E-BOOK Download คู่มือเตรียมสอบนักบริหารงาน การประปานครหลวง ปี 57 (NVT) ราคา 249 บาท สั่งซื้อได้ที่ : www.Sheetram.com สอบถามรายละเอียด Facebook http://www.facebook.com/Sheetram LINE ID : sheetram บริษัท ชีทราม จำกัด ชมรมลูกพ่อขุนประยุกต์ สำนักงานใหญ่ 453 ถนนรามคำแหง(ปากซอย 53) หัวหมาก บางกระปิ กรุงเทพฯ 102 โทรศัพท์ : 02-7230950,02-5141422,085-9679080, 085-9993722,085-9993740 FAX : 02-718-6528 เปิดบริการ 8.15-21.30 น. ทุกวัน

1. 1

2. 2
ขอบเขตเนื้อหา
สวนที่ 1 ความรูทั่วไปเกี่ยวกับการประปานครหลวง
วิสัยทัศน / พันธกิจ / คานิยม 5
สัญลักษณ 6
การบริหารจัดการภาพลักษณ 7
ตราสัญลักษณประจําองคกร 8
สีประจําองคกร 9
ประวัติ/ภาระหนาที่ 9
ทําเนียบผูวาการการประปานครหลวง 12
การดําเนินงานดานธรรมาภิบาล จริยธรรม และความรับผิดชอบตอสังคม 13
ความรับผิดชอบตอสังคม CSR 13
จริยธรรม 21
ประมวลจริยธรรมการประปานครหลวง 23
แนวทางการจัดทําประมวลจริยธรรมตามรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย 24
ธรรมภิบาล (Good Govermance) 24
สวนที่ 2 กฎหมายที่ควรรูเกี่ยวกับการประปานครหลวง
กฎหมายการประปานครหลวง แกไขเพิ่มเติมถึงฉบับที่ 5 พ.ศ.2535 34
พระราชบัญญัติการประปานครหลวง พ.ศ. 2510 34
แนวขอสอบความรูทั่วไปเกี่ยวกับการประปานครหลวง 48
สวนที่ 3 ความรูความสามารถเฉพาะตําแหนงบริหารงาน
การบริหารงานทั่วไป 58
หลักการบริหารจัดการ 62
ระบบการบริหาร 63
พฤติกรรมองคการ 68
วัฒนธรรมองคการและสภาวะแวดลอม 74
การจัดการในยุคโลกาภิวัตน 77
การบริหารสํานักงานสมัยใหม 81
การบริหารงานจัดการทั่วไป 90

3. 3
การตัดสินใจทางการจัดการ 92
การจัดการเชิงกลยุทธ 102
เครื่องมือและเทคนิคในการวางแผน 106
โครงการและการออกแบบองคการ 110
การจัดการเปลี่ยนแปลงและนวัตกรรม 126
การพัฒนาองคกร 128
กระบวนการควบคุม 132
การบริหารงานผลิต 135
จรรยาบรรณในวิชาชีพ 137
สวนที่ 4 กฎหมายที่เกี่ยวของ
สรุประเบียบงานสารบรรณ พ.ศ. 2526 และแกไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2548 139
สรุปพระราชบัญญัติขอมูลขาวสารของราชการ พ.ศ.2540 148
การรางหนังสือราชการ 155
สรุประเบียบวาดวยรักษาความลับของทางราชการ พ.ศ.2544 162
แนวขอสอบระเบียบวาดวยรักษาความลับของทางราชการ พ.ศ.2544 172
แนวขอสอบ หลักการเขียนหนังสือราชการ 179
แนวขอสอบ ระเบียบฯ งานสารบรรณ พ.ศ. 2526แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2548 184
แนวขอสอบพระราชบัญญัติขอมูลขาวสารของราชการ พ.ศ.2540 200
แนวขอสอบขาราชการพลเรือน 207
แนวขอสอบ การบริหารงานทั่วไป 227

4. 4
การประปานครหลวง
วิสัยทัศน / พันธกิจ / คานิยม
วิสัยทัศน
"เปนองคกรชั้นนําดานการบริหารจัดการที่ดี ที่มีความรับผิดชอบตอสังคม ในระดับ
แนวหนาสุด ของกลุมประเทศอาเซียน ที่ใหบริการงานประปา"
พันธกิจ
"ใหบริการงานประปา อยางมั่นคง ทั่วถึง สะอาด และเพียงพอ ดวยมาตรฐานคุณภาพ
และ บุคลากรมืออาชีพ เพื่อสรางความพึงพอใจ และความเชื่อมั่นใหแกผูใชบริการ"
คานิยม
"มุงมั่น พัฒนาตน พัฒนาระบบงาน อยางยึดมั่นในประโยชนของผูใชบริการ ดวย
ความรับผิดชอบ"
การจัดการองคกร
ยุทธศาสตรการบริหารการประปานครหลวง ฉบับที่ 3 (2555 - 2559)
ประกอบดวยยุทธศาสตรหลัก 6 ดาน จําแนกเปนมุมมองตามหลักการ Balanced
Scorecard (BSC) และแนวทางบริหารจัดการสรางมูลคาเชิงเศรษฐศาสตร (EVM) ดังนี้
1. ยุทธศาสตรดานผูมีสวนไดสวนเสีย (Stakeholder Strategic)
ใหความสําคัญกับผูมีสวนไดสวนเสีย หรือ Stakeholder ซึ่งคําวา"ผูมีสวนไดสวน
เสีย ในที่นี้ จะหมายรวมถึงทุกภาคสวนทั้งที่เปนบุคคล หนวยงานภาครัฐ และองคกรธุรกิจ ที่
มีความสัมพันธเกี่ยวของกับการประปานครหลวง มุงเนนตอบสนองความตองการและความ
คาดหวังของผูมีสวนไดสวนเสียอยางสมดุล
2. ยุทธศาสตรดานการเงิน (Financial Strategic)
สรางมูลคาเชิงเศรษฐศาสตร (EP : Economic Profit) โดยสรางรายไดใหเติบโต
อยางยั่งยืน และเพิ่มประสิทธิภาพการดําเนินงาน
3. ยุทธศาสตรดานลูกคา (Customer Strategic)
ใหบริการน้ําประปาที่สะอาด อยางทั่วถึง เพียงพอ สรางความนาเชื่อถือ และไดรับ
การยอมรับในระดับสากล

5. 5
4. ยุทธศาสตรดานกระบวนการภายใน (Internal Process Strategic)
ผลิตและสงน้ําดวยมาตรฐานสูงอยางมั่นคง เพียงพอ และยั่งยืน โดยมุงเนนลูกคา
การตลาด และการบริการที่เปนเลิศ ดวยการบริหารจัดการกระบวนการอยางมีประสิทธิภาพ
และเกิดประสิทธิผล
5. ยุทธศาสตรดานการเรียนรูและพัฒนาองคกร (Learning and Growth
Strategic)
ยกระดับการบริหารและพัฒนาทรัพยากรบุคคล เพิ่มประสิทธิภาพการใชเทคโนโลยี
สารสนเทศ เพื่อสรางขีดความสามารถองคกร
6. ยุทธศาสตรดานธรรมาภิบาล (Corporate Governance Strategic)
ยกระดับการบริหารจัดการที่ดี ดวยหลักธรรมาภิบาล 6 ประการ ประกอบดวย การ
มีสวนรวม (Participation) หลักนิติธรรม (Rule of Law) ความโปรงใส (Transparency)
ความรับผิดชอบตอผลการปฏิบัติงาน (Accountability) ตอตานการคอรรัปชั่น (Anti –
Corruption) มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล (Efficiency & Effectiveness) เปนฐานบริหาร
จัดการทั้งองคกร สอดแทรกสูทุกกระบวนงาน
สัญลักษณ
พระแมธรณี สัญลักษณของการประปานครหลวง
พระแมธรณี สัญลักษณของการประปานครหลวง เมื่อครั้งที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎ
เกลาเจาอยูหัว รัชกาลที่ 6 เสด็จเปดกิจการการประปากรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน
พ.ศ.2457 โดยมีพระราชดํารัสกลาวเปดตอนหนึ่งความวา
อนึ่ง ทานทั้งหลายที่ไดชวยเราทําการอันนี้ใหสําเร็จไปได ควรรูสึกปลื้มใจวาไดทําการ
อันประโยชนแลกุศลอยางยิ่งเพราะน้ําซึ่งใสสะอาด บริสุทธิ์ ใครๆยอมรูอยูแลวทั้งในโบราณ

