เอกสารประกอบการนำเสนอเรื่อง "ครีเอทีฟคอมมอนส์ กฎหมาย และพอดคาสท์" ในงานสัมมนา "ชวนทำพอดคาสท์" จัดโดยช่างคุยดอทคอม, 23 สิงหาคม 2552

1. ครีเอทีฟคอมมอนส ์ กฎหมาย และ
พอดคาสท์
สฤณี อาชวานันทกุล
http://www.fringer.org/
ิ
23 สงหาคม 2552
ิ
งานนีเผยแพร่ภายใต ้ลิขสทธิ Creative Commons แบบ Attribution Non-commercial
Share Alike (by-nc-sa) โดยผู ้สร ้างอนุญาตให ้ทําซํา แจกจ่าย แสดง และสร ้างงาน
่ ่
ดัดแปลงจากสวนใดสวนหนึงของงานนีได ้โดยเสรี แต่เฉพาะในกรณีทให ้เครดิตผู ้สร ้าง ไม่
ี
นํ าไปใช ้ในทางการค ้า และเผยแพร่งานดัดแปลงภายใต ้ลิขสทธิเดียวกันนีเท่านั น
ิ

2. Podcasting Legal Guide
• เนือหาในสไลด์ชดนีสรุปและเรียบเรียงบางประเด็นจาก Podcasting
ุ
Legal Guide บนเว็บครีเอทีฟคอมมอนส ์ (CC):
http://wiki.creativecommons.org/Podcasting_Legal_Guide
้ ิ
• Guide นันใชกฎหมายลิขสทธิอเมริกา แต่หลักของกฎหมายไทยก็
คล ้ายกัน สไลด์ชดนีจะพูดเฉพาะเนือหาทีคนไทยสร ้าง (กฎหมาย
ุ
ลิขสทธิไทย) สําหรับเนือหาทีชาวต่างชาติสร ้างต ้องไปดูกฎหมาย
ิ
ของประเทศนันๆ (แต่หลักการกว ้างๆ มักจะเหมือนกัน)

3. ประเด็นทางกฎหมายทีควรรู ้เวลาทําพอดคาสท์
ิ
• ประเด็นด ้านลิขสทธิ
้
– การก็อปปี งานของคนอืนเพือใชในพอดคาสท์
้
– การปรับเปลียนหรือประยุกต์ใชงานของคนอืนในพอดคาสท์
้
– การเผยแพร่งานของคนอืน ด ้วยการใชพอดคาสท์ทเปิ ดให ้
ี
สาธารณชนฟั ง/ดาวน์โหลด
้
– การอนุญาตให ้สาธารณชนก็อปปี พอดคาสท์ และใชมันตาม
เงือนไขทีเราระบุ
่
• นอกจากนียังมีประเด็นทางกฎหมายอืนๆ เชนเดียวกับที
่ ิ ่
บล็อกเกอร์ควรรู ้ เชน ประเด็นสทธิความเป็ นสวนตัว
เนือหาทีอาจเข ้าข่ายหมินประมาท ฯลฯ

4. เนือหา 4 รูปแบบทีไม่ต ้องขออนุญาตเจ ้าของ
ิ
1. งานทีกฎหมายลิขสทธิไม่คุ ้มครอง: ข่าวประจําวัน
และข ้อเท็จจริงต่างๆ, รัฐธรรมนูญและกฎหมาย,
ั ี
ระเบียบ ข ้อบังคับ ประกาศ คําสง คําชแจง คํา
พิพากษา และเอกสารราชการอืนๆ
ิ
2. งานทีผู ้สร ้างสละสทธิแล ้วหรือหมดอายุการคุ ้มครอง
ิ
(public domain) – อายุของลิขสทธิคือ ตาย+50 ปี
้
3. งานทีเราใชแบบ “fair use” (ดูหน ้าถัดไป)
้ ั
4. งานทีใชสญญาอนุญาตแบบครีเอทีฟคอมมอนสท ี ์
้
อนุญาตให ้เราใชทําพอดคาสท์ได ้ ภายใต ้เงือนไขที
ผู ้สร ้างกําหนด

