SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  42
Télécharger pour lire hors ligne
Fjarnám og blandað nám í
íslenskum framhaldsskólum:
      Þróun og framtíð?
   Sólveig Jakobsdóttir, dósent
 Menntavísindasviði Háskóla Íslands
  Erindi flutt á málstofu á vegum
      RANNUM 17.11. 2009
Yfirlit
•   Hugtök? fjar-, blandað, net-, dreif-,
•   Í deiglunni?
•   Rannsóknin
•   Þróun 2005-2009: raddir skólastjóra
•   Viðhorf fjarnema og -kennara 2007?
•   Staða erlendis
    – USA
• Hugleiðingar, lokaorð
Fjarnám og – fjarkennsla
• E. (distance learning, distance teaching, distance
  education)
• Á íslensku er talað um fjarnám (distance
  learning) og/eða fjarkennslu (distance
  teaching)
• Á ensku er menntahugtakið hins vegar oft í
  brennidepli þ.e. distance education.
• Margar skilgreiningar á hugtakinu distance
  education - eiga yfirleitt sameiginlegt að fela í
  sér aðskilnað kennara og nemenda.
Netnám og tölvustutt nám
• E. online learning & elearning
• Hugtök sem hafa sterk tengsl við fjarnám og
  fjarkennslu eru t.d. hugtakið netnám eða sítengt
  nám (online learning; net-based learning) um
  nám sem stundað er á Netinu sem nú gildir í
  sífellt meira mæli en áður um allt fjarnám.
• elearning notað á svipaðan hátt. Svipuð merking
  þó telja margir elearning víðara hugtak og fela í
  sér tölvustutt nám, með/án stuðningi Netsins
Netnám - Online learning
• U.S. Department of Education (2009, bls. 9):
  Nám sem á sér stað að hluta eða öllu leyti á
  netinu.
• Skilið á milli netnáms sem eigi að koma í
  staðinn fyrir staðnám (substitute/alternative)
  og netnáms sem sé hluti blandaðs eða
  samsetts náms (hybrid) hugsað til að bæta
  námið (enhancement).
Blandað nám - dreifnám
• E. blended learning, distributed learning
• Dreifnám: blanda af net- og staðnámi, notað á Íslandi á
  framhaldsskólastiginu (dæmi: FB, BHS).
• Aðrir nota dreifnám (einnig) í þeim skilningi að nám
  einstaklinga og hópa fari fram ekki eingöngu í einni
  kennslustofu heldur dreift s.s. á heimilum, vinnustöðum og
  í samfélaginu sem samtengd séu með hjálp nútíma tækni
• Kannski góð hugmynd að nota dreifnám um nám stundað á
  sama tíma við mismunandi stofnanir (sbr. nemar sem í
  staðnámi í FAS sem taka áfanga við VA og ME).
• Meira lýsandi að nota blandað nám þegar nemi er í blöndu
  og stað- og fjarnámi (við eina og sömu stofnun), t.d. í FG
  eða VÍ og/eða í einu námskeiði skiptast á stað og –netnám.
Blandað nám?
• Blandað saman fjar/netnámi og staðnámi (fremur en
  að um sé að ræða blöndu af kennsluaðferðum og
  miðlum)
• Sloan Concortium 2003
  – Hefðbundið nám: 0% á neti
  – Vef-stutt (web-facilitated): 1-29% á neti (s.s.
    Kennsluáætlun og einhver verkefni)
  – Blandað/samsett (blended/hybrid): 30-79% á Neti,
    einhverjir tímar/fundir á staðnum
  – Á neti (online): 80%+
Fjarnám - í deiglunni
• Fjölgun fjarnema – umræða um gæði, þróun
  menntunar á framhaldsskólastigi
• Umdeildur niðurskurður
• Umræða á Alþingi -
  http://www.althingi.is/altext/hlusta.php?lidur
  =lid20091112T110432&horfa=1
• Greinar, skýrslur í smíðum
• Starfshópur á vegum ráðuneytis?
Staðan – fjarnemar á framhaldsskólastigi
                    (Hagstofan 2009)
25000
                                                                                         90,0
20000                                                                                    80,0
                                                                                         70,0
15000                                                                                    60,0
                                             Fjöldi fjarnema                             50,0                                        Hlutfall fjarnema
10000
                                             Fjöldi dagskólanema                         40,0
                                                                                         30,0                                        Hlutfall
 5000                                                                                                                                dagskólanema
                                                                                         20,0
    0                                                                                    10,0
                                                                                             0,0
        1997
        1998
        1999
        2000
        2001
        2002
        2003
        2004
        2005
        2006
        2007
        2008




                                                                                                        1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12



            25

                                                                                                                19
            20
                                                                                                          17
                                                                                                   15
            15                                                                 13       13
                                                             10
                                                                      11
                                                                                             10
                                                                                                        11     12      Hlutfall í menntask.
            10                                                                                                         Hlutfall í fjölbrautask.
                                                     5
             5                               4                                      4
                     2       2       2
                 0       0       0       0       0       0        0        0
             0
                 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

                                     F-hlutfall fjarnema          M-hlutfall fjarnema
Samanburður á stað og fjar
• Tvær nýlegar yfirlitsgreinar sem báru saman
  frammistöðu nemenda í fjar- vs. staðnámi
  sýndu lítinn eða engan mun (Jahng, Krug, &
  Zhang, 2007) eða jafnvel smábreytingar í hag
  þeirra fyrrnefndu (Zhao, Lei, Yan, Lai, & Tan,
  2005).
• Athuga skólastig (post-secondary)
Samanburður á stað og fjar
• Stór ný meta-analýsa gefur til kynna að nemendur
  standi sig betur í net- eða blönduðu námi heldur en
  staðnámi 176 stúdíur (ath þar af bara 5 í K-12)
• U.S. Department of Education. (2009). Evaluation of
  evidence-based practices in online learning: A meta-
  analysis and review of online learning studies.
  Washington, D.C.: U.S. Department of Education, Office
  of Planning, Evaluation, and Policy Development. Sótt
  12. október 2009 af
  http://www.ed.gov/rschstat/eval/tech/evidence-based-
  practices/finalreport.pdf
Flokkun kennslu
Flokkun: í rauntíma (synchronous) eða ekki
  (asynchronous) – einnig:
• Útlistandi kennsla (Expository instruction) –
  þekkingu miðlað með stafrænni tækni
• Virkt nám (Active learning) – nemandi byggir upp
  þekkingu (leitaraðferðir) með því að vinna með
  stafrænan efnivið
• Gagnvirkt nám (Interactive learning) –
  leitaraðferðir í samskiptum við aðra nemendur og
  kennara
USA: þróun netnáms á grunn- og
          framhaldsskólastigi
• Picciano, Anthony G. og Seaman, Jeff. (2007).
• Picciano, Anthony G. og Seaman, Jeff. (2009). K-12
  online learning: a 2008 follow-up of the survey of
  U.S.school distric administrators.
  http://www.sloanconsortium.org/publications/surve
  y/pdf/k-12_online_learning_2008.pdf
• Rannsóknir gerðar 2005-6 og 2007-8
USA: þróun netnáms á grunn- og
           framhaldsskólastigi
• Meira en milljón nemendur á grunn/framhaldsskólastigi taka amk eitt
  netnámskið
• ¾ hlutar allra opinberra skólaumdæma (K-12) bjóða uppa á netnámskeið
  eða blönduð námskeið, 66% álíta að skráningar í netnámskeið muni fara
  vaxandi.
   – 75% hafa amk 1 nemanda skráðan í net- eða blandað námskeið
   – 70% hafa amk 1 nemanda skráðan í netnámskeið
   – Um 10% aukning milli 2005-6 og 2007-8.
• Netnám uppfylli þarfir mjög mismunandi nemenda, frá þeim sem þurfa
  viðbótar hjálp til þeirra sem vilja taka háskólakúrsa
• Nemendur taka kúrsa úr mismunandi áttum, m.a. netskóla á vegum fylkja,
  sínum eigin skóla, skóla á háskólastigi
• Netnám er líftaug lítilla skóla/umdæma í dreifðum byggðum,
  val- og/eða mikilvæg kjarnanámskeið
Alþjóðlegur samanburður á stöðu
• Powell, Allyson og Patrick, Susan. (2006). An
  International perspective of K-12 online learning:
  A summary of the 2006 NACOL international e-
  learning survey. Sótt 17. nóvember 2009 af
  http://www.inacol.org/research/docs/Internation
  alSurveyResultsSummaries.pdf
• Skoðað í 14 löndum – Ástralía, Kanada, Nýja
  Sjáland, Singapore framarlega – s.s. varðandi
  gæðastaðla
Rannsóknin
Styrkt af rannsóknasjóði KHÍ (2006, 2007)
• Miklar breytingar að eiga sér stað á framhalds-skólastigi hvað
   varðar fjar/dreif/blandað nám, þörf talin á að skoða stöðuna
• Símaviðtöl: SJ spjallaði í síma við fulltrúa* allra 29
   framhaldsskólanna** í október 2005 og 6
   svör frá 28 fyrra árið en öllum það síðara (97 og 100%),
• Vefir skóla skoðaðir
• Tekin viðtöl við kennara og nemendur í 6 (8) framhaldsskólum
   vorið 2007
• Símaviðtöl nóv. 2009: SJ spjallað í síma við 17 af 31 fram að
   þessu, 13.-17.11. (55%)