6. 6
แลบัดนี้วาเปนของจําเปนเพื่อประโยชนแล เพื่อความสุขสําหรับปองกันโรคอันตรายของ
มนุษย น้ําใสสะอาดยอมเปนเครื่องบําบัดโรคไดดีกวาโอสถหรือเภสัชชทั้งหลาย เพราะฉะนั้น
สิ่งไรที่นับวาเปนมลทินโทษ ทานโบราณาจารยจึงตองสอนใหใชน้ําเปนเครื่องชําระลาง ใน
ที่สุดถึงแมจะกลาวเปรียบเทียบสิ่งที่เปนของชั่วราย เพื่อจะบําราบสิ่งชั่วรายอันนั้นก็จะบําราบ
ใหพายแพไดโดยอาศัยอํานาจน้ํา เปนตนวาเมื่อครั้งสมเด็จพระมุนินทรชินสีหประทับอยูที่
ภายใตโพธิ บัลลังกพระยามาร ซึ่งสมมุติวาเปนผูคิดรายตอพระองคไดหวังผจญตอพระบรม
ศาสดา โดยเดชะอํานาจพระบารมีของพระองคบันดาลใหนางพระธรณีมาสยายผมบีบน้ํา
บําราบมาร ไดดวยอิทธิฤทธิ์แหงน้ํา อันไหลมาจากผมของนางดวยอํานาจสัจจะวาจาภาษิตนี้
ขอการประปาจงเปนผลสําเร็จสมตามพระราชประสงคของสมเด็จพระชนกนารถของเรา และ
สมความประสงคของเราแลสมความประสงคของทานทั้งหลายบรรดาที่ไดชวยทําการ อันนี้
สําเร็จ ขอน้ําใสอันจะหลั่งไหลจากประปานี้ จงเปนเครื่องประหารสรรพโรครายที่จะ
เบียดเบียฬใหรายแกประชาชนผูเปน พสกนิกรของเรา ขอน้ําอันนี้ไดรับพรแลว โดยพระสงฆ
ไดสวดมนตแลโดยเราไดตั้งใจใหพรจงบันดาลใหเปนน้ํามนตทําให ประชาชนมีความสุข
สวัสดิ์ผองแผวเจริญถวนทั่วทุกตัวคนตั้งแตวันนี้เปนตน ไป
ซึ่งพระราชดํารัสดังกลาว จึงเปนที่มาของตราสัญลักษณของการประปา
(หมายเหตุ พระราชดํารัสนี้เปนภาษาที่ใชเขียนในสมัยนั้น จึงมีบางคําที่ผิดจากที่ใชในปจจุบัน)
การบริหารจัดการภาพลักษณ
วิสัยทัศนของแบรนด
การประปานครหลวงเปนองคกรที่มุงมั่นชวยเหลือประชาชน เพื่อใหมีคุณภาพชีวิตที่ดี
ขึ้น
การวางตําแหนงแบรนด
เหนือกวา องคกรที่ใหบริการสาธารณูปโภคพื้นฐานอื่นๆในประเทศไทย สําหรับ
ประชาชน ที่อยูอาศัยและประกอบกิจการในเขตนครหลวงที่ตองการสินคาคุณภาพดี
ปลอดภัยและมีปริมาณเพียงพอตอความตองการ ในราคาที่สามารถจายไดและยุติธรรม
รวมทั้งมีบริการที่รวดเร็ว เพราะกปน.มี เทคโนโลยีที่มีนวัตกรรมทันสมัยในการผลิตสินคาที่มี
คุณภาพ อีกทั้งยังมีพนักงานที่ใหบริการอยางมืออาชีพ อบอุนและเขาถึงงาย ที่ลูกคา
ไววางใจ เพื่อใหทุกๆคนมีความมั่นใจวากปน.ทํางานอยางทุมเทเพื่อชวยใหประชาชนมี
คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
บุคลิกภาพของแบรนด

7. 7
แนวขอสอบความรูทั่วไปเกี่ยวกับการประปานครหลวง
1. ยุทธศาสตรการบริหารการประปานครหลวง ประกอบดวยยุทธศาสตรกี่ดาน
ก. 3 ดาน ข. 4 ดาน
ค. 5 ดาน ง. 6 ดาน
ตอบ ง. 6 ดาน
ยุทธศาสตรการบริหารการประปานครหลวง ฉบับที่ 3 (2555 - 2559)
1. ยุทธศาสตรดานผูมีสวนไดสวนเสีย (Stakeholder Strategic)
2. ยุทธศาสตรดานการเงิน (Financial Strategic)
3. ยุทธศาสตรดานลูกคา (Customer Strategic)
4. ยุทธศาสตรดานกระบวนการภายใน (Internal Process Strategic)
5. ยุทธศาสตรดานการเรียนรูและพัฒนาองคกร (Learning and Growth Strategic)
6. ยุทธศาสตรดานธรรมาภิบาล (Corporate Governance Strategic)
2. การยกระดับการบริหารและพัฒนาทรัพยากรบุคคล เพิ่มประสิทธิภาพการใชเทคโนโลยี
สารสนเทศ เพื่อสรางขีดความสามารถองคกรเปนยุทธศาสตรดานใดของการประปานคร
หลวง
ก. ยุทธศาสตรดานธรรมาภิบาล
ข. ยุทธศาสตรดานการเรียนรูและพัฒนาองคกร
ค. ยุทธศาสตรดานลูกคา
ง. ยุทธศาสตรดานกระบวนการภายใน
ตอบ ข. ยุทธศาสตรดานการเรียนรูและพัฒนาองคกร
ยุทธศาสตรดานการเรียนรูและพัฒนาองคกร (Learning and Growth Strategic)
ยกระดับการบริหารและพัฒนาทรัพยากรบุคคล เพิ่มประสิทธิภาพการใชเทคโนโลยี
สารสนเทศ เพื่อสรางขีดความสามารถองคกร
3. ใหบริการน้ําประปาที่สะอาด อยางทั่วถึง เพียงพอ สรางความนาเชื่อถือ และไดรับการ
ยอมรับในระดับสากล เปนยุทธศาสตรดานใด
ก. ยุทธศาสตรดานธรรมาภิบาล

8. 8
ข. ยุทธศาสตรดานการเรียนรูและพัฒนาองคกร
ค. ยุทธศาสตรดานลูกคา
ง. ยุทธศาสตรดานกระบวนการภายใน
ตอบ ค. ยุทธศาสตรดานลูกคา
ยุทธศาสตรดานลูกคา (Customer Strategic) ใหบริการน้ําประปาที่สะอาด อยาง
ทั่วถึง เพียงพอ สรางความนาเชื่อถือ และไดรับการยอมรับในระดับสากล
4. ผลิตและสงน้ําดวยมาตรฐานสูงอยางมั่นคง เพียงพอ และยั่งยืน โดยมุงเนนลูกคา
การตลาด และการบริการที่เปนเลิศ ดวยการบริหารจัดการกระบวนการอยางมีประสิทธิภาพ
และเกิดประสิทธิผล เปนยุทธศาสตรดานใด
ก. ยุทธศาสตรดานธรรมาภิบาล
ข. ยุทธศาสตรดานการเรียนรูและพัฒนาองคกร
ค. ยุทธศาสตรดานลูกคา
ง. ยุทธศาสตรดานกระบวนการภายใน
ตอบ ง. ยุทธศาสตรดานกระบวนการภายใน
ยุทธศาสตรดานกระบวนการภายใน (Internal Process Strategic) ผลิตและสงน้ํา
ดวยมาตรฐานสูงอยางมั่นคง เพียงพอ และยั่งยืน โดยมุงเนนลูกคา การตลาด และการบริการ
ที่เปนเลิศ ดวยการบริหารจัดการกระบวนการอยางมีประสิทธิภาพและเกิดประสิทธิผล
5. ขอใดไมใชสวนประกอบหลักของตราสัญลักษณการประปานครหลวง
ก. สัญลักษณพระแมธรณี ข. ชื่อการประปานครหลวง
ค. เสนน้ํา ง. ทองทะเล
ตอบ ง. ทองทะเล
ตราสัญลักษณของการประปานครหลวง ประกอบดวยสวนประกอบหลัก 3 สวน
ไดแก สัญลักษณพระแมธรณี ชื่อการประปานครหลวง และเสนน้ํา
6. สวนประกอบหลักของตราสัญลักษณการประปานครหลวงใดที่มีความหมายถึงความเอื้อ
อารีของ กปน. และใหความหมายถึงธุรกิจประปา
ก. สัญลักษณพระแมธรณี ข. ชื่อการประปานครหลวง
ค. เสนน้ํา ง. ทองทะเล