5. ิ
ข ้อยกเว ้นการละเมิดลิขสทธิ (Fair Use)
ิ ิ
มาตรา ๓๒ การกระทําแก่งานอันมีลขสทธิของบุคคลอืน
ตามพระราชบัญญัตนี หากไม่ขดต่อการแสวงหาประโยชน์
ิ ั
ิ ิ ิ
จากงานอันมีลขสทธิตามปกติของเจ ้าของลิขสทธิ
เราเอาพอดคาสท์ไปสร ้างรายได ้หรือเปล่า? เผยแพร่พอด
คาสท์บนเว็บไซต์ทมีแบนเนอร์โฆษณาหรือเปล่า?
ี
ิ
…และไม่กระทบกระเทือนถึงสทธิอนชอบด ้วยกฎหมายของ
ั
ิ
เจ ้าของลิขสทธิเกินสมควร
ี ้
เสยวงานของคนอืนทีเราเอามาใชในพอดคาสท์คดเป็ นกี %
ิ
ิ ่
ของงานทังชน? (เชน เอาเพลงยาว 3 นาทีมาเปิ ด 2 นาที?)
ิ
...มิให ้ถือว่าเป็ นการละเมิดลิขสทธิ

6. ิ
ข ้อยกเว ้นการละเมิดลิขสทธิ (Fair Use) (ต่อ)
ิ
• แบบไหนจึงจะถือว่าเราทําพอดคาสท์ “เชงพาณิชย์”?
้ ้
• เงือนไขการใชเนือหาบน Magnatune.com ใชเป็ น rule
of thumb ได ้ –
“A podcast is non-commercial if you do not charge
listeners to hear the podcast, there is no
advertising, it was not created to promote a
business, and you were not paid to create the
podcast.”

7. ิ
ข ้อยกเว ้นการละเมิดลิขสทธิ (Fair Use) (ต่อ)
ิ ิ
มาตรา ๓๒ การกระทําแก่งานอันมีลขสทธิของบุคคลอืนตามพระราชบัญญัตนี หากไม่ขัดต่อการแสวงหา
ิ
ิ ิ ิ ิ
ประโยชน์จากงานอันมีลขสทธิตามปกติของเจ ้าของลิขสทธิ และไม่กระทบกระเทือนถึงสทธิอันชอบด ้วย
ิ ิ
กฎหมายของเจ ้าของลิขสทธิเกินสมควร มิให ้ถือว่าเป็ นการละเมิดลิขสทธิภายใต ้บังคับบทบัญญัตในวรรค
ิ
ิ ิ ิ
หนึง การกระทําอย่างหนึงอย่างใดแก่งานอันมีลขสทธิตามวรรคหนึง มิให ้ถือว่าเป็ นการละเมิดลิขสทธิ ถ ้า
ได ้กระทําดังต่อไปนี
ึ ่
(๑) วิจัยหรือศกษางานนัน อันมิใชการกระทําเพือหากําไร
้
(๒) ใชเพือประโยชน์ของตนเอง หรือเพือประโยชน์ของตนเองและบุคคลอืนในครอบครัวหรือญาติสนิท
ิ
(๓) ติชม วิจารณ์ หรือแนะนํ าผลงานโดยมีการรับรู ้ถึงความเป็ นเจ ้าของลิขสทธิในงานนัน
ื ิ
(๔) เสนอรายงานข่าวทางสอสารมวลชนโดยมีการรับรู ้ถึงความเป็ นเจ ้าของลิขสทธิในงานนัน
(๕) ทําซํา ดัดแปลง นํ าออกแสดง หรือทําให ้ปรากฏ เพือประโยชน์ในการพิจารณาของศาลหรือเจ ้า
ึ
พนักงานซงมีอํานาจตามกฎหมาย ...
(๖) ทําซํา ดัดแปลง นํ าออกแสดง หรือทําให ้ปรากฏ โดยผู ้สอนเพือประโยชน์ในการสอนของตน อัน
่
มิใชการกระทําเพือหากําไร
(๗) ทําซํา ดัดแปลงบางสวนของงาน หรือตัดทอน หรือทําบทสรุปโดยผู ้สอน หรือสถาบันศกษา เพือ
่ ึ
ั ึ
แจกจ่ายหรือจําหน่ายแก่ผู ้เรียนในชนเรียนหรือในสถาบันศกษา ทังนี ต ้องไม่เป็ นการกระทําเพือหา
กําไร
้ ่
(๘) นํ างานนั นมาใชเป็ นสวนหนึงในการถามและตอบในการสอบ