*Skólameistarar eða aðrar lykilpersónur tengdar fjar/dreifnámi * *ath. ekki sérskóla.
Fjar-, stað, -dreif-, net-?
   Blöndur íslenskra framhalsdsskóla?
• Skólar: flokkun eftir umfangi fjar/netnáms, aukin notkun
• Sýnileiki, vefir/upplýsingar, stýring
• Skipulag: Breytilegt; hversu mikil staðkennsla; notkun
  myndfunda; blöndun nemendahópa; hverjir eru fjarri
• Tækni: Mismunandi tæknilausnir, kerfi, þróun í átt til opins
  hugbúnaðar (Moodle), nýting kerfa fremur einsleit (hjá
  flestum)- miðlun efnis, utanumhald – viðhorf yfirleitt
  jákvæð (s, k, n)
• Nemendur: fjölbreyttir hópar/þarfir, aukning í fjölda hjá
  flestum – þarfir og/eða þægindi, kreppan setur strik í
  reikning!
• Nám og kennsla: Þróun hjá mörgum tengd nýrri
  lagasetningu
Staðan – fjar/dreif/blanda
• Staða 2005-2006: Engin
  „hrein“ fjarkennslustofnun – þar sem
  eingöngu fer fram fjarnám.
• Staða 2009? Sama staða: tveir nýir
  framhaldsskólar en hvorugur netskóli – ætti
  að vera einn netháskóli og einn
  netframhaldsskóli?
Flokkar skóla
1. Sterkir stofnar, stór hluti nema stundar fjarnám, fjar+stað
   misjafnlega mikið aðskilið eða mikil skörun eða blanda.
2. Fjarnám vaxandi sproti af stofni - töluverður-mikill gangur
   eða dreif-/fjarnám álitlegur sproti, hægari eða lítill vöxtur.
3. Staðnám en vísir að fjarnámi fyrir hópa. Eða dreifnám farið
   að einkenna staðnámið (minni viðvera í hefðb. kennslust; nám
   verkefnamiðað; námstjórnunarkerfi í notkun)
4. Notkun námstjórnunarkerfi eða innra nets almenn eða í mjög
   örum vexti, ekki farin að hafa áhrif á stundatöflu.
5. Kennslukerfi, innra net, en notkun ekki orðin almenn eða
   vöxtur e.t.v.hægari en í flokki 4; stundum vísir að fjarnámi f.
   einstaklinga, stundum verið að skoða hlutina vel og ýmislegt í
   deiglunni t.d. námskeið f. kennara, stundum grasrót.
Umfang fjar/dreif-/blandaðs náms
        F1     F2       F3       F4     F5      Samtals
       VMA     IR      FSU      MK      FSS
        FÁ    BHS      MH     Flensb.    IH
       FAS     FB      MK               MA
        VA    FÍV   Flensbor MS         MR
                         g
       VÍ     FSH      FSN Kvennó        ML
       FG     MK Hraðbra FSS            FLaug
                        ut
       FNV    ME      FLaug      IH     FVA
       ME    Versló    FVA      MA      MÍ
               FG    MBorg      MR
              FNV     FMos      ML
                             MÍ
2005    4       9        4        4      8        29
2006    7       6        8        2      6        29
2009    8      6?       9?        8      0        31
Umfang fjar/dreif-/blandaðs náms

100%


90%


80%


70%


60%
                                      F5
                                      F4
50%
                                      F3

40%                                   F2
                                      F1
30%


20%


10%


 0%
        2005       2006       2009
2500




2000




1500


                                                                   2001
                                                                   2002
1000
                                                                   2003
                                                                   2004
                                                                   2005
 500                                                               2006
                                                                   2007
                                                                   2008

   0




       Fjöldi fjarnema eftir skólum 2001 – 2008 (Hagstofan 2009)
Vefir - sýnileiki
• 2006: Rúmlega fjórðungur skólavefja (8 - 28%) hefur
  upplýsingasíðu um fjarnám við skólann og 2 í viðbót
  um dreifnám, samtals um þriðjungur (34%)
  framhaldsskóla.
• 2009: (9/31 – 29%, 5 í viðbót um dreifnám, samtals
  45%, nær allir með vísun í námsumsjónarkerfi
• 7 skólar (24%) gefa upp umsjónarmanneskju
  fjar/dreifnáms. 2 í viðbót sem ekki er getið á vef skóla
  (1 nýráðinn) og 1 – umsjónarmaður kennslukerfis;
  svipaður fjöldi eða jafnvel fækkun 2009
Stjórnendur, titlar
Skóli                 Staða
VMA                   Kennslustjóri fjarkennslu
FÁ, Versló            Fjarnámsstjóri
ME                    2009: Kennslustjóri fjarnáms
VA                    Áfanga- og fjarkennslustjóri; 2009?
FAS                   Umsjónarmaður fjarnáms; 2009?
IR                    Verkefnastjóri fjarnáms (úr 2 í 1); 2009?
Borgarholtsskóli      Verkefnisstjóri dreifnáms,2009: dreifnámsstjóri
FG                    Kennslustjóri fjarnáms
FNV                   Umsjónarmaður fjarnáms; 2009?
FB                    2009: Umsjónarmenn dreifnámsvefs
FÍ                    2009: Umsjón með dreifnámi (tækni, nám)
(Náms)rými - umhverfi
• Námsumsjónarkerfi ráðandi – eflast frá 06-09
• Fjölbreytt flóra
  – Séreignahugbúnaður (íslenskur og erlendur)
  – Opinn hugbúnaður
  – Heimasmíðað kerfi

  – Fjarfundabúnaður
  – Aðrar lausnir
Kennslukerfi - námsumhverfi

BB eða                     Námsnet
              Angel (BB)                   Námskjár     Moodle
WebCT                      MySchool
 FA-ath            FUS         IR             FIV          FB
VMA -ath           MH         FG              ML          BHS
 Versló             MA     Hraðbraut          MÍ        VA, FAS
  MK              Laugar   Flensborg          IH        ME, FSH
  FAS              FSN        MS           Menntaborg     FNV
  ME                          MR                          FSN
                                                          FSS
                                                         FMOS
                                                           MÍ

