พระพิฆเนศวรกับมหาวิทยาลัยศิลปากร กลุ่มที่ 139 WHITE

1. รายวิชา080101 มนุษย์กบการสร้างสรรค์
ั

3. พระพิฆเนศวร (ภาษาสันสกฤต : คเณศ) หรื อ พระพิฆเนศ หรื อ พระพิฆเณศ
หรื อ พระพิฆเณศวร หรื อ พระพิฆเณศ หรื อ พระคเณศ หรื อ คณปติ เป็ นเทพในศาสนา
พราหมณ์ นับถือว่าเป็ นเทพเจ้าแห่งความรู ้ เป็ นผูมีปัญญาเป็ นเลิศ ปราดเปรื่ องใน
้
ศิลปวิทยาทุกแขนง เป็ นหัวหน้านาคณะข้ามความขัดข้อง (ผูเ้ ป็ นใหญ่เหนือความ
ขัดข้อง)

4. พระพิฆเนศวรเป็ นโอรสของพระอิศวรและพระอุมาเทวีมีรูปกายเป็ นมนุษย์ มี
เศียรเป็ นช้าง ทุกคนเคารพนับถือท่านในฐานะที่ท่านเป็ น "วิฆเนศ" นันคือ เจ้า (อิศ)
่
แห่งอุปสรรค (วิฆณ) เพราะเจ้าแห่งอุปสรรค ที่สามารถปลดปล่อยอุปสรรคได้ และ
อีกความหมายถึง ท่านเป็ นเทพเจ้าแห่งความสาเร็ จในทุกศาสตร์สรรพสิ่ งหรื อเทพเจ้า
แห่งการเริ่ มต้นใหม่ท้ งปวง เมื่อพิจารณาความหมายในทางสัญญะ รู ปกายที่อวนพีน้ น
ั ้ ั
มีความหมายว่า ความอุดมสมบูรณ์ เศียรที่เป็ นช้างมีความหมาย หมายถึงผูมีปัญญา
้
มาก ตาที่เล็กคือ สามารถมอง แยกแยะสิ่ งถูกผิด หูและจมูกที่ใหญ่หมายถึง มีสัมผัส
ั
พิจารณา ที่ดีเลิศ พระพิฆเนศวรมีพาหนะคือ หนู ซึ่ งอาจเปรี ยบได้กบความคิด ที่พง ุ่
พล่าน รวดเร็ ว ดังนั้น มนุษย์จึงต้องมีปัญญากากับเป็ นดังเจ้านายในใจตน
่

5. ่ ั
ในคราวที่พระศิวะเทพทรงไปบาเพ็ญสมาธิ เป็ นระยะเวลานานอยูน้ น พระแม่ปารวตีเนื่องจากอยูองค์ ่
เดียวเลยเกิดความเหงา และ ประสงค์ท่ีจะมีผมาคอยดูแลพระองค์และป้ องกันคนภายนอก ที่จะเข้ามาก่อ
ู้
่
ความ วุนวายในพระตาหนัก
ในจึงทรงเสกเด็กขึ้นมาเพื่อเป็ นพระโอรสที่จะเป็ นเพื่อนในยามที่องค์ศิวเทพ เสด็จออกไปตามพระกิจ
่
ต่างๆมีอยูคราวหนึ่ง เมื่อพระนางทรงเข้าไปสรงในพระตาหนักด้านในนั้นองค์ศิวเทพได้ กลับมาและเมื่อ
จะเข้าไปด้านในก็ถูกเด็กหนุ่มห้ามไม่ให้เข้า เนื่องจากไม่รู้วาเป็ นใครและในลักษณะเดียวกันศิวเทพก็ไม่
่
ทราบว่าเด็กหนุ่ม นั้นเป็ นพระโอรสที่พระแม่ปารวตีได้เสกขึ้นมา
เมื่อพระองค์ถูกขัดใจก็ทรงพิโรธและตวาดให้เด็กหนุ่มนั้นหลีกทางให้พลาง ถามว่ารู ้ไหมว่ากาลังห้าม
ใครอยู่ ฝ่ ายเด็กนั้นก็ตอบกลับว่าไม่จาเป็ นที่จะต้องรู ้วาเป็ นใครเพราะตนกาลังทาตาม บัญชาของพระแม่
่
้ ั
ปารวตี และทั้งสองก็ได้ทาการต่อสูกนอย่างรุ นแรง จนเทพทัวทั้งสวรรค์เกิดความวิตกในความหายนะที่
่
จะตามมา และในที่สุดเด็กหนุ่มนั้นก็ถกตรี ศูลของมหาเทพจนสิ้นใจ และศีรษะก็ถูกตัดหายไป
ู
ในขณะนั้นเองพระแม่ปารวตีเมื่อได้ยินเสี ยงดังกึกก้องไปทัวจักรวาลก็ เสด็จออกมาด้านนอกและ
่
็
ถึงกับสิ้นสติเมื่อเห็นร่ างพระโอรสที่ปราศจากศีรษะ และเมื่อได้สติกทรงมีความโศกาอาดูร และตัดพ้อ
พระสวามีที่มีใจโหดเหี้ ยมทา ร้ายเด็กได้ลงคอ โดยเฉพาะเมื่อเด็กนั้นเป็ นพระโอรสของพระนางเอง
เมื่อได้ยินพระนางตัดพ้อต่อว่าเช่นนั้นองค์มหาเทพก็ทรงตรัสว่าจะทาให้ เด็กนั้นกลับพื้นขึ้นมาใหม่
แต่กเ็ กิดปัญหา เนื่องจากหาศีรษะที่หายไปไม่ได้ และยิงใกล้เวลาเช้าแล้วต่างก็ยิ่ง กระวนกระวายใจ
่
เนื่องจากหากดวงอาทิตย์ข้ ึน แล้วก็จะไม่สามารถชุบชีวิตให้เด็กหนุ่มฟื้ นขึ้นมาได้เมื่อเห็น

