1. Aκριτικά τραγοφδια

2. Η αρχή των τραγουδιών
• Όπωσ και οι παραλογζσ, είναι από τα παλαιότερα
δθμοτικά μασ τραγοφδια.
• Η αρχι τουσ μασ οδθγεί ςτο Βυηάντιο.
• Συγκεκριμζνα, θ δθμιουργία τουσ οφείλεται ςτισ
ειδικζσ ςυνκικεσ που επικρατοφςαν ςτα
ανατολικά ςφνορα του κράτουσ από τον 8ο
αιώνα, κυρίωσ όμωσ από τον 9ο ωσ τον 11ο,
εξαιτίασ των ςκλθρών αγώνων των Βυηαντινών
ςτθν περιοχι αυτι εναντίον των Αράβων
(Σαρακθνών).

3. Οι ακρίτεσ
• Η αυτοκρατορία, για να αναχαιτίςει τισ λθςτρικζσ
επιδρομζσ των Σαρακθνών ι Απελατών (λθςτών),
εμπιςτεφτθκε τθ φροφρθςθ των ςυνόρων ςτουσ
ακρίτεσ (από τθ λζξθ «άκρα», τα ςφνορα).
• Παραχωροφςε δθλαδι ςε ςτρατιωτικοφσ, ςτισ
παραμεκόριεσ περιοχζσ κοντά ςτον Ευφράτθ,
ςτον Ταφρο και ςτον Αντίταυρο, μεγάλα
αγροκτιματα να τα καλλιεργοφν χωρίσ να
πλθρώνουν φόρουσ, με τθν υποχρζωςθ όμωσ να
αποκροφουν τισ εχκρικζσ επικζςεισ.
• Ζτςι δθμιουργικθκε ςτισ περιοχζσ αυτζσ μια
ιςχυρι τοπικι φεουδαρχία.

4. Αςχολίεσ ακριτών
• Οι ακρίτεσ ιταν υποχρεωμζνοι από τισ ςυνκικεσ να
ηουν ςε διαρκι πολεμικι ετοιμότθτα. Οι επαρχίεσ τουσ
είχαν τθ μορφι ςτρατοπζδου.
• Όταν δεν ιταν απαςχολθμζνοι με πολεμικζσ
επιχειριςεισ, αςκοφνταν ςτα όπλα, γυμνάηονταν ι
ςυμμετείχαν ςε επικίνδυνα κυνιγια άγριων ηώων,
όπου επιδείκνυαν, εκτόσ από τθ δεξιοτεχνία, τόλμθ και
ανδρεία.
• Τα κατορκώματά τουσ υμνικθκαν ςε τραγοφδια που
ανικουν ςε ζναν ειδικό κφκλο τραγουδιών, τα
Ακριτικά, που είχαν χαρακτιρα θρωικό και μορφι
επικι.

5. Οι υπερφυςικοί ήρωεσ
• Στθν προςωπικι ανδρεία των ακριτών θ
γόνιμθ λαϊκι φανταςία ζδωςε διαςτάςεισ
υπερφυςικζσ.
• Ανάμεςα ςτουσ ιρωεσ των τραγουδιών αυτών
αναφζρονται ο Κωςταντισ ι Κωνςταντίνοσ, ο
Ανδρόνικοσ, ο Σκλθρόπουλοσ, ο Φωκάσ, ο
Πορφφρθσ κ. ά. Όλουσ όμωσ τουσ ξεπερνοφςε
ο Διγενισ Ακρίτασ, που ζγινε το ςφμβολο τθσ
υπεράνκρωπθσ ανδρείασ.

6. Διάδοςη και χαρακτηριςτικά των
τραγουδιών
• Τα ακριτικά τραγοφδια, που θ αρχι τουσ τοποκετείται
από τουσ περιςςότερουσ μελετθτζσ ςτο 10ο αι.,
ζφταςαν ωσ εμάσ με τθν προφορικι παράδοςθ και
ζχουν υποςτεί, όπωσ είναι φυςικό, αλλοιώςεισ.
• Είναι τα πιο διαδεδομζνα ςε όλον τον ελλθνιςμό.
Απλώκθκαν από τον Πόντο και τθν Καππαδοκία, όπου
εμφανίςτθκαν, ωσ τθν Ήπειρο, τα Ιόνια Νθςιά, τθν
Κριτθ και τθν Κφπρο.
• Είναι από τα ωραιότερα δθμοτικά τραγοφδια με κφρια
χαρακτθριςτικά τθν θρωικι πνοι και τθν τολμθρι
ζκφραςθ.
• Τα ακριτικά τραγοφδια με το πζραςμα του χρόνου
ιταν φυςικό να αναπροςαρμόηονται, για να
εκφράςουν ανάλογεσ περιςτάςεισ τθσ εκνικισ ηωισ.

7. O Διγενήσ ακρίτασ Τραγουδά Ν. Ξυλοφρησ
Πίνακεσ Δημήτρησ Σκουρτζλησ
http://www.youtube.com/watch?v=cdvvN3vvVUQ

8. Ακρίτασ όντασ ζλαμνεν Ποντιακό ακριτικό τραγοφδι
http://www.youtube.com/watch?v=ZBVD1Y6xoA0
Πίνακεσ Δημ. Σκουρτζλησ

9. Το μικρό βλαχόπουλο
http://www.youtube.com/watch?v=TzDf_v4VNpA
Πίνακεσ Δημήτρησ Σκουρτζλησ

10. Ένα ακριτικό τραγοφδι;
http://www.youtube.com/watch?v=uwFK86cZ6CY Στίχοι, μουςική, εκτζλεςη: Ορ. Περίδησ