1. พระราชประวัติสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช พ.ศ. 2301 สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศเสด็จ เจ้ า ตากทรงท าพิ ธี ป ราบดาภิ เ ษกเป็ น กษั ต ริ ย์
สวรรคต สมเด็ จ พระเจ้ า อยู่ หั ว อุ ทุ ม พรเสด็ จ เสวยราช ครองกรุ ง ธนบุ รี เมื่ อ วั น พุ ธ เดื อ นอ้ า ย แรม 4 ค่ า จุ ล
สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช พระราชสมภพ สมบัติได้ 3 เดือนเศษ ก็ถวายสิริราชสมบัติแก่สมเด็จพระ ศักราช 1130 ปีชวด ตรงกับวันที่ 28 เดือนธันวาคม พ.ศ.
เมื่ อ วั น อาทิ ต ย์ ที่ 17 เมษายน พ.ศ. 2277 ในแผ่ น ดิ น บรมราชาที่ 3 และได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้นาย 2311 ขณะมี พ ระชนมายุ ไ ด้ 34 พรรษา ทรงนามว่ า
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ พระมหากษัตริย์แห่งกรุงศรี สินมหาดเล็กรายงานเป็นข้าหลวงเชิญท้องตราพระราชสีห์ สมเด็จพระศรีสรรเพชญ์ หรือ สมเด็จพระบรมราชาที่ 4
อยุธยา มีพระนามเดิมว่า สิน พระราชบิดาเป็นชาวจีนชื่อ ขึ้นไปชาระความหัว เมืองฝ่ายเหนือ ซึ่งนายสินได้ปฏิบัติ แต่ ป ระชาชนทั่ ว ไปยั ง นิ ย มขนานพระนามพระองค์ ว่ า
นายไหฮอง หรื อ หยง แซ่ แ ต้ เป็ น นายอากรบ่ อ นเบี้ ย มี ราชการด้วยความวิริยะอุตสาหะและมีความดีความชอบ สมเด็ จ พระเจ้ า กรุ ง ธนบุ รี หรื อ สมเด็ จ พระเจ้ า ตากสิ น
บรรดาศั ก ดิ์ เ ป็ น ขุ น พั ฒ น์ พระราชชนนี ชื่ อ นางนกเอี้ ย ง มาก จึ ง ได้ รั บ พระกรุ ณ าโปรดเกล้ า ฯ ให้ เ ป็ น หลวง มหาราช
เมื่อยังทรงพระเยาว์เจ้าพระยาจักรีได้ขอสมเด็จพระเจ้าตาก ยกกระบัตรเมืองตาก ช่วยราชการอยู่กับพระยาตาก ครั้น
สิ น มหาราชไปเลี้ ย งเป็ น บุ ต รบุ ญ ธรรม และได้ ตั้ ง ชื่ อ เมื่อพระยาตากถึงแก่กรรมลงก็ทรงโปรดเกล้า ฯ ให้เลื่อน
พระองค์ท่านว่า สิน หลวงยกกระบัตร (สิน) เป็นพระยาตาก ปกครองเมืองตาก
พอนายสินอายุได้ 9 ขวบ เจ้าพระยาจักรีก็นาไป แทน
ฝากให้เล่าเรียนหนังสืออยู่ในสานักของพระอาจารย์ทองดี พ.ศ. 2308 พระยาตาก (สิน) ได้รับพระกรุณา
วัดโกษาวาส โปรดเกล้า ฯ ให้เข้ามาช่วยราชการสงครามเพื่อป้องกัน
พออายุได้ 13 ปี เจ้าพระยาจักรีได้นานายสินเข้า พม่ า ในกรุ ง ศรี อ ยุ ธ ยา พระยาตาก (สิ น ) มี ฝีมื อ การรบ
ถวายตัวรับราชการเป็นมหาดเล็กในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ป้องกันพระนครอย่างเข้มแข็งมีความดีความชอบมาก จึง
บรมโกศ ตามประเพณี ข องการรั บ ราชการในสมั ย นั้ น ได้ รับ พระกรุ ณาโปรดเกล้ า ฯ ให้ เลื่ อ นตาแหน่ ง ขึ้ น เป็ น
ในระหว่า งรั บ ราชการเป็ น มหาดเล็ ก นายสิ น ได้ พยายาม พระยาวชิรปราการ (สิน) สาเร็จราชการเมืองกาแพงเพชร
ศึกษาหาความรู้ทางด้านภาษาต่าง ประเทศหลายภาษา มี แทนเจ้าเมืองเดิมที่ถึงแก่กรรม
ภาษาจีน ภาษาญวน และภาษาแขก จนสามารถพูดได้สาม สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ทรงมีพระราช
พ.ศ. 2310 กรุง ศรีอยุ ธยาเสียแก่ พม่าในเดือ น โอรสและพระราชธิดากับสมเด็จพระอัครมเหษี กรมหลวง
ภาษาอย่างชานาญ เมษายน พระยาตากก็สามารถกอบกู้กรุงศรีอยุธยากลับคืน บาทบริ จา และกรมบริจ าภั ก ดี ศรี สุ ดารัก ษ์ รวมทั้ ง พระ