6. เช่นนั้นพระศิวะเลยโยนตรี ศูลอาวุธของพระองค์ออกไปหาศีรษะสิ่ งที่มีชีวิตแรก
ที่พบมาและปรากฏว่าเหล่าเทพได้นาเอาศีรษะช้างมาซึ่ งพระศิวะทรงนาศีรษะมาต่อ
ให้และชุบชีวิตให้ใหม่พร้อมยกย่อง ให้เป็ นเทพที่สูงที่สุด และขนานนามว่า พระ
พิฆเนศวร ซึ่ งแปลว่าเทพผูขจัดปั ดเป่ าอุปสรรคและยังทรงให้พรว่าในการประกอบ
้
พิธีการต่างๆทั้งหมดนั้นจะต้องทาพิธีบูชาพระพิฆเนศวรก่อนเพือความสาเร็ จของพิธี
่
นั้น
เนื่องจากพระพิฆเนศวรมีพระวรกายที่ไม่เหมือนเทพอื่นๆนั้น ได้มีการอธิบายถึง
พระวรกายของพระองค์ท่านดังนี้
1. พระเศียรของท่านหมายถึงวิญญาณซึ่ งเป็ นส่ วนสาคัญของการมีชีวต ิ
่
2. พระวรกายแสดงถึงการที่เป็ นมนุษย์ที่อยูบนพื้นปฐพี
3. ศีรษะช้างแสดงถึงความเฉลียวฉลาด
4. เสี ยงดังที่เปล่งออกมาจากงวงหมายถึงคาว่า โอม ซึ่งเป็ นเสี ยงแสดงถึงความเป็ น
สัจจะของสุริยจักรวาล

7. 5. พระหัตถ์บนด้านขวาทรงเชือกบ่วงบาศน์ที่ทรงใช้ในการนาพามนุษย์ไปสู่เส้นทางแห่งธรรมะ
และหลุดพ้นพร้อมทรงขจัดอุปสรรคในระหว่างทาง
6. พระหัตถ์บนซ้ายทรงเชือกขอสับที่ใช้ในการป้ องกันและพันฝ่ าความยากลาบาก
7. มือขวาล่างทรงงาที่หกครึ่ งซึ่ งพระองค์ทรงใช้เป็ นปากกาในการเขียนมหากาพย์มหาภารตะให้
ั
มหาฤษีเวทวยาสมุนีและเป็ นสัญลักษณ์แห่ งความเสี ยสละ
8. อีกมือทรงลูกประคาที่แสดงว่าการแสวงหาความรู้ จะต้องเป็ นไปอย่างต่อเนื่ องตลอดเวลา
9.ขนมโมณฑกะหรื อขนมหวานลัดดูในงวงเป็ นการชี้ นาว่ามนุษย์จะต้องแสวงหาความ หวานชื่ น
ั
ในจิตวิญญาณของตนเองเพื่อที่จะได้มีจิตเอื้อเฟื้ อเผื่อแผ่ให้กบคน อื่นๆ
10. หูที่กว้างใหญ่เหมือนใบพัดหมายความว่าท่านพร้ อมที่รับฟั งสิ่ งที่เราร้องเรี ยนและเรี ยกหา
ั ่ ่
11. งูที่พนอยูรอบท้องท่านแสดงถึงพลังที่มีอยูโดยรอบ
12. หนูที่ทรงใช้เป็ นพาหนะแสดงถึงความไม่ถือองค์และพร้อมที่จะเกี่ยวข้องกับสิ่ งมีชีวิตที่เล็ก
และเป็ นที่รังเกียจของมนุษย์ส่วนมาก

9.  ปางที่ 1 : พระบาล คณปติ (Bala Ganapati)
อวตารภาคเด็ก : ปางอันเป็ นทีรักของทุกคนและ
่
เด็กๆ
"โอม ศรี บาลา คณปติ ยะนะมะฮา"
 ่ ั
เป็ นพระพิฆเนศในวัยเด็ก คลานอยูกบพื้น หรื อ
อิริยาบทอื่นๆ เมื่อโตขึ้นจึงเปลี่ยนลักษณะ มี
วรรณะสี แดงเข้มมี 4 กร
บาลคณปติ หมายถึง สี ทองของพระเจ้าทรงถือ
อ้อย มะม่วง กล้วย ขนุนและทรงกินมะขวิด
แสดงถึงความอุดมสมบูรณ์ และภาวะการ
เจริ ญเติบโต
 นิยมบูชาในบ้านเรื อน หรื อโรงเรี ยนที่มีเด็กเล็ก
เด็กนักเรี ยน เช่น โรงเรี ยนอนุบาลและชั้น
ประถม สถานรับเลี้ยงเด็ก สนามเด็กเล่น ฯลฯ

10.  ปางที่ 2 : พระตรุ ณ คณปติ
(Taruna Ganapati)
อวตารภาควัยหนุ่ม : ปางทีให้ คุณประโยชน์ ใน
่
กิจการงาน
"โอม ศรี ตรุ ณะ คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี แดงอมส้มเหมือนอาทิตย์ยามแรกอรุ ณ
มี 8ทรงข้าว ต้นอ้อย ตะบอง บ่วงบาศ งาหัก
ผลฝรั่ง ขนมโมทกะ และขนมอื่นๆ ปางนี้เป็ น
ตัวแทนการเจริ ญเติบโต ความเป็ นหนุ่มสาว
 นิยมตั้งบูชาไว้ตามสถานศึกษา มหาวิทยาลัย
หรื อสถานที่ทางานที่เต็มไปด้วยคนหนุ่มสาววัย
กระตือรื อร้น