 6-4(-)            5-4        6-6              4-4       4-11+
           11-8                        10-10              11
Innranet

Heimasmíði   Sharepoint   Tölvupóstur   Blogg   Annað

Kvennó
             FSS          FSH
(Laupur)
FVA
(Plútó)
FNV




3-2          1-0          1-0
Aðrar tæknilausnir

                          Sérhæfð   Stafrænar
Fjarfundarb. Upptökuver
                          forrit    ferilmöppur
FSH?        Versló        IR        Borgh
ME                        IH        FB?
VA                        Borgh.
FAS
FSN
Val á kerfum
•   Íslenska
•   Aðgengi og notendaviðmót
•   Þróun og aðlögun – skiptar skoðanir
•   Tenging við önnur kerfi
•   Kostnaður
•   Tímasetning (besta kerfið á sínum tíma)
•   Reynsla
•   Hugmyndafræði – opinn hugbúnaður
Nemendur, hópar

• Aldursbil er breitt og hópar mjög misjafnir, með
  misjafnar þarfir. Stundum eru 2-3 aðalhópar í
  hverjum skóla og stundum er um meiri dreifingu að
  ræða.
• Viðhorf nemenda - þarfir til þæginda
   – Sólveig Jakobsdóttir. (2007, 2. nóvember 2007). Fjarnám í íslenskum framhaldsskólum: Frá
     þörfum til þæginda Erindi var flutt á Vörður vísa veginn - ráðstefna 3f um upplýsingatækni og
     menntun
   – http://www.slideshare.net/radstefna3f/soljakfjarnam3f07-153404/
   – Jakobsdóttir, Sólveig. (2008). Waltzing from needs and necessity to comfort and convenience:
     Online and distance learning at the upper secondary level. Í J. Luca og E. R. Weippl (Ritstj.),
     Proceedings of World Conference on Educational Multimedia, Hypermedia and
     Telecommunications (bls. 129-134). Chesapeake, VA: AACE.
Fullorðnir                              Frhsk.           Grunnsk.

Alm. t.d.             Listn.                                Utan-
            m.                   Heilbr. Iðngr.                      Þurfa   9.-10.
konur v.              UT,                         “Venju-   skóla,
            gömul                Umönn                               að ná   lokið
barn-                 mm                          legir”    erl.,
            próf                 un, fél Sjóm.                       upp     samr.
eigna                 Bókas.                                veik.

