Medical

1. vaOVikya jyaaoitYaSaas~ ( Medical Astrology )
ima~aMnaao jyaaoitYa ikMvaa BaivaYyaacao p`%yaokalaaca AakYa-Na Asato. ho AakYa-Na baaLacyaa janmaapasaUna sau$ haoto. AayauYyaatIla
p`%yaok mah%vaacyaa GaTnaocyaa vaoLI ikMvaa inaNa-ya GaoNyaacyaa vaoLI maaNaUsa jyaaitYaakDo Qaava Gaotao. Aqaa-t tao jyaaoitYaI Kroca
AByaasaU Aaho ka ho pDtaLlao nasaola tr Aqaa-t inaraSaa pdrI yaoto.
AayauYyaatIla ba–yaaca GaDNaa–yaa GaTnaaMcaI pUva-saucanaa eKada caaMgalaa jyaaoitYaI do} Saktao. prMtu barocavaoLa maaNasao zraivak
p`Enaca ivacaartat. ].da. palyaalaa kaoNato iSaxaNa do}Æ naaokrI kQaI laagaola Æ naaokrI kQaI badlaUÆ pOsaa iktI imaLola Æ
ivavaahacyaa vaoLI gauNa – imalana Ê saMttIsaMdBaa-t p`Ena Ê AajaarI pDlyaanaMtr bara kQaI hao[-na Æ vagaOro. @vaicat kaoNaI Ait
mhatarI maaNasao maR%yaU kQaI yao[-la mhNaUna ivacaartat.
*yaa jyaaoitYa Saas~acaa ]pyaaoga Aaplao Aaraogya caaMgalao rahNyaasaazI farsaa kaoNaI krt naahI. eKada naamaaMikt Da^@Trsauwa
lahana maulaalaa tpasalyaanaMtr Ê *yaa maulaalaa maaozopNaI kaoNato raoga haotIla Æ %yaacao p`kRitmaana ksao rahIla Æ p`kRitcaI kaoNatI
kaLjaI GyaavaI laagaola Æ yaa saMdBaa-t maaga-dSa-na k$ Sakt naahI. AajaarI pDlyaanaMtr naomako iktI idvasaat baro vaaTola ho hI
saaMgaU Sakt naahI. ASaavaoLI jyaaoitYaSaas~acaI Aaplyaalaa madt haotoo. jar ka AapNa lahanapNaIca palyaacaI pi~ka caaMgalyaa
jyaaoitYaalaa daKvalaI tr Aaplyaalaa palyaacyaa tbbaotIbaVla Ê haoNaa–yaa raogaaMbaVla va ho TaLNyaasaazI GaoNyaacyaa kaLjaIbaVla
madt imaLU Sakto. *yaa sallyaap`maaNao vaagaNyaat Aaplao kahIca nauksaana nasato. ikMbahUnaa Jaalaa tr fayadaca hao[-la.
Aqaa-t p`%yaokalaa caaMgalaa jyaaoitYaI imaLola Asao naahI. mhNaUnaca maI vaOVikya jyaaoitYaasaMbaMQaIcao maaJao ilaKaNa tumhalaa ]plabQa
k$na dot Aaho.
kaoNaahI vaacakalaa (a laoKnaatUna Aaplao p`kRitmaana ksao Aaho Æ kaya kaLjaI GaotlaI paihjao Æ KaNaopINao ksao Asaavao *yaacao
maaga-dSa-na imaLU Sakola. vaacakanao p`qama Aaplyaa pi~kova$na ‘ Aaraogyapi~ka ’ Ba$na GyaavaI.

2. 2
laoKaMcaI jaM~I KalaIlap`maaNao.
0 Aaraogyapi~ka
1 lagnarasa va p`kRitmaana 11 raogasqaana ³ YaYzsqaana ´
2 pi~kotIla sqaanao va raiSa 12 rahU – kotU va Aaraogya
3 raiSaMcaa SarIravarIla AMmala 13 hYa-laacao Aajaar
4 riva ³ maaNasaacaa Aa%maa ´ 14 naopcyaUnacao Aajaar
5 janmariva va [tr ga`haMcaI
ASauBa_YTI
15 ga`haMcaI va raiSagat va naxa~gat
fLo
6 caMd` ³ maaNasaacao mana ´ 16 ga`hyaaoga va Aaraogya
7 janmacaMd` va [tr ga`haMcaI
ASauBa_YTI
17 raiSa AaiNa p`kRitQama- va
AaraogyaacaI kaLjaI
8 Aayauda-yak ga`h ³ riva ´ 18 raiSa Ê svaBaava
9 Aayauda-yak ga`h ³ caMd` ´ 19 maR%yaUyaaoga
10 AajaarpNaacao Anaumaana 20 janmakuMDlaItIla yaaoga AaiNa
mah%vaacao Aajaar

3. 3
00. Aaraogya pi~ka
1 naava
2 janmatarIK
3 p<aa
1 rasa
2 naxa~
3.1 lagnarasa
3.2 lagnaatIla ga`h
4 6 va 12 sqaanaatIla raSaI
5 rivacao sqaana va rasa
6 caMd`acao sqaana va rasa
7 riva va [tr g`ahaMcao SauBayaaoga
8 riva va [tr ga`haMcao ASauBayaaoga
9 caMd` va [tr ga`haMcao SauBayaaoga
10 caMd` va [tr ga`haMcao ASauBayaaoga
11 rivavar [tr ga`haMcaI _YTI
12 caMd`avar [tr ga`haMcaI _YTI
13 rivabaraobarIla ga`h
14 caMd`abaraobarIla ga`h
15 kaoNa%yaa sqaanaI 1 – 2 ibaGaDlaolao ga`h
16 YaYTsqaanaatIla rasa
17 YaYTsqaanaatIla ga`h
18 vyayaoSa sqaanaatIla rasa
19 vyayaoSa sqaanaatIla ga`h
20 rahUcao sqaana
21 rahU – kotU Axa
22 hYa-la YaYzsqaanaat Aaho ka Æ
23 naopcyaUna YaYzsqaanaat Aaho ka Æ
24
25
26
27
28
29
30

4. 4
1.0 lagnarasa
AigaraiSa
1 5 9
vaayauraiSa
3 7 11
jalaraiSa
4 8 12
pRqvaIraiSa
2 6 10
1. SarIrp`kRit caaMgalaI barI duba-la ]<ama
2. P`aitkarSai@t BarpUr barI kmaI caaMgalaI
3. ApGaat @vaicat haotat ApGaat haotat
4. saMsaga-janya Aajaar lagaoca haotat haotat
5. saaQaarNa Anaumaana
³ ivaYama sama raiSa ´
balavaana balavaana balavaana duba-la
6. BaaOitkt%vao DaoLo Ê caohra
)dya Ê maaMDyaa
fuFfusao Ê
EvaasaaocCvaasa
maU~ipMD Ê r@t
kaoza
malaivasaja-naiËyaa Ê pa}lao
maana Ê AatDI
gauDGao Ê katDI
vaatraoga raiSa 3 6 7 11
ip<adaoYa raiSa 1 5 9 10
kfdaoYa raiSa 2 4 8 12
2.0 sqaana va raiSa
vaRYaBa maIna 12
2
imaqauna 3 maoYa 11 kuMBa
1
kk- 4 10 makr
7
tuL Qanau
isaMh 5 9
6 8
knyaa vaRiEcak

5. 5
3.0 raiSaMcaa SarIravarIla AMmala
rasa baa*ya AMtga-t rcanaa%mak
maoYa Daoko Ê taoMD maoMdU Ê mastkatIla iSara Ê
kanaiSalaacyaa va DaoLyaaMcyaa
iSara Ê maanaocyaa Qamanyaa.
kvaTI Ê taoMDacaI haDo
vaRYaBa maana Ê gaLa Ê kana Ê Gasaa Ê
Dao@yaacaa maagaIla Baaga
Annanailaka Ê Evaasanailaka Ê
GaSaatIla gaazI.
maanaocaI haDo
imaqauna KaMdo Ê baahU Ê kana fuFfusao Ê r@t Ê r@tatIla
Aa^i@sajana iËyaa Ê saUxma
koSavaaihnyaa
KaMVacaI haDo Ê pihlaI
fasaLI Ê hat Ê hatacaI haDo
kk- stna Ê CatI kaoza Ê pcanaoMid`yao stnaacaI haDo va fasaLyaa
isaMh paz )dya Ê kpaLacyaa AatIla
baahorIla Qamanyaa Ê
maaozI QamanaI
pazIcaa kNaa
knyaa kaoza Ê naaBaIjavaLIla Baaga AatDI Ê PlaIha Ê majjaatMtu pazIcyaa kNyaacaa KalaIla
Baaga
tUlaa kmarocaa Baaga Ê katDI maU~ipMD kiTracaI haDo
vaRiEcak gauPt[Mid`yao Ê gaudWar Ê naak Ê
kMbar
maU~aSaya Ê jananaoMid`ya Ê
ip<aaSaya Ê gaudWar
Qanau maaMDyaa Ê pRYzBaaga iSara Ê Qamanyaa maaMDyaa va maaMDyaacyaa maagaIla
pRYzBaagaacaI haDo
makr gauDGao Ê paoT–yaa Ê %vacaa haDo Ê saaMQao gauDGyaacyaa vaaTyaa
kuMBa paya Ê payaacao GaaoTo r@t Ê r@taiBasarNa payaacyaa GaaoTyaacaI haDo
maIna Paa}lao Ê payaacaI baaoTo SarIramaQaIla lasaa%mak d`vya tLvyaaMcaI Ê payaacyaa baaoTaMcaI
haDo.

6. 6
4.0 riva mhNajao maaNasaacaa Aa%maa
1. ga`haMcaa rajaa. P`aaNa doNaara Ê SarIracaa Aa%maa.
2. pu$YaaMcyaa kuMDlaIt AayauYyadata ga`h.
3. AMmala : caotnaa Ê jaIvanaSa@tI Ê r@t Ê maoMdu Ê pu$YaaMcaa ]javaa nao~ va is~yaaMcaa Davaa nao~.
4. AnauvaMiSak baaQaa va AnauvaMiSak Aajaar dotao.
5. )dyaavar p`%yaxa AMmala.
6. AignaraSaIt riva ³ 1 5 9´ BarpUr AayauYya. naOsaiga-k Aaraogya ]<ama. %vairt haoNaaro Aajaar lavakr baro haotat.
7. vaayauraSaIt riva ³ 3 7 11´ kmaI Sa@tImaana. Aaraogya maanaisak ~asaanao va SarIratIla majjaatMtu duba-L Asalyaanao
ibaGaDto. hvaamaana badlaNao va sqalaaMtr k$na fayada haotao.
8. pRqvaIraSaIt riva ³ 2 6 10´ SarIranao baLkT Asatat. pRqvaIraSaIt riva lagnaI Asalaolao laaok vayaapoxaa lahana
idsatat. Eama sahna krNyaacaa kaTkpNaa %yaaMcyaa AMgaI Asatao. AajaarIpNaa ivalaMbaI Asatao. Aajaar kYTsaaQya
Asatat. raogainavaarNaiËyaa gait maMd Asato. makr riva jaast duba-la Asatao. 21 vaYaa-Mpya-Mt SarIranao duba-la
Asatat. %yaanaMtr SarIr baLkT banato. maodaiQa@ya p`vaRi<a Asato.
9. jalaraiSat riva ³ 4 8 12´ duba-la raiSa Ê Apvaad – vaRiEcak raSaIcaa. baa*yakarNaanaI Aaraogya ibaGaDto.
saaqaIjanya ivakaracao far Baya Asato.

7. 7
5.0 janamariva va [tr ga`haMcaI ASauBa _YTI
1. caMd`acaa ASauBayaaoga : Aaraogyaacyaa baabatIt duba-lata AaNatao. qaMDIpasaUna ivakar haotat. nao~ivakar.
2. maMgaLacao ASauBayaaoga : p`kRit ]YNa va ip<akark Ê SarIramaQyao ]YNata jaast Asato. jaIvanaSa@tI BarpUr Asato.
tap Ê jvar Ê dahyau@t ivakar Ê ApGaat Ê jaKmaa Ê Sas~Gaat haoNyaacaa saMBava Asatao.
3. bauQaacao ASauBayaaoga : riva bauQaacaI yauit f@t Sa@ya Asato. *yaa yautImauLo Aaraogyaavar vaa[-T pirNaama haot naahIt.
4. gau$cao ASauBayaaoga : ivaSaoYa p`itkula pirNaama haot naahIt. riva ³ 2 6 10 ikMvaa 4 8 12 ´ maQyao AsaUna ho yaaoga
koMd`sqaanaatUna ³ 1 4 7 10´ ikMvaa 6 12 sqaanaatUna haot AsatIla tr Ait KaNyaanao Ê caOnaIcyaa rahNaInao r@tdaba Ê
r@tdaoYa Ê Apsmaar Ê r@taiQa@ya vagaOro hao} Sakto.
5. SainacaI ASauBa_YTI : Aaraogya janamat:ca caaMgalao nasato. Aaraogyaacyaa baabatIt naohmaI kurkur Asato.
Aajaar ivalaMbaI. qaMDI va vaativakaracao Aajaar haotat. rivavar SainacaI ASauBa _YTI AsaNao Aaraogyaacyaa baabatIt
savaa-t ASauBa samajaavao.
6. hYa-laacaa ASauBayaaoga : baro na haoNaaro Aajaar haotat. maoMdUcao va majjaatMtUsaMbaMQaI cama%kairk va ivaica~ ivakar
haotat. sfaoT hao}na ApGaat Ê maaramaarImaQyao maR%yaU Ê ivaVut ApGaatanao maR%yaU hao} Saktao.
7. naopcyaUnacaa ASauBa yaaoga : maanaisak ivakar Ê SarIratIla sarMxak poSaIMcaI vaaZ KuMTUna eKada Avayava saukNao va %yaacaI
vaaZ na haoNao vagaOro AsaaQya ivakar haotat.