พอนายสิ น อายุ ไ ด้ 21 ปี เจ้ า พระยาจั ก รี ไ ด้ ได้ แล้วก็คิดจะปฏิสังขรณ์กรุงศรีอยุธยาขึ้นเป็นราชธานี สนมต่าง ๆ รวมทั้งสิน 29 พระองค์
ประกอบการอุปสมบทนายสินเป็นพระภิกษุสงฆ์อยู่ในสานัก ใหม่ แต่ เ มื่ อ ได้ ต รวจความเสี ย หายแล้ ว เห็ น ว่ า กรุ ง ศรี
อาจารย์ ท องดี ณ วัด โกษาวาส นายสิ น อุ ป สมบทอยู่ 3 อยุธยาได้รับความเสียหายเป็นอันมากยากที่จะบูรณะให้ สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เสด็ จสวรรคต
พรรษา แล้วก็ลาสิกขาบทกลับมาเข้ารับราชการตามเดิม เหมือนดังเดิมได้ และประกอบกับ ไพร่พลของเจ้าตากมีไม่ เมื่อวันเสาร์ เดือน 5 แรม 9 ค่า จ.ศ. 1144 ปีขาล ตรงกับ
เนื่องจากนายสินเป็นผู้ฉลาดรอบรู้ขนบธรรมเนียมราชกิจ พอที่จ ะรั กษากรุง ศรี อยุ ธยาที่เป็น เมื องใหญ่ได้ จึง เลื อ ก วันที่ 6 เมษายน 2325 พระชนมายุ 48 พรรษา รวมสิริ
ต่ า ง ๆ โดยมาก จึ ง ได้ รั บ พระกรุ ณ าโปรดเกล้ า โปรด เมืองธนบุรีเป็นราชธานี และได้อพยพผู้คนลงมาตั้งมั่นที่ ราชสมบัติ 15 ปี
กระหม่อมให้นายสินเป็ นมหาดเล็กรายงาน ด้วยราชการ เมืองธนบุรี
ทั้งหลายในกรมมหาดไทย และกรมวังศาลหลวง

2. พระราชกรณียกิจ การฟื้นฟูบ้านเมือง
การรวบรวมหัวเมือง การที่สมเด็จพระเจ้าตากสินทรงกู้เอกราชกรุงศรี
อยุธยากลับคืนจากพม่าได้นั้นทาให้กิตติศัพท์เลื่องลือไปทั่ว
การรวบรวมบรรดาหัวเมืองต่า งๆ เข้าอยู่ ภายใต้ พระเกี ย รติ ย ศของพระองค์ จึ งแพร่ ไ ปว่ า เป็ น ผู้ ส ามารถกู้
การปกครองเดียวกัน เนื่องจากมีคนพยายามตั้งตัวขึ้นเป็น แผ่นดินไทยให้พ้นจากอานาจพม่าข้าศึกได้ ทาให้ไพร่บ้าน
ผู้นาในท้องถิ่นต่างๆ มากมาย เช่น ชุมนุมเจ้าเมืองพิษณุโลก พลเมืองที่ยังหลบลี้อ ยู่ตามที่ ต่างๆ พากัน มาอ่อนน้อมเข้ า
ชุมนุมเจ้าเมืองพิมาย ชุมนุมเจ้ าเมืองนครศรีธรรมราช เป็น ร่ว มกั บสมเด็ จพระเจ้า ตากสิน เป็ น จานวนมาก ซึ่ งจะเป็ น
ต้น ตลอดรัชกาล มีศึกสงครามเกิดขึ้นมากมาย ซึ่งพระเจ้า กาลังในการบูรณะบ้านเมืองต่อไป พระราชประวัติและพระราชกรณียกิจของ
กรุง ธนบุรีได้ รับ ชัย ชนะในการศึก มาโดยตลอดในสมัย กรุ ง สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
ธนบุรีตอนปลาย จากหลักฐานต่างๆ มีระบุไว้ว่า สมเด็จพระ
เจ้ า ตา ก สิ น ม หา ร าช ท รง มี ส ติ ฟั่ น เ ฟื อ น ไ ม่ อ ยู่ ใ น
ทศพิธราชธรรม กระทาการข่มเหงประชาราษฎร์ให้ได้รับ
ความเดือดร้อน เป็นเหตุให้เกิดความวุ่นวายในกรุงธนบุ รี จัดทาโดย
พระยาสรรค์กับพวกควบคุมสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
ไว้ ต่อมาสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก (รัชกาลที่ ๑ แห่ง
กรุ ง รั ตนโกสิ นทร์ ) ได้ ย กทัพกลั บ จากการปราบจลาจลที่
เขมร และปรึกษากับเหล่าขุนนางกรณีสมเด็จพระเจ้าตาก นายพัชรดนย์ มากอยู่
สินมหาราช โดยเห็นว่าควรนาไปประหารชีวิต สมเด็จพระ
เจ้ า ตากสิ น มหาราช สวรรคตเมื่ อ วัน ที่ ๖ เมษายน พ.ศ. ม.6/3 เลขที่ 7
๒๓๒๕
เสนอ
ครูสายพิน วงษารัตน์
โรงเรียนจุฬาภรณราชวิทยาลัย เชียงราย
ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2555