SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  37
1

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΡΩΤΗ
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ

Έννοια του μιγαδικού

Πράξεις μιγαδικών

Γεωμετρική ερμηνεία των πράξεων

Η έννοια του μέτρου

Γεωμετρική ερμηνεία του μέτρου
ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1η

Για να δείξω ότι δύο μιγαδικοί z, w είναι ίσοι , αρκεί να δείξω ότι ισχύουν
ταυτόχρονα οι ισότητες :
Re( z ) = Re(w) , Im( z ) = Im( w) .

Παράδειγμα 1ο
Να βρεθούν οι π ρ α γμ ατικοί αριθμοί

α, β

έτσι , ώστε οι μιγαδικοί

z = 2α + (3 − β)i

και (β −1) + (α + 3)i
w=
να είναι ίσοι
Λύση
Για να ισχύει η ισότητα των δύο μιγαδικών, πρέπει

1
 α −= 3
 Re(z)= Re(w)  2α = β − 1
 ⇔ ⇔
 Im( z ) = Im( w )  3 − β = α + 3  β = 1
 3
2η

Για να δείξω ότι z ∈ R , αρκεί να δείξω κά ποια α π ό τις π ιο κάτω ισοδύναμες
σχέσεις :
z∈R ⇔
⇔ Im( z ) = 0 ⇔

⇔z =z⇔
⇔z

2

=z2 ⇔

⇔z = Re(z )
2

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

ο

Παράδειγμα 2
ν
ν
*
x, y ∈R
Αν z = ( x + yi) + ( x − yi) με
και ν ∈Ν , να δειχθεί ότι ο αριθμός

z είναι

πραγματικός
Λύση
Αρκεί να δείξω ότι z = z .Πράγματι έχω:
z =( x + yi) ν + ( x − yi) ν =( x + yi) ν + ( x − yi) ν =

= ( x − yi) ν + ( x + yi) ν = z

ο

Παράδειγμα 3
z, w
z z = ww = 1
Αν για τους μιγαδικούς
ισχύει
να δείξετε ότι ο αριθμός
z +w
1 + zw
είναι π ρ α γμ ατικός .
Λύση
Αρκεί να δείξω ότι ο μιγαδικός ισούται με το συζυγή του. Είναι
1 1
z+w
+
z+w
 z+w z +w
= z w = zw =

=
 1 + zw  1 + z w 1 + 1 1 1 + zw 1 + zw
z w
zw
Συνεπώς ο αριθμός είναι πραγματικός.
η

3

Για να δείξω ότι

z ∈I

αρκεί να δείξω κά π ο ι α α πό τις π ι ο κάτω ισοδύναμες

σχέσεις

z ∈I ⇔

⇔ Re(z ) = 0 ⇔

⇔ z = −z ⇔
⇔z

2

= −z 2 ⇔

⇔z = Im( z )

ο

Παράδειγμα 4

Αν για τους μιγαδικούς

είναι φανταστικός .
Λύση

z, w

z z = ww = 1
ισχύει z + w
να δείξετε ότι ο αριθμός
1 − zw
3

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Αρκεί να δείξω ότι ο μιγαδικός ισούται με τον αντίθετο του συζυγή του. Είναι
1 1
z +w
+
z +w
 z +w  z +w
= z w = − zw = −

=
11
1 − zw
1 − zw
 1 − zw  1 − z w 1 −
z w
zw

η

4

Για να δείξω ότι ένας αριθμός δεν είναι πρ α γ μ ατ ικός ή δεν είναι φανταστικός
εργάζομαι
με άτο π ο .
ο

Παράδειγμα 5

z1

Έστω οι μιγαδικοί z1 = 2 + λi και z 2 = (1 − λ) + i , λ ∈ R , να δείξετε ότι ο αριθμός z
2
δεν
είναι π ρ α γ μ ατικός .
Λύση

z1
∈R
Έστω ότι z2
τότε υπάρχει πραγματικός αριθμός

x

τέτοιος ώστε

z1
= x ⇔ z1 = xz 2 ⇔ 2 + λi = (1 − λ)x + xi ⇔
z2

 λ= x  λ= x  λ= x
⇔ ⇔  ⇔2
( 1 λ)x=− 2  (12 −= λ)  λλ =+− 02
Επειδή το τριώνυμο που προέκυψε έχει αρνητική διακρίνουσα, η εξίσωση είναι αδύνατη στο

z1
∉R .
R , επομένως
z2

η

5

Για να λύσω μια εξίσωση της μορφής

α z + βz + γ = 0

,

α, β, γ ∈
C

ακολουθώ έναν

α π ό τους π ιz = x + yiτρό,πο υ R :
ο κάτω , x y ∈ς


Θέτω

fκαι καταλήγω )σε 0
( x , y) + ig ( x , y = εξίσωση της μορφής

 f (x , y) = 0

 g (x , y) = 0

Α π ό τη λύση του συστήματος

.
4

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

π ροκύ π τουν οι ζητούμενοι αριθμοί .
α z +βz + γ =0



Παίρνω το συζυγή και στα δύο μέλη της εξίσωσης . Είναι

.

 αz + βz + γ = 0

 α z + βz + γ = 0

Σχηματίζω το σύστημα

z, z

με αγνώστους τους αριθμούς

και η λύση του μου δίνει το ζητούμενο

αριθμό .
ο
Παράδειγμα 6
(1 − i)z αριθμών η
Να λυθεί στο σύνολο των μιγαδικών+ 2iz = 5 + 3i εξίσωση

Λύση
α΄ τρό π ο x + yi
z =ς
Θέτω

(1 − i)( x + έχει 2i( x − yi) = 5 + 3 ⇔
. Η εξίσωση που μου yi) + δοθεί ισοδύναμαi γράφεται
⇔ x + yi − xi + y + 2 xi + 2 y = 5 + 3i ⇔

⇔ x + 3 y + ( x + y)i = 5 + 3i

Από τον ορισμό της ισότητας μιγαδικών προκύπτει το σύστημα

 x + 3y = 5  x = 2
 ⇔
 x + y= 3  y= 1

Δηλαδή ο ζητούμενος μιγαδικός είναι ο
β΄ τρό πο ς

z=2+i

Θεωρώ την εξίσωση που προκύπτει από τους συζυγείς. Είναι
Σχηματίζω το σύστημα

Από τη λύση του συστήματος έχω
η

6

(1 + i)z − 2iz = 5 − 3i

.

(1 − i)z + 2iz = 5 + 3i
−2iz + (1 + i)z = 5 −3i

z=2+i

.

Για να λύσω ένα σύστημα στο σύνολο των μιγαδικών εργάζομαι με τον ίδιο
τρό π ο π ο υ
εργάζομαι και στο σύνολο των πραγματικών . Μερικές φορές είναι αναγκαίο να
θέτω
ο

Παράδειγμα 7
Να λυθεί το σύστημα

Λύση

(1 + i) z + 2iw = 1 + i
(2 + i) z + (3 − i)w = 1 − i

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Για τη λύση του συστήματος ακολουθώ τη μέθοδο των οριζουσών

5
6

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Έχω
D=

1 + i 2i
= (1 + i)(3 − i) − 2i(2 + i) = 6 − 2i ≠ 0
2+i 3−i

Dz =

1 + i 2i
1+ i 1+ i
= 2 και Dw =
= 1 − 3i
1− i 3 − i
2 + i 1− i

Επειδή το σύστημα έχει D ≠ 0 , έχει μοναδική λύση την
1 4 2 
 D D   2 1 − 3i   3
( z, w) =  z , w ÷ = 
,
÷ =  + i, − i ÷ .
 D D   6 − 2i 6 − 2i   10 10 5 5 

η

7

Αν μου δίνουν μια ανίσωση
z = x + yi

P(z ) ≥ 0

, ό π ου

P(z )

π ολυώνυμο ως π ρος

z . Θέτω

και γράφω την π αράσταση +q ( x , y)i ≥ 0 ( καρτεσιανή . μορφή
g ( x , y) σε κανονική
g ( x , y) ≥ 0

ο πό τ ε

q ( x , y) = 0

και
ο
Παράδειγμα 8
z για τους ο ποίους ισχύει z 2 > 1 με Re(z ) ≠ 0
Να βρεθούν οι μιγαδικοί αριθμοί
Λύση
Θέτω z = x + yi , οπότε έχω
( x + yi)2 > 1 ⇔ x 2 − y2 + 2 xy > 1 ⇔

 x y >− 1  x > 1  x > 1 xή < − 1
⇔ ⇔ ⇔
2 xy= 0  y= 0  y= 0
22 2

Επομένως είναι όλοι οι αριθμοί που βρίσκονται πάνω στον άξονα των πραγματικών και με
τετμημένες μεγαλύτερες του 1 ή μικρότερες του –1.

η

8

Για να υ πο λογίσω δυνάμεις του
στη μορφή
i = −1
ο

Παράδειγμα 9

, διαιρώ τον εκθέτη

ν = 4κ + υ
2

και γνωρίζοντας ότι

i

ν

με το 4 και τον φέρνω

υ = 0,1,2,3

,
, έχω την τιμή της ο π οιασδή π οτε δύναμης .
7

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Α = 1 + i ν , ν ∈Ν *

Να υ π ο λ ογισθεί η τιμή της π α ρ άστ ασης
Λύση
Διακρίνω περιπτώσεις για το ν.
Αν ν = 4κ , τότε

Α = 1 + i 4 κ = 1 + (i 4 ) k = 1 +1k = 2

Αν ν = 4κ + 1 , τότε
Α = 1 + i 4 κ +1 = 1 + i 4 κ i = 1 + i

Αν ν = 4κ + 2 , τότε
Α = 1 + i 4 κ +2 = 1 + i 4 κ i 2 = 1 − 1 = 0

Αν ν = 4κ + 3 , τότε
Α = 1 + i 4 k+3 = 1 + i 4κ i 3 = 1 − i
η

Αν μου ζητούν το γεωμετρικό τό πο των εικόνων του μιγαδικού

9

z,

ό π ου ο

z

ικανο πο ι ε ί κά π ο ι α συνθήκη ( άμεσα z έμμεσα . τότε χρησιμο πο ι ώντ ας τη συνθήκη
ή
αυτή καταλήγω σε μια εξίσωση του

α π ό την ο π οία π ροσδιορίζω το ζητούμενο

γεωμετρικό τό πο .

ο

Παράδειγμα 10
Θεωρούμε το μιγαδικό , και μη πρ α γ μ ατ ικό αριθμό
τό π ο ς των
εικόνων του

z

z

. Να βρεθεί ο γεωμετρικός

, όταν ο μιγαδικός

w = z (z 2 + 4)

,

είναι π ρ α γ μ ατικός .
Λύση
Για να είναι ο

w πραγματικός, πρέπει w = w . Τότε:
z (z 2 +4) = z (z 2 +4) ⇔

⇔ z(z 2 + 4) = z (z 2 + 4) ⇔

⇔ z z 2 + 4z = z z 2 + 4 z ⇔
2

2

⇔ z z +4z − z z −4z = 0 ⇔

⇔ z −z ) z
(

2

−4(z −z ) = 0 ⇔

⇔(z − z )( z

Επειδή ο

2

− 4) = 0

z δεν είναι πραγματικός, είναι z ≠ z , οπότε

z =
2

.

Επομένως, ο ζητούμενος γεωμετρικός τόπος είναι κύκλος με εξίσωση
x 2 + y2 = 4

(
( 2
από τον οποίο έχουν εξαιρεθεί τα σημεία Α − ,0) και Β 2,0) γιατί στα σημεία αυτά ο

z

γίνεται πραγματικός.

η

10

Για να βρω την τετραγωνική ρίζα μιγαδικού αριθμού ακολουθώ την πι ο κάτω
w =α
διαδικασία : + βi

Έστω

α, β ∈R

,

z
z 2 = ζητάω να βρω την τετραγωνική
μιγαδικός του ο ποίου w

του ρίζα , δηλαδή μιγαδικό

τέτοιο , ώστε

.
8

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ



Αν

β ≠0

± α
, αν α > 0

z=  0
, αν α = 0

 ± i − α , αν α < 0
τότε

z2 = w ⇔

⇔ ( x + yi) 2 = α + βi ⇔ x 2 − y 2 + 2 xyi = α + βi ⇔

()

 x2 − y2 2 = a2 + )( 4 4 2 2 2 2
x − y = α
⇔  ⇔  ⇒ x + y + 2x y = α + β ⇔
2 xy = β  4x2y2 = β2
2 2

(

⇔ x 2 + y2

Ο π ό τε

η

11

2

= α 2 + β2 ⇔ x 2 + y2 = α 2 + β2


a + a 2 + β2
x= ±
2 2
 x − y = α  2
 2 2 2 2⇔ 
 x + y = α + β  − a + a 2 + β2
 y= ±

2
x, y

2 xy =β

Α π ό την

)

βλέ π ω αν οι

είναι ομόσημοι ή ετερόσημοι .

Για να βρω τη μέγιστη και την ελάχιστη τιμή για το μέτρο αθροίσματος ή διαφοράς
δύο μιγαδικών , χρησιμο ποιώ − z 2 τριγωνική≤ z1 + z 2
z1 την ≤ z 1 + z 2 ανισότητα , δηλαδή την
.
Πρέ πει να εξασφαλίζω ότι υ πάρχει μιγαδικός για τον ο ποίο έχουμε τη μέγιστη ή την
ελάχιστη τιμή .
Το μέγιστο και το ελάχιστο μ πορώ ε πίσης να το προσδιορίσω και γεωμετρικά
ο

Παράδειγμα 11
Αν για τον μιγαδικό αριθμό

z

ισχύει z − 2 − 2i = 2 , να βρεθεί η μεγαλύτερη και η

μικρότερη τιμή της π α ρ ά στασης

z −5+i
9

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Λύση
Η παράσταση που θέλω να προσδιορίσω το μέγιστο και το ελάχιστο γράφεται
Α = z − 5 + i = z − 2 − 2i − 3 + 3i

Από την τριγωνική ανισότητα έχω
z − 2 − 2i − −3 + 3i ≤ Α ≤ z − 2 − 2i + −3 + 3i ⇔
2 −3 2 ≤ Α ≤ 2 + 2 2 ⇔
⇔2 2≤Α≤4 2.

Εξετάζω αν υπάρχει μιγαδικός z1 τέτοιος, ώστε
 z1 − 2 − 2i = 2


.
 z1 − 5 + i = 2 2


Αντικαθιστώ z1 = x + yi και λύνοντας το σύστημα προκύπτει ότι z1 = 3 + i .
Εξετάζω αν υπάρχει μιγαδικός z2 τέτοιος, ώστε
 z2 − 2 − 2i = 2


.
 z2 − 5 + i = 4 2


Αντικαθιστώ z1 = x + yi και λύνοντας το σύστημα προκύπτει ότι z2 = 1 + 3i .
Επομένως η ελάχιστη τιμή είναι η 2 2 και η μέγιστη 4 2 .

( Για το γεωμετρικό τρό πο να δω τη λυμένη άσκηση 18.
η

12

Για να βρω το γεωμετρικό τό πο των μιγαδικών πο υ ικανο πο ι ού ν σχέση μέτρων ,
υψώνω τη σχέση στο τετράγωνο και τελικά αντικαθιστώ το μιγαδικό στην
καρτεσιανή του μορφή .

Καθοριστικό ρόλο π α ί ζε ι π ο λ λ έ ς φορές η γεωμετρική ερμηνεία του μέτρου .
ο
Παράδειγμα 12
z
Να βρεθεί ο γεωμετρικός τό πο ς των εικόνων των μιγαδικών , για τους ο ποίους
ισχύει

z −3i = z −2 +3i

.
Λύση
Υψώνοντας και τα δύο μέλη στο τετράγωνο, ισοδύναμα έχω

(z − 3i)(z + 3i) = (z − 2 + 3i)(z − 2 − 3i) ⇔
⇔3i(z − z ) = −3i(z − z ) − 2(z + z ) − 4 ⇔
⇔ 3i(z − z ) + (z + z ) + 2 = 0 .

Θέτω z = x + yi , x, y ∈ R και ισοδύναμα έχω

−6 y + 2 x + 2 = 0 ⇔
⇔ x −3 y +1 = 0

Επομένως ο ζητούμενος γεωμετρικός τόπος είναι η ευθεία με εξίσωση x −3 y +1 = 0

ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
10

1.

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Να γραφούν σε καρτεσιανή μορφή και να βρεθεί το μέτρο των μιγαδικών
1 + 4i
2−i
z = (1 + 3i)2i − 5(2 − i)
w=
+
α.
β.
1 − 2i 1 + 2i

ΛΥΣΗ
Κάνοντας όλες τις επιτρεπτές πράξεις έχω:
z = (1 + 3i)2i − 5(2 − i) ⇔ z = 2i − 6 − 10 + 5i ⇔ z = −16 + 7 i .

α.

z = (− ) 2 +7 2 = 305
16

1 + 4i
2−i
(1 + 4i)(1 + 2i) (2 − i)(1 − 2i)
+
⇔w=
+
⇔
1 − 2i 1 + 2i
(1 − 2i)(1 + 2i) (1 − 2i)(1 + 2i)
1 + 2i + 4 i − 8 2 − 4i − i − 2
− 7 + 6 i 5i
⇔w=
+
⇔w=
− ⇔
2
2
2
2
5
5
1 +2
1 +2
7 1
⇔w=− + i
5 5

w=

β.

2

2

50
 7 1
w = −  +   =
= 2
5
 5 5

2.

Να δείξετε ότι αν δύο μιγαδικοί αριθμοί έχουν άθροισμα πραγματικό αριθμό και διαφορά
φανταστικό αριθμό, τότε οι μιγαδικοί είναι συζυγείς.

ΛΥΣΗ
Έστω

z 1 = α + βi

και

z 2 = γ + δi

.

Έχω:
z 1 + z 2 = (α + γ) + (β + δ)i και z1 − z 2 = (α − γ) + (β − δ)i .

Επειδή
z 1 + z 2 ∈ R και z 1 − z 2 ∈ I ,

είναι
β + δ = 0 και α − γ = 0 ,

οπότε
β =−
δ

Άρα οι δύο μιγαδικοί είναι συζυγείς.

και α = γ
11

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Να παρασταθούν στο μιγαδικό επίπεδο οι αριθμοί

3.

α.

z = 2 + (συνθ)i , θ ∈ R .

γ.

m = ημθ + (ημθ )i , θ ∈  0,




w = θ + (συνθ)i , θ ∈ R

β.

π

2

y

x=2

ΛΥΣΗ
x΄

z

Re(z ) = 2

α.
Επειδή
οι εικόνες του
ανήκουν στην ευθεία
Im( z )
− ≤ Im( z ) ≤1
1
x =2
. Για το
ισχύει
οπότε, οι εικόνες

z

ð
2

x ´
0

ð

3 ð
2

του

β.Αφού το Re(w) παίρνει τιμές από ολόκληρο το
2 ð

R , οι εικόνες του μιγαδικού w είναι η γραφική παράσταση του

x

-1
y´

συνημίτονου.
y

x´

γράφουν το τμήμα της
τεταρτημορίου. που
O (0,0)

Re(m ) = Im( m ) . Επομένως, οι εικόνες του

ευθείας
y´

 π
Είναι ημθ > 0 αφού θ ∈  0, 2  και



γ.
x

0

4.

y΄

είναι το ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ όπως αυτό φαίνεται στο διπλανό σχήμα

y

1

x

2
0

y=x

ο

(1 + i)z = 3 + 2i(w + w ) .

Να βρείτε τους z, w όταν
Οι z, w είναι συζυγείς.

β.

Ο

ου

βρίσκεται στο 1 τεταρτημόριο χωρίς το σημείο

Δίνονται οι μιγαδικοί z, w για τους οποίους ισχύει

α.

ου

(διχοτόμος 1 και 3

m

z είναι φανταστικός και ο w είναι πραγματικός.
12

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

ΛΥΣΗ
α.

