1. ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
1. Ταυτότητα
Τίτλος: «σ’ αγαπώ»»
Δημιουργός: Ελένη Παπαδοπούλου
Γνωστικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία
Τάξη: Α΄Λυκείου
Διδακτική ενότητα: Τα φύλα στη λογοτεχνία
Διάρκεια: 8 ώρες
Ομάδες εργασίες: 5 (με ξεχωριστές αλλά και κοινές δραστηριότητες)
Εργαλεία: Διαδίκτυο, κειμενογράφος, λογισμικό παρουσίασης, λογισμικό για
δημιουργία συννεφόλεξου, πρόγραμμα δημιουργίας ιστολογίων της google, facebook
Προαπαιτούμενες γνώσεις: Προαναγνωστικό στάδιο με εμβάθυνση στις έννοιες των
φύλων και στις σχέσεις που αναπτύσσουν, εξοικείωση με τον κειμενογράφο και το
πρόγραμμα παρουσιάσεων και του συννεφόλεξου.
2. Σύντομη περιγραφή
Η πρόταση διδασκαλίας είναι συμβατή με τις αρχές και τους στόχους των νέων
προγραμμάτων σπουδών του Νέου Σχολείου, καθώς δίνει έμφαση στον άξονα
σχέσεις, εφόσον στηρίζεται στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία,ενθαρρύνοντας τον
ενεργό ρόλο του μαθητή μέσα από μια διερευνητική-ανακαλυπτική μαθησιακή
διαδικασία, ενώ ταυτόχρονα προϋποθέτει τον δημιουργικό και εμψυχωτικό ρόλο του
δασκάλου. Αξιοποιεί δημιουργικά τις ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία και συνδέει
τη λογοτεχνία με τα ηλεκτρονικά περιβάλλοντα.
3. Στόχοι
Το γνωστικό αντικείμενο που διδάσκεται και ο τρόπος προσέγγισης είναι απολύτως
συμβατά με το ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ του μαθήματος αφού ορισμένοι από τους στόχους
είναι να κατανοήσουν ότι η λογοτεχνία είναι ένα πολιτισμικό φαινόμενο που έχει
σημαντική θέση στη ζωή μας, γιατί μας παρέχει τα εργαλεία να κατανοήσουμε τον
κόσμο και να συγκροτήσουμε την υποκειμενικότητά μας: να θέσουμε ως
πρωταρχική αξία του μαθήματος την κριτική στάση απέναντι στις πολιτισμικές
παραδόσεις τις αξίες και τα μηνύματα από όπου κι αν προέρχονται
Γενικός Σκοπός

2.  Να κατανοήσουν οι μαθητές ότι η αγάπη είναι ένα συναίσθημα που βιώνεται
κι εκφράζεται με διαφορετικό τρόπο από τα δυο φύλα, ανάλογα με τη θέση και
τις κοινωνικές συμβάσεις.
Α. Γνωστικοί-Παιδαγωγικοί στόχοι
 Να είναι σε θέση να διακρίνουν και να περιγράψουν ένα λογοτεχνικό
χαρακτήρα σε σχέση με τον κοινωνικό του ρόλο ως άνδρα ή γυναίκας, τα
στερεότυπα που τον περιβάλλουν, τις σχέσεις των φύλων
 Να αναγνωρίζουν τα υποθέματα τα οποία εμπεριέχονται στα κείμενα
 Να συγκρίνουν γραπτά ή προφορικά δύο ή περισσότερα κείμενα
 Να συζητούν για τα παραπάνω θέματα στην ομάδα ή στην τάξη.
 Να αξιοποιούν γραπτές πηγές και να ασκηθούν στις τεχνικές της δημιουργικής
γραφής.
