คู่มือเตรียมสอบนักประชาสัมพันธ์ แนวข้อสอบ กปน การประปานครหลวง ปี 57 E-BOOK ราคา 249 บาท สั่งซื้อได้ที่ : www.Sheetram.com สอบถามรายละเอียด Facebook http://www.facebook.com/Sheetram LINE ID : sheetram บริษัท ชีทราม จำกัด ชมรมลูกพ่อขุนประยุกต์ สำนักงานใหญ่ 453 ถนนรามคำแหง(ปากซอย 53) หัวหมาก บางกระปิ กรุงเทพฯ 102 โทรศัพท์ : 02-7230950,02-5141422,085-9679080, 085-9993722,085-9993740 FAX : 02-718-6528 เปิดบริการ 8.15-21.30 น. ทุกวัน

1. ~ 1 ~

2. ~ 2 ~
สารบัญ
สวนที่ 1 ความรูทั่วไปเกี่ยวกับการประปานครหลวง
วิสัยทัศน / พันธกิจ / คานิยม 6
สัญลักษณ 7
การบริหารจัดการภาพลักษณ 8
ตราสัญลักษณประจําองคกร 10
สีประจําองคกร 10
ประวัติ/ภาระหนาที่ 10
ทําเนียบผูวาการการประปานครหลวง 14
การดําเนินงานดานธรรมาภิบาล จริยธรรม และความรับผิดชอบตอสังคม 15
ความรับผิดชอบตอสังคม CSR 15
จริยธรรม 23
ประมวลจริยธรรมการประปานครหลวง 25
แนวทางการจัดทําประมวลจริยธรรมตามรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย 26
ธรรมภิบาล (Good Govermance) 27
สวนที่ 2 กฎหมายที่ควรรูเกี่ยวกับการประปานครหลวง
พระราชบัญญัติการประปานครหลวง พ.ศ. 2510 แกไขถึงฉบับที่ 5 พ.ศ.2535 37
แนวขอสอบความรูทั่วไปเกี่ยวกับการประปานครหลวง 52
สวนที่ 3 ความรูความสามารถเฉพาะตําแหนงบริหารงาน
หลักและทฤษฎีการสื่อสาร 62
ความเปนมาของการสื่อสาร 62
ความหมายของการสื่อสาร 63
หลักการสื่อสารที่สําคัญ 68
ความหมายของคําวา “มวลชน” 69
ความหมายของคําวา “การสื่อสาร” 70
กระบวนการสื่อสารมวลชน 72
กระบวนการสื่อสารมวลขน (Mass Communication Process) 76
ทฤษฎีการสื่อสารที่เกี่ยวของ 85
แนวคิดทฤษฎีผูกรองสาร (Gatekeeper Theory) 86
แนวคิดทฤษฎีการใชสื่อเพื่อตอบสนองความพึงพอใจ 87
แนวคิดทฤษฎีการเลน 88
ระบบการสื่อสารมวลชน 90
ระบบสื่อมวลชนตามทฤษฎีเสรีนิยม 92
ระบบสื่อมวลชนตามทฤษฎีโซเวียตคอมมิวนิสต 93
ระบบสื่อมวลชนตามทฤษฎีความรับผิดชอบตอสังคม 94
ความรูเกี่ยวกับการประชาสัมพันธ ชุมชนสัมพันธ มวลชนสัมพันธ 97
ความหมายของการประชาสัมพันธ 97

3. ~ 3 ~
ลักษณะสําคัญของการประชาสัมพันธ 100
องคประกอบพื้นฐานของการประชาสัมพันธ 103
กลุมมวลชน (Publics) 105
การเขียนขาวประชาสัมพันธ 108
เอกสารประชาสัมพันธ 109
การสื่อสารทางสื่อมวลชน 112
แนวคิดเกี่ยวกับสื่อมวลชน 112
การสื่อสารทางสื่อสิ่งพิมพ 113
ระบบการพิมพ 115
การเขียนบรรยายภาพขาว 118
องคประกอบของเหตุการณที่มีคุณคาทางขาว 119
ประเภทและชนิดของขาว 120
คุณสมบัติของขาวที่ดี 122
นโยบายดานขาวของหนังสือพิมพ 122
การรวบรวมขอมูลขาว 123
เทคนิคการเขียน 134
การจัดทํารายการวิทยุ 137
หลักการเขียนขาววิทยุ 150
การพาสื่อมวลชน/กลุมเปาหมายเยี่ยมชมกิจการ 150
หลักสําคัญในการสรางภาพลักษณที่ดีใหแกหนวยงาน 151
การสรางภาพลักษณขององคกรเปนหนาที่ของสมาชิกทุกคน 151
การใหขาวแกสื่อมวลชน 152
การเขียนบทสัมภาษณและการสัมภาษณผูบริหาร 154
การรวบรวมขอมูลขาวจากการสัมภาษณ 154
การใชอุปกรณในการรวบรวมขอมูลขาว 155
การจัดนิทรรศการ 157
การจัดแผนปาย 157
ประเภทของแผนปาย 157
เทคนิคการจัดทําแผนปาย 159
การจัดปายนิเทศ 159
การจัดปายนิเทศใหสอดคลองกับเนื้อหาและวัตถุประสงค 162
การกําหนดบริเวณวางในนิทรรศการ 163
การกําหนดทางเดินชมนิทรรศการ 164
การวางแผนเพื่อปฏิบัติงานประชาสัมพันธ 165
หลักการประชาสัมพันธ 165
วัตถุประสงคของการประชาสัมพันธ 167
หัวใจของการวางแผนงานประชาสัมพันธ 169
การวางแผนใหบรรลุถึงจุดหมายปลายทาง 170
โครงสรางการเขียนขาวทุกประเภท 170
จรรยาบรรณในวิชาชีพ 172

4. ~ 4 ~
จรรยาบรรณในวิชาชีพ 172
จริยธรรมการดําเนินงานของการประปานครหลวง 172
จริยธรรมการดําเนินงานขององคกร 173
จริยธรรมการดําเนินงานของคณะกรรมการ 174
จริยธรรมการดําเนินงานของพนักงานและลูกจาง 176
นักประชาสัมพันธและคุณสมบัติของนักประชาสัมพันธ 177
กฎหมายที่เกี่ยวของ
พ.ร.บ.ขอมูลขาวสารของทางราชการ พ.ศ. 2540 180
แนวขอสอบ พ.ร.บ.ขอมูลขาวสารของทางราชการ พ.ศ. 2540 188
พ.ร.บ.วาดวยการกระทําความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร พ.ศ. 2550 197
แนวขอสอบ พ.ร.บ.วาดวยการกระทําความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร 206
แนวขอสอบ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย 211
แนวขอสอบ นักประชาสัมพันธ การประปานครหลวง 237

5. ~ 5 ~
การประปานครหลวง
วิสัยทัศน / พันธกิจ / คานิยม
วิสัยทัศน
"เปนองคกรชั้นนําดานการบริหารจัดการที่ดี ที่มีความรับผิดชอบตอสังคม ในระดับแนว
หนาสุด ของกลุมประเทศอาเซียน ที่ใหบริการงานประปา"
พันธกิจ
"ใหบริการงานประปา อยางมั่นคง ทั่วถึง สะอาด และเพียงพอ ดวยมาตรฐานคุณภาพ
และ บุคลากรมืออาชีพ เพื่อสรางความพึงพอใจ และความเชื่อมั่นใหแกผูใชบริการ"
คานิยม
"มุงมั่น พัฒนาตน พัฒนาระบบงาน อยางยึดมั่นในประโยชนของผูใชบริการ ดวยความ
รับผิดชอบ"
การจัดการองคกร
ยุทธศาสตรการบริหารการประปานครหลวง ฉบับที่ 3 (2555 - 2559)
ประกอบดวยยุทธศาสตรหลัก 6 ดาน จําแนกเปนมุมมองตามหลักการ Balanced
Scorecard (BSC) และแนวทางบริหารจัดการสรางมูลคาเชิงเศรษฐศาสตร (EVM) ดังนี้
1. ยุทธศาสตรดานผูมีสวนไดสวนเสีย (Stakeholder Strategic)
ใหความสําคัญกับผูมีสวนไดสวนเสีย หรือ Stakeholder ซึ่งคําวา"ผูมีสวนไดสวนเสีย ใน
ที่นี้ จะหมายรวมถึงทุกภาคสวนทั้งที่เปนบุคคล หนวยงานภาครัฐ และองคกรธุรกิจ ที่มี
ความสัมพันธเกี่ยวของกับการประปานครหลวง มุงเนนตอบสนองความตองการและความ
คาดหวังของผูมีสวนไดสวนเสียอยางสมดุล
2. ยุทธศาสตรดานการเงิน (Financial Strategic)
สรางมูลคาเชิงเศรษฐศาสตร (EP : Economic Profit) โดยสรางรายไดใหเติบโตอยาง
ยั่งยืน และเพิ่มประสิทธิภาพการดําเนินงาน
3. ยุทธศาสตรดานลูกคา (Customer Strategic)