9. 9
การบริหารงานทั่วไป
ไดมีผูใหความหมายของการบริหารไวตาง ๆ ดังนี้
Samual C. Certo กลาววา "การบริหาร คือ กระบวนการของการ
ออกแบบและบํารุงรักษาไวซึ่งสภาพแวดลอม เพื่อใหแตละบุคคลทํางานรวมกันเปนกลุม
และบรรลุเปาหมายที่ไดวางไวอยางมีประสิทธิภาพ"
Stephen P.Robbins กลาววา"การบริหารคือกระบวนการในการประสานงาน
และรวบรวมกิจกรรมในการทํางาน เพื่อใหเปนไปอยางมีประสิทธิภาพและบรรลุประสิทธิผล
โดยอาศัยคน"
Harold D.Koontz กลาวสรุปสั้น ๆ วา "การบริหาร คือ กระบวนการเพื่อ
นําไปสูเปาหมายที่วางไว โดยอาศัยคนและทรัพยากรตาง ๆ
การบริหารงานเปนเรื่องของการดําเนินงานที่ใชทั้งศาสตรและศิลป กลาวคือ
การบริหารในแนวทางการปฏิบัติถือวาเปน "ศิลป" (Art) สวนองคความรูที่สําคัญเพื่อนํามา
ปฏิบัติคือ "ศาสตร" (Science) ซึ่งไดมีการพัฒนาโดยใชวิธีการทางวิทยาศาสตร และ
พัฒนาการทางดานทฤษฎีการจัดการ อันเปนเรื่องที่สืบเนื่องมาจากการพัฒนาแนวความคิด
(Concept), หลักการ(Principle) และเทคนิค (Technique) ตางๆ
หลักการบริหารหรือแนวความคิดทางการจัดการนั้น ถือเปนหลักสากล
(Universality) คือ สามารถนําไปประยุกตใชไดกับองคการทุกประเภท ทุกรูปแบบ และทุก
ระดับขององคการ ไมวาจะเปนองคการขนาดเล็กหรือขนาดใหญและไมวาจะเปนองคการของ
รัฐหรือเอกชน
ปจจัยนําเขา (Input)หรือปจจัยการผลิตที่จําเปนตองนํามาใชสําหรับกระบวนการ
บริหารงานของกิจการนั้น แตเดิมมี 4 ประการ เรียกวา 4 Ms ซึ่งไดแก บุคลากรหรือคน
(Man), เงิน (Money),วัตถุดิบ (Material) เครื่องจักรและอุปกรณ (Machine) โดยใน
ปจจุบันไดมีการเพิ่มเขามาอีก คือเทคโนโลยี(Technology)และขอมูลขาวสาร (Information)
เปาหมายของผูบริหารทุกคน คือ "ประสิทธิภาพในการทํากําไร" (Profitability)
ของกิจการ ซึ่งหมายถึง ศักยภาพในการทํากําไรชวงเวลาที่กําหนด นั่นคือ การทําให
อัตราสวนระหวางผลผลิต (Output) และปจจัยการผลิต (Input) เปนที่นาพอใจในเวลาที่
กําหนดอยางมีคุณภาพและบรรลุเปาหมายตามที่ตองการ โดยมีเปาประสงคที่จะใหเกิดสิ่ง
ตอไปนี้ คือ

10. 10
1. "ประสิทธิภาพ" (Efficiency) หมายถึง ความสามารถในการใชทรัพยากร
หรือปจจัยนําเขา (Input) ใหนอยที่สุด และเกิดประโยชนหรือไดผลผลิต (Output) สูงสุด
นั่นคือ การทํางานที่สามารถลดตนทุนคาใชจายทั้งในดานเงินทุน ทรัพยากรคน และเวลา
ทํางานได
2. "ประสิทธิผล" (Effectiveness) หมายถึง การทํางานที่ไดผลลัพธตามที่
กําหนด หรือการบรรลุถึงวัตถุประสงคหรือเปาหมายตามที่ตองการ กลาวคือ เปนการมอง
ตั้งแตตนทางถึงปลายทาง จึงเปนการประเมินผลงานที่เกี่ยวกับผลลัพธจากการดําเนินงาน
หรือเปนการเขาถึงความสําเร็จที่ตองการไดตามเปาประสงค
3. "ผลิตภาพ (การเพิ่มผลผลิต) หรือประสิทธิภาพการผลิต" (Productivity)
หมายถึง การทํางานหรือการปฏิบัติงานที่มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลของแตละบุคคล
รวมตลอดของทั้งองคการ ซึ่งก็คือ ผลรวมของประสิทธิภาพและประสิทธิผลนั่นเอง
หนาที่ของผูบริหาร (Management Functions)
"หนาที่ของผูบริหาร" เปนกิจกรรมที่กอใหเกิดกระบวนการจัดการที่เปนหลัก
สากล อันหมายถึงหนาที่การบริหารจะตองถูกดําเนินการ ไมวาผูบริหารในระดับใดก็ตาม
ตองทําหนาที่บริหารงาน ซึ่งในปจจุบันไดมีการสรุปหนาที่ของผูบริหารไว 4 ประการ
(POLC) ดังนี้คือ
1. การวางแผน (Planning) หมายถึง การกําหนดเปาหมาย กลยุทธ
และจัดทําแผนงานเพื่อประสานกิจกรรมตาง ๆ ที่จะกระทําในอนาคต เปนการเตรียมการ
เพื่อใหประสบความสําเร็จ และลดความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต
2. การจัดองคการ (Organizing) หมายถึง การพิจารณาถึงงานที่จะตอง
กระทํา ใครเปนผูทํางานนั้น ๆ ตองมีการจัดกลุมงานอยางไร ใครตองรายงานใคร และใคร
เปนผูตัดสินใจ นั่นคือ การมอบหมายหนาที่ ความรับผิดชอบ และการกําหนดสายการ
บังคับบัญชา
3. การชักนํา (Leading) หมายถึง การนําและจูงใจผูใตบังคับบัญชา การ
สั่งการ การเลือกชองทางการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด และการขจัดความขัดแยง
หรือเปนการกระตุนใหพนักงานใชความพยายามอยางเต็มที่ที่จะทําใหเกิดความสําเร็จ
รวมทั้งแกไขปญหาตาง ๆ ที่เกิดขึ้น

11. 11
หลักการบริหารจัดการ
ทักษะทางการบริหาร (Managerial Skills)
"ทักษะหรือความสันทัด" (Skill) คือ ความสามารถในการนําความรูและ
ความสามารถมาปฏิบัติ ซึ่งทักษะทางการบริหารจะมีความสําคัญตอผูบริหารในการ
ดําเนินงานใหบรรลุเปาหมาย โดยจะผันแปรไปตามระดับชั้นขององคการ
Robert Katz เปนผูที่วางรากฐานเกี่ยวกับแนวคิดของทักษะทางการบริหาร
โดยไดเสนอวา ทักษะของผูบริหารที่สําคัญมี 3 ประการ คือ
1. ทักษะดานเทคนิค (Technical Skill) คือ ทักษะทางดานความรู
ความสามารถในกิจกรรมตาง ๆ ที่เกี่ยวของกับวิธีการ กระบวนการ และกรรมวิธีในการ
ปฏิบัติงาน อันเปนความชํานาญดานวิชาชีพเฉพาะดานใดดานหนึ่ง ซึ่งเปนทักษะที่
ผูบริหารระดับลางใชมากที่สุด และผูบริหารระดับสูงใชนอยที่สุด
2. ทักษะดานมนุษยสัมพันธ (Human Skill) คือทักษะทางดาน
ความสามารถในการทํางานรวมกับผูอื่น เปนความพยายามเพื่อใหเกิดความรวมมือ การ
ทํางานเปนทีม และการเสริมสรางบรรยากาศในการทํางาน หรือเปนทักษะทางดานการ
สื่อสารเพื่อการประสานงาน ซึ่งเปนทักษะที่มีความเกี่ยวพันอยางมากตอความสําเร็จหรือ
ความลมเหลวของผูบริหาร
3. ทักษะดานการประสมแนวความคิด (Conceptual Skill) คือ ทักษะ
ทางดานความสามารถในการมองภาพรวม เปนความสามารถในการคิดและวิเคราะห การ
แยกประเด็นปญหา เพื่อที่จะไดทราบถึงองคประกอบของสถานการณและสิ่งแวดลอม และ
เขาใจความสัมพันธขององคประกอบเหลานั้น เพื่อนํามาใชประโยชนกับองคการหรือการ
บริหารงานของตนเอง จึงเปนทักษะในการใชวิจารณญาณและการตัดสินใจที่ถูกตอง โดย
การนําเอาสิ่งที่ตนทราบมาใชประโยชนสูงสุด ซึ่งเปนทักษะที่ผูบริหารระดับสูงใชมากที่สุด
นอกจากนี้ยังมีทักษะที่ทําใหผูบริหารมีประสิทธิภาพในการบริหารงาน ไดแก
การกําหนดเปาหมายที่ชัดเจน, การหาวิธีแกไขปญหา, การบริหารความขัดแยง, การ
บริหารเวลา, การสื่อสารดวยวาจา และการทํางานดวยดีกับกลุม ฯลฯ

