Tradución ao galego e adaptación dunha presentación do prof. Isaac Buzo sobre a acción humana e os procesos de degradación ambiental

1. MEDIO NATURAL Isaac Buzo Sánchez (adaptado) A ACCIÓN HUMANA E OS PROCESOS DE DEGRADACIÓN AMBIENTAL Fonte: Wikimedia

2. INFLUENCIA DA ACTIVIDADE HUMANA NO MEDIO NATURAL ACCIÓN HUMANA SOBRE O MEDIO NATURAL DEGRADACIÓN MEDIOAMBIENTAL SOBREEXPLOTACIÓN CONTAMINACIÓN CONSTRUCIÓN MANTO VEXETAL SOLO AUGA FAUNA ATMOSFÉRICA LIXO AUGAS SOLOS ACÚSTICA NUCLEAR Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ

3. DEGRADACIÓN AMBIENTAL DESAPARICIÓN TOTAL OU PARCIAL DE ELEMENTOS DO MEDIO FÍSICO Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ

4. DEGRADACIÓN AMBIENTAL: Expansión urbana A expansión das cidades consome espazos de valor ecolóxico e agrario É un proceso agravado pola aparición de grandes conurbacións en áreas metropolitanas Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Banco de Imaxes do CNICE

5. DEGRADACIÓN AMBIENTAL: Proliferación de segundas residencias Tanto no espazo rural como na costa, a construción de segundas residencias altera a paisaxe provocando impactos na fauna, alterando os ecosistemas litorais e prelitorais (dunas, albufeiras e praias) e aumentando o perigo de incendios forestais En moitos casos aténtase directamente contra o recurso turístico que xenerou a proliferación de construcións Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Banco de Imaxes do CNICE

6. DEGRADACIÓN AMBIENTAL: Proliferación de obras de enxeñería civil Impactan nos ecosistemas cortando o tránsito dos animais ou transformando os seus hábitat Destrúen solos fertis e afectan á paisaxe A súa construción tamén provoca a aparición de escombreiras, canteiras, etc. Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Banco de Imaxes do CNICE

7. DEGRADACIÓN AMBIENTAL: Outras actuacións humanas Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Banco de Imaxes do CNICE e Wikimedia

8. SOBREEXPLOTACIÓN EXPLOTACIÓN DO MEDIO POR RIBA DA SÚA CAPACIDADE DE PRODUCIÓN E DE REXENERACIÓN Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ

12. SOBREEXPLOTACIÓN: Es gotamento de acuíferos e desecación de humedais Masas de auga subterráneas costeiras salinizadas Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Ministerio de Medio Ambiente

14. CONTAMINACIÓN ADICIÓN DE MATERIAS NOCIVAS EN PROPORCIÓN NON ASIMILABLES POLO MEDIO Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ

15. CONTAMINACIÓN: Atmosférica A contaminación atmosférica é a presenza de substancias que habitualmente non se atopan na atmosfera ou que o están en concentracións menores ás existentes . Estas substancias poden causar danos directos ou indirectos á poboación Os principais focos de emisión son: as centrais térmicas e industrias; automóbiles, calefaccións domésticas, incendios forestais, aviación, refrixerantes e aerosoles Os principais contaminantes son: monóxido de carbono (CO), dióxido de carbono (CO 2 ), dióxido de xofre (SO 2 ), óxido de nitróxeno (NO), partículas de polvo e fume e cloro (Cl 2 ) PRINCIPAIS CONSECUENCIAS Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ CHUVIA ÁCIDA BURACO CAPA OZONO EFECTO INVERNADOIRO ILLA DE CALOR

16. CONTAMINACIÓN: Atmosférica: Chuvia ácida As emisións de xofre e de nitróxeno mestúranse con vapor de auga no aire. Ao se condensaren, formar nubes e precipitar, as solucións de ácido sulfúrico e nítrico caen á superficie, alterando a vexetación, os solos, as augas e os edificios Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Isaac Buzo

17. CONTAMINACIÓN: Atmosférica: Chuvia ácida Efectos da chuvia ácida sobre un bosque da República Checa e sobre unha gárgola dun edificio histórico Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Wikimedia