8. Disclaimer of Warranties ของ CC
ั ์ ุ
• สญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอนสทกรูปแบบจํากัดความรับผิดของ
้
ผู ้อนุญาต – “เว ้นแต่กฎหมายทีใชบังคับอยูบญญัตไว ้เป็ นอย่างอืน
่ ั ิ
ี
ไม่วาในกรณีใด ๆ ผู ้อนุญาตจะไม่รับผิดต่อท่านในค่าเสยหายใด ๆ
่
ี ี
ทีเกิดขึน ไม่วาจะเป็ นค่าเสยหายพิเศษ ค่าเสยหายโดยบังเอิญ
่
ี ี
ค่าเสยหายทีเป็ นผลต่อเนือง ค่าเสยหายเพือลงโทษ ...ทีเกิดขึน
้ ั
จากการใชสญญาอนุญาตนี หรือทีเกิดขึนจากการใชงาน” ้
ิ
• หมายความว่าผู ้อนุญาตไม่รับประกันว่าเขามีสทธิโดยสมบูรณ์ใน
้ ้
งานทีเราเอามาใชทําพอดคาสท์ เขาอาจจะใชงานของคนอืนโดย
ไม่ได ้ขออนุญาตอย่างถูกต ้องก็ได ้
ี ิ
• ดังนันเราจึงมีความเสยงทีจะถูกเจ ้าของลิขสทธิฟ้ องละเมิด
• ควรเชคงานทีใช ้ CC ว่าผู ้อนุญาตน่าจะมีสทธิจริงหรือเปล่า
็ ิ

9. การค ้นงานที “podsafe”
่
• “Podsafe” = งาน (สวนใหญ่จะเป็ นเพลง) ทีเจ ้าของลิขสทธิิ
้
อนุญาตให ้ใชในการทําและเผยแพร่พอดคาสท์ โดยไม่ต ้องขอ
้ ิ
อนุญาตและจ่ายค่าใชสทธิกอน ่
• http://www.musicalley.com/
• http://www.podsafeaudio.com/
• http://www.podcasthemes.com/
• http://www.instantmusicnow.com/
• http://www.opuzz.com/
• https://www.magnatune.com/
• ลองค ้นด ้วย keyword “royalty-free music” หรือ “free stock
music” ประกอบด ้วย

10. วิธค ้นเนือหาทีใช ้ CC บนเว็บ: Google Search
ี

11. วิธค ้นเนือหาทีใช ้ CC บนเว็บ: Yahoo! Search
ี

12. ทางเลือกในการประกาศใช ้ CC กับพอดคาสท์
่
• ใสเครืองหมาย CC ประเภททีต ้องการบนเว็บทีโฮสพอดคาสท์ วิธนี ี
ทําให ้ผู ้ใช ้ Yahoo!, Google และเสรชเอนจินอืนๆ ทีค ้นเนือหาแบบ
ิ์
CC ได ้สามารถเจอพอดคาสท์ของเรา
• ใส่ CC ใน syndication feed ของพอดคาสท์ วิธนทําให ้บริการบน
ี ี
เว็บต่างๆ ทีโปรโมท audio feed เจอพอดคาสท์ของเรา
• ใส่ CC เข ้าไปในตัวไฟล์เลย (embedding) วิธนทําให ้โปรแกรม
ี ี
่
filesharing เชน LimeWire หรือ Morpheusเจอพอดคาสท์ของเรา
อ่านรายละเอียดได ้ที
http://creativecommons.org/technology/embedding
– Technical guideline: http://wiki.creativecommons.org/MP3
– Embedding tool: http://wiki.creativecommons.org/CcPublisher