Сценарий:«Жаса,Наурыз, дәстүрлі»

1. Сабақтың тақырыбы: «Жаса, Наурыз, дәстүрлі»
Сабақтың мақсаты: Балаларға қазақ халқының тұрмыс- тіршілігінде,
әдет- ғұрпында ерекше орын алған « Наурыз» тойының ерекшелігін, табиғат
пен адамның байланысын, қазақша жаңа жылдың келу салтанатын түсінікті
әрі баланың жас ерекшеліктеріне байланысты түсіндіру. Ұмытылып бара
жатқан әдет- ғұрыпты: имандылыққа, тіл мен дініміздің берік орын алуына
тәрбиелеу, бағдар беру.
Сабақтың барысы:
Наурыз келді, Наурыз келді ағайын!
Құшырлана құшағымды жазайын.
Көктем шыға күлімсіреп көк аспан.
Әнге толды, күйге толды маңайым!
Наурыз елдің ақжарылқап айындай,
Тербетілген кербез, сұлу қайыңдай.
Малдар төлдеп, қой қоздап.
Сүтпен бұлақ ағызған,
Жаңа жылдың сипаты,
Молшылыққа аңыз боп,
Басталыпты Наурыздан!
Қазақтар Наурызды жыл басы санайды. Наурыздың 21-ші
жұлдызында Қыдыр ата даланы аралайды екен. Қыдыр ата адамдарға бақыт,
дәулет әкелетін көзге көрінбейтін ақсақал. Жаңа жылда үйді тазалап,
ағартып отырған. Сол күні қар немесе жаңбыр жауса нұр жауды деп
санаған. Ұлы күнде сәлемдесудің де қалыптасқан дәстүрі бар ( ортаға екі ер
бала шығады).
Қуанышты музыка. Қызыр баба шығады.
Қызыр баба домбырамен әндетіп:

2. Ау, аман ба, жараңдар,
Алтын таңға қараңдар.
Ерте жайнап атты таң
Естіліп тұр шаттық ән
Жас балаша нұрланып,
Жадырайды күніміз,
Күннің жаңа нұры бар,
Мұның ғажап сыры бар.
Халық сүйген мейрам- бұл:
Қарсы алайық, тұрыңдар!
Бәрі орындарынан тұрып шапалақтайды.
Балалар, ұлы күнде сәлемдесудің де қалыптасқан дәстүрі бар ( ортаға
екі ер бала шығады).
- Ассалаумағалейкум!
- Уағалейкумассалам!
- Мал- жан аман ба?
- Шүкір- шүкір!
- Наурыз құтты болсын!
- Бірге болсын!
Балалардың өлеңі:
1- бала: Көктем келді бүгін,
Күнім төкті нұрын.
Сайрап барлық құстар,
Ән салуға құштар.
2- бала: Қарды ерітіп жылғасы.
Наурыз келді- жыл басы

3. Шуақ төкті жарық күн,
Мейрамында халықтың.
3- бала: Бата беріп атамыз,
Бата беріп апамыз.
Тәтті болып жасалған,
Наурыз дәмін татамыз.
Енді, балалар әдет- ғұрып, салт- дәстүр туралы әңгімелесейік. Қазақта
әдет- ғұрып, оның мәдениеттік ерекшеліктері болып табылады. Халық
әдептілік пен ілтипаттылықты ұрпағына әуелі үйретіп, дағдыландырып,
әдепті қалыптастырған. Қалыптасқан әдеп- ғұрыпқа айналып, халықтың
санасына сіңіп, салт- дәстүр пайда болған.
Салт- дәстүр: « Тұсау кесу»
Қаз- қаз балам, қаз балам.
Қадам бассаң мәз болам.
Күрмеуіңді шешейін.
Тұсауыңды кесейін.
Қаз- қаз балам, қаз балам
Қадам бассаң мәз болам
Басқаныңа қарайық,
Қадамыңды санайық.
Қазақтың тыйым сөздері өте көп. Олар жас ұрпақты табиғатты
қорғауға, әдепті болуға, қарапайымдылық пен имандылыққа баулиды. Үйде
ата- әжелер сендерге тыйым сөздерді үйретіп, ақылдарын айтып отырады
емес пе?
Балалар тыйым сөздерді айтады:
Ұлттық салттан бұлжыма,