6. ~ 6 ~
ใหบริการน้ําประปาที่สะอาด อยางทั่วถึง เพียงพอ สรางความนาเชื่อถือ และไดรับการ
ยอมรับในระดับสากล
4. ยุทธศาสตรดานกระบวนการภายใน (Internal Process Strategic)
ผลิตและสงน้ําดวยมาตรฐานสูงอยางมั่นคง เพียงพอ และยั่งยืน โดยมุงเนนลูกคา
การตลาด และการบริการที่เปนเลิศ ดวยการบริหารจัดการกระบวนการอยางมีประสิทธิภาพและ
เกิดประสิทธิผล
5. ยุทธศาสตรดานการเรียนรูและพัฒนาองคกร (Learning and Growth Strategic)
ยกระดับการบริหารและพัฒนาทรัพยากรบุคคล เพิ่มประสิทธิภาพการใชเทคโนโลยี
สารสนเทศ เพื่อสรางขีดความสามารถองคกร
6. ยุทธศาสตรดานธรรมาภิบาล (Corporate Governance Strategic)
ยกระดับการบริหารจัดการที่ดี ดวยหลักธรรมาภิบาล 6 ประการ ประกอบดวย การมีสวน
รวม (Participation) หลักนิติธรรม (Rule of Law) ความโปรงใส (Transparency) ความ
รับผิดชอบตอผลการปฏิบัติงาน (Accountability) ตอตานการคอรรัปชั่น (Anti – Corruption) มี
ประสิทธิภาพและประสิทธิผล (Efficiency & Effectiveness) เปนฐานบริหารจัดการทั้งองคกร
สอดแทรกสูทุกกระบวนงาน
สัญลักษณ
พระแมธรณี สัญลักษณของการประปานครหลวง

7. ~ 7 ~
ตราสัญลักษณประจําองคกร
หมายเหตุ : สามารถเลือกใชได 2 แบบ ตามความเหมาะสม และไมควรดัดแปลง/แกไขตรา
สัญลักษณประจําองคกร
สีประจําองคกร
ประวัติ/ภาระหนาที่
พระผูกอตั้งกิจการประปา
วัน ที่ 13 เดือนกรกฏาคม พ.ศ.2452 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว ได
ประกาศพระบรมราชโองการทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหกรมศุขาภิบาลจัดการที่จะนําน้ํามา
ใชในพระนครตามแบบอยางที่สมควรแก ภูมิประเทศการที่จะตองจัดทํานั้นคือ
• ใหตั้งทําที่น้ําขังที่คลองเชียงราก แขวงเมืองปทุมธานี อันเปนที่พนเขตน้ําเค็มขึ้นถึงทุก
ฤดู
สีน้ําเงิน
C95 M70 Y15K0 หรือ PANETONE 653 C
สีเขียวน้ําทะเล
C80 M0 Y35 K0 หรือ PANETONE 325 C
สีฟาใส
C30 M0 Y0 K0 หรือ PANETONE 290 C

8. ~ 8 ~
ธรรมมาภิบาล (Good Governance)
ประเทศไทยประสบกับปญหาการทุจริตคอรรัปชั่นจนกลายเปนวิกฤตในสังคมซึ่งสงผล
กระทบตอการดําเนินนโยบายของรัฐจึงจําเปนอยางยิ่งที่จะตองสรางจิตสํานึกดานคุณธรรมจริยธรรม
ใหกับเจาหนาที่ของรัฐผูซึ่งมีบทบาทสําคัญในการปฏิบัติหนาที่ตามนโยบายของรัฐและใหบริการ
แกประชาชนเพื่อนําไปสูความเจริญรุงเรืองของประเทศชาติ
รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 จึงมีสาระสําคัญประการหนึ่งที่
มุงแกไขปญหาการผูกขาดอํานาจรัฐและการใชอํานาจอยางไมเปนธรรม รวมทั้งการ
ดําเนินการทางการเมืองที่ขาดความโปรงใสไมมีคุณธรรม จริยธรรม โดยการบัญญัติถึงการ
สรางมาตรฐานทางจริยธรรมของผูดํารงตําแหนงทางการเมือง ขาราชการ หรือเจาหนาที่ของรัฐ
แตละประเภทซึ่งรวมถึงรัฐวิสาหกิจไวเปนเรื่องสําคัญ กําหนดใหหนวยงานของรัฐทุกแหงตอง
จัดใหมีประมวลจริยธรรมเพื่อสรางมาตรฐานทางจริยธรรมของตนและใหเจาหนาที่ของรัฐ
ภายในหนวยงานประพฤติปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรมนั้นอยางเครงครัดเพื่อมุงเนนใหการ
ใชอํานาจรัฐมีความโปรงใส มีคุณธรรมและจริยธรรม โดยกําหนดไวในหมวด 13 จริยธรรมของ
ผูดํารงตําแหนงทางการเมืองและเจาหนาที่ของรัฐ ซึ่งสอดคลองกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและ
สังคมแหงชาติ ฉบับที่ 10 (พ.ศ. 2550 – 2554) ที่ไดกําหนดทิศทางการพัฒนาประเทศสูสังคมอยู
เย็นเปนสุขรวมกัน คนไทยมีคุณธรรมนําความรอบรู รูเทาทันโลก ครอบครัวอบอุน ชุมชน
เขมแข็ง สังคมสันติสุข และ นโยบายของรัฐบาลโดยเฉพาะนโยบายดานการปฏิรูปการเมือง การ
ปกครอง และการบริหาร ซึ่งมุงเสริมสรางมาตรการ ปองกันและปราบปรามการทุจริตประพฤติ
มิชอบในภาคการเมืองและภาคราชการทั้งในระดับทองถิ่นและในระดับชาติโดยถือวาการ
ปรับปรุงระบบบริหารทรัพยากรบุคคลเปนเครื่องมือหนึ่งในการเสริมสรางคุณธรรมและ
จริยธรรมในองคกร
เพื่อใหเปนไปตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญและนโยบายของรัฐบาล รวมทั้งเพื่อให
การดําเนินการเสริมสรางจริยธรรมและคุณธรรมของการประปานครหลวงบังเกิดผลอยางเปน
รูปธรรม คณะกรรมการการประปานครหลวง จึงไดสรางมาตรฐานทางจริยธรรมของการประปา
นครหลวง โดยการจัดทําประมวลจริยธรรมของการประปานครหลวงกําหนดเปนขอบังคับการ
ประปานครหลวง ฉบับที่ 133 วาดวย ประมวลจริยธรรมของผูวาการและพนักงาน การประปา
นครหลวงพ.ศ.2552