FÁ,FG                            FVA
                                                  FÁ VÍ     ML
VA, MH                           VA      IR                                  VMA
                      BHS                         FG ME     FSU
FSN,        VÍ                   FÍV     FÍV                         FÁ      FG
                      IR                          FAS       ME
FB                               FB      VA                                  FÁ
                                                  VMA       KvR
VMA                              FÁ
                                                                             FLE,FSU,
                                 FSH     FSS      (ML)               VÍ
FSU                                                         FSS              FAS
                                 BHS     IH       (ME)               MS?
                                                                             FÍV, VÍ
Vandamál / úrlausnir
• 2005-6
• Yngra fólk , skortir mörg hver ábyrgð og sjálfsaga – freistingar v.
  afþreyingar og skemmtana, erfitt að halda sig að vinnu – Lausnir:
  meiri mætingarskylda, stoð
• Stafræn gjá - eldra fólk, oft konur?
  - Lausnir: fjarfundabúnaður t.d. fyrir austan í meira mæli en
  net/tölvur. ATH, virðist vera að breytast (2006)
• Tæknivandamál – mörg að leysast t.d. Samskiptamál við INNU,
  fjarfundabúnaður gegnur snurðulausar víðast.
• “Seinvirkir” kennarar eða stjórnendur
• Kjarasamningar úr takti við tímann – endurspegla fyrst og fremst
  staðbundna kennslu – þyrfti að skoða nánar
• 2009 – kreppan..., ath. einnig launamál, greiðslu fyrir einingafjölda
Kreppan?
Mismikil áhrif eftir umfangi fjar/dreifnáms
• MÍ: Dreifnámið er núna í smálægð því kreppa. Ákveðið að
  skera niður. Ekki með mjög marga áfanga í gangi.
• FVA: Erum að klára restar....Ekki að innrita neitt nýtt. Frekar
  fúlt, var komið gott á skrið, fyrir fullorðna en kvótinn svo
  lítill.
• FB: ..þessi niðurskurður, kemur til með að hafa gríðarleg
  áhrif, sker um helming, högg á dreifnámið og kvöldnámið
• FG: Þurftum að fækka fámennu áföngunum. Fjölgaði en
  fækkaði aftur áföngum. Hátt hlutfall sem koma í próf, fá
  endurgreitt fyrir að standast. Góðir kennarar. Komin mikil
  reynsla og þekking þess vegna mjög leiðinlegt að slátra,...
Kreppan?
• VA: Kreppan, samstarfið farið, sá peningur er tekinn af,
  klára hópa í gangi.
• ME: Blikur á lofti. Starfið. Helmingur af stöðu í gegnum
  samstarf framhaldssk. fyrir austan. Alltaf fjárveiting þar til í
  sumar. Hefur sett strik í reikninginn varðandi samstarf
  skólanna. .... Minnkar hlutfall um helming eftir áramót.
  Verða færri brautir reknar í samstarfi (starfsnámsbrautir,
  félagsliðabraut, skrifsstofubraut, grunnnám fataiðna – allt
  austurland, fjarfundabúnað; mæting á helgarnámskeið í
  fataiðnum; Sjúkraliðabraut frá VA (þeirra). Allar að klárast
  um jól.
• MK: Þyngri en tárum taki að þetta eigi að skera af. Brennur
  á – hörmum það eins og allir sem að fullorðinsfræðslu
  standa...
Kreppan?
• VMA: skera niður um helming. Hvernig á að bregðast við,
  forgangsraða inn?
• IR: Auðvitað það sem brennur á, fyrirskipun ráðuneytis um
  50% niðurskurð. Finnum fyrir kreppunni, sérstaklega á
  vorönninni. Komin með ráðstafanir- draga úr fjarnámi að
  einhverju leyti, fjar- og kvöldnám, sami áfangi bara öðru
  hvoru megin.
• FÁ: það er náttúrulega bara að leyfa okkur að halda áfram
  að þróa í stað þess að skera niður.
• VÍ: rosalega þungt högg. Svo hrædd um að koðni niður, náist
  ekki upp aftur. Ætlum að reyna að standa hnarrreist, en
  getum auðvitað ekki verið að borga með þessu. Ofboðslega
  þungt högg.
Eðli máls vegna voru nemendur felmtri slegnir þegar þeir fréttu af því að skera ætti
    dreifnámsskennsluna niður um helming. Gékk sjálfur í alla bekki og útskýrði fyrir þeim að til
    að milda aðgerðina, og forðast þá nauðung að segja upp námssamningum við nemendur, þá
    hefðum við ákveðið að hægja á námsframvindu nemenda. Fyrir vikið fá þeir að öllu jöfnu
    einungis að velja sér tvo áfanga á næstu önn nema útskriftarefni - þau fá að ljúka námi eins
    og að var stefnt í vor. Nemendur voru undantekningarlaust "sáttir" við þessa framkvæmd en
    lýstu jafnframt yfir óánægju með skerðinguna. Bentu sumir á að þeir hefðu innritast í námið,
    og lagt í það kostnað og tíma, með von um útskrift á þeim tíma sem í boði var við innritun.
    Veit ég til þess nemendur hafi í kjölfarið snúið sér til sinna fagfélaga og mótmælt niðurskurði
    stjórnvalda á fjárframlögum til dreifnáms og fullorðinsfræðslu í framhaldsskólunum. Eiga þeir
    bágt með að sætta sig við að lögbundið hlutverk framhaldsskólans sé skorið niður á þennan
    hátt, þ.e.a.s. með flötum niðurskurði í ákveðnu námi - dreifnám sé í raun ekkert annað en
    opnun á kennslustofunni sem kennt er í í hefðbundinni dagskólakennslu. Þá vekur það furðu
    nemenda að ráðist sé á þann hóp nemenda sem jafnvel eftir áratuga hlé frá námi - hóp sem
    af ýmsum ástæðum þurfti á árum áður að hverfa frá námi (í þessu sambandi má geta þess að
    stærsti hluti nemenda hjá okkur eru “miðaldra” konur af landsbyggðinni án fagmenntunar).
    Þá hafa nemendur snúið sér til stjórnvalda og þingmanna - veit ég til þess að nokkrar
    umræður spunnust um þessi mál í gær í utandagskrárumræðum á Alþingi,...
Af ofangreindu má vera ljóst að ég hef orðið að neita öllum nýjum umsækjendum um skólavist
    hjá okkur í dreifnáminu. Veit ég að höfnunin hefur lagst þungt í marga eins og gefur að skilja.
    Á fólk bágt með að trúa því að í atvinnuleysinu og þeim hremmingum sem nú ganga yfir
    þjóðfélagið séu jafnvel dyr opinberra skólastofnana lokaðar og læstar.
Kristján Ari Arason Borgarholtsskóla, 13.11. 2009 (tölvupóstur, birt með leyfi)
Námið - Hvernig gengur?
• 2006: Hvaða hópum gengur vel (lítið brottfall), t.d.?
   – Grunnskólanemendum sem hafa lokið samr. prófi og eru að flýta fyrir
     sér (síður þeim sem eru að taka valáfanga)
   – Eldra fólki sem er að bæta við sig/bæta sér upp það sem það hefur
     áhuga á
   – Þar sem næst góður félags/hópandi
• Talað um að nemendur séu yfirleitt ánægðir þegar
  námstjórnunarkerfi eru tekin í notkun. 2006 pressa í auknum
  mæli, virðist hafa skilað sér víða 2009
• Merki um fagleg vinnubrögð (upplýsingaöflun/skýrslur) og
  aukið samstarf sem virðist vera að skila góðum hlutum:
  Dæmi FSN þróunarverkefni, framhaldsdeild á Patreksfirði;
  Kennsluvefur (Moodle), samstarf austfirsku skólanna og
  þekkingarnetið; Forritunarkennsla í FSU
Námið - Hvernig gengur?
• Jóna Pálsdóttir. (2005). Frá hugmynd að veruleika: Rannsókn á
  fyrsta starfsári Fjölbrautaskóla Snæfellinga [translated: From
  idea to reality: Study of the first year of the Snaefellsnes
  Comprehensive School/College]. Óbirt Meistaraprófsritgerð,
  Háskóli Íslands, Reykjavík.
• Hafdís Ólafsdóttir. (2008). Opnum kennslustofuna: áhrif
  námsumsjónarkerfis á námið í kennslustofunni. Óbirt M.A.
  ritgerð, Háskóli Íslands, Reykjavík. Sótt 12. febrúar 2009 af
  http://www.bhs.is/hafdis/opnumkennslustofuna/hafdis_olafs
  dottir_MA.pdf
Hugsað til framtíðar
• Stefnur - ráðuneyti, skólar/stofnanir
• Gæðamat/staðlar? (sjá t.d. http://www.nacol.org –
  kennsla, kúrsar, prógröm)
• Kennaramenntun/starfsþróun –
  kennsluréttindi/diplómur f. fjar/netkennslu?
• Námsmat (gagnvirk próf, vs. ferilmöppur/portfolio)
• Hugbúnaður – s.s. opinn/séreignar-,
  íslenskur/erlendur/alþjóðlegur
• Rannsóknir, þróunarvinna
• Samfélag/samtök?
Erlend samtök/rannsóknir
• The International Association for K-12 Online Learning
http://www.inacol.org/
Advocacy, Research, prof. dev., networking
Why We Do It
   To level the playing field for students through online
   learning. Our mission is to ensure all students have access
   to world-class education and quality online learning
   opportunities that prepare them for a lifetime of success.
• 2009 Virtual School Symposium
• Creating New Solutions Through Online Learning
   November 15-17, 2009
• Keeping Pace with K-12 Online Learning December 9, 2009
Umræða
Opið nám - sveigjanlegt nám
• E. open learning, flexible learning
• Hugtakið sveigjanlegt nám er óskýrt - yirleitt notað í samhengi við
  önnur hugtök, s.s. opið nám (open learning) - möguleikar til náms
  séu sem opnastir með sem fæstum hindrunum fyrir nemandann.
• Oft fjallað um opið og sveigjanlegt nám - hugmyndir um fjar- og
  netkennslu yfirleitt ekki langt undan (open and distance
  learning/ODL)
• Vísað til sveigjanleika í aðgengi að námi (stað, tími, þarfir)
     – Að einstaklingurinn velji sér tíma til námsins;
     – Að búseta einstaklingsins megi ekki vera hindrun í því að stunda nám;
     – Að byggt sé á þörfum einstaklinga og hópa og námskeiðin sniðin að
       þeim.

•   sjá t.d. Tella (ártal?) og afrakstur úr Grundvig I verkefninu
    (www.flexible.lt/handbook_ic.htm)

Contenu connexe

En vedette (10)

Cambrigde language plaza_2011
Cambrigde language plaza_2011Cambrigde language plaza_2011
Cambrigde language plaza_2011
 
Upplýsingatækni í skólastarfi
Upplýsingatækni í skólastarfiUpplýsingatækni í skólastarfi
Upplýsingatækni í skólastarfi
 
Nera 2013 ict_icelandic_schools_changing
Nera 2013 ict_icelandic_schools_changingNera 2013 ict_icelandic_schools_changing
Nera 2013 ict_icelandic_schools_changing
 
Nettorg solveig menntakvika
Nettorg solveig menntakvikaNettorg solveig menntakvika
Nettorg solveig menntakvika
 
Solveig torfi loka
Solveig torfi lokaSolveig torfi loka
Solveig torfi loka
 
Menntakvika2011samkennsla thuridursolveig
Menntakvika2011samkennsla thuridursolveigMenntakvika2011samkennsla thuridursolveig
Menntakvika2011samkennsla thuridursolveig
 
Netkenn04
Netkenn04Netkenn04
Netkenn04
 
Saft10
Saft10Saft10
Saft10
 
Stafræn borgaravitund
Stafræn borgaravitundStafræn borgaravitund
Stafræn borgaravitund
 
DGAZ Web Marketing Design
DGAZ Web Marketing DesignDGAZ Web Marketing Design
DGAZ Web Marketing Design
 

Plus de Sólveig Jakobsdóttir

Borgaravitund kynning sj_ha_14mars2018
Borgaravitund kynning sj_ha_14mars2018Borgaravitund kynning sj_ha_14mars2018
Borgaravitund kynning sj_ha_14mars2018Sólveig Jakobsdóttir
 
Borgaravitund - stafræn borgaravitund?
Borgaravitund - stafræn borgaravitund?Borgaravitund - stafræn borgaravitund?
Borgaravitund - stafræn borgaravitund?Sólveig Jakobsdóttir
 
