SlideShare une entreprise Scribd logo

Mada dialects comparative wordlist

•
•
S
siwagoh
Formation
1  sur  20
Télécharger pour lire hors ligne
MADA DIALECTS COMPARATIVE WORDLIST Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Tree tərkì tərkì tərkì tərkì tyɛnxkì tənkì tənkì tərkì Leaf ŋbāmvū ŋbāmvū ŋbāmvū ŋbāmvū ŋbāmvū ŋbāmvū kpāmvū ŋbāmvū Root ŋbərìnkì ŋbərìnkì ŋbərìnkì ŋbərìnkì ŋbərìnkì ŋbərìnkì ŋbərìnkì ŋbərìnkì Branch ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgākì Bark kpakpm kpakpm kpakpm kpakpm kpakɔnkì ̄ kpakpm kpakpm kpakpm Thorn ntʃwār ntʃwār ntʃwənkì ntʃwār ntʃwɔ̀ n ntʃwən ̄ ntʃwən ̄ ntʃwər Grass ŋbəga ŋbəga gəga ŋbəga gəga gəga gəga gəga Vine ŋgūŋgwūr ŋgūŋgwūr ŋgūŋgwūr ŋgūŋgwūr ŋgūŋgwūr ŋgūŋgwūr ŋgūŋgwūr ŋgūŋgwūr Mushroom gyun gyun gigyun gigyun gyun gigyun gyun gyun Algae luŋgù rəŋgù rəŋgù rəŋgù ŋgù rəŋgù rəŋgù nuŋgù Seed běkì běkì běkì běkì běkì běkì běkì běkì Charco mbrī mbrī mbrī mbrī mbəmbrī mbrī mbrī mbrī Dust ywūr ywūr ywūr ywūr hùhwɔx ywǔr ywūr ywūr Ashes tə̀ ntɔn ̄ tə̀ ntɔn ̄ tə̀ ntɔn ̄ tə̀ ntɔn ̄ tə̀ ntɔn ̄ tə̀ ntɔn ̄ ntɔn ̄ tə̀ ntɔn̄ Rubbi. ndɛ̀ brì ndɛ̀ brì ndɛ̀ brì ndɛ̀ brì ndɛ̀ brì ndɛ̀ brì kpandɛ̀ brù ndɛ̀ brì Mud ntʃān ntʃān ntʃān ntʃān ntʃān ntʃān ntʃān ntʃān Clay ntən ̄ ntən ̄ ntən ̄ ntər ̄ ntyɛn ̄ ntən ̄ ntən ̄ ntār Dew mə̀ mɛ ̄ mə̀ mɛ ̄ mə̀ mɛ ̄ mə̀ mɛ ̄ mə̀ mɛ ̄ mə̀ mɛ ̄ mə̀ mɛ ̄ mə̀ mɛ ̄ Stone ŋbǎntyɛ ̄ ŋbǎntə ŋbǎntə ŋbǎntə ŋbǎntə ŋbǎntə ŋbəntà ŋbǎntyɛ Sand kàbǔ kàbǔ kàbǔ kàbǔ mə̀ mēn kàbǔ kàbǔ kàbǔ Smoke tsə̀ ntsē tsə̀ ntsē tsə̀ ntsē tsə̀ ntsē tsə̀ ntsē tsə̀ ntsē tsə̀ ntsē tsə̀ ntsē Fire glo glo glo glo lo glo lo glo Water mə̀ sər mə̀ sər mə̀ sən mə̀ sər mə̀ ʃən mə̀ sən màsən mə̀ sər Rain glō glō glō glō lō glō glō glō Cloud kpəkpə kpəkpə kpəkpə kpəkpə kpəkpə kpəkpə kpəkpa kpəkpə Lightning nlyɛ ̄ nār nār nlyɛ ̄ nlyɛ ̄ nār nār nlyɛ ̄ Rainy Season mkpān glō mkpān glō mkpān glō mkpān glō mkpān lō mɛ glō mkpān glō mkpān glō Dry Season mkpān gə ̄ mkpān gə ̄ mkpān gə ̄ mkpān gə ̄ mkpān gə ̄ mɛ gə ̄ mkpān gā mkpān gə ̄ Harmattan mkpān mvru mkpān mvru mkpān mvru mkpān mvru mkpān mvru mkpān mvru mkpān mvru mkpān mvru Year sɛ sɛ sɛ sɛ sɛ sɛ sɛ sɛ Today nrīnmē nrīnmē nrînmē nìnrīnmē rə̀ rēmē rìnryɛnmē ̂ rē-wan nrīnmē Yest’day nānrɛn ̄ nānrɛn ̄ rɛnrɛn ̄ ̄ nānrɛn ̄ rɛnrɛn ̄ ̄ nānrɛn ̄ nānrɛn ̄ nānrɛn ̄ Tomorr. mbrɛ mbrɛ mbrɛ mblɛ mbrɛ mbrɛ mbrɛ mbrɛ Morning mbə̀ mbrɛ̀ mbə̀ mbrɛ̀ mbə̀ mbrɛ̀ mblɛ̀ tʃə mbə̀ mbrɛ̀ mbə̀ mbrɛ̀ mbə̀ mbrɛ̀ mbə̀ mbrɛ̀ 1
Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Evening lə̀ glò rìglò rə̀ glò làglò làlò rə̀ glò ŋbàglò lə̀ glò Dawn tswē mbrɛ̀ tswē mbrɛ̀ mbə̀ mbrɛ̀ mblɛ̀ tʃə būbū tswē mbrɛ̀ tswē mbrɛ̀ tsō mbrɛ̀ būbū tʃwar Day mbrɛ ̄ mbrɛ ̄ mbrɛ ̄ mblɛ ̄ rì mbrɛ ̄ vē rì Night bū bū bū bū bū rə̀ bū rə̀ bū bū Moon hwɛ hwə hwə hwə ghwɛ hwə hwa hwə Sun rì rì rì rì rì rì rì rì Star ntsɛ ̄ ntsɛ ̄ ntsɛ ̄ ntsɛ ̄ ntsɛ̄ ntsɛ ̄ ntsɛ ̄ ntsɛ ̄ Wind tʃutʃu tʃutʃu tʃutʃu tʃutʃu tʃutʃu tʃutʃu tʃutʃu tʃutʃu God Rì Rì Rì Rì Rì Rì Rì Rì Sky mkparu mkparu mkpəlàʃū mkparu mkparu mkpəlàʃū mkpalàʃūn mkparu World ŋbəŋblè ŋbəŋblè ŋbəŋblè ŋbəŋblɛ̀ ŋbəŋbrè ŋbəŋbrè gwɔ hɔn ̄ ŋbəŋbrè Ground mə̀ mē mə̀ mē mə̀ mē mə̀ mē mə̀ mēn mə̀ mē mə̀ mè mə̀ mē Large River nē nē nē nē nē nē tʃu nē Stream mblə tʃun tʃun mblə mblə tʃun tʃu tʃun Lake, pond ŋbəywār ŋbəywār ŋbəywār jūjū mə̀ ʃən ŋbəywār ŋbəywār ŋbəywār jūjū mə̀ sər Forest tʃun tʃun kpɔ̀ tʃun tʃun tʃun tʃun tʃun tʃun Mountain/hill gbù gbù gbù gbù gbù gbù gbò gbù Bush ŋbəga ŋbəga gəga gəga hwǎn hwǎn hwǎn ŋbəga Farm lan lan lan lan lan lan ryun hwan Field hūtswē hūtswē kplàtswē hūtswē hūtswē hūtswē hūtsō kpàrùbē Market do do do do do do do do Compound kɛ ̄ kə ŋgàkə̀ kə kə kə kɔ ̄ kə Room tār tār tār tār tār tār kri tār Wall nzə̀ nzər nzə̀ nzər kəntsən nzə̀ nzər kəntʃēn nzə̀ nzər nzə̀ nzər kəntsər Thatch roof kpǎ kpǎ kpǎ kpǎ kpǎ kpakə̀ kpakɔ̀ kpā Granary gùr gùr gə̀ n gùr ndān gə̀ n gə̀ n gùr Well jūjū mə̀ sər jūjū mə̀ sər jūjū mə̀ sər jūjū mə̀ sər jūjū màʃən jūjū mə̀ sər jūjū màsən mə̀ sər Road nkɔ̀ n nkɔ̀ n nkɔ̀ n nkɔ̀ n nkɔ̀ n nkɔ̀ n nkɔ̀ n nkɔ̀ n Path kəbu ̀ ̌ kəbu ̀ ̌ ̀ ̌ kəbu nkɔ̀ n ̀ ̌ kəbu nkɔ̀ n kətar nkɔ̀ n ̀ ̌ kəbu nkɔ̀ n kàbǔ nkɔ̀ n vunkɔ̀ n Village gbù tse tse gbù ŋga tse tse vəgbù Riverbank kətɔn ̄ kətɔn ̄ kətɔn ̄ kətɔn ̄ kətɔn ̄ kətɔn ̄ katɔn ̄ ŋga Swamp ŋbɔ̀ ŋbɔ̀ mwɔ ̄ ŋbɔ̀ ŋbɔ̀ ŋbɔ̀ mwɔ ̄ ŋbɔ̀ Place tswē tswē tswē tswē tswē tswē tsō tswē Person nenjì nenjì nēsən nenjì nēʃəŋ nēsən nēsən nē Man vəlɔn ̄ vəlɔn ̄ vəlɔn ̄ vəlɔn ̄ ləlɔn vəlɔn ̄ vəlɔn ̄ ləlɔn ̄ Woman mbə ̄ mbə ̄ mbwə mbə ̄ mbə ̄ mbə ̄ mbā mbə ̄ 2
Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Child vɛn ̄ vɛn ̄ vɛn̄ vɛn ̄ vɛn ̄ vɛn̄ vɛn ̄ vār Husband tākikə̀ tākikə̀ tākikə̀ tākikə̀ tākikə̀ tākikə̀ tākikɔ̀ tākikə̀ Wife mbə ̄ mbə ̄ mbə ̄ mbə ̄ mbə ̄ mbə ̄ mbā mbə ̄ Widow mbəŋankwɔ̀ ̄ mbəkwɔ̀ ̄ mbəkwɔ̀ ̄ mbəkwɔ̀ ̄ mbəkwɔ̀ ̄ mbəkwɔ̀ ̄ mbākwɔ̀ mbəkwɔ̀ ̄ Young man vənzɛ̀ ̄ vənzɛ̀ ̄ vənzɛ̀ ̄ vənzɛ̀ ̄ vənzɛ̀ ̄ vənzɛ̀ ̄ vānzɛ̀ vənzɛ̀ ̄ Young girl vəŋgə ̄ ̄ vəŋgə ̄ ̄ vəŋgə ̄ ̄ vəŋgə ̄ ̄ vəŋgə ̄ ̄ vəŋgə ̄ ̄ vaŋgā vəŋgə ̄ ̄ Old person mkpānē mkpānē kpəkpɔ nē mkpānē mkpānēn mkpānē mkpānē kpəkpɔ nē Father tè tè tì tē tīyà tǐ te tè Mother gyər gyər gyən gyər yākwɔ̀ gyən gyən gyar Barren woman mbə kru mbə kru mbə kru mbə kru mbəkpla mbəkru mbākru mbəkru Relations məmla məmla məmla məmla məmla məmla məmla məmla Ancestors mətʃitʃi ̄ mətʃitʃi ̄ mətʃitʃi ̄ mətʃitʃi ̄ təte mətʃitʃi ̄ mātʃitʃi bān sə̀ sɛ̀ Grandparents təte … təte təte təte tətɛŋ təti təte te nənkū Grandchild ywa ywa ywa ywa ywa ywa ha dɔ̀ tu Brother zāŋyər ləlɔn zāŋyər ləlɔn zāŋyə̀ nvəlɔn zāŋyər ləlɔn ̄ zāɲiŋgə zāŋyən ləlɔn ̄ zāŋyən ləlɔn ̄ fəgyər Sister zāŋyər vəŋgə zāŋyər vəŋgə zāŋyər vəŋgə zāŋyər vəŋgə zāɲiŋgə zāŋyən vəŋgə ̄ ̄ zāŋyə̀ n fəgyər Friend kpān kpān kpān kpān kpān kpān kpān kpān Guest tʃər ̄ tʃər ̄ tʃən ̄ tʃər ̄ tsɪ̄ yān tʃən ̄ tʃən ̄ tʃār King tʃūn tʃūn tʃūn tʃūn tʃūn tʃūn tʃūn tʃūn Hunter wə tānan ̄ wān ryān wān ryān wān ryān wāntā gwū wə ryān ̄ wà ryān wānryān Thief wə gı̌ ̄ wān gǐ wān gǐ wān gǐ wān tə wə gı̌ ̄ wà gǐ wān gǐ Doctor wān dɛn ̄ wān dɛn ̄ wān dyɛn ̄ wān dɛn ̄ wān dɛn ̄ wān dyɛn ̄ nē rə tì ho wān dɛn ̄ Witch wə kwār ̄ wān kwār wān kwār wān kwār wān kwɔr ̄ wə kwār ̄ rə kwār wān kwār Corpse kɔn kɔn kɔn kɔn kɔn kɔn kɔn kɔn Bedbug gbyər gyur gyur gyur ʒwɛx gbyàr ywur gbyàr Blacksmith wə lā ̄ wān lā lā nzàr wān lā wān lā wān lā rə lā wān lā Woodworker wə ʃī kī ̄ wə ʃī kī ̄ wə ʃī kī ̄ wə ʃī kī ̄ wān ʃər wə ʃī kī ̄ rə ʃī kī ̄ wə ʃī kī ̄ Slave gən - - - gər gən - gar Masquerade njwe - rin njwe - rin - njwe “ “ “ “ rin - rinzē rin - rinzē - rin “ “ Prophesy Shame mùmwɔ̀ n - - - - - ʃīʃā - Fear mpūr - - - mpɔx mpūr - - Bravery ̌ kpàn dər tswe dər - - tswe dyan ̌ tswe dər ̌ kpan dər tswe dər 3
Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ ̄ Rinzɛ Ndəywān Laughter mlǎ - - - - - - - Wisdom tsě rɛn - - - - - - - Guilt Anger gyār - - - yax gyār - - Race/running kulwe - - - kulə - klò kulwe Suffering ŋbǔ ŋbǔ ŋbǔ ŋbǔ ŋbǔ ŋbǔ ŋbǔ ŋbǔ Death kyū - - - - - - - Name sān - - - - - - - Grave brɛ - - - - - - - Song sɛn - - - - - - - Proverb tʃūrɛn - - - - - - - Story tʃantʃùn - - - - - - - Word ŋborɛn ŋborɛn ŋborɛn ŋborɛn ŋborɛn ŋborɛn ŋborɛn ŋborɛn Lie mò - - - - - - - News rɛn - - - - - - mə̀ rɛn ̄ Hunger mfə - mve mfə - mfe - mfə Horn njò - - - - - - njò Tail ntʃə - - bə̀ bɛ̀ - ntʃə ntʃa bə̀ byɛ̀ Egg ywɛ̀ - - - hæ ywɛ̀ hɛ̀ ywɛ ̄ Wing ŋbān ŋbān ŋbān ŋbān ŋbān ŋbān ŋbān ŋbān Beak ɲū - - - - - - - Nest njār - - - kə njār - - Feather ŋgù - - - mfù ŋgù - - Gum mə̀ gàn - - - - - màgàn mə̀ gàn Ant-hill gbə̀ dàr gbə̀ də̀r tu ŋbə̀ndə̀ n - - - gbàdə̀ n gbə̀ dàr Hole in ground bə̀ - - - - - blɔ̀ bə̀ Hole in tree ŋwɔn ̄ - - - hɔn ̄ ŋwɔn ̄ hɔn̄ ŋwɔn ̄ Smell ɲǔn - - - - - hm ̀ ŋbə̀ Poison tsò - - - - - mā - Load lwe - - - lwə lwe lo ki Bundle mkpin - - - - - - mwā Firewood kunkur - kənkən - kunku kənkən - kunkur Stick ŋbəjə̀ ŋbəjə̀ kpàkì ŋbəjə̀ ndux ŋbəjə̀ jā ntʃə Yam-heap ̌ brɛkrì - - - hū-krī ̌ brɛkrì - - War kɔn ̄ - - - - - - - Work ndu - - - - - ndɔn ndu 4
Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Divination zɔ̀ n - - - mā zɔ̀ n - mātūr Medicine wu - - - hu wu hu wu Money kəjī ̄ - - - - - kājī kəjī ̄ Shadow gbrīn - - - - gyǔn - - Thing nkinē - - - - - - nkīnū Strength tswě - - - tswə tswě tsò ŋbrêŋbrē Length ndē - rɛ ndē - ndī zɛ ndē Land mə̀ mē - - - mə̀ mɛn̄ mə̀ mē mə̀ mè mə̀ mē Sleep nə̀ nə̄ - - - - nə̀ nə̄ nə̀ nā nə̀ nə̄ Disease lələ - - - - - - - Smallpox kpə̀ kprɛ̀ kpə̀ kprɛ̀ kpə̀ tʃɛ̀ kpə̀ kprɛ̀ kpə̀ kprɛ̀ kpə̀ kprɛ̀ kpə̀ kprɛ̀ kpə̀ kprɛ̀ Diarrhoea sūr sūr sūr sūr sūr sūr sūr sūr Eczema ryɔ ̄ ryɔ̄ ryɔ̄ ryɔ̄ ryɔ̄ ryɔ ̄ ryɔ ̄ ryɔ ̄ Goitre Boil ʃīʃī ʃīʃī ntsɛkì ̄ ʃīʃī ʃīʃɛ ̄ ʃīʃī ʃīʃī ʃīʃī Sore/wound mpā mpā mpā mpā mpā mpā mpā mpā Leprosy ʃì ʃì ʃì ʃì ʃì ʃì ʃì ʃì Head tu tu tu tu tyu tu to tu Eye mkplɔn biʃi mkplɔn biʃi ʃiʃī biʃi biʃi ʃiʃī biʃi beʃi Face biʃi biʃi ʃiʃī biʃi biʃi ʃiʃī biʃi gbɔn beʃi ̄ Cheek ŋbo ŋbo ŋbo ŋbo ŋbo ŋbo ŋbo ŋbo Forehead tʃin tʃi tʃi tʃi tʃi tʃin tʃi tʃi Nose mvre mvre mvre mvre mvre mvre mvre mvre Ear tɔn ̄ tɔn ̄ tɔn ̄ tɔn ̄ tɔn ̄ tɔn ̄ tɔn ̄ tɔn ̄ Mouth ɲū ɲū ɲū ɲū ɲū ɲū ɲū ɲū Tooth ɲən ̌ ɲə̀r ɲən ̌ ɲər biɲi ɲən ̌ ɲə̀n ɲən ̌ Tongue nanrɛn nanrɛn rɛnrɛn nanrɛn nanrɛn rərɛn rərɛn nanrɛn Throat ŋbə̀ryɔ̀ ŋbə̀ryɔ̀ ŋbə̀ryɔ̀ ŋbə̀ryɔ̀ ŋbə̀ryɔ̀ ŋbə̀ryɔ̀ gbàr Neck tyə ̄ tə ̄ tə ̄ tə ̄ tə ̄ tə ̄ tā tyə Jaw ŋā ŋā ŋā ŋā ŋā ŋā ŋā ŋgə̀là Chin ndəndæ ndəndyɛ̀ ndəndyɛ̀ ndəndyɛ̀ ndəndyɛ̀ ndīndyɛ̀ ndəndyɛ̀ ndəndyɛ̀ Shoulder pə gā gā gā pə gā gā gā Armpit ŋban ŋban ŋban ŋban ŋban ŋban ŋban ŋban Fist nkyɛ̀ n nkyɛ̀ n nkyɛ̀ n nkyɛ̀ n nkyɛ̀ n nkyɛ̀ n nkyɛ̀ n nkyɛ̀ n Arm ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn Hand ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn 5
Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Leg zə zə zə zə zə zə za zə Foot mbwàzə̀ mbwàzə̀ lāzə̀ mbwàzə̀ mbwàzə̀ mbwàzə̀ mbwàzə̀ mbwàzə̀ Thigh mpə̀ lòzə̀ mpùlòzə̀ mpə̀ lòzə̀ mpù mpùlù mpə̀ lòzə̀ mpə̀ lòzà mpə̀ lòzə̀ Knee ŋbəryūn ̄ gbəryūn ̄ gbəryūn ̄ gbəryɔn ̄ ŋbəryūn ̄ gbəryūn ̄ gbāryūn gbəryūn ̄ Nail (finger/toe) kə̀ ywɛ ŋwɔ̀n kə̀ ywɛ ŋwɔ̀n kə̀ ywɛ ŋwɔ̀n kə̀ ywɛ ŋwɔ̀n kàhɛ kə̀ ywɛ ŋwɔ̀n kàhɛ ŋwɔ̀n kə̀ mfə̀ Female breast səsə ̄ səsə ̄ səsə ̄ səsə ̄ səsə ̄ səsə ̄ səsā səsə ̄ Stomach ŋbǒn ŋbǒn ŋbǒn ŋbǒn ŋbǒn ŋbǒn ŋbǒn ŋbǒn Chest tsɛ ̄ tsɛ ̄ tsɛ ̄ tsɛ ̄ tsɛ ̄ tsɛ ̄ tsɛ ̄ tsɛ ̄ Navel ŋbə̀ŋbə̀ r ŋbə̀ŋbə̀ r ŋbùŋbù ŋbə̀ŋbə̀ r ŋbə̀ŋbə̀ r ŋbə̀ŋbə̀ r ŋbə̀ŋbə̀ r ŋbə̀ŋbə̀ r Back gɔn ̄ gɔn ̄ gɔn ̄ gɔn ̄ gɔn ̄ gɔn ̄ gɔn ̄ gɔn ̄ Buttocks mə ̄ mə ̄ ntʃīmə tuntʃī tu bə̀ mə mə ̄ mā tswēntʃī Penis njun njun njun njun njun njun njun njun Vagina mfə̀ n mfə̀ r mfə̀ n mfə̀ r mfə̀ r mfə̀ n mkpɔ̀ mfə̀ r Skin ntàn ntàn ntàn ntàn ntàn ntàn ntàn ntàn Bone kuku kuku kuku kuku kaku kuku kuku kuku Rib kuku sān kuku sān kuku sān kuku sān ʃiʃi sàn ʃiʃi sàn ʃiʃi sàn kinkisān Vein tʃi tʃi tʃi tʃi tʃi tʃi tʃi tʃi Blood mə̀ gì mə̀ gì mə̀ gì mə̀ gì mə̀ ywì mə̀ gì màgì mə̀ gì Breath vrè vrè vrè vrè vrè vrè vrè gə̀ Tear mə̀ ʃi mə̀ ʃi mə̀ ʃi mə̀ ʃi mə̀ ʃi mə̀ ʃi màʃi mə̀ ʃi Saliva ntɛ ̄ ntɛ ̄ ntyɛn ̄ ntyɛ ̄ ntyɛn ̄ ntɛ ̄ ntɛ ̄ ntyɛ ̄ Sweat mə̀ krì mə̀ krì mə̀ krì mə̀ krì mə̀ krì mə̀ krì màkrì mə̀ krì Urine ŋbərı̌ n ̀ ŋbərı̌ n ̀ ŋbərı̌ n ̀ ŋbərı̌ n ̀ ŋbərı̌ ǹ ŋbərı̌ n ̀ ŋbàrin ŋbərı̌ n ̀ Faeces gyɛ gyɛ gyɛ gyɛ yɛ gyɛ gyɛ gyɛ Hair mfùtù mfùtù mfùtù mfùtù fùtù mfùtù mfùtò mfùtù Beard màntæ màntyɛ̀ màntyɛ̀ mə̀ ntyɛ̀ mə̀ ntyɛ̀ màntè màntè mə̀ ntyɛ̀ Liver susur susur səsən susur suswən susur səsən susur Lungs fū fū fū fī fū fū fū fū Heart ̌ dər ̌ dər ̌ dər dəř dyan ̌ dər ̌ dər ̌ dər Intestines ŋbərɛ ŋbərɛ ŋbərɛ ŋbərɛ ŋbərɛ ŋbərɛ ŋbərɛ ŋbərɛ Body mkpǔnkpə̀ mkpǔnkpə̀ mkpǔn mkpǔnkpə̀ kpə mkpǔnkpə̀ mkpǔnkpà kpə Meat nan nan nan nan nan nan nan nan Animal (bush) nànhwan nànhwan nànhwan nànhwan nànhwan nànhwan nănbè nànhwan Camel Cow làndār làndɔr ̄ ŋgyān ndō ndō ŋgyān ŋgyān làndwɔr ̄ Bull 6
Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ̄ Ndəywān Calf vɛn làndār ̄ vɛn làndār ̄ vəkprɛ̀ ŋgyān vɛn ndō ̄ susyen vəvɛn ŋgyān ̄ - vār làndwɔr ̄ Goat vəyūr gugu - - hyux gūgu yūr - He-goat rə̌ - vərə ̌ rə̌ - - - yūr Castrated goat ràn ràn ràn ràn ryàn ràn ràn ràn Sheep gbəntan ̄ gbəntan ̄ gbəntan ̄ gbəntan ̄ gbəntan ̄ gbəntan ̄ gbəntan ̄ gbəntan ̄ Ram nkrù nkrù nkrù nkrù nkrù nkrù nkrù nkrù Castrated sheep Dog ŋgǎgyū ŋgǎgyū ŋgǎgyū ŋgǎgyū ŋgǎgyū ŋgǎgyū yō ŋgǎgyū Cat məsà məsà məsà məsà ŋbyɛ ̄ məsà məsà məsà Pig ləde ̌ ləde lədē lədē lədi ̌ lədì ̌ lədì ̌ lədì Horse ɲàn ɲàn ɲàn ɲàn ɲàn ɲàn ɲàn ɲàn Donkey jǎnkī jǎnkī jǎnkī jǎnkī jǎnkī jǎnkī jǎnkī jǎnkī Elephant ɲī ɲī ɲī ɲī ɲī ɲī ɲī ɲī Hippo ywɛ̀ n ywɛ̀ n ywɛ̀ n ywɛ̀ n ywɛ̀ n ywɛ̀ n hɛ̀ n ywɛ̀ n Buffalo gyān gyān gyān gyān gyān gyān gyān gyān Lion bǎrga bǎrga bǎrga bǎrga bǎrga bǎrga bǎrga bǎrga Leopard tʃē tʃē tʃē tʃē tʃɛn̄ tʃē tʃē tʃē Hyena tərmvū ̄ tərmvū ̄ tərmvū ̄ tərmvū ̄ tərmvū ̄ tərmvū ̄ tərmvū ̄ tərmvū ̄ Civet Cat jwɛ̀ jə̀ jə̀ jə̀ jə̀ jə̀ jə̀ jə̀ Genet cat ŋbla Jackal ŋgagyū hwān ŋgagyū hwān ŋgagyū hwān ŋgagyū hwān ŋgagyū hwān ŋgagyū hwān yō rəbè ŋgagyū hwān Wart-hog zù zù zù zù zù zù zù Zù Bush-pig ̌ lədì hwan ̌ lədì hwan ̌ lədì hwan ̌ lədì hwan ̌ lədì hwan ̌ lədì hwan ̌ lədì hwan ̌ lədì hwan Duiker antelope tyɛ ̄ tə tə tə tə tə ̌ tə̌ tə Kob antelope kpyǐr kpyǐr kpyǐr kpyǐr kpyǐr kpyǐr kpyǐr kpyǐr Roan antelope klò klò klò klò klò klò klò klò Antelope vənze vənze vənze vənze vənze vənze vənze vənze Porcupine ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ Tree pangolin kpàlo kpàlo kpar kpàlo kpàlo kpəkpar ̀ ̌ ̀ ̌ kpəkpar kpàlo Baboon kɛgbù ̄ kəgbù kəgbù kəgbù kəgbù kəgbù kəgbù kəgbù Patas monkey klǎ klǎ klǎ klǎ klǎ klǎ klǎ klǎ vervet monkey tʃə̀ n tʃə̀ r tʃə̀ n tʃə̀ r tʃə̀ n tʃə̀ n tʃə̀ n tʃə̀ r Colobus monkey bɛ ̄ bɛ ̄ bɛ ̄ bɛ ̄ bɛ ̄ bɛ ̄ bɛ̀ bɛ ̄ Chimpanzee kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n Squirrel (ground) vətɔ̀ vətɔ̀ vətɔ̀ vətɔ̀ tɔ̀ vətɔ̀ vətɔ̀ vətɔ̀ Squirrel (tree) vəŋbɔkpm ̀ ̀ vəŋbɔkpm ̀ ̀ vəŋbɔkpm ̀ ̀ vəŋbɔkpm ̀ ̀ vərìsyān vəsən vəsə̀ n vəsər 7
Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ ̄ Rinzɛ Ndəywān Another squirrel mkpəglā mkpəgla (1) Another squirrel ntə̀ ywàn ntʃə̀ ywàn (2) Another squirrel kpətɛglā (3) Fox nkrērəgya nkrērəgya nkrēməkya nkrērəgya nkrētəgya Rat tʃì tʃì tʃì tʃì tʃì tʃì tʃì tʃì Bush-rat 1 zɛ̄ zɛ̄ zɛ̄ zɛ̄ zɛ̄ zɛ̄ zɛ̄ zɛ̄ Bush-rat 2 mkprìʃì mkprìʃì mkprìʃì mkprìʃì mkprìʃì mkprìʃì mkprìʃì danjɛ ̄ Bush-rat 3 nzɛ ̌ nzɛ ̌ ̌ vənzɛ nzɛ ̌ nzɛ ̌ vənzɛ̌ ̌ vənzɛ nzɛ ̌ Bush-rat 4 Giant rat kpǔr kpǔr kpǔr kpǔr kpǔx kpǔr kpǔr kpǔr Fat mouse byɛ̀ byɛ̀ byɛ̀ byɛ̀ byɛ̀ byɛ̀ byɛ̀ zùzwɛ Pygmy mouse ntər ntər ntən ntər ntyɛn ̄ ntən ntən ntār Grasscutter gyɛ̀ n gyɛ̀ n gyɛ̀ n gyɛ̀ n gyū gyɛ̀ n gyɛ̀ n gyù Shrew rìtʃì rìtʃì rìtʃì rìtʃì rìtʃì rìtʃì rìtʃì rìtʃì Hedgehog kātʃa kātʃa kātʃa kətʃa kətʃa kātʃa kātʃa kātʃa Hare vəgyɔ̀ n vəgyɔ̀ n vəgyɔ̀ n vəgyɔ̀ n viyɔ̀ n vəgyɔ̀ n vəgyɔ̀ n vəgyɔ̀ n House-bat lə̀ ŋbìr lə̀ ŋbìr rə̀ ŋbìr lə̀ ŋbìr lə̀ ŋbìx rə̀ ŋbìr rə̀ ŋbìr nə̀ ŋbìr Fruit-bat kpəmkpār ̄ kpəmkpār ̄ kpəmkpār ̄ kpəmkpār ̄ kpəmkpɔ ̄ ̄ kpəmkpār ̄ kpəmkpār ̄ kpəmkpār ̄ Nile crocodile nkwūr nkwūr nkwūr nkwūr nkwūr nkwūr nkwūr nkwūr Chameleon ntənāntsò ̄ ntənāntsò ̄ ntənāntsò ̄ ntənāntsò ̄ tənāntsò ̄ ntənāntsò ̄ tānāntsò ntənāntsò ̄ Agama lizard gbrɛ gbrɛ gbrɛn gbrɛ gbrɛ gbrɛ gbrɛ gbrɛ Skink kpə̀ tʃawù mvlɔ̀ n mvlɔ̀ n mbùlàn mvlɔ̀ n mblɔ̀ n Gecko nzə̀ làdān ntʃìlàdān tʃìladān njìlàdān Monitor lizard kyù kyù kyù kyù kyù kyù kù kyù (damo) Monitor lizard (xx) glə̀ glə̀ glə̀ glə̀ glə̀ glə̀ glɔ̀ glə̀ Toad ŋbə̀glò ŋbə̀glò ŋbə̀glò ŋbə̀glò ŋbə̀lò ŋbə̀glò ŋbàglò ŋbə̀glò Frog gbān gbān gbān gbān gbān gbān gbān gbān Tortoise kagbɔn̄ kagbɔn̄ kagbɔn̄ kagbɔn̄ kagbɔn̄ kagbɔn̄ kagbɔn ̄ kagbɔn̄ Snake gwǎ gwā gwǎ gwā wǎ gwǎ wǎ gwǎ Spitting cobra jwì jwì jwì jwì jwì bì bì jwɛ̀ Python ɲì ɲì ɲì ɲì mè nì nì ɲì 8
Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ ̄ Rinzɛ Ndəywān Turtle Crab kà kà kà kà kà kà kà Kà River molluscs Maggot Fish ŋbəryàn ŋbəryàn ŋbəryàn hwyī hwyī ŋbəryàn ŋbəryàn hwyī Tilapia Puffer fish Catfish Nile perch Electric fish Snare zə- mə̀ gàn, kān, zə-mə̀ gàn, kān, zə- mə̀ gàn, zə- mə̀ gàn, zə- mə̀ gàn, kān, zə- mə̀ gàn, zɔ- mə̀ gàn, ̄ zə- mə̀ gàn, mvār, mvār, kān, mvār, kān, mvār, mvār, kān, mvār, kān, mvār, kān, mvār, Bird ̌ vəntʃɛ ̌ vəntʃɛ ̌ vəntʃɛ ̌ vəntʃɛ ̌ vəntʃɛ ̌ vəntʃɛ ̌ vəntʃɛ ̌ vəntʃɛ Chicken kə̀ kə kə̀ kə kə̀ kə kə̀ kə kə̀ kə kə̀ kə kə̀ kɔ̀ sərkə Cock gbǎ gbǎ gbǎ gbǎ gbǎ gbǎ gbà gbǎ Duck kìgbò Pigeon Guinea-fowl tsè tsè tsè tsè tsè tsè tsò tsè Hooded vulture gbrǔ gbrǔ gbrǔ gbrū kpùkpɔʃɔ̀ n ̀ kpɔgbru ̄ ̌ kpɔgbru ̄ ̌ mkpɔnē ̄ Village weaver ʃiʃàrɛ ʃiʃàrɛ ʃiʃàrɛ ʃiʃàrɛ gyɛn̄ ʃiʃàrɛ ʃiʃàrɛ suswɛrɛ ̄ Cattle egret beləbelà ̄ pwantan Black kite mbān mbān mbān mbān mbān mbān mbān mbān Standard wing kaprɛ̄ kaprɛ̄ kaprɛ̄ kaprɛ̄ kaprɛ̄ kaprɛ ̄ kaprɛ̄ kaprɛ̄ night jar Owl nkùwù nkùwù nkùwù nkùwù ŋgùtʃùn kə̀ nkə̀ wu kə̀ nkàwu nkùwù Grey parrot àku Senegal coucal mfutʃì mfutʃì mfutʃì mfutʃì tìtì tʃitʃì tʃitʃì tʃitʃì Bush fowl vəkwɔ ̌ vəkwɔ ̌ vəkwɔ ̌ vəkwɔ ̌ vəkwɔ ̌ vəkwɔ ̌ vəkwɔ ̌ vəkwɔ ̌ Swallow kənkabān kənkabān kənkabān kənkabān kənkabān kənkabān kənkabān kənkabān Pied crow rūrūlə rūrūlə rūrūlə rūrūlə làŋa rūrūlə Woodpecker gyàwɔn ̄ jìjǐ zùzǔ Insect tsəntsa mvərkì̄ Scorpion lə̀ lān lə̀ lān lə̀ lān lə̀ lān lə̀ lān lə̀ lān lə̀ lān lə̀ lān Butterfly bə̀ bàrì bə̀ bàrì kə̀ kalà bə̀ bàrì bə̀ bàrì kpə̀ kpalà gbə̀ gbalakpɔ Dragon-fly Mosquito wù wù wù wù whu wù hu wù 9
Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ̄ Ndəywān Spider gǎntàn gǎntàn gǎntàn gǎntàn gǎntàn gǎntàn gǎntàn gǎntàn Mason wasp màŋbyɛ̀ n màŋbyɛ̀ n màŋbyɛ̀ n màŋbyɛ̀ n làŋbyɛ̀ màŋbyɛ̀ n màŋbyɛ̀ n màŋbyɛ̀ n Bee ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ Sweat fly miŋbəwɔn ̄ ̀ ̌ ŋbəhan ŋbənwɔn ̄ ̄ Sandfly Housefly tʃīntʃī tʃīntʃī tʃīntʃī tʃīntʃī tʃīntʃī tʃīntʃī tʃīntʃī tʃīntʃī Ant Louse ɲàr ɲàr ɲàr ɲàr ɲarh ɲàr ɲàr ɲàr Millipede kə̀ jimkplɔn ̌ kə̀ jinklɔn ̌ gbə̀ jimkplɔn kə̀ zweləmkpl ɔn Cockroach bə̀ brɛywì bə̀ brɛywì bə̀ brɛywè bə̀ brɛywì bə̀ brɛhì bə̀ brɛywì bə̀ brɛhì bə̀ brɛywì Termite gbə̀ dàr gbə̀ dàr gbə̀ dàr gbə̀ dàr gbə̀ dàr gbə̀ də̀n gbə̀ dàr gbə̀ dàr Flying ant begywī begywī mingbə̀ də̀n begywī begywī begbīn begywī begywī Grasshopper rə̌ mrɛ̀ n tsutswè ̌ rəntʃɛ ̌ tsutswè Praying mantis tʃitʃiŋbə̀ tʃitʃiŋbə̀ tʃitʃiŋbə̀ tʃitʃiŋbə̀ ̌ həx tʃitʃiŋbə̀ tʃitʃiŋbə̀ māywē Firefly mə̀ ŋgube Giant cricket ntswē ntswē ntswē ntswē ntswə ntswē ntsō ntswē Earthworm njə̀ r njə̀ r njə̀ r njə̀ r njə̀ x njə̀ n njə̀ n njàr Giant snail kpǎr kpǎr kpǎr kpǎr kpɔx kpǎr kpǎr kpǎr False termites ŋbīŋbītɔn ̄ ŋbīŋbītɔn ̄ ŋbīŋbītɔn ̄ ŋbīŋbītɔn ̄ ŋbəŋbyɛtɔn ŋbīŋbītɔn ̄ ntʃwə̀ r Soap sàpər Oil mə̀ ɲɛ̀n mə̀ ɲɛ̀n mə̀ ɲɛ̀n mə̀ ɲɛ̀n mə̀ ɲɛ̀n mə̀ ɲɛ̀n màɲɛ̀ n mə̀ ɲɛ̀n Fat/grease mə̀ ywè mə̀ ywè mə̀ ywè mə̀ ywè màhè mə̀ ywè màhè mə̀ ywè Salt mə̀ mān mə̀ mān mə̀ mān mə̀ mān mùmān mə̀ mān mə̀ mān mə̀ mān Soup ɲə̀ɲī ɲə̀ɲī ɲə̀ɲī ɲə̀ɲī ɲə̀ɲī ɲə̀ɲī ɲə̀ɲī ɲə̀ɲī Porridge pre pre pre mə̀ rī mə̀ rī pre pre mə̀ rī Sorghum-beer mə̀ lə̀mkpàn mə̀ mə̀ mə̀ lə̀mkpàn mə̀ mà mə̀ Palm-wine ntʃàr ntʃàr mə̀ re ntʃàr mə̀ re mə̀ re màrè ntʃàr Peelings kpəkpa kpəkpa kpəkpa kpəkpa kpəkpa kpəkpa kpəkpa kpəkpa Filter sɛ̀ n sɛ̀ n ŋwār sɛ̀ n Rag njìnjakì njìnjakì njìnjakì njìnjakì njìnjɛkì njìnjakì njǎkì ŋbənjakì Floor beater hə ywəywə māmbū Handle ŋwɔn ŋbələ ŋbəwu mkpəywu Sickle rə̀ kə̀ji rìjī rə̀ jē Cutlass dǎ dǎ dǎ dǎ dǎ dǎ dǎ dǎ Iron zə̄ zə̄ zə̄ zə̄ kùywī zə ̄ zɔ zə̄ 10
Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Axe ŋgə̀n ŋgə̀r ŋgə̀n ŋgə̀r jù ŋgə̀n ŋgə̀n ŋgə̀r Adze Hoe 1 nzār nzār nzār nzār nzār nzār nzār nzār Hoe 2 fənzàr tākpir Hammer Knife njī njī njī njī njī njī njī njī Comb kìsàrtu zǎr swɛ ̄ Broom kə̀ ntsà kə̀ ntsà kə̀ ntsà kə̀ ntsà kə̀ ntsà kə̀ ntsà kə̀ ntsà kə̀ ntsà Bag kpɔ ̌ Sack gbə̀ hū Fireplace kəkrɛ̄ kəkrɛ̄ kəkrɛ̄ kəkrɛ̄ kəkrɛ̄ kəkrɛ ̄ kəkrɛ̄ kəkrɛ̄ Shoe zəkpə zəkpə zəkpə kpəzə̀ kpəzə̀ zəkpə kpalāza kpəzə̀ Cloth kpəkì Grindstone (top) nənə̄ ̄ nənə ̄ ̄ nənə ̄ ̄ nənə ̄ ̄ nənə ̄ ̄ nənā ̄ nənə ̄ ̄ nənə̄ ̄ Grindstone (lower) vɛn nənə ̄ ̄ ̄ vɛn nənə ̄ ̄ ̄ vɛn nənə ̄ ̄ ̄ vɛn nənə ̄ ̄ ̄ vɛn nənə ̄ ̄ ̄ vɛn nənā ̄ ̄ vɛn nənə ̄ ̄ ̄ vɛn nənə ̄ ̄ ̄ Mortar jin jin jin jin jin jin jin jin Pestle kənkən ̄ kənkən ̄ kənkən ̄ kənkūr kunku kənkən ̄ kənkən ̄ kunkūr Pot tsɛ tsə ̌ tsə ̌ tsə ̌ tsə ̌ tsə ̌ tsà tsə ̌ Pot 1 nkarɛn nkarɛn nkarɛn nkarɛn nkarɛn rɛ̀ n rɛ̀ n nkarē Jar mbǔ mbǔ mbǔ mbǔ mbǔ mbǔ mbǔ mbǔ Head-pad kəklà kəklà kəklà kəklà kəklà kəklà kəklà kəklà Head-pan ŋbə̀là ŋbə̀là ŋbə̀là ŋbə̀là ŋbə̀là ŋbə̀là ŋbə̀là ŋbə̀là Basket sàn sàn sàn sàn sàn sàn sàn sàn Winnowing tray mūmù mūmù mūmù mūmù mūmù mūmù mūmù mūmù Large basket kə̀ dɛ̀n kə̀ dɛ̀n kə̀ dyɛ̀ n kə̀ dɛ̀n kàdɛ̀ n kàdɛ̀ n kàdɛ̀ n kə̀ dɛ̀n Mat mbu mbu mbu mbu mbu mbu mbu mbu Local bag gɔ̀ n gɔ̀ n gɔ̀ n gɔ̀ n gɔ̀ n ŋbəgɔ̀n vəgɔ̀ n Needle ŋbǐn ŋbǐn ŋbǐn ŋbǐn ŋbǐn ŋbǐn ŋbǐn kə̀ dere Spear pɔ̀ n pàr pàr pàr pyèm pàr pàr pàr Bow tətyɛ tətə ̄ ̄ tətə ̄ ̄ tətə ̄ ̄ tətə ̄ ̄ tətə ̄ ̄ tətā tətyə Arrow 1 gbīn gbīn gbīn gbīn hwyī gbīn gbīn gbīn Arrow 2 ntsɛn ntsɛn ntsɛn ntsɛn ntsɛn ntsɛn ntsɛn tsɛn Quiver kpàŋbǔn kpàŋbǔn kpàŋbǔn kpàŋbǔn kpùŋbɔn kpàŋbǔn kpàŋbǔn ŋbə Chain nzənzɛ ̄ ̄ nzənzɛ ̄ ̄ nzənzɛ ̄ ̄ nzənzɛ ̄ ̄ nzənzɛ ̄ ̄ nzənzɛ ̄ ̄ nzənzɛ ̄ ̄ nzənzɛ ̄ ̄ Rope ŋbərīn ŋbərīn ŋbərīn ŋbərīn ŋbərīn ŋbərīn ŋbərīn ŋbərīn Stool ŋbəntʃī ŋbəntʃī ŋbə̀dù ŋbəntʃī kpəntʃī ŋbə̀dù ŋbàdò ŋbə̀lɔ̀ 11
Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Door ɲūlənkɔ̀ n ̄ ɲūlənkɔ̀ n ̄ ɲūlənkɔ̀ n ̄ ɲūlənkɔ̀ n ̄ ɲūlənkɔ̀ n̄ ɲūrənkɔ̀ n ̄ ɲūlānkɔ̀n ɲūlənkɔ̀ n ̄ Fence nzə̀ nzər ̌ kəntsən ̌ kəntsən ̌ nzə̀ nzər ̌ kəntʃī nzə̀ nzər ̌ nzə̀ nzər ̌ ̌ nzə̀ nzər Bridge mkpūn mkpūn mkpūn mkpūn mkpūn mkpūn mkpūn mkpūn Ladder ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā Canoe gbm gbm gbm gbm gbm gbm gbm gbm Paddle pə̀ làpələ ̄ pə̀ làpələ̄ pə̀ làpələ̄ pə̀ làpələ ̄ pə̀ làpələ ̄ pə̀ làpələ ̄ pə̀ làpələ ̄ mpù Bee-hive kəʃɔ pɔ̀ nʃɔ Fish net ʃɛ̄ ʃɛ̄ ʃɛ̄ ʃɛ̄ ʃɛ̄ ʃɛ̄ ʃɛ̄ nzǎr Fish-trap 1 kwàr kwàr kwàr kwàr kwàr kwàr kwàr kwàr One gyən gyər gyən gyər yǎn gyən gyən gyər Two ywā ywā ywā ywā hà ywā hā ywā Three tàr tàr tàr tàr ta tàr tàr tàr Four nlyɛ ̄ nlyɛ ̄ nlyɛ ̄ nlyɛ ̄ nlyə nlyɛ ̄ nlyɛ̄ nlyɛ̄ Five tun tun tun tun tun tun tun tun Six tānnɛ̀ n tānnɛ̀ n tānnɛ̀ n tānnɛ̀ n tenèn tānnɛ̀ n tānnì tānnɛ̀ n Seven tāŋbā tāŋbā tāŋbā teŋbə teŋbə tāŋbā tāŋbā tāŋbā Eight tāndà tāndà tāndà tāndà tāndà tāndà Nine tīyār tīyār tīyār tīyār tiyax tīyār tīyār tīyār Ten gùr gùr gùr gùr wlɔ̀ gùr wùr gùr Eleven pɔ ̄ pɔ ̄ pɔ ̄ pɔ ̄ pɔ ̄ pɔ ̄ pɔ̄ pɔ ̄ Twelve tsɔ tsɔ tsɔ tsɔ tsɔ tsɔ tsɔ tsɔ Twenty-four sɛ̀ ywā nlyɛ ̄ sɛ̀ ywā nlyɛ ̄ sɛ̀ ywā nlyɛ ̄ sɛ̀ ywā nlyɛ ̄ sɔ̀ ha-nlyə sɛ̀ ywā nlyɛ ̄ sɛ̀ ywā nlyɛ ̄ sɛ̀ ywā nlyɛ ̄ Forty sɛ̀ nlyɛ ̄ sɛ̀ nlyɛ ̄ sɛ̀ nlyɛ ̄ sɛ̀ nlyɛ ̄ sɔ̀ nlyə sɛ̀ nlyɛ ̄ sɛ̀ nlyɛ ̄ sɛ̀ nlyɛ ̄ Sixty sɛ̀ tānnɛ̀ n sɛ̀ tānnɛ̀ n sɛ̀ tānnɛ̀ n sɛ̀ tānnɛ̀ n sɔ̀ tenèn sɛ̀ tānnɛ̀ n sɛ̀ tānnɛ̀ n sɛ̀ tānnɛ̀ n Eighty sɛ̀ tāndà sɛ̀ tāndà sɛ̀ tāndà sɛ̀ tāndà sɔ̀ tāndà sɛ̀ tāndà sɛ̀ tāndà sɛ̀ tāndà Hundred nà gyə̀ n nà gyə̀ r nà gyə̀ r nà gyə̀ r nà gyə̀ r nà gyə̀ n nà gyə̀ n nà gyə̀ r Black tʃīnji tʃīnji tʃīnji tʃīnji tʃīnji tʃīnji tʃīnji tʃīnji White kəkla ̄ kəkla ̄ kəkla ̄ kəkla ̄ kəkla ̄ kəkla ̄ kəkla ̄ kəkla ̄ Red gəgrɛn̄ gəgrɛn̄ gəgrɛn̄ gəgrɛn̄ gəgrɛn̄ gəgrɛn ̄ gəgrɛn̄ səmban ̄ Sweet mən mər ̌ mən mər ̌ myǎn mən ̌ mə̀ n mər ̌ Bitter rě rě rě rě rě rě rè rě Half gbɔn ̄ gbɔn ̄ gbɔn ̄ gbɔn ̄ gbàn gbɔn ̄ gbɔn ̄ gbɔn ̄ Hot wǔ wǔ wǔ wǔ wǔlolo wǔ wǔ wǔ Cold susù susù susù susù sù susù susù susù Old kūkū kūkū kūkū kūkū kūkū kūkū kūkū kūkū New suswɛ̀ suswɛ̀ suswɛ̀ suswɛ̀ suswɛ̀ suswɛ̀ suswɛ̀ suswɛ̀ 12
Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Wet zu zu zu zu jǔ zu zu zu Dry ku ku ku ku ku ku ku ku Smooth ntəntər ̂ ntəntər ̂ ntəntən ̂ ̂ ntəntər ryènryɛn ntəntən ̂ ̂ ntəntən ntəntən ̂ Add to tʃu sū ŋàn tʃu sū ŋàn tʃu sū ŋàn tʃu ŋànmān tʃwɛ̀ ŋǎn tʃu sū ŋàn tʃu sū ŋàn tʃu sū ŋàn Answer sà sà sà sà sà sà sà sà Arrive jǐnsū jǐnsū jǐnsū jǐnsū kū jǐnsū jǐnsū sūmā Ask a question rì rɛn rì rɛn rì rɛn rì rɛn rì rɛn rì rɛn rì rɛn rì rɛn Ask/beg rǐ bər bən bər byɛŋ ̌ rǐ rǐ bər ̌ Awaken ̌ ʃɛn ̌ ʃɛn ̌ ʃɛn ̌ ʃɛn ʃɛn ̌ ̌ ʃɛn ̌ ʃɛn ̌ ʃɛn Bark (dog) glə glə glə glə glə lwē glɔ ̄ lə Be bent rā rā rā rā ryā rā rā rā Be heavy rǒ rǒ rǒ rǒ ryǒ rǒ rǒ rǒ Be on sǎ sǎ sǎ sǎ ətù sǎ sà sǎ Be rotten bəbə ̄ bəbə ̄ bəbə ̄ bəbə ̄ bəbə ̄ bəbə ̄ bəbɔ ̄ bəbə ̄ Be short gbɔn ̄ kpəmkpūn kpəmkpūn kpəmkpūn kpumkpun kpəmkpūn kpəmkpūn kūgbɔn ̄ Beat (drum) ŋwǔr ŋwur ŋən ŋwur ŋgwɔrr ̄ ŋən ̌ ŋən ŋwur Slap ntǎr ntǎr ntǎr ntǎr “ ntǎr ntǎr ntǎr Become dry ku ku ku ku ku ku ku ku Begin kūtʃitʃi kūtʃitʃi kūtʃitʃi kūtʃitʃi sənā kūtʃitʃi kūtʃitʃi kūtʃi Bite tʃwɛ̀ fə̀ r fə̀ n fə̀ r tʃwɛ̀ fə̀ n fə̀ n tʃwɛ̀ Blow (flute) vrě vrě vrě vrě vrě vrě vrě vrě Blow (fire) fù fù fù fù fù fù fù fù Boil (s.t) sùr sùr sùr sùr tʃūzə sùr sùr sùr Build mɛ ̄ mɛ ̄ mɛ ̄ myɛ ̄ mæ mɛ ̄ mɛ ̄ mɛ ̄ Burn (fire burns) kpəwu ̄ ̌ kpəwu ̄ ̌ kpəwu ̄ ̌ kpəwu ̄ ̌ kpəhu kpəwu ̄ ̌ kpāwù kpəwu ̄ ̌ Bury ryǔn ryǔn ryǔn ryǔn rùn ryǔn ryǔn ryǔn Buy rɛ̀ rɛ̀ rɛ̀ rɛ̀ rɛ̀ rɛ̀ rɛ̀ rɛ̀ Call (to s.o) gyɔ ̌ gyɔ ̌ gyɔ ̌ gyɔ ̌ yɔ ̌ gyɔ ̌ gyɔ ̌ gyɔ ̌ Carry lwě lwě lwě lwě lə̌ lwě lò lwě Carve ʃīn ʃīn ʃīn ʃīn ʃəx ʃīn ʃīn lō Catch vūn vūn vūn vūn vūn vūn vūn vūn Chew tǎn tǎn tǎn tǎn tǎn tǎn tǎn tǎn Choose tʃǔ tʃǔ tʃǔ tʃǔ tʃǔ tʃǔ tʃǔ tʃǔ Climb ŋǔn ŋǔn ŋǔn ŋǔn ŋǔn ŋǔn hm ̀ ŋǔn Close ywān ywān ywān ywān hān ywān hān ŋwɔn ̄ Come out of dɔrù̌ dɔrù̄ dɔrù̄ dɔrù̄ dɔrù ̄ dɔrù ̄ gàrù gərù 13
Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ ̄ Rinzɛ Ndəywān Continue to do nǎn nǎn nǎn nǎn nǎn bǎntʃi bə nan ̄ ̌ nǎnme Cook ryǔn ryǔn ryǔn ryǔn ryǔn ryǔn ryǔn ryǔn Cough sɔn ̌ sɔn ̌ sɔn ̌ sɔn ̌ sɔn ̌ sɔn ̌ sɔn ̌ sɔn ̌ Count blā blā blā blā blā blā blā blā Cover ywān ywān ywān ywān hān ywān hān ywān Cut down tree tsɛn ̄ tsɛn ̄ tsɛn ̄ tsɛn ̄ tsɛn ̄ tsɛn ̄ tsɛn ̄ sǎr Cut in two gə̀ tè ywā gə̀ tè ywā gə̀ tè ywā gə̀ tè ywā ywà gə̀ tì ywā gà tì hā gə̀ Cut off fǎr fǎr fǎr fǎr fǎ fǎr fǎr fǎr Dance rɔ ̄ rɔ ̄ rɔ ̄ rɔ ̄ glwə rɔ ̄ zɔ ̄ rɔ ̄ Die kyū kyū kyū kyū kyū kyū kū kyū Dig gyà gyà gyà gyà yǎ gyà gyà gyà Divide gə̀ gə̀ gə̀ gə̀ gə̀ gə̀ gà gə̀ Do nǎn nǎn nǎn nǎn nǎn nǎn nàn nǎn Drag gbər ̄ gbər ̄ gbər ̄ gbər ̄ gbì gbər ̄ gbà gbà Draw water ʃàn ʃàn ʃàn tà tà ʃàn ʃàn ʃàn Dream rā rā rā rā ryā rā rā rā Drink sə ̄ sə ̄ sə ̄ sə ̄ sə ̄ sə ̄ sɔ ̄ sə ̄ Drop kǎn gyɔ ̄ kǎn gyɔ ̄ kǎn gyɔ ̄ kǎn gyɔ ̄ hwyɛkū kǎn gyɔ ̄ kǎn gyɔ ̄ kǎn gyɔ ̄ Dry in sun lərì ̄ lərì ̄ lərì ̄ lərì ̄ lə̄ lərì ̄ lārì lə̄ Eat rě rě rě rě rě rě rè rě Enter ɲər ɲər yər ̌ ɲər ryǎ yər ̌ yər ̌ ɲǎr Extinguish rǐn rǐn rǐn rǐn rǐn rǐn rǐn rǐn Fall (rain) kū kū kū kū kū kū kū kū Fall over gyɛkū gyɛkū gyɛkū hwyɛkū hwyɛkū gyɛkū gyǎkō gywɛkū Feel (cold) mvri mvri mvru mvri mvri mvruti mvru mvri Fight (in war) tākɔn ̄ tākɔn ̄ tākɔn ̄ tākɔn ̄ kɔn ̄ tākɔn ̄ tākɔn ̄ tākɔn ̄ Fill ʃɛ ̄ ʃɛ ̄ ʃɛ ̄ ʃɛ ̄ ʃɛ ̄ ʃɛ ̄ ʃɛ̄ ʃɛ ̄ Finish kray krɛ krɛ klɛ krae krɛ gbḿ krɛ Float kulwe kulwe kulwe kulwe jǐn kulwe kulwe kulwe Flog tsē tsē tsē tsē tsē tsē tsē tsē Flow (water) gū gū gū gū gū gū gū gū Fly bwā bwā bwā bwā bwā bwā bwā bwā Fold ɲǐn ɲǐn ɲǐn ɲǐn ɲǐn ɲǐn ɲǐn ɲǐn Follow zwɛ ̄ zwɛ ̄ zwɛ ̄ zwɛ ̄ zwɛ ̄ zwɛ ̄ zwɛ ̄ zwɛ ̄ Forget kəŋunsū kankədə ̄ kànkədyɛ ̄ Fry in oil klā 14
Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ ̄ Rinzɛ Ndəywān Gather kyō Get kpə ̄ Give kan nə ̄ Give birth ŋrin Go ywe Go out gərù̄ Grind kwɔ̀ Grow (plants) tʃɛ ̌ Hatch wɔn ̌ Have sē Hear gwɔ ̌ Hit drum ŋwən Hunt ryān Jump gyɛntʃār ̌ Kill ŋǔn Kneel tǐkpm Know tsə Learn tʃā Lick rǎ Lie down kǎkə̀ n Listen sǎ tɔn ̄ Lose s.t kan ... də ̄ Marry gbō Mix zànzǔ Mould pot mɛ ̄ Mount ŋbrè Open bǔ Pierce/stab tǒ Plait lō Plant tʃū Play rɔ̄ Pound1 tʃàn Pound 2 kyən ̌ Pour bwà Pull gbìn Put on clothes kpm ̌ 15
Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ ̄ Rinzɛ Ndəywān Receive kpə ̄ Refuse kà ‘Remain’ těkə Remember kə Remind tǐkə Resemble ru Return ŋā Ride (horse) sǎ Roast on coals wǔ Rub gbà Say dǎn Speak ̌ rɛn Scatter vàr See ŋrɛn̄ Seek fɔ̀ Sell rɛ̀ Send tǐ ndu Set trap gyɔ zə ̄ ̄ Sew tʃō Shake gyùn Sharpen Ŋə̀ Shoot (arrow) tā Sing dō Sit down tisɔ̀ n Slaughter ywà Smash ŋǎr Smell ɲǔn Snap in two gbǒtsǔ Sow seeds ywè tʃǔ ntyɛ̄ Split ŋār Stand doglò krè Steal gi Stir tʃū Suck breast màn Suck fruits rǎ 16
Mada dialects comparative wordlist
Mada dialects comparative wordlist
Mada dialects comparative wordlist
Mada dialects comparative wordlist

