AP10 KWARTER 4

1. ANG KONSEPTO NG SEKSUWALIDAD AT KASARIAN

2. SEKSO
 Ang sekso (sex) ay tumutukoy sa pisikal, pisyolohikal, at
biyolohikal na katangian ng isang tao na nauuri sa
pagiging babae at lalaki. Ito ay likas na pananda batay sa
mga sexual organ na taglay ng isang tao sa kanyang
kapanganakan.
 Ilan sa mga katangiang biyolohikal ay anq pagkakaroon
ng buwanang regla at kakayahang magbuntis para sa mga
kababaihan, habang ang pagkakatoon ng testicles at
sperm cells naman para sa mga kalalakihan.

3. KASARIAN
 Ang kasarian (gender) naman ay tumutukoy sa mga
gampanin, tungkulin, at aktibidad na talaga sa isang tao
ng lipunan batay sa kanyang sekso. Maaari din itong
tumukoy sa mga hin, damdamin, at pag-uugali na
nauugnay sa pananaw patungkol sa pagkakakilanlang ko
ng isang tao. Sa makatuwid, ito ay nakabatay sa kultural
ng pagkakakilanlan sa isang Ipunan. Sa binary concept of
gender, ipinapaliwanag na may dalawang kasarian
lamang- lalake at babae.

4.  Ang pag-uugali na katugma sa mga inaasahan ng kultura
sa isang kasarian ay umutukoy bilang gender-normative,
habang ang mga pag-uugali na tiningnan bilang hindi
layon sa mga inaasahan na ito ay tinatawag na gender
nonconformity. Kaakibat din nito ang konsepto ng gender
role o ang kaugalian, pagpapahalaga, at pampanin na
itinuturing na angkop para sa isang kasarian sa kanyang
lipunan

5.  Hindi permanente ang gender roles, bagkus ito ay
maaaring magbago batay sa sitwasyon o kaangkupan ng
isang gampanin ng tao sa kanyang lipunan. Maaaring
magbago ang mga gender role ngunit mayroong
gampanin sa mga tradisyonal at konserbatibong lipunan
na hindi napapalitan (tulad ng pag-aaruga sa mga
sanggol). Mayroon namang lipunan o bansa na liberal o
moderno ang pag-iisip, kung kaya nagkakaroon ng
pagpapalit ang gender roles.

6. GENDER ROLE
 Sa tradisyonal na pananaw, mayroong dalawang kategorya
ang gender roles: masculinity at femininity.
 Ang mga kategoryang ito ay batay sa gampanin ng isang tao
na naaayon sa kanyang kasarian.
 Ang masculinity ay tumutukoy sa mga gampaning kaakibat ng
pagiging lalaki (o mga gawain na panlalaki), habang ang
femininity ay tumutukoy sa mga gampaning kaakibat ng
pagiging babae (o mga Gawain.

7. GENDER
 Ang gender ay isa ring social construct o pananaw na
hinubog ng lipunan batay sa paniniwalang panlipunan,
kultura, at tradisyon ng mga miyembro nito.
 Maipaliliwanag ito mula sa kapanganakan-ang isang
sanggol na lalaki ay pinapalaki ng kanyang magulang sa
pamamaraan ng pagpapalaki sa isang lalaki. Ang
paghubog ng pagkatao ng isang indibidwal ay nagmula sa
kanyang pamilya dahil bibigyan siya ng pangalan na
panlalaki, ipasusuot ang damit panlalaki, at sasanayin na
ang kilos at gawain ay para rin sa lalaki.

8.  Ang mga pagkilos na ito ay batay sa paniniwalang ganito
ang tamang paraan sa pagpapalaki sa isang lalaki.
 May direktang epekto ang lipunan sa paghubog sa
kasarian at gender role ng isang tao, dahil mayroong
impluwensiya ang mga institusyon, ag panlipunan tulad
ng pamilya, paaralan, simbahan, at media.

9. GENDER IDENTITY (KASARIANG PAGKAKAKILANLAN)
 Maaari namang iba ang pagkakakilanlan ng isang indibidwal sa
kanyang sarili. Ito naman ay tumutukoy sa konsepto ng gender
identity (kasariang pagkakakilanlan).
 Ito ay ang pansariling pananaw at pagkakakilanlan sa sariling
kasarian na maaaring bilang isang lalaki, babae, o transgender.
 Samakatuwid, maaaring magkaparehas o maaaring magkaiba ang
kasarian sa kapanganakan (sex) at sa sariling pananaw ng isang
indibidwal sa kanyang sarili (gender identity).

10. GENDER EXPRESSION
 Gayundin, maaaring ang gagampanang gender role ng isang indibidwal
ay nababatay sa kanyang gender identity. Kaakibat din nito ang
konsepto ng gender expression.
 Ito naman ay tumutukoy sa panlabas na pagkakakilanlan batay sa
kasariang pagkakakilanlan ng isang tao.
 Karaniwan itong ipinahahayag sa pamamagitan ng pag-uugali,
pananamit, gupit ng buhok, o boses, at nakabatay sa gender identity ng
isang tao.
 Ang gender expression ay maaari o hindi maaaring sumunod sa
lipunan, kung paano tinutukoy ng lipunan ang pag-uugali at mga
katangian pagiging masculine o feminine.

11. ORYENTASYONG SEKSUWAL (SEXUAL ORIENTATION)
 Isa ring mahalagang bahagi ng pagkakakilanlan ay ang
oryentasyong seksuwal (sexual orientation) ng isang tao. Ito
ay ang pagkakakilanlang seksuwal at emosyonal ng isang tao
sa ibang tao.
 Ang isang tao ay maaaring maakit sa kalalakihan, sa
kababaihan, sa parehong kasarian, o maaaring hindi rin siya
naaakit sa anumang kasarian.
 Ang mga indibidwal sy maaaring kilalanin bilang heterosexual
(lalaki o babae), homosexual (lesbian, gay), bisexual,

12.  Ang konsepto ng sekso, kasarian, gender identity, gender
expression, at oryentasyong seksuwal ay magkakaiba,
bagama't magkakaugnay sa isa't isa.
 Hindi maaaring pag-isahin ang mga konsepto na ito dahil
ang konsepto ng kasarian ay maituturing na fluid o
nagbabago-bagu Halimbawa, ang isang biyolohikal na
babae (sekso) na mahilig sa mga panlalaking pananamit at
gupit ng buhok (gender expression) ay hindi maituturing
agad na tomboy o lesbian (gender identity) dahil lamang
sa pananamit at buhok.

13.  Isa pang halimbawa ay ang isang biyolohikal na lalaki (sekso) na
nagsusuot ng panlalaking damit (gender expression) na may
karelasyon na isang transgender (oryentasyong seksuwal) ay hindi
agad maituturing na bakla o gay (gender identity).
 Mahalaga na maunawaan ang konsepto ng kasarian ng mga tao
upang mas maunawaan ang implikasyon nito sa lipunan.
 Sa pagkakaroon ng sapat at wastong pag-unawa sa konsepto ng
kasarian, matutukoy ang pangangailangan ng mga indibidwal na
makatutulong sa pagkakaroon ng pantay na pagkilala sa mga
karapatan ng lahat.