Έστω

z = x + yi

και

w = x − yi

με

x, y ∈R

. Η σχέση που έχει δοθεί ισοδύναμα γίνεται

(1 + i)( x + yi) = 3 + 4 xi ⇔

⇔ x + yi + xi − y = 3 + 4 xi ⇔

⇔ ( x − y) + ( x + y)i = 3 + 4 xi

Από την ισότητα των μιγαδικών προκύπτει το σύστημα


x −=
x − y = 3 

 ⇔
 x + y = 4x  y −=


3
2
9.
2

Επομένως οι ζητούμενοι μιγαδικοί είναι οι
3 9
3 9
z =− − i
w=− + i
2 2 και
2 2 .
β.

Είναι

z = yi

και

w=x

με

x, y ∈R

. Τότε η σχέση που μου έχει δοθεί ισοδύναμα γίνεται

(1 + i) yi == 3 + 4 xi ⇔
⇔ −y + yi = 3 + 4 xi

.

Από την ισότητα των μιγαδικών προκύπτει το σύστημα

 y −= 3
 − y= 3 
 ⇔ 3
 y = 4x  x −=
 4

Επομένως,

5.

z = −3i

και

w =−

3
4.

Για τον μιγαδικό z , να δειχθούν οι πιο κάτω ισοδυναμίες
z = z ⇔ z ∈R
α.
β.

z = −z ⇔ z ∈ I

(Να τις ξέρω ως θεωρία και να τις α ποδεικνύω αν τις χρειαστώ στις
εξετάσεις .
13

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

ΛΥΣΗ z = α + βi α, β ∈R
Έστω z = z ⇔ z −,z = 0 ⇔ 2βi τότε⇔β = 0 ⇔ z ∈R
=0
α.
β.
6.

z = − z ⇔ z + z = 0 ⇔ 2α = 0 ⇔ α = 0 ⇔ z ∈ I

.

ν
ν
*
Αν z = (z + yi) − ( x − yi) , με x, y ∈R και ν ∈Ν , να δειχθεί ότι ο αριθμός

φανταστικός.

ΛΥΣΗ
Για να δείξω ότι ο

z

είναι φανταστικός, αρκεί να δείξω ότι

Πράγματι

z = −z

z =( x + yi) ν −( x − yi) ν =
=( x + yi) ν −( x − yi) ν =

= ( x − yi) ν − ( x + yi) ν =

[

]

= − ( x + yi) ν − ( x − yi) ν = −z

7.

Να λυθεί στο σύνολο των μιγαδικών η εξίσωση
z 2 + 2z + 1 = 0

ΛΥΣΗ
Θέτω

z = x + yi

με

x, y ∈R

και η εξίσωση γίνεται
2

( x + yi) + 2( x − yi) + 1 = 0 ⇔

⇔ x 2 + 2 xyi − y 2 + 2 x − 2 yi + 1 = 0 ⇔

⇔ x 2 − y 2 + 2 x + 1 + 2( x − 1) yi = 0 ⇔

 x 2 − y 2 + 2x + 1 = 0
⇔
⇔
 2(x − 1) y = 0

 x= 1
 2
y = 4
⇔ ⇔
  y= 0
  (x + 1)2 = 0


 x= 1

  y= ± 2

  y= 0
x= −1


.

z

είναι
14

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Επομένως, οι λύσεις της εξίσωσης είναι
z = 1 + 2i , z = 1 − 2i , z = −1 .

8.

Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων του μιγαδικού
1

Re z −  = 0
z


z για τον οποίο ισχύει

ΛΥΣΗz = x + yi x, y ∈R
Θέτω

και έχω
1
z

Οπότε

Έτσι

z−

=

y
1
x
= 2
− 2
i
2
x + yi x + y
x + y2

.

 

y
1 
x
+y+ 2
i
= x − 2
2 
2 


z 
x +y  
x +y 

.

x
1

=0⇔
Re z −  = 0 ⇔ x − 2
x + y2
z



x 2 + y2 − 1
1
=0⇔ x
⇔ x 1 − 2
=0⇔

x 2 + y2
x + y2 



x= 0
⇔2 2
x + y = 1
Επομένως, το σύνολο των σημείων του επιπέδου που επαληθεύουν τη δοθείσα σχέση είναι τα
σημεία του άξονα των φανταστικών, χωρίς το σημείο (0,0) καθώς και ο κύκλος (O,1) , όπου
Ο η αρχή του συστήματος αναφοράς,

9.

Αν z ∈C και ισχύει

z −4 =2 z −
1

, να δειχθεί ότι z = 2 .

ΛΥΣΗ
Είναι

z −4 =2 z − ⇔
1

⇔z −4

2

= 4 z −1

2

⇔

(z − 4)(z − 4) = 4(z −1)(z −1) ⇔

⇔ (z − 4)(z − 4) = 4(z − 1)(z − 1) ⇔
⇔ z z − 4z − 4z + 16 = 4z z − 4z − 4z + 4 ⇔
⇔ 3zz = 12 ⇔
⇔z

2

=4 ⇔ z =2
15

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

10. Αν για τους μιγαδικούς z, w ισχύει
z − =1 − w
w
z

,

z =
1

.

να δειχθεί ότι
w =
1

ή

ΛΥΣΗ
Είναι

z −w =1 −z w ⇔

⇔ z −w

2

= 1 −z w

2

⇔

⇔( z − w)( z − w) = (1 − z w)(1 − z w) ⇔

⇔ ( z − w)( z − w ) = (1 − z w)(1 − zw ) ⇔

⇔ zz − zw − z w + ww = 1 − zw − z w + zz ww ⇔
⇔ zz + ww −1 − zz ww = 0 ⇔
⇔ zz −1 − ww ( zz −1) = 0 ⇔
⇔( zz −1)(1 − ww ) = 0 ⇔

(

⇔ z

2

)(

−1 1 − w

⇔z =1

ή

2

) =0 ⇔

w =
1

.

11. Να παραστήσετε στο μιγαδικό επίπεδο τις εικόνες των μιγαδικών
z −2 +3i =3

α.
γ.

β.

z για τους οποίους ισχύει

z + 2 + i <2

1 ≤ z <2
y

ΛΥΣΗ
α.

x΄

x

(1. Γνωρίζω ότι η
ρ
εξίσωση του κύκλου με κέντρο Κ εικόνα του μιγαδικού και ακτίνα
, είναι
η

Η ισότητα που έχει δοθεί γράφεται

2

z −(2 −3i) =3

z −z0 =ρ

.

Επομένως, η (1. περιγράφει κύκλο με κέντρο
ρ =3
2 − 3i
μιγαδικού
και ακτίνα
.

Κ 2,− )
(
3

-3

y΄

, εικόνα του

y

-2
x΄

x
-1

β.

Είναι

z + 2 + i < 2 ⇔ z − (− − i ) < 2
2

y΄

.
( 2 1
Επομένως, πρόκειται για τα σημεία κυκλικού δίσκου με κέντρο το σημείο Κ − ,− ) και
ακτίνα ρ = 2 χωρίς τα σημεία της περιφέρειας.
γ.

Η ανισότητα

z ≤
2

προσδιορίζει τα σημεία κυκλικού δίσκου με

κέντρο O (0,0) και ακτίνα 2, μαζί με τα σημεία της περιφέρειας.

y

x΄

-1

1

y΄

2

x
16

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
z ≥
1

Η ανισότητα

προσδιορίζει τα σημεία που βρίσκονται εκτός του κυκλικού δίσκου με

κέντρο O (0,0) και ακτίνα 1, μαζί με τα σημεία της περιφέρειας.

12. Να προσδιορίσετε τους μιγαδικούς αριθμούς z για τους οποίους ισχύει :
z −1 = z −i = z +3i

y

ΛΥΣΗ
Η εξίσωση

1
x΄

x

0

τμήματος ΑΒ με
Η εξίσωση

-3
y΄

εξίσωση

Α1,0)
(

(1. περιγράφει τη μεσοκάθετο του ευθυγράμμου

και
y=x
επίπεδο έχει εξίσωση
.

1

y =−
1

z − = z −i
1

z −i = z +3i

τμήματος ΒΓ με

Γ0,− )
(
3

.

Β0,1)
(

. Η ευθεία αυτή σε καρτεσιανό

(2. περιγράφει τη μεσοκάθετο του ευθυγράμμου
. Η ευθεία αυτή στο καρτεσιανό επίπεδο έχει

.

Αφού οι (1., (2. πρέπει να ισχύουν ταυτόχρονα, προκύπτει το σύστημα

 y = x  x −= 1
 ⇔
 y −= 1  y −= 1
Άρα, ο ζητούμενος μιγαδικός είναι ο z = −1 − i .

13. Για τους μιγαδικούς z1 , z 2 να δειχθεί η ισοδυναμία
2

2

2

z1 + z2 = z1 + z2 ⇔ z1 + z2 = z1 − z2 .
17

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

ΛΥΣΗ
Έστω ότι

2

2

2

z1 + z2 = z 1 + z2

Ισοδύναμα έχω

.

z1 z1 + z 2 z 2 = ( z1 + z 2 )( z1 + z 2 ) ⇔
⇔ z1 z1 + z2 z2 = z1 z1 + z1 z2 + z2 z1 + z2 z2 ⇔

⇔ z1 z 2 + z 1 z 2 = 0

Έστω ότι

(1.

z1 + z 2 = z1 − z 2

Ισοδύναμα έχω

z1 + z 2

2

= z1 − z 2

.

2

⇔

⇔ ( z 1 + z 2 )( z 1 + z 2 ) = ( z 1 − z 2 )( z 1 − z 2 ) ⇔
⇔ z1 z1 + z1 z 2 + z 2 z1 + z 2 z 2 = z1 z1 − z1 z 2 − z 2 z 1 +z 2 z 2 ⇔

⇔ 2( z1 z 2 + z1 z 2 ) = 0 ⇔
⇔ z1 z 2 + z1 z 2 = 0

Από τις σχέσεις (1.,(2. έχω ότι
2

+ z2

z1

2

= z1 + z 2

2

(2.

⇔ z1 + z 2 = z1 − z 2

14. Αν για τους μιγαδικούς z 1 , z 2 ισχύει z 1 z 2 ≥ 2 , να δείξετε ότι:
z1 + z 2

2

β.

z1 − z 2

2

γ.

1 + z1 z2 + 1 − z1 z2 ≥ 6

α.

2

= z1

2

= z1

2

2

+ z2

+ z2

2

+ 2 Re(z 1 z 2 )

− 2 Re(z 1 z 2 )

2

ΛΥΣΗ
α.
Γνωρίζω ότι το μέτρο ενός μιγαδικού υψωμένο στο τετράγωνο ισούται με το γινόμενο του
μιγαδικού και του συζυγή του. Επομένως,
2

z1 + z 2

=(z1 + z 2 )(z1 + z 2 ) =
2

2

= z1 z1 + z2 z2 + z1 z2 + z1 z2 = z1 + z2 + z1 z2 + z1 z2 =
= z1

2

+ z2

2

+2 Re(z1 z 2 )

β.

Αποδεικνύεται με αντίστοιχο τρόπο.

γ.

Το πρώτο μέλος της ζητούμενης ανίσωσης γίνεται
1 +z1 z 2

=1 + z1

2

z2

2

2

+1 −z1 z 2

+2 Re(z1 z 2 ) +1 + z1

= 2 + 2 z1

2

z2

2

(

= 2 + 2 z1 ⋅ z 2

2

=

2

)

z2

2

2

≥ 2 +2 ⋅ 2 = 6

−2 Re(z1 z 2 ) =
18

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

15. Να βρεθεί στο μιγαδικό επίπεδο ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων του μιγαδικού
οποίο ισχύει
2 z −3 +4i =6

z για τον
19

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

ΛΥΣΗ

z −z 0 = ρ

Γνωρίζω πως η εξίσωση
ρ
K(z 0 )
και ακτίνα
.

στο μιγαδικό επίπεδο παριστάνει κύκλο με κέντρο

Η εξίσωση που έχει δοθεί γράφεται
2z −

Ισοδύναμα
z−

Επομένως, οι εικόνες του

3
+ 2i = 6
2

3
3

+ 2i = 3 ⇔ z −  − 2 i  = 3
2
2



3

ρ =3
K ,−2 
2
 και ακτίνα
γράφουν κύκλο με κέντρο 
.

z

16. Στο μιγαδικό επίπεδο, να προσδιορισθεί το σύνολο των σημείων, εικόνων του μιγαδικού z ,
για τον οποίο ισχύει

z − =z −
1
i

.

ΛΥΣΗ
α΄ τρό π ο ς

z − z1 = z − z 2

Γνωρίζω ότι η εξίσωση
AB
γράμμου τμήματος

περιγράφει τα σημεία της μεσοκαθέτου του ευθυB z2 )
(

Az1 )
(

με

και

.

Επομένως,A1,0) B 0,1) περιγράφει την μεσοκάθετο του ευθυγράμμου τμήματος με άκρα
η(δοθείσα εξίσωση
(
τα σημεία

,

.

y

y=x

Από τη συμμετρία προκύπτει ότι είναι η ευθεία

.

1
x΄

x

0

1

β΄ τρό π ο ς την αρχική ισότητα στο τετράγωνο, ισοδύναμα έχουμε
Υψώνοντας
z −1

2

= z −i

2

⇔

⇔ ( z −1)( z −1) = ( z − i )( z + i ) ⇔

y΄

⇔ z z − z − z + 1 = z z + iz − iz + 1 ⇔
⇔ i(z − z ) = −(z + z )

(1.

Θέτω z = x + yi και η (1. ισοδύναμα δίνει

i(2 yi) = −2 x ⇔

−2 y = −2 x ⇔ y = x

17. Έστω P(z ) η εικόνα, πάνω στο μιγαδικό επίπεδο, του μιγαδικού αριθμού

z για τον οποίο

ισχύει
z =z − − i
3 2

Να βρεθεί ο μιγαδικός

z

.

που ικανοποιεί την παραπάνω σχέση και έχει το μικρότερο μέτρο.
20

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

ΛΥΣΗ
Είναι

z

2

= z −3 −2i

2

⇔

⇔ z z = ( z − 3 − 2i )( z − 3 + 2i ) ⇔

⇔ z z = z z − 3z + 2iz − 3z + 9 − 6i − 2iz + 6i + 4 ⇔
⇔ 3z + 3z − 2iz + 2iz − 13 = 0 ⇔
⇔ 3(z + z ) − 2i(z − z ) − 13 = 0

(1.

Θέτω z = x + yi , x, y ∈R οπότε η (1. δίνει :

3(2 x ) − 2i(2 yi) −13 = 0 ⇔
⇔ 6 x + 4 y −13 = 0 .

Συνεπώς τα σημεία P(z ) γράφουν την ευθεία ε : 6 x + 4 y +13 = 0 .
Ο μιγαδικός που ανήκει στην

ε

και έχει το μικρότερο μέτρο είναι εκείνος που αποτελεί σημείο

τομής της κάθετης από την αρχή των αξόνων πάνω στην

ε

. Είναι :

λ ε λ ΟΚ = −1 ⇔

3
2
⇔ − λ ΟΚ = −1 ⇔ λ ΟΚ = .
2
3
2
Επομένως, η ευθεία ΟΚ είναι η y = 3 x ⇔ 2 x − 3 y = 0 .

y
13
4

Κ

Προσδιορίζω το σημείο Κ λύνοντας το σύστημα των δύο ευθειών. Έχω

 6x + 4 y − 13 = 0
⇔

2x − 3 y = 0

 3
x =
 6 x + 4 y = 13
⇔
⇒
2
2 x − 3 y = 0 ×(−3) 
 y = 1
( +)

3
Συνεπώς, ο ζητούμενος μιγαδικός είναι ο z = 2 − i

x΄

x
13
6

0
y΄
21

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

18. Αν για τον μιγαδικό z ισχύει
z − +4i =2
1

,

να βρεθεί η ελάχιστη και η μέγιστη τιμή της παράστασης
A= z +2

.

ΛΥΣΗ

z

z − +4i =2
1

Οι εικόνες του μιγαδικού 4) που επαληθεύουν την εξίσωση
K(1,−
βρίσκονται πάνω σε κύκλο με κέντρο
και
A εκφράζει την απόσταση του τυχαίου σημείου
Η παράσταση
M ) που βρίσκεται πάνω στην περιφέρεια του κύκλου από το
(z

y

x ΄ P (- 2 ,0 )

1

2
σταθερό σημείο P(− ,0) και για να γίνει η απόσταση αυτή ελάχιστη
1
πρέπει το M να πάρει τη θέση M ενώ για να γίνει μέγιστη πρέπει

M

2
1
2
να πάρει τη θέση M , όπου M , M είναι τα σημεία όπου η PK

1

K

-4

τέμνει τον κύκλο.

M

Η απόσταση των σημείων P, K είναι
( PK ) =

x

0

2

y΄

( 1 − (−2)) 2 + ( −4 − 0 ) 2 = 25 = 5 .

Επειδή η ακτίνα του κύκλου είναι ρ = 2 θα έχω
(PM ) = 5 − 2 = 3 και (PM ) = 5 + 2 = 7 .
1
2
Επομένως
A = 3 και A = 7 .
min
max

Παρατήρηση : Αν ήθελα να π ρ ο σδι ορίσω και τα σημεία – μιγαδικούς για
τους ο π ο ί ο υς έχω την ελάχιστη και μέγιστη α πό σ τ αση θα έλυνα το
σύστημα κύκλου και ευθείας .
19. Αν για τον μιγαδικό z ισχύει :

z ≤
1

,

να προσδιορισθεί η ελάχιστη και η μέγιστη τιμή της παράστασης

ΛΥΣΗ
Είναι
Όμως,
οπότε
και
Άρα

z − ≤z + ≤z +
2
2
2

.

z ≤1 ⇔ z ≥− ⇔ − z ≥1
−
1
2

z − =2 −z
2

≥
1

z +2 ≤1 +2 =3

A= z +2

.
22

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
1 ≤ z +2 ≤3

.

20. Δίνονται οι μιγαδικοί αριθμοί z, w για τους οποίους ισχύει
z − 2i
w=
z ≠ −i .
z +i ,
Να προσδιορισθεί ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων των μιγαδικών

z όταν ο w είναι καθαρά

φανταστικός.

ΛΥΣΗ
Ο μιγαδικός

y

w

είναι καθαρά φανταστικός όταν και μόνο όταν

Ισοδύναμα έχω
x
0

.

z + 2i
z − 2i
=−
⇔
z − 2i
z +i

K (0 ,1 )
x΄

w = −w

⇔ (z + 2i)(z + i) = −(z − 2i)(z − i) ⇔

⇔ z z + iz + 2iz − 2 = −z z + iz + 2iz + 2 ⇔

y΄

⇔ 2z z + i(z − z ) − 4 = 0

z = x + yi

( x , y) ≠(0,− )
1

x, y ∈R

(1..

Θέτω

με

και

2( x 2 + y 2 ) − 4 y − 4 = 0 ⇔

. Η εξίσωση (1. ισοδύναμα γίνεται

⇔ x2 + y 2 − 2 y − 2 = 0 ⇔

.
Επομένως, ο ζητούμενος γεωμετρικός τόπος των εικόνων του
σημείο K(0,1) και ακτίνα

z είναι κύκλος με κέντρο το

ρ= 3

21. Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων του μιγαδικού z για τον οποίο ισχύει
z −2 + z +2 =6

.

ΛΥΣΗ
Η εξίσωση που προσδιορίζει το γεωμετρικό τόπο των εικόνων του
z −2 + z − − ) =6
( 2

z

ισοδύναμα γράφεται

(1..

Γνωρίζω ότι το μέτρο της διαφοράς δύο μιγαδικών εκφράζει την απόσταση των εικόνων τους
στο μιγαδικό επίπεδο.
Η (1. επαληθεύεται από τα σημεία του μιγαδικού επιπέδου που το άθροισμα των αποστά-σεών
(
( 2
τους από τα σταθερά σημεία A2,0) και B − ,0) είναι σταθερό ( ίσο με 6. και μεγαλύτερο

από την απόσταση των δύο σημείων
23

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Συνεπώς, ο γεωμετρικός τόπος είναι έλλειψη με γ = 2 , α = 3 και

β = α 2 −γ 2 = 5

.

,
Δηλαδή πρόκειται για την έλλειψη με εστίες τα σημεία A B και εξίσωση
x 2 y2
+
=1 .
9
5

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ : Στο ίδιο συμπέρασμα θα κατέληγα αν έκανα διαδοχικές υψώσεις στο
τετράγωνο στην αρχική σχέση και κατόπιν αντικαθιστούσα z = x + yi με x, y ∈R .
24

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΛΥΣΗ
1.