Recommandé

Comparison
ComparisonComparison
ComparisonJesusmoron
 
List of-adjectives
List of-adjectivesList of-adjectives
List of-adjectivesGiancarlo Garcia
 
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by HubspotMarius Sescu
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTExpeed Software
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsPixeldarts
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthThinkNow
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfmarketingartwork
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Technologies
 

Recommandé

Comparison
ComparisonComparison
ComparisonJesusmoron
 
List of-adjectives
List of-adjectivesList of-adjectives
List of-adjectivesGiancarlo Garcia
 
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by HubspotMarius Sescu
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTExpeed Software
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsPixeldarts
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthThinkNow
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfmarketingartwork
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Technologies
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024Neil Kimberley
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)contently
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024Albert Qian
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsKurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summarySpeakerHub
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Tessa Mero
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentLily Ray
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations Rajiv Jayarajah, MAppComm, ACC
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data ScienceChristy Abraham Joy
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesTime Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesVit Horky
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementMindGenius
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...RachelPearson36
 
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...Applitools
 
12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at Work12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at WorkGetSmarter
 
ChatGPT webinar slides
ChatGPT webinar slidesChatGPT webinar slides
ChatGPT webinar slidesAlireza Esmikhani
 
More than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike Routes
More than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike RoutesMore than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike Routes
More than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike RoutesProject for Public Spaces & National Center for Biking and Walking
 
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...DevGAMM Conference
 
Barbie - Brand Strategy Presentation
Barbie - Brand Strategy PresentationBarbie - Brand Strategy Presentation
Barbie - Brand Strategy PresentationErica Santiago
 

Contenu connexe

En vedette

PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024Neil Kimberley
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)contently
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024Albert Qian
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsKurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summarySpeakerHub
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Tessa Mero
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentLily Ray
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesTime Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesVit Horky
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementMindGenius
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...RachelPearson36
 
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...Applitools
 
12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at Work12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at WorkGetSmarter
 
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...DevGAMM Conference
 
Barbie - Brand Strategy Presentation
Barbie - Brand Strategy PresentationBarbie - Brand Strategy Presentation
Barbie - Brand Strategy PresentationErica Santiago
 

En vedette (20)

PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesTime Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
 
12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at Work12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at Work
 
ChatGPT webinar slides
ChatGPT webinar slidesChatGPT webinar slides
ChatGPT webinar slides
 
More than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike Routes
More than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike RoutesMore than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike Routes
More than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike Routes
 
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...
 