11.  ปางที่ 3 : พระภักติ คณปติ
(Bhakti Ganapati)
ปางบูชาขอพระเวท เพื่อความสมบูรณ์เติม
เต็มของชีวิต
"โอม ศรี ภัคดี คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี ขาวบริ สุทธิ์ดงพระจันทร์ เต็มดวง
ั่
ในฤดูเก็บเกี่ยว มี 4ทรงมะม่วง กล้วย ลูก
มะพร้าว
และถ้วยข้าวปาส(ปรุ งด้วยนมสด และ
ข้าวสาร มีรสหวาน) พระภัคติ คณปติ
หมายถึงผูภกดีอย่างแท้จริ ง
้ ั
 บูชาเพือความสุ ขสมหวังในชีวต หรื อเพือ
่ ิ ่
หลุดพ้น

12.  ปางที่ 4 : พระวีระ คณปติ (Veera
Ganapati)
อวตารแห่ งนักรบ ปางออกศึก และปราบ
มาร ให้ อานาจในการบริหารปกครอง และ
ความเป็ นผู้นา
"โอม ศรี วีระ คณปติ ยะนะมะฮา
 วรรณะสี แดงโลหิต มี 16 กร ทรงอาวุธ
และสิ่ งมงคลต่างๆคือ โล่ หอก ค้อน คทา
ธงชัย จักรตรา พญางู ขวาน คันศร ลูกศร
ตรี เพชร ขอสับช้าง อสูร กระบี่ ตะบอง
และบ่วงบาศ พระกรเหล่านั้นกางออก
ประดุจรัศมีอานาจแห่งดวงอาทิตย์
 ั
อานวยผลให้กบองค์กรบริ หารราชการ
แผ่นดิน ทหาร ตารวจ พลเรื อน ฝ่ าย
ปกครอง ผูนา ผูบริ หาร หัวหน้าหน่วยงาน
้ ้
ทุกประเภท

13.  ปางที่ 5 : พระศักติ คณปติ
(Shakti Ganapati)
ปางทรงอานาจเหนือการงาน การเงิน
และความรัก
"โอม ศรี ศักติ คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี แป้ งจันทร์ มี 4 กร ประทานพร
ทรงมาลัย บ่าวบาศ และกรหนึ่งโอบพระ
่
ชายาที่ประทับอยูหน้าตักด้านซ้าย
รัศมีสีแดงส้ม สื่ อถึงพลังอานาจที่อยู่
เหนือสรรพสิ่ ง
 อานวยผลให้ชีวิตครอบครัวมีความสุ ข
และประสบความสาเร็ จในหน้าที่การ
งาน

14.  ปางที่ 6 : พระทวิชา คณปติ
(Dwija Ganapati)
ปางของการบุกเบิก เริ่มต้นชีวิตใหม่ เปิ ด
กิจการใหม่
"โอม ศรี ทวิชา คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี ขาวมี 4 เศียร 4ทรงลูกปะคา ไม้
ครู (หรื อพลอง) กาน้ า และคัมภีร์
เป็ นสัญลักษณ์แห่งการเกิดใหม่ ความ
พากเพียร และแสวงหาวิชาความรู ้
 ั ้
อานวยผลให้กบผูประกอบกิจการต่างๆ
นักธุรกิจ นักลงทุน นักสารวจ นักบุกเบิก
คนทางานต่างแดน เป็ นต้น

15.  ปางที่ 7 : พระสิ ทธิ คณปติ
(Siddhi Ganapati)
ปางประทานความสมบูรณ์ และทรัพย์
สมบัติ
"โอม ศรี สิ ทธิ คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี ทองคา มี 4ทรงช่อดอกไม้
มะม่วง ต้นอ้อย และขวาน ส่ วนงวงนั้นชู
ขนม
คอยประทานความร่ ารวย และความอุดม
ั
สมบูรณ์ให้กบโลก
 อานวยผลด้านทรัพย์สินเงินทอง และ
ความอุดมสมบูรณ์

16.  ปางที่ 8 : พระอุจฉิษฏะ คณปติ
(Uchhishta Ganapati)
ปางเสน่ หา และความสาเร็จสม
ปรารถนา
"โอม ศรี อุจฉิษฏะ คณปติ ยะนะมะ
ฮา"
 วรรณะสี ฟ้าเทาดุจเมฆา มี 6 กร
ประทับนังโดยพระกรหนึ่งโอบอุม
่ ้
่ ั
ศักติชายาอยูที่ตกด้านซ้าย
ส่ วนพระกรอื่นถือลูกประคา ลูกทับทิม
พิณ รวงข้าว และดอกบัว
 อานวยผลให้เกิดเสน่ห์ และ
ความสาเร็ จในด้านต่างๆตามแต่จะขอ
พร

17.  ปางที่ 9 : พระวิฆณา คณปติ
(Vighna Ganapati)
ปางขจัดอุปสรรค และแก้ไขปัญหา
"โอม ศรี วิฆนา คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี ทองคา มี 8 กร ทรงมาลัย
ขวาน
 ดอกไม้ จักรตรา หอยสังข์ ต้นอ้อย(เป็ น
คันศร) บ่วงบาศ และตะบอง
 อานวยผลให้ประสบความสาเร็ จทัวไป่
ตามแต่จะอธิษฐาน

