1. 50 Oktober '17
‘
H
et begint met besparen, want alles wat
je bespaart hoef je niet als hernieuw-
bare energie te produceren’, is de nuch-
tere constatering van Peter Scholtens,
adviseur Duurzaamheid bij de gemeente Ede.‘De ge-
bouwde omgeving is een heel belangrijke energiege-
bruiker, dus daar liggen de grootste kansen. Daarom
heeft ons college, gesteund door een raadsbrede
motie, net voor de zomervakantie besloten om aard-
gasloze nieuwbouw verplicht te stellen. We vinden
namelijk dat er voldoende alternatieven voorhanden
zijn, zoals het groene warmtenet, een warmtepomp,
Ede neemt consument en installateur mee in duurzaamheidsplan
Integraal naar
energieneutraal
Net zoveel energie produceren als er wordt verbruikt en die energie dan ook nog
eens produceren binnen de eigen gemeentegrenzen. Dat is de ambitie van het
duurzaamheidsprogramma dat Ede in 2050 energieneutraal moet maken. Consu-
menten en bedrijven kunnen bij een EnergieLoket informatie halen over passende
maatregelen. En met cursussen‘Integraal naar energieneutraal’ondersteunt de
Gelderse gemeente bouwprofessionals om een belangrijke adviseursrol te vervul-
len bij de uitvoering van het duurzaamheidsprogramma.
Tekst: Kerstin van Tiggelen Fotografie: Industrie
of een houtpelletkachel. Daar hebben we overigens
al ervaring mee opgedaan. Sinds 2013 zijn 10.000
woningen en andere gebouwen losgekoppeld van
het aardgasnet.’Om ook bij particuliere eigenaren
van bestaande woningen, in totaal ongeveer 28.000,
een gedragsverandering op gang te brengen, riep
Ede onder meer de stimuleringslening Duurzaamheid
en een isolatiesubsidie in het leven. Verder worden er
wijkavonden over energiebesparing georganiseerd
en is er een EnergieLoket geopend als vraagbaak
voor technische en fiscale mogelijkheden.
Proactieve adviseur
Het was alleen nog niet voldoende, zag Scholtens.
De gemeente besloot ook bouwprofessionals te
betrekken om de besparingsopgave te halen die in
2050 moet leiden tot een energieneutrale gemeente.
‘Een consument met verduurzamingsplannen
ziet vaak door de bomen het bos niet meer’, zegt
Scholtens.‘Van zijn buurman hoort hij het ene, in
zijn consumentenblad leest hij het andere. Daarom
heeft hij de bouwprofessional nodig als proactieve
adviseur. Maar, zo stelden wij vast, het komt ook voor
dat de consument zich juist heel erg heeft verdiept,
en vragen stelt aan de aannemer of installateur die
daarop geen antwoorden hebben.’Om die reden
zijn nu ook bedrijven met hun vragen welkom bij
het EnergieLoket, bevestigt medewerker Teun van
De cursus‘Integraal naar Energieneutraal’
Van de drie dagdelen waaruit de cursus bestaat, is een heel dagdeel in-
geruimd voor de rekentool. Een ander dagdeel is gericht op bouwfysica
en installatietechniek met onderwerpen als kierdichtheid, thermische
bruggen, ventilatie, oriëntatie op de zon, en verwarmingstechnieken.
Het derde dagdeel is wellicht het meest uitdagende, want probeert de
installateur zich bewust te laten worden van de positie en beleving van
de klant. Van Everdingen:‘Dat zit in allerlei aspecten. Niet te technisch
praten. Niet te snel beginnen over terugverdientijden. Sturen op een
optimale samenwerking tussen installateur en aannemer om samen
klantwaarde te generen met gezonde, toekomstbestendige en energie-
zuinige woningen. Creatief meedenken: waarom een wtw-unit op zolder
hangen? Kijk eens of die in de kelder past, want dat is stiller voor de be-
woners en vraagt soms om eenvoudiger leidingwerk. Bovendien houd je
daarmee het dak volledig beschikbaar voor zonnepanelen. En accepteer
dat de klant steeds vaker eigen regie wil houden en dus wil begrijpen
welke keuzes hij heeft.’