8. 8
6.0 caMd` mhNajao mana
1. is~yaaMcao Aaraogya caMd`avar AvalaMbaUna Asato.
2. is~yaaMcyaa kuMDlaIt caMd` ha AayauYya doNaara Asatao.
3. caMd` jar ]idt sqaanaI ³ pi~kotIla 7 to 12 sqaana´ Asaola ³ mhNajaoca janma idvasa Jaalaa Asaola´ tr Aaraogya
caaMgalao Asato. ra~Icaa janma mhNajaoca caMd` ³ 1 to 6 sqaanao´ Anauidt sqaanaat Asaola tr Aaraogya duba-la Asato.
4. ]idt BaagaatIla caMd`avar [tr ga`haMcao ASauBa _YTIyaaoga Asalao trI Aaraogyaavar ivaSaoYa p`itkula pirNaama haoNaar
naahI.
5. caMd`acyaa AavaD%yaa raiSa kk- va maIna.
6. vaayauraiSa ³ 3 7 11 ´ caMd`alaa ba–yaa Asatat.
7. pRqvaIraiSatIla ³2 6 10´ pOkI vaRYaBa ³ 2 ´ va knyaa ³ 6 ´ caMd`alaa AnaukUla Asatat. *yaa raSaIt caMd`
Asalyaasa maaNaUsa inaraogaI va baLkT Asatao.
8. AignaraiSa ³ 1 5 9 ´ caMd`alaa AnaukUla nasa%aat karNa raSaIMcaa naOsaiga-k Qama- caMd`acyaa Qamaa-cyaa iva$w Aaho.
9. caMd`alaa p`itkUla raiSa mhNajao vaRiEcak ³ 8 ´ va makr ³ 10 ´
10.s~IyaaMcyaa vaRiEcak raSaIt caMd` Asalyaasa maaisak Qamaa-saMbaMQaI AinaimayatpNaa va ASauwta Asatao. vaagaNaUk
AnaOsaiga-k va kQaI kQaI AnaItIkark Asalyaanao %yaacaa pirNaama %yaaMcyaa Aaraogyaavar haotao .AMgaat ivakRt
maodaiQa@ya yaoto.
11. makr rasa Asalaolao laaok p`kRtInao duba-la va naajaUk Asatat. lahanapNaI p`kRtI naajauk Asato.

9. 9
7.0 janmacaMd` va [tr ga`haMcaI ASauBa _YTI
1. rivacaa ASauBayaaoga : sava-saaQaarNa duba-lata Ê qaMDImauLo p`kRtIt ibaGaaD dSa-ivatao. is~yaaMcyaa kuMDlaIt ha yaaoga
hainakark Asatao.
2. bauQaacaa ASauBayaaoga : maanaisak ivakar Ê saaMsaairk ADcaNaIMmauLo maanaisak vyaga`ta.
3. SauËacaa ASauBayaaoga : KaNyaaipNyaatIla AitrokamauLo va AnaOitk vaagaNyaanao Aajaar inamaa-Na haotat.
4. maMgaLacaa ASauBayaaoga : jvar Ê dahyau@t Aajaar Ê ApGaat Ê AdurdiSa-pNaamauLo ivakar. *yaa ASauBayaaogaacaa pirNaama
f@t is~yaaMcyaa pi~kot idsaUna yaotao.
5. gau$caa ASauBayaaoga : yakRtalaa pIDa Ê Ait isnagQa pdaqa- saovana kolyaamauLo va ]cca t–hocyaa rahNaInao haoNaaro
Aajaar.
6. Sainacaa ASauBayaaoga : ivalaMbaI Aajaar Ê qaMDI vaa–yaanao va hvaocyaa forbadlaanao ivakar Ê yaaogya Aahar na imaLalyaanao
haoNaaro ivakar va mhatarpNa.
7. naopcyaUnacaa ASauBayaaoga : maanaisak Aajaar.
8. caMd`acaa AMmala Asalaolao laaok mhNajao caMd` ³ 1 3 4 9 10 sqaanaI ´ Asalyaasa Ê BaT@yaa vaR<aIcao Ê caMcala manaacao Ê
Aisqar vaR<aIcao Asatat.
9. caMd`acaa mau#ya AMmala paoTavar Aaho. Anna ga`hNa krNao va pcana krNao ha caMd`acaa Qama- Aaho.
10.jala va pRqvaI raiSat ³ 4 8 12 À 2 6 10 ´ caMd` jar koMd`sqaanaat ³ 1 4 7 10 ´ Asalyaasa is~yaaMcao vaxa:sqaL
ivaSaala Ê ]nnat Ê va Bardar Asato.
11. AignaraSaIt caMd`at ³ 1 5 9 ´ ikMvaa vaayauraiSatIla ³ 3 7 11 ´ caMd`at Ê vaxa:sqaL ]nnat nasato.
12.AignaraSaIt caMd` ³ 1 5 9 raSaIt ´ ikMvaa caMd`avar Saina Ê hYa-la Ê maMgaL Ê rahU yaaMcaa ASauBa _YTIyaaoga Asaola tr
ASaa is~yaaMnaa AMgaavar dUQa kmaI Asato. %yaaMcyaa ABa-kacao paoYaNa AMgaavarIla duQaavar haot naahI.

10. 10
8.0 Aayauda-yak ga`h ³ riva´
1. pu$Yaacyaa kuMDlaIt riva Aayauda-yak ga`h Asatao.
2. janmarivacao sqaana laxaat GaoNao AavaSyak Aaho.
3. riva ima~gaRhI Ê svagaRhI Aaho ka Æ
4. rivacao [tr ga`haMbaraobarcao SauBayaaoga baGaavao.
5. rivacao [tr ga`haMbaraobarcao ASauBayaaoga baGaavao.
6. SauBa va ASauBayaaoga krNaa–yaa ga`haMcao bala sauwa baGaNao AavaSyak Aaho.
7. riva YaYzsqaanaI AsaUna %yaavar kaoNa%yaahI ga`haMcao SauBa dRiYTyaaoga nasatIla tr AayauYyaBar Aaraogya caaMgalao nasato.
8. raSaIpr%vao rivacao AaraogyaivaYayak fL :
maoYaraiSatIla riva : SarIrp`kRit QaDQaakT Ê BarpUr jaIvanaSa@tI Ê AajaarpNaacao p`saMga @vaicat.
vaRYaBaraSaIt riva : p`kRit inakaop. prMtu )dya qaaoDo duba-la Asato. *yaa raSaIcao daoYa mhNajao Apsmaar Ê maUcCa-.
*yaa raSaIt riva jar Saina Ê maMgaL Ê hYa-la *yaapOkI ekacyaaih ASauBa _iYTmaQyao Asaola tr AaËismak maR%yaU haotao.
imaqauna raSaIt riva : p`kRit saaQaarNa baLkT. prMtu fuFfusao Ê majjaaMtu va r@t ibaGaDNyaacaa saMBava Asatao.
riva jar Saina Ê maMgaL Ê hYa-la ikMvaa rahU yau@t Asaola ikMvaa *yaa ga`haMcyaa p`ityaaogaat ³ koMMd`at navho ´ tr xaya haoNyaacaI
BaIit Asato.
kk-raSaIt riva : p`kRit majabaUt zovat naahI. SainacaI ASauBa_YTI Asaola tr saMiQavaat Ê ivalaMbaI Aajaar haotat.
isaMhraSaIcaa riva : majabaUt p`kRit dotao. Aajaar @vaicat haotat. *yaa rivavar maMgaL Ê hYa-la ikMvaa Saina *yaaMcaa ASauBa
yaaoga Asaola va ha riva 1 3 5 6 8 12 sqaanaI Asaola tr )dyaivakar saMBavatao.
knyaaraSaIcaa riva : p`kRit duba-la Asato. qaaoDyaa karNaaMnaI p`kRit ibaGaDto. ‘ taoLa maasaa ’ tbbaot .
p`kRtIbaVla saaSaMk Asatat. fuFfusao va majjaatMtu lavakr ibaGaDtat. PaaoT duKNao Ê AatDyaalaa gaazI pDNao vagaOro
ivakar saMBavatat.
tUlaa raSaIt riva : baLkT p`kRit. maU~ipMD Ê kMbar ho Baaga duba-la Asatat. maQaumaoh Ê %vacaaraoga Ê Daoko va paoT duKNao
Asao ivakar saMBavatat. Aajaar SarIraMtga-t Asatao.
vaRiEcak raSaIt riva : majabaUt p`kRit dotao. jaIvanaSai@t BarpUr Asato. *yaa rivacao mau#ya raoga mhNajao dah Ê saUjayau@t va
ekdma haoNaaro Aajaar. saMBavaNaaro ivakar – Aamavaat ÊBagaMdr Ê mauLvyaaQa Ê laGavaIcao ivakar. saaqaIjanya va saMsaga-janya
raogaabaVla japavao.
QanauraSaIt riva : p`kRit saudRZ va saaoiSak Asato. Aajaaracao p`saMga @vaicatca yaootat. r@t va majjaatMtu ho Baaga duba-la
Asatat. fuFfusao AitEamaanao duba-la haotat. ApGaat Ê kapNao Ê jaKma Ê duKapt saMBavato. pDUna ikMvaa KoLtanaa
duKapt haoto. janaavarapasaUna [jaa haoto.

11. 11
makr raSaIt riva : p`kRit duba-la. jaIvanaSa@tI kmaI. manauYya faofsaa idsatao. pcanaiËyaa va AatDI duba-la Asatat.
AaOdaisanya saMBavato. saMiQavaat Ê ivalaMbaI duKNaI Ê bawkaoYzta ivakar saMBavatat.
kuMBa raSaIt riva : p`kRit baLkT Asato. ekdma duKNaI haotat. )dya va DaoLo yaaMcao ivakar haotat. $iQaraiBasarNa
baraobar nasato. GaabarTpNaa Asatao. maanaisak isqatI caaMgalaI nasalyaanao Anaok Aajaar haotat.
maIna raSaIcaa riva : saudRZ p`kRit dot naahI. jaIvanaSa@tI kmaI. saMsaga- va saaqaIjanya raogaaMcaI BaIit Asato. r@tdaoYa Ê
%vacaaivakar Ê xaya Ê Apcanaacao ivakar haotat.
TIp : rivavar [tr ga`haMcao SauBa Ê ASauBa yaaoga va sqaana yaanausaar varIla saaMigatlaolyaa pirNaamaat kmaI À jaast frk
pDola.

12. 12
9.0 Aayauda-yak ga`h ³ caMd` ´
1. is~yaaMcyaa pi~kot caMd` Aayauda-yak ga`h Asatao va janmat: *yaa ga`hacao kuMDlaIt balaava$na va ga`havar haoNaaro [tr
ga`haMcao _YTIyaaogaanausaar AaraogyaabaVla AMdaja krta yaotat.
2. YaYzsqaanaI caMd` kaoNa%yaahI ga`hacyaa ASauBa _YTIt Asaola tr s~Icao Aaraogya caaMgalao nasato. p`kRit inaba-la Ê ASa@t
Asato. r@tnyaUnata idsaUna yaoto.
3. caMd` iWsvaBaava raSaIt ³ 3 6 9 12 ´ Asaola tr s~I saMsaarasa Ayaaogya Asato. ASaa is~yaa saMsaar AQa-vaT TakUna
svaga-vaasaI haotat.
4. 1 6 8 12 sqaanaatIla caMda`caaca AaraogyaivaYayak BaaiktasaazI ivacaar kravaa.
5. raiSapr%vao caMd`acao AaraogyaivaYayak fL :
maoYacaMd` : baLkT p`kRit dot naahI. is~yaa ]tavaLyaa va icaDKaor Asatat. Dao@yaacao va DaoLyaaMcao ivakar haotatÊ
maoMdUcao kaya- baraobar nasato. lahana maulaaMnaa AakDI yaoto. inad`anaaSa Ê AaLsa va baocaOna isqatI Asato. majjaatMtU duba-la
Asatat.
vaRYaBacaMd` : Aaraogya ]<ama Asato. saaoiSakpNaa va kaTkpNaa Asatao. gaLyaacao va maanaocao ivakar haotat.
imaqaunacaMd` : p`kRit saaQaarNa barI Asato. r@t Ê majjaatMtu Ê fuFfusao Ê CatI ho Baaga duba-la Asatat. dmaa Ê xaya hao}
Saktao.
kk-caMd` : Aaraogya ]<ama Asato. inaraogaI va AakYa-k Asatat. vayaapoxaa lahana idsatat. kk- raSaIt caMd` xaINa baLI
nasaola tr vaxa:sqaL ]nnat Asato. kko-cyaa caMd`avar maMgaL Ê Saina Ê riva yaaMcaI ASauBa_YTI Asaola tr pcanaiËyaocaa ~asa
saMBavatao. naakatUna paNaI gaLto va ApcanaasaMbaMQaI ivakar haotat.
isaMh raSaIt caMd` : p`kRit saudRZ Asato. s~I maad-va kmaI Asato. ]Mca va ikDikDIt Asatat. gaMDmaaLa Ê AakDI Ê
%vacaocao ivakar Ê $iQaraiBasarNa baraobar na Jaalyaanao ivakar haotat.
knyaaraSaIt caMd` : p`kRit barI Asato. raogaacaa p`itkar krNyaacaI Sai@t Asato. s~Icao Avayava roKIva Asatat.
vayaapoxaa lahana idsatat. AatDyaacao Aajaar Ê bawkaoYzta Ê paoTduKI Ê AamaaMSa Ê [saba saarrvao %vacaaraoga saMBavatat.
tulaaraSaIt caMd` : p`kRit inaraogaI va saudRZ Asato. p`itkarSai@t ]<ama Asato. Aajaar lavakr baro haotat.
maU~ipMDacao ivakar Ê laGavaIcao ivakar Ê r@tacaI ASauwta Ê kMbarduKI Ê pazduKI vagaOro Aajaar saMBavatat.
Dao@yaavar Ê paoTavarhI pirNaama haotao.
vaRiEcak raSaIt caMd` : jaIvanaSai@t BarpUr Asato. farsao AajaarpNa yaot naahI. duKNaI ivakaopasa jaaNao Ê ]laTNao Ê
Sai@t xaINa haoNao *yaa raSaaItIla caMd`acao Qama- Aahot Ê gaLvao haoNao Ê maU~ipMDacaa duba-lapNaa ÊjananaoMid`yaaMcao daoYa Ê maU~ivakar Ê
maaisakQama-asaMbaMQaI ivakar haotat.

