ภาพสำนวนไทย

2. มาตรฐานที่ ท ๔.๑
ตัว ชีว ัด ม. ๑ / ๖ จำา แนกและใช้ส ำา นวนที่
้
เป็น คำา พัง เพยและสุภ าษิต

3. จุดประสงค์การเรียนรู้
1.นัก เรีย นรู้ม ีค วามรู้ค วามเข้า ใจเกี่ย ว
กับ สำา นวน สุภ าษิต คำา พัง เพย
2. บอกความหมายของสำา นวน สุภ าษิต
คำา พัง เพย
3.สามารถใช้ส ำา นวน สุภ าษิต คำา พัง เพย
ได้ถ ูก ต้อ ง

4. มาประลองความรู้
กัน ก่อ นนะครับ
แบบทดสอบก่อ นเรีย น

5. สำานวน หมายถึงอะไรใคร
สำานวน หมายถึงอะไรใคร
ช่วยตอบที
ช่วยตอบที
หมายถึง โวหาร คารม
ทำานองพูด หมายถึง คำาพูดทั่ว ๆ ไป
ถ้อยคำาทีเรียบเรียง ข้อความ
่ ทีใช้ในการสื่อสาร
่
ทีมความหมายพิเศษเฉพาะคำา
่ ี

6. 30
“ ต่า งฝ่า ยต่า งก็ร ับ รู้ค วามลับ ของกัน และกัน
”ข้อความข้างต้นตรงกับสำานวนใด
ไก่ได้พลอย หัวล้านได้หวี
นำ้าขึ้นให้รีบตัก ไก่เห็นตีนงู งูเห็นนมไก่

7. ภาพต่อ ไปนีต รงกับ
้
สำา นวนใด 15
มัดมือชก
หัวล้านได้หวี
ปากว่ามือถึง
ตักนำ้าใส่กะโหลก
ชะโงกดูเงา

8. เขีย นคำา ศัพ ท์ภ าษาอัง กฤษจาก
ภาพสำา นวนทีป รากฏ
่
<Keyboard will appear here based on shape and location of this rectangle.>

9. วัว แก่ก น
ิ หัว ล้า น สร้างวิมารใน ตาบอดได้
หญ้า อ่อ น ได้ห วี อากาศ แว่น

11. <Scoreboard will appear here, leave shape as-is.>

12. น้อ ง ๆ ครับ
เรามาเข้า เนื้อ หาบท
เรีย นกัน เลยนะครับ
เข้า สู่เ นื้อ หาบทเรีย น

13. สำา นวนเป็น เรื่อ งสำา คัญ เรื่อ งหนึง ของ
่
ภาษาไทย เพราะเป็น คำา พูด ที่ก ลั่น กรอง
ขึ้น เพื่อ ความสละสลวยของภาษาเป็น
ถ้อ ยคำา ที่ค มคายกว่า คำา พูด ธรรมดา เป็น
คำา พูด ที่ร วมใจรวมความยาวๆให้ส น ลงได้ั้
ก็จ ะทำา ให้ผ ฟ ัง สามารถเข้า ใจง่า ย ๆ
ู้
ฉะนัน การศึก ษาถ้อ ยคำา ประเภทนี้ไ ว้ เพื่อ
้
ใช้ใ ห้ถ ูก ต้อ งเหมาะสมกับ เนือ เรื่อ งที่จ ะพูด
้
จึง มีค วามจำา เป็น

14. ๑.) เกิด จากธรรมชาติ เช่น ตื่น แต่ไ ก่โ ห่ นำ้า ซึม บ่อ ทราย ลูก ไม้ห ล่น ไม่ไ กลต้น
ปลาหมอตายเพราะปาก , แมลงเม่า บิน เข้า กองไฟ เป็น ต้น
๒.) เกิด จากการกระทำา เช่น แกว่ง เท้า หาเสี้ย น ปลูก เรือ นคร่อ มตอ พายเรือ
คนละที ชุบ มือ เปิบ ปากว่า มือ ถึง ปิด ทองหลัง พระ เป็น ต้น
๓.) เกิด จากศาสนา เช่น ขนทรายเข้า วัด ตัก บาตรถามพระ ทำา คุณ บูช าโทษ ควำ่า
บาตร ผ้า เหลือ งร้อ น แพ้เ ป็น พระ ชนะเป็น มาร เป็น ต้น
๔.) เกิด จาก นิย าย นิท าน ตำา นาน และ พงศวดาร เช่น ลูก ทรพี ปากพระร่ว ง กบ
เลือ กนาย กระต่า ยตื่น ตูม เห็น กงจัก รเป็น ดอกบัว ชัก แม่น ำ้า ทั้ง ห้า กิง ก่า ได้ท อง
้
เป็น ต้น
๕.) เกิด จากแบบแผนประเพณีแ ละความเชือ เช่น ผีซ ำ้า ดำ้า พลอย กงกำา กงเกวีย น
่
กระดูก ร้อ งได้
กรรมตามทัน คนตายขายคนเป็น เป็น ต้น