My Internet - Our Internet: Developing (M)OOCs on Digital Citizenship for Edu...
My Internet - Our Internet: Developing (M)OOCs on Digital Citizenship for Edu...My Internet - Our Internet: Developing (M)OOCs on Digital Citizenship for Edu...
My Internet - Our Internet: Developing (M)OOCs on Digital Citizenship for Edu...Sólveig Jakobsdóttir
 
The Educamp model: experience and use in professional development of teachers...
The Educamp model: experience and use in professional development of teachers...The Educamp model: experience and use in professional development of teachers...
The Educamp model: experience and use in professional development of teachers...Sólveig Jakobsdóttir
 
Educamps in education: Enjoyable "over-the-shoulder" learning in show and sha...
Educamps in education: Enjoyable "over-the-shoulder" learning in show and sha...Educamps in education: Enjoyable "over-the-shoulder" learning in show and sha...
Educamps in education: Enjoyable "over-the-shoulder" learning in show and sha...Sólveig Jakobsdóttir
 
Embedding MOOCs in University courses: experiences and lessons learned
Embedding MOOCs in University courses: experiences and lessons learnedEmbedding MOOCs in University courses: experiences and lessons learned
Embedding MOOCs in University courses: experiences and lessons learnedSólveig Jakobsdóttir
 
Erindi fyrir samfelagsfraediikennara_feb2012
Erindi fyrir samfelagsfraediikennara_feb2012Erindi fyrir samfelagsfraediikennara_feb2012
Erindi fyrir samfelagsfraediikennara_feb2012Sólveig Jakobsdóttir
 

Plus de Sólveig Jakobsdóttir (14)

Borgaravitund kynning sj_ha_14mars2018
Borgaravitund kynning sj_ha_14mars2018Borgaravitund kynning sj_ha_14mars2018
Borgaravitund kynning sj_ha_14mars2018
 
Borgaravitund - stafræn borgaravitund?
Borgaravitund - stafræn borgaravitund?Borgaravitund - stafræn borgaravitund?
Borgaravitund - stafræn borgaravitund?
 
My Internet - Our Internet: Developing (M)OOCs on Digital Citizenship for Edu...
My Internet - Our Internet: Developing (M)OOCs on Digital Citizenship for Edu...My Internet - Our Internet: Developing (M)OOCs on Digital Citizenship for Edu...
My Internet - Our Internet: Developing (M)OOCs on Digital Citizenship for Edu...
 
The Educamp model: experience and use in professional development of teachers...
The Educamp model: experience and use in professional development of teachers...The Educamp model: experience and use in professional development of teachers...
The Educamp model: experience and use in professional development of teachers...
 
Educamps in education: Enjoyable "over-the-shoulder" learning in show and sha...
Educamps in education: Enjoyable "over-the-shoulder" learning in show and sha...Educamps in education: Enjoyable "over-the-shoulder" learning in show and sha...
Educamps in education: Enjoyable "over-the-shoulder" learning in show and sha...
 
Mooc iceland 2016
Mooc iceland 2016Mooc iceland 2016
Mooc iceland 2016
 
Embedding MOOCs in University courses: experiences and lessons learned
Embedding MOOCs in University courses: experiences and lessons learnedEmbedding MOOCs in University courses: experiences and lessons learned
Embedding MOOCs in University courses: experiences and lessons learned
 
Borgaravitund samspil 2015
Borgaravitund samspil 2015Borgaravitund samspil 2015
Borgaravitund samspil 2015
 
Trondheim fjarkennsla april2012_loka
Trondheim fjarkennsla april2012_lokaTrondheim fjarkennsla april2012_loka
Trondheim fjarkennsla april2012_loka
 
Fjarnam framhaldsskoli fel_rettlaeti
Fjarnam framhaldsskoli fel_rettlaetiFjarnam framhaldsskoli fel_rettlaeti
Fjarnam framhaldsskoli fel_rettlaeti
 
Erindi fyrir samfelagsfraediikennara_feb2012
Erindi fyrir samfelagsfraediikennara_feb2012Erindi fyrir samfelagsfraediikennara_feb2012
Erindi fyrir samfelagsfraediikennara_feb2012
 