13. 13
QanauraSaIt caMd` : SarIrp`kRtI majabaUt zovatao. AajaarIpNaa farsaa yaot naahI. fuFfusa Ê r@t va majjaatMtU ivaYayak
doaYa inamaa-Na haotat. *yaa caMd`avar maMgaL Ê hYa-la Ê rivacao ASauBa yaaoga AsatIla tr ApGaat Ê pDUna SarIrasa duKapt haoNao
vagaOro hao} Sakto.
makrraSaIt caMd` : p`kRit saudRZ nasato. jaIvanaSai@t kmaI Asato. raogaacaa p`itkar krNyaacao saamaqya- nasato.
AajaarpNa ivalaMbaI haoto va vaodnaa far Asatat. Aamavaat Ê saMiQavaat Ê bawkaoYzta Ê %vacaa ivakar Ê maU~raoga vagaOro
vyaaQaI saMBavatat.
kuMBaraSaIt caMd` : jaIvanaSai@t va Aajaaralaa p`itkar krNyaacaI Sai@t BarpUr Asato. r@tnyaUnata Ê ihsToiryaa Ê
maUcCa- yaoNao Ê DaoLo Ê majjaatMtU iËyaa va sava-saaQaarNa duba-lata yaoto.
maInaraSaIt caMd` : jaIvanaSai@t saaQaarNa Asato va p`itkar Sai@t sauwa barI Asato. spSa-janya va saaqaIjanya ivakaraMcaa
saMBava Asatao. *yaa is~yaaMnaI Aaplao vat-na far piva~ zovaavao. vaa[-TsaMgatInao p`kRit ibaGaDola. payaaMnaa jaLvaat Ê
icaKlyaa Ê BaaovarI haoNyaacaa saMBava Asatao.

14. 14
10.0 AajaarpNaacao Anaumaana.
1. raogaacaa ivacaar lagna va 6 vyaa sqaanaava$na karavaa.
2. AYTmasqaanaava$na AayauYyaacyaa SaovaTI maR%yaUcyaa vaoLI kaoNaata Aajaar hao[-la Ê kaoNa%yaa pirisqatImaQyao marNa yao[-la
yaacaa ivacaar kravaa.
3. WadSasqaana ho p`%yaxa raogasqaana naahI. prMtu jyaa raogyaaMnaa puYkL idvasa Agar maihnao ha^isPaTlamaQyao iKtpt pDavao
laagato %yaacaa ivacaar *yaa sqaanaava$na kravaa.
4. YaYzsqaanaI raiSa Asalaolaa Baaga AayauYyaat kovhatrI qaaoDyaa p`maaNaat ka hao[-naa raogaalaa baLI pDNyaacaa saMBava
Asatao.
5. riva va caMd` jyaa raSaIt Asaola va %yaa riva Agar caMd`baraobar kaoNa%yaahI sqaanaI kaoNatoih ek ikMvaa AiQak ga`h
AsatIla tr %yaa raSaIMcaa pirNaama Aaraogyaavar tIva`pNaanao haotao va tI raiSa janmakuMDlaIt kaozoih AsalaI trI %yaa
raiSanao dSa-ivalaolaa Baaga raogaanao pIiDt haotao.
6. janmakuMDlaItIla p`%yaok sqaanaacaa saMbaMQa SarIracyaa zraivak Baagaavar Asatao. mhNaUna *yaa sqaanaI ek ikMvaa daona ga`h
far ibaGaDlaolao AsatIla tr %yaa sqaanaanao dSa-ivalaolyaa [Mid`yaaMMmaQyao kahItrI ibaGaaD Jaalaolaa Asatao.

15. 15
11.0 YaYzsqaana À raogasqaana
1. janmakuMDlaIt YaYzsqaanaava$na sava-saaQaarNapNao raogaacaa ivacaar haotao. prMtu ha ivacaar *yaa sqaanaat ga`h AsatIla tr
kravayaacaa Aaho. *yaa sqaanaacao maalak kaozo Aahot *yaava$na raoga zrvaayacaa naahI. YaYzatIla raSaIcyaa gauNaQamaa-
nausaar raogaacao inadana kravao.
2. knyaa raiSa hI sauwa Aajaar ]%pnna krNaarI raSaI Aaho.
3. KalaIla raogaavar janmat: vyaMga AsaNaaro laaok janmaasa yaotat.
1. vaRYaBa Ê vaRiEcak va @vaicat makr lagnaavar janmaasa yaoNaaro ikMvaa 4 Agar AiQak ga`h vaRYaBa Ê vaRiEcak raSaIt
Asalyaasa.
2. caMd` Ê riva Ê 6 Ê 12 sqaanaI Asalyaasa.
3. maMgaL Ê Saina Ê hYa-la Ê naopcyaUna ho ga`h javaL AsaNao ikMvaa %yaacaI ASauBa yauit Agar p`ityaaoga isqar raSaIt AsaNao.
³ 2 5 8 11 raSaIlaa´
4. varIla ga`haMcao ASauBayaaoga 5 6 12 sqaanaaMvar
5. varIla ga`haMcao ASauBayaaoga lagnaavar.
6. puYkL ga`h knyaa raSaIt.
7. puYkL ga`h 6 Ê 12 sqaanaI.
4. YaYzsqaanaI kaoNatahI ga`h Asaola tr Aajaar %yaa ga`hacao va tao ga`h jyaa raSaIt Asaola %yaa raSaIcyaa gauNaQamaa-nausaar
AsatIla.
5. YaYzsqaanaat kaoNataca ga`h nasalaa tr YaYzsqaanaatIla raSaIMva$na SarIracaa kaoNata Baaga raogaalaa baLI pDNyaasaarKa Aaho
to phavao.
6. YaYzsqaanaI kaoNatI raiSa Asalyaanao kaoNato ivakar hao} SaktIla ho KalaI idlao Aaho.
maoYa : Dao@yaacao ivakar Ê maoMdUpasaUna haoNaaro ivakar Ê DaokoduKI Ê inad`anaaSa Ê AQa-iSaSaI.
vaRYaBa : gaLyaacao ivakar Ê )dya Ê maU~ipMD
imaqauna : fuFfusaacao ivakar Ê EvaasanailakosaMbaMQaI ivakar Ê majjaatMtu duba-latonao haoNaaro ivakar.
kk- : paoTacao ivakar Ê Apcana Ê maodvaRiw Ê paoTat ga^sa QarNao.
isaMh : )dya va r@t yaaMcao ivakar Ê Ap`%yaxa pirNaama Gasaa Ê malaao%saja-k iËyaovar haotao.
knyaa : paoTacao ivakar Ê Apcana Ê AignamaaMV Ê AamaaMSa Ê paoT duKNao.
tUlaa : maU~ipMDacao Aajaar Ê maQaumaoh Ê maU~avaraoQa.
vaRiEcak : malamaU~ivasaja-na baraobar haoNaar naahI. jananaoMid`yaacao ivakar Ê gauPtraoga Ê maULvyaaQa Ê maU~aSaya.

16. 16
Qanau : xaya Ê r@tdaoYa Ê yakRtacao ivakr.
makr : qaMDI va SaO%ya Ê AaOdaisanya Ê saMiQavaat Ê Aamlavaat Ê %vacaaraoga Ê bawkaoYzta.
kuMBa : $iQaraiBasarNa baraobar na haoNao Ê DaoLyaaMcao ivakar Ê maanaisak isqatI caaMgalaI nasato.
maIna : inaYkaLjaI rahNaInao haoNaaro Aajaar Ê xayaacaI iBatI Asato. r@tnyaunata va iJajaNao ha *yaa raiSacaa mau#ya Qama- Aaho.
iTp : lagna bailaYz Asaola Ê lagnasvaamaI bailaYz Asaola Ê pu$YaaMcyaa kuMDlaIt riva Qana raSaIt Ê is~yaaMcyaa pi~kot caMd` ?Na
raSaIt va gau$ SauË Ê Saina Ê hYa-la Ê naopcyaUna yaaMcyaa SauBa yaaoga AsatIla tr p`kRit inaraogaI rahIla.

17. 17
12. rahU – kotU va Aaraogya
rahU – kotU AxaacaI sqaanagat fLo va Aaraogya
1. rahU – kotU Axa lagna va saPtma sqaanaI :
kamavaasanaa AtRPt raihlyaamauLo haoNaaro manaaoivakar.
2. rahU kotU Axa iWtIya va AYTmasqaanaI :
Aqa-p`aPtIkirta haoNaa–yaa pirEamaaMmauLo AajaarpNa Ê ApGaat Ê kMpvaat Ê vaacaadaoYa Ê kaMijaNyaa – gaaovar – dovaI Ê
r@tdaba Ê manaaoivakar Ê laOMigak baabatIt AsaMtaoYa va ivakRt klpnaa.
3. rahU – kotU Axa tRtIya va navama sqaanaI :
vaahnaaMcao ApGaat Ê AisqaBaMga Ê Aakismak maR%yaU Ê AQaa-Mgavaat Ê r@tdaba.
4. rahU – kotU Axa catuqa- va dSama sqaanaI :
kfivakar Ê dmaa Ê maatRGaraNyaatIla AanauvaMiSak raoga Ê vyasanaamauLo raoga Ê dIGa-kalaIna Aajaar Ê ivaYap`yaaoga Ê yauroimayaa Ê
lyaukoimayaa.
5. rahU – kotU Axa pMcama va ekadSa sqaanaI :
svat:cyaa AaraogyaabaVla satt kaLjaI krtat Ê saMtitsaaO#ya kmaI imaLto Ê r@tdaba Ê Alsasa- Ê Apcana Ê Aitsaar Ê
vaayauivakar Ê gaBa-pat.
6. rahU – kotU Axa YaYz va WadSa sqaanaI :
maU~maaga-ivakar Ê naO~raoga Ê kNa-pIDa Ê AQa-iSaSaI Ê AMtga-t ivaYap`yaaogaamauLo maR%yaU AaoZvatao.
rahU – kotUcaI AaraogyaivaYayak navaaMSagat fLo
1. maoYa navamaaMSa : papga`hyau@t vaa _YT Asata bawkaoYzta Ê paoTat vaayau QarNao Ê DaokoduKI Ê manaaoivakar Ê vaativakarÊ
jaINa-jvar Ê %vacaaraoga Ê baalapNaI Anaaraogya.
2. vaRYaBa navamaaMSa : papga`hyau@t vaa _YT Asata GaSaacao Aajaar Ê _iYTdaoYa.
3. imaqauna navamaaMSa : papga`hyau@t vaa _YT Asata Evaasamaaga-ivakar Ê vaacaadaoYa.
4. kk- navamaaMSa : papga`hyau@t vaa _YT Asata maatRsaaO#yahaina Ê dmaa Ê Evaasamaagaa-cao ivakar.
5. isaMh navamaaMSa : iptRsaaO#yahaina Ê r@tdaba Ê )dyaivakar.
6. knyaa navamaaMSa : ASa@t p`kRit Ê papga`hyau@t ikMvaa maUL kuMDlaIt 6 À 8 À 12 sqaanaI Asata jalaaodr Ê
saMga`hNaI Ê %vacaaraoga Ê paoTacao ivakar Ê kaLo kaoD Ê maMgaL vaa bauQaacyaa navaaMSaI papga`hyau@t rahU Asata
%vacaaraoga saMBavatao.

18. 18
7. tUlaa navamaaMSa :
8. vaRiEcak navamaaMSa : gauhyaoMid`yapIDa Ê ivaYabaaQaa Ê maU~maagaa-cao ivakar Ê jalaBaya.
9. Qanau navamaaMSa :
10.makr navamaaMSa :
11. kuMBa navamaaMSa :
12.maIna navamaaMSa : papga`hyau@t Asata padraogaI Ê payaat vyaMga.
rahUcaI AaraogyaivaYayak sqaanagat fLo
1. lagnaI : pIiDt Asata vaativakar
2. iWtIya sqaana :
3. tRtIya sqaana :
4. catuqa- sqaana : AanauvaaMiSak raoga.
5. pMcamasqaana : saMtitsaaO#ya imaLt naahI Ê Aat-vadaoYa Ê gaBa-pat.
6. YaYzsqaana : ]drivakar Ê kiTraoga Ê ivaYaBaya.
7. saPtma sqaana : p%naIsa Aajaar.
8. AYTmasqaana : dIGaa-yauYya Ê gauhya Baagaacao raoga Ê ]dr raoga.
9. navamasqaana :
10.dSamasqaana : vaatraogaI.
11. ekadSa sqaana : saMtitsaaO#ya imaLt naahI.
12.WadSa sqaana : naO~raogaI.
kotUcaI AaraogyaivaYayak sqaanagat fLo
1. lagna : kRSa SarIryaiYT Ê vaatraoga Ê kmarot ASa@tpNaa.
2.iWtIyasqaana : mauKraogaI Ê dMtraogaI Ê vaacaadaoYa saMBavatao Ê r@tdaoYa.
3. tRtIya sqaana : kNa-raoga.
4. catuqa-sqaana : icaMtaga`st.
5. pMcamasqaana : knyaasaMtit jaast Ê ]drraoga.
6. YaYz saana : pIiDt Asata ivaYabaaQaa Ê Sas~iËyaopasaUna Baya Ê Alsasa-.
7. saPtmasqaana : Aisqar manaaovaRi<acaa.

19. 19
8. AYTmasqaana : gaR*yaraogaI Ê dMtraoga Ê %vacaaraoga Ê BaUtbaaQaa.
9. navamasqaana : baahupIDa.
10. dSamasqaana : pIiDt Asata vaahnaaMcao ApGaat Ê vaativakar Ê iptRsauKnaaSa.
11. ekadSasqaana :
12. WadSasqaana :
13. hYa-la ga`hamauLo haoNaaro Aajaar
i ) hYa-lamauLo Aajaar ekaekI ]dBavatao.
ii ) SarIratIla majjaatMtUMvar hYa-laacaa pirNaama jaast haotao.
iii ) YaYzsqaanaat hYa-la jyaa raSaImaQyao Asaola %yaa raSaInao dSa-ivalaolyaa SarIracyaa Baagaavar pirNaama hao}na Aajaar ]dBavatao.
maoYa : maoMdUcyaa AavarNaavar saUja Ê maoMdUcaI saUja Ê taoMDacaa pxaaGaat Ê Dao@yaamaQyao ekdma du:K inamaa-Na haoto.
vaRYaBa : Evaasanailakocaa dah va Aajaar Ê gaLyaatIla iSaraMcaa ivakar Ê 7 vaYaa-Mpya-MMt GaTsap- haoNyaacaI Sa@yata.
imaqaUna : KaMdo va hat yaat camak Ê poTko Ê lacak BarNao Ê dmaa.
kk- : paoTat kL Ê poTko Ê paoTat k^nsar Ê maanaisak Ba`ma.
isaMh : )dyaivakar Ê ekdma maR%yaU.
knyaa : paoTat kL Ê vaatacao JaTko.
tUL : kMbar duKNao Ê maU~ipMDacao ivakar.
vaRiEcak : maU~aSayaamaQyao kL Ê jananaoMid`yaacaa k^nsar Ê gaBaa-Sayaat k^nsar Ê gaBaa-Sayaacyaa ivakRtI.
Qanau : maaMDyaaMmaQyao poTko Ê kL Ê jaMGaapRYzSaUla.
makr : gauDGyaamaQyao Aajaar Ê Aqa`a-yaiTsa.
kuMBa : ihsToiryaa Ê gauDGao va paoT–yaaMcaa Aajaar.
maIna : payaaMnaa Gaama yaoNao Ê payaaMnaa naohmaI AaolasarpNaa vaaTNao Ê tLvyaalaa BaaovarI Ê jaLvaat Ê pavalao duKNao.