18.  ปางที่ 10 : พระกษิประ คณปติ
(Kshipra Ganapati)
ปางประทานพรให้ สาเร็จรวดเร็ว
"โอม ศรี กษิประ คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี แดงเข้มดุจกุหลาบ มี 4 กร เป็ น
ผูให้ศีลให้พร ประทานพรให้เกิด
้
ผลสาเร็ จอย่างรวดเร็ ว
ทรงตะบอง งาหัก บ่วงบาศ และช่อ
ดอกไม้
 อานวยผลให้ประสบความสาเร็ จทัวไป่
ตามแต่จะอธิษฐาน

19.  ปางที่ 11 : พระเหรัมภะ คณปติ
(Heramba Ganapati)
ปางปกปองคุ้มครอง
้
"โอม ศรี เหรัมภะ คณปติ ยะนะมะฮา
 วรรณะสี ขาว มี 5 เศียร 10 กร ประทับนังบน
่
หลังสิ งโต หมายถึง พลังอานาจในการ
ปกครองบริ วาร กางพระกรประดุจรัศมีคมกัน ุ้
สรรพภัย พระหัตถ์ซายประทานพร พระหัตถ์
้
ขวาอานวยพรทรงมะม่วง ลูกประคา ขนม
โมทกะ งาหัก บ่วงบาศ ค้อน ขวาน
และพวงมาลัย บูชาเพือขจัดความอ่อนแอ ไร้
่
พลัง
 เป็ นปางหนึ่งที่พระราชาในอินเดียนิยมบูชา
กันมาก อานวยผลด้านการปกป้ องคุมครอง
้
บริ วาร การบริ หาร ปกครองของผูนา้

20.  ปางที่ 12 : พระมหา คณปติ
(Maha Ganapati)
ปางประทานความสุ ขอันยิงใหญ่ ให้
่
ครอบครัว
"โอม ศรี มหา คณปติ ยะนะมะฮา
 วรรณะสี แดง มี 10 กร 3 เนตร ประดับ
จันทร์ เสี้ ยวบนมงกุฎปางนี้ทรงอุมชายา คือ
้
พระนางพุทธิ และพระนางสิ ทธิไว้บนตัก
ทั้งสองข้าง
(บางตาราว่าอุมองค์เดียว)ทรงโถใส่ อญมณี
้ ั
รวงข้าว จักรตรา บ่วงบาศ ดอกลิลลี่ ต้น
อ้อย (เป็ นคันศร) ดอกบัว และลูกทับทิม
แดง
 อานวยผลให้ครอบครัวเกิดความสมบูรณ์
พูนสุ ข มีทรัพย์สิน และบริ วารมาก

21.  ปางที่ 13 : พระวิชัย คณปติ
(Vijaya Ganapati)
ปางกาจัดอุปสรรค และความมืดมิด
"โอม ศรี วิชะยา คณปติ ยะนะมะฮา"
วรรณะสี แดง มี 4 กร ประทับบนตัวหนู
หมายถึงการทาลาย ความมืดมิด
และอุปสรรคทั้งหลายให้หมดไป
ทรงกระบอง ผลมะม่วง และบ่วงบาศ
 ั
อานวยผลทางปั ญญาให้กบครู บาอาจารย์
ปั ญญาชน ศิลปิ น นักคิด นักเขียน และ
ช่างฝี มือทุกแขนง

22.  ปางที่ 14 : พระลักษมี คณปติ
(Lakshmi Ganapati)
ปางแห่ งความมั่งมีศรีสุข และปรีชาญาณ
"โอม ศรี ลักษมี คณปติ ยะนะมะฮา
 วรรณะสี ขาว มี 8 กร เป็ นเทพแห่งการให้ที่
บริ สุทธิ์ สี ขาวหมายถึงการมีสติปัญญาสูงส่ ง
พระหัตถ์ท้ งสองข้างโอบอุมพระชายา 1 หรื อ
ั ้
2 พระองค์ คือพระนางพุทธิ และพระนาง
สิ ทธิ (บางตาราว่าหนึ่งในนั้นคือพระลักษมี
จึงเรี ยกว่า ลักษมี คณปติ)
ทรงผลทับทิมแดง ช่อกัลปพฤกษ์ นกแก้ว
ตะบอง บ่วงบาศ โถใส่ อญมณี และกระบี่
ั
 อานวยผลทางด้านสติปัญญา และความมังมี ่
ศรี สุข

23.  ปางที่ 15 : พระนฤตยะ คณปติ
(Nritya Gannapati)
ปางนาฏศิลป์ เจ้ าแห่ งลีลาการร่ ายรา และ
ศิลปะการแสดง
"โอม ศรี นฤตยะ คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี เหลืองทอง มี ๔ กร เป็ นนักเต้น
ร่ ายราระบาฟ้ อน และเป็ นนักแสดงที่สร้าง
ความบันเทิง และความสุ ขให้ชาวโลก
ประทับยืนเข่าขวาเหยียบบนดอกบัวทรงะ
บอง บ่วงบาศ และขวาน
 ควรตั้งบูชาในวิทยาลัยนาฏศิลป์ โรงเรี ยน
สอนเต้นรา บัลเล่ต์ โยคะดัดตน โรงเรี ยน
สอนการแสดง โรงละคร โรงถ่ายทา
ภาพยนตร์ และสถานบันเทิงต่างๆตามความ
เหมาะสม

24.  ปางที่ 16 : พระอุทวะ คณปติ
(Urdhva Ganapati)
ปางช่ วยให้ สมปรารถนาในทุกสิ่ ง
"โอม ศรี อุทวะ คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี ทอง มี 6 กร พระกรข้างหนึ่ง
โอบพระชายาไว้บนตัก ด้านซ้ายทรงถือ
ดอกบัว
คบเพลิง ช่อดอกไม้ งาหัก ลูกศร คันศร
ทาจากต้นอ้อย และรวงข้าว
 ในนิกายตันตระ นิยมบูชาปางนี้เพือ่
ประโยชน์ในการทาพิธีดานเสน่ห์
้
อานวยผลให้สมปรารถนาทุกประการ