9. ~ 9 ~
กองวินัยและเสริมสรางจริยธรรม ฝายบริหารทรัพยากรบุคคล ในฐานะหนวยงานซึ่ง
ปฏิบัติงานดานเสริมสรางจริยธรรมในองคกรและเปนหนวยงานหลักที่ไดรับมอบหมายในการ
ประสานงานจัดทําประมวลจริยธรรมของการประปานครหลวง รวมทั้งมีบทบาทสําคัญในการ
ติดตาม ควบคุม และดูแลใหพนักงานการประปานครหลวงปฏิบัติตามมาตรฐานจริยธรรมที่ได
กําหนดไวในประมวลจริยธรรม จึงไดจัดทําคูมือจริยธรรมของการประปานครหลวงฉบับนี้
ขึ้น โดยมีสาระสําคัญเกี่ยวกับประมวลจริยธรรมของการประปานครหลวง ทั้งในสวนความ
เปนมา มาตรฐานทางจริยธรรม กลไกการบังคับใช และขั้นตอนลงโทษ เพื่อเผยแพรความรู
เกี่ยวกับประมวลจริยธรรมใหกับพนักงานและผูปฏิบัติงานไดรับทราบและนํามายึดถือเปน
แนวทางในการปฏิบัติงานไดอยางถูกตองพรอมทั้งหลีกเลี่ยงมิใหเกิดการฝาฝนมาตรฐาน
จริยธรรมที่กําหนดไว เสริมสรางจริยธรรมในองคกร และเผยแพรภาพลักษณที่ดีขององคกรให
เปนที่ยอมรับของสังคม อันจะนําพาองคกรไปสูความสําเร็จตามวัตถุประสงคที่กําหนดไว และ
กอใหเกิดประโยชนสูงสุดตอประเทศชาติ
จริยธรรม
คําวา“จริยธรรม” แยกออกไดเปนจริย+ธรรมซึ่งคําวาจริยะหมายถึงความประพฤติหรือ
กิริยาที่ควรประพฤติ สวนคําวาธรรมมีความหมายหลายประการเชนคุณความดี, หลักคําสอนของ
ศาสนา, หลักปฏิบัติ เมื่อนําคําทั้งสองมารวมกันเปน "จริยธรรม" จึงมีความหมายตามตัวอักษรวา
“หลักแหงความประพฤติ” หรือ “แนวทางของการประพฤติ” ที่กลาวมานั้นเปนความหมายตาม
ตัวอักษรของคําวา “จริยธรรม” ซึ่งเปนแนวทางใหนักวิชาการหลายทาน ไดให
ความหมายของคําวา “จริยธรรม” ไวคลายคลึงกัน ดังตัวอยางตอไปนี้
จริยธรรม หมายถึง ธรรมที่เปนขอประพฤติปฏิบัติ,ศีลธรรม,กฎศีลธรรม - พจนานุกรม
ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542
จริยธรรม หมายถึง แนวทางประพฤติปฏิบัติตนเพื่อการบรรลุถึงสภาพชีวิตอันทรงคุณคา
พึงประสงค - ผลการสัมมนาของสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาแหงชาติ เรื่อง จริยธรรมใน
สังคมไทยปจจุบัน ซึ่งจัดขึ้นที่ สถาบันเทคโนโลยีแหงเอเชีย (AIT)
จริยธรรม หมายถึง หลักคําสอนวาดวยความประพฤติเปนหลักสําหรับใหบุคคลยึดถือใน
การปฏิบัติตน - วิทย วิศทเวทย และ เสถียรพงษ วรรณปก

10. ~ 10 ~
จริยธรรม หมายถึง ระเบียบปฏิบัติที่มุงปฏิบัติเพื่อใหเกิดความผาสุกในสังคม เปนสิ่งที่
มนุษยทําขึ้น แตงขึ้นตามเหตุผลของมนุษยเอง หรือตามความตองการของมนุษย – พุทธทาส
ภิกขุ
จริยธรรม หมายถึง การนําความรูในความจริงหรือกฎธรรมชาติไปใชใหเกิดประโยชน
ตอการดําเนินชีวิตที่ดีงาม อันจะทําใหเกิดประโยชนตอตนเองและสังคม – พระราชวรมุนี
ตามนิยามขางตน สามารถประมวลสรุปความไดวา จริยธรรม หมายถึง แนวทางของการ
ประพฤติปฏิบัติตนใหเปนคนดี เปนประโยชนสุขแกตนเองและสวนรวม
นอกจากนี้ จริยธรรมไมใชกฎหมาย เพราะกฎหมายเปนสิ่งบังคับใหคนทําตาม และมี
บทลงโทษสําหรับผูฝาฝน ดังนั้น สาเหตุที่คนเคารพเชื่อฟงกฎหมายเพราะกลัวถูกลงโทษ
ในขณะที่จริยธรรมไมมีบทลงโทษ ดังนั้น คนจึงมีจริยธรรมเพราะมีแรงจูงใจ แตอยางไรก็ตาม
กฎหมายก็มีสวนเกี่ยวของกับจริยธรรมในฐานะเปนแรงหนุนจากภายนอกเพื่อใหคนมีจริยธรรม
และโดยทั่วไปจริยธรรมมักอิงอยูกับศาสนา ทั้งนี้เพราะคําสอนทางศาสนามีสวนสรางระบบ
จริยธรรมใหสังคม แตทั้งนี้มิไดหมายความวา จริยธรรมอิงอยูกับหลักคําสอนทางศาสนาเพียง
อยางเดียว แทที่จริงนั้นจริยธรรมหยั่งรากอยูบนขนบธรรมเนียมประเพณี โดยนัยนี้ บางคนเรียก
หลักแหงความประพฤติอันเนื่องมาจากคําสอนทางศาสนาวา "ศีลธรรม" และเรียกหลักแหง
ความประพฤติอันพัฒนามาจากแหลงอื่น ๆ วา "จริยธรรม" ในทรรศนะของนักวิชาการหลาย
ทาน ศีลธรรมกับจริยธรรมจึงเปนอันเดียวกัน ไมอาจแยกเด็ดขาดจากกันได ความแตกตางอยู
ตรงแหลงที่มา ถาแหลงแหงความประพฤตินั้นมาจากศาสนาหรือขอบัญญัติของศาสนา นั่นคือ
ศีลธรรม แตถาเปนหลักทั่ว ๆ ไป ไมเกี่ยวกับศาสนา เชน คําสอนของนักปรัชญา นั่นคือ
จริยธรรม กลาวคือ จริยธรรมจะมีความหมายกวางกวาศีลธรรมเพราะศีลธรรมเปนหลักคําสอนทาง
ศาสนาที่วาดวยความประพฤติปฏิบัติชอบ สวนจริยธรรมหมายถึงหลักแหงความประพฤติปฏิบัติ
ชอบอันวางรากฐานอยูบนหลักคําสอนของศาสนา ปรัชญาและขนบธรรมเนียมประเพณี
กลาวโดยสรุป จริยธรรม หมายถึง แนวทางของการประพฤติปฏิบัติตนเปนคนดี ซึ่งมี
ลักษณะเปนขอบัญญัติใหบุคคลประพฤติปฏิบัติตามอันถือกันวาเปนการกระทําที่ดี ดังนั้น การ
ดําเนินชีวิตตามหลักจริยธรรมเปนสิ่งที่สังคมตองการ สังคมจึงไดจัดใหมีการวางแนวทางของ
การประพฤติปฏิบัติตนและมีการสั่งสอนอบรมเรื่องจริยธรรมแกสมาชิกของสังคม ผลที่สังคม
คาดหวังคือการที่สมาชิกนอมนําเอาจริยธรรมไปประพฤติในชีวิตประจําวัน เชนเดียวกับ การ
กําหนดใหหนวยงานของรัฐตองจัดใหมีประมวลจริยธรรมตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญเพื่อ

