Contenu connexe
Similaire à بررسی دقت روشهای تصمیم گیری TOPSIS و ELECTRE-I در مکانیابی احداث شعب بانک
Similaire à بررسی دقت روشهای تصمیم گیری TOPSIS و ELECTRE-I در مکانیابی احداث شعب بانک (18)
Plus de sarvenaz arianfar
Plus de sarvenaz arianfar (13)
بررسی دقت روشهای تصمیم گیری TOPSIS و ELECTRE-I در مکانیابی احداث شعب بانک
- 1. 1
بررسیروشها دقتیتصمیمگیریTOPSISوELECTRE-Iمکان دریابیاحداث
بانک شعب
پاکدامن صادق محمد1*
،ایوزخانی سهیل2
،آرین سرونازفر3
1-اسالم آزاد دانشگاهی،واحدی،زدس و دور از سنجش گروهیستمجغراف اطالعاتیایی،ی،زدایران
Pakdaman.rs@Gmail.com* Email:
2-ایران ،تهران ،صنایع مهندسی دانشکده ،صنعت و علم دانشگاه
3-ایران ،تهران ،مدیریت و اقتصاد دانشکده ،مدرس تربیت دانشگاه
چکیده
ها سازمان اغلبیهایخصوصیدولت ویهز کاهش جهت بهینههایبرها و ا اجه بهه اقدام خودییوشههای
بهینهسازیم خود امو دینمایندمران .یابی،نوعیتصمیمییداده از استفاده باهایپ ازیشتولیدشهدهاسها به
ها امت پایپ از و خاصیشتعیفشدهمح ه با دیطا د .است اف اطیهنتحقیهقاز7الیههاطالعهاتینره د مهو
شنا کاهایاز استفاده با آنها اوزان که بانکوشAHPتعیینشدهط از ،بودیقوشهایتصمیمییان جبی
TOPSISوELECTRE-Iمح دیطنامه بMATLABتع به اقدامیینمرانهایادهدا جههت مناسب
د بانک شعبیکشهه از منطقه ازان تههدیهدمحه د بعهد دلهه م د .یطGISمرهانههاییدو هه د کهه
وشتشخ مناسبیصش با ،شدند دادهتع وطیینشدهشنا کا ف ط ازهایمقا بانهکیسههدیدنهدنتها .یجنشهان
مینتا دقت که دهدیجدو ه از آمده بدستوشبسیاوله بهوده قبول قابلیوشELECTRE-Iنتهایجدقیهق
تیاائه امیدل به .دهدیلسادیوشTOPSISا اج ویسیعهمچن و آنینپیچیدیبهودن به زمهان و
اجایوشELECTRE-Iپیشنهادمیپژوهش د ددهایاز مشابهوشTOPSISدد استفاده.
کلمات:کلیديروشهايتصمیمگیري،مکانیابی،تاپسی،سالکتره-1تهران ،
-مقدمه
دن دیایمسا اغلب وز امیلیتصم ای ب کهیمییمد بهیانضه عمیمتنوع ابعاد ای دا شود؛یچن با و استمع دیاموله ف
میددد ت عبا به .یگاکثتصمیمی یمد هاییانتأث تحتیک مختلف عواملمهیک ویفهیا اغلهب کهه د دا ا قهیهن
با عواملیردیگسع آنان و هستند ض تعا دیمیب که کنندینچندینزینهبهت موجودینزینهو اشتباه .کنند انتخاب ا
د دقت عدمتصمیمی یمهز داخت پ ستلزمینهاخت و ت قد چه ه .خطاستیات امدییتبیشتهز باشد؛ینهتصمیمغلهط
نیزبود خواهد باالت.طبیعیمسا دل که استیلتصمیمی یمع چندیه اپ ای دایچیدیادته بهه و اسهتیپه امرهانی
نمیو به باشدیژهمع اغلب آنرهیهای ابا دنر مویردیگداشته؛ ض تعاافزایشمطلوبیهتیرهیمهیکهاهش باعهک توانهد
مطلوبیتا بیدیی گشود]9[[هم بهیندلیلوشهاییعنوان تحتتصمیمی یمع چندیهه ا(MCDM)و بهه ویهژه
تصمیمی یشاخصه چند(MADM)داده توسعهشدهمسا دل به که اندیلکمک مزبومی.کنندوششاخصه چند های
ترن ای دایکهایمتنوعیمختلف ادل م دتصمیمییا د .هستندینوشچند هاینزینههچنهد اسها بهینمعیها
مقا هم با مختلفیسهشده؛بهتینزینهیات تیبزینهمه انتخهاب مناسب هاییشهوند.وشههایMADMپا بهیهه
- 2. 2
استداللهاییاضی،بهتینزینهتصمیمی یب از اینزینهاولو با موجود هاییتآن بندیتع هایینمیکننهد]01[امها .