Barbie - Brand Strategy Presentation
Barbie - Brand Strategy PresentationBarbie - Brand Strategy Presentation
Barbie - Brand Strategy Presentation
 

Mada dialects comparative wordlist

  • 1. MADA DIALECTS COMPARATIVE WORDLIST Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Tree tərkì tərkì tərkì tərkì tyɛnxkì tənkì tənkì tərkì Leaf ŋbāmvū ŋbāmvū ŋbāmvū ŋbāmvū ŋbāmvū ŋbāmvū kpāmvū ŋbāmvū Root ŋbərìnkì ŋbərìnkì ŋbərìnkì ŋbərìnkì ŋbərìnkì ŋbərìnkì ŋbərìnkì ŋbərìnkì Branch ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgākì Bark kpakpm kpakpm kpakpm kpakpm kpakɔnkì ̄ kpakpm kpakpm kpakpm Thorn ntʃwār ntʃwār ntʃwənkì ntʃwār ntʃwɔ̀ n ntʃwən ̄ ntʃwən ̄ ntʃwər Grass ŋbəga ŋbəga gəga ŋbəga gəga gəga gəga gəga Vine ŋgūŋgwūr ŋgūŋgwūr ŋgūŋgwūr ŋgūŋgwūr ŋgūŋgwūr ŋgūŋgwūr ŋgūŋgwūr ŋgūŋgwūr Mushroom gyun gyun gigyun gigyun gyun gigyun gyun gyun Algae luŋgù rəŋgù rəŋgù rəŋgù ŋgù rəŋgù rəŋgù nuŋgù Seed běkì běkì běkì běkì běkì běkì běkì běkì Charco mbrī mbrī mbrī mbrī mbəmbrī mbrī mbrī mbrī Dust ywūr ywūr ywūr ywūr hùhwɔx ywǔr ywūr ywūr Ashes tə̀ ntɔn ̄ tə̀ ntɔn ̄ tə̀ ntɔn ̄ tə̀ ntɔn ̄ tə̀ ntɔn ̄ tə̀ ntɔn ̄ ntɔn ̄ tə̀ ntɔn̄ Rubbi. ndɛ̀ brì ndɛ̀ brì ndɛ̀ brì ndɛ̀ brì ndɛ̀ brì ndɛ̀ brì kpandɛ̀ brù ndɛ̀ brì Mud ntʃān ntʃān ntʃān ntʃān ntʃān ntʃān ntʃān ntʃān Clay ntən ̄ ntən ̄ ntən ̄ ntər ̄ ntyɛn ̄ ntən ̄ ntən ̄ ntār Dew mə̀ mɛ ̄ mə̀ mɛ ̄ mə̀ mɛ ̄ mə̀ mɛ ̄ mə̀ mɛ ̄ mə̀ mɛ ̄ mə̀ mɛ ̄ mə̀ mɛ ̄ Stone ŋbǎntyɛ ̄ ŋbǎntə ŋbǎntə ŋbǎntə ŋbǎntə ŋbǎntə ŋbəntà ŋbǎntyɛ Sand kàbǔ kàbǔ kàbǔ kàbǔ mə̀ mēn kàbǔ kàbǔ kàbǔ Smoke tsə̀ ntsē tsə̀ ntsē tsə̀ ntsē tsə̀ ntsē tsə̀ ntsē tsə̀ ntsē tsə̀ ntsē tsə̀ ntsē Fire glo glo glo glo lo glo lo glo Water mə̀ sər mə̀ sər mə̀ sən mə̀ sər mə̀ ʃən mə̀ sən màsən mə̀ sər Rain glō glō glō glō lō glō glō glō Cloud kpəkpə kpəkpə kpəkpə kpəkpə kpəkpə kpəkpə kpəkpa kpəkpə Lightning nlyɛ ̄ nār nār nlyɛ ̄ nlyɛ ̄ nār nār nlyɛ ̄ Rainy Season mkpān glō mkpān glō mkpān glō mkpān glō mkpān lō mɛ glō mkpān glō mkpān glō Dry Season mkpān gə ̄ mkpān gə ̄ mkpān gə ̄ mkpān gə ̄ mkpān gə ̄ mɛ gə ̄ mkpān gā mkpān gə ̄ Harmattan mkpān mvru mkpān mvru mkpān mvru mkpān mvru mkpān mvru mkpān mvru mkpān mvru mkpān mvru Year sɛ sɛ sɛ sɛ sɛ sɛ sɛ sɛ Today nrīnmē nrīnmē nrînmē nìnrīnmē rə̀ rēmē rìnryɛnmē ̂ rē-wan nrīnmē Yest’day nānrɛn ̄ nānrɛn ̄ rɛnrɛn ̄ ̄ nānrɛn ̄ rɛnrɛn ̄ ̄ nānrɛn ̄ nānrɛn ̄ nānrɛn ̄ Tomorr. mbrɛ mbrɛ mbrɛ mblɛ mbrɛ mbrɛ mbrɛ mbrɛ Morning mbə̀ mbrɛ̀ mbə̀ mbrɛ̀ mbə̀ mbrɛ̀ mblɛ̀ tʃə mbə̀ mbrɛ̀ mbə̀ mbrɛ̀ mbə̀ mbrɛ̀ mbə̀ mbrɛ̀ 1
  • 2. Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Evening lə̀ glò rìglò rə̀ glò làglò làlò rə̀ glò ŋbàglò lə̀ glò Dawn tswē mbrɛ̀ tswē mbrɛ̀ mbə̀ mbrɛ̀ mblɛ̀ tʃə būbū tswē mbrɛ̀ tswē mbrɛ̀ tsō mbrɛ̀ būbū tʃwar Day mbrɛ ̄ mbrɛ ̄ mbrɛ ̄ mblɛ ̄ rì mbrɛ ̄ vē rì Night bū bū bū bū bū rə̀ bū rə̀ bū bū Moon hwɛ hwə hwə hwə ghwɛ hwə hwa hwə Sun rì rì rì rì rì rì rì rì Star ntsɛ ̄ ntsɛ ̄ ntsɛ ̄ ntsɛ ̄ ntsɛ̄ ntsɛ ̄ ntsɛ ̄ ntsɛ ̄ Wind tʃutʃu tʃutʃu tʃutʃu tʃutʃu tʃutʃu tʃutʃu tʃutʃu tʃutʃu God Rì Rì Rì Rì Rì Rì Rì Rì Sky mkparu mkparu mkpəlàʃū mkparu mkparu mkpəlàʃū mkpalàʃūn mkparu World ŋbəŋblè ŋbəŋblè ŋbəŋblè ŋbəŋblɛ̀ ŋbəŋbrè ŋbəŋbrè gwɔ hɔn ̄ ŋbəŋbrè Ground mə̀ mē mə̀ mē mə̀ mē mə̀ mē mə̀ mēn mə̀ mē mə̀ mè mə̀ mē Large River nē nē nē nē nē nē tʃu nē Stream mblə tʃun tʃun mblə mblə tʃun tʃu tʃun Lake, pond ŋbəywār ŋbəywār ŋbəywār jūjū mə̀ ʃən ŋbəywār ŋbəywār ŋbəywār jūjū mə̀ sər Forest tʃun tʃun kpɔ̀ tʃun tʃun tʃun tʃun tʃun tʃun Mountain/hill gbù gbù gbù gbù gbù gbù gbò gbù Bush ŋbəga ŋbəga gəga gəga hwǎn hwǎn hwǎn ŋbəga Farm lan lan lan lan lan lan ryun hwan Field hūtswē hūtswē kplàtswē hūtswē hūtswē hūtswē hūtsō kpàrùbē Market do do do do do do do do Compound kɛ ̄ kə ŋgàkə̀ kə kə kə kɔ ̄ kə Room tār tār tār tār tār tār kri tār Wall nzə̀ nzər nzə̀ nzər kəntsən nzə̀ nzər kəntʃēn nzə̀ nzər nzə̀ nzər kəntsər Thatch roof kpǎ kpǎ kpǎ kpǎ kpǎ kpakə̀ kpakɔ̀ kpā Granary gùr gùr gə̀ n gùr ndān gə̀ n gə̀ n gùr Well jūjū mə̀ sər jūjū mə̀ sər jūjū mə̀ sər jūjū mə̀ sər jūjū màʃən jūjū mə̀ sər jūjū màsən mə̀ sər Road nkɔ̀ n nkɔ̀ n nkɔ̀ n nkɔ̀ n nkɔ̀ n nkɔ̀ n nkɔ̀ n nkɔ̀ n Path kəbu ̀ ̌ kəbu ̀ ̌ ̀ ̌ kəbu nkɔ̀ n ̀ ̌ kəbu nkɔ̀ n kətar nkɔ̀ n ̀ ̌ kəbu nkɔ̀ n kàbǔ nkɔ̀ n vunkɔ̀ n Village gbù tse tse gbù ŋga tse tse vəgbù Riverbank kətɔn ̄ kətɔn ̄ kətɔn ̄ kətɔn ̄ kətɔn ̄ kətɔn ̄ katɔn ̄ ŋga Swamp ŋbɔ̀ ŋbɔ̀ mwɔ ̄ ŋbɔ̀ ŋbɔ̀ ŋbɔ̀ mwɔ ̄ ŋbɔ̀ Place tswē tswē tswē tswē tswē tswē tsō tswē Person nenjì nenjì nēsən nenjì nēʃəŋ nēsən nēsən nē Man vəlɔn ̄ vəlɔn ̄ vəlɔn ̄ vəlɔn ̄ ləlɔn vəlɔn ̄ vəlɔn ̄ ləlɔn ̄ Woman mbə ̄ mbə ̄ mbwə mbə ̄ mbə ̄ mbə ̄ mbā mbə ̄ 2
  • 3. Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Child vɛn ̄ vɛn ̄ vɛn̄ vɛn ̄ vɛn ̄ vɛn̄ vɛn ̄ vār Husband tākikə̀ tākikə̀ tākikə̀ tākikə̀ tākikə̀ tākikə̀ tākikɔ̀ tākikə̀ Wife mbə ̄ mbə ̄ mbə ̄ mbə ̄ mbə ̄ mbə ̄ mbā mbə ̄ Widow mbəŋankwɔ̀ ̄ mbəkwɔ̀ ̄ mbəkwɔ̀ ̄ mbəkwɔ̀ ̄ mbəkwɔ̀ ̄ mbəkwɔ̀ ̄ mbākwɔ̀ mbəkwɔ̀ ̄ Young man vənzɛ̀ ̄ vənzɛ̀ ̄ vənzɛ̀ ̄ vənzɛ̀ ̄ vənzɛ̀ ̄ vənzɛ̀ ̄ vānzɛ̀ vənzɛ̀ ̄ Young girl vəŋgə ̄ ̄ vəŋgə ̄ ̄ vəŋgə ̄ ̄ vəŋgə ̄ ̄ vəŋgə ̄ ̄ vəŋgə ̄ ̄ vaŋgā vəŋgə ̄ ̄ Old person mkpānē mkpānē kpəkpɔ nē mkpānē mkpānēn mkpānē mkpānē kpəkpɔ nē Father tè tè tì tē tīyà tǐ te tè Mother gyər gyər gyən gyər yākwɔ̀ gyən gyən gyar Barren woman mbə kru mbə kru mbə kru mbə kru mbəkpla mbəkru mbākru mbəkru Relations məmla məmla məmla məmla məmla məmla məmla məmla Ancestors mətʃitʃi ̄ mətʃitʃi ̄ mətʃitʃi ̄ mətʃitʃi ̄ təte mətʃitʃi ̄ mātʃitʃi bān sə̀ sɛ̀ Grandparents təte … təte təte təte tətɛŋ təti təte te nənkū Grandchild ywa ywa ywa ywa ywa ywa ha dɔ̀ tu Brother zāŋyər ləlɔn zāŋyər ləlɔn zāŋyə̀ nvəlɔn zāŋyər ləlɔn ̄ zāɲiŋgə zāŋyən ləlɔn ̄ zāŋyən ləlɔn ̄ fəgyər Sister zāŋyər vəŋgə zāŋyər vəŋgə zāŋyər vəŋgə zāŋyər vəŋgə zāɲiŋgə zāŋyən vəŋgə ̄ ̄ zāŋyə̀ n fəgyər Friend kpān kpān kpān kpān kpān kpān kpān kpān Guest tʃər ̄ tʃər ̄ tʃən ̄ tʃər ̄ tsɪ̄ yān tʃən ̄ tʃən ̄ tʃār King tʃūn tʃūn tʃūn tʃūn tʃūn tʃūn tʃūn tʃūn Hunter wə tānan ̄ wān ryān wān ryān wān ryān wāntā gwū wə ryān ̄ wà ryān wānryān Thief wə gı̌ ̄ wān gǐ wān gǐ wān gǐ wān tə wə gı̌ ̄ wà gǐ wān gǐ Doctor wān dɛn ̄ wān dɛn ̄ wān dyɛn ̄ wān dɛn ̄ wān dɛn ̄ wān dyɛn ̄ nē rə tì ho wān dɛn ̄ Witch wə kwār ̄ wān kwār wān kwār wān kwār wān kwɔr ̄ wə kwār ̄ rə kwār wān kwār Corpse kɔn kɔn kɔn kɔn kɔn kɔn kɔn kɔn Bedbug gbyər gyur gyur gyur ʒwɛx gbyàr ywur gbyàr Blacksmith wə lā ̄ wān lā lā nzàr wān lā wān lā wān lā rə lā wān lā Woodworker wə ʃī kī ̄ wə ʃī kī ̄ wə ʃī kī ̄ wə ʃī kī ̄ wān ʃər wə ʃī kī ̄ rə ʃī kī ̄ wə ʃī kī ̄ Slave gən - - - gər gən - gar Masquerade njwe - rin njwe - rin - njwe “ “ “ “ rin - rinzē rin - rinzē - rin “ “ Prophesy Shame mùmwɔ̀ n - - - - - ʃīʃā - Fear mpūr - - - mpɔx mpūr - - Bravery ̌ kpàn dər tswe dər - - tswe dyan ̌ tswe dər ̌ kpan dər tswe dər 3