4. Жұма күні кір жума.
Шаршасаң сәл аялда,
Бірақ жерді таянба.
Ұмытып кетпе,
Есікті теппе
Кір жайма түнде далаға.
Түнде шық далаға
Аспанға қара да.
Қызықта
Бірақта,
Жұлдызды санама.
- Балалар, көктем мезгілінде табиғат оянады, құстар ұшып келеді, күн
жылынады, мал төлдейді, ағаштар бүршік жарады, Жыл басы- Наурыз
тойланады, балалар далаға шығып ойын- сауық құрып ойнайды.
- Балалар бізде сендермен қазақтың ұлттық ойынын ойнасақ жақсы
болар еді. Ендеше ер балалармен « Қол күресу» ойынын ойнайық.
Мақсаты: Балаларға қазақтың ұлттық ойыны туралы білім беру. Қол
бұлшық еттерін дамыту. Ұлттық салт- дәстүрді құрметтеуге тәрбиелеу.
Балалар өлеңдерін айтады:
4- бала :
Ашық болса күніміз
Ашылады нұрымыз
Бай тұлғалы өңірде
Айтылады жырымыз.

5. 5- бала :
Наурыз- көктем тойымыз,
Той дәмі мол тойыңыз.
Күн ұзарар жылынып,
Өсер біздің бойымыз.
6- бала:
Наурыз тойы- береке,
Наурыз тойы- жыр аңыз.
Қызып әсем мереке,
Қызық думан құрамыз.
Ұлттық ойын: « Тақия тастамақ»
Мақсаты: Балаларға ұлттық ойынның мазмұны жайлы білім беру.
Ойынға деген қызығушылықтарын, шапшаңдықтарын дамыту. Патриоттық
сезімдерін дамыту.
Қазақта балаларды тәрбиелеу үшін талап ету, талап қою рәсімдері
өмірлік ереже болып қалыптасқан. Мысалы қыз балаға әдепті болу, таза
жүру, әсем киіну, әке- шешені күту, өнерлі болу, тамақ дайындай білу, әдеп
сақтау, өсек айтпау, ұлттық дәстүрлерді құрметтеу, т.б. талаптар қойылады.
Сол сияқты ер балаға да көптеген талаптар қойылып, оның іскер, инабатты,
батыл, ержүрек, жігерлі азамат болып өсуіне қамқорлық жасалады.
Ән: « Наурыз жыры»
Ұлыс күні жеті түрлі заттан: сүр ет, сүт,тары, тұз, құрт, айран, күріштен
қазан толы Наурыз- көже беріледі.
Әженің әсем әуені естіледі. Ол Наурыз- көжеге балаларды шақыра
келеді.
Айналайын, балалар!
Жеп- ішсін деп, тамсанып.
Жеті түрлі дәм салып,

6. Наурыз- көже пісірдім.
Ішер бірақ-ақ тостаған.
Еңбекшіге талапты
Қоямын қос табақты,
Көжеге жас- кәріңді
Шақырамын бәріңді.
Қызыр баба бата береді
Жаңа ағытқан қозыдай,
Жамырасқан өрістен,
Ұлыс күні қазан толса.
Ол жылы ақ мол болар.
Ұлы кісіден бата алса.
Сонда олжалы жол болар.
Сабақты сұрақтар арқылы қорытындылау. Наурыз- көжені балаларға
ұсыну.
Төлдеді де малымыз
Тамыр жайды талымыз,
Жарқыраған жас нұрлы
Жаса, Наурыз, дәстүрлі!!!

7. №7 « Айша» мектеп- бақшасы
Тақырыптық сабақ:
«Жаса,Наурыз,дәстүрлі!»
Оспанова А.А.
Көкшетау қаласы