25.  ปางที่ 17 : พระเอกอักษรา คณปติ
(Ekaakshara Ganapati)
ปางทรงอานาจด้ านพระเวท
"โอม ศรี เอกา อักษรา คณปติ ยะนะมะ
ฮา"
 วรรณะสี แดง มี 4 กร มีดวงตาที่สาม
ประดับจันทร์เสี้ ยวอยูเ่ หนือเศียร
กรหนึ่งประทานพรทรงะบอง บ่วงบาศ
และผลทับทิม ประทับเหนือพาหนะคือ
หนู
 อานวยผลด้านป้ องกันอาถรรพณ์ และ
คุณไสยสาหรับบุคคลทัวไป และผูร่ า
่ ้
เรี ยนด้านพระเวท หรื อสรรพศาสตร์ดาน ้
ต่างๆ

26.  ปางที่ 18 : พระวระ คณปติ (Vara
Ganapati)
ปางแห่ งความรักที่สุขสมหวัง
"โอม ศรี วะระ คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี แดง มี 4 กร 3 เนตร มีดวงตาที่
สาม อันเป็ นดวงตาแห่งสติปัญญา และมี
จันทร์เสี้ ยวประดับเหนือเศียร กรหนึ่ง
โอบกอดชายาบนตักทรงชามขนม
ตะบอง และบ่วงบาศ ที่งวงชูโถใส่น้ าผึ้ง
 อานวยผลให้สมหวังในความรัก ควรตั้ง
บูชาไว้ในร้านเสื้ อผ้า ร้านค้าที่เกี่ยวกับ
การสมรส การแต่งงาน และความรัก
ฯลฯ

27.  ปางที่ 19 : พระตรีอกษรา คณปติ
ั
(Tryakshara Ganapati)
ปางกาเนิดอักขระโอม
"โอม ศรี ตรีอกษรา คณปติ ยะนะมะฮา"
ั
 วรรณะสี ทอง มี 4ทรงะบอง บ่วงบาศ
่
มะม่วง และมีขนมโมทกะอยูที่งวง
 อานวยผลด้านการเรี ยนพระเวท และ
อักษรศาสตร์

28.  ปางที่ 20 : พระกศิปะ ปรสั ท คณปติ
(Kshipra-Prasada Ganapati)
ปางประทานทรัพย์ และความรอบรู้
"โอม ศรี กศิปะ ปรสั ท คณปติ ยะนะมะ
ฮา"
 วรรณะสี แดง มี 6 กร ท้องที่ใหญ่น้ นเป็ น
ั
สัญลักษณ์ของจักรวาล หมายถึงความอุดม
สมบูรณ์แห่งโภคทรัพย์ และความรอบรู ้อน ั
กว้างไกลทรง้นทับทิม ตะบอง บ่วงบาศ
ดอกบัว และผลทับทิม
 เหมาะสาหรับตั้งบูชาในสถานศึกษา
มหาวิทยาลัย สถานอบรมวิชาชีพต่างๆ
หรื อบริ ษทห้างร้านทัวไป
ั ่

29.  ปางที่ 21 : พระหริทรา คณปติ
(Haridra Ganapati)
ปางรวยเสน่ ห์ และรวยทรัพย์
"โอม ศรี หริทรา คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี เนื้อ หรื อสี เหลืองอ่อน มี 3 เนตร
4ทรงกระบอง บ่วงบาศ และขนมโมทกะ
ใช้อานาจของบ่วงเพือร้อยรัดศรัทธาของ
่
้
ผูเ้ ลื่อมใส และตะบองผลักดันให้กาวเดิน
ไปข้างหน้า
 อานวยผลให้ทุกคนที่อยากมีเสน่ห์ และ
ร่ ารวย เช่น ดารานักแสดง นักดนตรี
นักร้อง ดีเจ พิธีกร หรื อผูให้ความบันเทิง
้
แก่ผชม ซึ่งต้องใช้พรสวรรค์ และเสน่ห์
ู้
ส่ วนตัว

30.  ปางที่ 22 : พระเอกทันตะ คณปติ
(Ekadanta Ganapati)
ปางสาเร็จทุกสิ่ ง
"โอม ศรี เอกทันตะ ปะระสั ท คณปติ ยะนะ
มะฮา"
วรรณะสี ฟ้า มี 4ทรงขวาน (เพือใช้กาจัดอ
่
วิชา)
 ทรงลูกประคา (เพืออธิษฐาน) ผลไม้
่
 และงาข้างที่หกั
เอกทันตะหมายถึงเทพเจ้าผูมีงาข้างเดียว
้
 อานวยผลให้ประสบความสาเร็ จทุกสิ่ ง
ตามแต่จะอธิษฐาน

31.  ปางที่ 23 : พระสะริสติ คณปติ
(Shrishti Ganapati)
ปางออกเดินทาง และสร้ างสรรค์ สิ่งใหม่
"โอม ศรี สะริสติ ปะระสั ท คณปติ ยะนะ
มะฮา"
 วรรณะสี แดงส้ม มี 4 กร ขี่หนูเป็ น
พาหนะทรงะบอง มะม่วง และบ่วงบาศ
 ั ้
อานวยผลให้กบผูประกอบอาชีพด้านการ
เดินทางที่ไม่หยุดนิ่ง เช่น นักบิน สจ๊วต
แอร์โฮสเตส กัปตันเรื อ มัคคุเทศก์ ผู ้
ทางานด้านสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆไม่หยุดนิ่ง
เช่น นักคิด นักเขียน นักโฆษณา นัก
ออกแบบ เป็ นต้น