11. ~ 11 ~
หลักและทฤษฎีการสื่อสาร
ตนกําเนิดของภาษา (The Origins of Language)
มนุษยในสมัยกอน เชน Australopithecus, Homo Habilis และ Homo Erectus นั้น ยังไม
สามารถพูดไดหรือยังไมมีการพูดเพื่อสื่อสารกัน ที่เปนเชนนั้นเพราะลักษณะโครงสรางทางกายภาพ อัน
ไดแกโครงสรางของกลองเสียงยังเหมือนกับพวกลิงที่สงเสียงไดเทานั้น จึงทําใหไมสามารถควบคุมเสียงให
เปลงออกมาเปนคําพูดได
ในยุคของมนุษยพวก Neanderthal (Homo Sapiens Neanderthalensis) ที่อาศัยอยูตั้งแตสมัย
โบราณ ประมาณ 150,000 – 125,000 ปมาแลว จะสามารถสื่อสารกันไดโดยใชภาษาทาทาง ดวยวิธีการ
เคลื่อนไหวรางกาย และเสียงเทาที่สามารถเปลงออกมาได
ตอมาในชวง 90,000 ถึง 35,000 ปที่ผานมา มีมนุษยเกิดขึ้นมากมายหลายจําพวกเขามาแทนพวก
Neanderthal มนุษยพวกนี้มีชื่อเรียกวา Cro–Magnon (Homo Sapiens Sapiens) ซึ่งถือไดวาเปนบรรพ
บุรุษของพวกมนุษยในปจจุบัน
ถาใหพวก Cro–Magnon แตงตัวดวยเสื้อผาที่ทันสมัย ก็จะไมมีอะไรที่แตกตางจากมนุษยในปจจุบัน
เลย เพราะพวกนี้มีกลองเสียง ลิ้น และโครงสรางของริมฝปากที่เหมือนกับมนุษยปจจุบัน สามารถควบคุม
เสียงที่เปลงออกมาได จึงมีความเปนไปไดที่พวก Cro–Magnon อาจพูดได และเกิดการพัฒนาจนเปน
ภาษาในเวลาตอมา
การใชภาษาจึงเริ่มตนขึ้นเมื่อประมาณ 40,000 ปมาแลว และการสื่อสารก็เริ่มมีการพัฒนาขึ้นเปน
ครั้งแรกเชนกัน จึงกลาวไดวาภาษาคือจุดเริ่มตนของกระบวนการสื่อสารของมนุษย ที่พัฒนาตอมาจนถึง
การสื่อสารมวลชน และการสื่อสารของมนุษยก็คือพื้นฐานของการสื่อสารแบบเผชิญหนากัน
ความเปนมาของการสื่อสาร
การสื่อสารเกิดขึ้นมาพรอม ๆ กับการดํารงชีวิตของมนุษย มนุษยไดตอสูกับธรรมชาติและดิ้นรน
เพื่อการมีชีวิต อยูรอด โดยใชการสื่อสารเปนเครื่องมือ เพื่อชวยใหบรรลุผลในการทํางานตางๆ มนุษยอยู
รวมกันไดเปนชนเผา เปนสังคม เปนประเทศชาติ โดยใชการสื่อสารระหวางกัน เพื่อการเขาใจรวมกัน สราง
จุดมุงหมายรวมกัน การสื่อสารจึงเปนเครื่องมือที่มนุษยใชเพื่อสรางและพัฒนาความสัมพันธระหวางกัน
มนุษยจึงเล็งเห็นความสําคัญและใหความสนใจศึกษาคนควาเกี่ยวกับการสื่อสารมาเปนเวลานานแลว

12. ~ 12 ~
การศึกษาเกี่ยวกับการสื่อสารไดเริ่มมีมาเปนเวลานับพันปแลว ตั้งแตยุคที่อารยธรรมกรีกและโรมัน
ยังเจริญรุงเรืองอยูในยุโรปโบราณ นักปราชญชาวกรีก คือ อริสโตเติล (Aristotle) ซึ่งเปนปรมาจารยที่ได
ศึกษาในเรื่องของศาสตรเกี่ยวกับการ สื่อสาร และเปนผูที่มองเห็นความสําคัญของการสื่อสารวาเปน
ชองทางใหมนุษยบรรลุจุดมุงหมายที่ตองการได
กําเนิดของการสื่อสาร
คนเราจําเปนตองเกี่ยวของกับการสื่อสารตลอดทั้งชีวิตของเราโดยไมสามารถหลีกเลี่ยงได แตเรา
มักจะไมมี ประสิทธิภาพเพียงพอที่จะพัฒนาใหมีความเขาใจในการสื่อสารได ดังนั้นการที่เรารูเรื่องของการ
สื่อสารวามันคืออะไร จะเปนโอกาสดีที่ทําใหเราเขาไปเกี่ยวของกับการสื่อสารไดอยางมีประสิทธิภาพ
ความหมายของการสื่อสาร
“การสื่อสาร” (Communication) หมายถึง การผลิตสารอยางตั้งใจ และไดถายทอดสารนั้นโดย
บุคคลหนึ่งไปยังบุคคลอื่น หรือหลาย ๆ คน เมื่อผูรับสารไดรับสารแลว จะทําการแปลสารใหเขาใจตรง
ตามที่ผูสงสารตองการ ก็ถือไดวาการ สื่อสารนั้นประสบผลสําเร็จ
แตถาหากผูรับสารไดรับสารแลว แปลสารไมตรงตามความหมายที่ผูสงสารตองการ การสื่อสารนั้นก็
เกิดความ ลมเหลวไมประสบผลสําเร็จ สิ่งนี้เราเรียกไดวา การสื่อสารเกิดความลมเหลว
(Communication Breakdown) หรือเกิดความผิดพลาดในการสื่อสาร (Miscommunication)
Communication มาจากภาษาลาตินวา Communis, Common เมื่อคนเราทําการสื่อสารนั่นหมายถึง
การที่เรากําลังสรางความคุนเคยกับคน ๆ หนึ่ง โดยที่เราพยายามจะแลกเปลี่ยน (Share) ขาวสาร
(Information) ความคิด (Idea) และทัศนคติ (Attitude)
ดังนั้นการสื่อสารจึงหมายถึงการที่คนเราทําการสื่อสารความคิด โดยมีความพยายามใหผูสงสาร
(Sender) และ ผูรับสาร (Receiver) ปรับความคิดเขาหากัน เพื่อจะไดเขาใจสารไดตรงกัน
องคประกอบของการสื่อสาร
การสื่อสารโดยทั่ว ๆ ไป มีองคประกอบที่สําคัญอยู 3 ประการ คือ

13. ~ 13 ~
1.แหลงขาวสาร (Source) อาจเปนบุคคลคนเดียว (Individual) ที่ใชวิธีการพูด การเขียน การวาด
ภาพ กิริยาทาทาง หรือเปนการสื่อสารแบบองคกร (Organization) ที่มีแหลงขาวสาร ซึ่งไดแก
หนังสือพิมพ นิตยสาร สถานีวิทยุ – โทรทัศน โรงถายภาพยนตร เปนตน
2.สาร (Message) อาจเปนรูปแบบของหมึกที่ใชในการพิมพบนกระดาษ คลื่นวิทยุในอากาศ การวิ่ง
ของกระแสไฟ การโบกมือ ธงโบกสะบัด หรือสัญญาณอื่น ๆ ที่สามารถแปลความหมายใหเขาใจไดก็ถือวา
เปนสาร
3.จุดหมายปลายทาง (Destination) อาจเปนบุคคลคนหนึ่งที่กําลังฟง กําลังดู กําลังอานหรืออาจ
เปนกลุมคน เชน กลุมสนทนา กลุมผูฟงการบรรยาย กลุมผูชมฟุตบอล กลุมประทวง หรืออาจเปนบุคคล
จากกลุม ๆ หนึ่ง ที่เราเรียกวา ผูรับสารมวลชน (Mass Audience) เชน กลุมผูอานหนังสือพิมพ กลุมผูรับ
ฟงรายการวิทยุ กลุมผูชมภาพยนตร หรือกลุมผูชม รายการวิทยุโทรทัศน เปนตน
ถาแหลงขาวสารพยายามที่จะสรางความเขาใจในความหมายของสารที่ตรงกัน รวมกัน ใหกับผูรับ
สารที่แหลง ขาวสารตองการสงสารให กอนอื่นผูสงสารหรือแหลงขาวสารจะทําการเขารหัสสาร (Encoder)
ที่อาจจะเปนขาวสารหรือความรูสึกที่ตองการจะแลกเปลี่ยนกับผูรับสาร โดยทําใหเปนรูปแบบที่สามารถ
ถายทอดออกมาใหเขาใจได เพราะ “รูปภาพที่อยูในหัวในสมองของเรา” ไมสามารถถายทอดใหเห็นออกมา
เปนภาพไดจนกวาจะนําสารนั้นมาเขารหัสความหมายกอนจึงจะสามารถเขาใจได
เมื่อรูปภาพถูกนํามาเขารหัสเปนคําพูดที่สามารถถายทอดใหเขาใจไดงายขึ้นและมีประสิทธิภาพมาก
ขึ้น แตการ ถายทอดนั้นอาจมีอุปสรรคที่ไมสามารถสงไปไดไกลนัก ถาตองการใหสารไปไดไกล ๆ ก็ตอง
อาศัยคลื่นวิทยุเปนตัวนําไปจึงจะไปไดไกลกวา
แตถาสารถูกนํามาใสรหัสเปนตัวหนังสือ สารนั้นจะถูกถายทอดไปไดชากวาคําพูด แตก็ไปไดไกลกวา
และอยูไดนานมากกวาคําพูด และการที่จะทําใหการสื่อสารดําเนินไปอยางสมบูรณ สารที่สงมาตองถูก
ถอดรหัส (Decoder) โดยผูรับสาร เพื่อใหเขาใจความหมายของสารไดตรงกันกับที่ผูสงสารใสความหมาย
ไว
ระบบการสื่อสารของมนุษย
ระบบการสื่อสารของมนุษยมีลักษณะคลายกับวงจรการทํางานของวิทยุและโทรทัศน ดังแผนภูมิ
Source Encoder Signal Decoder Destination
Encoder หมายถึง ไมโครโฟนที่ใชสําหรับการเขารหัสสาร