20. 20
14. naopcyaUnamauLo haoNaaro Aajaar
i ) naopcyaUnamauLo saaQaarNapNao na haoNaaro Aajaar va cama%kairk ivakar inamaa-Na haotat.
ii ) ho ivakar maanaisak Qamaa-cao Asatat.
iii ) naoPacyaUna ipSaaccabaaQaosaarKo va maanaisak ivakar inamaa-Na krtao.
iv ) naopcyaUna YaYzsqaanaI Asaola ikMvaa riva – caMd`alaa ibaGaDivat Asaola ikMvaa lagnaavar ASauBa _iYTyaaoga krIt Asaola tr
%yaacao pirNaama tao jyaa raSaIt Asaola %yaa raSaIcyaa Baagaavar idsatao.
maoYa : ipSaaccabaaQaa Ê ]NaI _iYT Ê DaoLo icakTNao À GaaNa yaoNao À saujaNao Ê maoMdUcao ivakar.
vaRYaBa : DaoLyaacao ivakar Ê gaLyaatIla gaazIcaa raoga.
imaqauna : xaya Ê SarIr iJajat jaaNao.
kk- : AaOdaisanyayau@t vaoD Ê Ba`imaYTpNaa.
isaMh : ivaYaarI Ê maadk Ê gauMgaIcao AaOYaQa Gaotlyaanao )dya baMd pDNao.
knyaa : saMg`ahNaI.
tUL : jalaaodr.
vaRiEcak : Ba`imaYTpNaa Ê BaUtbaaQaa.
Qanau : majjaatMtuMcao raoga.
makr : %vacaaraoga Ê maharaoga.
kuMBa : pCaDlaolao mana Ê maanaisak Ba`ma.
maIna : %vacaaraoga Ê jalaaodr Ê pCaDlaolao mana Ê ekaca klpnaonao pCaDNao Ê vaoD laagaNao Ê naaidYTpNaa.

21. 21
15. ga`haMcaI raogaivaYayak flao
riva – riva maMgaL YaYzat Aaraogyaasa vaa[-T Ê haDaMcaI maaoDtaoD Ê )dyaivakar Ê CatIcao ivakar.
¹ riva jyaa raiSat Asaola %yaa raiSacyaa p`BaavaaKalaIla Avayava duba-la Asatat.
¹ riva vaogavaogaLyaa raiSat vaogavaogaLo raoga ]%pnna krtao.
2 Ê 8 Ê 11 raSaIt – GaSaaMcao raoga Ê dmaa Ê ikDnaI sTaona Ê )dyaivakar.
3.6.12 raSaIt kfxaya Ê ip<a Ê fuFfusa.
4.7.10 raSaIt yakRt Ê ip<aaSaya.
1.5.8.9.11 raSaIt kanaacao raoga.
¹ riva catuqaa-t papga`habaraobar ¹ )dyaivakar.
¹ riva AYTmaat ¹ DaoLyaaMcaI pIDa Ê gau*yaraoga Ê AnauvaMiSak raoga
¹ iWtIyaat riva – maMgaL Ê riva – hYa-la – DaoLyaacao GaSaacao ivakar
iWtIyaat riva – Saina – mauKraoga Ê dMtraoga Ê taoMDalaa vaasa.
caMd` ¹ YaYzat caMd` ¹ Saina yauit – xaya Ê kf Ê dmaa Ê Kaoklaa
¹ YaYzat caMd` ¹ maMgaL yauit ¹ Tayafa^[-D Ê vaarMvaar tap
¹ iWtIyaat caMd` Ê maMgaLyau@t va Saina_YTya ¹ %vacaaraoga
¹ tRtIyaat caMd` ASauBaga`hyau@t – kanaacao raoga.
¹ saPtmaat À AYTmaat caMd` ¹ maMgaL Asata is~yaaMnaa maaisak paLIcao raoga haotat.
maMgaL – YaYzat ¹ ]YNatocao raoga Ê gaLvaacaa ~asa Ê kaMijaNyaa Ê maULvyaaQa Ê r@ts~ava Ê BaajaNao Ê dah haoNao.
¹ YaYzat ¹ maMgaL bauQa – [saba Ê faoD Ê %vacaa raoga Ê maoMdUt r@ts~ava Ê maoMdUt paNaI Ê maoMdUcao Aajaar.
¹ YaYzat maMgaL va SainahYa-la maaozo Aajaar Ê pMgau%va.
¹ YaYzat maMgaL va vyayaat Saina Ê hYa-la maaozI duKapt.
¹ YaYzat papga`hyau@t maMgaL ¹ eKado Aa^proSana.
¹ maMgaL 1.4.7.10 raSaIt Asata T@kla pDto.
¹ tRtIyaot maMgaL Ê riva Ê Saina – hatacao haD maaoDto.
¹ tRtIyaot maMgaL – rahU Ê maMgaL – Saina Ê maMgaL – hYa-la Ê maMgaL – naopcyaUna – kanaacaI duKNaI Ê maanaisak
kmakuvatpNaa Ê maoMdUcao ivakar.
¹ pMcamaat hYa-la Ê rahU Ê Sainayau@t maMgaL – maoMdUvar baaOiwk taNa Ê maoMdUt r@ts~ava Ê vaoD Ê bauiwmaaMV daKivatao.

22. 22
¹ AYTmaat maMgaL – s~Iraoga. maaisak paLIcao raoga dotao.
bauQa – YaYzat bauQa maMgaL ¹ %vacaa raoga Ê ifTsa Ê maoMdUcao tap Ê maoMdUt paNaI.
¹ YaYzat bauQa rahU – maoMdUvar pirNaama krNaara Ê bauiwBa`MSa krNaara.
¹ YaYzat bauQa hYa-la – AakDI Ê majjaasaMsqaocao raoga.
¹ YaYzat bauQa Saina – kfivakar Ê CatIcao ivakar Ê xaya.
¹ YaYzat bauQa Ê Saina Ê rahU – maukopNaa Ê baihropNaa.
¹ iWtIyaat bauQa rahU – lahana maulao ]SaIra baaolaayalaa laagatat. maukI ikMvaa baaolatanaa ADKLtat.
¹ pMcamaat bauQa rahU – maoMdUivakar Ê fITsa Ê maMdpNaa.
gau$ ¹ YaYzat – Apcana Ê paoTacao ivakar.
¹ YaYzat maMgaLabaraobar – paoTacao Aa^proSana Ê r@tdaoYa Ê r@tivakar Ê A^inaimayaa.
¹ YaYzat hYa-laabaraobar – maQaumaoh Ê yakRt ivakar.
¹ 4.6.8.12 raSaItIla gau$ ¹ tbbaot varcaovar ibaGaDto.
SauË – YaYzat – jalaraSaItIla 4.8.12 – da$cao vyasana.
¹ YaYzat SauË – Ait caOna Ê Ait KaNaoipNao yaamauLo raoga Ê maU~aSayaacao raoga Ê gau*yaraoga Ê xaya raoga.
¹ AYTmaat SauË – maU~aSayaacao ivakar Ê gau*yaraoga Ê xaya.
¹ AYTmaat ibaDlalaolaa SauË – is~yaaMnaa maaisak paLIcao raoga va ~asa.
Saina – YaYzat – dIGa-maudtIcao Aajaar Ê AQaa-Mgavaayau Ê Kaoklaa Ê dmaa Ê xaya Ê saMiQavaat Ê CatIcao ivakar Ê payaacaI saUja Ê
payaacao raoga.
¹ YaYzat Saina va vyayaat papga`h ¹ pMgau%va.
¹ AYTmaat Saina Ê riva Ê maMgaL Ê rahUbaraobar – ivaica~ raoga.
¹ AYTmaat Saina – AayauYyaacyaa ]<araQaa-t kaoD Ê saMiQavaat.
¹ iWtIyaat papga`habaraobar – dMtraoga Ê nao~raoga Ê GaSaacao ivakar.
¹ YaYTat tuLocaa Saina – ilavhrcao ivakar.

23. 23
hYa-la – YaYzat – maanaisak caaMcalya Ê bauiwBa`MSa Ê ifTsa Ê AakDI Ê maudtIcao tap Ê Acaanak Aajaar Ê maoMdUcao ivakar.
¹ YaYzat maMgaLabaraobar – BaajaNao Ê Saa^k Ê ]YNata ivakar Ê maULvyaaQa.
¹ YaYzat – bauuQa hYa-la À rahU hYa-la – maanaisak ivakRi<a Ê vaoD Ê ipSaacca baaQaa.
¹ iWtIyaat – jalaraSaItila hYa-la – DaoLyaatUna paNaI yaoto.
¹ iWtIyaat – AignaraSaItIla hYa-la – DaoLo yaoNao.
¹ catuqaa-t hYa-la – AQaa-Mgavaayau haotao.
naopcyaUna – YaYzat – raogaalaa Gaabartat Ê raogainadana laaOkr haot naahI.
¹ YaYzat caMd` ¹ naopcyaUna – maanaisak caaMcalya Ê duba-lata Ê manaaoivakar Ê inad`anaaSa.
¹ YaYzat riva – naopcyaUna Ê Saina – naopcyaUna – raogaacyaa baabatIt vaa[-T. lahana maulaaMnaa saMsaga-janya raoga Ê
paolaIAaopasaUna japavao laagato.
¹ YaYzat naopcyaUna – raogaacao inadana lavakr haot naahI. svat:var [laaja krNaocaI haOsa va %yaapasaUna duYpirNaama.
KaVpoyaaMpasaUna Qaaoka.
¹ pMcamaat ibaGaDlaolaI caMd` ¹ naopcyaUna yauit – inad`anaaSa Ê manaaoivakRiM<a Ê maanaisak kmakuvatpNaa.
rahU – YaYzat ¹ %vacaa raoga
¹ YaYzat ASauBa – paoTacao ivakar haotat.
iWtIyaat – nao~ivakar Ê mauKivakar.
AYTmaat – Anaok vyaaQaIMnaI jaja-r.
kotU – YaYzat maMgaLabaraobar SauBayaaoga – p`kRit inaraogaI.
ASauBakotU – vyaaQaI Ê ivaYaarI janaavaro va pSaUMpasaUna ~asa Ê dat ipvaLo Asatat.
AYTmaat – datacao Ê DaoLyaacao raoga Ê %vacaa raoga.
iWtIyaat – mauKraoga
tRtIyaot ASauBa – kanaacao raoga.

24. 24
ga`haMcaI raSaIgat va naxa~gat AaraogyaivaYayak flao
riva imaqauna Aad`a- maoMdUvar taNa yaotao Ê maanaisak saMtap Ê icaDKaorpNaa Ê vaOvaaihk sauKat
vya%yaya.
riva maIna pUvaa-Baad`pda maanaisak tap Ê caaMcalya
caMd` maoYa AiEvanaI dMtraogaI Ê mauKraogaI ³ caMd` ibaGaDlaolaa Asalyaasa´
caMd` vaRYaBa kRi<aka GaSaacao ivakar Ê ]YNatocao ivakar
maMgaL isaMh maGaa saMttIsauK vya%yaya ³ ibaGaDlaolaa maMgaL Asalyaasa ´
maMgaL tUL laGavaIcao ivakar Ê gau*yaoMid`ya ivakar
maMgaL kuMBa lahanapNaI dovaI Ê ]YNatocao ivakar Ê jvar Ê DaoLyaaMcao Aajaar Ê maoMdUcaI duKNaI
SauË isaMh saMttIsauK caaMgalao naahI
gau$ kk- AaElaoYaa ³ vaËI´ saMttIsauKat ADqaLo Ê gaBa-pat
hYa-la vaRYaBa lahanapNaI DaoLyaaMcao ivakar Ê baGaNyaat daoYa Ê ]tarvayaat maaoitibaMdU
hYa-la knyaot paoTacao ivakar Ê Apcana Ê AatDyaacao ivakar
naopcyaUna vaRYaBa kRi<aka DaoLyaaMvar ApGaat Ê Garat kaoNaI vaoDsar AsaNao
naopcyaUna imaqauna maanaisak raoga Ê vaoDsarpNaa Ê maoMdUica ivakRit
naopcyaUna isaMh maGaa maaotIibaMdu
naopcyaUna knyaa paoTacaI duKNaI Ê vaativakar
naopcyaUna vaRiEcak
AnauraQaa
³ papga`hyau@t ´ ApGaat Ê
dIGa- maudtIcao Aajaar Ê nao~pIDa Ê laGavaIcao ivakar

25. 25
16. raoga À maR%yaUsaMbaMiQat kahI mah%vaacao yaaoga.
1. lagnaI gau$ va saPtmaat maMgaL
Saina lagnaI AaiNa maMgaL Baagyaat À pMcamaat À saPtmaat
Saina va xaINa caMd` vyayaat
caMd` va bauQa koMd`at va [tr ga`haMcaI _YTI ikMvaa yauit
filat : Ait ivasarBaaoLopNaa Ê maanaisak caaMcalya.
2. lagnaI gau$ va saPtmaat Saina
filat : vaa–yaapasaUna ~asa.
3. riva lagnaI rahUbaraobar yauitt AaiNa papga`h i~kaoNaat
iWtIyaat maMgaL Ê YaYTat caMd` Ê vyayaat Saina AaiNa AYTmaat riva.
filat : _YTIdaoYa Ê kaLjaI na Gaotlyaasa AMQa%va.
4. iWtIyaat maMgaL AaiNa vyayaat Saina Ê lagnaI caMd` Ê saPtmaat riva
filat : Evaot kaoD saMBavato.
5. dSamaat caMd` Ê saPtmaat maMgaL Ê rivapasaUna Saina iWtIya sqaanaI
filat : SarIracao Avayava AajaarpNaat ikMvaa ApGaatat inakamaI.
6. caMd` paga`habaraobar – kk- ikMvaa vaRiEcak navamaaMSaat
filat : gauPtraoga Ê %vacaaraoga.
7. lagnaoSa i~ksqaanaI Saina À rahUbaraobar va %yaacaI caMd`avar _YTI.
filat : AnaOsaiga-k maR%yaU.
8. YaYTat rahU Ê Saina koMd`at AaiNa lagnaoSa AYTmaat
filat : xayaraoga Ê r@txaya.
9. lagnaoSa Ê maMgaL AaiNa bauQaabaraobar yauitt catuqaa-t ikMvaa vyayaat
gau$ Ê Saina va maMgaL YaYTat.
filat : kuYTraoga haotao.
10.bauQa Ê YaYToSa va AYTmaoSaabaraobar lagnasqaanaI.
filat : gauPtraoga Ê dIGa-kalaIna AajaarpNa.
11. YaYToSa papga`h lagnaI Ê AYTmaat ikMvaa dSamaat
filat : kk-raoga.
12.lagnaI maMgaL va AYTmaat gau$
Saina va rivacaa Anyaaonya yaaoga
filat : 12 vyaa vaYaI- jaIvaItasa Qaaoka.

