3. Η λέξη «μεταφυσική» χρησιμοποιείται
για πρώτη φορά για να χαρακτηρίσει
έργο του Αριστοτέλη, παρότι ο όρος δεν
απαντά στο λεξιλόγιο του μεγάλου
φιλοσόφου. Συγκεκριμένα, τον 1ο αι.
π.Χ., ο Ανδρόνικος Ρόδιος, σε μια
κατάταξη των έργων του Σταγειρίτη,
ονομάζει ένα από τα σημαντικότερα
συγγράματά του ως «μετά τα φυσικά»,
αναφερόμενος στη σειρά του κειμένου
μέσα στο αριστοτελικό corpus, μετά το
έργο Φυσικά.
4. Ο ίδιος ο φιλόσοφος,
για να αναφερθεί στον
κλάδο που εμείς
σήμερα καλούμε
μεταφυσική,
χρησιμοποιεί την
ονομασία «πρώτη
φιλοσοφία», δηλαδή
πρωταρχική ιεραρχικά
φιλοσοφία.
5. Ο σκοπός της αριστοτελικής
μεταφυσικής είναι να μιλήσει για το Όν
στην ολότητα και την καθαρότητά του κι
όχι για τα διάφορα μέρη του, με τα οποία
ασχολούνται οι επιμέρους επιστήμες
(Μετ. Γ 1003α, 21-32). Έτσι, αυτός ο
κλάδος της φιλοσοφίας ταυτίζεται
σχεδόν με την Οντολογία και θεμελιώδες
ερώτημά του παραμένει έως σήμερα το
«τι είναι το Όν;».
6. Το πεδίο έρευνας του
κλάδου περιλαμβάνει
θέματα που ανάγονται
στον υπερβατικό
κόσμο. Αυτό είχε ως
αποτέλεσμα να
συνδεθεί εσφαλμένα η
μεταφυσική με τομείς
όπως ο μυστικισμός
και η θρησκεία.
7. Χαρακτηριστικά ζητήματα που
περιλαμβάνονται στο πεδίο της
μεταφυσικής είναι η έρευνα για την ουσία
του κόσμου και τον καθορισμό της υφής
της πραγματικότητας, τον προσδιορισμό
του χώρου και του χρόνου, τη σχέση
μεταξύ ψυχής και σώματος κλπ.
8. Σ’ αυτά τα πρωτεϊκά και θεμελιώδη
ερωτήματα αποπειράθηκαν να δώσουν
απαντήσεις στοχαστές όπως ο Παρμενίδης,
ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης και ο Πλωτίνος
στην αρχαιότητα, ο Θωμάς Ακινάτης και ο
Αβελάρδος στον Μεσαίωνα και οι Ντεκάρτ,
Λάιμπνιτς και Χέγκελ στα νεότερα χρόνια.
9. Ωστόσο, η μεταφυσική δέχτηκε και
ισχυρή αμφισβήτηση από
κολοσσούς της νεότερης
φιλοσοφικής σκέψης όπως ο Χιουμ
και ο Καντ. Οι τελευταίοι,
ταυτίζοντας τα όρια της γνώσης με
αυτά της εμπειρίας, αρνούνται
κάθε δυνατότητα της μεταφυσικής
να παράσχει στον άνθρωπο
έγκυρη γνώση.
10. Παρόλ’ αυτά, στη σύγχρονη
εποχή η μεταφυσική
παραμένει ένας από τους πιο
δημοφιλείς κλάδους της
φιλοσοφίας, καθώς
αποπειράται να απαντήσει
«ανοιχτά» και διαχρονικά
ερωτήματα, με ποικίλες
μεθόδους προσέγγισης,
προσιτές στο ευρύ κοινό.
12. “Ubi dubium, ibi libertas”
«Όπου υπάρχει αμφιβολία, εκεί υπάρχει
ελευθερία»
Publilius Syrus, 1ος αι. μ.Χ.
13. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Adler, MortimerAdler, Mortimer: Ο Αριστοτέλης για όλους, Αθήνα 1998: Ο Αριστοτέλης για όλους, Αθήνα 1998
Κάλφας, Βασίλης: Ο Αριστοτέλης – πίσω από τονΚάλφας, Βασίλης: Ο Αριστοτέλης – πίσω από τον
φιλόσοφο, εφημ. Η Καθημερινή 2014φιλόσοφο, εφημ. Η Καθημερινή 2014
Magee, BryanMagee, Bryan: Η περιπέτεια της Φιλοσοφίας, Αθήνα: Η περιπέτεια της Φιλοσοφίας, Αθήνα
20052005
Μουρέλος, Γεώργιος: Οι βασικές έννοιες της μεταφυσικήςΜουρέλος, Γεώργιος: Οι βασικές έννοιες της μεταφυσικής
του Αριστοτέλη στον τόμο Αριστοτελικά, Θεσσαλονίκητου Αριστοτέλη στον τόμο Αριστοτελικά, Θεσσαλονίκη
19801980
Πελεγρίνης, Θεοδόσιος: Λεξικό της Φιλοσοφίας, ΑθήναΠελεγρίνης, Θεοδόσιος: Λεξικό της Φιλοσοφίας, Αθήνα
20042004
Αρχές Φιλοσοφίας, σχολικό εγχειρίδιο Β΄ Λυκείου, ΑθήναΑρχές Φιλοσοφίας, σχολικό εγχειρίδιο Β΄ Λυκείου, Αθήνα
20162016