Αν z1 , z 2 , z 3 είναι καθαρά φανταστικοί αριθμοί, να δειχθεί ότι ο αριθμός
( z1 − z2 ) 2 + ( z2 − z3 )2 + ( z3 − z1 ) 2

είναι μη θετικός.
2.

Aν z = x + yi , w = κ + λi και zw = 1 , να δειχθεί ότι
κ=

x
y
λ=− 2
2 και
x +y
x + y2 .
2

Αν

ν ∈ ¥ * να δείξετε ότι:

α.

i ν + i ν +1 + i ν + 2 + i ν +3 = 0 .

γ.

3.

2006
αν z ≠ 0 είναι φανταστικός αριθμός, να δείξετε ότι ο αριθμός z
είναι αρνητικός

β.

1
i

ν

+

1
i

ν +1

+

1
i

ν+ 2

+

1
i

ν+3

=0.

πραγματικός αριθμός.
4.

Να βρεθούν οι δυνατές τιμές της παράστασης
ν

ν

 3+i   i −3 
Α =
÷ +
÷ .
 1 − 3i   1 + 3i 

5.

Έστω οι μιγαδικοί z1 = 3 + 2i, z2 = 2 − 3i .
α.

Να δείξετε ότι
50
50
z1 + z2 = 0 .
*
Να προσδιορίσετε το μικρότερο ν ∈ ¥ για τον οποίο ισχύει

β.

ν

 z1 
 ÷ >0.
 z2 

6.

Να υπολογισθεί η τιμή της παράστασης

(

)(

)

Α = 1 + i ν ⋅ 1 − 3i ν +2 , ν ∈ ¥ .

7.

Nα δείξετε ότι ο αριθμός

(

z = 3+i 3

) + ( 3− i 3)
ν

ν

,

είναι πραγματικός για κάθε ν ∈ ¥ .
*

8.

Δείξτε ότι ο μιγαδικός αριθμός

z = ( α + βi ) 4 ν + ( β + αi ) 4 ν , ν ∈ ¥ *

είναι πραγματικός.
9.

Αν

z

μιγαδικός για τον οποίο ισχύει (z − i)(z + i) = 1 και z ≠ 1 + i ,να δειχθεί ότι ο μιγαδικός
z +1 − i
w=
1+ i − z
25

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

είναι φανταστικός.
10. Αν για τον μιγαδικό z ισχύει ότι

( z − 2) ν = ( z + 2) ν

*
όπου ν ∈ ¥ , να δείξετε ότι ο z είναι φανταστικός.

11. Αν για τον μιγαδικό z ισχύει

( z + i)

ν

α

1
3 
ν
= +
 2 2 i ÷ ( z − i)
÷



*
όπου ν ∈ ¥ , να δείξετε ότι ο z είναι πραγματικός.

12. Να δείξετε ότι η εξίσωση

( 1 + iz ) ν =

2 + 3ι

2 3 −i ,

ν∈¥ *

δεν έχει πραγματική ρίζα.
13. Να λυθεί στο σύνολο των μιγαδικών η εξίσωση

2z z + z − z + 1 = 5 − 6i .
Δίνεται η εξίσωση
2 z 2 + 2 z + 1 = 0 ( 1) .

α.

Να λύσετε την εξίσωση (1..

β.

Αν z1 είναι η ρίζα της (1. με θετικό το φανταστικό μέρος, να γράψετε τον αριθμό
2
3
z1 − z1

2
z1 − z1 σε καρτεσιανή μορφή.

γ.

2
3
Αν Α, Β, Γ είναι οι εικόνες των μιγαδικών z1 , z1 , z1 αντίστοιχα, να προσδιρίσετε το είδος

του τριγώνου ΑΒΓ.
2
14. Δίνεται η εξίσωση z + αz + β = 0, α, β ∈ ¡ .

α.

Αν z1 , z2 είναι οι ρίζες της παραπάνω εξίσωσης , να δείξετε ότι ο αριθμός
w=

z1 + z2 + 2βi
2 z1 z2 + α i

είναι φανταστικός.
β.

*
Αν η παραπάνω εξίσωση έχει ρίζα της μορφής λ ( 1 + i ) , λ ∈ ¡ , να δείξετε ότι:

i.

β>0

ii.

β=

α2
.
2

z z
2,
15. Να δειχθεί ότι ο μιγαδικός w = z + z είναι πραγματικός και ανήκει στο διάστημα [ − 2] .

16. Να λύσετε τις ανισώσεις
α.

z2 − 4z + 5 < 0

β.

z2 + 5 < 4z .
26

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

1
17. Έστω μιγαδικός z με z ≠ − 2 i και z ≠ 0 . Θεωρούμε και τους μιγαδικούς
u=

z −1
1+ i
, w=
2z + i
z .

Αν η εικόνα του μιγαδικού z ανήκει στην ευθεία ε : x − 2 y − 1 = 0 , να δείξετε ότι:
α.

Ο μιγαδικός u είναι πραγματικός.

β.

Η εικόνα του μιγαδικού w ανήκει σε κύκλο.

/
18. Έστω z, w ∈C και ισχύει
z2
w=
.
z −1

Να δειχθεί ότι αν w ∈ ¡ , τότε οι εικόνες του μιγαδικού

z ανήκουν σε υπερβολή της οποίας

έχουν εξαιρεθεί οι κορυφές της.

19. Δίνονται οι μιγαδικοί z, w με
z +1
w= 2
z +1 .
Αν w ∈ ¡ να βρεθεί η γραμμή που γράφουν στο επίπεδο οι εικόνες του μιγαδικού

z.

z + 8i

20. Δίνεται ο μιγαδικός αριθμός z . Αν w = z + 6 , να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων
του z , όταν:
w∈ ¡

α.

β.

w∈ I

z +i
21. Θεωρούμε τους μιγαδικούς z, w . Αν ο w = z − i έχει εικόνα πάνω στον άξονα των

πραγματικών, να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων του

22. Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων των μιγαδικών
z > c , c∈¡
3

z

z.

για τους οποίους ισχύει

*
+

2
23. Δίνεται η συνάρτηση f ( z ) = z + z , z ∈ £ . Να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων του z ,

όταν:
α.

f ( z) = f ( z )

β.

Re ( f ( z ) ) = 1 + Re ( z )

24. Έστω μιγαδικοί z 1 , z 2 , z 3 διαφορετικοί ανά δύο με εικόνες στο μιγαδικό επίπεδο τα σημεία
Α , Β, Γ αντίστοιχα.
z −z

2
1
Να δείξετε ότι τα Α , Β, Γ είναι συνευθειακά αν και μόνο αν ισχύει : z − z ∈ ¡ .
3
1

Μ
27

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

2
2
25. Δίνεται ο μιγαδικός αριθμός z ≠ 0 .Αν Α,Β,Γ είναι οι εικόνες των μιγαδικών z , 1 − z και − z

αντίστοιχα, να προσδιορίσετε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων των μιγαδικών z
οποίους ισχύει ΑΒ ⊥ ΑΓ .

26. Να βρεθούν οι μιγαδικοί αριθμοί
z +z = 2 + i

z

για τους

για τους οποίους ισχύει

.

27. Για κάθε μιγαδικό αριθμό z , να δείξετε ότι:
α.

αν z − 10 = 3 z − 2 , τότε z − 1 = 3 .

β.

αν z + 1 = 4 , τότε z = 4 .

z + 16

28. Στο μιγαδικό επίπεδο να βρεθούν τα σημεία που είναι εικόνες των μιγαδικών αριθμών
για τους οποίους ισχύει:
α.

z + 2 + 4i = 1

β.

Im ( z ) − 1 = z + i

γ.

z + 2 − 3i = z − 1 − i

δ.

z + 2 + z − 2 = 12

ε.

z

z −i − z +i =1.

29. α.

Να δείξετε ότι η εξίσωση του κύκλου που περνά από ην αρχή των αξόνων και έχει
κέντρο την εικόνα του μιγαδικού z0 = x0 + y0i , x0 , y0 ∈ ¡ , έχει τη μορφή
z − z0 = z 0 .

β.

1
Αν z, w∈ £ με z ≠ 0 και w = z , να αποδείξετε ότι ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων

μιγαδικού w είναι ευθεία, όταν ο z βρίσκεται στον κύκλο του (α. ερωτήματος.

1
30. Αν για τον μιγαδικό z ισχύει 1 − z > z , να αποδείξετε ότι Re ( z ) < 2 .
1
1
2
*
31. Αν z ∈ £ και ισχύει z + z = z , να αποδείξετε ότι Re ( z ) = − 2 .
*
32. Αν z1 , z2 ∈ £ και 3z1 + 2 z2 = 3 z1 − 2 z2 , να αποδείξετε ότι:

α.

z1
∈Ι .
z2

β.

το τρίγωνο ΟΑΒ είναι ορθογώνιο στο Ο, όπου Α, Β οι εικόνες των z1 , z2 αντίστοιχα
και Ο η αρχή του συστήματος αναφοράς.

του
28

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

33. Αν οι μιγαδικοί αριθμοί z1 , z2 έχουν μέτρο 1, τότε:
α.

να αποδείξετε ότι είναι ισοδύναμες οι ισότητες
z1 + z2 − z1 z2 + 1 = 0 και z1 + z2 + z1 z2 − 1 = 0

β.

να προσδιορίσετε το μέτρο του μιγαδικού
z1 + z 2 + z1 z2 − 1
z1 + z 2 − z1 z2 + 1

34. Αν για τους μιγαδικούς z, w είναι

z =w =
1

, να δειχθεί ότι ο αριθμός
z +w
1+z ⋅w

είναι πραγματικός.

35. Να βρεθούν οι μιγαδικοί αριθμοί z για τους οποίους ισχύει
z − 1 = z − 2i = z + 1 − 3i .

36. Αν z1 , z 2 μιγαδικοί αριθμοί , να δειχθεί ότι ισχύει
z1 z 2 + z 2 z1 ≤ z 1

2

2

+ z2

.

37. Για τους μιγαδικούς z1 , z 2 , να δείξετε ότι

( 1+ z ) ( 1+ w ) ≥ z − w
2

2

2

.

38. Για τους μιγαδικούς z1 , z 2 να δείξετε ότι
2

(

1 + z1 z2 ≤ 1 + z1

2

) (1+ z ) .
2

2

39. Αν για τους μιγαδικούς z1 , z 2 , z 3 ισχύει z1 = z2 = z3 = ρ > 0 , να δειχθεί ότι
z1 + z2 + z3 =

1
z1 z2 + z2 z3 + z3 z1
ρ

40. Για τους μιγαδικούς z1 , z 2 να δειχθούν οι παρακάτω σχέσεις :
2
Re(z1 z 2 ) = Re(z1 z 2 )
z1 + z 2 = z 1
α.
β.
2

2

z1 − z2 = z1 + z2 − 2 Re( z1 z2 )

δ.

z1 + z 2

+ z1 − z 2

+ z2

2

+ 2 Re(z 1 z 2 )

2

γ.

2

2

2

(

= 2 z1

2

+ z2

2

) (Κανόνας παραλληλογράμμου.

(Το δ ερώτημα να το ξέρω ως θεωρία γιατί είναι πολύ «δυνατό εργαλείο »
29

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

στα μέτρα )
41. Αν για τους μιγαδικούς αριθμούς z1 , z 2 ισχύει
z1 −z 2 = z1 = z 2

να δειχθεί ότι
z1 +z 2 = 3 z1

42. Αν για τους μιγαδικούς z1 , z 2 , z 3 ισχύει
2
2
z12 + z 2 + z 3 = z1 z 2 + z 2 z 3 + z 3 z1 ,
να δειχθεί ότι
z1 − z 2 = z 2 − z 3 = z 3 − z1 .

43. Για τον μιγαδικό αριθμό z , να δειχθεί η ισοδυναμία
z 2 + z +1 = 0 ⇔ z = z + 1 = 1

44. Να δειχθεί ότι για τους μιγαδικούς z1 , z 2 , ισχύει η ισοδυναμία
z1

2

+ z2

2

= z1 + z 2

2

⇔ z1 + z 2 = z 1 − z 2 .

2
45. Αν για τους μιγαδικούς z , z1 , z 2 ισχύει z1 z 2 = z ,, να δειχθεί ότι

z1 + z 2 =

z1 + z 2
z + z2
+z + 1
−z .
2
2

46. Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων των μιγαδικών

z που ικανοποιούν την σχέση

z − 4i
=1 .
z −2

47. Για τους μιγαδικούς z1 ,z 2 ≠ 0 να δειχθούν οι πιο κάτω ισοδυναμίες:
α.

z1 + z2 = z1 + z2 ⇔

γ.

z1 − z2 = z1 − z2 ⇔

48. Έστω

z1
∈¡
z2
z1
∈¡
z2

*
+

*
+

β.

z1 − z2 = z1 + z2 ⇔

z1
∈¡
z2

*
−

.

z −3λ −3i = 2 z +3 −3λi

, z ∈£ .

Να βρεθούν οι τιμές του πραγματικού αριθμού λ για τις οποίες οι εικόνες του μιγαδικού
βρίσκονται σε περιφέρεια κύκλου.
Να προσδιορίσετε το γεωμετρικό τόπο των κέντρων των πιο πάνω κύκλων.
49. Έστω οι μιγαδικοί αριθμοί z1 , z2 για τους οποίους ισχύει z1 ×z2 = 1 + i .

Αν η εικόνα του z1 ανήκει σε κύκλο με κέντρο Κ ( 0, 1) και ακτίνα ρ = 1 , τότε:
α.

Να δείξετε ότι η εικόνα του μιγαδικού z2 κινείται σ ευθεία.

β.

Να προσδιορίσετε το μιγαδικό z2 με το μικρότερο μέτρο.

z
30

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

50. Αν

z1 , z2 ∈ £ *

με

z1 + z 2 = z1 − z 2

και Μ1 , Μ 2 είναι οι εικόνες τους αντίστοιχα, στο μιγαδικό επίπεδο και Ο είναι η αρχή των
αξόνων, να δειχθεί ότι:
α.
γ.

∧

β.

Μ1 O Μ 2 = 900

Re( z1 z 2 ) = 0

z1 − z 2

2

= z1

2

+ z2

2

51. Αν t ∈ ¡ , και z = 4t + 3(1 − t)i ,
α.

Να δειχθεί ότι οι εικόνες του z κινούνται σε ευθεία
12
β.
Να δειχθεί ότι z ≥ 5 .

52. Δίνεται η εξίσωση z − 1 = z − 3i , z ∈ £ .
α.

Να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων του μιγαδικού αριθμού z .

β.

Να βρείτε την εικόνα του μιγαδικού z , για την οποία το z γίνεται ελάχιστο.

53. Να προσδιορισθούν τα σημεία M του μιγαδικού επιπέδου που αποτελούν εικόνες του
μιγαδικού

z για τον οποίο ισχύει
z +i + z −i =10

54. α.

Να προσδιορίσετε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων του μιγαδικού z για τον οποίο

1
1
10
+
= 2
ισχύει z − 3i z + 3i z + 9 .

β.

Αν οι εικόνες των μιγαδικών z1 , z2 ανήκουν στη γραμμή του (α. ερωτήματος και

είναι συμμετρικές ως προς το O ( 0, 0 ) , να βρείτε τη μέγιστη και την ελάχιστη τιμή
z1 − z2 .

55. α.

Να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων του μιγαδικού αριθμού z , για τον

οποίο ισχύει
z − 4i − z + 4i = 6 .

β.

Να βρείτε ποιος από τους μιγαδικούς του (α. ερωτήματος έχει το ελάχιστο δυνατό
μέτρο.

56. Αν για τους μιγαδικούς z1 , z 2 , z 3 ισχύει z1 = z2 = z3 = κ > 0 και z1 + z2 + z3 = 0 να δείξετε ότι:
α.

z1 z2 + z2 z3 + z3 z1 = 0

β.

1999
z1 + z1999 + z1999 = 0
2
3

του
31

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
2
2
2
57. Αν για τους μιγαδικούς z1 , z 2 , z 3 ισχύει z1 + z 2 + z 3 = z1 + z 2 + z 3 = 0 να δείξετε ότι

z1 = z 2 = z 3 .

58. Για τους μιγαδικούς z1 , z2 , z3 , με z1 ≠ z2 ≠ z3 ≠ z1 να δείξετε την ισοδυναμία
2
2
z1 − z2 = z2 − z3 = z3 − z1 ⇔ z12 + z2 + z3 = z1 z2 + z2 z3 + z3 z1 .

59. Αν Α, Β, Γ είναι οι εικόνες των μιγαδικών z1 , z2 , z3 , με z1 ≠ z2 ≠ z3 ≠ z1 και ισχύει η σχέση
2
2
z12 + z2 + z3 = z1 z2 + z2 z3 + z3 z1 ,

να δείξετε ότι το τρίγωνο ΑΒΓ είναι ισόπλευρο.
60. Αν για τον μιγαδικό αριθμό

z

ισχύει

z −3 +2 i =4

, να βρεθεί η μέγιστη και η ελάχιστη τιμή

της παράστασης
Α = z + 4 −2i

.

61. Αν για τον μιγαδικό αριθμό z ισχύει

z ≤
1

, να βρεθεί η μέγιστη και η ελάχιστη τιμή της

παράστασης
Α = z −3 +i

62. α.

.

Να προσδιορίσετε το σύνολο των σημείων που είναι εικόνες των μιγαδικών z για τους
οποίους ισχύει
z + 3 = z − 5 + 4i .

β.

Από τους μιγαδικούς που ικανοποιούν την παραπάνω ισότητα ποιος είναι εκείνος που
έχει το μικρότερο και ποιος εκείνος που έχει το μεγαλύτερο μέτρο.

63. Αν z1 , z2 ∈ £ με z1 = −2λ + ( 2λ − 3 ) i και z2 = λ − 2 − λi, λ ∈ ¡ , να προσδιορίσετε την ελάχιστη τιμή
του z1 − z2 .
*
2
2
64. Αν z1 , z2 ∈ £ και z1 + z2 = z1 z2 , να αποδείξετε ότι το τρίγωνο που σχηματίζεται από τις εικόνες

των z1 , z2 και την αρχή του συστήματος αναφοράς είναι ισόπλευρο και ότι
13

13

 z1 
 z2 
 ÷ +  ÷ =1.
 z2 
 z1 
z + 2i

65. Αν w = i z + 2 , z ∈ £ , z ≠ 2i και η εικόνα του z κινείται στον άξονα x ' x , να δείξετε ότι:
α.

Η εικόνα του w κινείται σε κύκλο.

2 ≤ w − 2 − 2i ≤ 3 2 .

β.

66. Οι μιγαδικοί αριθμοί z, w επαληθεύουν τις σχέσεις
2 z +i

2

−z −i

2

=17

και

w −4 = w −
12 −6i

.
32

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Να βρεθεί η ελάχιστη και η μέγιστη τιμή της παράστασης

Α = z −w

καθώς και οι τιμές των

z, w για τις οποίες η πιο πάνω παράσταση γίνεται ελάχιστη.

67. α.

Θεωρούμε τους μιγαδικούς z, w και τις εικόνες τους Α, Β αντίστοιχα.

Ο η αρχή του συστήματος αναφοράς, να δείξετε ότι:

uuur uuu
r
ΟΑ ×ΟΒ = Re ( zw ) .

β.

Δίνονται οι μοναδιαίοι μιγαδικοί αριθμοί z1 , z2 , z3 και Α, Β, Γ οι εικόνες τους αντίστοιχα.
Αν ισχύει

z1 z2 ( z1 + z2 ) + z2 z3 ( z2 + z3 ) + z3 z1 ( z1 + z3 ) = 0 ,

να δείξετε ότι:

uuur uuu uuu
r
r

( ΟΑ + ΟΒ + ΟΓ )

2

uuur 2 uuu 2 uuu 2
r
r
= ΟΑ + ΟΒ + ΟΓ .

68. Έστω οι μιγαδικοί z1 , z 2 και Α,Β οι εικόνες τους στο μιγαδικό επίπεδο αντίστοιχα.
Αν Μ είναι το μέσο του ΑΒ να δείξετε ότι:
α.

