2. Өмірі мен шығармашылығы
Тахауи Ахтанов (1923—1994) 25 қазанда Ақтөбе облысының Шалқар ауданы,
Шетырғыз селосында туған. 1940 жылы Абай атындағы Қазақ мемлекеттік
педагогикалык институтына оқуға түседі. Екінші курста оқып жүргенде өзі
сұранып майданға аттанады. 1948 жылы әскерден босап, елге оралады. 1948-51
жылдары Қазақ Мемлекеттік көркем әдебиет баспасында редактор, бөлім
меңгерушісі, 1951-53 жылдары «Қазақфильм» киностудиясында сценарий бөлімнің
бастығы, 1953-54 жылдары «Жұлдыз» журналының бас редакторы, 1954-55
жылдары Қазақстан Жазушылар одағының хатшысы, Қазақ КСР Мәдениет
министрлігі Көркемөнер бас басқармасының бастығы, республикалық Kiтaп
палатасының директоры қызметтерін аткарды. Екінші дәрежелік «Отан соғысы»
орденімен, екі рет «Қызыл Жұлдыз» орденімен, «Еңбек Қызыл Ту», «Кұрмет
белгісі» ордендерімен марапатталды. «Боран» романы үшін Қазақ КСР
Мемлекеттік сыйлығын алды. Суреткер жазушы F.Mүсірепов шығармашылығына
қатысты әдеби сын очеркін 1956 жариялады. 1969 жылы жарық көрген «Керуен»,
1980 жылы жарияланған «Көкейкесті» жинактарында әдебиет туралы мәселелер
ортаға салынды. А.С.Пушкиннің «Алтын әтеш туралы ертегісін», А.Толстойдың
«Азапты сапарда», С.Бабаевскийдің «Алтын жұлдызды жігіт» романдарын,
И.С.Тургенев, М.Горький шығармаларын қазақ тіліне аударды.
3. Прозасы
Тахауи Ахтановтың 1955 жылы жазылған “Алғашқы ән” әңгімесі - көркем
прозадағы алғашшқы қадамы болды. Бұл әңгіме «Қазак әдебиеті» газетінде
«Күлкі» деген атпен жарияланған болатын. Жазушының “Күй аңызы”,
“Қызғаныш”, әңгімелері де өнер, өнер адамдарыньң тағдырына арналған.
«Махаббат мұңы» повесіне ақын тағдыры желі болып тартылған.“Көкқұтан”,
“Алыстан жеткен сарын” әңгімелеріндегің басты желі - гуманистік ой,
адамдардың адами келбеті, ішкі жан дүниесі “Қызғаныш” атты әңгімеде тағы да
өнер тақырыбы арқау етіліп, енді суретші өмірі назарға алынады. Т.Ахтанов
каламынан туған повестер: “Үндістан хикаясы”, “Теңіз хикаясы”, “Шынтас”,
“Махаббат мұңы”; романдар: “Каһарлы күндер”, “Боран”, “Шырағың сөнбесін”;
пьесалар: “Күтпеген кездесу”, “Сәуле”, “Арылу”, “Ант”, “Әке мен бала”, “Жолы
болмас жігіттің”. Бұлардан басқа “Керуен” атты сын мақалалар жинағының,
“Ғабит Мүсірепов” әдеби-сын очеркінің авторы. “Ол солай еді”әңгімесінде
ақындық пен сол ақынның өлеңіне қызыққан жас жігіт туралы айтылса,
“Алыстан жеткен сарын” әңгімесінде өткен ғасырлар оқиғасы тақырып болған.
“Махаббат мұңы” повесі- ақын қыз Ләзаттың тағдыры туралы шығарма. “
Шынтас” повесі 1959 жылы Ә.Нұрпейісовпен бірігіп жазылған “Теңіз хикаясы”
киноповесінің негізінде туған. Повесте балықшы ауылдың тұрмыс-тіршілігі
суреттеледі. “Қаһарлы күндер” - Ұлы Отан соғысы тақырыбын арқау еткен
роман. Романда Москва түбіндегі шайқас, генерал Панферов бастаған
дивизияның жан қиярлық ерлігі суреттелген. “Шырағың сөнбесін” роман-
дилогиясында да соғыс шындығы суреттеледі. “Боран” романы да қазақ
әдебиетіне қосылған кұнды шығармалардың бірі. Роман мал шаруашылығы мен
малшы жайын, дәлірек айтсақ қарапайым қазақ азаматының тағдырын арқау
еткен. «Дала сыры» романында күресте шыныққан, бойында рухани қуаты мол,
адамгершілік сапасы биік еңбек адамның жаңа бейнесін жасады.
4. Драматургиясы
Т.Ахтанов қазақ әдебиетіне драматург ретінде де көп олжа
салған қаламгер. Бүгінгі күннің шындығы негіз болған
«Сәуле»(1968), тарихи тақырыпты арқау еткен «Ант» (1972)
драма-дастаны ұлттық драматургиямыздағы салмақты дүниелер.
«Ант» драмасы қазақ тарихындағы айтулы кезең оқиғасын
суреттейді. Драма үш бөлімнен тұрады. Ол бөлімдер «Түнгі
сыр», «Аңырақай», «Арпалыс» деп аталып, сол дәуірдің
әлеуметтік саяси шындығы, күрес жолдары қым-қиғаш
тартыстар арқылы ашылады. Пьесадағы басты тұлға Әбілхайыр
хан. Қаламгердің қазақ сахнасына ұсынған «Махаббат мұңы»,
«Күтпеген кездесу», «Әке мен бала», «Боран»,«Сәуле» атты
драмалары, «Күшік күйеу», «Арыстанның сыбағасы»
комедияларының ішінде «Ант» драма-дастаны шоктығы биік,
көркемдік деңгейі аса жоғары, қазақ тарихи драма дәстүрін
жалғастырумен қатар өзіндік жаңалығын ала келген кесек
туынды.
6. "Күшік күйеу" комедиясы
Шығыс Қазақстан облыстық драма театрында, белгілі жазушы, драматург
Тахауи Ахтановтың «Күшік күйеу» атты шығармасының 100 мыңыншы
қойылымы атап өтілуі.
7. "Күшік күйеу" комедиясы
Шығыс Қазақстан облыстық драма театрында, белгілі жазушы, драматург
Тахауи Ахтановтың «Күшік күйеу» атты шығармасының 100 мыңыншы
қойылымы атап өтілуі.