15. ๖.) เกิด จากอุบ ต ิเ หตุ เช่น ตกกระไดพลอยโจน ตกนำ้า ไม่ไ หล
ั
ตกไฟไม่ไ หม้ ดับ ไฟต้น ลม เป็น ต้น
๗.) เกิด จากการละเล่น หรือ กีฬ า เช่น รุก ฆาต ไม่ด ต าม้า
ู
ตาเรือ เข้า ตาจน ไก่ร องบ่อ น เป็น ต้น
๘.) เกิด จากความประพฤติ เช่น หาเช้า กิน คำ่า กิน ข้า วร้อ น
นอนตืน สาย ตำา ข้า วสารกรอกหม้อ ขีเ กีย จสัน หลัง ยาว
่ ้
เป็น ต้น
๙.) เกิด จากอวัย วะ เช่น เส้น ใหญ่ ตาเหลือ ง ตีน แมว
ปากบอน ตีน เท่า ฝาหอย หัว หกก้น ขวิด เป็น ต้น

17. บอกหนัง สือ
สัง ฆราช
ความหมาย : สอนหนัง สือ หรือ สอนสิ่ง ต่า งๆ ที่ค นรู้ด อ ยู่ ี
แล้ว โดยเราไม่ร ู้ว ่า ผู้น ั้น มีค วามรู้ด ีก ว่า เรา ใช้เ ปรีย บ
เทีย บคนที่ไ ม่ร ู้ว ่า อีก คนหนึ่ง นัน ที่ต ัว เองสอนอยู่เ ป็น ผู้ท ี่ม ี
้
ความรู้ค วามสามารถในเรื่อ งที่ส อนอยู่แ ล้ว เช่น ตูน นายรู้

18. เนื้อ เต่า ยำา
เต่า
ความหมาย : นำา เอาทรัพ ย์ส ิน ส่ว นที่เ ป็น กำา ไรหรือ
ดอกเบี้ย กลับ ไปลงทุน อีก ครั้ง

19. หัว ล้า นได้ห วี
ความหมาย : ได้ในสิ่งที่ไม่มี
ประโยชน์แก่ตน

20. ตัก นำ้า ลดหัว ตอ
ความหมาย : พูดอย่างไรก็ไม่รู้เรื่องหรือสิงที่ตน
่
นำาไปใช้ประโยชน์ไม่ได้

21. ตาบอดได้แ ว่น
ความหมาย : ได้ในสิ่งทีไม่เป็น
่

22. จับ งูข ้า งหาง
ความหมาย : ทำา อะไรโดยขาดความ
ระมัด ระวัง จะได้ร ับ อัน ตราย

23. หัก ด้า มพร้า ด้ว ย
เข่า
ความหมาย : ทำา อะไรรุน แรง ไม่ค ด หน้า คิด
ิ
หลัง เอาแต่ใ จตัว เอง

24. วัว ไม่ก ิน หญ้า อย่า ข่ม
เขา
ความหมาย : อย่า บัง คับ หรือ ขืน ใจคนอื่น ถ้า เจ้า

25. อย่า เล่น กับ
ไฟ
ความหมาย : อย่า เผชิญ กับ สิง ที่ร ้อ น อาจได้
่
รับ อัน ตรายได้

26. สร้า งวิม านใน
อากาศ
ความหมาย : คิด วาดภาพอัน สวยสดงดงาม ซึ่ง
ไม่อ าจจะเป็น จริง ไปได้

27. ช้า งตายทั้ง ตัว เอาใบ
บัว มาปิด
ความหมาย : ความชั่ว หรือ ความผิด ทีร ้า ยแรง
่
ซึ่ง คนทัว ไปรู้ก ัน ทัว แล้ว จะปิด อย่า งไรก็ป ิด ไม่
่ ่
มิด

28. วัว แก่เ คี้ย ว
หญ้า อ่อ น
ความหมาย : คนแก่อายุมากแล้ว แต่งงานกับ
เด็กสาว เช่น ลุงชาตรีอายุจะ60 ปี แล้วแต่ได้
แฟนเด็กอายุ 20 ปี เหมือนวัวแก่ที่ชอบกินหญ้า
อ่อน

29. หมาหวงก้า ง
ความหมาย : บุคคลทีหวงในสิ่งทีแม้แต่ตนเองก็ไม่
่ ่
ต้องการ หรือใช้ประโยชน์ไม่ได้แล้ว , คนทีหวงของที่
่
ตนเองไม่สามารถเอาได้ เช่น แมวไม่ใช้ดินสอแล้ว แต่
ไม่ยอมให้เพือนเพราะหวงเอาไว้คนเดียวไม่ยอมแบ่ง
่