ب دینوشهایکدام واقعا موجودوشزمان است؟ بهتیمیتوانا بهینسوالبدان که داد پاسخیما اج از هدفییکوهه په
یاتحقیقو باالت دقتیاب عت سیشتوشها ًالمعمو .استییا اج عت س کهیباالییکمته دقت از ند داینهد دا خو بو
ب د البته .عرس بینوشهایتصمیمییمع چندیه اوشهاییا دا که هستند همیپها دقهتیینا اجه عت سه البتهه وی
کمینیزمیباشند.وشهایتصمیمییکل نوع دو بهیان جبیغ ویان جبیتقسیمبندیمیشوند]01[ه اشها ادامهه د که
ایدو به مختصوششد خواهد نر د مو.
مدلهایان جبیمدل :هاییشاخص از که هستندهاییتشریلشدهبا که اندیردیگا به ،اند تعامل دینمعنیمقهاد کههی
نامطلوبیکشاخصمیمقاد توسط تواندید شاخص مطلوبیگهها مهدل جمله از .شود پوشاندهیانه جبیوشهها بههی
تاپسیسه الرت ومید ک ه اشا توان]2[.
ELECTRE0
:ا دینوشجا بهیبند تبهیزینههجد مفههوم از ههایهدیغ مفههوم بهه وف معهیتبههایاسهتفاده
میشود]0[نر از است ممرن مثال طو بهیاضیزینهایهیچجح ایتید بهیگزینهاما باشد نداشتهتصمیمیندهو
تحلیلگز آن بودن بهتینهد بهیگیبپ ایدا د .ینوشکلیهزینهمقا از استفاده با هایساتغیا تبهیز ا د مویابی
ط بدان و فته ا قیقزینههایغیموثف دمیکل .شوندیها اج ادل میاینوشمبنا بییکو هماهنگ مجموعه
یکغ مجموعهیهماهنگپایهیزیمیا به که شوندیندلیلاینوشآنال به وف معیزهماهنگیهممیباشد]3[.
TOPSIS2
:اینوشا بینتر مفهومیهبهت که د داینزی،نهزینهایستنزد کهیرتینز به فاصلهینهایدهمثبت آل
ب ویشتینا از فاصلهیدهمنف آلیباشد داشته ا]7[.
اینتحقیقمقا هدف بایسهدووشتصمیمییتاپسیسه الرت و-0ا بیمرانیابیشهعب ادداپه انجهام بانهکیفت.
ا بیپیادهسازیایندووشا اج دالت دیتصوییپ از پس .شد استفاده متلب افزا م ن ازیادهسازی،نتایجآمهده بدست
محدود بایتهایا ش که نر د مویطط از آنفاعالم بانکشدهمقا بودیسهدید.
منطقهمطالعه مورد:
منرقهس ب د مویشمال د واقعا محدوده که ان ته شهیمستطیلیوسعت به شرل3333کیلهومتمطالعهه د مهو بهع م
(شرل است فته ا ق–0.)منطقهد مونرازنرجمعیتیخ وجود و بوده اکم متیابانهایزی،ادتجها اکهز می،متعهدد
دولت اکز م و و مت خطوطی،اهمیتاینا ب ا منطقهیا انجامیندوچندان پژوهش.است ده ک
-:روشها و مواد
مع به توجه بایاها امت پا و هایال ،بانک نر د مویههایاطالعاتین د مویازاستا د ایمبن سازمان سوال به پاسخیبه
ها مرانیا ش واجدیطتاسیسجد شعبی،دجدول د0ا .است آمدهینالیههایاطالعاتیط ازیقاولویهتبنهدینره و
شناسا کاته بانک نیها .شدینالیها ب هایتهیهها نقشهیستیمهدل بهه ود و جههتتصهمیمیهی.شهدند اسهتفاده
همچنینمحدود و وط ش از استفاده بایتهایاعمالشدههمه بهینالیههنتها صهحت ،ههایجهها مهدل از آمهده بدسهتی
تصمیمییس ب د مویوضع .فت ا قیتالیهو ب هاید منطقه نقشهشرل-2مشخصشده.است
1
Elimination et Choice in Translating to Reality
2
Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution
- 3. 3
شکل-1مطالعه مورد منطقه :
جدول1-اطالعاتی هاي الیه نوع
ردیفالیه عنوانالیه نوع
1انتظا مراکزمیپلیس وPoint
2اصلی های خیابانLine
3دولتی و اداری اماکنPoint
4مسکونی های مجتمع و تجاری اماکنPoint
5مترو های ایستگاهPoint- Line
6ها بانک سایر شعبPoint
7جمعیتیPolygon
- 4. 4
شکل–2مکانیابی جهت استفاده مورد هاي الیه :
ده وزنیبهوشAHP:
وشهایمتعددیا بیوزندهینسبیب ویاناهمیتمشخصهبه نسبت هایرهدیگا .د دا وجهودیهنوشسههولت د هها
م ،دقت ،استفادهیزانتصم توسط ک دیمیان ندمبنا داشتن وینریتصهم .نهد دا تفهاوت هم بایمینهدهمهیتوانهدبها
م ن بودن دستها افزایچگونگ و بوط میتلفیقدادههایبا آنGISوشی.کند انتخاب ا مناسبوشمقایسههبهه دو
دل به دویلمبنا داشتنینریقوی،اع و زش ا بودن ا دا ،استفاده سهولت و باال دقتست د و تباینت دقهت ویجههیرهیاز
ت معتبیندت ب کا پ وینوشهاست]3[.ا دینوشمات ابتدایسمقایسهایتشریلشدهمشخصه وبه هازوجه ت صهوی
مقایسهنسب )زش (ا وزن ویبه آنهانر طویتعیینمیشودنسبت .هاییادشدهمقاد بایکمیبین0تا9بیانمیشود]3[.
جهتتولیدا ضیبW1وW2تا ... وWi،متلهب افزا م ن از استفاده با ،وشAHPکدنو ایسهید کهیمجهدول .-2
وزنهمچن و هاینمحدودیتهایا اج جهت ا نر د مویها مدلیتصمیمیینشانمی.دهد
تع از پسییناز استفاده با ،ها وزنوشتاپسیسه الرت و-0مح دیطاقدام متلبمسههله دهل بهتصهمیمدیهدد .ادامهه
تهویوشهاینتا و کو میجب آنها از آمده بدستیانشده.است
- 5. 5
جدول–2ها محدودیت و ها الیه وزن
X7X6X5X4X3X2X1متغییر عنوان
از فاصله
بانک سایر
ها
از فاصله
و ها ایستگاه
مترو مسیر
اماکن از فاصله
و تجاری
مسکونی
فاصلهاماکن از
دولتی و اداری
از فاصله
اصلی خیابان
میزان
جمعیت
منطقه
از فاصله
پلیس مراکز
متغییر مفهوم
0.25470.03070.07780.14570.02320.11380.3541متغیر وزن
از بیشتر555
متر
از کمتر455
متر
از کمتر555
متر
از کمتر755
متر
از کمتر15
متر
از بیش
1555نفر
کماز تر055
متر
محدودیت
متغییر
وشتاپسیستاپس :یسعنوان بهیکوشتصمیمییوش ،شاخصه چندیول سادهیاولو د آمهد کایهتبنهدیمحسهوب
میا .شودینوشسال د0992ح مط هوانگ و چن توسطشدهتاپس مدل از استفاده سابقه .استیسا دیانط بایفههای
د ب کایزم دینههایسنج امرانی،اولویتبندیز ا ویابیدهه آغاز از د عملر0371آغاز محدود شرل بهشدهاسهت]8[.
الگویتمتاپسیسیکترنیکان جب شاخصه چندیبسیاقویا بیاولویتبندیزینهط از هایقشبیهجهواب بهه نمودن
ایدهآلمیباشد]9[د .وشتاپسی،سزینهانتخابشدهمیبایدکوت تاهینا جواب از ا فاصلهیدهآلت دو وینا فاصهله
آمدت ناکا ازینا باشد.د داشته جوابینمات ،وشیسn×mا دا کهیmزینهوnشاخصمیز ا د مو باشدیابیا قه
مییدامت .ازیازاتا مهمینوشهمزمان طو به که است آنمیمع و هها شاخص از توانیهها ایعینهیذه ونهیاسهتفاده
نمود]01[.