18. CONTAMINACIÓN: Atmosférica: Buraco da capa de ozono O ozono é un gas (O 3 ) que se atopa entre os 15 e os 55 km de altura Serve para filtrar as radiacións ultravioletas do Sol A capa de ozono diminuiu o seu espesor a causa da reacción do ozono co cloro presente nos CFC (clorofluorocarburos) O cloro separa as moléculas de O 3 en oxíxeno normal (O 2 ), uníndose á restante (CLO, monóxido de cloro) Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Banco de Imaxes do CNICE

19. CONTAMINACIÓN: Atmosférica: Buraco da capa de ozono O grosor da capa de ozono reduciuse ao máximo nos polos, polo que a penetración da radición ultravioleta aumentou nestas zonas. En España a capa de ozono reduciuse un 8 % Como resultado existe un aumento do cancro de pel, cataratas nos ollos, ademais de perturbacións na vida vexetal e animal Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Ministerio de Medio Ambiente

20. CONTAMINACIÓN: Atmosférica: Efecto invernadoiro Denomínase así pola semellanza cun invernadoiro, onde os cristais permiten a entrada de enerxía solar mais non permiten a súa saída, co que a calor aumenta no interior Na atmosfera o papel dos cristais xógano os denominados gases de efecto invernadoiro, como o CO 2 . En circunstancias normais permiten manter unha temperatura axeitada para a vida; mais o exceso de gases fai que a capa aumente e, polo tanto, tamén a temperatura, provocando un quecemento globlal Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Isaac Buzo

21. CONTAMINACIÓN: Atmosférica: Efecto invernadoiro Para reducir os gases que producen efecto invernadoioro e así evitar o quecemento gobal, chegouse a un acordo internacional polo que se estableceu un límite nos diferentes países á emisión de ditos gases: dióxido de carbono (CO 2 ), gas metano (CH 4 ) e óxido nitroso (N 2 O), ademais de tres gases industriais fluorados: hidrofluorocarbonos (HFC), perfluorocarbonos (PFC) e hexafluoruro de azufre (SF 6 ). O obxectivo era reducir a emisión destes gases no período de 2008 ao 2012 un 5 % a respecto da emitida en 1990. Este acuerdo impulsado por Nacións Unidas é o denominado Protocolo de Kioto (asinado en 1997) Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Países asinantes do Protocolo de Kioto en 2005. No todos os países ratificaron estes acordos. Nótese como o principal país emisor, EE.UU. (cun terzo do total) desbotou ratificar o asinado Fonte: Wikimedia

22. CONTAMINACIÓN: Atmosférica: Efecto invernadoiro Evolución das emisións de gases efecto invernadoiro en España (1990-2005) Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Ministerio de Medio Ambiente

23. CONTAMINACIÓN: Atmosférica: Efecto invernadoiro Evolución das emisións de gases efecto invernadoiro en España segundo a actividade emisora (1990-2005) Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Ministerio de Medio Ambiente

24. CONTAMINACIÓN: Atmosférica: Illa de calor É unha situación que se produce nas cidades debido á acumulación de calor polo formigón e outros materiais construtivos, ao que se une a ausencia de zonas verdes e de superficies acuáticas que refresquen o ambiente, a xeración da propia calor nas cidades (aires acondicionados, calefaccións, etc.) e a presenza de partículas contaminantes Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: wikimedia

25. CONTAMINACIÓN: Lixo (RSU) Xeneran problemas de contaminación en aire, augas superficiais e subterráneas, e solos O aumento dos RSU é constante. A súa eliminación lévase a cabo por medio de verquidos controlados (45 %), incontrolados (33%), compostaxe (16 %) e incineración (6%) Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Ministerio de Medio Ambiente

26. CONTAMINACIÓN: Lixo (RSU) A análise da composición dos RSU permite plantexar varias solucións para controlar o seu crecemento: Reutilizar, Reciclar e Reducir Composición dos RSU en Galicia Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: SOGAMA

27. CONTAMINACIÓN: Lixo (RSU) Tratamento dos RSU en Galicia. Rede de instalacións

28. CONTAMINACIÓN: Lixo (RSU) Mapa de vertedoiros de Galicia.

30. CONTAMINACIÓN: Augas continentais A contaminación das augas continentais pode xerar eutrofización , proceso causado pola chegada dun exceso de compoñentes alimenticios ás augas, o que favorece o desenvolvemento masivo de algas (grandes consumidoras de oxíxeno), o que produce a morte por asfixia do resto dos seres vivos do ecosistema acuático e de continuar o proceso o das propias augas por acumulación e putrefacción Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: wikimedia