12. 12
ระบบการบริหาร (Management System)
"ระบบ" (System) ในมุมมองเชิงระบบ หมายถึง กลุมหรือกระบวนการของ
ธุรกิจในสวนตาง ๆ ที่มีความสัมพันธกันและขึ้นตอกัน ซึ่งทําหนาที่โดยรวมเพื่อบรรลุ
วัตถุประสงครวมกัน
ระบบแบงออกเปน 2 ประเภท คือ
1. ระบบปด (Closed System) เปนระบบที่เกิดขึ้นกอนป ค.ศ. 1930 เปน
ระบบที่ธุรกิจมุงความสนใจและใหความสําคัญแตเฉพาะการดําเนินงานภายในองคการของ
ตนเอง โดยไมสนใจตอสิ่งแวดลอมภายนอกธุรกิจ และไมยอมรับอิทธิพลใด ๆ มา
เปลี่ยนแปลงตนเอง
2. ระบบเปด (Opened System) เปนระบบซึ่งองคการดําเนินงานภายในที่
มีปฏิสัมพันธ (Interacts) กับสภาวะแวดลอมทั้งภายในและภายนอกองคการ
ระบบมีสวนประกอบ 3 ประการ คือ
1. ปจจัยการผลิต (Input) เชน วัตถุดิบ คน เงิน ฯลฯ
2. กระบวนการแปลงสภาพ (Transformation) เชน กิจกรรมการทํางาน
กรรมวิธีการผลิต ฯลฯ
3. ผลผลิต (Output) เชน สินคาและบริการการ ผลทางการเงิน ฯลฯ
การจัดการในอดีตและในปจจุบัน
พื้นฐานประวัติศาสตรทางการบริหาร (Historical Background)
กําแพงเมืองจีน (The Great Wall) และพีระมิด (Pyramid) ของอียิปต ถือ
เปนสิ่งมหัศจรรยของโลก ซึ่งถือเปนหลักฐานทางประวัติศาสตรที่บงบอกถึงเรื่องราวการ
บริหารจัดการที่เกิดขึ้นในอดีต อันเปนการใชแรงงานคนมากกวาแสนคน และใชเวลา
มากกวา 20 ป ซึ่งจะตองใชหลักการบริหารทั้งดานการจัดการบุคลากร ระบบสินคาคงคลัง
รวมทั้งระบบบัญชีซึ่งเปนวิธีการควบคุมรายรับรายจาย เปนตน
แนวความคิดทางการบริหารในยุคแรก (Early Management Theory)
แนวความคิดทางการบริหารหลายอยางที่นํามาใชในปจจุบันเปนแนวความคิด
ที่มีมานานแลว เชน การประกอบชิ้นสวน (Assembly Line) มาตรฐานของงาน
มาตรฐานการผลิต การคลังสินคา ระบบสินคาคงคลัง ระบบบัญชี การจัดการบุคคล การ

13. 13
การบริหารสํานักงานสมัยใหม
การบริหารขาวสารขอมูลและการบริหารงานสํานักงาน
การดําเนินงานโดยทั่วไปแลวมักจะมีความจําเปนตองเกี่ยวของกับงาน
ขาวสารขอมูลอยูเสมอ เชน การซื้อ การขาย การใหบริการ การผลิต บุคลากร การวางแผน
การควบคุมงาน เปนตน ดังนั้นจึงอาจถือวางานขาวสารขอมูลนั้นเปนสากลเพราะจะปรากฏ
อยูในองคการทุกประเภท เชน ในรานคา โรงเรียน ธุรกิจ วัด โรงพยาบาล กองทัพ และสวน
ราชการตาง ๆ เปนตน
งานขาวสารขอมูล (Information) นี้ อาจเรียกวา งานหนังสือหรืองานกระดาษ
(Paper Work) ทั้งนี้เพราะมักจะใชกระดาษเปนสื่อกลาง ซึ่งตามความเปนจริงนั้นอาจใชสิ่ง
อื่นนอกเหนือไปจากกระดาษ เชน บัตร เทป ดิสก ไมโครฟลม เปนตน ดังนั้นจึงควรเรียกวา
งานขาวสารขอมูลหรืองานสารสนเทศมากกวางานหนังสือ
สํานักงาน (Office) หมายถึง สถานที่ที่ใชดําเนินงานหนังสือหรืองานขาวสารขอมูล
ดังนั้นตําราบางเลมจึงใชคําวาการบริหารงานขาวสารขอมูลและการบริหารงานสํานักงานใน
ความหมายเดียวกัน คือ อาจใชสับเปลี่ยนแทนกันได แตในที่นี้เราจะใชคําวาการบริหารงาน
สํานักงานโดยตลอด
ขอสังเกต ในปจจุบันการเก็บรวบรวมและบันทึกขอมูล มักจะเก็บลงในแผนดิสก
ไมโครฟลมและอื่น ๆ แทนการเก็บลงบนกระดาษ ดังนั้นกระดาษจึงมีความสําคัญนอยลง
และสํานักงานในอนาคตก็มีแนวโนมที่จะเปน IT Office (Information Technology Office)
คือ ใชเทคโนโลยีตาง ๆ ในการเก็บขอมูลมากขึ้น ซึ่งก็เปนแนวโนมของสํานักงานแบบ
Paper Less (สํานักงานที่ไรกระดาษ) นั่นเอง
ลักษณะของงานสํานักงาน
งานสํานักงานนั้นเปนงานประเภทใหบริการแกหนวยงานอื่น ๆ ในองคการ (Staff
ประเภท Service) เพื่อชวยใหหนวยงานเหลานั้นไดดําเนินงานอยางมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
เชน ชวยปอนขาวสารขอมูลใหกับผูบริหารสูงสุด ชวยฝายผลิตในดานการเก็บบันทึกขอมูล
ซึ่งจะนําไปใชประโยชนในการพิจารณาลดตนทุนการผลิตและหาวิธีปรับปรุงการผลิต ชวย
ฝายขายในการเก็บบันทึกขอมูลเกี่ยวกับการขาย เปนตน

