Presentatie van Matthias Lievens tijdens het Innovatiefestival van Socius (22 mei 2014). Matthias Lievens is academisch onderzoeker én geëngageerde milieuactivist. Met Anneleen Kenis schreef hij het boek ‘De mythe van de groene economie’. Samen werpen ze een kritische blik op kernonderdelen van het huidige klimaatbeleid: van emissiehandel tot duurzaam consumeren, van bevolkingscontrole tot technologisch optimisme. Kunnen we spreken over duurzame maatschappelijke innovatie of gaat het hier slechts om een doekje voor het bloeden? De transitie naar een duurzame toekomst kan niet zonder diepgaande maatschappijverandering, stellen ze. En zo’n verandering vraagt precies meer sociale gelijkheid, meer democratie en minder markt. Meer informatie via www.socius.be/tag/innovatie.

1. Innoveren
naar
een
duurzame
toekomst
Ma1hias
Lievens
Ma1hias.lievens@hiw.kuleuven.be

3. What’s
in
a
name?
• Innova0e
als
containerbegrip?
• Innova0e:
van
transi0emanagement
tot
klassenstrijd?
• Rol
van
begrippen:
iets
zichtbaar
maken
– zoeken
naar
grootste
gemene
deler
– of
keuzes
scherp
stellen

4. Innova0e
• De
complexiteit
van
maatschappelijke
innova0e
• Leefwereld
=>
systeem
– Systeemversterkend
– Systeemcorrigerend
– Systeemveranderend

5.
“Mensen voeren een strijd en lijden een nederlaag.
Datgene waarvoor ze vochten komt ondanks hun
nederlaag toch tot stand, maar dan niet zoals ze het zelf
hadden bedoeld, en andere mensen moeten dan onder
een andere naam vechten voor wat ze bedoelden.”
(William Morris, 1886)

6. Voorbeelden
• Van
de
strijd
voor
arbeidersemancipa0e
naar
de
consump0esamenleving
• Van
de
ar0s0eke
kri0ek
van
mei
’68
tot
human
resources
management
• Van
de
strijd
voor
vrouwenemancipa0e
naar
de
commercialisering
van
de
huishoudelijke
sfeer
• Van
de
ecologische
strijd
naar
de
groene
economie
Leefwereld
=>
systeem

7. Hegemonie
Twee
processen:
• Hervertaling
van
het
probleem:
‘framing’
• B.v.
afvalprobleem:
‘packages
don’t
liOer,
people
do’
• Markt:
problemen
worden
marktopportuniteiten
– B.v.
‘Crisissen
zijn
uitdagingen’

8.
Van
crisis
naar
economische
opportuniteit?

9. Al
Gore
:
“Ik
geloof
dat
de
transi0e
naar
een
groene
economie
goed
is
voor
onze
economie
en
voor
ons
allemaal,
en
ik
heb
erin
geïnvesteerd.”

10.
“De
natuur
is
het
grootste
bedrijf
ter
wereld”
IUCN
(Interna0onale
Unie
voor
Natuurbescherming)
“Samen
aandeelhouder
van
het
milieu”
(Bond
Beter
Leefmilieu)

11. Marcin
Korolec,
COP19:
“By
being
crea<ve,
the
world
can
reduce
greenhouse
gas
emissions
while
crea<ng
jobs,
promo0ng
economic
growth
and
ensuring
be>er
living
standards.
Where
there
is
a
will,
there
is
a
way!”

12. Groene
economie
• Van
de
kri0ek
van
het
consumen0sme
naar
‘duurzame
consump0e’
• Van
sociale
beweging
naar
transi0emanagement
• Van
contesta0e
naar
partnerschappen
met
bedrijven
• Van
de
roep
om
‘systeemverandering’
naar
groene
markOechnieken

13. Deeleconomie
• Delen:
het
nieuwe
hebben
(‘commons’)?
of
• Huren:
het
nieuwe
delen?
– B.v.
Airbnb
– Naar
een
nieuwe
vorm
van
financiarisering?
• ‘Time
is
money’:
the
sequel

14. Conclusie
• Geen
pessimisme!
• Belang
van
framing/hegemonie
• Zichtbaar
maken
van
keuzes:
‘bifurca0es’
• Vermijden
van
postpoli0ek:
van
mening
verschillen
is
eervol
• Dingen
bij
naam
noemen:
– Sociale
beweging,
protest,
conflict
• Voorafspiegeling
/
Prefigura0e