32.  ปางที่ 24 : พระอุททันตะ คณปติ
(Uddanda Ganapati)
ปางกาจัดภูตผี และคุณไสย
"โอม ศรี อุททันตะ คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี แดง มี 10ทรงโถใส่ขนม หรื อ
น้ าผึ้ง ดอกบัว ดอกลิลลี่สีฟ้า คทา ต้นอ้อย
กิ่งไม้ บ่วงบาศ พวงมาลัย และผลทับทิม
โดยใช้กรซ้ายโอบพระชายาอยูที่ตก ่ ั
ด้านซ้าย
 อานวยผลด้านขจัดทุกข์ภย และอาถรรพณ์
ั
ต่างๆ บันดาลให้ครอบครัวมีความสุ ข

33.  ปางที่ 25 : พระรีนาโมจัน คณปติ
(Runamochana Ganapati)
ปางแก้กรรม และขจัดหนีสิน้
"โอม ศรีโอมจัน คณปติ ยะนะมะฮา"
วรรณะสี ขาว มี 4 กร มีหน้าที่ปลดปล่อย
มนุษย์ออกจากพันธนาการ คาสาป
และความผิดพลาดทั้งหลายทรงะบอง
บ่วงบาศ และขนมโมทกะ
 เหมาะบูชาสาหรับผูตองการเปลี่ยนแปลง
้้
ชีวิตใหม่ให้ดีข้ ึน (พลิกดวงชะตา) แก้ไข
กรรมเก่า ปลดหนี้สิน ล้างมลทินทั้งปวง

34.  ปางที่ 26 : พระตันติ คณปติ
(Dhundhi Ganapati)
ปางขุมทรัพย์ ทางปัญญา
"โอม ศรี ตันติ คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี แดง มี ๔ทรงูกประคา ขวาน
โถใส่อญมณี ที่แสดงขุมทรัพย์ของผูมี
ั ้
พุทธิปัญญา
 ั ้
อานวยผลให้กบผูทางานด้านใช้
ความคิด ใช้ปัญญาสร้างสรรค์ทุกแขนง

35.  ปางที่ 27 : พระทวิมุข คณปติ
(Dwimukha Ganapati)
ปาง 2 เศียร
"โอม ศรี ทวิมุข คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี เนื้อ มี 2 เศียร 4ทรงะบอง
บ่วงบาศ และโถอัญมณี เป็ นปางที่เป็ นคน
ั
ที่ปรับตัวได้กบทุกคนให้ทรัพย์มาก และ
ขจัดอวิชา
 ั ้
อานวยผลให้กบผูทางานด้าน
ประชาสัมพันธ์ ด้านติดต่อเจรจา
ประสานงาน เป็ นสื่ อกลางต่างๆ นักการ
ทูต นักจิตวิทยาที่ตองใช้มนุษย์สัมพันธ์
้
สู ง

36.  ปางที่ 28 : พระตรีมุข คณปติ
(Trimukha Ganapati)
ปาง 3 เศียร
"โอม ศรี ตรีมุข คณปติ ยะนะมะฮา"
วรรณะสี แดง หรื อสี ชมพูสด มี 3 เศียร 6 กร
สามเศียรหมายถึง ภพทั้งสาม (สวรรค์,โอ
มนุษย์, บาดาล)
ปางหนึ่งประทับนังบนดอกบัว ทรงประทาน
่
พร พระหัตถ์ขวาประทานอภัย
พระหัตถ์ซายอานวยพร กรอื่นๆทรงถือ
้
ตะบอง ลูกปะคา บ่วงบาศ และโถใส่น้ าผึ้ง
 อานวยผลทางด้านโภคทรัพย์ มีอานาจ และ
แคล้วคลาดปลอดภัย

37.  ปางที่ 29 : พระสิ งหะ คณปติ
(Sinha Ganapati)
ปางประทับราชสี ห์
"โอม ศรี สิ งหะ คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี ขาว มี 8 กร พระหัตถ์ขวาประทาน
อภัย พระหัตถ์ซายอานวยพรทรงช่อดอกไม้
้
ราชสี ห์ พิณ ดอกบัว โถอัญมณี ประทับบน
สิ งโต (คล้ายพระเหรัมภะคณปติ) หมายถึง
พลังอานาจในการปกครองบริ วาร ผิววรกาย
ขาวเป็ นสัญลักษณ์ของพลังบริ สุทธิ์ หรื อการ
หลุดพ้น
 การอานวยผลและสถานที่สาหรับตั้งบูชา เป็ น
ดุจเดียวกับ พระเหรัมภะคณปติ และพระ
ั
วีรคณปติ คืออานวยผลให้กบองค์กรบริ หาร
ราชการแผ่นดิน ทหาร ตารวจ พลเรื อน ฝ่ าย
ปกครอง ผูนา ผูบริ หาร หัวหน้าหน่วยงานทุก
้ ้
ประเภท

38.  ปางที่ 30 : พระโยคะ คณปติ
(Yoga Ganapati)
ปางแห่ งพระเวท หรือปางสมาธิกรรมฐาน
"โอม ศรี โยคะ คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี ทองคา มี 4ทรงูกประคา ต้นอ้อย
บ่วงบาศ และขอสับช้าง เป็ นปางแห่งพระ
เวท และการรักษาโรคภัยต่างๆ
 ั
อานวยผลให้กบผูเ้ ป็ นอาจารย์ และ
นักศึกษาโยคะสมาธิแบบต่างๆ เหมาะ
สาหรับตั้งบูชาไว้ในสถานศึกษา
หรื อบูชาไว้ใน เทวสถาน เทวาลัย โรงเรี ยน
สอนศาสนาฮินดู ห้องพระ ห้องปฏิบติ ั
ธรรมภายในบ้าน เป็ นต้น

