1. NUTRIZIOA ll
ARNASKETA, IRAIZKETA
ETA ZIRKULAZIOA

2. ARNASKETA

3. ZER DA ARNASKETA?
Arnasketaren bidez, oxigenoa hartzen dugu eta
karbono dioxidoa kanporatzen dugu.
Oxigenoa airetik hartzen dugu baina ZER DA AIREA?
Gasen nahaste bat da.
ZERTARAKO BEHAR DUGU OXIGENOA?
Zelulek oxigenoa behar dute energia lortzeko. Zelulek
oxigenoa mantenugaiekin konbinatzen dute eta horrela,
energia lortzen dute. Prozesu hori zelula-arnasketa deitzen
da.
Zelula-arnasketan karbono dioxidoa sortzen da eta
kanporatu behar da.

4. ARNAS APARATUA
Bi atal ditu: arnasbideak
eta birikak.
-Airea arnasbideetan zehar
sartzen eta ateratzen da.
Zati hauek ditu: sudur-
hobiak, faringea, laringea,
trakea, bronkioak eta
bronkioloak.
- Birikak bi organo dira eta
haien barruan gas-trukea
(oxigenoa hartu eta karbono
dioxidoa kanporatu)
gertatzen da. Birikak kutxa
torazikoaren bidez
babestuta daude.

5. NOLA GERTATZEN DA?
-Airea sudur-hobien bidez
sartzen da sudurrean.
Faringera, laringera eta
trakeara igarotzen da.
- Trakea bi bronkiotan
banatuta dago eta
bronkioak biriketan
sartzen dira.
- Biriken barruan,
bronkioak bronkiolotan
banatzen dira. Hauek
meheagoak dira.
- Bronkioloen muturretan,
birika-albeoloak daude.

6. Airea arnasketa-higiduren bidez
sartzen eta ateratzen da: arnas
hartzea eta arnasbotatzea.
-Arnasa hartzean, kutxa
torazikoa eta birikak zabaltzen
dira. Horrela, airea sartzen da
eta birikak betetzen ditu.
- Arnasa botatzean, kutxa
torazikoa uzkurtzen da eta
birikak husten dira. Horrela,
airea kanporatzen da.
ARNAS-APARATUA
Birikak zabaltzeko eta
uzkurtzeko, diafragmak eta
saihetsarteko giharrek esku
hartzen dute.

7. NOLA EGITEN DA GAS-TRUKEA?
Airea birika-albeoloetara iristen da.
Hemen, aireko oxigenoa odolera pasatzen da eta
karbono dioxidoa odoletik airera pasatzen da.
Sudur-hobietatik kanporatzen da. ARNASKETA
BIDEOA

8. IRAIZKETA

9. ZER DA IRAIZKETA?
Hondar – substantziak odoletik kentzea
eta kanporatzea da.
Iraitz-aparatuan gertatzen da .
KONTUZ!! Iraizketa eta gorozkien
kanporaketa ez da gauza bera; gorozkiak
ez dira odolera igarotzen.

10. IRAITZ-APARATUA
Zati hauek ditu:
•Giltzurrunak: sabelaldean daude.
Babarrun forma dute eta gorriak
dira.
•Gernu-maskurian gernua
metatzen da. Gero kanporatzen
da.
•Ureterrak bi hodi dira eta
giltzurrunak eta gernu-maskuria
lotzen dituzte.
•Gernubidearen bidez gernua
kanporatzen da.

11. NOLA GERTATZEN DA IRAIZKETA?
• Gorputzeko odol guztia giltzurrunetatik
igarotzen da eta hauek odola iragazten dute
eta hondar-substantziak kentzen dituzte.
• Horrela, giltzurrunetan gernua sortzen da.
Uraren eta hondar-substantzien nahastea da.
• Gernua giltzurrunetatik ateratzen da,
ureterrak igaro eta maskurira iristen da.
• Maskurian gernua metatzen da eta
gernubidearen bidez kanporatzen da.

12. IZERDIA?
• Beroa egiten duenean
eta kirola egitean, likido
bat agertzen da gure
larruazalean, gorputza
freskatzeko. Likido hori
izerdia da.
• Izerdi - guruinetan
sortzen da.
• Izerdia urez, hondar –
substantziaz eta gatzez
osatuta dago. Érase una vez los riñones

13. ZIRKULAZIOA

14. ZER DA ZIRKULAZIOA?
Odolak gorputzean zehar egiten duen
ibilbidea da.
Zirkulazio-aparatuan gertatzen da.
ZIRKULAZIO-
APARATUA
- Odola
- Odol-hodiak
- Bihotza

16. ODOLA
• Gorputzeko ehun bat da, ehun likido
bakarra.
• Mantenugaiak, oxigenoa, karbono
dioxidoa eta hondar-substantziak
garraiatzen ditu.
• ZEREZ OSATUTA DAGO ODOLA?
- Likido batez (plasma)
- hainbat motatako zelulaz (odol-zelulak)

17. ODOL-ZELULAK
• GLOBULU GORRIAK: ugarienak dira.
Oxigenoa garraiatzen dute eta kolore
gorria ematen diote odolari.
• GLOBULU ZURIAK: gaixotasun
askotatik babesten gaituzte.
• PLAKETAK: zelula zatiak dira eta odol-
hodiak ixten dituzte, zauriak egitean.
Prozesu horri gatzapen esaten zaio.

19. ODOL-HODIAK
• Tutu modukoak dira eta hodi horietan
zehar odola ibiltzen da.
• Hiru mota daude:
– Arteriak: Bihotzetik ateratzen odola
eramaten dute. (gorriak)
– Zainak: odola bihotzera eramaten
dute. (urdinak)
– Kapilarrak: meheenak dira. Arteriak
eta zainak lotzen dituzte.

21. BIHOTZA
• Pareta gihartsuko organo bat da.
• Odola bultzatzen du, gorputz osoan zehar
zirkulatzeko.
• Kutxa torazikoan dago, birikien artean,
ezkerraldean.
• Bitan banatuta dago. Bi barrunbe ditu:
aurikula eta bentrikulua.
• Zainak aurikulara iristen dira eta arteriak
bentrikulotik irtetzen dira.
• Balbula baten bidez komunikatzen da.

23. ZER DA ZIRKULAZIOA?
• Odolak odol-hodien bidez gorputzean zehar egiten
duen ibilbidea da.
• Bihotzak odolak bultzatzen du, taupadak egiten.
• Odolak bi ibilbide ditu: biriketako zirkulazioa eta
zirkulazio- orokorra
• Taupadek bi fase dituzte:
– sistolea: uzkurdura-fasea da. Uzkurtzen denean,
odola kanporatzen du arterien bidez.
– diastolea: erlaxazio- fasea da. Odola sartzen da
zainen bidez.