داینمحاسبات جهت مدلیاضیتمامیمقادیداده نسبتشدهمع بهیها ابایستیک نوع ازمیک ت صو د و بودهیفیبودن
داده نسبتشدهمع بهی،ها ابایستیآنمقاد به ا هایکمیتبدیلنمود]00[کل ادل م .یا اجهیوشتاپسهیسز ت بصهویه
است:
ام0تشر :یلماتیساسا ب ها دادهmزینهوn:شاخص
(0)
ام2تشر و ها داده نمودن د استاندا :یلماتیسط از د استاندایقز ابطهی:
(2)
ام3ها شاخص از یک ه وزن تعیین :اسا ببیشت اهمیت ای دا های شاخص استا این د
باالت وزن از( یس مات واقع د .ند دا خو ب یV)خود به بوط م اوزان د شاخص ه د استاندا مقادی ب داصلضمی.باشد
- 6. 6
(3)
ام3فاصله تعیین :iبا ا آن که )شاخص ه د عملر ین (باالت آل ایده ناتیو آلت از ناتیو آلت امین(A+
)نشانمی.دهند
(3)
ام5فاصله تعیین :iآل امینبا ا آن که )شاخص ه د عملر ین ت (پایین دداقل ناتیو ت(A-
)نشانمی.دهند
(5)
ام6ناتیو آلت ای ب ای فاصله معیا تعیین :دداقل ناتیو آلت و آل ایده:
(6)
ام7است اب ب که یبی ض تعیین :با،دداقل ناتیو آلت ی فاصلهدداقل ناتیو آلت ی فاصله مجموع ب تقسیمی فاصله و
آل ایده ناتیو آلتبا ا آن کهمحاسبه زی ی ابطه از و داده نشانمی.شود
(7)
ام8میزان اسا ب ناتیوها آلت بندی تبه :.بین مقدا ایناستا این د .است نوسان د
و تبه ین باالت ی دهنده نشان.است تبه ین کمت ی دهنده نشان نیز
بیان ی تهو اسا بشدهافزا م ن د ،باال دMATLABسازی پیاده به اقداموش.دید تاپسیسشرل–3نقشه
اولویاسا ب مناطق بندی توشنشان ا تاپسیسمینگ سبز مناطق و باالت اولویت ای دا نگ مز ق مناطق .دهد
بانک شعب اددا ای ب کمت اولویت ی دامیباشند.
الکتره :روش-1:دهه اواخ د مدل این0981چند ی ی تصمیم فنون ین بهت از یری عنوان به و شد ح مطشاخصه
توجه د مو.فت ا قمفهوم این اسا«ای تبه غی وابط»،استشود نمی منتهی ها زینه بندی تبه به لزوما یعنی
کند ف د ا هایی زینه است ممرن بلره]6[.
ذیل ح ش به مدل این ادل ممی:باشد
ام0:Nمقیا بی یس ماتشدهبهوشم ن
ام2:Wوز وشهای از یری با اوزان یس ماتدهی ن
ام3:Vموزون مقیا بی یس ماتV=N*W
ام3ناهماهنگ و هماهنگ مجموعه تشریل :
مقایسه باهم دو به دو ت صو به ها زینه تمامی دله م این دشدهکه ا هایی شاخص وزینهkامزینه به نسبت آن د
iامهماهنگ مجموعه د د دا ی ت ب(Aklو )د ا بقیهناهماهنگ مجموعه(Dk1)توان می ی ساد ای ب .دهیم می ا ق
که فت نر د ا یسی ماتاست مجموعه یک اصلی قط بجز عنص ه و داده تشریل های زینه ا آن ستونهای و ها سط
- 7. 7
هماهنگ های مجموعه ای ب کهبه سط زینه آن د که هایی شاخص ها مجموعه این اعضاءمی د دا ی ت ب ستون زینه
ب و باشد.ناهماهنگ مجموعه قیه
(9)
شکل3اساس بر مناطق بندي اولویت نقشه :روشتاپسیس
ام5تشر :یلماتیسهماهنگ
(01)
ام6تشر :یلماتیسناهماهنگ
(00)
ام7تشر :یلماتیسموث هماهنگ
(02)
ام8تشر :یلماتیسموث ناهماهنگ
(03)
- 8. 8
ام9تشر :یلماتیسکلیموث
(03)
ا کا اساینوشمبنا بیغ وابطیتبهایا بناب است؛ینجوابهایا مجموعه ت صو به آمده دست بهیها تبه از
ساز مدل .بود خواهدیمسایلتصمیمییا اسا بینوشهمچن وینتشر بایلماتیستصمیمییانجاممیکه شود
ها سطیز آنینههایقیبشاخص ،ها ستون د وهایتصمیمند دا ا ق]02[پ از داصل آمده بدست نقشه .یادهسازی
اینوشمران جهت متلب افزا م ن دیابیشرل د بانک شعب3.است آمده
شکل4سازي پیاده از حاصل نقشه :روشالکتره-1
س ب جهتینتایجمحدود ،وش دو ه از آمده بدستیتهایجدول د که نر د مو2و ب شد ه اشا بدانیالیههای
اطالعاتید اعمالیدآ بدست مناطق سپس .محدود اعمال از مدهیتنتا با هایجوشها از آمده بدستیتصمیمییچند
معیه اتاپسیسمقا ه الرت ویسهدیدند(شرل5و6نتا .)یجنشانمیدو ه دهدوشتاپسیسنتا ه الرت ویجقبول قابلیا