26. 26
13.lagnaI ikMvaa dSamaat rahU
filat : 16 vao vaYaI- jaIvaItasa Qaaoka.
14.kuYTraoga ¹ ³ kaoD ´
A ´ lagnaoSa maMgaL ikMvaa bauQa Asaola va tao caMd` Ê rahU va Saina yaapOkI kaoNaahI baraobar Asaola tr.
ba ´ lagnaoSa lagnaI nasata
caMd` + rahU ¹ EvaotkuYT
caMd` + Saina ¹ kRYNakuYT
caMd` + maMgaL ¹ r@tkuYT
15.jalaaodr – gau$ Ê maMgaL Ê Saina iWtIyaat ikMvaa
¹ gau$ Ê maMgaL Ê rahU YaYTat.
16.Apsmaar – ifTsa
lagnaI rahU va YaYTat caMd`
Saina + maMgaL + riva yauit AYTmaat
1.2.7.8 *yaa sqaanaI riva maMgaL Ê Saina Ê rahU Ê caMd` SauË ho Asata.
hYa-loa lagnaI Asata
17.xaya – hYa-la Ê Saina Ê maMgaL Ê rahU Ê caMd` ¹ lagnaI.
¹ maMgaL Ê Saina Ê rahU AYTmaat ikMvaa vyayaat.
18.vaoD – Saina Ê rahU 1 À6 À12 sqaanaI va
caMd` 6 À8 À12 sqaanaI va
hYa-la 1 À 5 sqaanaI
19.ihsToiryaa – bauQa Ê Saina Ê SauË – 12 À 6 À 9 *yaa sqaanaI.
AaiNa hYa-la bauQa Ê SauË 7À 6 À 4 *yaa sqaanaI.
20. riva + caMd` yauit ikMvaa Saina maMgaL p`ityaaoga ivaSaoYat: jalaraSaIt Asalyaasa paNyaat bauDUna maR%yaU saMBavatao.
21. lagnaoSa va riva i~kAsata gaMDraoga haotao.
22. QanaoSa papga`h AsaUna i~k Asata vaaNaIt maaoza daoYa Asatao.
23. YaYzsqaanaI riva jyaa raSaIt Asatao Ê %yaa raSaInao dSa-ivalaolaa Baaga kayama dubaLa AsaUna toqalao ivakar vaarMvaar
]dBavatat.
24. maR%yaUsqaanaat ekTa riva Asalyaasa AnauvaMiSak raogaanao maR%yaU yaotao.
25. AYTmaat ekTa caMd` Asalyaasa baalaairYT yaaoga haotao. mayaa-da 2 vaYao-pya-Mt.
AYTmaat riva + caMd` yauuit Asalyaasa baalamaR%yaUyaaoga saMBavatao.

27. 27
26. maoYa lagnaI caMd` Saina yauit Asalyaasa payaaoiryaa haotao.
27. caMd`alaa rahU À kotUcaa kuyaaoga pU ³ Pus ´ inamaa-Na krtao.
28. Saina riva Ê rahU Saina Ê caMd` rahU À kotU
filat : r@tat gaaz haoto.
29. lagnaaiQaptI va riva Ê i~k Asata gaLyaacao raoga haotat.
30. ifTsa ¹ lagnaI rahU YaYTat caMd`
¹ riva + maMgaL + Saina yauitt AYTmaat.
31. lagnaoSa papga`hacyaa da$Na kuyaaogaat ikMvaa bauQa Ê hYa-laanao pIDIt vaa balahIna.
filat – paolaIyaao saMBavatao.
32. riva – maMgaL Ê riva – hYa-la Ê riva – maMgaL yaaMcao yauit Ê p`ityaaoga koMd`yaaoga
filat : BaajaNyaamauLo maR%yaU saMBavatao.
33. kRitka Ê AaElaoYaa Ê maGaa Ê mauL Ê jyaoYza Ê QainaYza *yaa naxa~at 1 Ê 6 Ê 8 Ê 12 sqaanaI papga`h Asalyaasa
jvarpIDa hao}na maR%yaU saMBavatao.
34. knyaocaa maMgaL ivaSaoYat: YaYTsqaanaI Acidity caa ~asa haotao.
35. Saina Ê bauQa Ê caMd` Ê SauË ikMvaa maMgaL yaaMcaa saMbaMQa AaElaoYaa Ê maUL Ê maGaa Ê raohINaI Ê ]. Baad`pda Ê Sattarka vaa
jyaoYza *yaa naxa~aMSaI yao}na Ê maMgaL bauQaacaa ASauBa yaaoga AsaUna Ê imaqauna vaa knyaaraSaI pIDIt Asata Ê maukopNaa va
baihropNaa saMBavatao.
36. jalaraSaIt i~k sqaanaI maMgaL – pu$Ya iBa~o va kt-vyaSaUnya @vaicat napuMsak Asatat.
37.maMgaL + SauË
1. jalaraSaIt Ê lagnaI ikMvaa saPtmaat – s~I pu$Ya SarIracao baaojaD va sqaUla haotat.
2. Qanau Ê knyaa vaa gau$cyaa kuyaaogaatIla yauit – maQaumaoh Aqavaa is~cyaa pi~kot 6.8.12 – is~yaaMcao raoga.
38.SauË – maMgaL ASauBayaaoga :
is~cyaa pi~kot : ptIsa Aaraogyaacaa ~asa Ê ekmaokaMnaa Anau$p raht naahIt.
39.SauË – gau$ SauBayaaoga : Aaraogyaacyaa dRYTInao Sa@tI Ê ]%saah vaaZvaNaara tark yaaoga.
40.SauË + gau$ : 6 À8 À12 cao AiQapit Asalyaasa Anaaraogya.

28. 28
41.SauË + riva :
1. hYa-la Ê naopcyaUna Ê Saina Ê rahU ga`haMcyaa kuyaaogaat va 1 À4 À5 À6 À8 À12 sqaanaI Asata Anaaraogya .
2. _YTI kmakuvat Asato.
42.SauË – naopcyaUna SauBayaaoga : Aaraogya naajauk Asato.
43.SauË + naopcyaUna :
1. papga`haMcyaa ASauBayaaogaat – SaarIirk ~asa.
2. vaOvaihk jaaoDIdaracao Aaraogya ik%yaok vaoLa caaMgalao AaZLt naahI.
44.SauË – naopcyaUna ASauBayaaogaI : p%naIcao Anaaraogya.

29. 29
17.P`akRitQama- va AaraogyaacaI kaLjaI
yaa Baagaat lagnaatIla raSaIMtIla laaokaMnaI ksao vaagaavao yaacao maaga-dSa-na krNyaacaa p`ya%na kolaa Aaho.
1 maoYa rasa : ³ Aignarasa´ ]YNa p`kRtIcaI rasa. AMmala – Dao@yaavar.
1.1 yaaogya p`maaNaat Jaaop GaotlaI paihjao. Jaaop puroSaI imaLalaI naahI tr p`kRit ibaGaDto. Jaaop lavakr laagato va jaagaih
tabaDtaoba yaoto. ]tavaLo va tDfdar Asatat.
1.2 maanaisak kaLjaInao Aaraogya ibaGaDto. saMsaaratIla kaLjaInao ho laaok tabaDtaoba du:KI haotat.
1.3 SaarIirk va maanaisak maohnat far p`maaNaat k$ nayao.
1.4 fLo Ê koLI Ê AMDI Ê palaoBaajyaa jaast Kavyaat. ipzUL Ê vaatkark pdaqa- Ê iWdla Qaanyao kmaI KavaIt.
qaaoDyaa p`maaNaat maaMsaahar caalaola. ]<aojak poyao Gao} nayaot. ra~I JaaopNyaapUvaI- 2 tasa Baaojana kravao.
1.5 ]<ama hvaa va caalaNyaacaa vyaayaama Gaotlyaasa Aaraogya ]<ama rahto. KaNyaaipNyaacyaa baabatIt saMyama AavaSyak.
1.6 maoYa raSaIt maMgaL Asaola tr ]tavaLopNaa va raga svaaQaIt zovaavaa. AayauYyaat 2 vaoLatrI svat:var Sas~iËyaa k$na
GyaavaI laagato.
1.7 maoYa raSaIt bauQa Asaola tr far vaacana ikMvaa ra~I jaagarNa Aijabaat k$ nayao. naaTk Ê isanaomaa far baGau nayaot.
1.8 maoYa raSaIt gau$ Asaola tr r@t Sauw zovaavao. vyaayaama kravaa. dataMcaI kaLjaI GyaavaI Ê Aaraogya ]<ama Asato.
1.9 maoYa raSaIt SauË Asaola tr ivaYayavaasanaa jaast Asato. caOnaInao rahNyaacaI savaya Asato. saugaMQaI A<aro Ê ËIma Ê
pavaDr taoMDalaa far laavaU nayao. kosa paMZro haotIla. %vacaa sauMdr rhat naahI.
1.10 maoYa raSaIt Saina Asata caohra qaaoDa baavaLT idsatao. Impression kmaI pDto. sadI- pDSyaacaa ~asa haotao.
baihropNaa yaoNyaacaa saMBava Asatao Ê taoMDasa GaaNa yaoto.
1.11 maoYa raSaIt hYa-la Asaola DaoLyaaMcaI kaLjaI GyaavaI.
1.12 maoYa raSaIt naopcyaUna Asaola tr Ba`ma Ê vaoDgaL va dovaBaaoLyaa klpnaa yaapasaUna saavaQa Asaavao. laaOkIk Aacaarivacaara
iva$w kaoNatIhI gaaoYT k$ nayao. Aaraogyaacyaa baabatIt vaa[-T nasato.
1.13 maoYa raSaIt riva – maoMdUcao ivakar Ê dat Kraba. tap ekdma caZtao. riva Ê maMgaL ek~ Asalyaasa ApGaat yaaoga.
1.14 maoYa lagnaI rahU Asaola tr Aaraogya ibaGaDt naahI.
1.15 maoYa lagnaI kotU Aaraogyaasa vaa[-T. caoh–yaasa ivad`Upta AaNatao. is~yaaMcyaa pi~kot lagnaat kotU bauTkopNaa va
baoZbapNaa AaNatao.

30. 30
2 ´ vaRYaBa : ³ pRqvaIraiSa ´
2.1 jaIvanaSa@tI BarpUr Asato. )dya va gaLa ho Baaga duba-la Asatat. SarIr saaOYzva caaMgalao Asato. p`kRit inaraogaI
Asato.
2.2 ho laaok caOnaI Ê AaLSaI Ê eodI svaBaavaacao Asatat. svaBaavaat inayaimatpNaa vaaZvaavaa. sahsaa AajaarI pDt
naahIt. Asao laaok saust Ê iQamao Asatat. halacaalaI maMd Asatat.
2.3 gaaoD AavaDto. maod vaaZola Asao va ]YNa pdaqa- TaLavaot. Aahar kmaI zovaavaa.
2.4 vyasanaaQaInata saaoDavaI.
2.5 QaaMdla va QaavapL kmaI kravaI karNa *yaa laaokaMcao )dya duba-la Asato.
2.6 gaayana Ê vaadna far AavaDto va mana %yaat rmato.
2.7 ipzUL pdaqa- Ê hrba–yaacaI DaL Ê BajaI Ê tolakT Ê tLlaolao pdaqa- Ka} nayaot. maasao Ê turDaL Ê maUgaDaL Ê
qaaoDa maaMsaahar tbbaotIsaazI ]<ama.
2.8 vaRYaBaraSaIt bauQa Asaola tr saarKo gaayana Ê maaozyaanao baaolaNao Aaraogyaalaa caaMgalao nasato.
2.9 vaRYaBaraSaIt maMgaL Asaola tr %vaoYa va saUD yaa BaavanaaMcyaa AaharI jaa} nayao. gaLyaacyaa AajaarabaVla naohmaI kaLjaI
GyaavaI.
2.10 vaRYaBaraSaIt gau$ Asalyaasa ho laaok KUp Katat va %yaamauLo p`kRit ibaGaDto. vyaayaama krt naahIt va %yaamauLo
maod vaaZtao.
2.11 vaRYaBaraSaIt Saina Asata SaarIirk maohnat Ê Eama far kravao laagatat. SarIralaa ha taNa sahna haot naahI.
qaaoDyaa p`maaNaat ]<aojak poyao GaoNao ihtavah Asato karNa SainamauLo $iQaraiBasarNa caaMgalao nasato. qaMDI Ê sadI-pasaUna
saavaQa Asaavao.
2.12 vaRYaBaraSaIt hYa-la Asaola tr SaarIirk va maanaisak AaGaat Aaraogyaasa Gaatk Asatat.
2.13 vaRYaBaraSaIt naopcyaUna Asaola tr maadk d`vyao va JaaopocaI AaOYaQao Gao} nayaot.
2.14 vaRYaBaraSaIt caMd` Asalyaasa ho laaok inaraogaI Asatat.
2.15 janmalagnaI vaRYaBaraSaIsa riva Asaola va %yaavar Saina Ê maMgaL Ê hYa-la yaaMcaoSaI ASauBa dRiYTyaaoga AsatIla Agar kotUSaI
yautI Asaola tr ASaa maulaaMnaa lahanapNaI 8 vaYaa-Mpya-Mt Ta^insalsacaa ~asa haotao.
riva baraobar maMgaL Asaola trI Asaa ~asa haotao.
2.16 riva baraobar SauË Asalyaasa maQyama vayaat BaodaiQa@ya hao[-la. Aajaar haoNaar naahI. Aaraogya ]<ama rahIla.
2.17 rivaSaina ek~ AsatIla tr ASaI maaNasao raogaT Asatat. vayaacao 4 vaYao-pya-Mt baalaairYTyaaoga Asatao.
rivaSaina lagnaI Asalaolao idGaa-yau haot naahIt.
2.18 rivarahU ek~ AsatIla tr SarIr kaTk Asato pNa p`kRitcaI kahItrI kurkUr caalaU Asato.