  • 4. Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ ̄ Rinzɛ Ndəywān Laughter mlǎ - - - - - - - Wisdom tsě rɛn - - - - - - - Guilt Anger gyār - - - yax gyār - - Race/running kulwe - - - kulə - klò kulwe Suffering ŋbǔ ŋbǔ ŋbǔ ŋbǔ ŋbǔ ŋbǔ ŋbǔ ŋbǔ Death kyū - - - - - - - Name sān - - - - - - - Grave brɛ - - - - - - - Song sɛn - - - - - - - Proverb tʃūrɛn - - - - - - - Story tʃantʃùn - - - - - - - Word ŋborɛn ŋborɛn ŋborɛn ŋborɛn ŋborɛn ŋborɛn ŋborɛn ŋborɛn Lie mò - - - - - - - News rɛn - - - - - - mə̀ rɛn ̄ Hunger mfə - mve mfə - mfe - mfə Horn njò - - - - - - njò Tail ntʃə - - bə̀ bɛ̀ - ntʃə ntʃa bə̀ byɛ̀ Egg ywɛ̀ - - - hæ ywɛ̀ hɛ̀ ywɛ ̄ Wing ŋbān ŋbān ŋbān ŋbān ŋbān ŋbān ŋbān ŋbān Beak ɲū - - - - - - - Nest njār - - - kə njār - - Feather ŋgù - - - mfù ŋgù - - Gum mə̀ gàn - - - - - màgàn mə̀ gàn Ant-hill gbə̀ dàr gbə̀ də̀r tu ŋbə̀ndə̀ n - - - gbàdə̀ n gbə̀ dàr Hole in ground bə̀ - - - - - blɔ̀ bə̀ Hole in tree ŋwɔn ̄ - - - hɔn ̄ ŋwɔn ̄ hɔn̄ ŋwɔn ̄ Smell ɲǔn - - - - - hm ̀ ŋbə̀ Poison tsò - - - - - mā - Load lwe - - - lwə lwe lo ki Bundle mkpin - - - - - - mwā Firewood kunkur - kənkən - kunku kənkən - kunkur Stick ŋbəjə̀ ŋbəjə̀ kpàkì ŋbəjə̀ ndux ŋbəjə̀ jā ntʃə Yam-heap ̌ brɛkrì - - - hū-krī ̌ brɛkrì - - War kɔn ̄ - - - - - - - Work ndu - - - - - ndɔn ndu 4
  • 5. Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Divination zɔ̀ n - - - mā zɔ̀ n - mātūr Medicine wu - - - hu wu hu wu Money kəjī ̄ - - - - - kājī kəjī ̄ Shadow gbrīn - - - - gyǔn - - Thing nkinē - - - - - - nkīnū Strength tswě - - - tswə tswě tsò ŋbrêŋbrē Length ndē - rɛ ndē - ndī zɛ ndē Land mə̀ mē - - - mə̀ mɛn̄ mə̀ mē mə̀ mè mə̀ mē Sleep nə̀ nə̄ - - - - nə̀ nə̄ nə̀ nā nə̀ nə̄ Disease lələ - - - - - - - Smallpox kpə̀ kprɛ̀ kpə̀ kprɛ̀ kpə̀ tʃɛ̀ kpə̀ kprɛ̀ kpə̀ kprɛ̀ kpə̀ kprɛ̀ kpə̀ kprɛ̀ kpə̀ kprɛ̀ Diarrhoea sūr sūr sūr sūr sūr sūr sūr sūr Eczema ryɔ ̄ ryɔ̄ ryɔ̄ ryɔ̄ ryɔ̄ ryɔ ̄ ryɔ ̄ ryɔ ̄ Goitre Boil ʃīʃī ʃīʃī ntsɛkì ̄ ʃīʃī ʃīʃɛ ̄ ʃīʃī ʃīʃī ʃīʃī Sore/wound mpā mpā mpā mpā mpā mpā mpā mpā Leprosy ʃì ʃì ʃì ʃì ʃì ʃì ʃì ʃì Head tu tu tu tu tyu tu to tu Eye mkplɔn biʃi mkplɔn biʃi ʃiʃī biʃi biʃi ʃiʃī biʃi beʃi Face biʃi biʃi ʃiʃī biʃi biʃi ʃiʃī biʃi gbɔn beʃi ̄ Cheek ŋbo ŋbo ŋbo ŋbo ŋbo ŋbo ŋbo ŋbo Forehead tʃin tʃi tʃi tʃi tʃi tʃin tʃi tʃi Nose mvre mvre mvre mvre mvre mvre mvre mvre Ear tɔn ̄ tɔn ̄ tɔn ̄ tɔn ̄ tɔn ̄ tɔn ̄ tɔn ̄ tɔn ̄ Mouth ɲū ɲū ɲū ɲū ɲū ɲū ɲū ɲū Tooth ɲən ̌ ɲə̀r ɲən ̌ ɲər biɲi ɲən ̌ ɲə̀n ɲən ̌ Tongue nanrɛn nanrɛn rɛnrɛn nanrɛn nanrɛn rərɛn rərɛn nanrɛn Throat ŋbə̀ryɔ̀ ŋbə̀ryɔ̀ ŋbə̀ryɔ̀ ŋbə̀ryɔ̀ ŋbə̀ryɔ̀ ŋbə̀ryɔ̀ gbàr Neck tyə ̄ tə ̄ tə ̄ tə ̄ tə ̄ tə ̄ tā tyə Jaw ŋā ŋā ŋā ŋā ŋā ŋā ŋā ŋgə̀là Chin ndəndæ ndəndyɛ̀ ndəndyɛ̀ ndəndyɛ̀ ndəndyɛ̀ ndīndyɛ̀ ndəndyɛ̀ ndəndyɛ̀ Shoulder pə gā gā gā pə gā gā gā Armpit ŋban ŋban ŋban ŋban ŋban ŋban ŋban ŋban Fist nkyɛ̀ n nkyɛ̀ n nkyɛ̀ n nkyɛ̀ n nkyɛ̀ n nkyɛ̀ n nkyɛ̀ n nkyɛ̀ n Arm ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn Hand ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn ŋwɔn 5
  • 6. Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Leg zə zə zə zə zə zə za zə Foot mbwàzə̀ mbwàzə̀ lāzə̀ mbwàzə̀ mbwàzə̀ mbwàzə̀ mbwàzə̀ mbwàzə̀ Thigh mpə̀ lòzə̀ mpùlòzə̀ mpə̀ lòzə̀ mpù mpùlù mpə̀ lòzə̀ mpə̀ lòzà mpə̀ lòzə̀ Knee ŋbəryūn ̄ gbəryūn ̄ gbəryūn ̄ gbəryɔn ̄ ŋbəryūn ̄ gbəryūn ̄ gbāryūn gbəryūn ̄ Nail (finger/toe) kə̀ ywɛ ŋwɔ̀n kə̀ ywɛ ŋwɔ̀n kə̀ ywɛ ŋwɔ̀n kə̀ ywɛ ŋwɔ̀n kàhɛ kə̀ ywɛ ŋwɔ̀n kàhɛ ŋwɔ̀n kə̀ mfə̀ Female breast səsə ̄ səsə ̄ səsə ̄ səsə ̄ səsə ̄ səsə ̄ səsā səsə ̄ Stomach ŋbǒn ŋbǒn ŋbǒn ŋbǒn ŋbǒn ŋbǒn ŋbǒn ŋbǒn Chest tsɛ ̄ tsɛ ̄ tsɛ ̄ tsɛ ̄ tsɛ ̄ tsɛ ̄ tsɛ ̄ tsɛ ̄ Navel ŋbə̀ŋbə̀ r ŋbə̀ŋbə̀ r ŋbùŋbù ŋbə̀ŋbə̀ r ŋbə̀ŋbə̀ r ŋbə̀ŋbə̀ r ŋbə̀ŋbə̀ r ŋbə̀ŋbə̀ r Back gɔn ̄ gɔn ̄ gɔn ̄ gɔn ̄ gɔn ̄ gɔn ̄ gɔn ̄ gɔn ̄ Buttocks mə ̄ mə ̄ ntʃīmə tuntʃī tu bə̀ mə mə ̄ mā tswēntʃī Penis njun njun njun njun njun njun njun njun Vagina mfə̀ n mfə̀ r mfə̀ n mfə̀ r mfə̀ r mfə̀ n mkpɔ̀ mfə̀ r Skin ntàn ntàn ntàn ntàn ntàn ntàn ntàn ntàn Bone kuku kuku kuku kuku kaku kuku kuku kuku Rib kuku sān kuku sān kuku sān kuku sān ʃiʃi sàn ʃiʃi sàn ʃiʃi sàn kinkisān Vein tʃi tʃi tʃi tʃi tʃi tʃi tʃi tʃi Blood mə̀ gì mə̀ gì mə̀ gì mə̀ gì mə̀ ywì mə̀ gì màgì mə̀ gì Breath vrè vrè vrè vrè vrè vrè vrè gə̀ Tear mə̀ ʃi mə̀ ʃi mə̀ ʃi mə̀ ʃi mə̀ ʃi mə̀ ʃi màʃi mə̀ ʃi Saliva ntɛ ̄ ntɛ ̄ ntyɛn ̄ ntyɛ ̄ ntyɛn ̄ ntɛ ̄ ntɛ ̄ ntyɛ ̄ Sweat mə̀ krì mə̀ krì mə̀ krì mə̀ krì mə̀ krì mə̀ krì màkrì mə̀ krì Urine ŋbərı̌ n ̀ ŋbərı̌ n ̀ ŋbərı̌ n ̀ ŋbərı̌ n ̀ ŋbərı̌ ǹ ŋbərı̌ n ̀ ŋbàrin ŋbərı̌ n ̀ Faeces gyɛ gyɛ gyɛ gyɛ yɛ gyɛ gyɛ gyɛ Hair mfùtù mfùtù mfùtù mfùtù fùtù mfùtù mfùtò mfùtù Beard màntæ màntyɛ̀ màntyɛ̀ mə̀ ntyɛ̀ mə̀ ntyɛ̀ màntè màntè mə̀ ntyɛ̀ Liver susur susur səsən susur suswən susur səsən susur Lungs fū fū fū fī fū fū fū fū Heart ̌ dər ̌ dər ̌ dər dəř dyan ̌ dər ̌ dər ̌ dər Intestines ŋbərɛ ŋbərɛ ŋbərɛ ŋbərɛ ŋbərɛ ŋbərɛ ŋbərɛ ŋbərɛ Body mkpǔnkpə̀ mkpǔnkpə̀ mkpǔn mkpǔnkpə̀ kpə mkpǔnkpə̀ mkpǔnkpà kpə Meat nan nan nan nan nan nan nan nan Animal (bush) nànhwan nànhwan nànhwan nànhwan nànhwan nànhwan nănbè nànhwan Camel Cow làndār làndɔr ̄ ŋgyān ndō ndō ŋgyān ŋgyān làndwɔr ̄ Bull 6
  • 7. Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ̄ Ndəywān Calf vɛn làndār ̄ vɛn làndār ̄ vəkprɛ̀ ŋgyān vɛn ndō ̄ susyen vəvɛn ŋgyān ̄ - vār làndwɔr ̄ Goat vəyūr gugu - - hyux gūgu yūr - He-goat rə̌ - vərə ̌ rə̌ - - - yūr Castrated goat ràn ràn ràn ràn ryàn ràn ràn ràn Sheep gbəntan ̄ gbəntan ̄ gbəntan ̄ gbəntan ̄ gbəntan ̄ gbəntan ̄ gbəntan ̄ gbəntan ̄ Ram nkrù nkrù nkrù nkrù nkrù nkrù nkrù nkrù Castrated sheep Dog ŋgǎgyū ŋgǎgyū ŋgǎgyū ŋgǎgyū ŋgǎgyū ŋgǎgyū yō ŋgǎgyū Cat məsà məsà məsà məsà ŋbyɛ ̄ məsà məsà məsà Pig ləde ̌ ləde lədē lədē lədi ̌ lədì ̌ lədì ̌ lədì Horse ɲàn ɲàn ɲàn ɲàn ɲàn ɲàn ɲàn ɲàn Donkey jǎnkī jǎnkī jǎnkī jǎnkī jǎnkī jǎnkī jǎnkī jǎnkī Elephant ɲī ɲī ɲī ɲī ɲī ɲī ɲī ɲī Hippo ywɛ̀ n ywɛ̀ n ywɛ̀ n ywɛ̀ n ywɛ̀ n ywɛ̀ n hɛ̀ n ywɛ̀ n Buffalo gyān gyān gyān gyān gyān gyān gyān gyān Lion bǎrga bǎrga bǎrga bǎrga bǎrga bǎrga bǎrga bǎrga Leopard tʃē tʃē tʃē tʃē tʃɛn̄ tʃē tʃē tʃē Hyena tərmvū ̄ tərmvū ̄ tərmvū ̄ tərmvū ̄ tərmvū ̄ tərmvū ̄ tərmvū ̄ tərmvū ̄ Civet Cat jwɛ̀ jə̀ jə̀ jə̀ jə̀ jə̀ jə̀ jə̀ Genet cat ŋbla Jackal ŋgagyū hwān ŋgagyū hwān ŋgagyū hwān ŋgagyū hwān ŋgagyū hwān ŋgagyū hwān yō rəbè ŋgagyū hwān Wart-hog zù zù zù zù zù zù zù Zù Bush-pig ̌ lədì hwan ̌ lədì hwan ̌ lədì hwan ̌ lədì hwan ̌ lədì hwan ̌ lədì hwan ̌ lədì hwan ̌ lədì hwan Duiker antelope tyɛ ̄ tə tə tə tə tə ̌ tə̌ tə Kob antelope kpyǐr kpyǐr kpyǐr kpyǐr kpyǐr kpyǐr kpyǐr kpyǐr Roan antelope klò klò klò klò klò klò klò klò Antelope vənze vənze vənze vənze vənze vənze vənze vənze Porcupine ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ Tree pangolin kpàlo kpàlo kpar kpàlo kpàlo kpəkpar ̀ ̌ ̀ ̌ kpəkpar kpàlo Baboon kɛgbù ̄ kəgbù kəgbù kəgbù kəgbù kəgbù kəgbù kəgbù Patas monkey klǎ klǎ klǎ klǎ klǎ klǎ klǎ klǎ vervet monkey tʃə̀ n tʃə̀ r tʃə̀ n tʃə̀ r tʃə̀ n tʃə̀ n tʃə̀ n tʃə̀ r Colobus monkey bɛ ̄ bɛ ̄ bɛ ̄ bɛ ̄ bɛ ̄ bɛ ̄ bɛ̀ bɛ ̄ Chimpanzee kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n kpɔ̀ ŋbəkpɔ̀ n Squirrel (ground) vətɔ̀ vətɔ̀ vətɔ̀ vətɔ̀ tɔ̀ vətɔ̀ vətɔ̀ vətɔ̀ Squirrel (tree) vəŋbɔkpm ̀ ̀ vəŋbɔkpm ̀ ̀ vəŋbɔkpm ̀ ̀ vəŋbɔkpm ̀ ̀ vərìsyān vəsən vəsə̀ n vəsər 7
