1. A MUIÑEIRA.
TRABALLO DE INVESTIGACIÓN
Autora do traballo: Sandra Fernández Rodríguez (4º ESO)A
Informante: Gervasio Fernández García, 84, avó de Sandra, Verís.
Irixoa.
A muiñeira é unha danza folclórica e un xénero musical tipicamente galego de
ritmo rápido. Como xénero, distínguese principalmente polo seu compás de 6/8,
rápido e vivo, do cal existen algunhas variantes.
Como baile tradicional interpretábase en festas, romarías e canta xuntanza
social o permitía. Se se dispuña de gaita, preferíase esta; pero senón, un grupo de
percusión mais ou menos improvisado bastaba. A danza era colectiva, normalmente
de tres a oito parellas colocadas fronte a fronte formando unha ringleira. A estrutura
musical, composta de copla e volta, reflíctese na danza en xeito de punto e paseo. Un
home interpretaba un punto, construído máis ou menos improvisadamente a base de
embotados, saltos, picados e outras figuras, e o resto do grupo repite os
movementos varias veces, mentres dure a parte da copla. Durante a parte de volta da
melodía, o grupo realizaba paseos, en círculo, xirando as filas sobre o seu centro, ou
outras figuras coreográficas sinxelas. Tanto punto como paseos execútanse cos
brazos en alto ou facendo leves debuxos que dan máis gracia á interpretación.

2. Os Muíños:
Un muíño é un artificio para moer algo; o máis habitual son os cereais,
especialmente o trigo e o millo, para obter fariña.
Xeralmente constaban dunha pedra circular fixa sobre a que se move outra de
forma troncocónica que ao xirar segue a forma da anterior. Tamén pode ter forma de
disco e entón chámase moa. Para mover a pedra utilizábase a enerxía hidráulica.
Os muíños de auga ou aceas construíanse á beira dos ríos, realizando unha
presa para embalsar auga e conseguir unha diferenza de altura. A auga do encoro
corría por un canal ou cano e movía unha roda con (pás) chamada rodicio, a que á
súa vez movía as pedras ou moas do muíño. Ao conxunto formado polo encoro e
máis o cano de alimentación do muíño chámaselle popularmente caneiro, sendo
xunto cos caneiros de pesca elementos característicos da paisaxe dos ríos galegos.

4. Coplas sobre a muiñeira e os muíños
Informante: Gervasio Fernández García
Hoy le ha vuelto de repente
el recuerdo de su tierra
la alegría de su gente
y sus paisajes, en primavera.
Hoy le ha vuelto la nostalgia
de sus montes y aldeas
de los años de su infancia
bebiendo el aire de sus riberas.
Llorando, brindará por los amigos
que perdió sin darse cuenta
riendo, volverá a cantar con ellos
al compás de una muñeira.
¡Galicia!
Cada día mais linda mais linda
cada día melhor e melhor
cada día mais linda mais linda
cada día melhor e melhor.

5. Hoy le ha vuelto de repente
la alegría y la tristeza
que sintió cuando marchaba
aquella noche llena de estrellas.
Si la vida me concede
el deseo que yo quiera
a la vida yo le pido
que no lo lleve antes de verla.
Llorando, brindará por los amigos
que perdió sin darse cuenta
riendo, volverá a cantar con ellos
al compás de una muñeira.
¡Galicia!
Cada día mais linda mais linda
cada día melhor e melhor
cada día mais linda mais linda
cada día melhor e melhor.
Autora do traballo: Sandra Fernández Rodríguez (4º ESO)