Β.Τεχνολογικοί στόχοι
 Να αναπτύξουν δεξιότητες για την αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο ώστε
να είναι σε θέση να επιλέγουν κριτικά και να αξιοποιούν τα στοιχεία που
εντοπίζουν
 Να μάθουν, στο πλαίσιο του ψηφιακού γραμματισμού, να αξιοποιούν στη
μελέτη τους ηλεκτρονικά εργαλεία όπως είναι το Σπουδαστήριο του Νέου
Ελληνισμού.
 Να ασκηθούν στην παραγωγή λόγου σε ηλεκτρονικά περιβάλλοντα με τη
δημιουργία πολυτροπικών κειμένων (λέξεις-εικόνα-ήχος).
 Να αποκτήσουν ευχέρεια στη δημιουργία συννεφόλεξου.
 Να μάθουν να κάνουν αναρτήσεις σε περιβάλλοντα ιστολογίων και κλειστών
ομάδων στο facebook..
4. Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης
Το συγκεκριμένο σενάριο είναι πρόταση ενός επαγωγικού τρόπου διδασκαλίας της
νεοελληνικής λογοτεχνίας. Δημιουργεί προϋποθέσεις αναζήτησης της γνώσης από την
πλευρά των μαθητών (διερευνητική-ανακαλυπτική) μάθηση υπολογίζοντας όσο
λιγότερο γίνεται στην καθοδήγηση του διδάσκοντα. Αξιοποιώντας τις ΤΠΕ στη
διδασκαλία της νεοελληνικής λογοτεχνίας εμπλέκει τους μαθητές στην αναζήτηση κι
ανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων, επιτρέποντας την αυτενέργεια, τη μάθηση μέσω της
έρευνας για σύγκριση, την εξαγωγή συμπερασμάτων χρησιμοποιώντας το υλικό που

3. υπάρχει τόσο στο Ψηφιακό Σχολείο όσο και στο Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού. Η
μεθοδολογική προσέγγιση έχει ως εξής:
1η -2η διδακτική ώρα: Η διδασκαλία ξεκινά με αναφορά στην προηγούμενη διδακτική
ενότητα του προαναγνωστικού σταδίου όπου αποσαφηνίστηκαν η έννοια του φύλου, το
φύλο και η συμπεριφορά του, η θέση των δύο φύλων και η οικογένεια και η αλλαγή που
υπέστη. Κάνουμε μια μικρή εισαγωγή για το πώς η λογοτεχνία ως κοινωνικό φαινόμενο
προβάλλει αλλά και εξετάζει τις σχέσεις των δύο φύλων και ανατέμνει τα συναισθήματά
τους και κυρίως αυτό της αγάπης. Παράλληλα βλέπουμε και ακούμε από το youtube το
τραγούδι της Νατάσσας Μποφίλιου «οι μεγάλες αγάπες»
http://www.youtube.com/watch?v=xgQWphojEls και ζητάμε από τα παιδιά με ένα
φύλλο εργασίας με ερωτήσεις πάνω στους στίχους του τραγουδιού να εκφράσουν τι
σημαίνει γι΄αυτά η αγάπη όχι μόνο η ερωτική, αλλά κι αυτή που έχει ως αποδέκτες
προσφιλή τους πρόσωπα.
3η διδακτική ώρα: Κατόπιν οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες των 4 ατόμων, δίνεται
από ένα φύλλο εργασίας σε κάθε ομάδα με διαφορετικό κείμενο και κάθε μία
αναλαμβάνει να εκπονήσει την εργασία που τής έχει δοθεί αφού δοθούν οι απαραίτητες
διευκρινίσεις.
4η-5η διδακτική ώρα: Κάθε ομάδα εργάζεται προς την κατεύθυνση του ιδιαίτερου
φύλλου εργασίας που τής έχει δοθεί. Συλλέγει στοιχεία, τα κρίνει και τα αξιοποιεί. Στο
τέλος, με μια δραστηριότητα δημιουργικής γραφής προβάλλει το αποτέλεσμα της
εργασίας της στην ολομέλεια και ακολουθεί συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων.