31. 31
3.0 imaqauna : ³ vaayauraiSa ´
3.1 maanaisak Sai@t BarpUr Asato. SaarIirk jaIvanaSa@tI far kmaI Asato. p`kRitbaVla saaSaMk Asatat.
p`kRitsa japtat.
3.2 fuFfusao va majjaatMtu ho Baaga duba-la Asatat. p`aNaayaama kravaa. caalaNyaacaa vyaayaama Gyaavaa. jaaor baOzka
kravyaat.
3.3 A%yaMt maohnat Ê far maanaisak va SaarIirk Eama Ê dgadga Ê ~asa sahna haot naahI.
3.4 *yaa laaokaMnaa AByaasa krNyaacaI savaya Asato.
3.5 qaMD hvaomaQyao far if$ nayao. qaMD hvaot ifrtanaa garma kpDo vaapravao.
3.6 BaUk kmaI laagato. Aahar kmaI Asatao. KaNyaaipNyaat AavaDinavaD far Asato. saai%vak Aahar Gyaavaa.
maaMsaahar qaaoDyaa p`maaNaat kravaa. koLI Ê fLo Ê maasao Ê AMDI Ê laaoNaI Ê dUQa jaast p`maaNaat Gyaavao.
ra~Icyaa jaovaNaat jaD Anna Gao} nayao.
3.7 imaqauna raSaIt bauQa Asaola tr SvaasaaocCvaasaiËyaocaI kaLjaI GyaavaI. DaoMgaravar ifrNyaasa jaa} nayao. far vaoLa ijanao
caZU nayaot. Ait baaolaNao va gaayana TaLavao.
3.8 imaqauna raSaIt maMgaL Asata dmaa Ê Kaoklyaacaa ivakar haoNyaacaa saMBava Asatao. garma kpDo vaapravao.
3.9 imaqauna raSaIt SauË Asalyaasa r@tSauwIcaI AaOYaQao GyaavaIt. ho laaok p`kRtInao duba-la va naajaUk Asatat.
3.10 imaqauna raSaIt gau$ Asaola tr KaNyaaipNyaacaa Aitrok k$ nayao.
3.11 imaqauna raSaIt Saina Asaola tr ASaa laaokaMcaI rahNaI gacaaL va inakRYz Asato. garma kpDo vaapravao.
P`aaNaayaama kravaa.
3.12 imaqauna raSaIt hYa-la Asata Ait AByaasaanao va Eamaanao p`kRit ibaGaDto. maanaisak Aajaar haotat.
3.13 imaqauna raSaIt naopcyaUna Aaraogyaalaa Gaatk Asatao.
3.14 imaqauna raSaIt riva Asaola tr p`kRit caaMgalaI rahIla.
3.15 imaqauna raSaIt caMd` Asalyaasa p`kRit caaMgalaI rahNaar naahI. caMd`abaraobar riva Gaatk nasatao.
3.16 riva gau$ ek~ Asalyaasa Aaraogya caaMgalao rahIla. riva SauËanao Aaraogya caaMgalao rahIla. riva Saina ek~ Asalyaasa
naohmaI Aajaar AsatIla va eKada ivalaMbaI Aajaar Asatao. dmyaasaarKa Aajaar saMBavatao. riva rahU Asalyaasa
Aaraogya caaMgalao rahIla. riva kotU Asata vyaMga Asato. riva hYa-la ivalaMbaI Aajaar inamaa-Na krIla. riva naoPacyaUna
ek~ Asalyaasa Gaatk naahI.

32. 32
4´ kk- : ³jalaraiSa´
4.1 jaIvanaSai@t va p`itkarSai@t kmaI Asato. ³ jalaraiSa ´
4.2 saaqaIcao raoga caTkna haotat. mau#ya tËar paoT va pcanaiËyaobaVla Asato. kccao Ê na iSajalaolao Ê paoTat vaat
]%pnna krNaaro va na pcaNaaro Anna Ka} nayao. maadk d`vyao Ê da$ Ê Alkaohaola saovana k$ nayao.
4.3 maanaisak icaMta k$ nayao. qaMDIpasaUna rxaNa kravao. maanaisak daOba-lya Asato. poMTT AaOYaQaacyaa maagao laagatat.
4.4 paoTat ]YNata va Aamlata vaaZNaaro AaOYaQa Gao} nayao. Jaaoptanaa maaoza polaaBar paNaI ipNao va ]zlyaavar punha ek
polaaBar paNaI ipNao ho tbbatIsaazI caaMgalao Asato. maaMsaahar k$ nayao.
4.5 BaUk far nasato. maasao Ê AMDI Ê iWdla Qaanyao ]<ama pcatat. ipYzmaya Ê p@vaanna far vaa[-T va pcanaasa Gaatk
Asato. qaMD paNaI À poyao Gao} nayaot. paohNao vyaja-.
4.6 kk- raSaIt maMgaL paoTduKI do[-la. spSa- va saaqaIjanya AajaarapasaUna japavao. is~yaaMnaa p`sautIvaoLI r@ts~ava jaast
hao[-la.
4.7 kk- raSaIt bauQa maanaisak vyaqaa dotao. mana Sauw zovaavao.
4.8 kk- raSaItIla SauË KaNyaaipNyaat Aitrok krivatao. ijaBaocao laaD purvatat va AajaarI pDtat.
4.9 kk- raSaIt gau$ SarIr maodyau@t banaivatao. yakRtacaI iËyaa baraobar nasato. gaaoD kmaI Kavao.
4.10 kk- raSaIt Saina Aaraogya caaMgalao zovat naahI. qaMD hvaa sahna haot naahI. paoTduKI Asato. KaNyaaiPaNyaat kayamacao
japlao paihjao.
4.11 kk- raSaIt hYa-la Asalyaasa qaMD paNyaanao snaana k$ nayao. nadIt paohNao Ê purat paohNao vagaOro TaLavao.
Aakismak Aajaar haotat.
4.12 kk- raSaIt naopcyaUna Asalyaasa bauwI ]<ama Asato. klpk va SaaoQak bauwIcao Asatat. svaPnao far pDtat Ê
Jaaopih lavakr laagato. inaraogaI Asatat.
4.13 kk- lagnaI caMd` Ê SauË Asaola tr maodaiQa@ya ivakRt haoto.
4.14 kk- raSaIt riva Asaola tr p`kRit caaMgalaI Asato. rivacaa SarIravar ivakRt pirNaama haoNaar naahI. pcanaacaI kaLjaI
GyaavaI laagaola.
4.15 kk- lagnaI caMd` Asalyaasa maodaiQa@ya far Asato.
4.16 SauË kk-raSaIsa lagnaI Asata Aaraogya caaMgalao rahIla. pNa ho laaok ivalaasaI Ê caOnaI Asatat. da$cao vyasana Asato.
4.17 kko-caa rahU lagnaI SauBa pirNaama krtao. AMgaI kaTkpNaa yaotao.
4.18 kko-caa kotU lagnaI AaraogyaacaI AayauYyaBar kahItrI tËar inamaa-Na krtao.

33. 33
5.0 isaMh : ³ Aignarasa ´
5.1 jaIvanaSai@t BarpUr Asato. inaraogaI Asatat. *yaa raiSacaa AmaMla _dyaavar Aaho. saaQaI rahNaI zovaavaI.
ekda Aaraogya ibaGaDlao mhNajao lavakr taLyaavar yaot naahI.
5.2 KaNyaaipNyaacaI jaast kaLjaI GyaavaI. ]YNa pdaqa- Ê poyao va ]<aojak AaOYaQao Ê maV Gao} nayao. paOiYTk va r@t
vaaZivaNaara Aahar Gyaavaa. maanaisak KLbaL ]DivaNaa–yaa gaaoYTI TaLavyaa. Gaa[- k$ nayao. r@t Sauw zovaavao.
Aaraogyaasa japavao. maaMsaahar TaLavaa.
5.3 tap Aalyaasa kaLjaI GyaavaI. tapabaraobar Kaoklaa haotao va nyaUmaaoinayaa haoNyaacaI Sa@yata Asato.
5.4 isaMh raSaIt maMgaL Asalyaasa raga lavakr yaotao. dataMcaI va ihrDyaaMcaI kaLjaI GyaavaI. )dya duba-la Asato.
5.5 isaMh raSaIt bauQa Asaola tr far AByaasa va maanaisak Eama k$ nayaot. SarIrp`kRit naajaUk Asato.
Eama sahna haot naahIt.
5.6 isaMh raSaIt gau$ Asaola tr A%yaMt ]cca rahNaI Ê caOna Ê eoYaarama TaLavaa. vyaayaama kravaa Ê maod vaaZU do} nayao.
p`kRit caaMgalaI Asato.
5.7 isaMh raSaIt SauË Asaola tr ]McaI A<aro Ê saugaMQaI tolao vaap$ nayaot. kosa lavakr paMZro haotat.
ivaYayavaasanaa AiQak.
5.8 isaMh raSaIt Saina Asaola tr Aaraogyaasa vaa[-T. )dyaacaa ivakar Asatao. saMsaarat Anapoixat Qa@ko basalyaanao ho
laaok naa]maod haotat va Aaraogya ibaGaDto. dataMcaI kaLjaI GyaavaI. dmaa Ê Kaoklaa haotao. maQyaayau Asatat.
5.9 isaMh raSaIt hYa-la Aaraogyaasa caaMgalaa naahI. ApGaat. AajaaracaI icaik%saa krNyaasa kzINa Asato.
5.10 isaMh raSaIt naopcyaUna )dyaacao ivakar ]%pnna kratao. Aaraogya caaMgalao rahto.
5.11 riva isaMh lagnaat Asata p`kRit saudRZ Asato. ho laaok SaarIrIk va baaOiwk maohnat far krtat. %yaaMnaa Aaplyaa
SarIrp`kRtIcaI GamaoMD Asato.
5.12 isaMh raSaIt caMd` Asata SaO%yaacao ivakar haotIla. Aajaar Amaavaasyaa va paOiNa-maa *yaa idvaSaI haotat.
5.13 isaMh raSaIcyaa maMgaLaSaI Ê hYa-la Ê Saina Ê rahU yaaMcaI yauit Agar p`ityaaoga Asaola Aqavaa ASauBa dRiYTkaona haot
AsatIla tr maQyama vayaanaMtr )dyaivakar haoNyaacaI iBatI Asato.
5.14 isaMh lagnaI rahU Aaraogya ]<ama dotao. kaTkpNaa Asatao.
5.15 isaMh lagnaI kotU Aaraogya caaMgalao raht naahI.

34. 34
6.0 knyaa : ³ pRqvaIraiSa ´
6.1 knyaa rasa manaavar %vairt pirNaama krto. maanaisak isqatI ibaGaDlaI kI p`kRit lagaoca ibaGaDto. kaoza va pcanaoMid`yao
lavakr ibaGaDtat.
6.2 AaharacaI kaLjaI GyaavaI. jaovaNa vaoLovar kravao. maaMsaahar AvaSya Gyaavaa. AMDI KavaI. dUQa Ê fLo va pcanaasa
hlako Anna Gyaavao. Anna caaMgalao caavaavao. jaovatanaa Gaa[- k$ nayao. kaozyaacaI ]YNata vaaZivaNaaro Anna vajya-
kravao.
6.3 knyaa raSaIt maMgaL paoTduKI dotao. ApoMiDsaayaTIsa Ê AamaaMSa Ê Aitsaar Ê spSa-janya ivakar haotat. Tayafa^[-DcaI
BaIit Asato. saaqaIcao Aajaar haotat.
6.4 knyaa raSaIt bauQa Asaola tr Aaraogya baro Asato. maanaisak Eama far k$ nayaot. inayaimatpNaacaI savaya laavaavaI.
6.5 knyaa raSaIt gau$ AaraogyaacaI baabatIt duba-la Asatat. paOiYTk Kurak pcat naahI. yakRtacyaa tËarI Asatat.
6.6 knyaa raSaIt SauË Asalyaasa KaNyaaipNyaat Ainaimayata Asato.
6.7 knyaa raSaIt Saina paoTduKI. saMga`ihNaI Ê Aitsaar Ê AamaaMSa ho ivakar dotao. paoTat vaayau Qartao. vaatuL pdaqa-
Ka} nayaot.
6.8 knyaa raSaIt hYa-la Asaola tr paohNao TaLavao. Gaa[-nao jaovaNa k$ nayao.
6.9 knyaa raSaIt naopcyaUna Asalyaasa AaOYaQao GaoNyaacaI savaya Asato. maVak- Gao} nayao. prMtu ASaa laaokaMnaa kahItrI
vyasana Asatoca. saaQaarNapNao inaraogaI AayauYya.
6.10 knyaa raSaIt riva Asalyaasa p`kRit inaraogaI Asato.
6.11 knyaa raSaIt xaINabalaI caMd` caoh–yaavar ifkTpNaa dSa-vaIla. SarIrat r@t kmaI Asato. pcanaSai@t caaMgalaI Asat
naahI.
6.12 knyaa raSaIt rahU lagnaI Asalyaasa tbbaot caaMgalaI Asato.

