีด
• เกิน 5 ปี กระตุน 1 ครัง
้ ้
• ได้ไม่ครบ หรือ ไม่เคยฉีด ให้ใหม่ 3 เข็ม
• แผลสกปรก ปนเปื้ อนมาก ลึก > 1 cm นาน > 6 ชม.
• TAT 3000 unit (ผูใ้ หญ่)1500 unit (เด็ก) หลังทา skin test
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 59

60. การใช้ยาในหญิงมีครรภ์
ผลกระทบ
1. Teratogenic effect
ผลต่อการพัฒนาอวัยวะในทารก
2. Embryonic effect
ผลเสียต่อทารกโดยตรง
3. Maternal effect
ผลเสียต่อแม่โดยตรง
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 60

61. ่
ยาทีปลอดภัยในหญิงตังครรภ์
้
• Paracetamol
• Ibuprofen
• Indomethacin
• Dimen ?
• Penicillin
• Erythromicin
12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 61

62. 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 62

63. 12/18/2010 rangsima@chiangmai.ac.th 63