39.  ปางที่ 31 : พระทุรคา คณปติ
(Durga Ganapati)
ปางมหาอานาจ
"โอม ศรี ทุรคา คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี ทอง มี 8ทรงกระบอง คันศร ลูกศร
บ่วงบาศ ธงชัย ลูกประคา และขนมโมทกะ
 เป็ นปางที่พระราชาในชมพูทวีปนิยม
สักการบูชามากปางหนึ่ง
่ ้
อานวยผลดีตอผูมีหน้าที่ราชการ ทหาร
ตารวจ ข้าราชการ ฝ่ ายปกครอง ผูบริ หาร
้
หัวหน้าหน่วยงานทุกระดับ

40.  ปางที่ 32 : พระสั งกตะหะรา คณปติ
(Sankatahara Ganapati)
ปางทาลายอุปสรรค และความเศร้ าหมอง
"โอม ศรี สั งกตะ หะรา คณปติ ยะนะมะฮา"
 วรรณะสี แดงส้ม มี 4 กร ประทับนังบน
่
ดอกบัวสี แดง พระหัตถ์ขวาอานวยพร
พระหัตถ์ซายโอบชายาบนตักซ้าย ส่ วนกร
้
อื่นทรงถือชามขนม ตะบอง และบ่วงบาศ
 อานวยผลให้ครอบครัวมีความสุ ข หรื อ
ประสบความสาเร็ จ ตามแต่จะอธิษฐานขอ
พระพิฆเณศ

41. มหาวิทยาลัยศิลปากรเป็ นสถาบันการศึกษา ระดับอุดมศึกษาของรัฐในสังกัด
ทบวงมหาวิทยาลัย เดิมคือโรงเรี ยนประณี ตศิลปกรรมสังกัดกรมศิลปากร เปิ ดสอน
วิชาจิตรกรรมและประติมากรรมให้แก่ขาราชการและนักเรี ยนในสมัยนั้นโดยไม่เก็บ
้
ค่าเล่าเรี ยน ศาสตราจารย์ ศิลป์ พีระศรี (เดิมชื่อ Corrado Feroci) ชาวอิตาเลียนซึ่ ง
เดินทางมารับราชการในประเทศ ไทยในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า
เจ้าอยูหว รัชกาลที่ ๖ เป็ นผูก่อตั้งโรงเรี ยน แห่งนี้ข้ ึน และได้เจริ ญเติบโตเป็ นลาดับ
่ ั ้
เรื่ อยมา จนกระทังได้รับการยกฐานะขึ้นเป็ น มหาวิทยาลัยศิลปากร เมื่อวันที่ ๑๒
่
ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๖ คณะจิตรกรรมและประติมากรรม ได้รับการจัดตั้งขึ้นเป็ นคณะ
วิชาแรก (ปั จจุบนคือคณะจิตรกรรมประติมากรรมและภาพพิมพ์) ในปี พ.ศ. ๒๔๙๘
ั
จัดตั้งคณะสถาปั ตยกรรมไทย (ซึ่ งต่อมาได้ปรับหลักสู ตรและเปลี่ยน ชื่อเป็ นคณะ
สถาปั ตยกรรมศาสตร์ ) และคณะโบราณคดี หลังจากนั้นได้จดตั้งคณะมัณฑนศิลป์ ขึ้น
ั
ในปี ต่อมา

42.  ปี พ.ศ. ๒๕๐๙ มหาวิทยาลัยศิลปากร มีนโยบายที่จะเปิ ดคณะวิชาและสาขาวิชาที่
หลากหลายขึ้น แต่เนื่องจากบริ เวณพื้นที่ในวังท่าพระคับแคบมาก ไม่สามารถจะขยาย
พื้นที่ออกไปได้ จึงได้ขยายเขตการศึกษาไปยังพระราชวังสนามจันทร์ จังหวัด
นครปฐม โดยจัดตั้งคณะ
 อักษรศาสตร์ พ.ศ. ๒๕๑๑ คณะศึกษาศาสตร์ พ.ศ. ๒๕๑๓ และคณะวิทยาศาสตร์
พ.ศ. ๒๕๑๕ ตามลาดับ หลังจากนั้น จัดตั้งคณะเภสัชศาสตร์ พ.ศ. ๒๕๒๙ คณะ
เทคโนโลยี อุตสาหกรรม พ.ศ. ๒๕๓๕ และจัดตั้งคณะดุริยางคศาสตร์ข้ ึน เมื่อ พ.ศ.
๒๕๔๒ เพือให้เป็ น มหาวิทยาลัยที่มีความสมบูรณ์ ทางด้านศิลปะมากยิงขึ้น
่ ่

43. พ.ศ. ๒๕๔๐ มหาวิทยาลัยศิลปากรได้ขยายเขตการศึกษาไปจัดตั้ง วิทยาเขตแห่ง
ใหม่ ที่จงหวัดเพชรบุรี เพื่อกระจายการศึกษาไปสู่ภูมิภาค ใช้ชื่อว่า "วิทยาเขต
ั
สารสนเทศเพชรบุรี" จัดตั้งคณะสัตวศาสตร์และเทคโนโลยีการเกษตร ในปี พ.ศ.
๒๕๔๔ คณะวิทยาการจัดการ ในปี พ.ศ. ๒๕๔๕ คณะเทคโนโลยีสารสนเทศและการ
สื่ อสาร ในปี พ.ศ. ๒๕๔๖ และวิทยาลัยนานาชาติ ในปี พ.ศ. ๒๕๔๖
มหาวิทยาลัยศิลปากรได้ขยายงานในระดับบัณฑิตศึกษา พ.ศ. ๒๕๑๕ โดยการ
จัดตั้ง บัณฑิตวิทยาลัยขึ้น เพือรับผิดชอบในการดาเนินการ
่