Madlat09 dhl sj
Madlat09 dhl sjMadlat09 dhl sj
Madlat09 dhl sj
 
Utfaerni98 02 04_08
Utfaerni98 02 04_08Utfaerni98 02 04_08
Utfaerni98 02 04_08
 
Soljakfjarnam3f07
Soljakfjarnam3f07Soljakfjarnam3f07
Soljakfjarnam3f07
 

Fjarblondur05 09 2

  • 1. Fjarnám og blandað nám í íslenskum framhaldsskólum: Þróun og framtíð? Sólveig Jakobsdóttir, dósent Menntavísindasviði Háskóla Íslands Erindi flutt á málstofu á vegum RANNUM 17.11. 2009
  • 2. Yfirlit • Hugtök? fjar-, blandað, net-, dreif-, • Í deiglunni? • Rannsóknin • Þróun 2005-2009: raddir skólastjóra • Viðhorf fjarnema og -kennara 2007? • Staða erlendis – USA • Hugleiðingar, lokaorð
  • 3. Fjarnám og – fjarkennsla • E. (distance learning, distance teaching, distance education) • Á íslensku er talað um fjarnám (distance learning) og/eða fjarkennslu (distance teaching) • Á ensku er menntahugtakið hins vegar oft í brennidepli þ.e. distance education. • Margar skilgreiningar á hugtakinu distance education - eiga yfirleitt sameiginlegt að fela í sér aðskilnað kennara og nemenda.
  • 4. Netnám og tölvustutt nám • E. online learning & elearning • Hugtök sem hafa sterk tengsl við fjarnám og fjarkennslu eru t.d. hugtakið netnám eða sítengt nám (online learning; net-based learning) um nám sem stundað er á Netinu sem nú gildir í sífellt meira mæli en áður um allt fjarnám. • elearning notað á svipaðan hátt. Svipuð merking þó telja margir elearning víðara hugtak og fela í sér tölvustutt nám, með/án stuðningi Netsins
  • 5. Netnám - Online learning • U.S. Department of Education (2009, bls. 9): Nám sem á sér stað að hluta eða öllu leyti á netinu. • Skilið á milli netnáms sem eigi að koma í staðinn fyrir staðnám (substitute/alternative) og netnáms sem sé hluti blandaðs eða samsetts náms (hybrid) hugsað til að bæta námið (enhancement).
  • 6. Blandað nám - dreifnám • E. blended learning, distributed learning • Dreifnám: blanda af net- og staðnámi, notað á Íslandi á framhaldsskólastiginu (dæmi: FB, BHS). • Aðrir nota dreifnám (einnig) í þeim skilningi að nám einstaklinga og hópa fari fram ekki eingöngu í einni kennslustofu heldur dreift s.s. á heimilum, vinnustöðum og í samfélaginu sem samtengd séu með hjálp nútíma tækni • Kannski góð hugmynd að nota dreifnám um nám stundað á sama tíma við mismunandi stofnanir (sbr. nemar sem í staðnámi í FAS sem taka áfanga við VA og ME). • Meira lýsandi að nota blandað nám þegar nemi er í blöndu og stað- og fjarnámi (við eina og sömu stofnun), t.d. í FG eða VÍ og/eða í einu námskeiði skiptast á stað og –netnám.
  • 7. Blandað nám? • Blandað saman fjar/netnámi og staðnámi (fremur en að um sé að ræða blöndu af kennsluaðferðum og miðlum) • Sloan Concortium 2003 – Hefðbundið nám: 0% á neti – Vef-stutt (web-facilitated): 1-29% á neti (s.s. Kennsluáætlun og einhver verkefni) – Blandað/samsett (blended/hybrid): 30-79% á Neti, einhverjir tímar/fundir á staðnum – Á neti (online): 80%+
  • 8. Fjarnám - í deiglunni • Fjölgun fjarnema – umræða um gæði, þróun menntunar á framhaldsskólastigi • Umdeildur niðurskurður • Umræða á Alþingi - http://www.althingi.is/altext/hlusta.php?lidur =lid20091112T110432&horfa=1 • Greinar, skýrslur í smíðum • Starfshópur á vegum ráðuneytis?
  • 9. Staðan – fjarnemar á framhaldsskólastigi (Hagstofan 2009) 25000 90,0 20000 80,0 70,0 15000 60,0 Fjöldi fjarnema 50,0 Hlutfall fjarnema 10000 Fjöldi dagskólanema 40,0 30,0 Hlutfall 5000 dagskólanema 20,0 0 10,0 0,0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 25 19 20 17 15 15 13 13 10 11 10 11 12 Hlutfall í menntask. 10 Hlutfall í fjölbrautask. 5 5 4 4 2 2 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 F-hlutfall fjarnema M-hlutfall fjarnema
  • 10. Samanburður á stað og fjar • Tvær nýlegar yfirlitsgreinar sem báru saman frammistöðu nemenda í fjar- vs. staðnámi sýndu lítinn eða engan mun (Jahng, Krug, & Zhang, 2007) eða jafnvel smábreytingar í hag þeirra fyrrnefndu (Zhao, Lei, Yan, Lai, & Tan, 2005). • Athuga skólastig (post-secondary)
  • 11. Samanburður á stað og fjar • Stór ný meta-analýsa gefur til kynna að nemendur standi sig betur í net- eða blönduðu námi heldur en staðnámi 176 stúdíur (ath þar af bara 5 í K-12) • U.S. Department of Education. (2009). Evaluation of evidence-based practices in online learning: A meta- analysis and review of online learning studies. Washington, D.C.: U.S. Department of Education, Office of Planning, Evaluation, and Policy Development. Sótt 12. október 2009 af http://www.ed.gov/rschstat/eval/tech/evidence-based- practices/finalreport.pdf
  • 12. Flokkun kennslu Flokkun: í rauntíma (synchronous) eða ekki (asynchronous) – einnig: • Útlistandi kennsla (Expository instruction) – þekkingu miðlað með stafrænni tækni • Virkt nám (Active learning) – nemandi byggir upp þekkingu (leitaraðferðir) með því að vinna með stafrænan efnivið • Gagnvirkt nám (Interactive learning) – leitaraðferðir í samskiptum við aðra nemendur og kennara
  • 13. USA: þróun netnáms á grunn- og framhaldsskólastigi • Picciano, Anthony G. og Seaman, Jeff. (2007). • Picciano, Anthony G. og Seaman, Jeff. (2009). K-12 online learning: a 2008 follow-up of the survey of U.S.school distric administrators. http://www.sloanconsortium.org/publications/surve y/pdf/k-12_online_learning_2008.pdf • Rannsóknir gerðar 2005-6 og 2007-8
  • 14. USA: þróun netnáms á grunn- og framhaldsskólastigi • Meira en milljón nemendur á grunn/framhaldsskólastigi taka amk eitt netnámskið • ¾ hlutar allra opinberra skólaumdæma (K-12) bjóða uppa á netnámskeið eða blönduð námskeið, 66% álíta að skráningar í netnámskeið muni fara vaxandi. – 75% hafa amk 1 nemanda skráðan í net- eða blandað námskeið – 70% hafa amk 1 nemanda skráðan í netnámskeið – Um 10% aukning milli 2005-6 og 2007-8. • Netnám uppfylli þarfir mjög mismunandi nemenda, frá þeim sem þurfa viðbótar hjálp til þeirra sem vilja taka háskólakúrsa • Nemendur taka kúrsa úr mismunandi áttum, m.a. netskóla á vegum fylkja, sínum eigin skóla, skóla á háskólastigi • Netnám er líftaug lítilla skóla/umdæma í dreifðum byggðum, val- og/eða mikilvæg kjarnanámskeið
  • 15. Alþjóðlegur samanburður á stöðu • Powell, Allyson og Patrick, Susan. (2006). An International perspective of K-12 online learning: A summary of the 2006 NACOL international e- learning survey. Sótt 17. nóvember 2009 af http://www.inacol.org/research/docs/Internation alSurveyResultsSummaries.pdf • Skoðað í 14 löndum – Ástralía, Kanada, Nýja Sjáland, Singapore framarlega – s.s. varðandi gæðastaðla