Το Μ είναι εικόνα του μιγαδικού

β.

2 ΟΜ ΑΒ ≤ ΟΑ

→

→

→

2

→

+ ΟΒ

2

.

1
( z1 + z2 )
2

Αν
ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
ΠΡΩΤΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ
Άσκηση 1

α + βi
(1)
β + αi
Να δείξετε ότι ο z δεν είναι πραγματικός.
Να δείξετε ότι οι εικόνες του z στο μιγαδικό επίπεδο είναι σημεία κύκλου, του
οποίου να βρείτε το κέντρο και την ακτίνα.
Να βρείτε τους μιγαδικούς z που έχουν το μέγιστο και το ελάχιστο μέτρο.
Να δείξετε ότι
4 < z − 3 + 4i < 7
Αν z1 , z2 μιγαδικοί που ικανοποιούν την (1), να δείξετε ότι
ν

Έστω z ∈ £ , α,β ∈ ¡ με α ≠ β και ( 1 + iz ) =
α.
β.
γ.
δ.
ε.

z1 − z2 ≤ 2 .

Άσκηση 2

Δίνεται η εξίσωση z 2 − α z + β = 0 , z ∈ £ , α,β ∈ ¡ και z1 , z2 είναι οι ρίζες της με z1 = 2 + i .
α.
Να βρείτε τους πραγματικούς αριθμούς α, β .
β.
γ.

2008
Να δείξετε ότι ο αριθμός z12008 + z2 είναι πραγματικός.

Έστω Α ( z1 ) , Β ( z 2 ) , Γ ( z3 ) οι εικόνες των μιγαδικών z1 , z2 , z3 αντίστοιχα, με
z3 =

z1 1
+ ( 17 + i ) ,
z2 5

τότε:
ι.
Να δείξετε ότι το τρίγωνο ΑΒΓ είναι ορθογώνιο και ισοσκελές.
ii.
Αν
w − z1 = w − z1 ,
να δείξετε ότι w ∈ ¡ .
iii.
Να δείξετε ότι οι εικόνες των μιγαδικών αριθμών w , που επαληθεύουν των
εξίσωση
w − z2 + w − z2 = 10 ,
βρίσκονται πάνω σε έλλειψη.

Άσκηση 3

α.

β.

Έστω w ∈ £ τέτοιος, ώστε α w + βw + γ = 0 με α, β, γ ∈ ¡ και α ≠ β .
Να δείξετε ότι:
α w + βw + γ = 0
i.
ii.
w∈¡
Αν ο μιγαδικός αριθμός z επαληθεύει τη σχέση 2z 3 z + 5zz 3 + 7 = 0 , τότε:
i.
Να δείξετε ότι
z 3 z = zz 3 = −1 .
ii.
Να βρείτε το z .
iii.
Να βρείτε τον μιγαδικό z .

Άσκηση 4

 π
Δίνεται η εξίσωση z 2 − ( 2εφθ ) z + 1 = 0 , θ ∈  0, ÷ .
 4
α.
Να δείξετε ότι οι ρίζες αυτής της εξίσωσης είναι μη πραγματικοί αριθμοί.

33
34

β.

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Έστω z1 , z2 οι ρίζες της παραπάνω εξίσωσης .
Αν ισχύει
z + z2
,
z1 + z 2 = 1
3
να βρείτε την τιμή του θ και τις z1 , z2 .

Άσκηση 5

Έστω f ( z ) = z − iz , z ∈ £ .
α.
Να λύσετε την εξίσωση f ( z ) = 2 − i
β.

Αν f ( z ) = 2 , να βρείτε το z .

γ.

Αν z = 1 , να δείξετε ότι οι εικόνες του w = f ( z ) ανήκουν σε κύκλο που διέρχεται
από την αρχή των αξόνων .

Άσκηση 6

Δίνεται η εξίσωση zz + 4 Re( 1 − 2i ) z  + 4 = 0 (1).


α.
Να δείξετε ότι η εξίσωση αυτή έχει άπειρες λύσεις στο σύνολο των μιγαδικών .
β.
Αν z1, z2 είναι δύο λύσεις της παραπάνω εξίσωσης , να δείξετε ότι
z1 − z2 ≤ 8 .
γ.

Αν t1, t2 είναι αντίστοιχα οι τιμές των z1 , z2 του β’ ερωτήματος , για τις οποίες η
παράσταση z1 − z2 γίνεται μέγιστη , να δείξετε ότι :
t1 + t2

2ν

ν

+ 10 ( t1 − t2 ) = 24 ν+1 ×5ν ,ν ∈ ¥

Άσκηση 7

Αν z ∈ £ ,
α.
Να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των σημείων Μ ( z ) όταν
1
z=
,λ ∈ ¡ .
1 + λi
β.
Να βρείτε τη μέγιστη τιμή του z .

Άσκηση 8

Δίνονται οι μη μηδενικοί μιγαδικοί αριθμοί z1 , z2 , z3 με
z 
z 
z 
1
z1 = z2 = z3 = ρ και Re 1 ÷ = Re 2 ÷ = Re 3 ÷ = − .
2
 z2 
 z1 
 z3 

Να δείξετε ότι :
z1 + z2 + z3 = 0
α.
β.
Το τρίγωνο με κορυφές τις εικόνες των z1 , z2 , z3 είναι ισόπλευρο .
ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
Άσκηση 9

,
Δίνεται η εξίσωση z 2 − 6συνθ ×z + 4 + 5συν2θ = 0 , z ∈ £ ,θ ∈ ( 0 π ) .
α.
Να λυθεί η εξίσωση .
β.
Αν z1 , z2 οι δύο ρίζες της εξίσωσης , τότε :
i.

Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των ριζών για κάθε θ ∈ ( 0, π) .

ii.

Να βρεθεί η μέγιστη τιμή του z1 − z2 .

Άσκηση 10

Αν για το μιγαδικό z , ισχύει z − ( 2 + 2i ) = 2 , να βρεθεί :
α.
Ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων του z .
β.
Η μέγιστη και η ελάχιστη τιμή του z .

Άσκηση 11

z+i
Δίνονται οι μιγαδικοί αριθμοί z , w με w =
,z≠i.
1 + iz
α.
Να δείξετε ότι w ≠ − i .
w−i
= z .
β.
Να δείξετε ότι
w+i
γ.
Αν Μ είναι η εικόνα του μιγαδικού αριθμού w στο επίπεδο και ισχύει ότι z = 1 , να
δείξετε ότι το Μ ανήκει στον άξονα x ′x .
δ.
Να δείξετε την ισοδυναμία w ∈ I ⇔ z ∈ I

Άσκηση 12

Να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων των μιγαδικών z , για τους οποίους ισχύει
z + 1 = z + 4i .
Να βρεθεί ο μιγαδικός με το ελάχιστο και το μέγιστο μέτρο .

Άσκηση 13

z +1
, z ≠ 0.
z
Να γράψετε τον μιγαδικό f ( z ) σε κανονική μορφή .
Να δείξετε την ισοδυναμία
f ( z) ∈ ¡ ⇔ z ∈ ¡ .
Αν ισχύει f ( z ) ×f ( z ) = 2 , να δείξετε ότι ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων του z
είναι κύκλος , του οποίου να βρείτε τα στοιχεία του .
Για τους μιγαδικούς του προηγούμενου ερωτήματος , να βρεθεί η μέγιστη και η
ελάχιστη τιμή του f ( z ) − 1 .

Δίνεται η συνάρτηση f ( z ) =
α.
β.
γ.
δ.

Άσκηση 14

Δίνονται οι μιγαδικοί z = 3 + 5συνφ + i ( 4 + 5ημφ ) , φ ∈ [ 0, 2π) .
α.
Να δείξετε ότι οι εικόνες των μιγαδικών z ανήκουν σε κύκλο που διέρχεται από την
αρχή των αξόνων .
β.
Να βρείτε τον μιγαδικό z με το μεγαλύτερο μέτρο .
γ.
Αν για τους μιγαδικούς w, z ισχύει
i
z + = 4( 2 + i)
w
να δείξετε ότι οι εικόνες των μιγαδικών w είναι σημεία συνευθειακά .

35
36

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Άσκηση 15

Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων των μιγαδικών z για τους οποίους , ισχύει
z −2
 z −2
Re

÷= I m 
÷.
 z −6
 z −6

Άσκηση 16

Έστω οι μιγαδικοί z1 , z2 για τους οποίους ισχύει
3
z1 + z2 = 1 και z13 + z2 = −2 .

α.
β.

Να βρείτε τους z1, z2 .
Να βρείτε το εμβαδόν του τριγώνου με κορυφές τις εικόνες των μιγαδικών 0, z1 , z2 .

γ.

100
Να δείξετε ότι z1 + z100 = −1 .
2

Άσκηση 17

Θεωρούμε μιγαδικούς z για τους οποίους ισχύει z + 8 = 2 2z + 1 . (1)
α.
Να δείξετε ότι z = 2 .
β.
Να βρείτε το μέγιστο και το ελάχιστο της παράστασης z + 3 − 2i .
γ.
Αν z1, z2 είναι μιγαδικοί που ικανοποιούν την εξίσωση (1) με z1 ≠ − z2 και ν ∈ ¥ * , να
ν
z1ν + z 2
∈¡ .
δείξετε ότι ο μιγαδικός w =
ν
( z1 + z2 )

Άσκηση 18

Έστω α, β ∈ ¡ , ν ∈ ¥ * και οι μιγαδικοί z1 = ( α + βi ) , z2 = ( β + α i ) .
ν

α.

Να εκφράσετε τον z 2 συναρτήσει των z1 και i ν .

β.

Να δείξετε ότι , αν ο αριθμός ( α + βi )

ν

( β + αi )

2003

2003

είναι πραγματικός , τότε ο αριθμός

είναι φανταστικός .

Άσκηση 19

Αν για τους μιγαδικούς z1 , z2 ισχύει

( z1 + z2 ) 100 = ( z1 − z2 ) 100

να δείξετε ότι :
α.
Ο αριθμός z1z2 είναι φανταστικός .
β.
γ.

Το τρίγωνο που σχηματίζεται από τις εικόνες των z1 , z2 και το σημείο Ο ( 0, 0 ) είναι
ορθογώνιο .
Ο περιγεγραμμένος κύκλος στο παραπάνω τρίγωνο έχει εξίσωση
2

Άσκηση 20

z − Re ( z1 + z2 ) z  = 0



Δίνονται οι διαφορετικοί ανά δύο μιγαδικοί z1 , z2 , z3 για τους οποίους ισχύει
Να δείξετε ότι :
3
3
α.
z13 = z2 = z3
γ.
ε.

z1 = z2 = z3

2
2
z1 + z2 + z3 = 0 και z12 + z2 + z3 = 0 .

β.

z1z 2 + z2 z3 + z3z1 = 0

δ.

22
22
z122 + z2 + z3 = 0

Το τρίγωνο με κορυφές τις εικόνες των z1 , z2 , z3 είναι ισόπλευρο .
37

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
Άσκηση 21

Έστω
α.
β.
γ.
δ.

λ ∈ ¡ και οι μιγαδικοί z ∉ ¡ τέτοιοι , ώστε λz + z = z .
Να δείξετε ότι λ = 1 .
Να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων των μιγαδικών z .
Να βρείτε την ελάχιστη τιμή του z − i .
Να δείξετε ότι z 3 ∈ ¡ .

Άσκηση 22

Έστω η εξίσωση x 2 − 6 x + α = 0 , α ∈ ¡ , η οποία έχει ρίζα έναν μιγαδικό και μη πραγματικό αριθμό που έχει
μέτρο 5.
α.
Να βρείτε τον α και τις ρίζες της εξίσωσης .
ν
β.
Αν z1 , z2 είναι οι ρίζες της εξίσωσης και ν ∈ ¥ * , να δείξετε ότι ο αριθμός w = z1ν + z2
είναι πραγματικός .
γ.
Να βρείτε κάθε σημείο Μ ( x , 0 ) , ώστε το τρίγωνο που έχει κορυφές το Μ και τις
εικόνες των ριζών της εξίσωσης να είναι ορθογώνιο .
δ.
Αν w1 , w2 είναι συζυγείς μιγαδικοί , να δείξετε ότι

(w

2
− 6w1 + α ) ( w2 − 6w2 + α ) ≥ 0

2
1

Άσκηση 23

Έστω ο μιγαδικός z για τον οποίο ισχύει
z8 + z + 3 = 0 .

Να δείξετε ότι :
α.

β.

8

z + z ≥3

z >

3
2

Άσκηση 24

Έστω οι μιγαδικοί z για τους οποίους ισχύει
α.
β.

z + z ( 1 + i) + z ( 1 − i) + 1 = 0 .
Να βρείτε τον γεωμετρικό τόπο των εικόνων των z .
Να δείξετε ότι
2 −1 ≤ z ≤ 2 +1 .

γ.

Αν z1 , z2 είναι μιγαδικοί που ικανοποιούν την εξίσωση του πρώτου ερωτήματος , να

2

βρείτε το μέγιστο της παράστασης z1 − z2 .

Contenu connexe

Tendances

επαναληπσικες ασκησεις στους μιγαδικοσς αριθμοσς
επαναληπσικες ασκησεις στους μιγαδικοσς αριθμοσςεπαναληπσικες ασκησεις στους μιγαδικοσς αριθμοσς
επαναληπσικες ασκησεις στους μιγαδικοσς αριθμοσς
Aris Chatzigrivas
 
τελευταια επαναληψη πριν τις εξετάσεις
τελευταια επαναληψη πριν τις εξετάσειςτελευταια επαναληψη πριν τις εξετάσεις
τελευταια επαναληψη πριν τις εξετάσεις
Σωκράτης Ρωμανίδης
 

Tendances (20)

2.5: Ρίζες πραγματικών αριθμών - Άλγεβρα Α΄ Λυκείου
2.5: Ρίζες πραγματικών αριθμών - Άλγεβρα Α΄ Λυκείου2.5: Ρίζες πραγματικών αριθμών - Άλγεβρα Α΄ Λυκείου
2.5: Ρίζες πραγματικών αριθμών - Άλγεβρα Α΄ Λυκείου
 
4ο θέμα άλγεβρας β΄ λυκείου
4ο θέμα άλγεβρας β΄ λυκείου4ο θέμα άλγεβρας β΄ λυκείου
4ο θέμα άλγεβρας β΄ λυκείου
 
Αρχείο στις εξισώσεις - Άλγεβρα Α Λυκείου 2020
Αρχείο στις εξισώσεις - Άλγεβρα Α Λυκείου 2020Αρχείο στις εξισώσεις - Άλγεβρα Α Λυκείου 2020
Αρχείο στις εξισώσεις - Άλγεβρα Α Λυκείου 2020
 
11 Κριτήρια Αξιολόγησης από το 1ο ΓΕΛ Βενετόκλειο Ρόδου
11 Κριτήρια Αξιολόγησης από το 1ο ΓΕΛ Βενετόκλειο Ρόδου11 Κριτήρια Αξιολόγησης από το 1ο ΓΕΛ Βενετόκλειο Ρόδου
11 Κριτήρια Αξιολόγησης από το 1ο ΓΕΛ Βενετόκλειο Ρόδου
 
22 0208-02-am algebra-b-lyk_lyseis
22 0208-02-am algebra-b-lyk_lyseis22 0208-02-am algebra-b-lyk_lyseis
22 0208-02-am algebra-b-lyk_lyseis
 
επαναληπσικες ασκησεις στους μιγαδικοσς αριθμοσς
επαναληπσικες ασκησεις στους μιγαδικοσς αριθμοσςεπαναληπσικες ασκησεις στους μιγαδικοσς αριθμοσς
επαναληπσικες ασκησεις στους μιγαδικοσς αριθμοσς
 
μιγαδικοί
μιγαδικοίμιγαδικοί
μιγαδικοί
 
10η ανάρτηση
10η ανάρτηση10η ανάρτηση
10η ανάρτηση
 
8η ανάρτηση
8η ανάρτηση8η ανάρτηση
8η ανάρτηση
 
11η ανάρτηση
11η ανάρτηση11η ανάρτηση
11η ανάρτηση
 
Μια άσκηση την ημέρα - Απρίλιος 2016
Μια άσκηση την ημέρα - Απρίλιος 2016Μια άσκηση την ημέρα - Απρίλιος 2016
Μια άσκηση την ημέρα - Απρίλιος 2016
 
2ο θέμα άλγεβρας β΄ λυκείου
2ο θέμα άλγεβρας β΄ λυκείου2ο θέμα άλγεβρας β΄ λυκείου
2ο θέμα άλγεβρας β΄ λυκείου
 
Άλγεβρα Β Γυμνασίου
Άλγεβρα Β Γυμνασίου Άλγεβρα Β Γυμνασίου
Άλγεβρα Β Γυμνασίου
 
Σημειώσεις Β Γυμνασίου με ερωτήσεις - απαντήσεις 2019
Σημειώσεις Β Γυμνασίου με ερωτήσεις - απαντήσεις 2019Σημειώσεις Β Γυμνασίου με ερωτήσεις - απαντήσεις 2019
Σημειώσεις Β Γυμνασίου με ερωτήσεις - απαντήσεις 2019
 
12η ανάρτηση
12η ανάρτηση12η ανάρτηση
12η ανάρτηση
 
A lykeioy 2014_teliko
A lykeioy 2014_telikoA lykeioy 2014_teliko
A lykeioy 2014_teliko
 
'Αλγεβρα Β λυκείου,συστήματα
'Αλγεβρα Β λυκείου,συστήματα'Αλγεβρα Β λυκείου,συστήματα
'Αλγεβρα Β λυκείου,συστήματα
 
Τριγωνομετρικές εξισώσεις [2018]
Τριγωνομετρικές εξισώσεις [2018]Τριγωνομετρικές εξισώσεις [2018]
Τριγωνομετρικές εξισώσεις [2018]
 
επανάληψη μιγαδικών 2013-2014
επανάληψη μιγαδικών 2013-2014επανάληψη μιγαδικών 2013-2014
επανάληψη μιγαδικών 2013-2014
 
τελευταια επαναληψη πριν τις εξετάσεις
τελευταια επαναληψη πριν τις εξετάσειςτελευταια επαναληψη πριν τις εξετάσεις
τελευταια επαναληψη πριν τις εξετάσεις
 

En vedette (7)

παρουσίαση1
παρουσίαση1παρουσίαση1
παρουσίαση1
 
δεκαδικοι
δεκαδικοιδεκαδικοι
δεκαδικοι
 
Προβλήματα
ΠροβλήματαΠροβλήματα
Προβλήματα
 
Προσθέτω και αφαιρώ δεκαδικούς αριθμούς, Μαθηματικά Δ Τάξη - Ενότητα:19, 20
Προσθέτω και αφαιρώ δεκαδικούς αριθμούς, Μαθηματικά Δ  Τάξη - Ενότητα:19, 20Προσθέτω και αφαιρώ δεκαδικούς αριθμούς, Μαθηματικά Δ  Τάξη - Ενότητα:19, 20
Προσθέτω και αφαιρώ δεκαδικούς αριθμούς, Μαθηματικά Δ Τάξη - Ενότητα:19, 20
 
Θυμάμαι τους δεκαδικούς αριθμούς
Θυμάμαι τους δεκαδικούς αριθμούς   Θυμάμαι τους δεκαδικούς αριθμούς
Θυμάμαι τους δεκαδικούς αριθμούς
 
Διαγώνισμα ΕΠΑΛ 2017
Διαγώνισμα ΕΠΑΛ 2017Διαγώνισμα ΕΠΑΛ 2017
Διαγώνισμα ΕΠΑΛ 2017
 
Ανάλυση έως αντίστροφη από το θωμά ραϊκόφτσαλη
Ανάλυση έως αντίστροφη από το θωμά ραϊκόφτσαληΑνάλυση έως αντίστροφη από το θωμά ραϊκόφτσαλη
Ανάλυση έως αντίστροφη από το θωμά ραϊκόφτσαλη
 

Similaire à Migadikoi μετhodoi-askhseis

γεωμετρικοι τοποι
γεωμετρικοι τοποιγεωμετρικοι τοποι
γεωμετρικοι τοποι
Dimitris Ountzoudis
 
ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
Θανάσης Δρούγας
 

Similaire à Migadikoi μετhodoi-askhseis (20)

θεωρία μαθηματικών κατεύθυνσης γ λυκείου 23 3-15
θεωρία μαθηματικών κατεύθυνσης γ λυκείου 23 3-15θεωρία μαθηματικών κατεύθυνσης γ λυκείου 23 3-15
θεωρία μαθηματικών κατεύθυνσης γ λυκείου 23 3-15
 
Εισαγωγή στους Μιγαδικούς Αριθμούς
Εισαγωγή στους Μιγαδικούς ΑριθμούςΕισαγωγή στους Μιγαδικούς Αριθμούς
Εισαγωγή στους Μιγαδικούς Αριθμούς
 
γεωμετρικοι τοποι
γεωμετρικοι τοποιγεωμετρικοι τοποι
γεωμετρικοι τοποι
 
σημειωσεισ μιγαδικων
σημειωσεισ μιγαδικωνσημειωσεισ μιγαδικων
σημειωσεισ μιγαδικων
 
θεωρια μαθηματικων κατευθυνσης Neo 10-3-15
θεωρια μαθηματικων κατευθυνσης Neo 10-3-15θεωρια μαθηματικων κατευθυνσης Neo 10-3-15
θεωρια μαθηματικων κατευθυνσης Neo 10-3-15
 
Βασικες γνωσεις λυκειου για ΕΑΠ - μέρος Γ
Βασικες γνωσεις λυκειου για ΕΑΠ - μέρος ΓΒασικες γνωσεις λυκειου για ΕΑΠ - μέρος Γ
Βασικες γνωσεις λυκειου για ΕΑΠ - μέρος Γ
 
Hms 06 14-math_kat
Hms 06 14-math_katHms 06 14-math_kat
Hms 06 14-math_kat
 
Συστήματα γραμμικών εξισώσεων
Συστήματα γραμμικών εξισώσεωνΣυστήματα γραμμικών εξισώσεων
Συστήματα γραμμικών εξισώσεων
 
ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 2014 2015
ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 2014 2015ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 2014 2015
ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 2014 2015
 
MBG_BOLONAKES_TSIONKES_.PDF
MBG_BOLONAKES_TSIONKES_.PDFMBG_BOLONAKES_TSIONKES_.PDF
MBG_BOLONAKES_TSIONKES_.PDF
 
ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
 
Them mat kat_c_hmer_epan_plus_lyseis
Them mat kat_c_hmer_epan_plus_lyseisThem mat kat_c_hmer_epan_plus_lyseis
Them mat kat_c_hmer_epan_plus_lyseis
 
Γενική Μέθοδος επίλυσης Πολυωνυμικών Εξισώσεων 3ου βαθμού, με Πραγματικούς Συ...
Γενική Μέθοδος επίλυσης Πολυωνυμικών Εξισώσεων 3ου βαθμού, με Πραγματικούς Συ...Γενική Μέθοδος επίλυσης Πολυωνυμικών Εξισώσεων 3ου βαθμού, με Πραγματικούς Συ...
Γενική Μέθοδος επίλυσης Πολυωνυμικών Εξισώσεων 3ου βαθμού, με Πραγματικούς Συ...
 
Polynomials III
Polynomials IIIPolynomials III
Polynomials III
 
Εξισώσεις - Ανισώσεις Α' Λυκείου
Εξισώσεις - Ανισώσεις Α' ΛυκείουΕξισώσεις - Ανισώσεις Α' Λυκείου
Εξισώσεις - Ανισώσεις Α' Λυκείου
 
Kef 2.1 2.2
Kef 2.1 2.2Kef 2.1 2.2
Kef 2.1 2.2
 
Ramantanis 2
Ramantanis 2Ramantanis 2
Ramantanis 2
 
Themataeisagwgikwnmathimatikwn
ThemataeisagwgikwnmathimatikwnThemataeisagwgikwnmathimatikwn
Themataeisagwgikwnmathimatikwn
 
G gymnasioy 2014_τελικο
G  gymnasioy 2014_τελικοG  gymnasioy 2014_τελικο
G gymnasioy 2014_τελικο
 
Βασικές Γνώσεις Μαθηματικών Λυκείου για φοιτητές ΕΑΠ - μέρος 1Α
Βασικές Γνώσεις Μαθηματικών Λυκείου για φοιτητές ΕΑΠ - μέρος 1ΑΒασικές Γνώσεις Μαθηματικών Λυκείου για φοιτητές ΕΑΠ - μέρος 1Α
Βασικές Γνώσεις Μαθηματικών Λυκείου για φοιτητές ΕΑΠ - μέρος 1Α
 

Plus de Σωκράτης Ρωμανίδης

Ceb1cebacebfcebbcebfcf85ceb8ceb9ceb1 cebfcf83ceb9cebfcf85-ceb4ceb9cebfcebdcf8...
Ceb1cebacebfcebbcebfcf85ceb8ceb9ceb1 cebfcf83ceb9cebfcf85-ceb4ceb9cebfcebdcf8...Ceb1cebacebfcebbcebfcf85ceb8ceb9ceb1 cebfcf83ceb9cebfcf85-ceb4ceb9cebfcebdcf8...
Ceb1cebacebfcebbcebfcf85ceb8ceb9ceb1 cebfcf83ceb9cebfcf85-ceb4ceb9cebfcebdcf8...
Σωκράτης Ρωμανίδης
 
τραπεζα θεματων αλγεβρας α λυκειου
τραπεζα θεματων αλγεβρας α λυκειουτραπεζα θεματων αλγεβρας α λυκειου
τραπεζα θεματων αλγεβρας α λυκειου
Σωκράτης Ρωμανίδης
 

Plus de Σωκράτης Ρωμανίδης (20)

Γεωμετρία Α Λυκείου - Ν. Ράπτης
Γεωμετρία Α  Λυκείου - Ν. ΡάπτηςΓεωμετρία Α  Λυκείου - Ν. Ράπτης
Γεωμετρία Α Λυκείου - Ν. Ράπτης
 
Μαθηματικά Γ Λυκείου - Ν. Ράπτης
Μαθηματικά Γ Λυκείου - Ν. ΡάπτηςΜαθηματικά Γ Λυκείου - Ν. Ράπτης
Μαθηματικά Γ Λυκείου - Ν. Ράπτης
 
Ακολουθία και Παράκληση Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου
Ακολουθία και Παράκληση Οσίου Παϊσίου του ΑγιορείτουΑκολουθία και Παράκληση Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου
Ακολουθία και Παράκληση Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου
 
Θαύματα Παναγίας Γοργοϋπηκόου
Θαύματα Παναγίας ΓοργοϋπηκόουΘαύματα Παναγίας Γοργοϋπηκόου
Θαύματα Παναγίας Γοργοϋπηκόου
 
διαγωνισμα μιγαδκοι αναλυση
διαγωνισμα μιγαδκοι αναλυσηδιαγωνισμα μιγαδκοι αναλυση
διαγωνισμα μιγαδκοι αναλυση
 
201441
201441201441
201441
 
201443
201443201443
201443
 
201442
201442201442
201442
 
201441 (1)
201441 (1)201441 (1)
201441 (1)
 
Bg lykeioy 2014_teliko
Bg lykeioy 2014_telikoBg lykeioy 2014_teliko
Bg lykeioy 2014_teliko
 
B gymnasioy 2014_teliko
B gymnasioy 2014_telikoB gymnasioy 2014_teliko
B gymnasioy 2014_teliko
 
στ δημοτικου A gymnasioy teliko
στ δημοτικου  A gymnasioy  telikoστ δημοτικου  A gymnasioy  teliko
στ δημοτικου A gymnasioy teliko
 
25 askiseis algebra_a_lykeiou
25 askiseis algebra_a_lykeiou25 askiseis algebra_a_lykeiou
25 askiseis algebra_a_lykeiou
 
264 squares(4)
264 squares(4)264 squares(4)
264 squares(4)
 
60x
60x60x
60x
 
Texnikes oloklirwsis-kwnstantopoulos
Texnikes oloklirwsis-kwnstantopoulosTexnikes oloklirwsis-kwnstantopoulos
Texnikes oloklirwsis-kwnstantopoulos
 
Ceb1cebacebfcebbcebfcf85ceb8ceb9ceb1 cebfcf83ceb9cebfcf85-ceb4ceb9cebfcebdcf8...
Ceb1cebacebfcebbcebfcf85ceb8ceb9ceb1 cebfcf83ceb9cebfcf85-ceb4ceb9cebfcebdcf8...Ceb1cebacebfcebbcebfcf85ceb8ceb9ceb1 cebfcf83ceb9cebfcf85-ceb4ceb9cebfcebdcf8...
Ceb1cebacebfcebbcebfcf85ceb8ceb9ceb1 cebfcf83ceb9cebfcf85-ceb4ceb9cebfcebdcf8...
 
áêïëïõèéá áãéïõ óùêñáôïõó
áêïëïõèéá áãéïõ óùêñáôïõóáêïëïõèéá áãéïõ óùêñáôïõó
áêïëïõèéá áãéïõ óùêñáôïõó
 
για τον λεοναρντ οϋλερ
για τον λεοναρντ οϋλεργια τον λεοναρντ οϋλερ
για τον λεοναρντ οϋλερ
 
τραπεζα θεματων αλγεβρας α λυκειου
τραπεζα θεματων αλγεβρας α λυκειουτραπεζα θεματων αλγεβρας α λυκειου
τραπεζα θεματων αλγεβρας α λυκειου
 