مران د مو دیابیا ب بانک شعبیائه ا مامیاما دهندمینتا فت توانیجبدسه الرت از آمده تیکدقیقمی.باشد
وشه الرت0پ به توجه بایچیدیبیشتتاپس به نسبتیسدق ویقن ،آن بودن تیازمندزمانبسیابیشتیبه نسبت
تاپسیسا اج جهتمیبد .باشدیندلیلپیشنهادمیمناطق د مو د شودیبز ابعاد کهیهمچن و ند دایننیازبس دقت بهیا
باالیینیستازوشتاپسیس.دد استفاده
- 9. 9
شکل5نتایج با ها محدودیت اعمال از حاصل مناطق مقایسه :روشتاپسیس
شکل6نتایج با ها محدودیت اعمال از حاصل مناطق مقایسه :روشالکتره
- 10. 11
-نتیجهگیری
وشها از استفاده با ، داض پژوهش دیتصمیمییمع چندیه اتاپسیسوELECTRE-1به اقدامتصمیمیید
مرانها د موید بانک شعب اددا جهت مناسبیکد ان ته شه از منطقهیدنتا .یجدو ه از آمده بدستوشبا
تع وط شیینشدهها شنا کا ف ط ازیمقا بانکیسهدید.دمجموعمینتا فت توانیجدو ه از آمده بدست
وشخوب تطابقیمناط بامشخص قشده.ند دا بانک ف ط ازوشتاپسیسدل بهیلسادیالگویتما اج باالت عت س وی
به نسبت آنوشELECTRE-1قابلیتپیادهسازیبهتیبعض د اما .د داید مشاهده مناطقیدنتا کهیج
وشELECTRE-1دقیقتمیمجموع د و باشدمیا فت توانینوشباالت دقت ازینبه سبتوشتاپسیس
پ .است دا خو بیشنهادمیها پژوهش د مو د ددیمحدود ا مشابهیتدل به د ندا وجود منطقه ابعادیلاز باالت دقت
وشELECTRE-1غ د و دد استفادهیایت نصومیاز توانوشتاپسیس.جست ه به
مراجع
[1] Berge, L. S. A .2002. Transport Infrastructure Regional Study (TIRS) in the Balkans, Final Report,
Appendix 8, ELECTRE TRI.
[2] Bojorquez-Tapia, L. A.; Ezcurra, E. and Garcı´a, O. 1998. Appraisal of environmental impacts and
mitigation measures through mathematical matrices, Journal of Environmental Management, 53, 91- 99.
[3] Mousseau, V.; Slowinski, R. 1998. Inferring an ELECTRE TRI model from assignment examples.
Journal of Global Optimization, 12: 157- 174.
[4] Mousseau, V.; Slowinski, R. and Zielniewicz, P.1999. ELECTRE TRI 2.0a Methodological Guide and
User's manual.
[5] Cloquell- Ballester, V. A. et al. 2007. Systematic comparative and sensitivity analyses of additive and
outranking techniques for supporting impact significance assessments, Environmental Impact Assessment
Review 27, 62- 83.
[6] Yu, W. 1992. ELECTRE TRI: aspects méthodologiques et manuels d'utilisation. Document du Lamsade,
vol. 74. Université Paris- Dauphine.
[7] Ertugrul , İ. and Karakasoglu , N.,(2008) “Comparison of fuzzy AHP and fuzzy TOPSIS methods for
facility location 783 – 795 . pp Technology, Journal of Advanced Manufacturing selection,” The
International
[8] K. Yoon,(1980)” Systems selection by multiple attribute decision making, Ph.D. Dissertation. ,”Kansas
State University
[9] C.L. Hwang and K. Yoon, , (1981) “Multiple Attribute Decision Making: Methods and Applications”,
Springer-Verlag New York.
[10] Y.-J. Lai, T.-Y. Liu and C.-L. Hwang, (1994 )” TOPSIS for MODM”, European Journal of Operational
Research.
[11] K. Yoon and C.L. Hwang, (1995 ) , “Multiple Attribute Decision Making: An Introduction", Sage,
Thousand Oaks, CA
[12] Wang, Y. J., Lee, H. S., and Lin, K.,(2003) , “Fuzzy TOPSIS for multi-criteria decision-making,”
International Mathematical Journal, Vol. 3, No. 4, pp. 367-379