  • 16. Rannsóknin Styrkt af rannsóknasjóði KHÍ (2006, 2007) • Miklar breytingar að eiga sér stað á framhalds-skólastigi hvað varðar fjar/dreif/blandað nám, þörf talin á að skoða stöðuna • Símaviðtöl: SJ spjallaði í síma við fulltrúa* allra 29 framhaldsskólanna** í október 2005 og 6 svör frá 28 fyrra árið en öllum það síðara (97 og 100%), • Vefir skóla skoðaðir • Tekin viðtöl við kennara og nemendur í 6 (8) framhaldsskólum vorið 2007 • Símaviðtöl nóv. 2009: SJ spjallað í síma við 17 af 31 fram að þessu, 13.-17.11. (55%) *Skólameistarar eða aðrar lykilpersónur tengdar fjar/dreifnámi * *ath. ekki sérskóla.
  • 17. Fjar-, stað, -dreif-, net-? Blöndur íslenskra framhalsdsskóla? • Skólar: flokkun eftir umfangi fjar/netnáms, aukin notkun • Sýnileiki, vefir/upplýsingar, stýring • Skipulag: Breytilegt; hversu mikil staðkennsla; notkun myndfunda; blöndun nemendahópa; hverjir eru fjarri • Tækni: Mismunandi tæknilausnir, kerfi, þróun í átt til opins hugbúnaðar (Moodle), nýting kerfa fremur einsleit (hjá flestum)- miðlun efnis, utanumhald – viðhorf yfirleitt jákvæð (s, k, n) • Nemendur: fjölbreyttir hópar/þarfir, aukning í fjölda hjá flestum – þarfir og/eða þægindi, kreppan setur strik í reikning! • Nám og kennsla: Þróun hjá mörgum tengd nýrri lagasetningu
  • 18. Staðan – fjar/dreif/blanda • Staða 2005-2006: Engin „hrein“ fjarkennslustofnun – þar sem eingöngu fer fram fjarnám. • Staða 2009? Sama staða: tveir nýir framhaldsskólar en hvorugur netskóli – ætti að vera einn netháskóli og einn netframhaldsskóli?
  • 19. Flokkar skóla 1. Sterkir stofnar, stór hluti nema stundar fjarnám, fjar+stað misjafnlega mikið aðskilið eða mikil skörun eða blanda. 2. Fjarnám vaxandi sproti af stofni - töluverður-mikill gangur eða dreif-/fjarnám álitlegur sproti, hægari eða lítill vöxtur. 3. Staðnám en vísir að fjarnámi fyrir hópa. Eða dreifnám farið að einkenna staðnámið (minni viðvera í hefðb. kennslust; nám verkefnamiðað; námstjórnunarkerfi í notkun) 4. Notkun námstjórnunarkerfi eða innra nets almenn eða í mjög örum vexti, ekki farin að hafa áhrif á stundatöflu. 5. Kennslukerfi, innra net, en notkun ekki orðin almenn eða vöxtur e.t.v.hægari en í flokki 4; stundum vísir að fjarnámi f. einstaklinga, stundum verið að skoða hlutina vel og ýmislegt í deiglunni t.d. námskeið f. kennara, stundum grasrót.
  • 20. Umfang fjar/dreif-/blandaðs náms F1 F2 F3 F4 F5 Samtals VMA IR FSU MK FSS FÁ BHS MH Flensb. IH FAS FB MK MA VA FÍV Flensbor MS MR g VÍ FSH FSN Kvennó ML FG MK Hraðbra FSS FLaug ut FNV ME FLaug IH FVA ME Versló FVA MA MÍ FG MBorg MR FNV FMos ML MÍ 2005 4 9 4 4 8 29 2006 7 6 8 2 6 29 2009 8 6? 9? 8 0 31
  • 21. Umfang fjar/dreif-/blandaðs náms 100% 90% 80% 70% 60% F5 F4 50% F3 40% F2 F1 30% 20% 10% 0% 2005 2006 2009
  • 22. 2500 2000 1500 2001 2002 1000 2003 2004 2005 500 2006 2007 2008 0 Fjöldi fjarnema eftir skólum 2001 – 2008 (Hagstofan 2009)
  • 23. Vefir - sýnileiki • 2006: Rúmlega fjórðungur skólavefja (8 - 28%) hefur upplýsingasíðu um fjarnám við skólann og 2 í viðbót um dreifnám, samtals um þriðjungur (34%) framhaldsskóla. • 2009: (9/31 – 29%, 5 í viðbót um dreifnám, samtals 45%, nær allir með vísun í námsumsjónarkerfi • 7 skólar (24%) gefa upp umsjónarmanneskju fjar/dreifnáms. 2 í viðbót sem ekki er getið á vef skóla (1 nýráðinn) og 1 – umsjónarmaður kennslukerfis; svipaður fjöldi eða jafnvel fækkun 2009
  • 24. Stjórnendur, titlar Skóli Staða VMA Kennslustjóri fjarkennslu FÁ, Versló Fjarnámsstjóri ME 2009: Kennslustjóri fjarnáms VA Áfanga- og fjarkennslustjóri; 2009? FAS Umsjónarmaður fjarnáms; 2009? IR Verkefnastjóri fjarnáms (úr 2 í 1); 2009? Borgarholtsskóli Verkefnisstjóri dreifnáms,2009: dreifnámsstjóri FG Kennslustjóri fjarnáms FNV Umsjónarmaður fjarnáms; 2009? FB 2009: Umsjónarmenn dreifnámsvefs FÍ 2009: Umsjón með dreifnámi (tækni, nám)
  • 25. (Náms)rými - umhverfi • Námsumsjónarkerfi ráðandi – eflast frá 06-09 • Fjölbreytt flóra – Séreignahugbúnaður (íslenskur og erlendur) – Opinn hugbúnaður – Heimasmíðað kerfi – Fjarfundabúnaður – Aðrar lausnir
  • 26. Kennslukerfi - námsumhverfi BB eða Námsnet Angel (BB) Námskjár Moodle WebCT MySchool FA-ath FUS IR FIV FB VMA -ath MH FG ML BHS Versló MA Hraðbraut MÍ VA, FAS MK Laugar Flensborg IH ME, FSH FAS FSN MS Menntaborg FNV ME MR FSN FSS FMOS MÍ 6-4(-) 5-4 6-6 4-4 4-11+ 11-8 10-10 11
  • 27. Innranet Heimasmíði Sharepoint Tölvupóstur Blogg Annað Kvennó FSS FSH (Laupur) FVA (Plútó) FNV 3-2 1-0 1-0
  • 28. Aðrar tæknilausnir Sérhæfð Stafrænar Fjarfundarb. Upptökuver forrit ferilmöppur FSH? Versló IR Borgh ME IH FB? VA Borgh. FAS FSN
  • 29. Val á kerfum • Íslenska • Aðgengi og notendaviðmót • Þróun og aðlögun – skiptar skoðanir • Tenging við önnur kerfi • Kostnaður • Tímasetning (besta kerfið á sínum tíma) • Reynsla • Hugmyndafræði – opinn hugbúnaður
  • 30. Nemendur, hópar • Aldursbil er breitt og hópar mjög misjafnir, með misjafnar þarfir. Stundum eru 2-3 aðalhópar í hverjum skóla og stundum er um meiri dreifingu að ræða. • Viðhorf nemenda - þarfir til þæginda – Sólveig Jakobsdóttir. (2007, 2. nóvember 2007). Fjarnám í íslenskum framhaldsskólum: Frá þörfum til þæginda Erindi var flutt á Vörður vísa veginn - ráðstefna 3f um upplýsingatækni og menntun – http://www.slideshare.net/radstefna3f/soljakfjarnam3f07-153404/ – Jakobsdóttir, Sólveig. (2008). Waltzing from needs and necessity to comfort and convenience: Online and distance learning at the upper secondary level. Í J. Luca og E. R. Weippl (Ritstj.), Proceedings of World Conference on Educational Multimedia, Hypermedia and Telecommunications (bls. 129-134). Chesapeake, VA: AACE.
  • 31. Fullorðnir Frhsk. Grunnsk. Alm. t.d. Listn. Utan- m. Heilbr. Iðngr. Þurfa 9.-10. konur v. UT, “Venju- skóla, gömul Umönn að ná lokið barn- mm legir” erl., próf un, fél Sjóm. upp samr. eigna Bókas. veik. FÁ,FG FVA FÁ VÍ ML VA, MH VA IR VMA BHS FG ME FSU FSN, VÍ FÍV FÍV FÁ FG IR FAS ME FB FB VA FÁ VMA KvR VMA FÁ FLE,FSU, FSH FSS (ML) VÍ FSU FSS FAS BHS IH (ME) MS? FÍV, VÍ
  • 32. Vandamál / úrlausnir • 2005-6 • Yngra fólk , skortir mörg hver ábyrgð og sjálfsaga – freistingar v. afþreyingar og skemmtana, erfitt að halda sig að vinnu – Lausnir: meiri mætingarskylda, stoð • Stafræn gjá - eldra fólk, oft konur? - Lausnir: fjarfundabúnaður t.d. fyrir austan í meira mæli en net/tölvur. ATH, virðist vera að breytast (2006) • Tæknivandamál – mörg að leysast t.d. Samskiptamál við INNU, fjarfundabúnaður gegnur snurðulausar víðast. • “Seinvirkir” kennarar eða stjórnendur • Kjarasamningar úr takti við tímann – endurspegla fyrst og fremst staðbundna kennslu – þyrfti að skoða nánar • 2009 – kreppan..., ath. einnig launamál, greiðslu fyrir einingafjölda
