3. ETIK NEDIR?
Etik veya en yalın tanımıyla töre bilimi. Etik terimi
Yunanca ethos yani "töre" sözcüğünden türemiştir.
Aksiyoloji dalı olan etik, felsefenin dört ana
dalından biridir. Yanlışı doğrudan ayırabilmek
amacıyla ahlak kavramının doğasını anlamaya
çalışır
Etiğin batı geleneği zaman zaman ahlak felsefesi
olarak da anılmıştır. Türkçe ahlak bilimi olarak da
anıldığı olmuştur
4. FARKLI ETIK ANLAYIŞLARI
Uygulamalı etik: Uygulamalı etiğin bir şekli, normatif etik teorilerinin belirli
(spesifik) tartışmalı meselelere uygulanmasıdır. Bu durumlarda, etikçi savunulabilir
bir teorik yapı benimser ve sonra teoriyi uygulayarak normatif tavsiyeler türetir.
Fakat, çoğu kişiler ve durumlar, özellikle de geleneksel dindarlar ve hukukçular, bu
yaklaşımı ya kabul edilmiş dini doktrine karşı bulur ya da var olan yasa ve
mahkeme kararlarına uymadığı için uygulanamaz ve pratikten yoksun bulurlar.
Bunun dışında uygulamalı etikte kullanılan farklı yöntem ve yaklaşımlar da vardır.
Bu yöntem ve yaklaşımlara safsatalar (veya safsatacılık) örnek olarak verilebilir.
Her ne kadar uygulamaları etikte incelenen soruların çoğu kamu politikasını içerse
ve doğrudan kamusallaşmış uygulama ve olaylara dair olsa da, uygulamalı etik
başlığı altında farklı sorularda incelenebilir.
Örnek vermek gerekirse: "Yalan söylemek her zaman yanlış mıdır? Eğer değilse,
hangi zamanlarda izin verilebilirdir (caiz) ?" Bu tip etik hükümleri oluşturmak her
türlü normdan önceliklidir.
Uygulamalı etiğin farklı uzmanlıklardaki etik sorunları inceleyen bazı alt dalları
(disiplin) mevcuttur, örneğin: iş etiği, tıbbi etik, mühendislik etiği ve yasal etik gibi.
Her alt bu uzmanlıkların etik kuralları içerisinde ortaya çıkan yaygın meseleleri
karakterize eder ve bunların kamuya olan sorumluluklarını tanımlar.
5. Dini etik: Dini etik, gerek uygulamalı etik gerekse
(genel) geleneksel dini etik başlığı altında
incelenebilen bir etik perspektifi ve anlayışıdır. Bu
tutumda, etiğin temelleri dinidir. Dinlerdeki ahlak
kavramının çeşitliliği ve dinlerin çeşitliliği yüzünden,
dini etik kavramı da ayrıntılar açısından farklılık ve
çeşitlilik gösterir
6. Erdemler etiği: Erdemler etiği insanın nasıl birisi olması
gerektiğini söylemeye çalışır.
Erdemler etiği ilk olarak Eski Yunan'da ortaya çıkmıştır.
Plato'nun Symposium'unda insanların sahip olması
gereken dört erdem olarak Basiret, Adalet, Cesaret ve
İtidal gösterilmiştir.
Aristo erdemleri ahlaki ve akli olarak ikiye ayırmıştır.
Dokuz akli erdemin en üstünde sophia yani teorik hikmet
ve phronesis yani pratik hikmet gelmektedir. Aristo da
ahlaki erdemler olarak basiret, adalet, cesaret ve itidali
verir.
Aristo'ya göre her ahlaki erdem her iki uçtaki kusurun
ortalamasıdır. Örneğin cesaret erdemi, korkaklık ve deli
cesareti gibi kusurların ortasında yer alır.
10. SORU:1 YANLIŞ CEVAP
Özet hatırlatma
doğru
cevap: D
Soruya dön
Aşağıdakilerden hangisi etiğin alanı değildir?
a) Uygulamalı etik
b) Dini etik
c) Erdem etiği
d) Siyaset etiği
11. SORU:2
Sonuç temelli kuramların etik anlayışı dikkate
alındığında aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
a. Davranışın nedeni değil, yol açtığı durum önemlidir.
b. Davranış, sonuçta ulaşılan yarara ve zarara göre
değerlendirilir.
c. İstenen sonuca etik dışı davranışlarla da olsa
ulaşılmalıdır.
d. Davranışın doğru olup olmadığı niyete göre
değerlendirilir.
e. Davranışın somut sonuçları önemlidir.