6η διδακτική ώρα: Διανέμεται σε όλες τις ομάδες ένα κοινό φύλλο εργασίας με την
καθοδήγηση να δημιουργήσουν ένα συννεφόλεξο με λέξεις που δηλώνουν την αγάπη.
7η-8η διδακτική ώρα: Ξεκινάμε το μάθημα με οδηγίες της διδάσκουσας για το πώς
γίνεται μια ανάρτηση στο πρόγραμμα δημιουργίας ιστολογίων της google και
συγκεκριμένα στο ιστολόγιο της υποφαινόμενης http://eranistria.blogspot.gr/ που
χρησιμοποιείται ως επικουρικό διδακτικό μέσο, με στόχο να αναρτήσουν οι μαθητές
τόσο τις δραστηριότητες δημιουργικής γραφής που εκπόνησαν όσο και τα συννεφόλεξα
που φιλοτέχνησαν. Ακόμη, δημιουργούμε ομάδα στο facebook, όπου οι μαθητές
επικοινωνούν μεταξύ τους και αναρτούν εργασίες τους .
5. Φύλλα εργασίας
Φύλλο εργασίας 1 (κοινό για κάθε μαθητή ατομικά)
Νατάσσα Μποφίλιου «Οι μεγάλες αγάπες»
Στίχοι: Γεράσιμος Ευαγγελάτος
Μουσική: Θέμης Καραμουρατίδης
Να μπορούσα ν' αλλάξω του κόσμου
τις καινούριες μεγάλες αγάπες που περνάνε
Να μπορούσα με μια και καλή

4. να τις κάνω πολύ πιο πολύ να κρατάνε
Να μπορούσα ν' αλλάξω κι εκείνο
που με πιάνει μια λύσσα να δίνω σ' όποιον τύχει
Να μπορούσα να μη μετανιώνω
στην καρδιά όταν πρέπει να υψώνω νέα τείχη
Κι αν αγαπώ, θέλω ν' ακούω πως μ' αγαπάνε
κι αν αφεθώ, να 'χουνε κάπου να με πάνε
Και θ' αφεθώ, αρκεί να δω πως κάπου πάω
αρκεί αυτό - αυτό σημαίνει αγαπάω
Να μπορούσα ν' αλλάξω του κόσμου
τα θα είμαι κοντά σου για πάντα που ξεχνιούνται
Να μπορούσανε μια και καλή
όσοι φεύγουν αυτά που έχουν πει να θυμούνται
Κι αν αγαπώ, θέλω ν' ακούω πως μ' αγαπάνε
κι αν αφεθώ, να 'χουνε κάπου να με πάνε
Και θ' αφεθώ, αρκεί να δω πως κάπου πάω
αρκεί αυτό - αυτό σημαίνει αγαπάω
αυτό σημαίνει αγαπάω
1. Σε ποιες «αγάπες» αναφέρεται, κατά τη γνώμη σας, το τραγούδι;
2. Ποια σημασία έχει για εσάς η αγάπη (όχι μόνο η ερωτική);
Οι απαντήσεις σας να δοθούν σε αρχείο word που θα το αποθηκεύσετε σε φάκελο
που θα δημιουργήσετε στην επιφάνεια εργασίας .
Φύλλο εργασίας 2
1. Να επισκεφτείτε τη διεύθυνση http://digitalschool.minedu.gov.gr/ και να
ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα: Από την ετικέτα Γενικό Λύκειο που
βρίσκεται πάνω και δεξιά μεταβείτε στην επιλογή Α΄Λυκείου-Κείμενα
Νεοελληνικής Λογοτεχνίας-θεματικές ενότητες μαθήματος-Πρώτη
περίοδος(10ος αι.-1453)-Βιβλίο μαθητή (εμπλουτισμένη ηλεκτρονική μορφή).
Επάνω δεξιά επιλέγετε: Παραλογές, Του νεκρού αδελφού.