  • 33. Kreppan? Mismikil áhrif eftir umfangi fjar/dreifnáms • MÍ: Dreifnámið er núna í smálægð því kreppa. Ákveðið að skera niður. Ekki með mjög marga áfanga í gangi. • FVA: Erum að klára restar....Ekki að innrita neitt nýtt. Frekar fúlt, var komið gott á skrið, fyrir fullorðna en kvótinn svo lítill. • FB: ..þessi niðurskurður, kemur til með að hafa gríðarleg áhrif, sker um helming, högg á dreifnámið og kvöldnámið • FG: Þurftum að fækka fámennu áföngunum. Fjölgaði en fækkaði aftur áföngum. Hátt hlutfall sem koma í próf, fá endurgreitt fyrir að standast. Góðir kennarar. Komin mikil reynsla og þekking þess vegna mjög leiðinlegt að slátra,...
  • 34. Kreppan? • VA: Kreppan, samstarfið farið, sá peningur er tekinn af, klára hópa í gangi. • ME: Blikur á lofti. Starfið. Helmingur af stöðu í gegnum samstarf framhaldssk. fyrir austan. Alltaf fjárveiting þar til í sumar. Hefur sett strik í reikninginn varðandi samstarf skólanna. .... Minnkar hlutfall um helming eftir áramót. Verða færri brautir reknar í samstarfi (starfsnámsbrautir, félagsliðabraut, skrifsstofubraut, grunnnám fataiðna – allt austurland, fjarfundabúnað; mæting á helgarnámskeið í fataiðnum; Sjúkraliðabraut frá VA (þeirra). Allar að klárast um jól. • MK: Þyngri en tárum taki að þetta eigi að skera af. Brennur á – hörmum það eins og allir sem að fullorðinsfræðslu standa...
  • 35. Kreppan? • VMA: skera niður um helming. Hvernig á að bregðast við, forgangsraða inn? • IR: Auðvitað það sem brennur á, fyrirskipun ráðuneytis um 50% niðurskurð. Finnum fyrir kreppunni, sérstaklega á vorönninni. Komin með ráðstafanir- draga úr fjarnámi að einhverju leyti, fjar- og kvöldnám, sami áfangi bara öðru hvoru megin. • FÁ: það er náttúrulega bara að leyfa okkur að halda áfram að þróa í stað þess að skera niður. • VÍ: rosalega þungt högg. Svo hrædd um að koðni niður, náist ekki upp aftur. Ætlum að reyna að standa hnarrreist, en getum auðvitað ekki verið að borga með þessu. Ofboðslega þungt högg.
  • 36. Eðli máls vegna voru nemendur felmtri slegnir þegar þeir fréttu af því að skera ætti dreifnámsskennsluna niður um helming. Gékk sjálfur í alla bekki og útskýrði fyrir þeim að til að milda aðgerðina, og forðast þá nauðung að segja upp námssamningum við nemendur, þá hefðum við ákveðið að hægja á námsframvindu nemenda. Fyrir vikið fá þeir að öllu jöfnu einungis að velja sér tvo áfanga á næstu önn nema útskriftarefni - þau fá að ljúka námi eins og að var stefnt í vor. Nemendur voru undantekningarlaust "sáttir" við þessa framkvæmd en lýstu jafnframt yfir óánægju með skerðinguna. Bentu sumir á að þeir hefðu innritast í námið, og lagt í það kostnað og tíma, með von um útskrift á þeim tíma sem í boði var við innritun. Veit ég til þess nemendur hafi í kjölfarið snúið sér til sinna fagfélaga og mótmælt niðurskurði stjórnvalda á fjárframlögum til dreifnáms og fullorðinsfræðslu í framhaldsskólunum. Eiga þeir bágt með að sætta sig við að lögbundið hlutverk framhaldsskólans sé skorið niður á þennan hátt, þ.e.a.s. með flötum niðurskurði í ákveðnu námi - dreifnám sé í raun ekkert annað en opnun á kennslustofunni sem kennt er í í hefðbundinni dagskólakennslu. Þá vekur það furðu nemenda að ráðist sé á þann hóp nemenda sem jafnvel eftir áratuga hlé frá námi - hóp sem af ýmsum ástæðum þurfti á árum áður að hverfa frá námi (í þessu sambandi má geta þess að stærsti hluti nemenda hjá okkur eru “miðaldra” konur af landsbyggðinni án fagmenntunar). Þá hafa nemendur snúið sér til stjórnvalda og þingmanna - veit ég til þess að nokkrar umræður spunnust um þessi mál í gær í utandagskrárumræðum á Alþingi,... Af ofangreindu má vera ljóst að ég hef orðið að neita öllum nýjum umsækjendum um skólavist hjá okkur í dreifnáminu. Veit ég að höfnunin hefur lagst þungt í marga eins og gefur að skilja. Á fólk bágt með að trúa því að í atvinnuleysinu og þeim hremmingum sem nú ganga yfir þjóðfélagið séu jafnvel dyr opinberra skólastofnana lokaðar og læstar. Kristján Ari Arason Borgarholtsskóla, 13.11. 2009 (tölvupóstur, birt með leyfi)
  • 37. Námið - Hvernig gengur? • 2006: Hvaða hópum gengur vel (lítið brottfall), t.d.? – Grunnskólanemendum sem hafa lokið samr. prófi og eru að flýta fyrir sér (síður þeim sem eru að taka valáfanga) – Eldra fólki sem er að bæta við sig/bæta sér upp það sem það hefur áhuga á – Þar sem næst góður félags/hópandi • Talað um að nemendur séu yfirleitt ánægðir þegar námstjórnunarkerfi eru tekin í notkun. 2006 pressa í auknum mæli, virðist hafa skilað sér víða 2009 • Merki um fagleg vinnubrögð (upplýsingaöflun/skýrslur) og aukið samstarf sem virðist vera að skila góðum hlutum: Dæmi FSN þróunarverkefni, framhaldsdeild á Patreksfirði; Kennsluvefur (Moodle), samstarf austfirsku skólanna og þekkingarnetið; Forritunarkennsla í FSU
  • 38. Námið - Hvernig gengur? • Jóna Pálsdóttir. (2005). Frá hugmynd að veruleika: Rannsókn á fyrsta starfsári Fjölbrautaskóla Snæfellinga [translated: From idea to reality: Study of the first year of the Snaefellsnes Comprehensive School/College]. Óbirt Meistaraprófsritgerð, Háskóli Íslands, Reykjavík. • Hafdís Ólafsdóttir. (2008). Opnum kennslustofuna: áhrif námsumsjónarkerfis á námið í kennslustofunni. Óbirt M.A. ritgerð, Háskóli Íslands, Reykjavík. Sótt 12. febrúar 2009 af http://www.bhs.is/hafdis/opnumkennslustofuna/hafdis_olafs dottir_MA.pdf
  • 39. Hugsað til framtíðar • Stefnur - ráðuneyti, skólar/stofnanir • Gæðamat/staðlar? (sjá t.d. http://www.nacol.org – kennsla, kúrsar, prógröm) • Kennaramenntun/starfsþróun – kennsluréttindi/diplómur f. fjar/netkennslu? • Námsmat (gagnvirk próf, vs. ferilmöppur/portfolio) • Hugbúnaður – s.s. opinn/séreignar-, íslenskur/erlendur/alþjóðlegur • Rannsóknir, þróunarvinna • Samfélag/samtök?
  • 40. Erlend samtök/rannsóknir • The International Association for K-12 Online Learning http://www.inacol.org/ Advocacy, Research, prof. dev., networking Why We Do It To level the playing field for students through online learning. Our mission is to ensure all students have access to world-class education and quality online learning opportunities that prepare them for a lifetime of success. • 2009 Virtual School Symposium • Creating New Solutions Through Online Learning November 15-17, 2009 • Keeping Pace with K-12 Online Learning December 9, 2009
  • 42. Opið nám - sveigjanlegt nám • E. open learning, flexible learning • Hugtakið sveigjanlegt nám er óskýrt - yirleitt notað í samhengi við önnur hugtök, s.s. opið nám (open learning) - möguleikar til náms séu sem opnastir með sem fæstum hindrunum fyrir nemandann. • Oft fjallað um opið og sveigjanlegt nám - hugmyndir um fjar- og netkennslu yfirleitt ekki langt undan (open and distance learning/ODL) • Vísað til sveigjanleika í aðgengi að námi (stað, tími, þarfir) – Að einstaklingurinn velji sér tíma til námsins; – Að búseta einstaklingsins megi ekki vera hindrun í því að stunda nám; – Að byggt sé á þörfum einstaklinga og hópa og námskeiðin sniðin að þeim. • sjá t.d. Tella (ártal?) og afrakstur úr Grundvig I verkefninu (www.flexible.lt/handbook_ic.htm)