  • 8. Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ ̄ Rinzɛ Ndəywān Another squirrel mkpəglā mkpəgla (1) Another squirrel ntə̀ ywàn ntʃə̀ ywàn (2) Another squirrel kpətɛglā (3) Fox nkrērəgya nkrērəgya nkrēməkya nkrērəgya nkrētəgya Rat tʃì tʃì tʃì tʃì tʃì tʃì tʃì tʃì Bush-rat 1 zɛ̄ zɛ̄ zɛ̄ zɛ̄ zɛ̄ zɛ̄ zɛ̄ zɛ̄ Bush-rat 2 mkprìʃì mkprìʃì mkprìʃì mkprìʃì mkprìʃì mkprìʃì mkprìʃì danjɛ ̄ Bush-rat 3 nzɛ ̌ nzɛ ̌ ̌ vənzɛ nzɛ ̌ nzɛ ̌ vənzɛ̌ ̌ vənzɛ nzɛ ̌ Bush-rat 4 Giant rat kpǔr kpǔr kpǔr kpǔr kpǔx kpǔr kpǔr kpǔr Fat mouse byɛ̀ byɛ̀ byɛ̀ byɛ̀ byɛ̀ byɛ̀ byɛ̀ zùzwɛ Pygmy mouse ntər ntər ntən ntər ntyɛn ̄ ntən ntən ntār Grasscutter gyɛ̀ n gyɛ̀ n gyɛ̀ n gyɛ̀ n gyū gyɛ̀ n gyɛ̀ n gyù Shrew rìtʃì rìtʃì rìtʃì rìtʃì rìtʃì rìtʃì rìtʃì rìtʃì Hedgehog kātʃa kātʃa kātʃa kətʃa kətʃa kātʃa kātʃa kātʃa Hare vəgyɔ̀ n vəgyɔ̀ n vəgyɔ̀ n vəgyɔ̀ n viyɔ̀ n vəgyɔ̀ n vəgyɔ̀ n vəgyɔ̀ n House-bat lə̀ ŋbìr lə̀ ŋbìr rə̀ ŋbìr lə̀ ŋbìr lə̀ ŋbìx rə̀ ŋbìr rə̀ ŋbìr nə̀ ŋbìr Fruit-bat kpəmkpār ̄ kpəmkpār ̄ kpəmkpār ̄ kpəmkpār ̄ kpəmkpɔ ̄ ̄ kpəmkpār ̄ kpəmkpār ̄ kpəmkpār ̄ Nile crocodile nkwūr nkwūr nkwūr nkwūr nkwūr nkwūr nkwūr nkwūr Chameleon ntənāntsò ̄ ntənāntsò ̄ ntənāntsò ̄ ntənāntsò ̄ tənāntsò ̄ ntənāntsò ̄ tānāntsò ntənāntsò ̄ Agama lizard gbrɛ gbrɛ gbrɛn gbrɛ gbrɛ gbrɛ gbrɛ gbrɛ Skink kpə̀ tʃawù mvlɔ̀ n mvlɔ̀ n mbùlàn mvlɔ̀ n mblɔ̀ n Gecko nzə̀ làdān ntʃìlàdān tʃìladān njìlàdān Monitor lizard kyù kyù kyù kyù kyù kyù kù kyù (damo) Monitor lizard (xx) glə̀ glə̀ glə̀ glə̀ glə̀ glə̀ glɔ̀ glə̀ Toad ŋbə̀glò ŋbə̀glò ŋbə̀glò ŋbə̀glò ŋbə̀lò ŋbə̀glò ŋbàglò ŋbə̀glò Frog gbān gbān gbān gbān gbān gbān gbān gbān Tortoise kagbɔn̄ kagbɔn̄ kagbɔn̄ kagbɔn̄ kagbɔn̄ kagbɔn̄ kagbɔn ̄ kagbɔn̄ Snake gwǎ gwā gwǎ gwā wǎ gwǎ wǎ gwǎ Spitting cobra jwì jwì jwì jwì jwì bì bì jwɛ̀ Python ɲì ɲì ɲì ɲì mè nì nì ɲì 8
  • 9. Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ ̄ Rinzɛ Ndəywān Turtle Crab kà kà kà kà kà kà kà Kà River molluscs Maggot Fish ŋbəryàn ŋbəryàn ŋbəryàn hwyī hwyī ŋbəryàn ŋbəryàn hwyī Tilapia Puffer fish Catfish Nile perch Electric fish Snare zə- mə̀ gàn, kān, zə-mə̀ gàn, kān, zə- mə̀ gàn, zə- mə̀ gàn, zə- mə̀ gàn, kān, zə- mə̀ gàn, zɔ- mə̀ gàn, ̄ zə- mə̀ gàn, mvār, mvār, kān, mvār, kān, mvār, mvār, kān, mvār, kān, mvār, kān, mvār, Bird ̌ vəntʃɛ ̌ vəntʃɛ ̌ vəntʃɛ ̌ vəntʃɛ ̌ vəntʃɛ ̌ vəntʃɛ ̌ vəntʃɛ ̌ vəntʃɛ Chicken kə̀ kə kə̀ kə kə̀ kə kə̀ kə kə̀ kə kə̀ kə kə̀ kɔ̀ sərkə Cock gbǎ gbǎ gbǎ gbǎ gbǎ gbǎ gbà gbǎ Duck kìgbò Pigeon Guinea-fowl tsè tsè tsè tsè tsè tsè tsò tsè Hooded vulture gbrǔ gbrǔ gbrǔ gbrū kpùkpɔʃɔ̀ n ̀ kpɔgbru ̄ ̌ kpɔgbru ̄ ̌ mkpɔnē ̄ Village weaver ʃiʃàrɛ ʃiʃàrɛ ʃiʃàrɛ ʃiʃàrɛ gyɛn̄ ʃiʃàrɛ ʃiʃàrɛ suswɛrɛ ̄ Cattle egret beləbelà ̄ pwantan Black kite mbān mbān mbān mbān mbān mbān mbān mbān Standard wing kaprɛ̄ kaprɛ̄ kaprɛ̄ kaprɛ̄ kaprɛ̄ kaprɛ ̄ kaprɛ̄ kaprɛ̄ night jar Owl nkùwù nkùwù nkùwù nkùwù ŋgùtʃùn kə̀ nkə̀ wu kə̀ nkàwu nkùwù Grey parrot àku Senegal coucal mfutʃì mfutʃì mfutʃì mfutʃì tìtì tʃitʃì tʃitʃì tʃitʃì Bush fowl vəkwɔ ̌ vəkwɔ ̌ vəkwɔ ̌ vəkwɔ ̌ vəkwɔ ̌ vəkwɔ ̌ vəkwɔ ̌ vəkwɔ ̌ Swallow kənkabān kənkabān kənkabān kənkabān kənkabān kənkabān kənkabān kənkabān Pied crow rūrūlə rūrūlə rūrūlə rūrūlə làŋa rūrūlə Woodpecker gyàwɔn ̄ jìjǐ zùzǔ Insect tsəntsa mvərkì̄ Scorpion lə̀ lān lə̀ lān lə̀ lān lə̀ lān lə̀ lān lə̀ lān lə̀ lān lə̀ lān Butterfly bə̀ bàrì bə̀ bàrì kə̀ kalà bə̀ bàrì bə̀ bàrì kpə̀ kpalà gbə̀ gbalakpɔ Dragon-fly Mosquito wù wù wù wù whu wù hu wù 9
  • 10. Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ̄ Ndəywān Spider gǎntàn gǎntàn gǎntàn gǎntàn gǎntàn gǎntàn gǎntàn gǎntàn Mason wasp màŋbyɛ̀ n màŋbyɛ̀ n màŋbyɛ̀ n màŋbyɛ̀ n làŋbyɛ̀ màŋbyɛ̀ n màŋbyɛ̀ n màŋbyɛ̀ n Bee ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ ʃɔ̀ Sweat fly miŋbəwɔn ̄ ̀ ̌ ŋbəhan ŋbənwɔn ̄ ̄ Sandfly Housefly tʃīntʃī tʃīntʃī tʃīntʃī tʃīntʃī tʃīntʃī tʃīntʃī tʃīntʃī tʃīntʃī Ant Louse ɲàr ɲàr ɲàr ɲàr ɲarh ɲàr ɲàr ɲàr Millipede kə̀ jimkplɔn ̌ kə̀ jinklɔn ̌ gbə̀ jimkplɔn kə̀ zweləmkpl ɔn Cockroach bə̀ brɛywì bə̀ brɛywì bə̀ brɛywè bə̀ brɛywì bə̀ brɛhì bə̀ brɛywì bə̀ brɛhì bə̀ brɛywì Termite gbə̀ dàr gbə̀ dàr gbə̀ dàr gbə̀ dàr gbə̀ dàr gbə̀ də̀n gbə̀ dàr gbə̀ dàr Flying ant begywī begywī mingbə̀ də̀n begywī begywī begbīn begywī begywī Grasshopper rə̌ mrɛ̀ n tsutswè ̌ rəntʃɛ ̌ tsutswè Praying mantis tʃitʃiŋbə̀ tʃitʃiŋbə̀ tʃitʃiŋbə̀ tʃitʃiŋbə̀ ̌ həx tʃitʃiŋbə̀ tʃitʃiŋbə̀ māywē Firefly mə̀ ŋgube Giant cricket ntswē ntswē ntswē ntswē ntswə ntswē ntsō ntswē Earthworm njə̀ r njə̀ r njə̀ r njə̀ r njə̀ x njə̀ n njə̀ n njàr Giant snail kpǎr kpǎr kpǎr kpǎr kpɔx kpǎr kpǎr kpǎr False termites ŋbīŋbītɔn ̄ ŋbīŋbītɔn ̄ ŋbīŋbītɔn ̄ ŋbīŋbītɔn ̄ ŋbəŋbyɛtɔn ŋbīŋbītɔn ̄ ntʃwə̀ r Soap sàpər Oil mə̀ ɲɛ̀n mə̀ ɲɛ̀n mə̀ ɲɛ̀n mə̀ ɲɛ̀n mə̀ ɲɛ̀n mə̀ ɲɛ̀n màɲɛ̀ n mə̀ ɲɛ̀n Fat/grease mə̀ ywè mə̀ ywè mə̀ ywè mə̀ ywè màhè mə̀ ywè màhè mə̀ ywè Salt mə̀ mān mə̀ mān mə̀ mān mə̀ mān mùmān mə̀ mān mə̀ mān mə̀ mān Soup ɲə̀ɲī ɲə̀ɲī ɲə̀ɲī ɲə̀ɲī ɲə̀ɲī ɲə̀ɲī ɲə̀ɲī ɲə̀ɲī Porridge pre pre pre mə̀ rī mə̀ rī pre pre mə̀ rī Sorghum-beer mə̀ lə̀mkpàn mə̀ mə̀ mə̀ lə̀mkpàn mə̀ mà mə̀ Palm-wine ntʃàr ntʃàr mə̀ re ntʃàr mə̀ re mə̀ re màrè ntʃàr Peelings kpəkpa kpəkpa kpəkpa kpəkpa kpəkpa kpəkpa kpəkpa kpəkpa Filter sɛ̀ n sɛ̀ n ŋwār sɛ̀ n Rag njìnjakì njìnjakì njìnjakì njìnjakì njìnjɛkì njìnjakì njǎkì ŋbənjakì Floor beater hə ywəywə māmbū Handle ŋwɔn ŋbələ ŋbəwu mkpəywu Sickle rə̀ kə̀ji rìjī rə̀ jē Cutlass dǎ dǎ dǎ dǎ dǎ dǎ dǎ dǎ Iron zə̄ zə̄ zə̄ zə̄ kùywī zə ̄ zɔ zə̄ 10
  • 11. Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Axe ŋgə̀n ŋgə̀r ŋgə̀n ŋgə̀r jù ŋgə̀n ŋgə̀n ŋgə̀r Adze Hoe 1 nzār nzār nzār nzār nzār nzār nzār nzār Hoe 2 fənzàr tākpir Hammer Knife njī njī njī njī njī njī njī njī Comb kìsàrtu zǎr swɛ ̄ Broom kə̀ ntsà kə̀ ntsà kə̀ ntsà kə̀ ntsà kə̀ ntsà kə̀ ntsà kə̀ ntsà kə̀ ntsà Bag kpɔ ̌ Sack gbə̀ hū Fireplace kəkrɛ̄ kəkrɛ̄ kəkrɛ̄ kəkrɛ̄ kəkrɛ̄ kəkrɛ ̄ kəkrɛ̄ kəkrɛ̄ Shoe zəkpə zəkpə zəkpə kpəzə̀ kpəzə̀ zəkpə kpalāza kpəzə̀ Cloth kpəkì Grindstone (top) nənə̄ ̄ nənə ̄ ̄ nənə ̄ ̄ nənə ̄ ̄ nənə ̄ ̄ nənā ̄ nənə ̄ ̄ nənə̄ ̄ Grindstone (lower) vɛn nənə ̄ ̄ ̄ vɛn nənə ̄ ̄ ̄ vɛn nənə ̄ ̄ ̄ vɛn nənə ̄ ̄ ̄ vɛn nənə ̄ ̄ ̄ vɛn nənā ̄ ̄ vɛn nənə ̄ ̄ ̄ vɛn nənə ̄ ̄ ̄ Mortar jin jin jin jin jin jin jin jin Pestle kənkən ̄ kənkən ̄ kənkən ̄ kənkūr kunku kənkən ̄ kənkən ̄ kunkūr Pot tsɛ tsə ̌ tsə ̌ tsə ̌ tsə ̌ tsə ̌ tsà tsə ̌ Pot 1 nkarɛn nkarɛn nkarɛn nkarɛn nkarɛn rɛ̀ n rɛ̀ n nkarē Jar mbǔ mbǔ mbǔ mbǔ mbǔ mbǔ mbǔ mbǔ Head-pad kəklà kəklà kəklà kəklà kəklà kəklà kəklà kəklà Head-pan ŋbə̀là ŋbə̀là ŋbə̀là ŋbə̀là ŋbə̀là ŋbə̀là ŋbə̀là ŋbə̀là Basket sàn sàn sàn sàn sàn sàn sàn sàn Winnowing tray mūmù mūmù mūmù mūmù mūmù mūmù mūmù mūmù Large basket kə̀ dɛ̀n kə̀ dɛ̀n kə̀ dyɛ̀ n kə̀ dɛ̀n kàdɛ̀ n kàdɛ̀ n kàdɛ̀ n kə̀ dɛ̀n Mat mbu mbu mbu mbu mbu mbu mbu mbu Local bag gɔ̀ n gɔ̀ n gɔ̀ n gɔ̀ n gɔ̀ n ŋbəgɔ̀n vəgɔ̀ n Needle ŋbǐn ŋbǐn ŋbǐn ŋbǐn ŋbǐn ŋbǐn ŋbǐn kə̀ dere Spear pɔ̀ n pàr pàr pàr pyèm pàr pàr pàr Bow tətyɛ tətə ̄ ̄ tətə ̄ ̄ tətə ̄ ̄ tətə ̄ ̄ tətə ̄ ̄ tətā tətyə Arrow 1 gbīn gbīn gbīn gbīn hwyī gbīn gbīn gbīn Arrow 2 ntsɛn ntsɛn ntsɛn ntsɛn ntsɛn ntsɛn ntsɛn tsɛn Quiver kpàŋbǔn kpàŋbǔn kpàŋbǔn kpàŋbǔn kpùŋbɔn kpàŋbǔn kpàŋbǔn ŋbə Chain nzənzɛ ̄ ̄ nzənzɛ ̄ ̄ nzənzɛ ̄ ̄ nzənzɛ ̄ ̄ nzənzɛ ̄ ̄ nzənzɛ ̄ ̄ nzənzɛ ̄ ̄ nzənzɛ ̄ ̄ Rope ŋbərīn ŋbərīn ŋbərīn ŋbərīn ŋbərīn ŋbərīn ŋbərīn ŋbərīn Stool ŋbəntʃī ŋbəntʃī ŋbə̀dù ŋbəntʃī kpəntʃī ŋbə̀dù ŋbàdò ŋbə̀lɔ̀ 11