30. ชัก แม่น ำ้า ทั้ง ห้า
ความหมาย : ชัก แม่น ำ้า ทั้ง ห้า หมายความ
ว่า พูด จาหว่า นล้อ ม สรรเสริญ
ยกย่อ งบุญ คุณ เพื่อ ขอสิ่ง ที่ต นปรารถนาหรือ มี
ความประสงค์อ ยากจะได้

31. หมาเห่า ใบตอง
แห้ง
ความหมาย : หมาเห่า ใบตองแห้ง หมายความว่า คนที่เ ก่ง
แต่พ ูด แต่ก ลับ ทำา อย่า งที่พ ูด ไม่ไ ด้
แล้ว ไม่ก ล้า ทำา อย่า งที่พ ูด เอาไว้

32. เรือ ล่ม ในหนอง
ทองจะไปไหน
ความหมาย : พี่น ้อ งวงศ์ญ าติแ ต่ง งานกัน
ทรัพ ย์ส มบัต ิท ี่ม ีไ ม่ร ั่ว ไหลไปไหน

33. ดูว ัว ให้ด ูห าง ดู
นางให้ด ูแ ม่
ความหมาย : แม่ม ีอ ุป นิส ัย เป็น อย่า งไร
ลูก สาวมัก เป็น เช่น นั้น
เช่น มาลีเ ป็น เด็ก ขยัน ทำา งานบ้า นเก่ง เหมือ น

34. หอกข้า ง
แคร่
ความหมาย : สิ่งใกล้เคียงที่อาจจะทำาอันตราย
ให้เจ็บปวดได้

35. ตีง ูใ ห้ก ากิน
ความหมาย : ทำาสิ่งที่ตนคิดว่าควรได้รับ
ประโยชน์ แต่กลับไม่ได้

36. หมาหยอกไก่
ความหมาย : ทำา ทีเ ล่น ทีจ ริง พอชะล่า ใจก็
เล่น งาน หรือ เอาจริง ๆ

37. หมาหมู่
ความหมาย : คนหลายหลายคนที่ช อบรุม
ทำา ร้า ยคนๆเดีย ว ที่ไ ม่ม ีท างสู้ หรือ คนที่ม ี
จำา นวนน้อ ยกว่า

38. เหยียบเรือสอง
แคม
ความหมาย : ทำา ทีเ ข้า ด้ว ยทั้ง สองฝ่า ย โดย
ไม่ใ ห้ฝ ่า ยใดฝ่า ยหนึ่ง รับ รู้

39. เห็นกรงจักรเป็น
ดอกบัว
ความหมาย : พบเห็น ของชั่ว สิ่ง ชั่ว ร้า ยว่า เป็น ของดี
สิ่ง ดี หรือ เห็น ผิด เป็น ชอบ

40. สอนจระเข้ให้ว่าย
นำ้า
ความหมาย : สอนผู้ท ี่เ ขามีค วามสามรถ
ยิ่ง กว่า ตน

41. รักวัวให้ผูก รักลูกให้
ตี
ความหมาย : รัก สิง ใดก็ต ้อ งรู้จ ัก ระมัด ระวัง
่
ให้ด ี อย่า ปล่อ ยตามใจ
มิฉ ะนัน ต้อ งเสีย ใจภายหลัง
้

42. ไก่เห็นตีนงู งู
เห็นนมไก่
ความหมาย : ต่างฝ่ายต่างก็รับรู้ความ
ลับของกันและกัน

43. หวานคอแร้ง
ความหมาย : ทำา อะไรได้ง ่า ยอย่า งสะดวก
สบาย อย่า งชืน ชอบใจ คล่อ ง กิน ได้ง ่า ย
่
ทำา ได้ง ่า ย ไม่ต อ งออกแรงหรือ ออกหัว คิด
้

44. อยู่บ า นท่า นอย่า นิง
้ ่
ดูด าย
ปัน วัว ปัน ควายให้ล ูก
้ ้
ท่า นเล่น
ความหมาย : อยูบ ้า นผู้อ น ไม่ค วรทำา ตัว เป็น คนอยู่
่ ื่
เฉยๆ ควรช่ว ยเหลือ งานในบ้า นเท่า ที่จ ะทำา ได้
เป็น การแบ่ง เบาภาระของเจ้า ของบ้า น เช่น ตุก ตา ๊
ไปพัก อยูก ับ น้า ชายที่บ ้า น ตุก ตาต้อ งช่ว ยน้า ชาย
่ ๊
ทำา ความสะอาดบ้า นและงานบ้า นที่ท ำา ได้ อย่า อยู่

45. เล่นกับหมาหมาเลียปาก
เล่นกับสากสากตีหัว
ความหมาย : ถ้า ลดตนไปเล่น กับ คนชัน ตำ่า ้
กว่า เขาก็อ าจตีเ สมอ ทำา ลวนลาม เอาสาก
ในที่น ห มายถึง สากตำา ข้า วที่เ ขาพิง ไว้ข ้า ง
ี้
ฝาหรือ ข้า งเสาใครซุก ซนไปเล่น อาจถูก

46. ขอบคุณ
ครับ