Meer info over de cursus is te vinden op:
http://www.plushuis.nu/opleidingen/verdiepingscursus
De afgelopen zomer
stelde de gemeente,
gesteund door de
gemeenteraad, aard-
gasloze nieuwbouw
verplicht.
KS10 50-52.indd 50 09-10-17 15:10
2. Oktober '17 51
Roekel:‘Aardgasloos bouwen begint steeds meer te
leven, maar bouwprofessionals weten niet altijd hoe
ze daarmee moeten omgaan. De meeste vragen gaan
over nieuwbouw, en dan met name over het beno-
digde warmtevermogen in de woning in de winter.
Hoeveel kiloWatt moet een warmtepomp kunnen
leveren? Welke mogelijkheden zijn er voor tapwa-
ter? Wat is er aan naverwarming nodig? Vooral veel
technische vragen dus, zegt Van Roekel. Dat was voor
het EnergieLoket reden om leveranciers, bouwers en
installateurs te betrekken bij de uitvoering van de
voorlichtingsavonden. Om hen te ondersteunen om
die adviseursrol zo goed mogelijk in te vullen organi-
seert de gemeente vanaf dit najaar speciale basis- en
verdiepingscursussen‘Integraal naar energieneutraal’.
Cursus met rekentool
Een installateur die weet waarover hij het heeft, kan
goed geld verdienen aan de energietransitie, weet
installateur Robert Duin. Hij nam deel aan een van de
Edese cursussen en vindt het een absolute aanrader.
‘Er is een groot gebrek aan kennis over duurzaamheid
in Nederland, zowel bij architecten als aannemers,
maar ook bij installateurs. Terwijl de installateur op
dat gebied een belangrijkere rol in het bouwproces
speelt dan de aannemer. Die bouwt een huis met
hopelijk op de juiste manier aangebrachte isolatie; wij
maken de woning comfortabel met onze installaties.
Bovendien: duurzaam bouwen draait kort gezegd om
isolatie en installatie. Een installateur heeft veel meer
kennis van isolatie dan een aannemer van installaties.
Wij hebben dus de logische adviseursrol naar de con-
sument met verduurzamingsplannen. Zeker wanneer
je de rekentool goed in de vingers hebt.’
‘De No regret-rekentool,
zoals de officiële naam luidt,
is inderdaad een krachtig
instrument waarmee in de
cursus uitgebreid wordt ge-
oefend’, voegt Nicolaas van
Everdingen van Plushuis
toe. Samen met Mons Stol-
per van eBounce Energie
ontwikkelde hij de cursus‘Integraal naar Energie-
neutraal’.‘De rekentool is een open source program-
ma en gebaseerd op een methode die is ontstaan
bij Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) en
later bij TNO. Maar’, zo waarschuwt hij,‘alleen bij
juist gebruik en goede technische kennis heeft de
tool ook echt meerwaarde. Het mooie eraan is dat
het verschillende maatregelen in samenhang laat
zien, uitgewerkt naar verschillende scenario’s. Zo
kun je eindgebruikers aan de hand nemen en laten
zien via welke stappen de doelstellingen kunnen
worden bereikt. Met als ultiem einddoel een all
electric, Nul-op-de-meter-woning.’