14. 14
ลักษณะสําคัญของงานสํานักงาน อาจสรุปไดดังนี้
1. เปนงานประเภทใหบริการแกหนวยงานตางๆ เพราะงานบริการนั้นถือ
วาเปนวัตถุประสงคหลักของการบริหารงานสํานักงาน
2. ขนาดของงานใหบริการในสํานักงานนั้นขึ้นอยูกับปจจัยภายนอก
องคการ ซึ่งไมอาจควบคุมได เชน จํานวนการสงของ จํานวนลูกหนี้ที่จะเรียกเก็บได จํานวน
จดหมายติดตอดานการขาย เปนตน
3. ไมอาจคํานวณหากําไรไดโดยตรง เนื่องจากงานสํานักงานนั้นเปนการ
ใหบริการแกหนวยงานหลัก เชน ฝายผลิต ฝายขาย และฝายการเงิน จึงอาจกลาววา งาน
สํานักงานมีสวนรวมทางออมในการทํากําไร ใหธุรกิจ
4. มีลักษณะแตกตางจากงานอื่น ๆ คือ เปนงานเกี่ยวกับเอกสารตาง ๆ
การบันทึกขีดเขียนหรืองานหนังสือ หรืองานขาวสารขอมูล หรืองานสารสนเทศ
5. เปนงานสวนใหญในองคการบางประเภท เชน ในธนาคาร สวนราชการ
บริษัทประกันภัย บริษัทรับทําการโฆษณาตาง ๆ
วัตถุประสงคของการบริหารงานสํานักงาน
จุดประสงคพื้นฐานของการบริหารงานสํานักงาน ก็เพื่อที่จะจัดใหมีการรวมอํานาจ
ควบคุมงานสํานักงาน ตลอดจนงานดานบริการตาง ๆ ไวในสวนกลาง สวนวัตถุประสงค
โดยทั่วไปมีดังนี้
1. ประสานกิจกรรมอันเปนงานสํานักงานซึ่งปฏิบัติอยูในหนวยงานตาง ๆ
2. รักษามาตรฐานดานปริมาณและคุณภาพของการผลิต
3. จัดระบบและวิธีปฏิบัติงานใหมีประสิทธิภาพ ซึ่งจะชวยใหผลกําไรสูงขึ้น
4. จัดสภาพแวดลอมการทํางานทั้งดานปจจัยทางวัตถุและทางจิตใจใหเปนที่
พอใจของพนักงาน
5. จัดใหมีการควบคุมพนักงานสํานักงานอยางมีประสิทธิภาพ
6. จัดใหมีขอมูลที่จําเปนอยางครบถวนทันทวงทีตามตองการ
7. กําหนดหนาที่ความรับผิดชอบของพนักงาน สํานักงานและจัดสายการ
ติดตอสื่อสารใหเหมาะสม
8. กําหนดตารางเวลาการทํางานเพื่อใหสําเร็จตามเวลา
9. กําหนดวิธีปฏิบัติไวเพื่อจะไดเลือกบุคคลที่เหมาะสมกับงาน
10. ชวยใหพนักงานปฏิบัติงานอยางมีประสิทธิภาพสูง

15. 15
การบริหารงานจัดการทั่วไป
งานดานบริหาร (The Find of Management)
ผูบริหาร (Manager) คือ บุคคลซึ่งนําเอาเงิน (Money), กําลังคน (Manpower),
วัตถุดิบ (Materials) และเครื่องจักร (Machinery) ซึ่งจําเปนตองใชในการดําเนินธุรกิจมา
รวมเขาดวยกัน
การบริหารงาน (Management) คือ กระบวนการในการทําใหงานดําเนินไปโดยผาน
ทางบุคคลอื่น
หลักการบริหารงาน ซึ่งเปนปจจัยพื้นฐานในการประกอบธุรกิจ มี 4 ประการ
เรียกวา หลัก 4 M’s ไดแก คน (Man), เงิน (Money), วัสดุอุปกรณ (Material) และการ
บริหาร (Management)
ในยุคปจจุบัน หนาที่หลักในการบริหารงาน ซึ่งถือเปนสากล (Universality) คือ
สามารถนําไปประยุกตใชกับองคการทุกรูปแบบและทุกระดับขององคการ มี 4 ประการ
ตามลําดับดังนี้
1. การวางแผน (Planning)
2. การจัดองคการ (Organizing)
3. การชักนํา (Leading)
4. การควบคุม (Controlling)
การบริหารงานอาจเรียกไดวาเปนศิลปะของการตัดสินใจ เพราะการตัดสินใจถือเปน
หนาที่หลักของผูบริหาร ซึ่งผูบริหารอาจตัดสินใจแกปญหาในเรื่องตาง ๆ ดังนี้
1. ความตองการจางบุคลากรที่มีความชํานาญเพิ่มมากขึ้น
2. ปญหาการขาดงานที่สูงในบางแผนก
3. ลูกจางที่มีความซื่อสัตยเกิดการกระทําความผิด
4. ผูบริหารที่เกิดความไมพอใจขูจะลาออก
5. กําไรของบริษัทลดลงอยางรวดเร็ว

16. 16
6. สหภาพแรงงานพยายามที่จะรวมตัวลูกจางเพื่อการเรียกรอง
7. มีการกลาวหาวาบริษัททําใหเกิดมลภาวะ
ระดับของการบริหารงาน แบงออกเปน 3 ระดับ คือ
1. การบริหารงานระดับสูงสุด (Top Management) ประกอบดวย คณะกรรมการ
บริหาร (Board of Director) ประธานกรรมการบริหาร (President) หรือหัวหนาผูบริหาร
(Chief Executive Officer) ฯลฯ โดยการบริหารงานระดับสูงจะตัดสินใจในการทํา
แผนงานกวาง ๆ ของบริษัท และทําการตัดสินใจในเรื่องที่มีความสําคัญ เชน การรวม
กิจการ และการออกหุนทุน เปนตน
2. การบริหารงานระดับกลาง (Middle Management ) ประกอบดวย ผูจัดการ
ทั่วไป ผูจัดการโรงงาน (หัวหนาผูควบคุมโรงงาน) ผูจัดการแผนก (หัวหนาแผนก) ฯลฯ
โดยการบริหารงานระดับกลางจะรับผิดชอบในการปรับปรุงโครงการดําเนินงาน ซึ่งชวย
ทําใหโครงการกวาง ๆ ที่ทําขึ้นโดยฝายบริหารสูงสุดสําเร็จลุลวงไปไดดวยดี
3. การบริหารงานการดําเนินงาน (Operating Manager) คือ หัวหนาชั้นตน (First
– Line Supervisor) ประกอบดวย หัวหนางาน หัวหนาหนวย หัวหนาคนงาน (Foreman)
ฯลฯ โดยการบริหารระดับตนหรือระดับลางนี้จะมีหนาที่รับผิดชอบในการควบคุมดูแล
คนงานซึ่งดําเนินงานเปนประจําวัน
ความสําคัญของการบริหาร มีบทบาทตอการดําเนินงานทางธุรกิจ ดังนี้
1. ชวยใหมวลมนุษยดํารงชีวิตอยางถูกตองตามแนวทางที่กําหนดไว
2. ชี้ใหเห็นถึงความเจริญกาวหนาโดยการนําเทคโนโลยีมาใช
3. เปนสิ่งควบคูกับการเมืองและสังคม ดังนั้นจะตองคํานึงถึงสภาพแวดลอมตาง ๆ
4. ชี้ใหเห็นถึงความเจริญและความเสื่อมของสังคมในอนาคต
5. มีลักษณะเปนการทํางานรวมกัน ความสําเร็จจึงขึ้นอยูกับปจจัยทุกอยาง
การบริหารที่บรรลุตามเปาหมายจะตองเนนคุณคาของการบริหารในดานตาง ๆ คือ เนน
ในเรื่องการประหยัด,ประสิทธิภาพในการทํางาน, ความถูกตองเที่ยงธรรม, การมีคุณธรรม
,ความซื่อสัตย,ความรับผิดชอบตอหนาที่ ตอเพื่อนรวมงาน และตอบุคคลภายนอกที่
เกี่ยวของ