14. ~ 14 ~
Decoder หมายถึง หูฟงที่ใชสําหรับการถอดรหัสสาร
Signal หมายถึง สัญญาณหรือสัญลักษณที่ใชในระบบการสื่อสารขั้นพื้นฐานของมนุษย (Human
Communication) ซึ่งก็คือ ภาษา (Language) อันเปนสิ่งที่ทําใหเกิดความเขาใจรวมกัน และเปน
จุดเริ่มตนของกระบวนการ สื่อสารของมนุษย
มนุษยเราสื่อสารกันอยางไร
การสื่อสารของมนุษยยอมแตกตางจากสิ่งตาง ๆ ที่ดํารงชีวิตอยูบนโลก โดยเฉพาะอยางยิ่งมนุษยเรา
สื่อสารกันโดยใช “ภาษาพูดและภาษาเขียน” ซึ่งเปนสวนหนึ่งของวัฒนธรรมที่มีความเจริญและซับซอนมาก
ขึ้น
สัตวใชการแสดงพฤติกรรมตาง ๆ เปนการสื่อความหมาย ซึ่งสวนใหญแลวพฤติกรรมตาง ๆ นั้น
ไดรับการ ถายทอดสืบตอกันมา บางครั้งไดมาจากการเรียนรู แตก็ไมไดขึ้นกับวัฒนธรรมเหมือนกับมนุษย
เพราะมีแตมนุษยเทานั้นที่ทําการสื่อสารกันโดยตองคํานึงถึงวัฒนธรรมและกฎระเบียบตาง ๆ ของสังคม
การใชสัญลักษณของภาษาพูดและภาษาทาทาง
(The Use of Verbal and Nonverbal Symbols)
ในปจจุบันมนุษยเรายังคงทําการสื่อสารกัน ไมวาจะเปนการสื่อสารแบบเผชิญหนากัน (Face to
Face) หรือการ สื่อสารที่ตองผานสื่อตาง ๆ โดยใชสัญลักษณของภาษาพูดและภาษาที่ไมออกเสียง
สัญลักษณที่ใช ไดแก คําพูด กิริยาทาทาง หรือสิ่งที่แทนความหมายในภาษาของแตละชุมชน ซึ่งขึ้นอยูกับ
วัฒนธรรมดวย เชน ไมกางเขน แหวนแตงงาน แหวนหมั้น ฯลฯ
การสื่อสารของมนุษย :แบบจําลองแนวเสนตรง
(HumanCommunication:ABasicLinearModel)
ถึงแมวาสัญลักษณ ความหมาย ไวยากรณ โครงสรางของคํา โครงสรางของประโยค และการออก
เสียงจะเปนสิ่งที่สําคัญของภาษา แตสิ่งเหลานี้ไมไดแสดงใหเห็นเลยวามนุษยเราสื่อสารกันอยางไร ดังนั้น
เพื่อแสดงใหเห็นวาคนเรามีความ เกี่ยวของกับการสื่อสารกันไดอยางไรบาง จึงมีความจําเปนที่จะตองศึกษา
กระบวนการสื่อสารทุกขั้นตอนโดยละเอียด
ขั้นตอนของกระบวนการสื่อสารมีอยู 6 ขั้นตอน ดังนี้

15. ~ 15 ~
หลักการสื่อสารที่สําคัญ
ความเปนมาของการสื่อสารมวลชน
มนุษยเราเริ่มทําการสื่อสารกันมาเปนเวลาชานานแลว นับตั้งแตอดีตเปนตนมา แตความสามารถใน
การที่จะใชสื่อตาง ๆ เพื่อเก็บหรือถายทอดขอมูลขาวสารจากที่หนึ่งไปอีกที่หนึ่งเพิ่งจะมีการพัฒนาขึ้นมาใน
ระยะหลังนี้เอง
สื่อ คือเครื่องมือที่ใชสําหรับถายทอดขอมูลขาวสารผานระยะเวลาและระยะทาง โดยผูสงสารจะสง
สารไปหรือบันทึกไวโดยใชสื่อผานไปใหผูรับสารที่อยูที่อื่นหรือเวลาอื่น เมื่อผูรับสารไดรับสารแลวก็จะแปล
สารที่ไดรับ
การสื่อสารแบบใชสื่อกลางก็เหมือนกับการสื่อสารในรูปแบบอื่นของมนุษย คือ กระบวนการที่
เชื่อมโยงผูสงสารกับ ผูรับสารที่ทําการแลกเปลี่ยนขอมูลขาวสารโดยใชภาษาพูดหรือภาษาเขียน ใน
ความหมายนี้จะเห็นไดวามีการใชสื่อมานานแลว
ในปจจุบันสื่อไดกระตุนใหมนุษยมีความตื่นตัวที่จะเอาชนะระยะเวลาและระยะทาง เพราะเรากําลัง
อยูในยุคของการปฏิวัติการสื่อสารซึ่งกําลังเขามาแทนที่การสื่อสารแบบเดิมที่มนุษยเราใชภาษาเพื่อการ
สื่อสารเทานั้น
ปจจุบันสื่อมวลชนสามารถเขาถึงผูรับสารไดเปนจํานวนนับลาน โดยใชเทคโนโลยีสมัยใหมไดอยาง
นามหัศจรรย แตอยางไรก็ตาม สื่อมวลชนก็ยังคงทําหนาที่เหมือนเดิมเชนที่เคยปฏิบัติกันมาตั้งแตสมัย
โบราณตัวอักษรหรือสัญลักษณอียิปตโบราณ สัญญาณควันไฟ เสียงกลองไดถูกสงผานระยะเวลาและ
ระยะทางมาถึงปจจุบัน
สิ่งที่แตกตางกันระหวางอดีตกับปจจุบันก็คือ ในปจจุบันผูสงสารสามารถสงสารไปยังผูรับสารจํานวน
มากได พรอมกันทันทีในเวลาเดียวกัน ถึงแมผูรับสารจะอยูในที่ตาง ๆ กันก็ตาม
อยางไรก็ตาม สื่อไมใชสาร แตสารที่ถูกสรางขึ้นก็อาจมีขอจํากัด และอาจเขาใจไดยาก เพราะสื่อหนึ่ง
ก็มีความ แตกตางไปจากสื่ออื่น ซึ่งอาจเสริมสรางประสบการณของการสื่อสารดวยการรับรู หรือการ
จินตนาการโดยไมมีการเผชิญหนากันในระหวางการสนทนา หรือสารอาจจะมีความถูกตองนอยลงก็ได เมื่อ
สารไดไปถึงผูรับสาร
ถึงแมเรากําลังอยูในยุคของความเจริญกาวหนาทางเทคโนโลยีสมัยใหม แตเราก็ยังอยูกับ
กระบวนการสื่อสารขั้น พื้นฐานของมนุษยที่ใชกันมาตั้งแตสมัยโบราณ ผูรายงานขาวจะใชคําใชประโยคใน