44. พระพิฆเนศรเทพเจ้าแห่งศิลป
วิทยาการและการประพันธ์ประทับบนเมฆ
พระหัตถ์ขวาบนถือตรี ศล พระหัตถ์ขวาล่าง
ู
ถืองาช้าง พระหัตถ์ซายบนถือปาศะ (เชือก)
้
พระหัตถ์ซายล่างถือครอบน้ า ประทับบน
้
ลวดลายกนก ภายใต้มีอกษรว่า
ั
"มหาวิทยาลัยศิลปากร" ประกาศใช้เมื่อ 21
สิ งหาคม พ.ศ.2494ซึ่ งคล้ายคลึงกับกรม
ศิลปากร

45. คนไทยถือว่าองค์พระพิฆเนศวรเป็ นที่เคารพสักการะในฐานะองค์บรมครู แห่ง
ศิลปะวิทยาการ 18 ประการ โดยคนไทยยอมรับในองค์พระพิฆเนศวรให้เป็ นเทพแห่ง
ศิลปะทั้งมวล และเป็ นเทพองค์สาคัญในการประกอบพิธีกรรมต่างๆ ซึ่ งทางศาสนา
พราหมณ์ได้สถาปนาพระพิฆเนศวร เป็ นเทพพระองค์แรกที่ตองบูชาก่อนเริ่ มพิธีใดๆ
้
เป็ นการคารวะในฐานะบรมครู ผประสาทปั ญญาและความสาเร็ จ สามารถขจัด
ู้
่
อุปสรรคทั้งปวงให้หมดสิ้นไป กิจการทุกอย่างจึงสาเร็ จลุลวงได้ดวยดี หน่วยงาน
้
ราชการกรมศิลปากรและมหาวิทยาลัยศิลปากรจึงได้ถือเอาพระพิฆเนศวรเป็ น
สัญลักษณ์

51. จากข้อมูลที่รวบรวมได้ท้ งหมดแสดงให้เห็นถึงความสาคัญของพระพิฆเนศวรที่มี
ั
ความสาคัญต่อประชาชนทัวไป โดยมีความเชื่อที่เกี่ยวกับพระพิฆเนศวรว่า ท่านคือเทพเจ้า
่
แห่งศิลปะวิทยาการ เทพเจ้าแห่งความสาเร็ จ ขจัดความขัดข้องทั้งปวง และยังมีความสาคัญ
อย่างยิงต่อมหาวิทยาลัยศิลปากรเนื่องจากเป็ นตราสัญลักษณ์ประจามหาวิทยาลัยจึงเป็ นที่เคารพ
่
นับถือของนักศึกษาในรั้วศิลปากรทุกคน
ข้ อค้นพบทีได้ ่
◦ เนื่องจากมหาวิทยาลัยศิลปากรอยูในความดูแลของกรมศิลปากรซึ่งใช้ตราสัญลักษณ์พระ
่
พิฆเนศวรดังนั้นมหาวิทยาลัยศิลปากรจึงใช้ตราสัญลักษณ์พระพิฆเนศวรด้วย พระ
พิฆเนศวรคือเทพเจ้าแห่งศิลปะวิทยาการ เทพเจ้าแห่งความสาเร็ จ ขจัดความขัดข้องทั้งปวง
ข้ อคิดทีได้
่
◦ คนส่ วนใหญ่มกจะชอบขอพรจากพระพิฆเนศวรเพือที่จะประสบความสาเร็ จในเรื่ องต่างๆ
ั ่
แต่จริ งๆ แล้วการขอพรจากพระพิฆเนศวรเป็ นได้แค่ที่พ่งทางใจเท่านั้น การที่เราจะ
ึ
่ ั
ประสบความสาเร็ จได้ข้ ึนอยูกบการกระทาของเราเท่านั้นการทางานครั้งนี้ยงได้ทราบอีกว่า
ั
่
องค์พระพิฆเนศวรมีอยูทุกที่ในมหาวิยาลัยศิลปากร รวมทั้งในหัวใจของเด็กศิลปากรด้วย

52.  www.thepjamlang.com/articles/233904/พระพิฆเนศ_32
ปาง.html
 th.wikipedia.org/wiki/พระพิฆเนศวร
 www.su.ac.th

53.  นาย ถิรวุฒิ กลิ่นลออ รหัส 07530418 คณะวิทยาศาสตร์
 นาย ธีรไนย ศรี ธรรมรงค์ รหัส 07530423 คณะวิทยาศาสตร์
 นางสาว ปรางค์วลัย เพ็งมาก รหัส 07530432 คณะวิทยาศาสตร์
 นางสาว วิไลรัตน์ บุษบาบาล รหัส 07530447 คณะวิทยาศาสตร์
 นางสาว ศศิมาพร ขันทองดี รหัส 07530452 คณะวิทยาศาสตร์
 นางสาว อรทัย บุญฤทธิ์ รหัส 07530469 คณะวิทยาศาสตร์
 นางสาว สุ มินตรา พามา รหัส 07530603 คณะวิทยาศาสตร์
 นางสาว นลินทิพย์ สุรโชติเวศย์ รหัส 09530669 คณะวิศวกรรมศาสตร์
 นางสาว นันทนัช นันทอารี รหัส 09530671 คณะวิศวกรรมศาสตร์
 นางสาว ปาลวจี บุณยบุตร รหัส 09530701 คณะวิศวกรรมศาสตร์