17. 17
จรรยาบรรณในวิชาชีพ
ความรับผิดชอบตอสังคมของผูบริหาร (Social Responsibility)
ความรับผิดชอบตอสังคม เปนการพิจารณาถึงผลกระทบของการกระทําของ
องคการหรือกิจการที่มีตอสังคมนั้นอยางจริงจัง ในทํานองเดียวกันการตอบสนองทางดาน
สังคม (Social Responsiveness) ก็เปนเรื่องที่เกี่ยวของกับการดําเนินงานและนโยบายของ
กิจการที่มีตอสภาพแวดลอมทางสังคม ในทิศทางที่จะกอใหเกิดผลประโยชนตอสังคม
แนวความคิดของความรับผิดชอบตอสังคมมี 2 กลุม คือ
1. แนวความคิดแบบดั้งเดิม (Classical View) เห็นวา ความรับผิดชอบ
ตอสังคมในการบริหารมีเพียงอยางเดียว คือ การแสวงหากําไรสูงสุด ซึ่งเปนการทําใหผูถือ
หุนพอใจที่สุดในฐานะที่เปนเจาของกิจการ สวนการทําสิ่งอื่น ๆ นั้นแสดงวากําลังกระทําใน
สิ่งที่ผิดจากวัตถุประสงคหรือเปาหมายทางธุรกิจ ซึ่งผูที่สนับสนุนแนวคิดนี้ก็คือ Milton
Friedman นักเศรษฐศาสตรผูที่ไดรับรางวัลโนเบล
2. แนวความคิดของกลุมเศรษฐกิจและสังคม (Socioeconomic View)
เนนวา ความรับผิดชอบทางสังคมจะตองมีการคุมครองปองกันและพัฒนาสวัสดิการทาง
สังคมกอนการทํากําไร เนื่องจากธุรกิจไมใชหนวยงานที่แยกจากสังคม หรือรับผิดชอบ
เฉพาะผูถือหุนเทานั้น ดังนั้นตามแนวคิดนี้ธุรกิจควรจัดลําดับเปาหมายของการดําเนินธุรกิจ
ของตนดังนี้คือยืนหยัดใหนานที่สุด(Survival),แสวงหาความมั่งคั่งสูงสุด(Wealth Maximi-
zation) และแสวงหากําไรสูงสุด (Profit Maximization)
จริยธรรมทางธุรกิจ (Managerial Ethics)
จริยธรรม (Ethics) เปนเรื่องที่เกี่ยวของกับกฎเกณฑของความดีและความ
เลว รวมทั้งภาระหนาที่ทางศีลธรรม ที่ไมเพียงแตพิจารณาถึงความอยูเย็นเปนสุขของตนเอง
แตตองคํานึงถึงเพื่อนมนุษยคนอื่นดวย ซึ่งไดแก จริยธรรมของแตละบุคคล (Personal
Ethics), จริยธรรมของนักบัญชี (Accounting Ethics) และจริยธรรมในการดําเนินธุรกิจ
(Business Ethics)
จริยธรรมทางธุรกิจ (Business Ethics) เปนเรื่องที่เกี่ยวกับการสะทอนถึง
คานิยมในกระบวนการตัดสินใจของธุรกิจ โดยองคการธุรกิจจะตองพยายามสรางสรรคเพื่อ
กอใหเกิดคุณคาและประโยชนตาง ๆ แก Stakeholder ที่ธุรกิจดําเนินการเกี่ยวของอยู ซึ่ง

18. 18
คําวา Stakeholder นี้หมายถึง กลุมที่ไดรับประโยชนจากองคการ ไดแก ผูถือหุนหรือ
เจาของกิจการ ผูบริหาร พนักงาน ลูกคา ผูสงวัตถุดิบ ชุมชนที่ธุรกิจตั้งอยู รวมทั้ง
หนวยงานและเจาหนาที่ของรัฐ (สวน Stockholder หมายถึง ผูถือหุนหรือเจาของกิจการ)
จริยธรรมทางธุรกิจนั้นเปนการแสดงออกซึ่งความรับผิดชอบตอสังคมสวนรวม
ดังนั้นในการวางแผนจําเปนตองคํานึงถึงหลักจริยธรรม ซึ่งหลักการวางแผนที่ถูกหลัก
จริยธรรม มีดังนี้
1. ทฤษฎีอรรถประโยชน (Utilitarian Theory) คือ ตองพยายามใหเกิด
ผลประโยชนตอคนหมูมากใหมากที่สุด
2. ทฤษฎีสิทธิ (Right Theory) คือ ตองไมละเมิดสิทธิของผูอื่น (Individual
Right)
3. ทฤษฎีความยุติธรรม (Justice Theory) คือ ตองใหความเที่ยงธรรม
ความยุติธรรมและความเสมอภาคแกทุกคน
คุณสมบัติของบุคคลซึ่งเปนปจจัยที่มีอิทธิพลตอพฤติกรรมที่มีจริยธรรม
ไดแก
1. คานิยม (Value) อันเปนขอกําหนดพื้นฐานวาอะไรถูกอะไรผิด
2. การยึดตนเองเปนหลัก (Ego Strength)
3. การกําหนดวิถีชีวิต (Locus of Control)
การบริหารโดยยึดหลักคานิยม (Value - based Management) เปนวิธีการ
ทางการจัดการ ซึ่งฝายบริหารเปนผูกําหนด สนับสนุน และปฏิบัติตามคานิยมที่ยึดถือ
รวมกัน โดยมีจุดประสงคเพื่อเปนแนวทางในการตัดสินใจ การปฏิบัติทางการจัดการ และ
ความพยายามดานการตลาดขององคการ รวมทั้งเปนแนวทางอันกอใหเกิดน้ําใจไมตรีของทีม
(Team Spirit) ในองคการ ซึ่งเปนรูปแบบของความพยายามสรางความมีจริยธรรมภายใน
องคการ โดยนําเอาสิ่งที่คนในองคการมองรวมกันวา เปนสิ่งที่ถูกตองมาชวยในการ
บริหารงาน
การบริหารสีเขียว (The Green of Management) มีความหมายในแงของการ
จัดการ คือ การตระหนักวาการตัดสินใจขององคการธุรกิจยอมมีผลกระทบตอสภาพแวดลอม
ตามธรรมชาติ นั่นคือ การคํานึงถึงการบริหารงานที่จะตองไมทําใหเกิดผลกระทบกับ
ทรัพยากรธรรมชาติ หรือสภาพแวดลอมตามธรรมชาติ ไมวาเรื่องใด ๆ เพราะการขาดยั้ง
คิดในการบริหารงาน หรือการตัดสินใจอยางผิดพลาดมักจะนําไปสูปญหาตาง ๆ ได
******************************************************************************************************

19. 19
สรุประเบียบงานสารบรรณ พ.ศ. 2526 และแกไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2548
ความหมาย
“งานสารบรรณ” หมายความวา งานที่เกี่ยวกับการบริหารงานเอกสาร เริ่มตั้งแตการ
จัดทําการรับ การสง การเก็บรักษา การยืม จนถึงการทําลาย
“หนังสือ” หมายความวา หนังสือราชการ
“สวนราชการ” หมายความวา กระทรวง ทบวง กรม สํานักงาน หรือหนวยงานอื่นใดของ
รัฐทั้งในราชการบริหารสวนกลาง ราชการบริหารสวนภูมิภาค ราชการบริหารสวนทองถิ่น หรือใน
ตางประเทศและใหหมายความรวมถึงคณะกรรมการดวย
“คณะกรรมการ” หมายความวา คณะบุคคลที่ไดรับมอบหมายจากทางราชการให
ปฏิบัติงานในเรื่องใด ๆ และใหหมายความรวมถึงคณะอนุกรรมการ คณะทํางาน หรือคณะบุคคล
อื่นที่ปฏิบัติงานในลักษณะเดียวกัน
ปลัดสํานักนายกรัฐมนตรีรักษาการตามระเบียบนี้
ชนิดของหนังสือ
หนังสือราชการ คือ เอกสารที่เปนหลักฐานในราชการ ไดแก
1. หนังสือที่มีไปมาระหวางสวนราชการ
2. หนังสือที่สวนราชการมีไปถึงหนวยงานอื่นใดซึ่งมิใชสวนราชการ หรือที่มีไปถึง
บุคคลภายนอก
3. หนังสือที่หนวยงานอื่นใดซึ่งมิใชสวนราชการ หรือที่บุคคลภายนอกมีมาถึงสวนราชการ
4. เอกสารที่ทางราชการจัดทําขึ้นเพื่อเปนหลักฐานในราชการ
5. เอกสารที่ทางราชการจัดทําขึ้นตามกฎหมาย ระเบียบ หรือขอบังคับ
หนังสือ มี 6 ชนิด คือ
1. หนังสือภายนอก
2. หนังสือภายใน
3. หนังสือประทับตรา
4. หนังสือสั่งการ
5. หนังสือประชาสัมพันธ
6. หนังสือที่เจาหนาที่ทําขึ้น หรือรับไวเปนหลักฐานในราชการ