31. CONTAMINACIÓN: Augas continentais Imágenes de dous ríos en proceso de eutrofización Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: wikimedia

32. CONTAMINACIÓN: Augas continentais A lixiviación é o proceso de lavado e filtrado da superficie da terra pola auga da chuvia que se infiltra nos estratos inferiores do solo arrastrando consigo disoltas as partículas contaminantes que atopa no seu camiño, as cales proveñen do uso de fertilizantes, praguicidas, acumulación de lixo, etc. A súa acumulación pode contaminar os acuíferos e as correntes superficiais Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Isaac Buzo

33. CONTAMINACIÓN: Augas continentais Mapa de contaminación das augas superficiais por nitratos (estacións con máis de 50mg/l) Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Ministerio de Medio Ambiente

34. CONTAMINACIÓN: Augas continentais Para solucionar os problemas de contaminación das augas continentais, a lei propón o tratamento das augas residuais previo á súa incorporación á rede hidrográfica Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fuente: wikimedia

35. CONTAMINACIÓN: Augas mariñas España ten un problema global no Mediterráneo, un mar case pechado no que desaugan os ríos contaminados da Europa industrializada, e que só se limpa a través do intercambio de augas co Atlántico no Estreito de Xibraltar Outros problemas máis localizados son: - Verquidos atómicos na “fosa atlántica”, fronte as costas galegas - Accidente de petroleiros e cargueros con produtos tóxico - Crecemento do tráfico marítimo - Verquidos directos en puntos concretos: Huelva, Ría de Nervión, Llobregat,etc. Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ

36. CONTAMINACIÓN: Augas mariñas Verquidos nucleares

37. CONTAMINACIÓN: Augas mariñas Unha marea negra é o resultado de derrames de petróleo que se producen cando un buque petroleiro sofre un accidente e o seu cargamento é verquido ao mar. Isto xenera unha forte contaminación que incide na fauna mariña e no litoral, ademais de provocar graves perdas a outros sectores económicos (a pesca o o turismo) O chapapote é a substancia viscosa, pastosa en que se converte o petróleo (equivalente ao alcatrán), e que ten unha grande repersusión sobre o meido mariño. O último grande accidente que afectou ás costas peninsulares foi o do Prestige (2002) Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Flickr

38. CONTAMINACIÓN: Solos Danos causados pola actividade agraria (xa comentados anteriormente), polas granxas, pola contaminación procedente da industria, polos vertedoiros e escombreiras, ou polas urbanizacións Ademais, a contaminación atmosférica acaba por se depositar por decantación Tractor en tarefas de fertilización do solo Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ

39. CONTAMINACIÓN: Acústica O ruído non engade partículas contaminantes á atmosfera, ás augas ou ao solo, mais produce unha diminución da calidade ambiental A cifra máxima de tolerancia ao ruído é de 65 decibelios, e tres cuartas partes da poboación está sometida a niveis superiores Causas: Aumento do tráfico, as actividades industriais, e servizos urbanos (bares, discotecas, comercios) Consecuencias: problemas de saúde física (dores de cabeza, xordeira, hipertensión) e psicolóxica (ansiedade, agresividade, insomnio) Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ

40. CONTAMINACIÓN: Nuclear Prodúcese en casos de accidente ou mal uso, en instalación onde se xenera, utilizan ou almacenan compoñentes radiactivos, como as centrais nucleares, ou os depósitos de residuos nucleares En España existen oito centrais nucleares en funcionamiento: José Cabrera, Santa María de Garoña, Vandellós II Almaraz I e II, Ascó I e II e Cofrentes. En 1983 dúas centrais en construción víronse afectadas pola moratoria na enerxía nuclear (pausa no desenvolvemento deste tipo de enerxías): Valdecaballeros e Lemoniz O accidente de Chernobil (1986) paralizou o desenvolvemento nuclear en Europa desta actividade, aínda que na actualidade reactivouse o debate sobre o uso desta enerxía Prof. ISAAC BUZO SÁNCHEZ Fonte: Consejo de Seguridad Nuclear