16. ~ 16 ~
หนังสือพิมพหรือทางวิทยุโทรทัศนอยางไร จึงจะเปนภาษาที่ถูกตอง เพื่อใหผูรับสารสามารถเขาใจเรื่องราว
ไดทันที
ความหมายของคําวา “มวลชน”
“มวลชน” (Mass) หมายถึง ประชาชนจํานวนมาก ซึ่งขาวสาร (Information or Texts) ใน
กระบวนการสื่อสาร มวลชน (Process of Mass Communication) เผยแพรไปถึง
“สื่อมวลชน” (Mass Media) หมายถึง เครื่องมือที่ใชในการสงสารหรือสื่อขาวสารไปสูประชาชนหรือ
มวลชน
“การสื่อสารมวลชน” (Mass Communication) หมายถึง การสงสารโดยใชเทคโนโลยีบางอยาง
เพื่อใหขาวสารไปถึงผูรับสารจํานวนมากในเวลาเดียวกัน ดังนั้นการสื่อสารมวลชนจึงเปนการสงสารไปสู
ประชาชนจํานวนมาก (มวลชน) มากกวาที่จะเปนการสงสารถึงคนเพียงคนเดียว หรือ 2 – 3 คน หรือกลุม
ใดกลุมหนึ่งเทานั้น
Lazarsfeld และ Kendall ไดใหคําจํากัดความของคําวา “มวลชน” ไววา มวลชนนั้นควรที่จะใช
สําหรับสื่อดานวิทยุกระจายเสียง (ซึ่งเหมาะมากกวาสื่ออื่นที่เขาถึงกลุมประชาชนอยางไมเปนทางการ)
Friedson ไดโตแยงการใหความหมายของคําวา มวลชน (Mass) ของ Lazarsfeld และ Kendall
วายังมีไม มากพอ ดังนั้นเขาจึงไดใหความหมายของคําวา มวลชน เพิ่มเติมขึ้นมาใน 4 ลักษณะดังนี้
1. ผูรับสารมีความแตกตางกัน เพราะมาจากกลุมที่มีความแตกตางกันในสังคม
2. ผูรับสารแตละคนไมรูจักซึ่งกันและกัน
3. ผูรับสารอยูในที่ตาง ๆ กัน ไมสามารถมีปฏิกิริยาหรือแลกเปลี่ยนประสบการณตอกันได
4. ไมมีหัวหนากลุมในมวลชน และถาเปนองคกร ก็เปนองคกรที่มีความอิสระมาก
Herbert Blumer นักสังคมวิทยา ไดใหความหมายของคําวา มวลชน ไวดังนี้
มวลชน ไมใชองคกรทางสังคม ไมมีขนบธรรมเนียมประเพณี ไมมีการกําหนดกฎเกณฑ ไมมีพิธีการ
ไมมีความ รูสึกตอกัน ไมมีโครงสราง ไมมีบทบาท ไมมีหัวหนากลุม แตเปนเพียงกลุมคน ซึ่งแยกกันอยู
โดยไมระบุชื่อวาเปนใคร
มวลชนในที่นี้เกี่ยวของกับสารสําหรับคนจํานวนมาก และเผยแพรโดยสื่อชนิดใดชนิดหนึ่ง แตกตาง
กันจากสารเฉพาะตัว เชน ในจดหมาย หรือในการสนทนากันทางโทรศัพท รายการโทรทัศนตางก็มีผูรับชม
ในที่ตาง ๆ จากเครื่องรับหลาย ๆ เครื่อง โดยการที่มีผูชมรายการมากเทาใดจะขึ้นอยูกับรายการที่เผยแพร
อยูดวย

17. ~ 17 ~
ความหมายของคําวา “การสื่อสาร”
การสื่อสาร (Communication) หมายถึง การติดตอสื่อสารจากบุคคลหนึ่งไปยังอีกบุคคลหนึ่งหรือ
ไปยังคนอีกกลุมหนึ่ง ซึ่งในการสื่อสารจะไมคํานึงถึงกระบวนการ แตจะคํานึงถึงสาร (Message) ที่ถูกสง
มามากกวา
คําวา Communicationและ Community มาจากรากศัพทภาษาลาติน ซึ่งเหมือนกับคําวา Common,
Communis ลักษณะที่เหมือนกันนี้เปนสิ่งสําคัญที่จะทําใหเราเขาใจกระบวนการสื่อสารไดใน 2 ระดับ คือ
1.คุณลักษณะของกระบวนการสื่อสารควรจะมีมากกวาผูที่มีสวนรวมในสิ่งที่เหมือน ๆ กัน เชน
ประสบการณที่ผานมา คานิยม และความเชื่อ สิ่งเหลานี้ก็คือคุณลักษณะของชุมชนของแตละบุคคลดวย
2. กระบวนการสื่อสารมวลชนตองการการเขารหัส (Encoding) โดยผูสงสาร และถอดรหัส
(Decoding) โดยผูรับสาร ซึ่งสามารถทําใหการสื่อสารประสบความสําเร็จ เพียงผูที่มีสวนรวมเขาใจในการ
เขารหัสและถอดรหัสรวมกัน และสิ่งที่ทําใหเกิดความเขาใจรวมกันก็คือ ภาษา
ระดับของการสื่อสาร (Levels of Communication)
การสื่อสารของมนุษย คือ การปฏิบัติการสงความคิดและทัศนคติ จากคน ๆ หนึ่งไปยังอีกคนหนึ่ง
การเขียน จดหมายถึงกัน และการพูดคุยกัน คือ 2 วิธีการที่ใชสําหรับการสื่อสารของมนุษย นอกจากนี้เรา
ยังสื่อสารกันดวยกิริยาทาทาง การเคลื่อนไหวรางกาย หรือแมกระทั่งการกะพริบตา การขมวดคิ้ว ก็เปน
การสื่อสารของมนุษยทั้งสิ้น
ระดับของการสื่อสารสามารถจําแนกออกเปนระดับ ดังนี้คือ
1.การสื่อสารสวนบุคคล (Intrapersonal Communication)
เปนการสื่อสารที่เกิดขึ้นภายในรางกายหรือในตัวของเราเอง ไดแก การที่เราพูดกับตัวเอง เมื่อเรา
คิดถึงสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เราก็อาจพูดเบา ๆ กับตัวเองหรือพูดออกมาลอย ๆ
โดยเรื่องราวหรือเนื้อหาของการสื่อสารสวนบุคคล จะประกอบดวยความคิด (Thought) ซึ่งสื่อกลาง
หรือชองทางของการสื่อสารสวนบุคคลนี้คือระบบประสาทที่ผานความคิดและผานกระบวนการในสมองอีก
ทีหนึ่ง
2.การสื่อสารระหวางบุคคล (Interpersonal Communication)
เปนการสื่อสารที่เกิดขึ้นระหวางบุคคลหนึ่งกับอีกบุคคลหนึ่งหรือกับคนอื่นที่มีจํานวนไมมากนัก ซึ่ง
บางครั้งผูสงสารจะมีความคุนเคยกัน เชน ในงานเลี้ยงสังสรรค ฯลฯ แตบางครั้งก็ไมคุนเคยกัน เชน เมื่อ
คนแปลกหนาพูดอยูบนถนน บนรถโดยสารหรือในหางสรรพสินคา