20. 20
หนังสือภายนอก
หนังสือภายนอก คือ หนังสือติดตอราชการที่เปนแบบพิธีโดยใชกระดาษตราครุฑเปน
หนังสือติดตอระหวางสวนราชการ หรือสวนราชการมีถึงหนวยงานอื่นใดซึ่งมิใชสวนราชการ หรือที่
มีถึงบุคคลภายนอก
หนังสือภายใน
หนังสือภายใน คือ หนังสือติดตอราชการที่เปนแบบพิธีนอยกวาหนังสือภายนอกเปน
หนังสือติดตอภายในกระทรวง ทบวง กรม หรือจังหวัดเดียวกัน ใชกระดาษบันทึกขอความ
หนังสือประทับตรา
หนังสือประทับตรา คือ หนังสือที่ใชประทับตราแทนการลงชื่อของหัวหนาสวนราชการ
ระดับกรมขึ้นไป โดยใหหัวหนาสวนราชการระดับกอง หรือผูที่ไดรับมอบหมายจากหัวหนาสวน
ราชการระดับกรมขึ้นไป เปนผูรับผิดชอบลงชื่อยอกํากับตรา หนังสือประทับตราใหใชไดทั้ง
ระหวางสวนราชการกับสวนราชการ และระหวางสวนราชการกับบุคคลภายนอก เฉพาะกรณีที่
ไมใชเรื่องสําคัญ ไดแก
1. การขอรายละเอียดเพิ่มเติม
2. การสงสําเนาหนังสือ สิ่งของ เอกสาร หรือบรรณสาร
3. การตอบรับทราบที่ไมเกี่ยวกับราชการสําคัญ หรือการเงิน
4. การแจงผลงานที่ไดดําเนินการไปแลวใหสวนราชการที่เกี่ยวของทราบ
5. การเตือนเรื่องที่คาง
6. เรื่องซึ่งหัวหนาสวนราชการระดับกรมขึ้นไปกําหนดโดยทําเปนคําสั่ง ใหใชหนังสือ
ประทับตรา
หนังสือประทับตรา ใชกระดาษตราครุฑ
หนังสือสั่งการ
หนังสือสั่งการ ใหใชตามแบบที่กําหนดไวในระเบียบนี้ เวนแตจะมีกฎหมายกําหนดแบบ
ไวโดยเฉพาะหนังสือสั่งการมี 3 ชนิด ไดแก คําสั่ง ระเบียบ และขอบังคับ
คําสั่ง คือ บรรดาขอความที่ผูบังคับบัญชาสั่งการใหปฏิบัติโดยชอบดวยกฎหมายใช
กระดาษตราครุฑ
ระเบียบ คือ บรรดาขอความที่ผูมีอํานาจหนาที่ไดวางไว โดยจะอาศัยอํานาจของกฎหมาย
หรือไมก็ได เพื่อถือเปนหลักปฏิบัติงานเปนการประจํา ใชกระดาษตราครุฑ

21. 21
สรุปพระราชบัญญัติขอมูลขาวสารของราชการ พ.ศ.2540
พระราชบัญญัตินี้เรียกวา “พระราชบัญญัติขอมูลขาวสารของราชการ พ.ศ.2540” มีผล
ใชบังคับเมื่อพนกําหนดเกาสิบวันนับแตวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเปนตนไป และมีายก
รัฐมนตรีรักษาการตามพระราชบัญญัตินี้ และมีอํานาจออกกฎกระทรวง ผูรับสนองพระบรมราช
โองการ คือ พลเอก ชวลิต ยงใจยุทธ นายกรัฐมนตรี
“ขอมูลขาวสาร” หมายความวา สิ่งที่สื่อความหมายใหรูเรื่องราวขอเท็จจริง ขอมูล หรือ
สิ่งใดๆ ไมวาการสื่อความหมายนั้นจะทําไดโดยสภาพของสิ่งนั้นเองหรือโดยผานวิธีการใดๆ และ
ไมวาจะไดจัดทําไวในรูปของเอกสาร แฟม รายงาน หนังสือ แผนผัง แผนที่ ภาพวาด ภาพถาย
ฟลม การบันทึกภาพหรือเสียง การบันทึกโดยเครื่องคอมพิวเตอร หรือวิธีอื่นใดที่ทําใหสิ่งที่บันทึก
ไวปรากฏได
“ขอมูลขาวสารของราชการ” หมายความวา ขอมูลขาวสารที่อยูในความครอบครองหรือ
ควบคุมดูแลของหนวยงานของรัฐ ไมวาจะเปนขอมูลขาวสารเกี่ยวกับการดําเนินงานของรัฐหรือ
ขอมูลขาวสารเกี่ยวกับเอกชน
“หนวยงานของรัฐ” หมายความวา ราชการสวนกลาง ราชการสวนภูมิภาค ราชการสวน
ทองถิ่น รัฐวิสาหกิจ สวนราชการสังกัดรัฐสภา ศาลเฉพาะในสวนที่ไมเกี่ยวกับการพิจารณา
พิพากษาคดี องคกรควบคุมการประกอบวิชาชีพ หนวยงานอิสระของรัฐและหนวยงานอื่นตามที่
กําหนดในกฎกระทรวง
“เจาหนาที่ของรัฐ” หมายความวา ผูซึ่งปฏิบัติงานใหแกหนวยงานของรัฐ
“ขอมูลขาวสารสวนบุคคล” หมายความวา ขอมูลขาวสารเกี่ยวกับสิ่งเฉพาะตัวของบุคคล
เชน การศึกษา ฐานะการเงิน ประวัติสุขภาพ ประวัติอาชญากรรม หรือประวัติการทํางาน
บรรดาที่มีชื่อของผูนั้นหรือมีเลขหมาย รหัส หรือสิ่งบอกลักษณะอื่นที่ทําใหรูตัวผูนั้นได เชน ลาย
พิมพนิ้วมือ แผนบันทึกลักษณะเสียงของคนหรือรูปถาย และใหหมายความรวมถึงขอมูลขาวสาร
เกี่ยวกับสิ่งเฉพาะตัวของผูที่ถึงแกกรรมแลวดวย
“คณะกรรมการ” หมายความวา คณะกรรมการขอมูลขาวสารของราชการ
“คนตางดาว” หมายความวา บุคคลธรรมดาที่ไมมีสัญชาติไทยและไมมีถิ่นที่อยู
ในประเทศไทย และนิติบุคคลดังตอไปนี้
(1) บริษัทหรือหางหุนสวนที่มีทุนเกินกึ่งหนึ่งเปนของคนตางดาว ใบหุนชนิดออกใหแกผูถือ
ใหถือวาใบหุนนั้นคนตางดาวเปนผูถือ
(2) สมาคมที่มีสมาชิกเกินกึ่งหนึ่งเปนคนตางดาว
(3) สมาคมหรือมูลนิธิที่มีวัตถุประสงคเพื่อประโยชนของคนตางดาว

22. 22
แนวขอสอบ ระเบียบวาดวยการรักษาความลับของทาง
ราชการ พ.ศ. 2544
4.ในการกําหนดชั้นความลับนั้น ใหคํานึงถึงสิ่งใด
ก. การปฏิบัติหนาที่ของหนวยงานของรัฐ
ข. ประโยชนแหงรัฐ
ค. ความปลอดภัยและมั่นคงของรัฐ
ง. การปฏิบัติหนาที่ของหนวยงานของรัฐและประโยชนแหงรัฐประกอบกัน
ตอบ ง. การปฏิบัติหนาที่ของหนวยงานของรัฐและประโยชนแหงรัฐประกอบกัน
“ขอมูลขาวสารลับ” หมายความวา ขอมูลขาวสารตาม ม.14 หรือ ม.15 ที่มีคําสั่ง
ไมใหเปดเผยและอยูในความครอบครอง หรือ ควบคุมดูแลของหนวยงานของรัฐ ไมวาจะ
เปนเรื่องที่เกี่ยวกับการดําเนินงานของรัฐ หรือ ที่เกี่ยวกับเอกชน ซึ่งมีการกําหนดใหมีชั้น
ความลับเปน ชั้นลีบ ชั้นลับมาก หรือ ชั้นลับที่สุด ตามระเบียบนี้ โดยคํานึงถึงการปฏิบัติ
หนาที่ของหนวยงานของรัฐ และประโยชนแหงรัฐประกอบกัน (ระเบียบ วาดวยการ
รักษาความลับของทางราชการ พ.ศ. 2544 ขอ 5)
5."ประโยชนแหงรัฐ" หมายความรวมถึงการดําเนินงานของรัฐเกี่ยวกับสิ่งใด
ก. ประโยชนสาธารณะ
ข. ประโยชนของเอกชน
ค. ประโยชนของรัฐบาล
ง. ประโยชนสาธารณะหรือประโยชนของเอกชนประกอบกัน
ตอบ ง. ประโยชนสาธารณะหรือประโยชนของเอกชนประกอบกัน
“ประโยชนแหงรัฐ” หมายความวา การดําเนินงานของรัฐที่เกี่ยวกับประโยชน
สาธารณะ หรือ ประโยชนของเอกชนประกอบกัน ไมวาจะเปนเรื่องความมั่นคงของรัฐที่
เกี่ยวกับการเมืองภายในประเทศ หรือระหวางประเทศ การปองกันประเทศ
เศรษฐกิจ สังคม วิทยาศาสตร เทคโนโลยี การพลังงาน และสิ่งแวดลอม
(ระเบียบ วาดวยการรักษาความลับของทางราชการ พ.ศ. 2544 ขอ 5)