35. 35
7.0 tUlaa : ³ vaayau va carraiSa ´
7.1 *yaa laaokaMcao vat-na inayaimat Asato.saaQaarNapNao kaoNa%yaaih baabatIt ho laaok Aitrok krt naahIt. *yaa laaokaMnaI
sauKasaInapNaa Ê caOna Ê Aarama va KaNyaat Aitrok TaLavaa. jaIvanaSa@tI kmaI Asato. duba-la Asatat.
7.2 ho laaok mau~ipMDaMcyaa Aajaaralaa baLI pDNyaacaa saMBava Asatao. %vacaaraogaacaI Sa@yata hI jaast Asato.
s~IyaaMnaI saaOMdya-p`saaQanaacaI kaLjaI GyaavaI. kmarocaa Baaga duba-la Asatao. qaMDInao kMbar duKU laagato.
7.3 ipNyaacyaa paNyaacaI kaLjaI GyaavaI. hlako Anna Gyaavao. maaMsaahar far hao} nayao. A%yaMt gaaoD pdaqa- Ê saaKr Ê
ipzuL pdaqa- vajya- kravaot. iWdla Qaanyao caalatIla. maadk va ]<aojak pdaqa- Gao} nayaot.
7.4 *yaa laaokaMcao Aaraogya naajaUk Asato. p`kRtIcaI naohmaI kaLjaI GyaavaI laagato.
7.5 tulaa raSaIt maMgaL Asaola tr saaqaIcyaa raogaapasaUna saavaQa rahavao. laGavaIcao ivakar Ê maU~aSayaacao ivakar saMBavatat.
7.6 tulaa raSaIt bauQa Asaola tr far vaoL ]Bao rahU nayao va qaklyaanaMtr puna: caalaU nayao. tbbaot barI Asato.
7.7 tulaa raSaIt gau$ ]<ama Aaraogya dotao prMtu $iQaraiBasarNa caaMgalao nasato. maU~ipMDamaQyao ivakRit inamaa-Na haoto.
maQaumaoh hao} Saktao. tap Aalyaasa kaLjaI GyaavaI karNa PlaursaI lavakr haotao.
7.8 tUlaa raSaIt SauË Asalyaasa maQaumaoh haoNyaacaI Sa@yata Asato. gaaoD KaNyaacaI savaya Asato.
7.9 tulaa raSaIt Saina Aaraogyaalaa caaMgalaa nasatao. SaarIirk daOba-lya Ê qaMDI Ê pazIcaa Kalacaa kNaa duKNao Asao ivakar
haotat. laGavaIcao ivakar haotat. vaRwapkaL idsatao.
7.10 tUlaa raSaIt hYa-la Asalyaasa AitEamaanao snaayau duba-la haotat. ASauBa pirNaama ]%pnna krNaar naahI.
7.11 tulaa raSaIt naopcyaUna Asalyaasa poTMT AaOYaQaacao vyasana Asato. laaokaMcaI inaitma<aa iSaiqala Asato. ASauBa pirNaama
naahI.
7.12 lagnaI tUlaa raSaIsa riva Asaola tr pazIcaa kNaa duKNyaacaI savaya Asato.
7.13 lagnaI tUlaa raSaIt caMd` Asalyaasa p`kRit naajaUk Asaola va ivaiSaYT Aajaar ]%pnna krNaar naahI. ikrkaoL SaO%yaacao
ivakar haotIla.
7.14 rahU yaa sqaanaI maMgaL Ê Saina Ê hYa-la yaaMcaoSaI yau@t Asaola Agar ASauBa dRiYTt Asaola tr maU~ipMDacao va maU~aSayaacao
raoga haotIla.
7.15 *yaa raSaIsa kotU lagnaI Asalyaasa Aaraogya caaMgalao rahNaar naahI. r@tnyaUnata saMBavato. caohra ifkT idsatao.

36. 36
8.0 vaRiEcak : ³ jalaraiSa ´
8.1 jaIvanaSai@t BarpUr Asato. inaraogaI Asatat. Aasai@tcaa Aitrok Asatao. CanaCaokI Ê kpDyaaMcaI AavaD nasato.
rahNaI saaQaarNa Asato. kama Ê ËaoQa Ê maaoh Ê AhMkar far Asatao. Aaplyaa [cCapUNa- JaalyaaiSavaaya *yaa laaokaMcao
laxa laagat naahI. ivaYayavaasanaa va tmaaogauNa jaast Asatao.
8.2 *yaa raiSacaa AMmala malaao%saja-k iËyaovar Ê gaLa Ê )dya yaavar Aaho. saaqaIcao Aajaar haotat. jananaoMid`yaasaMbaMQaI
ivakar.
8.3 sava- ]YNa va ]<aojak pdaqaa-Mcao saovana vajya- kravao. maaMsaahar qaaoDyaa p`maaNaat Gyaavaa. da$ kovhaih Gao} nayao.
carbaI vaaZNaaro pdaqa- Ka} nayaot. r@t vaaZivaNaara Aahar Gyaavaa. dUQa Ê iWdla Qaanyao vaapravaI.
8.4 vaRiEcak raSaIt maMgaL Asalyaasa saaqaIcyaa raogaacaI BaItI Asato. jananaoMid`yaasa saMsaga-janya ivakar haotat.
naakacao ivakar haotat.
8.5 *yaa raSaIt bauQa Asalyaasa Ê maanaisak isqatI ibaGaDlaolaI Asato. smarNaSa@tI kmaI Asato.
8.6 *yaa raSaIt gau$ Asalyaasa ho laaok maodyau@t Asatat. ijavhalaaOlya far Asato.
8.7 *yaa raSaIt Saina Asaola tr qaMDIpasaUna ~asa haotao. p`kRit raogaT Asato. laGavaIcao ivakar Ê maULvyaaQa Ê Aamlavaat
saMBavatao.
8.8 *yaa raSaIt hYa-la Asaola tr malaao%saga-iËyaa baraobar nasato. ApGaatakDo p`vaR<aI Asato. haDo maaoDtat.
8.9 *yaa raSaIt naopcyaUna Asaola tr Amayaa-d ivaYayaocComauLo Aaraogya ibaGaDto. naakacao ivakar haotat.
8.10 vaRiEcak raSaIsa riva Ê maMgaL Ê hYa-la Ê naopcyaUna yaapOkI kaoNatahI ga`h lagna Asalaa tr p`kRit saudRZ Asato.
Aajaar inamaa-Na haoNaar naahI.
8.11 caMd` Ê Saina Ê kotU ho vaRiEcak lagnaI AsatIla tr AajaarIpNaa yao[-la. saaqaIjanya ivakaracaI yaa laaokaMnaa BaIit
Asato.
8.12 vaRiEcak raSaIsa lagnaI riva Asalaolao laaok p`kRtInao majabaUt Asatat. mhatarpNaI maU~aSaya ibaGaDNyaacaI Sa@yata
Asato.
8.13 vaRiEcak raSaIsa lagnaI caMd` Asalyaasa p`kRit AgadI vaa[-T Asato. SarIr duba-la Asato. r@tnyaunata Asato.
saaqaIjanya ivakaracaI naohmaI iBatI Asato. AayauYya maQyamaayaU Asato. caMd`abaraobar maMgaL Ê raiva Ê Saina Ê hYa-la Ê rahU Ê
kotU Asalyaasa naakacao ivakar haotat.
8.14 vaRiEcak raSaIt SauË ivaYayavaasanaa inamaa-Na krtao.
8.15 vaRiEcak raSaIt rahU p`kRit saudRZ zovatao.
8.16 vaRiEcak raSaIt kotUmauLo Aaraogya caaMgalao rahNaar naahI.

37. 37
9.0 Qanau : ³ AignaraiSa ´
9.1 iWsvaBaava raiSa Aaho. majabaUt AaiNa kNaKr Asatat. jaIvanaSa@tI BarpUr Asatoo. maOdanaI KoL AvaSya KoLavao.
AitEamaamauLo Aajaar haoNyaacaI Sa@yata Asato. ApGaatacaI iBatI Asato. paLIva janaavaro Ê Evaapdo yaapasaUna saavaQa
rahavao.
9.2 AMDI Ê maaMsaahar caalaola. da$ ip} nayao. gavhacao pdaqa- pqyakark haotIla. ra~Icao jaovaNa JaaopNyaapUvaI- 2 tasa
Gyaavao. AitSaya BaUk laagato.
9.3 hI raiSa maaNasaalaa naa}maod krto. [cCaSa@tIvar pirNaama haotao.
9.4 Qanau raSaIt maMgaL Asalyaasa ApGaatacaI iBatI Asato. vaahna japUna caalavaavao. KoLat hI duKapt hao} Sakto.
dataMcaa ivakar Asatao. p`kRit kaTk Asato.
9.5 Qanau raSaIt bauQa Asaola tr maanaisak Eama jaast haotat.
9.6 Qanau raSaIt gau$ Asalyaasa Aaraogya ]<ama Asato. r@t Sauw zovaavao.
9.7 Qanau raSaIt Saina Asaola tr qaMDI Ê malaoiryaacaa ~asa hao[-la. mhatarpNaI saayaoiTkaMcaa ~asa saMBavatao.
9.8 QanauraSaIlaa hYa-la Asaola tr vaahnaamauLo ApGaat Ê KoLamaQyao ApGaat haoNyaacaI BaIit Asato.
9.9 QanauraSaIlaa naopcyaUna Asalyaasa ho laaok AivacaarIpNaa va BaavanaavaSa Asatat. [cCaSa@tIvar tabaa raht naahI.
9.10 lagnaI QanauraSaIt riva Ê gau$ Ê SauË yaapOkI kaoNatahI ga`h Asalaa tr ho laaok AayauYyaBar inaraogaI Asatat.
yaaMnaa Aajaar SaovaTIca haotao.
9.11 *yaa raSaIt riva Asata p`kRit ]<ama Asato.
9.12 *yaa raSaIt caMd` Asalyaasa p`kRit caaMgalaI rahIla. p`kRit naajaUk Asaola va Avyavaisqat rahNaInao ibaGaDola.
9.13 *yaa raSaIt SauË p`kRit naajaUk zovatao.
9.14 rahU Ê kotU *yaa raSaIt ASauBa pirNaama krtat.

38. 38
10.0 makr : ³ pRqvaIraiSa ´
10.1 hI duba-la rasa Aaho. maanaisak AaOdaisanya yaoto. mana AgadI duba-la Asato. AanaMdIpNaa Ê AaSaavaad kmaI Asatao.
jaIvanaSa@tI kmaI Asato. Eama sahna haot naahIt. gauDGao duba-la Asatat. far caalaU nayao.
10.2 bawkaoYztocaI savaya Asato. qaMDIpasaUna Aaraogya saaMBaaLavao. %vacaocaI kaLjaI GyaavaI.
10.3 maaMsaahar caalaola. r@t vaaZivaNaara Aahar Gyaavaa.
10.4 makr raSaIt maMgaL Asalyaasa pDNyaacaI va pDUna [jaa haoNyaacaI BaIit Asato. Aaraogya caaMgalao Asato.
saMiQavaat haotao.
10.5 makr raSaIt lagnaI bauQa Asaola tr vyatI dumau-KlaolaI Asato. p`kRit naajaUk Asato. AajaarIpNaa farsaa yaoNaar
naahI.
10.6 makr raSaIt gau$ Asaola tr r@t Sauw zovaavao. %vacaaraoga saMBavatat. gauDGao duKtat. ASa@tta jaaNavato.
10.7 makr raSaIt SauË Asalyaasa saaOMdya-p`saaQanaacaI AavaD Asato. tbbaot ]<ama Asato. Aajaar yaoNaar naahIt.
10.8 makr raSaIt Saina Aaraogya caaMgalao dotao pNa gauDGao duba-la Asatat. qaMDIcaa pirNaama tabaDtaoba haotao.
30 vaYaa-naMtr sava- baabatIt isqatI sauQaarto.
10.9 yauronasa Asalyaasa gauDGyaasa ApGaat saMBaavatao. ivaYayaocCa jaast Asato.
10.10 makr raSaIt riva lagnaI Asalyaasa Aaraogya kQaIih caaMgalao rahNaar naahI.
10.11 yaa raSaIsa caMd` lagnaI Aaraogyaasa vaa[-T Asatao. pcanaiËyaa caaMgalaI nasato.
10.12 hYa-la va rahU yaaMcao pirNaama SainasaarKoca haotat.
10.13 kotU *yaa raSaIt vyaMga inamaa-Na krIla.

39. 39
11.0 kuMBa : ³ vaayauraiSa ´
11.1 jaIvanaSa@tI BarpUr Asato. maanaisak Sai@t far Asato. bauiwvaana Asatat.
11.2 *yaa laaokaMnaI r@t Sauw zovaavao. AaharacaI kaLjaI GyaavaI. dUQa Ê maasao Ê AMDI Ê DaLI Aaraogyaasa pqyakark
samajaavyaa.
11.3 hI vaayau raiSa Aaho. ihcaa AMmala SarIratIla nasaaMvar Aaho.
11.4 kuMBa lagnaI maMgaL vaa[-T samajaavaa. saaMsaga-janya va spSa-janya raogaapasaUna saavaQa Asaavao. saMiQavaat va ApGaat haotat.
11.5 bauQa Asaola tr paoT–yaa va pavalao ]baot zovaavaIt. paya gaar hao} do} nayaot.
11.6 gau$ Asaola tr r@t Sauw zovaavao. gaaoD kmaI Kavao.
11.7 SauË Asalyaasa KaNyaaipNyaacaI jaast kaLjaI GyaavaI. Ait Kalyaanao r@t ibaGaDto. r@tnyaUnata Asato.
ho laaok ASa@t Asatat.
11.8 hYa-la Asalyaasa ApGaat saMBavatao. maanaisak isqatI ibaGaDU do} nayao. jaIvanaSa@tI caaMgalaI Asato.
11.9 naopcyaUna Asalyaasa ivacaar Sauw zovaavao. AsaMBaavya ASaa mah%vaakaMxaa Ê tk- − ivatk- Dao@yaatUna kaZUna Takavao.
11.10 kuMBa raSaIt lagnaI riva Asata Aaraogyaacao baabatIt ivaSaoYa caaMgalaa nasatao. gauDGao duKNao Ê saMiQavaat haoNao vagaOro ivakar
haotIla. kuMBa va isaMh raSaIt papga`h AsatIla tr )dyaacaI kaLjaI GyaavaI laagaola. kuMBa raSaIsa riva kuMDlaIt
kaozohI ibaGaDlaolaa Asaola tr maQyama vayaat ivalaMbaI Aajaar haotIla va tao Aajaar AayauYyaasa Qaaoka AaNaIla.
11.11 kuMBa raSaIt caMd` lagnaI Asata p`kRtI ASa@t rahIla. BaUk kmaI laagato. AnnaacaI vaasanaa kmaI Asato. Aaraogya
caaMgalao rahNaar naahI.
11.12 kuMBa raSaIsa Saina lagnaI Asaola tr Aaraogyaavar ]<ama pirNaama krtao. hI maaNasao kt-bagaar Asatat. p`kRit caaMgalaI
Asato. *yaa laaokaMnaa mhatarkaL idsatao.
11.13 kuMBa raSaIt lagnaI rahU Ê kotu AinaYT pirNaama krt naahIt.