Migadikoi μετhodoi-askhseis

  • 1. 1 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΡΩΤΗ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ  Έννοια του μιγαδικού  Πράξεις μιγαδικών  Γεωμετρική ερμηνεία των πράξεων  Η έννοια του μέτρου  Γεωμετρική ερμηνεία του μέτρου ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1η Για να δείξω ότι δύο μιγαδικοί z, w είναι ίσοι , αρκεί να δείξω ότι ισχύουν ταυτόχρονα οι ισότητες : Re( z ) = Re(w) , Im( z ) = Im( w) . Παράδειγμα 1ο Να βρεθούν οι π ρ α γμ ατικοί αριθμοί α, β έτσι , ώστε οι μιγαδικοί z = 2α + (3 − β)i και (β −1) + (α + 3)i w= να είναι ίσοι Λύση Για να ισχύει η ισότητα των δύο μιγαδικών, πρέπει 1  α −= 3  Re(z)= Re(w)  2α = β − 1  ⇔ ⇔  Im( z ) = Im( w )  3 − β = α + 3  β = 1  3 2η Για να δείξω ότι z ∈ R , αρκεί να δείξω κά ποια α π ό τις π ιο κάτω ισοδύναμες σχέσεις : z∈R ⇔ ⇔ Im( z ) = 0 ⇔ ⇔z =z⇔ ⇔z 2 =z2 ⇔ ⇔z = Re(z )
  • 2. 2 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ο Παράδειγμα 2 ν ν * x, y ∈R Αν z = ( x + yi) + ( x − yi) με και ν ∈Ν , να δειχθεί ότι ο αριθμός z είναι πραγματικός Λύση Αρκεί να δείξω ότι z = z .Πράγματι έχω: z =( x + yi) ν + ( x − yi) ν =( x + yi) ν + ( x − yi) ν = = ( x − yi) ν + ( x + yi) ν = z ο Παράδειγμα 3 z, w z z = ww = 1 Αν για τους μιγαδικούς ισχύει να δείξετε ότι ο αριθμός z +w 1 + zw είναι π ρ α γμ ατικός . Λύση Αρκεί να δείξω ότι ο μιγαδικός ισούται με το συζυγή του. Είναι 1 1 z+w + z+w  z+w z +w = z w = zw =  =  1 + zw  1 + z w 1 + 1 1 1 + zw 1 + zw z w zw Συνεπώς ο αριθμός είναι πραγματικός. η 3 Για να δείξω ότι z ∈I αρκεί να δείξω κά π ο ι α α πό τις π ι ο κάτω ισοδύναμες σχέσεις z ∈I ⇔ ⇔ Re(z ) = 0 ⇔ ⇔ z = −z ⇔ ⇔z 2 = −z 2 ⇔ ⇔z = Im( z ) ο Παράδειγμα 4 Αν για τους μιγαδικούς είναι φανταστικός . Λύση z, w z z = ww = 1 ισχύει z + w να δείξετε ότι ο αριθμός 1 − zw
  • 3. 3 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Αρκεί να δείξω ότι ο μιγαδικός ισούται με τον αντίθετο του συζυγή του. Είναι 1 1 z +w + z +w  z +w  z +w = z w = − zw = −  = 11 1 − zw 1 − zw  1 − zw  1 − z w 1 − z w zw η 4 Για να δείξω ότι ένας αριθμός δεν είναι πρ α γ μ ατ ικός ή δεν είναι φανταστικός εργάζομαι με άτο π ο . ο Παράδειγμα 5 z1 Έστω οι μιγαδικοί z1 = 2 + λi και z 2 = (1 − λ) + i , λ ∈ R , να δείξετε ότι ο αριθμός z 2 δεν είναι π ρ α γ μ ατικός . Λύση z1 ∈R Έστω ότι z2 τότε υπάρχει πραγματικός αριθμός x τέτοιος ώστε z1 = x ⇔ z1 = xz 2 ⇔ 2 + λi = (1 − λ)x + xi ⇔ z2  λ= x  λ= x  λ= x ⇔ ⇔  ⇔2 ( 1 λ)x=− 2  (12 −= λ)  λλ =+− 02 Επειδή το τριώνυμο που προέκυψε έχει αρνητική διακρίνουσα, η εξίσωση είναι αδύνατη στο z1 ∉R . R , επομένως z2 η 5 Για να λύσω μια εξίσωση της μορφής α z + βz + γ = 0 , α, β, γ ∈ C ακολουθώ έναν α π ό τους π ιz = x + yiτρό,πο υ R : ο κάτω , x y ∈ς  Θέτω fκαι καταλήγω )σε 0 ( x , y) + ig ( x , y = εξίσωση της μορφής  f (x , y) = 0   g (x , y) = 0 Α π ό τη λύση του συστήματος .
  • 4. 4 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ π ροκύ π τουν οι ζητούμενοι αριθμοί . α z +βz + γ =0  Παίρνω το συζυγή και στα δύο μέλη της εξίσωσης . Είναι .  αz + βz + γ = 0   α z + βz + γ = 0 Σχηματίζω το σύστημα z, z με αγνώστους τους αριθμούς και η λύση του μου δίνει το ζητούμενο αριθμό . ο Παράδειγμα 6 (1 − i)z αριθμών η Να λυθεί στο σύνολο των μιγαδικών+ 2iz = 5 + 3i εξίσωση Λύση α΄ τρό π ο x + yi z =ς Θέτω (1 − i)( x + έχει 2i( x − yi) = 5 + 3 ⇔ . Η εξίσωση που μου yi) + δοθεί ισοδύναμαi γράφεται ⇔ x + yi − xi + y + 2 xi + 2 y = 5 + 3i ⇔ ⇔ x + 3 y + ( x + y)i = 5 + 3i Από τον ορισμό της ισότητας μιγαδικών προκύπτει το σύστημα  x + 3y = 5  x = 2  ⇔  x + y= 3  y= 1 Δηλαδή ο ζητούμενος μιγαδικός είναι ο β΄ τρό πο ς z=2+i Θεωρώ την εξίσωση που προκύπτει από τους συζυγείς. Είναι Σχηματίζω το σύστημα Από τη λύση του συστήματος έχω η 6 (1 + i)z − 2iz = 5 − 3i . (1 − i)z + 2iz = 5 + 3i −2iz + (1 + i)z = 5 −3i z=2+i . Για να λύσω ένα σύστημα στο σύνολο των μιγαδικών εργάζομαι με τον ίδιο τρό π ο π ο υ εργάζομαι και στο σύνολο των πραγματικών . Μερικές φορές είναι αναγκαίο να θέτω ο Παράδειγμα 7 Να λυθεί το σύστημα Λύση (1 + i) z + 2iw = 1 + i (2 + i) z + (3 − i)w = 1 − i 
  • 5. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Για τη λύση του συστήματος ακολουθώ τη μέθοδο των οριζουσών 5
  • 6. 6 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Έχω D= 1 + i 2i = (1 + i)(3 − i) − 2i(2 + i) = 6 − 2i ≠ 0 2+i 3−i Dz = 1 + i 2i 1+ i 1+ i = 2 και Dw = = 1 − 3i 1− i 3 − i 2 + i 1− i Επειδή το σύστημα έχει D ≠ 0 , έχει μοναδική λύση την 1 4 2   D D   2 1 − 3i   3 ( z, w) =  z , w ÷ =  , ÷ =  + i, − i ÷ .  D D   6 − 2i 6 − 2i   10 10 5 5  η 7 Αν μου δίνουν μια ανίσωση z = x + yi P(z ) ≥ 0 , ό π ου P(z ) π ολυώνυμο ως π ρος z . Θέτω και γράφω την π αράσταση +q ( x , y)i ≥ 0 ( καρτεσιανή . μορφή g ( x , y) σε κανονική g ( x , y) ≥ 0 ο πό τ ε q ( x , y) = 0 και ο Παράδειγμα 8 z για τους ο ποίους ισχύει z 2 > 1 με Re(z ) ≠ 0 Να βρεθούν οι μιγαδικοί αριθμοί Λύση Θέτω z = x + yi , οπότε έχω ( x + yi)2 > 1 ⇔ x 2 − y2 + 2 xy > 1 ⇔  x y >− 1  x > 1  x > 1 xή < − 1 ⇔ ⇔ ⇔ 2 xy= 0  y= 0  y= 0 22 2 Επομένως είναι όλοι οι αριθμοί που βρίσκονται πάνω στον άξονα των πραγματικών και με τετμημένες μεγαλύτερες του 1 ή μικρότερες του –1. η 8 Για να υ πο λογίσω δυνάμεις του στη μορφή i = −1 ο Παράδειγμα 9 , διαιρώ τον εκθέτη ν = 4κ + υ 2 και γνωρίζοντας ότι i ν με το 4 και τον φέρνω υ = 0,1,2,3 , , έχω την τιμή της ο π οιασδή π οτε δύναμης .
  • 7. 7 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Α = 1 + i ν , ν ∈Ν * Να υ π ο λ ογισθεί η τιμή της π α ρ άστ ασης Λύση Διακρίνω περιπτώσεις για το ν. Αν ν = 4κ , τότε Α = 1 + i 4 κ = 1 + (i 4 ) k = 1 +1k = 2 Αν ν = 4κ + 1 , τότε Α = 1 + i 4 κ +1 = 1 + i 4 κ i = 1 + i Αν ν = 4κ + 2 , τότε Α = 1 + i 4 κ +2 = 1 + i 4 κ i 2 = 1 − 1 = 0 Αν ν = 4κ + 3 , τότε Α = 1 + i 4 k+3 = 1 + i 4κ i 3 = 1 − i η Αν μου ζητούν το γεωμετρικό τό πο των εικόνων του μιγαδικού 9 z, ό π ου ο z ικανο πο ι ε ί κά π ο ι α συνθήκη ( άμεσα z έμμεσα . τότε χρησιμο πο ι ώντ ας τη συνθήκη ή αυτή καταλήγω σε μια εξίσωση του α π ό την ο π οία π ροσδιορίζω το ζητούμενο γεωμετρικό τό πο . ο Παράδειγμα 10 Θεωρούμε το μιγαδικό , και μη πρ α γ μ ατ ικό αριθμό τό π ο ς των εικόνων του z z . Να βρεθεί ο γεωμετρικός , όταν ο μιγαδικός w = z (z 2 + 4) , είναι π ρ α γ μ ατικός . Λύση Για να είναι ο w πραγματικός, πρέπει w = w . Τότε: z (z 2 +4) = z (z 2 +4) ⇔ ⇔ z(z 2 + 4) = z (z 2 + 4) ⇔ ⇔ z z 2 + 4z = z z 2 + 4 z ⇔ 2 2 ⇔ z z +4z − z z −4z = 0 ⇔ ⇔ z −z ) z ( 2 −4(z −z ) = 0 ⇔ ⇔(z − z )( z Επειδή ο 2 − 4) = 0 z δεν είναι πραγματικός, είναι z ≠ z , οπότε z = 2 . Επομένως, ο ζητούμενος γεωμετρικός τόπος είναι κύκλος με εξίσωση x 2 + y2 = 4 ( ( 2 από τον οποίο έχουν εξαιρεθεί τα σημεία Α − ,0) και Β 2,0) γιατί στα σημεία αυτά ο z γίνεται πραγματικός. η 10 Για να βρω την τετραγωνική ρίζα μιγαδικού αριθμού ακολουθώ την πι ο κάτω w =α διαδικασία : + βi Έστω α, β ∈R , z z 2 = ζητάω να βρω την τετραγωνική μιγαδικός του ο ποίου w του ρίζα , δηλαδή μιγαδικό τέτοιο , ώστε .
  • 8. 8 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ  Αν β ≠0 ± α , αν α > 0  z=  0 , αν α = 0   ± i − α , αν α < 0 τότε z2 = w ⇔ ⇔ ( x + yi) 2 = α + βi ⇔ x 2 − y 2 + 2 xyi = α + βi ⇔ ()  x2 − y2 2 = a2 + )( 4 4 2 2 2 2 x − y = α ⇔  ⇔  ⇒ x + y + 2x y = α + β ⇔ 2 xy = β  4x2y2 = β2 2 2 ( ⇔ x 2 + y2 Ο π ό τε η 11 2 = α 2 + β2 ⇔ x 2 + y2 = α 2 + β2  a + a 2 + β2 x= ± 2 2  x − y = α  2  2 2 2 2⇔   x + y = α + β  − a + a 2 + β2  y= ±  2 x, y 2 xy =β Α π ό την ) βλέ π ω αν οι είναι ομόσημοι ή ετερόσημοι . Για να βρω τη μέγιστη και την ελάχιστη τιμή για το μέτρο αθροίσματος ή διαφοράς δύο μιγαδικών , χρησιμο ποιώ − z 2 τριγωνική≤ z1 + z 2 z1 την ≤ z 1 + z 2 ανισότητα , δηλαδή την . Πρέ πει να εξασφαλίζω ότι υ πάρχει μιγαδικός για τον ο ποίο έχουμε τη μέγιστη ή την ελάχιστη τιμή . Το μέγιστο και το ελάχιστο μ πορώ ε πίσης να το προσδιορίσω και γεωμετρικά ο Παράδειγμα 11 Αν για τον μιγαδικό αριθμό z ισχύει z − 2 − 2i = 2 , να βρεθεί η μεγαλύτερη και η μικρότερη τιμή της π α ρ ά στασης z −5+i
  • 9. 9 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Λύση Η παράσταση που θέλω να προσδιορίσω το μέγιστο και το ελάχιστο γράφεται Α = z − 5 + i = z − 2 − 2i − 3 + 3i Από την τριγωνική ανισότητα έχω z − 2 − 2i − −3 + 3i ≤ Α ≤ z − 2 − 2i + −3 + 3i ⇔ 2 −3 2 ≤ Α ≤ 2 + 2 2 ⇔ ⇔2 2≤Α≤4 2. Εξετάζω αν υπάρχει μιγαδικός z1 τέτοιος, ώστε  z1 − 2 − 2i = 2   .  z1 − 5 + i = 2 2  Αντικαθιστώ z1 = x + yi και λύνοντας το σύστημα προκύπτει ότι z1 = 3 + i . Εξετάζω αν υπάρχει μιγαδικός z2 τέτοιος, ώστε  z2 − 2 − 2i = 2   .  z2 − 5 + i = 4 2  Αντικαθιστώ z1 = x + yi και λύνοντας το σύστημα προκύπτει ότι z2 = 1 + 3i . Επομένως η ελάχιστη τιμή είναι η 2 2 και η μέγιστη 4 2 . ( Για το γεωμετρικό τρό πο να δω τη λυμένη άσκηση 18. η 12 Για να βρω το γεωμετρικό τό πο των μιγαδικών πο υ ικανο πο ι ού ν σχέση μέτρων , υψώνω τη σχέση στο τετράγωνο και τελικά αντικαθιστώ το μιγαδικό στην καρτεσιανή του μορφή . Καθοριστικό ρόλο π α ί ζε ι π ο λ λ έ ς φορές η γεωμετρική ερμηνεία του μέτρου . ο Παράδειγμα 12 z Να βρεθεί ο γεωμετρικός τό πο ς των εικόνων των μιγαδικών , για τους ο ποίους ισχύει z −3i = z −2 +3i . Λύση Υψώνοντας και τα δύο μέλη στο τετράγωνο, ισοδύναμα έχω (z − 3i)(z + 3i) = (z − 2 + 3i)(z − 2 − 3i) ⇔ ⇔3i(z − z ) = −3i(z − z ) − 2(z + z ) − 4 ⇔ ⇔ 3i(z − z ) + (z + z ) + 2 = 0 . Θέτω z = x + yi , x, y ∈ R και ισοδύναμα έχω −6 y + 2 x + 2 = 0 ⇔ ⇔ x −3 y +1 = 0 Επομένως ο ζητούμενος γεωμετρικός τόπος είναι η ευθεία με εξίσωση x −3 y +1 = 0 ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
  • 10. 10 1. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Να γραφούν σε καρτεσιανή μορφή και να βρεθεί το μέτρο των μιγαδικών 1 + 4i 2−i z = (1 + 3i)2i − 5(2 − i) w= + α. β. 1 − 2i 1 + 2i ΛΥΣΗ Κάνοντας όλες τις επιτρεπτές πράξεις έχω: z = (1 + 3i)2i − 5(2 − i) ⇔ z = 2i − 6 − 10 + 5i ⇔ z = −16 + 7 i . α. z = (− ) 2 +7 2 = 305 16 1 + 4i 2−i (1 + 4i)(1 + 2i) (2 − i)(1 − 2i) + ⇔w= + ⇔ 1 − 2i 1 + 2i (1 − 2i)(1 + 2i) (1 − 2i)(1 + 2i) 1 + 2i + 4 i − 8 2 − 4i − i − 2 − 7 + 6 i 5i ⇔w= + ⇔w= − ⇔ 2 2 2 2 5 5 1 +2 1 +2 7 1 ⇔w=− + i 5 5 w= β. 2 2 50  7 1 w = −  +   = = 2 5  5 5 2. Να δείξετε ότι αν δύο μιγαδικοί αριθμοί έχουν άθροισμα πραγματικό αριθμό και διαφορά φανταστικό αριθμό, τότε οι μιγαδικοί είναι συζυγείς. ΛΥΣΗ Έστω z 1 = α + βi και z 2 = γ + δi . Έχω: z 1 + z 2 = (α + γ) + (β + δ)i και z1 − z 2 = (α − γ) + (β − δ)i . Επειδή z 1 + z 2 ∈ R και z 1 − z 2 ∈ I , είναι β + δ = 0 και α − γ = 0 , οπότε β =− δ Άρα οι δύο μιγαδικοί είναι συζυγείς. και α = γ
  • 11. 11 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Να παρασταθούν στο μιγαδικό επίπεδο οι αριθμοί 3. α. z = 2 + (συνθ)i , θ ∈ R . γ. m = ημθ + (ημθ )i , θ ∈  0,   w = θ + (συνθ)i , θ ∈ R β. π  2 y x=2 ΛΥΣΗ x΄ z Re(z ) = 2 α. Επειδή οι εικόνες του ανήκουν στην ευθεία Im( z ) − ≤ Im( z ) ≤1 1 x =2 . Για το ισχύει οπότε, οι εικόνες z ð 2 x ´ 0 ð 3 ð 2 του β.Αφού το Re(w) παίρνει τιμές από ολόκληρο το 2 ð R , οι εικόνες του μιγαδικού w είναι η γραφική παράσταση του x -1 y´ συνημίτονου. y x´ γράφουν το τμήμα της τεταρτημορίου. που O (0,0) Re(m ) = Im( m ) . Επομένως, οι εικόνες του ευθείας y´  π Είναι ημθ > 0 αφού θ ∈  0, 2  και   γ. x 0 4. y΄ είναι το ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ όπως αυτό φαίνεται στο διπλανό σχήμα y 1 x 2 0 y=x ο (1 + i)z = 3 + 2i(w + w ) . Να βρείτε τους z, w όταν Οι z, w είναι συζυγείς. β. Ο ου βρίσκεται στο 1 τεταρτημόριο χωρίς το σημείο Δίνονται οι μιγαδικοί z, w για τους οποίους ισχύει α. ου (διχοτόμος 1 και 3 m z είναι φανταστικός και ο w είναι πραγματικός.
  • 12. 12 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΛΥΣΗ α. Έστω z = x + yi και w = x − yi με x, y ∈R . Η σχέση που έχει δοθεί ισοδύναμα γίνεται (1 + i)( x + yi) = 3 + 4 xi ⇔ ⇔ x + yi + xi − y = 3 + 4 xi ⇔ ⇔ ( x − y) + ( x + y)i = 3 + 4 xi Από την ισότητα των μιγαδικών προκύπτει το σύστημα  x −= x − y = 3    ⇔  x + y = 4x  y −=  3 2 9. 2 Επομένως οι ζητούμενοι μιγαδικοί είναι οι 3 9 3 9 z =− − i w=− + i 2 2 και 2 2 . β. Είναι z = yi και w=x με x, y ∈R . Τότε η σχέση που μου έχει δοθεί ισοδύναμα γίνεται (1 + i) yi == 3 + 4 xi ⇔ ⇔ −y + yi = 3 + 4 xi . Από την ισότητα των μιγαδικών προκύπτει το σύστημα  y −= 3  − y= 3   ⇔ 3  y = 4x  x −=  4 Επομένως, 5. z = −3i και w =− 3 4. Για τον μιγαδικό z , να δειχθούν οι πιο κάτω ισοδυναμίες z = z ⇔ z ∈R α. β. z = −z ⇔ z ∈ I (Να τις ξέρω ως θεωρία και να τις α ποδεικνύω αν τις χρειαστώ στις εξετάσεις .
  • 13. 13 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΛΥΣΗ z = α + βi α, β ∈R Έστω z = z ⇔ z −,z = 0 ⇔ 2βi τότε⇔β = 0 ⇔ z ∈R =0 α. β. 6. z = − z ⇔ z + z = 0 ⇔ 2α = 0 ⇔ α = 0 ⇔ z ∈ I . ν ν * Αν z = (z + yi) − ( x − yi) , με x, y ∈R και ν ∈Ν , να δειχθεί ότι ο αριθμός φανταστικός. ΛΥΣΗ Για να δείξω ότι ο z είναι φανταστικός, αρκεί να δείξω ότι Πράγματι z = −z z =( x + yi) ν −( x − yi) ν = =( x + yi) ν −( x − yi) ν = = ( x − yi) ν − ( x + yi) ν = [ ] = − ( x + yi) ν − ( x − yi) ν = −z 7. Να λυθεί στο σύνολο των μιγαδικών η εξίσωση z 2 + 2z + 1 = 0 ΛΥΣΗ Θέτω z = x + yi με x, y ∈R και η εξίσωση γίνεται 2 ( x + yi) + 2( x − yi) + 1 = 0 ⇔ ⇔ x 2 + 2 xyi − y 2 + 2 x − 2 yi + 1 = 0 ⇔ ⇔ x 2 − y 2 + 2 x + 1 + 2( x − 1) yi = 0 ⇔  x 2 − y 2 + 2x + 1 = 0 ⇔ ⇔  2(x − 1) y = 0  x= 1  2 y = 4 ⇔ ⇔   y= 0   (x + 1)2 = 0   x= 1    y= ± 2    y= 0 x= −1  . z είναι
  • 14. 14 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Επομένως, οι λύσεις της εξίσωσης είναι z = 1 + 2i , z = 1 − 2i , z = −1 . 8. Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων του μιγαδικού 1  Re z −  = 0 z  z για τον οποίο ισχύει ΛΥΣΗz = x + yi x, y ∈R Θέτω και έχω 1 z Οπότε Έτσι z− = y 1 x = 2 − 2 i 2 x + yi x + y x + y2 .    y 1  x +y+ 2 i = x − 2 2  2    z  x +y   x +y  . x 1  =0⇔ Re z −  = 0 ⇔ x − 2 x + y2 z    x 2 + y2 − 1 1 =0⇔ x ⇔ x 1 − 2 =0⇔  x 2 + y2 x + y2    x= 0 ⇔2 2 x + y = 1 Επομένως, το σύνολο των σημείων του επιπέδου που επαληθεύουν τη δοθείσα σχέση είναι τα σημεία του άξονα των φανταστικών, χωρίς το σημείο (0,0) καθώς και ο κύκλος (O,1) , όπου Ο η αρχή του συστήματος αναφοράς, 9. Αν z ∈C και ισχύει z −4 =2 z − 1 , να δειχθεί ότι z = 2 . ΛΥΣΗ Είναι z −4 =2 z − ⇔ 1 ⇔z −4 2 = 4 z −1 2 ⇔ (z − 4)(z − 4) = 4(z −1)(z −1) ⇔ ⇔ (z − 4)(z − 4) = 4(z − 1)(z − 1) ⇔ ⇔ z z − 4z − 4z + 16 = 4z z − 4z − 4z + 4 ⇔ ⇔ 3zz = 12 ⇔ ⇔z 2 =4 ⇔ z =2