23. 23
6.ขอใดไมใชเรื่องของประโยชนแหงรัฐ
ก. การเมืองระหวางประเทศ
ข. เศรษฐกิจ สังคม วิทยาศาสตร และเทคโนโลยี
ค. การพลังงานและสิ่งแวดลอม
ง. ไมมีขอใดกลาวไมถูกตอง
ตอบ ง. ไมมีขอใดกลาวไมถูกตอง
คําอธิบายดังขอขางตน
7.หัวหนาหนวยงานของรัฐ มีฐานะเปนอะไร
ก. นิติบุคคล ข. นิติรัฐ
ค. หนวยงานอิสระ ง. รัฐวิสาหกิจ
ตอบ ก. นิติบุคคล
หัวหนาสวนราชการที่มีฐานะเปนนิติบุคคล สําหรับสวนราชการในสังกัด
กระทรวงกลาโหม ใหหมายความรวมถึง หัวหนาสวนราชการที่ขึ้นตรงตอ สํานักงาน
ปลัดกระทรวงกลาโหม กรมราชองครักษ กองบัญชาการทหารสูงสุด กองทัพบก
กองทัพเรือและกองทัพอากาศ (ระเบียบ วาดวยการรักษาความลับของทางราชการ พ.ศ.
2544 ขอ 5)
8.หัวหนาหนวยงานของรัฐ สําหรับราชการสวนภูมิภาคคือผูใด
ก. นายกรัฐมนตรี ข. นายกองคการบริหารสวนจังหวัด
ค. ผูวาราชการจังหวัด ง. รองนายกรัฐมนตรี
ตอบ ค. ผูวาราชการจังหวัด
“ หัวหนาหนวยงานของรัฐ” หมายความวา ผูวาราชการจังหวัด สําหรับราชการ
สวนภูมิภาค (ระเบียบ วาดวยการรักษาความลับของทางราชการ พ.ศ. 2544 ขอ 5)
9.จากขอขางตน สําหรับสวนราชการอื่นนั้นมีผูใดไมใชหัวหนาหนวยงานของรัฐ
ก. ผูวาราชการกรุงเทพมหานคร
ข. นายกองคการบริหารสวนจังหวัด
ค. ผูวาราชการจังหวัด
ง. นายกเมืองพัทยา
ตอบ ค. ผูวาราชการจังหวัด

24. 24
แนวขอสอบ การบริหารงานทั่วไป
1. การโอนเอกสารแบบ Perpetual หมายถึง
ก. การยายเอกสารที่ปฏิบัติเสร็จสิ้นไปเก็บที่ศูนยเอกสารในทันที
ข. การยายเอกสารระหวางปฏิบัติไปเก็บที่ศูนยเอกสารในทันที
ค. การโอนเอกสารระหวางปฏิบัติไปเก็บในแผนกเก็บเอกสารตามระยะเวลาที่กําหนด
ง. การยายเอกสารที่ปฏิบัติเสร็จสิ้นไปเก็บที่ศูนยเอกสารตามระยะเวลาที่กําหนด
ตอบ ก. การยายเอกสารที่ปฏิบัติเสร็จสิ้นไปเก็บที่ศูนยเอกสารในทันที
การโอนเอกสารที่ปฏิบัติเสร็จสิ้นแลวจากที่เก็บเอกสารที่อยูในระหวางปฏิบัติ (Active
File) ไปเก็บไวในที่เก็บเอกสารที่ปฏิบัติเสร็จแลว (Inactive File) ซึ่งอาจเปนศูนยเก็บ
เอกสาร มีวิธีโอน 2 วิธีคือ
1. วิธีโอนเปนงวด ๆ (Periodic) หมายถึง การโอนยายเอกสารที่ปฏิบัติเสร็จสิ้นแลวจาก
Active File ไปเก็บใน Inactive File ณ วันที่ที่กําหนดไว
2. วิธีโอนติดตอ (Perpetual) หมายถึง การโอนยายเอกสารเฉพาะเรื่องใดเรื่องหนึ่ง
หรือโครงการใดโครงการหนึ่งจาก Active File ไปไวใน Inactive File ในทันทีที่เรื่องนั้น หรือ
โครงการนั้นไดเสร็จสิ้นลง
2. ขอใดเปนแนวทางการปฏิบัติงานแบบวิทยาศาสตร
ก. ศึกษาการจัดระบบและวิธีปฏิบัติ ข. ใชเครื่องมืออัตโนมัติ
ค. จัดแผนผังสํานักงานตามหลักการเคลื่อนไหว ง. ถูกทุกขอ
ตอบ ง. ถูกทุกขอ
แนวทางการปฏิบัติงานสํานักงานแบบวิทยาศาสตร มีดังนี้
1. ผูบริหารจะตองวางแผน จัดองคการ ควบคุมงาน และนําพนักงานปฏิบัติงานให
สําเร็จ
2. จัดแผนผังสํานักงานตามหลักวิทยาศาสตรเพื่อขจัดการเคลื่อนไหวที่ไมจําเปน
3. ใชเครื่องจักรเครื่องมืออัตโนมัติ
4. หาวิธีทํางานใหงายขึ้น
5. ศึกษาหาวิธีจัดระบบและวิธีปฏิบัติงานใหมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
6. ปรับปรุงระบบการจัดเก็บเอกสารใหสอดคลอง

25. 25
3. ขอใดไมใชองคประกอบที่ควรกําหนดไวในตารางการควบคุมรายงาน
ก. จํานวนฉบับที่จัดทํา ข. ระยะเวลาในการเก็บรายงาน
ค. ความถี่ของการจัดทํา ง. จํานวนหนาที่จัดทํา
ตอบ ง. จํานวนหนาที่จัดทํา
องคประกอบที่ควรกําหนดไวในตารางการควบคุมรายงาน ไดแก ชื่อและคําอธิบายโดย
ยอ, จํานวน ฉบับที่จัดทํา, จัดทําที่ไหนอยางไร, แจกจายใหใครบาง, เพื่ออะไร, ระยะเวลาใน
การเก็บรายงาน, ความถี่ของการจัดทํา และตนทุน
4. โครงรางของแบบฟอรมตอนใด พิมพขอความนําที่บอกใหทราบวาแบบฟอรมนั้นเกี่ยวกับ
ใคร
ก. ชื่อแบบฟอรม ข. การเริ่มเรื่อง
ค. เนื้อเรื่อง ง. คําสั่งหรือคําแนะนํา
ตอบ ข. การเริ่มเรื่อง
การเริ่มเรื่อง (Introduction) คือ ขอความนําที่บอกใหทราบวาแบบฟอรมนั้น ๆ เกี่ยวกับ
ใคร อะไร และเมื่อไร
5. ขอใดไมใชแนวทางในการตัดสินใจเลือกวิธีอัดสําเนา
ก. ปริมาณสูงสุดของสําเนาที่ตองการ
ข. ลักษณะและประเภทตัวแบบตนฉบับที่ใชทําสําเนา
ค. ตองการทําเอกสารเปนสีอื่น ๆ นอกจากสีขาวดํา
ง. ไมมีขอใดถูก
ตอบ ง. ไมมีขอใดถูก
ตัวเลือกขอ ก – ค ถือเปนแนวทางในการตัดสินใจเลือกวิธีอัดสําเนาเอกสาร นอกจากนี้
ยังมีแนวทาง อื่น ๆ อีก คือ คุณภาพของสําเนาที่ตองการ, งบประมาณคาใชจายเปนคา
เครื่องและคาใชจายในการผลิตสําเนาใหไดคุณภาพดีมากนอยตามตองการ
6. ความหมายของการจัดแผนผังสํานักงาน ขอใดกลาวผิด
ก. การจัดสภาพแวดลอมในการทํางานอยางเหมาะสม
ข. การกําหนดตําแหนงที่ตั้งหนวยงานตาง ๆ ของพื้นที่ทั้งหมด
ค. การจัดสายทางเดินของงานอยางมีประสิทธิภาพ

26. 26
สั่งซื้อไดที่
www.SheetRam.com
โทรศัพท : 02-7230950,02-5141422,
085-9679080,085-9993722,085-9993740
แจงการโอนเงิน พรอมชื่อ และอีเมลลที่
LINE ID : sheetram
โทรศัพท : 02-7230950,02-5141422,085-9679080,
085-9993722,085-9993740