40. 40
12.0 maIna : ³ jalaraiSa ´
12.1 hI iWsvaBaava raiSa Aaho. duba-la raiSa Aaho. %yaacaa AMmala tLvao Ê SarIratIla lasaa%mak d`vyaavar Aaho.
A%yaMt maanaisak kaLjaI va AitEamaanao *yaa laaokaMcao Aaraogya ibaGaDto. naOsaiga-k jaIvanaSai@t kmaI Asato.
saaqaIcyaa raogaacaI BaItI Asato.spSa-janya ivakar saMBavatat. P`aitbaMQak lasa TaocaUna GyaavaI.
12.2 *yaa laaokaMnaI eodIpNaa Gaalaivalaa paihjao va Aaraogya inayamaanausaar vaagalao paihjao. paNaI far ip} nayao.
maadk pdaqa- Ê da$ mauLIca Gao} nayao. maIna lagnaacyaa laaokaMnaa da$cao vyasana laagaNyaacaI Sa@yata Asato.
12.3 maIna raSaIt maMgaL Asaola tr KaNyaaipNyaacaI iSast paLavaI. ipNyaacyaa vyasanaacaI kaLjaI GyaavaI. Kaoklaa haotao.
12.4 maIna raSaIt bauQa Asalyaasa ivasarBaaoLopNaa Asatao. yaaMcao hatpaya gaar Asatat. maanaisak Eama far k$ nayaot.
12.5 gau$ Asaola tr Aaraogya ]<ama Asaola. r@tacaI kaLjaI GyaavaI.
12.6 SauË Asaola tr AitcaOna k$ nayao Ê ivasaraLUpNaa kmaI kravaa va KaNyaaipNyaat saumaar zovaavaa.
12.7 Saina Asaola tr Aaraogya far vaa[-T Asato. r@t kmaI Asato. rivacaMd`aSaI papga`h dRYT Asalyaasa r@tnyaUnata
yaotao.
12.8 yauronasa Asaola tr paohNyaacao baabatIt kaLjaI GyaavaI.
12.9 naopcyaUna Asalyaasa caaMgalaI saMgat pkDavaI naahItr vyasanaaiQanatocaI inaiEcatI Ê maM~tM~ Ê jaadUTaoNaa vagaOro gaaoYTIMcyaa
naadI laagaU nayao.
12.10 r@tnyaUnata ha *yaa raSaIMcaa mau#ya ASauBa Qama- Aaho. %vacaaraogaasa madt krNaarI raiSa Aaho.
12.11 lagnaI caar ga`h AsaUna %yaat riva Agar caMd` Asaola tr yaa laaokaMnaa xayaraogaacaI BaIit Asato. kaoNatohI 2 – 3 ga`h
lagnaI Asalyaasa pavalaaMnaa [jaa haoto. maIna raSaI lagnaI AsaUna imaqauna 3 knyaa 6 Qanau 9 maIna 12 raSaIt ASauBa ga`h
AsatIla tr xayaacaI BaItI Asato.
12.12 lagnaI maIna raSaIsa riva Asaola tr p`kRit saudRZ rahNaar naahI.
12.13 lagnaI caMd` Asaola tr p`kRit far duba-la rahIla.
12.14 rahU Ê kotU lagnaI maInaraSaIt Asata r@tnyaunata inamaa-Na krtao. kotU KujaopNaa Ê bauTkopNaa dotao va caoh–yaavar vyaMga
inamaa-Na krtao.

41. 41
18. raiSa − svaBaava
1. jao laaok car lagnaavar ³ 1 4 7 10 rasa ´ ikMvaa jyaaMcyaa kuMDlaIt car raSaIt baroca ga`h Aahot Ê to laaok
jagaat puZo yaotat. %yaaMnaa sa<aocaa hvyaasa Asatao.
2. jao laaok isqar raSaIvar ³ 2 5 8 11 rasa ´ ikMvaa jyaaMcyaa kuMDlaIt puYkL ga`h isqar raSaImaQyao Asatat Ê
%yaaMnaa sa<aocaa maaoza hvyaasa nasatao. ho laaok gaMBaIr Asatat. AMgaat icakaTI Asato. vat-na QaIraodat Asato.
3. iWsvaBaava ³ 3 6 9 12 ´ raSaIcyaa laaokaMnaa puZo yaoNyaacaI maaozI mah%vaakaMxaa nasato ikMvaa maaozopNaa imaLivaNyaacaI
pa~ta %yaaMcyaa AMgaI nasato. %yaaMcyaa mah%vaakaMxaa pu–yaa hao} Sakt naahI. saovaavaRi<a ha %yaaMcaa Qama- Asatao.
car va isqar raSaIMcyaa laaokaMcao to maQyasqa hao} Saktat. hukUma krNyaapoxaa hukUma paLNao ha %yaaMcaa Qama-
Asatao.
4. jyaa p`karcyaa raSaIt puYkL ga`h AsatIla %yaap`maaNao Aajaar haotIla.
carraiSa ³ 1 4 7 10 ´ Daoko Ê paoT Ê maU~ipMD va %vacaa.
isqar raiSa ³ 2 5 8 11 ´ )dya Ê gaLa Ê paz Ê jananaoMid`ya.
iWsvaBaava raSaI ³ 3 6 9 12 ´ EvaaosaaocCvaasa iËyaocao raoga Ê majjaatMtU Ê kaoza Ê p@vaaSaya.
19.Aayauda-ya. ³ AYTmasqaana ´
Aayauda-yaacaa ivacaar ivaSaoYat: lagna Ê lagnaoSa Ê AYTmasqaana Ê AYTmaoSa Ê riva AaiNa caMd` yaava$na kolaa jaatao.
lagnaI va AYTmasqaanaI SauBag`ah AsatIla Agar %yaavar SauBag`ahaMcaI _YTI Asaola va yaa daonhI sqaanacao svaamaI SauBa AsatIla Ê
%yaacap`maaNao kuMDlaItIla riva va caMd` balavaana AsaUna to SauBag`ahanao yau@t AsatIla Agar %yaavar SauBaga`haMcaI _YTI Asaola tr manauYya
dIGaa-yauYaI haotao.
balavaana gau$caI lagnaavar Agar AYTmaavar pUNa- _YTI Asaola tr dIGaa-yauYya saMBavato.
yaacao ]laT pirisqatI Asaola tr jyaa p`maaNaat ga`h AinaYT AsatIla %yaa p`maaNaat AayauYya kmaI haoto.
Aayauda-yaacaa AByaasa KalaIla ]pp`karaMmaQyao ivaBaagaUna kolyaasa to AiQak saaoyaIcao hao[-la.
maR%yaUsamayaIcaI vaoL
maR%yaUcyaavaoLocaI pirisqatI
Alpayau – maQyamaayau – dIGaa-yauyaaoga
AayauYyamayaa-da
maR%yaUcao karNa

42. 42
maR%yaUsamayaIcaI vaoL
AYTmasqaanaacaa AiQapit jyaa sqaanaI Asaola to sqaana maR%yaUcaI AMdajao vaoL dSa-ivato.
4 – 6 8 – 10
sakaLI
2 – 4 6 – 8 ³ AMdajao ´ 10 – 12
12 – 2 12 – 2
duparI
10 – 12 saMQyaakaL
6 – 8 2 – 4
ra~I
8 – 10 4 – 6
maR%yaUcyaavaoLocaI pirisqatI
catuqa-sqaanaI jaao ga`h Asaola tao ikMvaa catuqao-Sa maR%yaUcyaa vaoLocaI pirisqatI daKivatat.
riva – naOsaiga-k Ê SaaMt maR%yaU.
caMd` ¹ jalaraoga Ê paNyaat bauDUna Agar vaoDsarpNaamauLo. sauyaaogaat – SaaMtpNao pNa JaTkna maR%yaU.
maMgaL – vaodnaayau@t Ê Aa^proSana Tobalavar Ê Sas~amauLo Ê rNaaMgaNaavar Ê KUna.
bauQa – maoMdUcao ivakar Ê qakvaa xaINata.
gau$ ¹ SaaMtpNao.
SauË – Baaogalaalasaa AtR%p Asata eoEvaya- saaoDUna maR%yaU.
Saina – barIca kt-vyao AQa-vaT Asata Ê dIGa-maudtIcyaa Aajaaranao icata<a naOraSya Gao}na maR%yaU.
rahU À kotU – cama%karIk Agar ivaYaarI p`aNyaacao dMSaamauLo Ê Anna va ivaYabaaQaonao.
hYa-la – tDkafDkI.
naopcyaUna – gauZmaR%yaU Ê GausamaTUna.

43. 43
dIGa- ¹ maQyama – Alp Aayauda-ya dSa-k kaoYTk
P`akar 1 laa Pa`kar 2 ra P`akar 3 ra dIGaa-yau
64 ¹ 96
maQyaayau
64 pya-Mt
Alpayau
32 pya-Mt
lagnaoSa lagnaraiSa lagnaraiSa carraSaI
1. 4. 7. 10
1.4. 7. 10 1. 4. 7. 10
AYTmaoSa caMd`raiSa haora lagnaraiSa 1. 4. 7. 10 2. 5. 8. 11 3. 6. 9. 12
lagnaoSa lagnaraiSa lagnaraiSa isqar
2. 5. 8. 11
2. 5. 8. 11 2. 5. 8. 11
AYTmaoSa caMd`raiSa haora lagnaraiSa iWsvaBaava
3. 6. 9. 12
1. 4. 7. 10 2. 5. 8. 11
lagnaoSa lagnaraiSa lagnaraiSa 3. 6. 9. 8 3. 6. 9. 12 3. 6. 9. 12
AYTmaoSa caMd`raiSa haora lagnaraiSa 2. 5. 8. 11 3. 6. 9. 12 1. 4. 7. 10
Apvaad : jar lagnaI Agar saPtmaat caMd` Asaola tr AayauYyaacaa inaNa-ya janma lagna va caMd`acao raSaIva$na kravaa.
lagna caMd` va Saina car ikMvaa isqar raiSat Asalyaasa dIGaa-yauYya yaaoga haotao.
AayauYyamayaa-da
8 vao va 3 ro sqaanaava$na va Aayauda-yaacaa ivacaar krtat.
tRtIya sqaana ho AYTmaoSaanao AYTmasqaana haoya.
iWtIya va saPtma sqaana hI maarksqaanao haot.
maarksqaanaaMcyaa AiQaptIMSaI gaaocarInao Sainacaa saMbaMQa yao[-la tr maR%yaUyaaoga saMBavatao.
maR%yaUcaI Sa@yata KalaIla mahadSaot À AMtd-Saot Asato.
Ëma KalaIlap`maaNao : ¹
AYTmaoSaacaI 8 %yaatIla AYTmaoSaacaI 8 Ê vyayaoSaacaI 12 Ê
vyayaoSaacaI 12 laaBaoSaacaI 11Ê YaYToSaacaI 6 AMt-dSaa
laaBaoSaacaI 11
YaYToSaacaI 6
tRtIyaoSaacaI 3 %yaatIla AYTmaoSaacaI 8 Ê vyayaoSaacaI 12 Ê
iWtIyaoSaacaI 2 laaBaoSaacaI 11Ê YaYToSaacaI 6 AMt-dSaa
saPtmaoSaacaI 7
kuMDlaItIla balavaana papg`ahacyaa dSaot.

44. 44
maR%yaUcao karNa
AYTmaatIla ga`h ikMvaa AYTmaoSa maR%yaUcao karNa daKivatat.
riva – papga`habaraobar AayauYya kmaI krtao. raogaaiva$w JagaDNyaacaI Sai@t kmaI Asato. 30 – 33 vaYaI- far maaozo
AajaarpNa. @vaicat maR%yaUyaaoga. s~ImauLo dgadga va AajaarI. SauBaga`hyau@t – dIGaa-yau.
caMd` ¹ AYTmaat Asata Ê baalaairYT yaaoga. AayauYya kmaI krtao. 32 vyaa vaYaI- paNyaapasaUna Baya.
SauBaga`habaraobar – saaOBaagyamarNa. caMd ¹ maMgaL À caMd` hYa-la – ApGaatI maR%yaU.
maMgaL – ApGaat Ê Sas~aGaat Ê tDkafDkI maR%yaU. maR%yaUt tIva`ta.
P`aqama Ê iWtIyaat papga`h – AayauYya kmaI krtao.
xaINavalaI maMgaL Asata ivaYabaaQaa haoto.
Aitr@ts~avaamauLo ~asa haotao.
iWtIyaat maMgaL va AYTmaat Saina hYa-la Asata ApGaatI maR%yaU yaotao.
iWtIyaat maMgaL rahU Asata GaraNyaat AtRPt vya@tIcaa ApGaatI maR%yaU haotao.
bauQa – papga`hyau@t Asata kfvaIkar Ê maoMdUivakaranao maR%yaU yaotao.
vaËI bauQa – bauiwBa`MSa Ê Ba`imaYTpNaa daKivatao.
Alpayau yaaoga.
gau$ ¹ SaaMtpNao maR%yaU yaotao.
SauË – SauË rahU Ê SauË kotU – AYTmaat Asata ]<araQaa-tIla AayauYya kYTacao jaato.
Saina – dIGaa-yauYya. maR%yaU laaMba maudtIcyaa AajaarpNaanao yaotao. AajaarpNa kMTaLvaaNao haoto.
Saina riva maMgaL rahU ivaica~ raoga inamaa-Na krtao. ApGaatI maR%yaU yaotao.

45. 45
hYa-la – Anapoixat Ê Aakismakir%yaa maR%yaU dotao.
papga`habaraobar ApGaatI marNa Ê Aa%mah%yaa Ê tIva` p`karcaa ApGaat dSaivatao.
maMgaL – hYa-la yaaoga [laoi@T/k Saa^k Ê BaajaNao Ê sfaoT Ê tIva` p`karcaa ApGaat Ê r@ts~ava vagaOro gaaoYTIMnaI marNa
daKivatao.
bauQa – hYa-la yauit maoMdUcao ivakar Ê vaoD daKivato.
iWtIyaat hYa-la Ê maMgaL Ê Saina Ê rahU – GaraNyaat ApmaR%yaU Ê ApGaatI maR%yaU.
naopcyaUna – maR%yaUt gaUZpNaa Asatao. Jaaopot maR%yaU Ê gauMgaIt Ê ivaYaarI pdaqaa-nao maR%yaU Ê maR%yaUcao karNa na kLNao Asao pirNaama
Asatat. paNyaapasaUna Qaaoka daKivatao.
papga`habaraobar Aa%mah%yaa Ê ivaYaarI pdaqaa-cao saovana Ê caukUna dusaro AaOYaQa Gaotlao jaa}na ivaYaarI vaayaumauLo
gaudma$na maR%yau haotao.
naopcyaUna AYTmaat Asata maR%yau Jaalyaavar Anaok idvasaaMnaI Garcyaa vya@tIMnaa baatmaI kLNao saMBavanaIya Asato.
kotU – catuqaa-t SauBa Asalyaasa dIGaa-yauYya laaBato.

46. 46