  • 15. 15 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 10. Αν για τους μιγαδικούς z, w ισχύει z − =1 − w w z , z = 1 . να δειχθεί ότι w = 1 ή ΛΥΣΗ Είναι z −w =1 −z w ⇔ ⇔ z −w 2 = 1 −z w 2 ⇔ ⇔( z − w)( z − w) = (1 − z w)(1 − z w) ⇔ ⇔ ( z − w)( z − w ) = (1 − z w)(1 − zw ) ⇔ ⇔ zz − zw − z w + ww = 1 − zw − z w + zz ww ⇔ ⇔ zz + ww −1 − zz ww = 0 ⇔ ⇔ zz −1 − ww ( zz −1) = 0 ⇔ ⇔( zz −1)(1 − ww ) = 0 ⇔ ( ⇔ z 2 )( −1 1 − w ⇔z =1 ή 2 ) =0 ⇔ w = 1 . 11. Να παραστήσετε στο μιγαδικό επίπεδο τις εικόνες των μιγαδικών z −2 +3i =3 α. γ. β. z για τους οποίους ισχύει z + 2 + i <2 1 ≤ z <2 y ΛΥΣΗ α. x΄ x (1. Γνωρίζω ότι η ρ εξίσωση του κύκλου με κέντρο Κ εικόνα του μιγαδικού και ακτίνα , είναι η Η ισότητα που έχει δοθεί γράφεται 2 z −(2 −3i) =3 z −z0 =ρ . Επομένως, η (1. περιγράφει κύκλο με κέντρο ρ =3 2 − 3i μιγαδικού και ακτίνα . Κ 2,− ) ( 3 -3 y΄ , εικόνα του y -2 x΄ x -1 β. Είναι z + 2 + i < 2 ⇔ z − (− − i ) < 2 2 y΄ . ( 2 1 Επομένως, πρόκειται για τα σημεία κυκλικού δίσκου με κέντρο το σημείο Κ − ,− ) και ακτίνα ρ = 2 χωρίς τα σημεία της περιφέρειας. γ. Η ανισότητα z ≤ 2 προσδιορίζει τα σημεία κυκλικού δίσκου με κέντρο O (0,0) και ακτίνα 2, μαζί με τα σημεία της περιφέρειας. y x΄ -1 1 y΄ 2 x
  • 16. 16 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ z ≥ 1 Η ανισότητα προσδιορίζει τα σημεία που βρίσκονται εκτός του κυκλικού δίσκου με κέντρο O (0,0) και ακτίνα 1, μαζί με τα σημεία της περιφέρειας. 12. Να προσδιορίσετε τους μιγαδικούς αριθμούς z για τους οποίους ισχύει : z −1 = z −i = z +3i y ΛΥΣΗ Η εξίσωση 1 x΄ x 0 τμήματος ΑΒ με Η εξίσωση -3 y΄ εξίσωση Α1,0) ( (1. περιγράφει τη μεσοκάθετο του ευθυγράμμου και y=x επίπεδο έχει εξίσωση . 1 y =− 1 z − = z −i 1 z −i = z +3i τμήματος ΒΓ με Γ0,− ) ( 3 . Β0,1) ( . Η ευθεία αυτή σε καρτεσιανό (2. περιγράφει τη μεσοκάθετο του ευθυγράμμου . Η ευθεία αυτή στο καρτεσιανό επίπεδο έχει . Αφού οι (1., (2. πρέπει να ισχύουν ταυτόχρονα, προκύπτει το σύστημα  y = x  x −= 1  ⇔  y −= 1  y −= 1 Άρα, ο ζητούμενος μιγαδικός είναι ο z = −1 − i . 13. Για τους μιγαδικούς z1 , z 2 να δειχθεί η ισοδυναμία 2 2 2 z1 + z2 = z1 + z2 ⇔ z1 + z2 = z1 − z2 .
  • 17. 17 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΛΥΣΗ Έστω ότι 2 2 2 z1 + z2 = z 1 + z2 Ισοδύναμα έχω . z1 z1 + z 2 z 2 = ( z1 + z 2 )( z1 + z 2 ) ⇔ ⇔ z1 z1 + z2 z2 = z1 z1 + z1 z2 + z2 z1 + z2 z2 ⇔ ⇔ z1 z 2 + z 1 z 2 = 0 Έστω ότι (1. z1 + z 2 = z1 − z 2 Ισοδύναμα έχω z1 + z 2 2 = z1 − z 2 . 2 ⇔ ⇔ ( z 1 + z 2 )( z 1 + z 2 ) = ( z 1 − z 2 )( z 1 − z 2 ) ⇔ ⇔ z1 z1 + z1 z 2 + z 2 z1 + z 2 z 2 = z1 z1 − z1 z 2 − z 2 z 1 +z 2 z 2 ⇔ ⇔ 2( z1 z 2 + z1 z 2 ) = 0 ⇔ ⇔ z1 z 2 + z1 z 2 = 0 Από τις σχέσεις (1.,(2. έχω ότι 2 + z2 z1 2 = z1 + z 2 2 (2. ⇔ z1 + z 2 = z1 − z 2 14. Αν για τους μιγαδικούς z 1 , z 2 ισχύει z 1 z 2 ≥ 2 , να δείξετε ότι: z1 + z 2 2 β. z1 − z 2 2 γ. 1 + z1 z2 + 1 − z1 z2 ≥ 6 α. 2 = z1 2 = z1 2 2 + z2 + z2 2 + 2 Re(z 1 z 2 ) − 2 Re(z 1 z 2 ) 2 ΛΥΣΗ α. Γνωρίζω ότι το μέτρο ενός μιγαδικού υψωμένο στο τετράγωνο ισούται με το γινόμενο του μιγαδικού και του συζυγή του. Επομένως, 2 z1 + z 2 =(z1 + z 2 )(z1 + z 2 ) = 2 2 = z1 z1 + z2 z2 + z1 z2 + z1 z2 = z1 + z2 + z1 z2 + z1 z2 = = z1 2 + z2 2 +2 Re(z1 z 2 ) β. Αποδεικνύεται με αντίστοιχο τρόπο. γ. Το πρώτο μέλος της ζητούμενης ανίσωσης γίνεται 1 +z1 z 2 =1 + z1 2 z2 2 2 +1 −z1 z 2 +2 Re(z1 z 2 ) +1 + z1 = 2 + 2 z1 2 z2 2 ( = 2 + 2 z1 ⋅ z 2 2 = 2 ) z2 2 2 ≥ 2 +2 ⋅ 2 = 6 −2 Re(z1 z 2 ) =
  • 18. 18 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 15. Να βρεθεί στο μιγαδικό επίπεδο ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων του μιγαδικού οποίο ισχύει 2 z −3 +4i =6 z για τον
  • 19. 19 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΛΥΣΗ z −z 0 = ρ Γνωρίζω πως η εξίσωση ρ K(z 0 ) και ακτίνα . στο μιγαδικό επίπεδο παριστάνει κύκλο με κέντρο Η εξίσωση που έχει δοθεί γράφεται 2z − Ισοδύναμα z− Επομένως, οι εικόνες του 3 + 2i = 6 2 3 3  + 2i = 3 ⇔ z −  − 2 i  = 3 2 2   3  ρ =3 K ,−2  2  και ακτίνα γράφουν κύκλο με κέντρο  . z 16. Στο μιγαδικό επίπεδο, να προσδιορισθεί το σύνολο των σημείων, εικόνων του μιγαδικού z , για τον οποίο ισχύει z − =z − 1 i . ΛΥΣΗ α΄ τρό π ο ς z − z1 = z − z 2 Γνωρίζω ότι η εξίσωση AB γράμμου τμήματος περιγράφει τα σημεία της μεσοκαθέτου του ευθυB z2 ) ( Az1 ) ( με και . Επομένως,A1,0) B 0,1) περιγράφει την μεσοκάθετο του ευθυγράμμου τμήματος με άκρα η(δοθείσα εξίσωση ( τα σημεία , . y y=x Από τη συμμετρία προκύπτει ότι είναι η ευθεία . 1 x΄ x 0 1 β΄ τρό π ο ς την αρχική ισότητα στο τετράγωνο, ισοδύναμα έχουμε Υψώνοντας z −1 2 = z −i 2 ⇔ ⇔ ( z −1)( z −1) = ( z − i )( z + i ) ⇔ y΄ ⇔ z z − z − z + 1 = z z + iz − iz + 1 ⇔ ⇔ i(z − z ) = −(z + z ) (1. Θέτω z = x + yi και η (1. ισοδύναμα δίνει i(2 yi) = −2 x ⇔ −2 y = −2 x ⇔ y = x 17. Έστω P(z ) η εικόνα, πάνω στο μιγαδικό επίπεδο, του μιγαδικού αριθμού z για τον οποίο ισχύει z =z − − i 3 2 Να βρεθεί ο μιγαδικός z . που ικανοποιεί την παραπάνω σχέση και έχει το μικρότερο μέτρο.
  • 20. 20 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΛΥΣΗ Είναι z 2 = z −3 −2i 2 ⇔ ⇔ z z = ( z − 3 − 2i )( z − 3 + 2i ) ⇔ ⇔ z z = z z − 3z + 2iz − 3z + 9 − 6i − 2iz + 6i + 4 ⇔ ⇔ 3z + 3z − 2iz + 2iz − 13 = 0 ⇔ ⇔ 3(z + z ) − 2i(z − z ) − 13 = 0 (1. Θέτω z = x + yi , x, y ∈R οπότε η (1. δίνει : 3(2 x ) − 2i(2 yi) −13 = 0 ⇔ ⇔ 6 x + 4 y −13 = 0 . Συνεπώς τα σημεία P(z ) γράφουν την ευθεία ε : 6 x + 4 y +13 = 0 . Ο μιγαδικός που ανήκει στην ε και έχει το μικρότερο μέτρο είναι εκείνος που αποτελεί σημείο τομής της κάθετης από την αρχή των αξόνων πάνω στην ε . Είναι : λ ε λ ΟΚ = −1 ⇔ 3 2 ⇔ − λ ΟΚ = −1 ⇔ λ ΟΚ = . 2 3 2 Επομένως, η ευθεία ΟΚ είναι η y = 3 x ⇔ 2 x − 3 y = 0 . y 13 4 Κ Προσδιορίζω το σημείο Κ λύνοντας το σύστημα των δύο ευθειών. Έχω  6x + 4 y − 13 = 0 ⇔  2x − 3 y = 0   3 x =  6 x + 4 y = 13 ⇔ ⇒ 2 2 x − 3 y = 0 ×(−3)   y = 1 ( +) 3 Συνεπώς, ο ζητούμενος μιγαδικός είναι ο z = 2 − i x΄ x 13 6 0 y΄
  • 21. 21 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 18. Αν για τον μιγαδικό z ισχύει z − +4i =2 1 , να βρεθεί η ελάχιστη και η μέγιστη τιμή της παράστασης A= z +2 . ΛΥΣΗ z z − +4i =2 1 Οι εικόνες του μιγαδικού 4) που επαληθεύουν την εξίσωση K(1,− βρίσκονται πάνω σε κύκλο με κέντρο και A εκφράζει την απόσταση του τυχαίου σημείου Η παράσταση M ) που βρίσκεται πάνω στην περιφέρεια του κύκλου από το (z y x ΄ P (- 2 ,0 ) 1 2 σταθερό σημείο P(− ,0) και για να γίνει η απόσταση αυτή ελάχιστη 1 πρέπει το M να πάρει τη θέση M ενώ για να γίνει μέγιστη πρέπει M 2 1 2 να πάρει τη θέση M , όπου M , M είναι τα σημεία όπου η PK 1 K -4 τέμνει τον κύκλο. M Η απόσταση των σημείων P, K είναι ( PK ) = x 0 2 y΄ ( 1 − (−2)) 2 + ( −4 − 0 ) 2 = 25 = 5 . Επειδή η ακτίνα του κύκλου είναι ρ = 2 θα έχω (PM ) = 5 − 2 = 3 και (PM ) = 5 + 2 = 7 . 1 2 Επομένως A = 3 και A = 7 . min max Παρατήρηση : Αν ήθελα να π ρ ο σδι ορίσω και τα σημεία – μιγαδικούς για τους ο π ο ί ο υς έχω την ελάχιστη και μέγιστη α πό σ τ αση θα έλυνα το σύστημα κύκλου και ευθείας . 19. Αν για τον μιγαδικό z ισχύει : z ≤ 1 , να προσδιορισθεί η ελάχιστη και η μέγιστη τιμή της παράστασης ΛΥΣΗ Είναι Όμως, οπότε και Άρα z − ≤z + ≤z + 2 2 2 . z ≤1 ⇔ z ≥− ⇔ − z ≥1 − 1 2 z − =2 −z 2 ≥ 1 z +2 ≤1 +2 =3 A= z +2 .
  • 22. 22 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 1 ≤ z +2 ≤3 . 20. Δίνονται οι μιγαδικοί αριθμοί z, w για τους οποίους ισχύει z − 2i w= z ≠ −i . z +i , Να προσδιορισθεί ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων των μιγαδικών z όταν ο w είναι καθαρά φανταστικός. ΛΥΣΗ Ο μιγαδικός y w είναι καθαρά φανταστικός όταν και μόνο όταν Ισοδύναμα έχω x 0 . z + 2i z − 2i =− ⇔ z − 2i z +i K (0 ,1 ) x΄ w = −w ⇔ (z + 2i)(z + i) = −(z − 2i)(z − i) ⇔ ⇔ z z + iz + 2iz − 2 = −z z + iz + 2iz + 2 ⇔ y΄ ⇔ 2z z + i(z − z ) − 4 = 0 z = x + yi ( x , y) ≠(0,− ) 1 x, y ∈R (1.. Θέτω με και 2( x 2 + y 2 ) − 4 y − 4 = 0 ⇔ . Η εξίσωση (1. ισοδύναμα γίνεται ⇔ x2 + y 2 − 2 y − 2 = 0 ⇔ . Επομένως, ο ζητούμενος γεωμετρικός τόπος των εικόνων του σημείο K(0,1) και ακτίνα z είναι κύκλος με κέντρο το ρ= 3 21. Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων του μιγαδικού z για τον οποίο ισχύει z −2 + z +2 =6 . ΛΥΣΗ Η εξίσωση που προσδιορίζει το γεωμετρικό τόπο των εικόνων του z −2 + z − − ) =6 ( 2 z ισοδύναμα γράφεται (1.. Γνωρίζω ότι το μέτρο της διαφοράς δύο μιγαδικών εκφράζει την απόσταση των εικόνων τους στο μιγαδικό επίπεδο. Η (1. επαληθεύεται από τα σημεία του μιγαδικού επιπέδου που το άθροισμα των αποστά-σεών ( ( 2 τους από τα σταθερά σημεία A2,0) και B − ,0) είναι σταθερό ( ίσο με 6. και μεγαλύτερο από την απόσταση των δύο σημείων
  • 23. 23 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Συνεπώς, ο γεωμετρικός τόπος είναι έλλειψη με γ = 2 , α = 3 και β = α 2 −γ 2 = 5 . , Δηλαδή πρόκειται για την έλλειψη με εστίες τα σημεία A B και εξίσωση x 2 y2 + =1 . 9 5 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ : Στο ίδιο συμπέρασμα θα κατέληγα αν έκανα διαδοχικές υψώσεις στο τετράγωνο στην αρχική σχέση και κατόπιν αντικαθιστούσα z = x + yi με x, y ∈R .
  • 24. 24 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΛΥΣΗ 1. Αν z1 , z 2 , z 3 είναι καθαρά φανταστικοί αριθμοί, να δειχθεί ότι ο αριθμός ( z1 − z2 ) 2 + ( z2 − z3 )2 + ( z3 − z1 ) 2 είναι μη θετικός. 2. Aν z = x + yi , w = κ + λi και zw = 1 , να δειχθεί ότι κ= x y λ=− 2 2 και x +y x + y2 . 2 Αν ν ∈ ¥ * να δείξετε ότι: α. i ν + i ν +1 + i ν + 2 + i ν +3 = 0 . γ. 3. 2006 αν z ≠ 0 είναι φανταστικός αριθμός, να δείξετε ότι ο αριθμός z είναι αρνητικός β. 1 i ν + 1 i ν +1 + 1 i ν+ 2 + 1 i ν+3 =0. πραγματικός αριθμός. 4. Να βρεθούν οι δυνατές τιμές της παράστασης ν ν  3+i   i −3  Α = ÷ + ÷ .  1 − 3i   1 + 3i  5. Έστω οι μιγαδικοί z1 = 3 + 2i, z2 = 2 − 3i . α. Να δείξετε ότι 50 50 z1 + z2 = 0 . * Να προσδιορίσετε το μικρότερο ν ∈ ¥ για τον οποίο ισχύει β. ν  z1   ÷ >0.  z2  6. Να υπολογισθεί η τιμή της παράστασης ( )( ) Α = 1 + i ν ⋅ 1 − 3i ν +2 , ν ∈ ¥ . 7. Nα δείξετε ότι ο αριθμός ( z = 3+i 3 ) + ( 3− i 3) ν ν , είναι πραγματικός για κάθε ν ∈ ¥ . * 8. Δείξτε ότι ο μιγαδικός αριθμός z = ( α + βi ) 4 ν + ( β + αi ) 4 ν , ν ∈ ¥ * είναι πραγματικός. 9. Αν z μιγαδικός για τον οποίο ισχύει (z − i)(z + i) = 1 και z ≠ 1 + i ,να δειχθεί ότι ο μιγαδικός z +1 − i w= 1+ i − z
  • 25. 25 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ είναι φανταστικός. 10. Αν για τον μιγαδικό z ισχύει ότι ( z − 2) ν = ( z + 2) ν * όπου ν ∈ ¥ , να δείξετε ότι ο z είναι φανταστικός. 11. Αν για τον μιγαδικό z ισχύει ( z + i) ν α 1 3  ν = +  2 2 i ÷ ( z − i) ÷   * όπου ν ∈ ¥ , να δείξετε ότι ο z είναι πραγματικός. 12. Να δείξετε ότι η εξίσωση ( 1 + iz ) ν = 2 + 3ι 2 3 −i , ν∈¥ * δεν έχει πραγματική ρίζα. 13. Να λυθεί στο σύνολο των μιγαδικών η εξίσωση 2z z + z − z + 1 = 5 − 6i . Δίνεται η εξίσωση 2 z 2 + 2 z + 1 = 0 ( 1) . α. Να λύσετε την εξίσωση (1.. β. Αν z1 είναι η ρίζα της (1. με θετικό το φανταστικό μέρος, να γράψετε τον αριθμό 2 3 z1 − z1 2 z1 − z1 σε καρτεσιανή μορφή. γ. 2 3 Αν Α, Β, Γ είναι οι εικόνες των μιγαδικών z1 , z1 , z1 αντίστοιχα, να προσδιρίσετε το είδος του τριγώνου ΑΒΓ. 2 14. Δίνεται η εξίσωση z + αz + β = 0, α, β ∈ ¡ . α. Αν z1 , z2 είναι οι ρίζες της παραπάνω εξίσωσης , να δείξετε ότι ο αριθμός w= z1 + z2 + 2βi 2 z1 z2 + α i είναι φανταστικός. β. * Αν η παραπάνω εξίσωση έχει ρίζα της μορφής λ ( 1 + i ) , λ ∈ ¡ , να δείξετε ότι: i. β>0 ii. β= α2 . 2 z z 2, 15. Να δειχθεί ότι ο μιγαδικός w = z + z είναι πραγματικός και ανήκει στο διάστημα [ − 2] . 16. Να λύσετε τις ανισώσεις α. z2 − 4z + 5 < 0 β. z2 + 5 < 4z .
  • 26. 26 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 1 17. Έστω μιγαδικός z με z ≠ − 2 i και z ≠ 0 . Θεωρούμε και τους μιγαδικούς u= z −1 1+ i , w= 2z + i z . Αν η εικόνα του μιγαδικού z ανήκει στην ευθεία ε : x − 2 y − 1 = 0 , να δείξετε ότι: α. Ο μιγαδικός u είναι πραγματικός. β. Η εικόνα του μιγαδικού w ανήκει σε κύκλο. / 18. Έστω z, w ∈C και ισχύει z2 w= . z −1 Να δειχθεί ότι αν w ∈ ¡ , τότε οι εικόνες του μιγαδικού z ανήκουν σε υπερβολή της οποίας έχουν εξαιρεθεί οι κορυφές της. 19. Δίνονται οι μιγαδικοί z, w με z +1 w= 2 z +1 . Αν w ∈ ¡ να βρεθεί η γραμμή που γράφουν στο επίπεδο οι εικόνες του μιγαδικού z. z + 8i 20. Δίνεται ο μιγαδικός αριθμός z . Αν w = z + 6 , να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων του z , όταν: w∈ ¡ α. β. w∈ I z +i 21. Θεωρούμε τους μιγαδικούς z, w . Αν ο w = z − i έχει εικόνα πάνω στον άξονα των πραγματικών, να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων του 22. Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων των μιγαδικών z > c , c∈¡ 3 z z. για τους οποίους ισχύει * + 2 23. Δίνεται η συνάρτηση f ( z ) = z + z , z ∈ £ . Να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων του z , όταν: α. f ( z) = f ( z ) β. Re ( f ( z ) ) = 1 + Re ( z ) 24. Έστω μιγαδικοί z 1 , z 2 , z 3 διαφορετικοί ανά δύο με εικόνες στο μιγαδικό επίπεδο τα σημεία Α , Β, Γ αντίστοιχα. z −z 2 1 Να δείξετε ότι τα Α , Β, Γ είναι συνευθειακά αν και μόνο αν ισχύει : z − z ∈ ¡ . 3 1 Μ
  • 27. 27 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 2 2 25. Δίνεται ο μιγαδικός αριθμός z ≠ 0 .Αν Α,Β,Γ είναι οι εικόνες των μιγαδικών z , 1 − z και − z αντίστοιχα, να προσδιορίσετε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων των μιγαδικών z οποίους ισχύει ΑΒ ⊥ ΑΓ . 26. Να βρεθούν οι μιγαδικοί αριθμοί z +z = 2 + i z για τους για τους οποίους ισχύει . 27. Για κάθε μιγαδικό αριθμό z , να δείξετε ότι: α. αν z − 10 = 3 z − 2 , τότε z − 1 = 3 . β. αν z + 1 = 4 , τότε z = 4 . z + 16 28. Στο μιγαδικό επίπεδο να βρεθούν τα σημεία που είναι εικόνες των μιγαδικών αριθμών για τους οποίους ισχύει: α. z + 2 + 4i = 1 β. Im ( z ) − 1 = z + i γ. z + 2 − 3i = z − 1 − i δ. z + 2 + z − 2 = 12 ε. z z −i − z +i =1. 29. α. Να δείξετε ότι η εξίσωση του κύκλου που περνά από ην αρχή των αξόνων και έχει κέντρο την εικόνα του μιγαδικού z0 = x0 + y0i , x0 , y0 ∈ ¡ , έχει τη μορφή z − z0 = z 0 . β. 1 Αν z, w∈ £ με z ≠ 0 και w = z , να αποδείξετε ότι ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων μιγαδικού w είναι ευθεία, όταν ο z βρίσκεται στον κύκλο του (α. ερωτήματος. 1 30. Αν για τον μιγαδικό z ισχύει 1 − z > z , να αποδείξετε ότι Re ( z ) < 2 . 1 1 2 * 31. Αν z ∈ £ και ισχύει z + z = z , να αποδείξετε ότι Re ( z ) = − 2 . * 32. Αν z1 , z2 ∈ £ και 3z1 + 2 z2 = 3 z1 − 2 z2 , να αποδείξετε ότι: α. z1 ∈Ι . z2 β. το τρίγωνο ΟΑΒ είναι ορθογώνιο στο Ο, όπου Α, Β οι εικόνες των z1 , z2 αντίστοιχα και Ο η αρχή του συστήματος αναφοράς. του
