2. Eigen onderzoek
Centraal in onderzoek: hoe wordt praktijkkennis
ontwikkeld en gedeeld?
Bijdrage aan professionalisering
- Als het verbeteren van kwaliteit van dienstverlening
- Als het verder uitbouwen van sociaal werker als
beroepsgroep
2
4. Waarom?
Kennis ontwikkelen en delen als antwoord op hedendaagse
uitdagingen
Kortere levenscyclus van kennis
Economische waarde van kennis
Enorme stroom van ongestructureerde informatie
Concurrentiepositie versterken
Uitdagingen in non-profit of social profit sector?
Nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen
Kennis is verbonden aan personen
Kwaliteitsvolle dienstverlening
Legitimering en professionalisering
4
5. Welke kennis?
Praktijkkennis =
“het geheel van kennis en opvattingen die professionals opdoen
in de praktijk en dat zich uit in het handelen van professional”
•is het geïntegreerde geheel van kennis, opvattingen en
waarden. Praktijkkennis omvat ook waarden en normen en laat
ruimte voor emotionele en morele aspecten
•is vaak latent aanwezig. Daarom spreken we over impliciete
kennis of ‘tacit knowledge’.
•is steeds gebonden aan een context
5
7. Kenniswaardeketen
1 Inventariseren
Welke kennis hebben we nodig in het licht van onze strategie?
Welke expliciete en impliciete kennis hebben we in huis?
3 Ontwikkelen: creatie van nieuwe kennis
verschillende kennisbronnen: zowel intern als extern
Enkele regels:
ontwikkelen met gebruik in achterhoofd
als project of experiment via multidisciplinair team
steeds met doel voor ogen
7
8. Kenniswaardeketen
3 Delen
direct of indirect via kennisbank
enkele tips:
Kennisjournalisten
best practices beschrijven
uitgebreide competentieprofielen
enkele aandachtspunten
belang van netwerk
kennis verspreiden vanuit werkgroep
ICT-ondersteuning
4 Toepassen
5 Evalueren
8
11. Organisatorische kenniscreatie
Vier vormen van kennisconversie
Als interactie tussen persoonsgebonden en expliciete kennis
1 Socialisatie: van persoonsgebonden naar
persoonsgebonden
bijv. Meester-gezel, on-the-job-training, jobrotatie
2 Externalisatie: van persoonsgebonden naar expliciet
Essentieel onderdeel
Dialoog en interactie
3 Combinatie: van expliciet naar expliciet
Vergelijkbaar met kennis delen
4 Internalisatie: van expliciet naar impliciet
Opnemen in mentale model (van personen en van
organisatiecultuur)
11
12. Kennisontwikkeling: methoden en principes
Op welke manier wordt praktijkkennis ontwikkeld, gedeeld en
gevaloriseerd binnen een organisatie?
• Supervisie, intervisie, casusbespreking, actie-onderzoek,
expertgroep, focusgroepen, collegiale consultatie,
leernetwerken, narratieve gevalsanalyse
• Algemene principes:
• uitwisseling, dialoog, reflectie en samenwerking (K. Kwakman,
2003)
• Rekening houden met persoonlijke motieven en behoeftes
• Aansluiten bij praktijkvragen en problemen van professional
12
13. Onder welke voorwaarden?
Vraag naar implementatie in praktijk
Wat zijn hierbij bevorderende en/of belemmerende factoren op
niveau van professional en organisatie?
Extra aandachtspunt: kennismanangement en
inbedding in organisaties
13
14. Op niveau van professional
Enkele weerstanden:
Kennis = macht
Het nut of voordeel van kennisdelen niet zien
Twijfelen aan betrouwbaarheid of validiteit van kennis
Liever oude vertrouwde kennis gebruiken
Bang zijn voor beoordeling van ontwikkelde kennis
Enkele oplossingen
Belonen van kennis ontwikkelen en delen
Kennis delen en weerstanden als thema tijdens
functioneringsgesprek
“Tijd en ruimte’ om te ontwikkelen en delen
14
15. Op niveau van de organisatie
1 Structuur
flexibele structuur en informele processen (Geisler, 2009)
Hypertekstorganisatie (Nonaka en Takeuchi, 1995)
2 Cultuur
Cultuur die transactie en uitwisseling promoot (Geisler, 2009)
Kennisvriendelijke cultuur (Kessels, 2001)
Gedeelde opvatting over belang van leren en kennisontwikkeling
Onderlinge betrokkenheid, vertrouwen en nieuwsgierigheid
Inspiratie vanuit een gedeelde visie
Leerprocessen niet van boven op leggen: sociale context nodig om
te leren, gekoppeld aan inhoudelijke interesse
15
16. Op niveau van de organisatie
3 Management
Middle-up-down management (Nonaka en Takeuchi, 1995) met
middle-managers op het kruispunt van verticale en horizontale
kennisstromen
Coachende leiders
4 Systemen
• Conversaties managen (Von Krogh, Ichijo, Nonaka, 2000)
• Gebruiksvriendelijke ICT-ondersteuning
16
17. Meer weten
elke.plovie@khleuven.be
http://blogs.scw.be/kennisdelen
17