18. ~ 18 ~
สื่อกลางในกรณีนี้คือคลื่นอากาศ และเนื้อหาก็คือสิ่งที่ไดพูด สวนสิ่งสําคัญในการสื่อสารคือ การ
ใชอวัจนภาษา (Nonverbal) ผานทางภาษาทาทาง การแสดงสีหนา เสื้อผา และสิ่งอื่น ๆ
3.การสื่อสารกลุมยอย (Small Group Communication)
เปนการสื่อสารที่เกี่ยวของกับคนจํานวนหนึ่งที่ทําการสื่อสาร เชน การบรรยายในหองเรียน การ
ประชุมสัมมนาทางวิชาการ หรือการแสดงสุนทรพจนในการรวมตัวเปนกลุมของประชาชน โดยใชภาษาและ
การพูด เชนเดียวกับการใชอวัจนภาษา (Nonverbal) ในการสื่อสาร
การสื่อสารกลุมยอยจะเกิดขึ้นเมื่อมีคนกลุมยอยมารวมตัวกันเพื่อที่จะแกปญหา ในเรื่องตาง ๆ
รวมกัน สมาชิกของกลุมยอยนี้ควรมีจํานวนไมมากนัก เพื่อทุกคนจะไดมีโอกาสพูดคุยกันไดถวนหนา
4.การสื่อสารในที่สาธารณะ (Public Communication)
เปนการสื่อสารที่เกี่ยวของกับการพูดในที่สาธารณะ (Public Speaking) โดยผูที่พูดจะตองมีการ
เตรียมตัวมาอยางดีที่สุด และการพูดก็ตองมีรูปแบบเปนทางการมากกวาการพูดแบบ 2 คนหรือแบบ
กลุมยอย ซึ่งลักษณะสําคัญของการพูดชนิดนี้ คือ
1) จะตองเกิดขึ้นในที่สาธารณะมากกวาในที่สวนบุคคล (Private Place) เชน ในหองบรรยาย
หองประชุม
2) เปนการพูดแบบทางการมากกวาการพูดในที่สวนบุคคล โดยจะตองมีการวางแผนการพูดลวงหนา
และผูพูดจะตองรูหนาที่กอนวาจะพูดเรื่องอะไร ตอนไหน เพราะมักจะมีผูพูดหลายคนในงานเดียวกันนี้
3) จะเกี่ยวของกับพฤติกรรมที่มีรูปแบบชัดเจน เชน จะตองมีการซักถามปญหาจากผูฟงหลังจาก
การพูดจบลงแลว
5.การสื่อสารมวลชน (Mass Communication)
เปนการสื่อสารที่เกี่ยวของกับสื่อสิ่งพิมพหรือสื่ออิเล็กทรอนิกส เชน หนังสือพิมพ นิตยสาร
ภาพยนตร วิทยุกระจายเสียง หรือวิทยุโทรทัศน เพื่อทําการสื่อสารกับคนจํานวนมาก ซึ่งอยูในที่ตาง ๆ ทั่ว
ประเทศ หรือทั่วโลก
ผูรับสารของการสื่อสารมวลชนอาจเปนกลุมคนที่มีจํานวนมากนอยแตกตางกันไป หรืออาจจะเปน
คนเพียงคนเดียวก็ได ปจจัยสําคัญที่แตกตางกันในสื่อการสื่อสารมวลชนคือ ภาพลักษณ ภาษาพูด ภาษา
เขียน เสียงประกอบ ดนตรี สี แสง และเทคนิคตาง ๆ ที่ถูกใชในการสื่อสาร เนื้อหา และผลที่เกิดขึ้น
โดยเฉพาะ

19. ~ 19 ~
ลักษณะที่สําคัญของการสื่อสารมวลชน
ลักษณะที่สําคัญของการสื่อสารมวลชน ซึ่งแตกตางจากการสื่อสารรูปแบบอื่น มีลักษณะดังนี้ คือ
1. ตองอาศัยเครื่องมือหรือสื่ออิเล็กทรอนิกส
2. ผูรับสารมีจํานวนมากและมีความหลากหลายแตกตางกัน
3. ผูรับสารมวลชนอยูในที่ตาง ๆ
ผลที่เกิดจากการใชสื่อ (The Consequence of Using Media)
การสื่อสารของมนุษยจะขึ้นอยูกับสัญลักษณของภาษาพูด (Verbal) และภาษาทาทาง (Nonverbal)
และขั้นตอนของแบบจําลองแนวเสนตรง (Linear Model) โดยการนําสื่อกลางเขามาใชในการสื่อสาร
ระหวางคนสองคน ซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงกระบวนการอยางชัดเจน
การนําสื่อกลางเขามาใชในการสื่อสารกลุมยอยหรือระหวางคน 2 คน ทําใหเกิดการเปลี่ยนแปลง 2
ประการ คือ
1. การขาดหายไปของปฏิกิริยาโตตอบ (Feedback)
2. ขอจํากัดที่เครงครัดของผลที่เกิดขึ้น เพราะการขาดหายไปของปฏิกิริยาโตตอบนั้น
การสื่อสารมวลชนเปนกระบวนการสื่อสารในแนวเสนตรง (Linear Process) ซึ่งผูสงสารไดเขารหัส
ความหมายของสารและสงสารมากมายหลายชนิดไปยังที่ตาง ๆ ในสาธารณะดวยเหตุผลหลายประการ ซึ่ง
การสงสารโดยผานสื่อมวลชนนั้น สารจะถูกสงกระจายไปยังผูรับสารจํานวนมากที่มีความแตกตางกัน
ผูรับสารจะเลือกรับสารตามวิธีการของแตละคน และจะแปลความหมายของสารที่คัดเลือกไว ซึ่ง
ความหมายของสารอาจจะเหมือนกันหรือไมเหมือนกันกับความหมายที่ผูสงสารตองการหมายถึงก็ได
การสื่อสารมวลชนและการสื่อสารแบบเผชิญหนากัน มีความแตกตางกันหลายประการ เชน
ปฏิกิริยาโตตอบและการแสดงบทบาท ซึ่งการสื่อสารระหวางบุคคลสามารถเปลี่ยนแปลงและมีอิทธิพลได
สวนการสื่อสารมวลชนเปนการสื่อสารทางเดียว เปนกระบวนการที่ไมมีการเปลี่ยนแปลง
การศึกษาในเรื่องของการสื่อสารมวลชน จะตองศึกษาในหลักใหญ ๆ 3 หลักดวยกัน คือ
1. ประวัติศาสตร คานิยม เศรษฐกิจและการเมือง ซึ่งมีผลตอสื่อ
2. สื่อแตละชนิดมีความเปนเอกลักษณของตัวเอง ซึ่งจะมีความแตกตางกันไป
3. สื่อที่มีผลตอเรา ตอสังคม และตอวัฒนธรรมของเรา

20. ~ 20 ~
การสื่อสารทางสื่อมวลชน
มโนทัศน
1. สื่อมวลชนเปนการสงสารจากบุคคลหรือกลุมบุคคลไปยังผูรับที่มีจํานวนมากและอยูตาง
ถิ่นตางที่กันในเวลาเดียวกันหรือตางเวลากัน
2. สื่อมวลชนครอบคลุมสิ่งพิมพ ภาพยนตร วิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศนและ
โทรคมนาคม
3. การสื่อสารดวยสื่อสิ่งพิมพครอบคลุมการสื่อสารทางหนังสือพิมพ วารสาร นิตยสาร ตํารา
และสิ่งตีพิมพในรูปแบบอื่นๆ
4. การสื่อสารดวยภาพยนตรเปนการเสนอสารที่ใหผูชมไดเห็นภาพเคลื่อนไหวและอาจมี
เสียงควบคูกันไป
แนวคิดเกี่ยวกับสื่อมวลชน
สื่อมวลชน หมายถึง สื่อที่ใชสงสารจากบุคคลหรือกลุมบุคคลไปยังผูรับที่มีจํานวนมากและอยูตางถิ่น
ตางที่กันในเวลาเดียวกันหรือตางเวลากัน โดยมีจุดมุงหมายที่จะสงสารซึ่งไดแก ขาว ความรู ความ
คิดเห็น ทัศนคติ ความบันเทิง และแจงความ ฯลฯ ไปสูมวลชนดวยความรวดเร็ว เที่ยงตรง และประหยัด
ขอสังเกต การสื่อสารมวลชน (Mass Communication) ซึ่งหมายถึงกระบวนการสงขาวสารทัศนคติ
ไปสูคนจํานวนมากโดยผานสื่อตางๆ นั้น สามารถแยกสวนประกอบไดดังนี้
1. Mass หมายถึง ผูรับสารหรือมวลชน ซึ่งมักจะมีความหลากหลายและไมสามารถกําหนด
จํานวนที่แนนอนได
2. Mass Media หมายถึง สื่อมวลชนหรือชองทางการนําสารไปสูมวลชน ซึ่งอาจเปนตัว
บุคคล ไดแก นักหนังสือพิมพ นักจัดรายการวิทยุ เปนตน หรืออาจเปนชองทางในการนําสารประกอบตางๆ
ไดแก วิทยุ โทรทัศน หนังสือพิมพ และสิ่งตีพิมพอื่นๆ เปนตน
ประเภทของสื่อมวลชน สื่อมวลชนที่ดําเนินอยูในปจจุบันครอบคลุมสื่อ 6 ประเภท คือ
1. สิ่งพิมพ ไดแก หนังสือพิมพ วารสาร นิตยสาร แบบเรียน ตํารา สารานุกรม และสิ่งพิมพ
อื่นๆ ที่มีวัตถุประสงคเพื่อสงสารไปใหผูอาน เชน ใบปลิว โปสเตอรโฆษณา
2. ภาพยนตร รวมทั้งภาพยนตรสารคดี ภาพยนตรเรื่องและภาพยนตรการศึกษาบางประเภท