  • 28. 28 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 33. Αν οι μιγαδικοί αριθμοί z1 , z2 έχουν μέτρο 1, τότε: α. να αποδείξετε ότι είναι ισοδύναμες οι ισότητες z1 + z2 − z1 z2 + 1 = 0 και z1 + z2 + z1 z2 − 1 = 0 β. να προσδιορίσετε το μέτρο του μιγαδικού z1 + z 2 + z1 z2 − 1 z1 + z 2 − z1 z2 + 1 34. Αν για τους μιγαδικούς z, w είναι z =w = 1 , να δειχθεί ότι ο αριθμός z +w 1+z ⋅w είναι πραγματικός. 35. Να βρεθούν οι μιγαδικοί αριθμοί z για τους οποίους ισχύει z − 1 = z − 2i = z + 1 − 3i . 36. Αν z1 , z 2 μιγαδικοί αριθμοί , να δειχθεί ότι ισχύει z1 z 2 + z 2 z1 ≤ z 1 2 2 + z2 . 37. Για τους μιγαδικούς z1 , z 2 , να δείξετε ότι ( 1+ z ) ( 1+ w ) ≥ z − w 2 2 2 . 38. Για τους μιγαδικούς z1 , z 2 να δείξετε ότι 2 ( 1 + z1 z2 ≤ 1 + z1 2 ) (1+ z ) . 2 2 39. Αν για τους μιγαδικούς z1 , z 2 , z 3 ισχύει z1 = z2 = z3 = ρ > 0 , να δειχθεί ότι z1 + z2 + z3 = 1 z1 z2 + z2 z3 + z3 z1 ρ 40. Για τους μιγαδικούς z1 , z 2 να δειχθούν οι παρακάτω σχέσεις : 2 Re(z1 z 2 ) = Re(z1 z 2 ) z1 + z 2 = z 1 α. β. 2 2 z1 − z2 = z1 + z2 − 2 Re( z1 z2 ) δ. z1 + z 2 + z1 − z 2 + z2 2 + 2 Re(z 1 z 2 ) 2 γ. 2 2 2 ( = 2 z1 2 + z2 2 ) (Κανόνας παραλληλογράμμου. (Το δ ερώτημα να το ξέρω ως θεωρία γιατί είναι πολύ «δυνατό εργαλείο »
  • 29. 29 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ στα μέτρα ) 41. Αν για τους μιγαδικούς αριθμούς z1 , z 2 ισχύει z1 −z 2 = z1 = z 2 να δειχθεί ότι z1 +z 2 = 3 z1 42. Αν για τους μιγαδικούς z1 , z 2 , z 3 ισχύει 2 2 z12 + z 2 + z 3 = z1 z 2 + z 2 z 3 + z 3 z1 , να δειχθεί ότι z1 − z 2 = z 2 − z 3 = z 3 − z1 . 43. Για τον μιγαδικό αριθμό z , να δειχθεί η ισοδυναμία z 2 + z +1 = 0 ⇔ z = z + 1 = 1 44. Να δειχθεί ότι για τους μιγαδικούς z1 , z 2 , ισχύει η ισοδυναμία z1 2 + z2 2 = z1 + z 2 2 ⇔ z1 + z 2 = z 1 − z 2 . 2 45. Αν για τους μιγαδικούς z , z1 , z 2 ισχύει z1 z 2 = z ,, να δειχθεί ότι z1 + z 2 = z1 + z 2 z + z2 +z + 1 −z . 2 2 46. Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων των μιγαδικών z που ικανοποιούν την σχέση z − 4i =1 . z −2 47. Για τους μιγαδικούς z1 ,z 2 ≠ 0 να δειχθούν οι πιο κάτω ισοδυναμίες: α. z1 + z2 = z1 + z2 ⇔ γ. z1 − z2 = z1 − z2 ⇔ 48. Έστω z1 ∈¡ z2 z1 ∈¡ z2 * + * + β. z1 − z2 = z1 + z2 ⇔ z1 ∈¡ z2 * − . z −3λ −3i = 2 z +3 −3λi , z ∈£ . Να βρεθούν οι τιμές του πραγματικού αριθμού λ για τις οποίες οι εικόνες του μιγαδικού βρίσκονται σε περιφέρεια κύκλου. Να προσδιορίσετε το γεωμετρικό τόπο των κέντρων των πιο πάνω κύκλων. 49. Έστω οι μιγαδικοί αριθμοί z1 , z2 για τους οποίους ισχύει z1 ×z2 = 1 + i . Αν η εικόνα του z1 ανήκει σε κύκλο με κέντρο Κ ( 0, 1) και ακτίνα ρ = 1 , τότε: α. Να δείξετε ότι η εικόνα του μιγαδικού z2 κινείται σ ευθεία. β. Να προσδιορίσετε το μιγαδικό z2 με το μικρότερο μέτρο. z
  • 30. 30 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 50. Αν z1 , z2 ∈ £ * με z1 + z 2 = z1 − z 2 και Μ1 , Μ 2 είναι οι εικόνες τους αντίστοιχα, στο μιγαδικό επίπεδο και Ο είναι η αρχή των αξόνων, να δειχθεί ότι: α. γ. ∧ β. Μ1 O Μ 2 = 900 Re( z1 z 2 ) = 0 z1 − z 2 2 = z1 2 + z2 2 51. Αν t ∈ ¡ , και z = 4t + 3(1 − t)i , α. Να δειχθεί ότι οι εικόνες του z κινούνται σε ευθεία 12 β. Να δειχθεί ότι z ≥ 5 . 52. Δίνεται η εξίσωση z − 1 = z − 3i , z ∈ £ . α. Να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων του μιγαδικού αριθμού z . β. Να βρείτε την εικόνα του μιγαδικού z , για την οποία το z γίνεται ελάχιστο. 53. Να προσδιορισθούν τα σημεία M του μιγαδικού επιπέδου που αποτελούν εικόνες του μιγαδικού z για τον οποίο ισχύει z +i + z −i =10 54. α. Να προσδιορίσετε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων του μιγαδικού z για τον οποίο 1 1 10 + = 2 ισχύει z − 3i z + 3i z + 9 . β. Αν οι εικόνες των μιγαδικών z1 , z2 ανήκουν στη γραμμή του (α. ερωτήματος και είναι συμμετρικές ως προς το O ( 0, 0 ) , να βρείτε τη μέγιστη και την ελάχιστη τιμή z1 − z2 . 55. α. Να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων του μιγαδικού αριθμού z , για τον οποίο ισχύει z − 4i − z + 4i = 6 . β. Να βρείτε ποιος από τους μιγαδικούς του (α. ερωτήματος έχει το ελάχιστο δυνατό μέτρο. 56. Αν για τους μιγαδικούς z1 , z 2 , z 3 ισχύει z1 = z2 = z3 = κ > 0 και z1 + z2 + z3 = 0 να δείξετε ότι: α. z1 z2 + z2 z3 + z3 z1 = 0 β. 1999 z1 + z1999 + z1999 = 0 2 3 του
  • 31. 31 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 2 2 2 57. Αν για τους μιγαδικούς z1 , z 2 , z 3 ισχύει z1 + z 2 + z 3 = z1 + z 2 + z 3 = 0 να δείξετε ότι z1 = z 2 = z 3 . 58. Για τους μιγαδικούς z1 , z2 , z3 , με z1 ≠ z2 ≠ z3 ≠ z1 να δείξετε την ισοδυναμία 2 2 z1 − z2 = z2 − z3 = z3 − z1 ⇔ z12 + z2 + z3 = z1 z2 + z2 z3 + z3 z1 . 59. Αν Α, Β, Γ είναι οι εικόνες των μιγαδικών z1 , z2 , z3 , με z1 ≠ z2 ≠ z3 ≠ z1 και ισχύει η σχέση 2 2 z12 + z2 + z3 = z1 z2 + z2 z3 + z3 z1 , να δείξετε ότι το τρίγωνο ΑΒΓ είναι ισόπλευρο. 60. Αν για τον μιγαδικό αριθμό z ισχύει z −3 +2 i =4 , να βρεθεί η μέγιστη και η ελάχιστη τιμή της παράστασης Α = z + 4 −2i . 61. Αν για τον μιγαδικό αριθμό z ισχύει z ≤ 1 , να βρεθεί η μέγιστη και η ελάχιστη τιμή της παράστασης Α = z −3 +i 62. α. . Να προσδιορίσετε το σύνολο των σημείων που είναι εικόνες των μιγαδικών z για τους οποίους ισχύει z + 3 = z − 5 + 4i . β. Από τους μιγαδικούς που ικανοποιούν την παραπάνω ισότητα ποιος είναι εκείνος που έχει το μικρότερο και ποιος εκείνος που έχει το μεγαλύτερο μέτρο. 63. Αν z1 , z2 ∈ £ με z1 = −2λ + ( 2λ − 3 ) i και z2 = λ − 2 − λi, λ ∈ ¡ , να προσδιορίσετε την ελάχιστη τιμή του z1 − z2 . * 2 2 64. Αν z1 , z2 ∈ £ και z1 + z2 = z1 z2 , να αποδείξετε ότι το τρίγωνο που σχηματίζεται από τις εικόνες των z1 , z2 και την αρχή του συστήματος αναφοράς είναι ισόπλευρο και ότι 13 13  z1   z2   ÷ +  ÷ =1.  z2   z1  z + 2i 65. Αν w = i z + 2 , z ∈ £ , z ≠ 2i και η εικόνα του z κινείται στον άξονα x ' x , να δείξετε ότι: α. Η εικόνα του w κινείται σε κύκλο. 2 ≤ w − 2 − 2i ≤ 3 2 . β. 66. Οι μιγαδικοί αριθμοί z, w επαληθεύουν τις σχέσεις 2 z +i 2 −z −i 2 =17 και w −4 = w − 12 −6i .
  • 32. 32 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Να βρεθεί η ελάχιστη και η μέγιστη τιμή της παράστασης Α = z −w καθώς και οι τιμές των z, w για τις οποίες η πιο πάνω παράσταση γίνεται ελάχιστη. 67. α. Θεωρούμε τους μιγαδικούς z, w και τις εικόνες τους Α, Β αντίστοιχα. Ο η αρχή του συστήματος αναφοράς, να δείξετε ότι: uuur uuu r ΟΑ ×ΟΒ = Re ( zw ) . β. Δίνονται οι μοναδιαίοι μιγαδικοί αριθμοί z1 , z2 , z3 και Α, Β, Γ οι εικόνες τους αντίστοιχα. Αν ισχύει z1 z2 ( z1 + z2 ) + z2 z3 ( z2 + z3 ) + z3 z1 ( z1 + z3 ) = 0 , να δείξετε ότι: uuur uuu uuu r r ( ΟΑ + ΟΒ + ΟΓ ) 2 uuur 2 uuu 2 uuu 2 r r = ΟΑ + ΟΒ + ΟΓ . 68. Έστω οι μιγαδικοί z1 , z 2 και Α,Β οι εικόνες τους στο μιγαδικό επίπεδο αντίστοιχα. Αν Μ είναι το μέσο του ΑΒ να δείξετε ότι: α. Το Μ είναι εικόνα του μιγαδικού β. 2 ΟΜ ΑΒ ≤ ΟΑ → → → 2 → + ΟΒ 2 . 1 ( z1 + z2 ) 2 Αν
  • 33. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΩΤΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ Άσκηση 1 α + βi (1) β + αi Να δείξετε ότι ο z δεν είναι πραγματικός. Να δείξετε ότι οι εικόνες του z στο μιγαδικό επίπεδο είναι σημεία κύκλου, του οποίου να βρείτε το κέντρο και την ακτίνα. Να βρείτε τους μιγαδικούς z που έχουν το μέγιστο και το ελάχιστο μέτρο. Να δείξετε ότι 4 < z − 3 + 4i < 7 Αν z1 , z2 μιγαδικοί που ικανοποιούν την (1), να δείξετε ότι ν Έστω z ∈ £ , α,β ∈ ¡ με α ≠ β και ( 1 + iz ) = α. β. γ. δ. ε. z1 − z2 ≤ 2 . Άσκηση 2 Δίνεται η εξίσωση z 2 − α z + β = 0 , z ∈ £ , α,β ∈ ¡ και z1 , z2 είναι οι ρίζες της με z1 = 2 + i . α. Να βρείτε τους πραγματικούς αριθμούς α, β . β. γ. 2008 Να δείξετε ότι ο αριθμός z12008 + z2 είναι πραγματικός. Έστω Α ( z1 ) , Β ( z 2 ) , Γ ( z3 ) οι εικόνες των μιγαδικών z1 , z2 , z3 αντίστοιχα, με z3 = z1 1 + ( 17 + i ) , z2 5 τότε: ι. Να δείξετε ότι το τρίγωνο ΑΒΓ είναι ορθογώνιο και ισοσκελές. ii. Αν w − z1 = w − z1 , να δείξετε ότι w ∈ ¡ . iii. Να δείξετε ότι οι εικόνες των μιγαδικών αριθμών w , που επαληθεύουν των εξίσωση w − z2 + w − z2 = 10 , βρίσκονται πάνω σε έλλειψη. Άσκηση 3 α. β. Έστω w ∈ £ τέτοιος, ώστε α w + βw + γ = 0 με α, β, γ ∈ ¡ και α ≠ β . Να δείξετε ότι: α w + βw + γ = 0 i. ii. w∈¡ Αν ο μιγαδικός αριθμός z επαληθεύει τη σχέση 2z 3 z + 5zz 3 + 7 = 0 , τότε: i. Να δείξετε ότι z 3 z = zz 3 = −1 . ii. Να βρείτε το z . iii. Να βρείτε τον μιγαδικό z . Άσκηση 4  π Δίνεται η εξίσωση z 2 − ( 2εφθ ) z + 1 = 0 , θ ∈  0, ÷ .  4 α. Να δείξετε ότι οι ρίζες αυτής της εξίσωσης είναι μη πραγματικοί αριθμοί. 33
  • 34. 34 β. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Έστω z1 , z2 οι ρίζες της παραπάνω εξίσωσης . Αν ισχύει z + z2 , z1 + z 2 = 1 3 να βρείτε την τιμή του θ και τις z1 , z2 . Άσκηση 5 Έστω f ( z ) = z − iz , z ∈ £ . α. Να λύσετε την εξίσωση f ( z ) = 2 − i β. Αν f ( z ) = 2 , να βρείτε το z . γ. Αν z = 1 , να δείξετε ότι οι εικόνες του w = f ( z ) ανήκουν σε κύκλο που διέρχεται από την αρχή των αξόνων . Άσκηση 6 Δίνεται η εξίσωση zz + 4 Re( 1 − 2i ) z  + 4 = 0 (1).   α. Να δείξετε ότι η εξίσωση αυτή έχει άπειρες λύσεις στο σύνολο των μιγαδικών . β. Αν z1, z2 είναι δύο λύσεις της παραπάνω εξίσωσης , να δείξετε ότι z1 − z2 ≤ 8 . γ. Αν t1, t2 είναι αντίστοιχα οι τιμές των z1 , z2 του β’ ερωτήματος , για τις οποίες η παράσταση z1 − z2 γίνεται μέγιστη , να δείξετε ότι : t1 + t2 2ν ν + 10 ( t1 − t2 ) = 24 ν+1 ×5ν ,ν ∈ ¥ Άσκηση 7 Αν z ∈ £ , α. Να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των σημείων Μ ( z ) όταν 1 z= ,λ ∈ ¡ . 1 + λi β. Να βρείτε τη μέγιστη τιμή του z . Άσκηση 8 Δίνονται οι μη μηδενικοί μιγαδικοί αριθμοί z1 , z2 , z3 με z  z  z  1 z1 = z2 = z3 = ρ και Re 1 ÷ = Re 2 ÷ = Re 3 ÷ = − . 2  z2   z1   z3  Να δείξετε ότι : z1 + z2 + z3 = 0 α. β. Το τρίγωνο με κορυφές τις εικόνες των z1 , z2 , z3 είναι ισόπλευρο .
  • 35. ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Άσκηση 9 , Δίνεται η εξίσωση z 2 − 6συνθ ×z + 4 + 5συν2θ = 0 , z ∈ £ ,θ ∈ ( 0 π ) . α. Να λυθεί η εξίσωση . β. Αν z1 , z2 οι δύο ρίζες της εξίσωσης , τότε : i. Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των ριζών για κάθε θ ∈ ( 0, π) . ii. Να βρεθεί η μέγιστη τιμή του z1 − z2 . Άσκηση 10 Αν για το μιγαδικό z , ισχύει z − ( 2 + 2i ) = 2 , να βρεθεί : α. Ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων του z . β. Η μέγιστη και η ελάχιστη τιμή του z . Άσκηση 11 z+i Δίνονται οι μιγαδικοί αριθμοί z , w με w = ,z≠i. 1 + iz α. Να δείξετε ότι w ≠ − i . w−i = z . β. Να δείξετε ότι w+i γ. Αν Μ είναι η εικόνα του μιγαδικού αριθμού w στο επίπεδο και ισχύει ότι z = 1 , να δείξετε ότι το Μ ανήκει στον άξονα x ′x . δ. Να δείξετε την ισοδυναμία w ∈ I ⇔ z ∈ I Άσκηση 12 Να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων των μιγαδικών z , για τους οποίους ισχύει z + 1 = z + 4i . Να βρεθεί ο μιγαδικός με το ελάχιστο και το μέγιστο μέτρο . Άσκηση 13 z +1 , z ≠ 0. z Να γράψετε τον μιγαδικό f ( z ) σε κανονική μορφή . Να δείξετε την ισοδυναμία f ( z) ∈ ¡ ⇔ z ∈ ¡ . Αν ισχύει f ( z ) ×f ( z ) = 2 , να δείξετε ότι ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων του z είναι κύκλος , του οποίου να βρείτε τα στοιχεία του . Για τους μιγαδικούς του προηγούμενου ερωτήματος , να βρεθεί η μέγιστη και η ελάχιστη τιμή του f ( z ) − 1 . Δίνεται η συνάρτηση f ( z ) = α. β. γ. δ. Άσκηση 14 Δίνονται οι μιγαδικοί z = 3 + 5συνφ + i ( 4 + 5ημφ ) , φ ∈ [ 0, 2π) . α. Να δείξετε ότι οι εικόνες των μιγαδικών z ανήκουν σε κύκλο που διέρχεται από την αρχή των αξόνων . β. Να βρείτε τον μιγαδικό z με το μεγαλύτερο μέτρο . γ. Αν για τους μιγαδικούς w, z ισχύει i z + = 4( 2 + i) w να δείξετε ότι οι εικόνες των μιγαδικών w είναι σημεία συνευθειακά . 35
  • 36. 36 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Άσκηση 15 Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων των μιγαδικών z για τους οποίους , ισχύει z −2  z −2 Re  ÷= I m  ÷.  z −6  z −6 Άσκηση 16 Έστω οι μιγαδικοί z1 , z2 για τους οποίους ισχύει 3 z1 + z2 = 1 και z13 + z2 = −2 . α. β. Να βρείτε τους z1, z2 . Να βρείτε το εμβαδόν του τριγώνου με κορυφές τις εικόνες των μιγαδικών 0, z1 , z2 . γ. 100 Να δείξετε ότι z1 + z100 = −1 . 2 Άσκηση 17 Θεωρούμε μιγαδικούς z για τους οποίους ισχύει z + 8 = 2 2z + 1 . (1) α. Να δείξετε ότι z = 2 . β. Να βρείτε το μέγιστο και το ελάχιστο της παράστασης z + 3 − 2i . γ. Αν z1, z2 είναι μιγαδικοί που ικανοποιούν την εξίσωση (1) με z1 ≠ − z2 και ν ∈ ¥ * , να ν z1ν + z 2 ∈¡ . δείξετε ότι ο μιγαδικός w = ν ( z1 + z2 ) Άσκηση 18 Έστω α, β ∈ ¡ , ν ∈ ¥ * και οι μιγαδικοί z1 = ( α + βi ) , z2 = ( β + α i ) . ν α. Να εκφράσετε τον z 2 συναρτήσει των z1 και i ν . β. Να δείξετε ότι , αν ο αριθμός ( α + βi ) ν ( β + αi ) 2003 2003 είναι πραγματικός , τότε ο αριθμός είναι φανταστικός . Άσκηση 19 Αν για τους μιγαδικούς z1 , z2 ισχύει ( z1 + z2 ) 100 = ( z1 − z2 ) 100 να δείξετε ότι : α. Ο αριθμός z1z2 είναι φανταστικός . β. γ. Το τρίγωνο που σχηματίζεται από τις εικόνες των z1 , z2 και το σημείο Ο ( 0, 0 ) είναι ορθογώνιο . Ο περιγεγραμμένος κύκλος στο παραπάνω τρίγωνο έχει εξίσωση 2 Άσκηση 20 z − Re ( z1 + z2 ) z  = 0   Δίνονται οι διαφορετικοί ανά δύο μιγαδικοί z1 , z2 , z3 για τους οποίους ισχύει Να δείξετε ότι : 3 3 α. z13 = z2 = z3 γ. ε. z1 = z2 = z3 2 2 z1 + z2 + z3 = 0 και z12 + z2 + z3 = 0 . β. z1z 2 + z2 z3 + z3z1 = 0 δ. 22 22 z122 + z2 + z3 = 0 Το τρίγωνο με κορυφές τις εικόνες των z1 , z2 , z3 είναι ισόπλευρο .
  • 37. 37 ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Άσκηση 21 Έστω α. β. γ. δ. λ ∈ ¡ και οι μιγαδικοί z ∉ ¡ τέτοιοι , ώστε λz + z = z . Να δείξετε ότι λ = 1 . Να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων των μιγαδικών z . Να βρείτε την ελάχιστη τιμή του z − i . Να δείξετε ότι z 3 ∈ ¡ . Άσκηση 22 Έστω η εξίσωση x 2 − 6 x + α = 0 , α ∈ ¡ , η οποία έχει ρίζα έναν μιγαδικό και μη πραγματικό αριθμό που έχει μέτρο 5. α. Να βρείτε τον α και τις ρίζες της εξίσωσης . ν β. Αν z1 , z2 είναι οι ρίζες της εξίσωσης και ν ∈ ¥ * , να δείξετε ότι ο αριθμός w = z1ν + z2 είναι πραγματικός . γ. Να βρείτε κάθε σημείο Μ ( x , 0 ) , ώστε το τρίγωνο που έχει κορυφές το Μ και τις εικόνες των ριζών της εξίσωσης να είναι ορθογώνιο . δ. Αν w1 , w2 είναι συζυγείς μιγαδικοί , να δείξετε ότι (w 2 − 6w1 + α ) ( w2 − 6w2 + α ) ≥ 0 2 1 Άσκηση 23 Έστω ο μιγαδικός z για τον οποίο ισχύει z8 + z + 3 = 0 . Να δείξετε ότι : α. β. 8 z + z ≥3 z > 3 2 Άσκηση 24 Έστω οι μιγαδικοί z για τους οποίους ισχύει α. β. z + z ( 1 + i) + z ( 1 − i) + 1 = 0 . Να βρείτε τον γεωμετρικό τόπο των εικόνων των z . Να δείξετε ότι 2 −1 ≤ z ≤ 2 +1 . γ. Αν z1 , z2 είναι μιγαδικοί που ικανοποιούν την εξίσωση του πρώτου ερωτήματος , να 2 βρείτε το μέγιστο της παράστασης z1 − z2 .