Markt en maatschappij
‘Een installateur die weet
waarover hij het heeft, kan
goed geld verdienen aan
de energietransitie’
KS10 50-52.indd 51 09-10-17 15:10
3. 52 Oktober '17
Markt en maatschappij
Uitgelezen kans
Een goede invulling van die uitgebreide adviesrol
kost veel tijd, weet installateur Duin.‘Want alle
gegevens invoeren en rapporten opstellen op basis
van de rekentool is maatwerk. Het is niet te vergelij-
ken met de generieke epc-berekeningen’, zo ervaart
hij inmiddels.‘Bovendien moet je ook heel goed
weten er te koop is, en dat is met name op installa-
tievlak best moeilijk. Waarom zou je de ene keer een
balansventilatie voorschrijven en de volgende keer
een zelfregelende ventilatie?’Duin ziet daarom veel
meerwaarde in de cursussen. Overigens adviseert
hij collega’s om net als hij de adviestak te scheiden
van de installatietak.‘Dat is nodig om deze extra
expertise ook te gelde te maken. Daarom ben ik drie
jaar geleden een apart energieadviesbureau begon-
nen. Zo draai ik omzet op het advies, en vervolgens
ook nog op de installatietechnische vervolgacties die
daaruit voortkomen. Bovendien draagt dit bredere
vakmanschap bij aan de reputatie van mijn bedrijf.
Dat is een belangrijke factor, want waar architecten
en aannemers vaak gunnen op basis van de laagste
prijs, wil de eindklant gewoon het beste.’
Ondanks de vele reeds ondernomen initiatieven
begint Ede eigenlijk nu pas goed op stoom te komen.
Begin september is Project E gestart, een overkoepe-
lende consumentencampagne om alle gemeentelijke
en landelijke faciliteiten en subsidies gestructureerd
onder de aandacht te brengen. Ook de cursussen
voor de bouwprofessionals kunnen bij gebleken
succes op uitbreiding rekenen. Scholtens:‘Inmid-
dels hebben we al een speciale basiscursus van een
dagdeel toegevoegd voor makelaars en hypotheek-
adviseurs die betrokken zijn op een sleutelmoment
rond het kopen, huren, bouwen en verbouwen van
een woning; dat zijn immers de natuurlijke gelegen-
heden dat er iets kan gebeuren op het gebied van
duurzaamheid.’Dankzij een forse subsidie van de
gemeente is de eigen bijdrage om deel te nemen
aan de cursus overigens laag, geeft Scholtens aan.
‘Geld mag niet de reden zijn om het niet te doen,
dus we houden het heel laagdrempelig. Want als we
als gemeente de energietransitie voor elkaar willen
krijgen, dan moeten we er niet voor schromen om te
investeren in de samenleving, maar ook in bouwpro-
fessionals die het voor elkaar moeten boksen.’<
Cursussen Uneto-VNI
Via de website van Uneto-VNI kan iedere installateur kiezen voor een groot aantal cursussen om
aan de slag te gaan bij de consument op het gebied van verduurzaming. Kijk op www.uneto-vni.
nl/opleidingen voor meer informatie over onder andere:
• Multidisciplinair ontwerpen van Beng-gebouwen
• Training warmtepompinstallatie
• Training OK CV
• Training ontwerpen van lucht-waterwarmtepompen voor woningbouw
• Training ontwerpen en installeren van lucht-luchtwarmtepompsystemen voor
utiliteitsgebouwen
• Training integraal ontwerpen van warmtepompinstallaties voor utiliteitsgebouwen
• Training integraal ontwerpen van collectieve installaties met warmtepompen in de woningbouw
• Ontwerpen van individuele en kleine warmtepompen voor woningen
• Servicemonteur warmtepompsystemen
• Cursus projectmatig ontwerpen van klimaatinstallaties
• Cursus duurzaamheid in de gebouwde omgeving
• Training waterzijdig inregelen van cv-installaties
• Ontwerpen zonnestroomsystemen
• Installeren zonnestroomsystemen
• Bouwkundige montage zonne-energiesystemen
Om leveranciers, bouwers en installateurs te ondersteunen hun adviseursrol zo goed
mogelijk in te vullen organiseert de gemeente Ede basis- en verdiepingscursussen
‘Integraal naar energieneutraal’.
KS10 50-52.indd 52 09-10-17 15:10