2. Αφού διαβάσετε το κείμενο να επισημάνετε τον τρόπο με τον οποίο
παρουσιάζεται η Αρετή στο δημοτικό τραγούδι. Ποια είναι τα συναισθήματα
των ηρώων γι’ αυτήν και ποια είναι η θέση της στο οικογενειακό περιβάλλον;
3. Να συγκρίνετε την παραλογή με την αντίστοιχη μορφή της από το απόσπασμα
του βουλγάρικου τραγουδιού, όπως δίνεται στον έκτο υπερσύνδεσμο του
εμπλουτισμένου ηλεκτρονικού βιβλίου, και να δημιουργήσετε ένα δοκίμιο στον
κειμενογράφο με τις διαπιστώσεις σας.

5. 4. Να παρουσιάσετε στην ολομέλεια τα πορίσματά σας.
Φύλλο εργασίας 3
1.
Να επισκεφτείτε τη διεύθυνση http://digitalschool.minedu.gov.gr/ και να
ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα: Από την ετικέτα Γενικό Λύκειο που
βρίσκεται πάνω και δεξιά μεταβείτε στην επιλογή Α΄Λυκείου-Κείμενα
Νεοελληνικής Λογοτεχνίας-θεματικές ενότητες μαθήματος-Δεύτερη
περίοδος(1453-1669)-Βιβλίο μαθητή (εμπλουτισμένη ηλεκτρονική μορφή).
Επάνω δεξιά επιλέγετε: Β. Κορνάρος,Ερωτόκριτος { Ήρθεν η ώρα κι ο
καιρός}
2. Αφού διαβάσετε το κείμενο να παρουσιάσετε τη θέση που κατέχει η Αρετούσα
στην ενότητα αυτή. Ποια σημασία έχει η επιλογή του ονόματός της και ποια
είναι η σχέση της με τον πατέρα της; Να παρουσιάσετε με τη μορφή μιας
σελίδας ημερολογίου τις απαντήσεις σας.
3. Να βρείτε από μια μηχανή αναζήτησης αρχεία ήχου και εικόνας για τον
Ερωτόκριτο του Β. Κορνάρου και να τα παρουσιάσετε στην τάξη.
4. Να παρουσιάσετε στην ολομέλεια τα πορίσματά σας.
Φύλλο εργασίας 4
1. Να επισκεφτείτε τη διεύθυνση http://www.snhell.gr/ και να ακολουθήσετε τα
παρακάτω βήματα: Από την ετικέτα Ανθολόγιο Λογοτεχνίας μεταβείτε στο
γράμμα Β- Βιζυηνός Γεώργιος-Διαθέσιμα έργα-Αποχωρισμός.
2. Αφού διαβάσετε το κείμενο να εντοπίσετε στοιχεία που εκφράζουν τη
συναισθηματική κατάσταση της μητέρας και του παιδιού. Στη συνέχεια να
συντάξετε μια επιστολή σε οικείο ύφος με αποστολέα τη μητέρα και παραλήπτη
το παιδί.
3. Να κάνετε μια παρουσίαση με λογισμικό παρουσίασης με εικόνες που
αναφέρονται στην ξενιτιά με ανάλογη μουσική επένδυση (τραγούδια της
ξενιτιάς)
4. Να παρουσιάσετε στην ολομέλεια τα πορίσματά σας.
Φύλλο εργασίας 5
1. Να επισκεφτείτε τη διεύθυνση http://digitalschool.minedu.gov.gr/ και να
ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα: Από την ετικέτα Γενικό Λύκειο που
βρίσκεται πάνω και δεξιά μεταβείτε στην επιλογή Β΄Λυκείου-Κείμενα
Νεοελληνικής Λογοτεχνίας-θεματικές ενότητες μαθήματος-Νεότερη ποίηση

6. (Γενιά του 30)-Βιβλίο μαθητή (εμπλουτισμένη ηλεκτρονική μορφή). Επάνω
δεξιά επιλέγετε: Ν. Βρεττάκος, Δυο μητέρες νομίζουν πως είναι μόνες στον
κόσμο.