13. SORU:2 YANLIŞ CEVAP
Özet
hatırlatma
Doğru cevap:D
Etik kuralları bölümünü
gözden geçirmelisiniz.
Soruya dön
Sonuç temelli kuramların etik anlayışı
dikkate alındığında aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?
a. Davranışın nedeni değil, yol açtığı
durum önemlidir.
b. Davranış, sonuçta ulaşılan yarara
ve zarara göre değerlendirilir.
c. İstenen sonuca etik dışı
davranışlarla da olsa ulaşılmalıdır.
d. Davranışın doğru olup olmadığı
niyete göre değerlendirilir.
e. Davranışın somut sonuçları
önemlidir.
14. SORU:3
Kural temelli kuramların etik anlayışı dikkate
alındığında aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
a. Ahlaki konularda mutlak doğrular vardır.
b. Davranışın sorumluluğu kural koyucularındır.
c. Köktencilik (bir doktrinin ilkelerine körü körüne
uymak) reddedilir.
d. Doğru davranış; gruba, devlete, dine hizmet ettiği
otorite tarafından kabul edilen davranıştır.
e. Ayıp, günah, suç olarak nitelenen davranışlar etik
dışıdır.
16. SORU:3 YANLIŞ CEVAP
Özet
hatırlatma
Doğru cevap:c
Soruya dön
Kural temelli kuramların etik anlayışı dikkate
alındığında aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır?
a. Ahlaki konularda mutlak doğrular vardır.
b. Davranışın sorumluluğu kural koyucularındır.
c. Köktencilik (bir doktrinin ilkelerine körü körüne
uymak) reddedilir.
d. Doğru davranış; gruba, devlete, dine hizmet
ettiği otorite tarafından kabul edilen davranıştır.
e. Ayıp, günah, suç olarak nitelenen davranışlar
etik dışıdır.
“Etik Kuramları” bölümünü
yeniden gözden geçiriniz.
17. SORU:4
Yerel işletmelerde personelin işe geç gelmesinin
yadırganmadığı bir ülkede uluslararası işletmenin de bu
duruma uymasını “etik davranış” sayan yaklaşım
aşağıdakilerden hangisidir?
a. Kültürel kuramlar
b. Kural temelli kuramlar
c. Sonuç temelli kuramlar
d. Uluslararası etik standartları
e. Esnek kuramlar
19. SORU:4 YANLIŞ CEVAP
Özet
hatırlatma
Doğru cevap:A
Uluslararası etik ilkeleri
bölümünü gözden geçiriniz
Soruya dön
Yerel işletmelerde personelin işe geç
gelmesinin yadırganmadığı bir ülkede
uluslararası işletmenin de bu duruma
uymasını “etik davranış” sayan yaklaşım
aşağıdakilerden hangisidir?
a. Kültürel kuramlar
b. Kural temelli kuramlar
c. Sonuç temelli kuramlar
d. Uluslararası etik standartları
e. Esnek kuramlar
20. SORU:5
Aşağıdakilerden hangisi uluslararası bir işletmenin
uyması gereken evrensel etik davranış
standartlarından biri değildir?
a. Tüketicinin doğru bilgilendirilmesi
b. Ekolojik dengenin korunması
c. Yerel işletmelerle rekabete girilmemesi
d. ev sahibi ülkenin iç siyasetine karışılmaması
e. Sağlığa zararlı mal üretilmemesi
21.
22. SORU:5 YANLIŞ CEVAP
Özet
hatırlatma
Doğru cevap:c
Uluslararası etik ilkeleri
bölümünü gözden geçiriniz.
Soruya dön
Aşağıdakilerden hangisi uluslararası bir
işletmenin uyması gereken evrensel etik
davranış standartlarından biri değildir?
a. Tüketicinin doğru bilgilendirilmesi
b. Ekolojik dengenin korunması
c. Yerel işletmelerle rekabete girilmemesi
d. ev sahibi ülkenin iç siyasetine
karışılmaması
e. Sağlığa zararlı mal üretilmemesi