21. ~ 21 ~
แนวขอสอบ นักประชาสัมพันธ การประปานครหลวง
1.สื่อมวลตองปฏิบัติตามหนาที่ของสื่อบนหลักการที่เนนการเสนอขอเท็จจริง และขอถกเถียงโดยปราศจาก
การใสรายหรืออคติ ตรงกับขอใดตอไปนี้
ก. ทฤษฎีเบ็ดเสร็จนิยม ข. ทฤษฎีอํานาจนิยม
ค. ทฤษฎีเสรีนิยม ง. ทฤษฎีความรับผิดชอบทางสังคม
ตอบ ง. ทฤษฎีความรับผิดชอบทางสังคม
2.สื่อมวลชนมีหนาที่คนหาความจริง และตรวจสอบการทํางานของรัฐถือเปนการปฏิบัติหนาที่ตามทฤษฎีใด
ตอไปนี้
ก. ทฤษฎีเบ็ดเสร็จนิยม ข. ทฤษฎีอํานาจนิยม
ค. ทฤษฎีเสรีนิยม ง. ทฤษฎีความรับผิดชอบทางสังคม
ตอบ ค. ทฤษฎีเสรีนิยม
3.ทฤษฎีใดตอไปนี้ที่สื่อมวลชนขาดอิสรภาพทางการเมือง แตมีความมิสระที่จะวิจารณทางดานเศรษฐกิจ
และสังคม
ก. ทฤษฎีเบ็ดเสร็จนิยม ข. ทฤษฎีอํานาจนิยม
ค. ทฤษฎีเสรีนิยม ง. ทฤษฎีความรับผิดชอบทางสังคม
ตอบ ข. ทฤษฎีอํานาจนิยม
4.ทฤษฎีใดตอไปนี้มักเปนทฤษฎีการสื่อสาร ในประเทศโลกที่สาม
ก. ทฤษฎีเบ็ดเสร็จนิยม ข. ทฤษฎีอํานาจนิยม
ค. ทฤษฎีเสรีนิยม ง. ทฤษฎีความรับผิดชอบทางสังคม
ตอบ ข. ทฤษฎีอํานาจนิยม
5.การสื่อสารแบบเห็นหนากัน ตรงกับขอใดตอไปนี้
ก. Intrapersonal Communication ข. Face–to–Face Communication
ค. Interposed Communication ง. Interracial Communication

22. ~ 22 ~
ตอบ ข. Face–to–Face Communication
การสื่อสารระหวางบุคคล (Interpersonal Communication) เปนการสื่อสารที่ประกอบดวย
บุคคลตั้งแต 2 คนขึ้นไป มาทําการสื่อสารกันในลักษณะที่ทั้งผูสงสาร และผูรับสารสามารถแลกเปลี่ยน
สารกันไดโดยตรง (Direct) และเปนการสื่อสารแบบตัวตอตัว (Person to Person) หรือเปนการสื่อสาร
แบบเผชิญหนา (Face–to–Face Communication) ซึ่งผูสงสารและผูรับสารสามารถเห็นหนากันและกัน
ไดในขณะที่ทําการสื่อสารกัน
6.การสื่อสารแบบไมเห็นหนากัน ตรงกับขอใดตอไปนี้
ก. Intrapersonal Communication ข. Face–to–Face Communication
ค. Interposed Communication ง. Interracial Communication
ตอบ ก. Intrapersonal Communication
7.การสงอีเมลจัดเปนการสื่อสารแบบใดตอไปนี้
ก. Interpersonal Communication ข. Face–to–Face Communication
ค. Intrapersonal Communication ง. Interracial Communication
ตอบ ก. Interpersonal Communication
การสื่อสารระหวางบุคคล นั้นเกิดขึ้นไดทั้งแบบเผชิญหนา (Face–to–Face) เชนการพูดคุยของคน
2 คนที่อาศัยอากาศเปนสื่อหรือพาหนะในการนําเสียงของผูสงสารไปสูโสตสัมผัสทางหูของผูรับสาร ฯลฯ
และแบบตัวตอ (Person–to–Person) ที่ไมไดเผชิญหนา เชน การพูดโทรศัพท การเขียนจดหมาย
โตตอบกัน การสงอีเมล ฯลฯ
8.ผูใดตอไปนี้ ที่กลาววา เวลาพูดได คือกลางวันมีความหมายอยางหนึ่ง กลางคืนมีความหมายอีกอยาง
หนึ่ง
ก. Jurgen Ruesch ข. Hoveland
ค. Edward Hall ง. Warren W. Weaver
ตอบ ก. Jurgen Ruesch
เจอรเกน รอยซ และ เกรเกอรี เบทสัน (Jurgen Ruesch and Gregory Bateson) ใหความเห็นวา
"การสื่อสารไมไดหมายถึงการถายทอดสารดวยภาษาพูดและภาษาเขียนที่ชัดแจงและแสดงเจตนารมณ

23. ~ 23 ~
35. การจัดตั้ง การประปานครหลวงขึ้น มีวัตถุประสงคตามขอใด
ก. สํารวจ จัดหาแหลงน้ําดิบ และจัดใหไดมาซึ่งน้ําดิบเพื่อใชในการประปา
ข. ผลิต จัดสงและจําหนายน้ําประปาในเขตทองที่กรุงเทพมหานคร จังหวัดนนทบุรี และจังหวัด
สมุทรปราการ
ค.ดําเนินธุรกิจอื่นที่เกี่ยวเนื่องกับหรือเปนประโยชนแกการประปา
ง. ถูกทุกขอ
ตอบ ง. ถูกทุกขอ
ใหจัดตั้งการประปาขึ้นเรียกวา “การประปานครหลวง” มีวัตถุประสงคดังตอไปนี้
(1) สํารวจ จัดหาแหลงน้ําดิบ และจัดใหไดมาซึ่งน้ําดิบเพื่อใชในการประปา
(2) ผลิต จัดสงและจําหนายน้ําประปาในเขตทองที่กรุงเทพมหานคร จังหวัดนนทบุรี และ
จังหวัดสมุทรปราการ และควบคุมมาตรฐานเกี่ยวกับระบบประปาเอกชนในเขตทองที่ดังกลาว
(3) ดําเนินธุรกิจอื่นที่เกี่ยวเนื่องกับหรือเปนประโยชนแกการประปา
36. การผลิต จัดสงและจําหนายน้ําประปาของการประปานครหลวงนั้น ขอใดไมใชเขตพื้นที่รับผิดชอบของ
การประปานครหลวง
ก. กรุงเทพมหานคร ข. จังหวัดนนทบุรี
ค. จังหวัดสมุทรปราการ ง. จังหวัดธนบุรี
ตอบ ง. จังหวัดธนบุรี
37. ขอใดเปนอํานาจหนาที่ของผูวาการการประปานครหลวง
ก. บรรจุ แตงตั้ง ถอดถอน เลื่อน ลดหรือตัดเงินเดือน
ข. ลงโทษพนักงานและลูกจาง
ค. วางระเบียบเกี่ยวกับการปฏิบัติงานของการประปานครหลวงโดยไมขัดหรือแยงกับขอบังคับที่
คณะกรรมการวางไว
ง. ถูกทุกขอ
ตอบ ง. ถูกทุกขอ
ผูวาการมีอํานาจ
(1) บรรจุ แตงตั้ง ถอดถอน เลื่อน ลดหรือตัดเงินเดือน ตลอดจนลงโทษพนักงานและ
ลูกจาง ทั้งนี้ ตองเปนไปตามขอบังคับที่คณะกรรมการวางไว แตถาเปนพนักงานชั้นที่ปรึกษา ผูเชี่ยวชาญ
ผูอํานวยการฝายหรือเทียบเทาขึ้นไป ตองไดรับความเห็นชอบจากคณะกรรมการกอน

24. ~ 24 ~
สั่งซื้อไดที่
www.SheetRam.com
โทรศัพท : 02-7230950,02-5141422,
085-9679080,085-9993722,085-9993740
แจงการโอนเงิน พรอมชื่อ และอีเมลลที่
LINE ID : sheetram
โทรศัพท : 02-7230950,02-5141422,085-9679080,
085-9993722,085-9993740