2. Αφού διαβάσετε το κείμενο, να γράψετε ένα δοκίμιο με τον κειμενογράφο μέσα
στο οποίο θα παρουσιάζετε τα συναισθήματα της μάνας και της Παναγίας που
εμφανίζεται στο δεύτερο μέρος του ποιήματος.
3. Να συγκρίνετε το ποίημα με το ποίημα του . Βάρναλη, «Η Μάνα του Χριστού»
και στο κείμενό σας να βάλετε υπερσυνδέσεις με εικόνες της μάνας και της
Παναγίας.
4.
Να παρουσιάσετε στην ολομέλεια τα πορίσματά σας.
Φύλλο εργασίας 6
1. Να επισκεφτείτε τη διεύθυνση: http://www.stixoi.info/ και να ακολουθήσετε τα
παρακάτω βήματα: Από την ετικέτα στίχοι τραγουδιών-ανά
στιχουργό/ποιητή-επιλέγουμε Π-Πολυδούρη Μαρία-Δεν τραγουδώ παρά
γιατί μ’ αγάπησες-Σπανός & Αρβανιτάκη.
2. Αφού διαβάσετε κι ακούσετε το μελοποιημένο ποίημα να εντοπίσετε τη
μεταμορφωτική δύναμη της ερωτικής αγάπης, εστιάζοντας σε 4 διαφορετικά
εκφραστικά μέσα με τα οποία εκδηλώνεται αυτή η αγάπη. Με τα 4 εκφραστικά
μέσα να συνθέσετε το δικό σας ποίημα.
3. Να βρείτε στοιχεία στο διαδίκτυο για την ερωτική σχέση ΠολυδούρηςΚαρυωτάκη και σε ένα αρχείο παρουσίασης να εικονοποιήσετε το ποίημα με
στίχους και εικόνες τους.
4. Να παρουσιάσετε στην ολομέλεια τα πορίσματά σας.
Φύλλο εργασίας 7 (κοινό για όλες τις ομάδες)
Να δημιουργήσετε ένα συννεφόλεξο με τη βοήθεια του λογισμικού
http://www.wordle.net/ με λέξεις και στίχους που δείχνουν συναισθήματα, ιδέες και
σκέψεις αγάπης των εκπροσώπων των δύο φύλων.
5.
Άλλες εκδοχές-κριτική
Στην παρούσα διδακτική πρόταση θα μπορούσαμε να διευρύνουμε τα
υποθέματα, κάνοντας αναφορά και στις βασανισμένες από τη ζωή γυναίκες
καθώς και στο θέμα της προίκας. Σ’ αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να
διευρύνουμε τα υπό εξέταση λογοτεχνικά κείμενα, κάτι που θα απαιτούσε
περισσότερες διδακτικές ώρες στο εργαστήριο πληροφορικής, όπου

7. αποκλειστικά μπορεί να υλοποιηθεί το παρόν σενάριο, γεγονός που θα σήμαινε
κατάχρηση του χώρου. Βέβαια, θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε αυτόνομα
διδακτικά σενάρια με αυτά τα υποθέματα στο μέλλον.
6. Βιβλιογραφία
•
Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα
Στήριξης Επιμόρφωσης, τεύχος1: Γενικό Μέρος, Γ΄έκδοση, Πάτρα, Μάρτιος
2013
•
Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα
Στήριξης Επιμόρφωσης, τεύχος3: Κλάδος ΠΕ02, Β΄έκδοση, Πάτρα, 2010
•
Δημιουργική Γραφή, οδηγίες πλεύσεως. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού
Κύπρου (βιβλίο εκπαιδευτικού).
•
Μίμης Σουλιώτης, «Μου αφήνεις πενήντα δραχμές για τσιγάρα;», Εκδόσεις
Πανεπιστημίου Μακεδονίας, 2007