  • 12. Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Door ɲūlənkɔ̀ n ̄ ɲūlənkɔ̀ n ̄ ɲūlənkɔ̀ n ̄ ɲūlənkɔ̀ n ̄ ɲūlənkɔ̀ n̄ ɲūrənkɔ̀ n ̄ ɲūlānkɔ̀n ɲūlənkɔ̀ n ̄ Fence nzə̀ nzər ̌ kəntsən ̌ kəntsən ̌ nzə̀ nzər ̌ kəntʃī nzə̀ nzər ̌ nzə̀ nzər ̌ ̌ nzə̀ nzər Bridge mkpūn mkpūn mkpūn mkpūn mkpūn mkpūn mkpūn mkpūn Ladder ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā ŋgā Canoe gbm gbm gbm gbm gbm gbm gbm gbm Paddle pə̀ làpələ ̄ pə̀ làpələ̄ pə̀ làpələ̄ pə̀ làpələ ̄ pə̀ làpələ ̄ pə̀ làpələ ̄ pə̀ làpələ ̄ mpù Bee-hive kəʃɔ pɔ̀ nʃɔ Fish net ʃɛ̄ ʃɛ̄ ʃɛ̄ ʃɛ̄ ʃɛ̄ ʃɛ̄ ʃɛ̄ nzǎr Fish-trap 1 kwàr kwàr kwàr kwàr kwàr kwàr kwàr kwàr One gyən gyər gyən gyər yǎn gyən gyən gyər Two ywā ywā ywā ywā hà ywā hā ywā Three tàr tàr tàr tàr ta tàr tàr tàr Four nlyɛ ̄ nlyɛ ̄ nlyɛ ̄ nlyɛ ̄ nlyə nlyɛ ̄ nlyɛ̄ nlyɛ̄ Five tun tun tun tun tun tun tun tun Six tānnɛ̀ n tānnɛ̀ n tānnɛ̀ n tānnɛ̀ n tenèn tānnɛ̀ n tānnì tānnɛ̀ n Seven tāŋbā tāŋbā tāŋbā teŋbə teŋbə tāŋbā tāŋbā tāŋbā Eight tāndà tāndà tāndà tāndà tāndà tāndà Nine tīyār tīyār tīyār tīyār tiyax tīyār tīyār tīyār Ten gùr gùr gùr gùr wlɔ̀ gùr wùr gùr Eleven pɔ ̄ pɔ ̄ pɔ ̄ pɔ ̄ pɔ ̄ pɔ ̄ pɔ̄ pɔ ̄ Twelve tsɔ tsɔ tsɔ tsɔ tsɔ tsɔ tsɔ tsɔ Twenty-four sɛ̀ ywā nlyɛ ̄ sɛ̀ ywā nlyɛ ̄ sɛ̀ ywā nlyɛ ̄ sɛ̀ ywā nlyɛ ̄ sɔ̀ ha-nlyə sɛ̀ ywā nlyɛ ̄ sɛ̀ ywā nlyɛ ̄ sɛ̀ ywā nlyɛ ̄ Forty sɛ̀ nlyɛ ̄ sɛ̀ nlyɛ ̄ sɛ̀ nlyɛ ̄ sɛ̀ nlyɛ ̄ sɔ̀ nlyə sɛ̀ nlyɛ ̄ sɛ̀ nlyɛ ̄ sɛ̀ nlyɛ ̄ Sixty sɛ̀ tānnɛ̀ n sɛ̀ tānnɛ̀ n sɛ̀ tānnɛ̀ n sɛ̀ tānnɛ̀ n sɔ̀ tenèn sɛ̀ tānnɛ̀ n sɛ̀ tānnɛ̀ n sɛ̀ tānnɛ̀ n Eighty sɛ̀ tāndà sɛ̀ tāndà sɛ̀ tāndà sɛ̀ tāndà sɔ̀ tāndà sɛ̀ tāndà sɛ̀ tāndà sɛ̀ tāndà Hundred nà gyə̀ n nà gyə̀ r nà gyə̀ r nà gyə̀ r nà gyə̀ r nà gyə̀ n nà gyə̀ n nà gyə̀ r Black tʃīnji tʃīnji tʃīnji tʃīnji tʃīnji tʃīnji tʃīnji tʃīnji White kəkla ̄ kəkla ̄ kəkla ̄ kəkla ̄ kəkla ̄ kəkla ̄ kəkla ̄ kəkla ̄ Red gəgrɛn̄ gəgrɛn̄ gəgrɛn̄ gəgrɛn̄ gəgrɛn̄ gəgrɛn ̄ gəgrɛn̄ səmban ̄ Sweet mən mər ̌ mən mər ̌ myǎn mən ̌ mə̀ n mər ̌ Bitter rě rě rě rě rě rě rè rě Half gbɔn ̄ gbɔn ̄ gbɔn ̄ gbɔn ̄ gbàn gbɔn ̄ gbɔn ̄ gbɔn ̄ Hot wǔ wǔ wǔ wǔ wǔlolo wǔ wǔ wǔ Cold susù susù susù susù sù susù susù susù Old kūkū kūkū kūkū kūkū kūkū kūkū kūkū kūkū New suswɛ̀ suswɛ̀ suswɛ̀ suswɛ̀ suswɛ̀ suswɛ̀ suswɛ̀ suswɛ̀ 12
  • 13. Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ Rinzɛ ̄ Ndəywān Wet zu zu zu zu jǔ zu zu zu Dry ku ku ku ku ku ku ku ku Smooth ntəntər ̂ ntəntər ̂ ntəntən ̂ ̂ ntəntər ryènryɛn ntəntən ̂ ̂ ntəntən ntəntən ̂ Add to tʃu sū ŋàn tʃu sū ŋàn tʃu sū ŋàn tʃu ŋànmān tʃwɛ̀ ŋǎn tʃu sū ŋàn tʃu sū ŋàn tʃu sū ŋàn Answer sà sà sà sà sà sà sà sà Arrive jǐnsū jǐnsū jǐnsū jǐnsū kū jǐnsū jǐnsū sūmā Ask a question rì rɛn rì rɛn rì rɛn rì rɛn rì rɛn rì rɛn rì rɛn rì rɛn Ask/beg rǐ bər bən bər byɛŋ ̌ rǐ rǐ bər ̌ Awaken ̌ ʃɛn ̌ ʃɛn ̌ ʃɛn ̌ ʃɛn ʃɛn ̌ ̌ ʃɛn ̌ ʃɛn ̌ ʃɛn Bark (dog) glə glə glə glə glə lwē glɔ ̄ lə Be bent rā rā rā rā ryā rā rā rā Be heavy rǒ rǒ rǒ rǒ ryǒ rǒ rǒ rǒ Be on sǎ sǎ sǎ sǎ ətù sǎ sà sǎ Be rotten bəbə ̄ bəbə ̄ bəbə ̄ bəbə ̄ bəbə ̄ bəbə ̄ bəbɔ ̄ bəbə ̄ Be short gbɔn ̄ kpəmkpūn kpəmkpūn kpəmkpūn kpumkpun kpəmkpūn kpəmkpūn kūgbɔn ̄ Beat (drum) ŋwǔr ŋwur ŋən ŋwur ŋgwɔrr ̄ ŋən ̌ ŋən ŋwur Slap ntǎr ntǎr ntǎr ntǎr “ ntǎr ntǎr ntǎr Become dry ku ku ku ku ku ku ku ku Begin kūtʃitʃi kūtʃitʃi kūtʃitʃi kūtʃitʃi sənā kūtʃitʃi kūtʃitʃi kūtʃi Bite tʃwɛ̀ fə̀ r fə̀ n fə̀ r tʃwɛ̀ fə̀ n fə̀ n tʃwɛ̀ Blow (flute) vrě vrě vrě vrě vrě vrě vrě vrě Blow (fire) fù fù fù fù fù fù fù fù Boil (s.t) sùr sùr sùr sùr tʃūzə sùr sùr sùr Build mɛ ̄ mɛ ̄ mɛ ̄ myɛ ̄ mæ mɛ ̄ mɛ ̄ mɛ ̄ Burn (fire burns) kpəwu ̄ ̌ kpəwu ̄ ̌ kpəwu ̄ ̌ kpəwu ̄ ̌ kpəhu kpəwu ̄ ̌ kpāwù kpəwu ̄ ̌ Bury ryǔn ryǔn ryǔn ryǔn rùn ryǔn ryǔn ryǔn Buy rɛ̀ rɛ̀ rɛ̀ rɛ̀ rɛ̀ rɛ̀ rɛ̀ rɛ̀ Call (to s.o) gyɔ ̌ gyɔ ̌ gyɔ ̌ gyɔ ̌ yɔ ̌ gyɔ ̌ gyɔ ̌ gyɔ ̌ Carry lwě lwě lwě lwě lə̌ lwě lò lwě Carve ʃīn ʃīn ʃīn ʃīn ʃəx ʃīn ʃīn lō Catch vūn vūn vūn vūn vūn vūn vūn vūn Chew tǎn tǎn tǎn tǎn tǎn tǎn tǎn tǎn Choose tʃǔ tʃǔ tʃǔ tʃǔ tʃǔ tʃǔ tʃǔ tʃǔ Climb ŋǔn ŋǔn ŋǔn ŋǔn ŋǔn ŋǔn hm ̀ ŋǔn Close ywān ywān ywān ywān hān ywān hān ŋwɔn ̄ Come out of dɔrù̌ dɔrù̄ dɔrù̄ dɔrù̄ dɔrù ̄ dɔrù ̄ gàrù gərù 13
  • 14. Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ ̄ Rinzɛ Ndəywān Continue to do nǎn nǎn nǎn nǎn nǎn bǎntʃi bə nan ̄ ̌ nǎnme Cook ryǔn ryǔn ryǔn ryǔn ryǔn ryǔn ryǔn ryǔn Cough sɔn ̌ sɔn ̌ sɔn ̌ sɔn ̌ sɔn ̌ sɔn ̌ sɔn ̌ sɔn ̌ Count blā blā blā blā blā blā blā blā Cover ywān ywān ywān ywān hān ywān hān ywān Cut down tree tsɛn ̄ tsɛn ̄ tsɛn ̄ tsɛn ̄ tsɛn ̄ tsɛn ̄ tsɛn ̄ sǎr Cut in two gə̀ tè ywā gə̀ tè ywā gə̀ tè ywā gə̀ tè ywā ywà gə̀ tì ywā gà tì hā gə̀ Cut off fǎr fǎr fǎr fǎr fǎ fǎr fǎr fǎr Dance rɔ ̄ rɔ ̄ rɔ ̄ rɔ ̄ glwə rɔ ̄ zɔ ̄ rɔ ̄ Die kyū kyū kyū kyū kyū kyū kū kyū Dig gyà gyà gyà gyà yǎ gyà gyà gyà Divide gə̀ gə̀ gə̀ gə̀ gə̀ gə̀ gà gə̀ Do nǎn nǎn nǎn nǎn nǎn nǎn nàn nǎn Drag gbər ̄ gbər ̄ gbər ̄ gbər ̄ gbì gbər ̄ gbà gbà Draw water ʃàn ʃàn ʃàn tà tà ʃàn ʃàn ʃàn Dream rā rā rā rā ryā rā rā rā Drink sə ̄ sə ̄ sə ̄ sə ̄ sə ̄ sə ̄ sɔ ̄ sə ̄ Drop kǎn gyɔ ̄ kǎn gyɔ ̄ kǎn gyɔ ̄ kǎn gyɔ ̄ hwyɛkū kǎn gyɔ ̄ kǎn gyɔ ̄ kǎn gyɔ ̄ Dry in sun lərì ̄ lərì ̄ lərì ̄ lərì ̄ lə̄ lərì ̄ lārì lə̄ Eat rě rě rě rě rě rě rè rě Enter ɲər ɲər yər ̌ ɲər ryǎ yər ̌ yər ̌ ɲǎr Extinguish rǐn rǐn rǐn rǐn rǐn rǐn rǐn rǐn Fall (rain) kū kū kū kū kū kū kū kū Fall over gyɛkū gyɛkū gyɛkū hwyɛkū hwyɛkū gyɛkū gyǎkō gywɛkū Feel (cold) mvri mvri mvru mvri mvri mvruti mvru mvri Fight (in war) tākɔn ̄ tākɔn ̄ tākɔn ̄ tākɔn ̄ kɔn ̄ tākɔn ̄ tākɔn ̄ tākɔn ̄ Fill ʃɛ ̄ ʃɛ ̄ ʃɛ ̄ ʃɛ ̄ ʃɛ ̄ ʃɛ ̄ ʃɛ̄ ʃɛ ̄ Finish kray krɛ krɛ klɛ krae krɛ gbḿ krɛ Float kulwe kulwe kulwe kulwe jǐn kulwe kulwe kulwe Flog tsē tsē tsē tsē tsē tsē tsē tsē Flow (water) gū gū gū gū gū gū gū gū Fly bwā bwā bwā bwā bwā bwā bwā bwā Fold ɲǐn ɲǐn ɲǐn ɲǐn ɲǐn ɲǐn ɲǐn ɲǐn Follow zwɛ ̄ zwɛ ̄ zwɛ ̄ zwɛ ̄ zwɛ ̄ zwɛ ̄ zwɛ ̄ zwɛ ̄ Forget kəŋunsū kankədə ̄ kànkədyɛ ̄ Fry in oil klā 14
  • 15. Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ ̄ Rinzɛ Ndəywān Gather kyō Get kpə ̄ Give kan nə ̄ Give birth ŋrin Go ywe Go out gərù̄ Grind kwɔ̀ Grow (plants) tʃɛ ̌ Hatch wɔn ̌ Have sē Hear gwɔ ̌ Hit drum ŋwən Hunt ryān Jump gyɛntʃār ̌ Kill ŋǔn Kneel tǐkpm Know tsə Learn tʃā Lick rǎ Lie down kǎkə̀ n Listen sǎ tɔn ̄ Lose s.t kan ... də ̄ Marry gbō Mix zànzǔ Mould pot mɛ ̄ Mount ŋbrè Open bǔ Pierce/stab tǒ Plait lō Plant tʃū Play rɔ̄ Pound1 tʃàn Pound 2 kyən ̌ Pour bwà Pull gbìn Put on clothes kpm ̌ 15
  • 16. Rija Gbugyàr Njigbān Kəjà Ncə̀ kpə̀ Ncɔ̀ ̄ Rinzɛ Ndəywān Receive kpə ̄ Refuse kà ‘Remain’ těkə Remember kə Remind tǐkə Resemble ru Return ŋā Ride (horse) sǎ Roast on coals wǔ Rub gbà Say dǎn Speak ̌ rɛn Scatter vàr See ŋrɛn̄ Seek fɔ̀ Sell rɛ̀ Send tǐ ndu Set trap gyɔ zə ̄ ̄ Sew tʃō Shake gyùn Sharpen Ŋə̀ Shoot (arrow) tā Sing dō Sit down tisɔ̀ n Slaughter ywà Smash ŋǎr Smell ɲǔn Snap in two gbǒtsǔ Sow seeds ywè tʃǔ ntyɛ̄ Split ŋār Stand doglò krè Steal gi Stir tʃū Suck breast màn Suck fruits rǎ 16